KATiBf, Ali b. ömer
tıbbiyye ismiyle bir araya getirilmiştir
(Çaldak, sy. 3 [19991. s. 497).
BİBLİYOGRAFYA :
Safedi,
XXI, 366-367; Kütübi. Feufitü '1-ue{eyat, lll, 56-57; Keşfü '?-?UnO.n ,
II, 1063, 1486, 1819; SerkTs. Mu'cem, II, 1538;
Brockelmann. GAL, 1, 612-614; Suppl., ı,
el-Vfı{f,
845-848; a.mlf., "Katibi", İA , VI, 438-439;
Hediyy etü'l-'ari{in, ı, 713; Fuad Seyyid, Fihrisü '1-malJtütfiti '1-muşauuere, Kahire 1954, 1,
225; Mahmut Karakaş, Müsbet İlimde Müslüman Alimler, Ankara 1991, s. 398; Hüseyin Çaldak. "Necmeddin Ali Bin ömer el-Katibi elKazvini: Hayatı Eserleri ve Şemsiyye'si", Cumhuriyet Üniversitesi ilahiyat Fakültesi Dergisi,
sy. 3, Sivas 1999, s. 492-497; M. Mohaghegh,
"al-Katibi", EP (ing.). IV, 762; Dihhuda, Lugatname, XIII, 265; Muhammed Kerimi, "I:Hkmetü '1-'ayn", DMT, VI, 439-440.
liJ
r
KATiBi,
YusuF
ŞEvKi YAvuz
Şemseddin
( ~1.( ı)-1~1._,...,..;,)
Şemsüddin
(ö.
Muhammed b. Abdiilah
839/1435 [?])
İranlı şair.
L
_j
!ür. Bu durum kaside ve mesnevilerinde
daha belirgindir.
Eserleri. Katibi'nin birçok nüshası bulunan külliyatı divanı ile ijamse'sinden
oluşmakta olup henüz yayımianmamıştır
(nüshaları için bk. Münzevl, lll , 1890-1891).
Kaside, gazel, kıta ve ruballerinden meydana gelen divanı yaklaşık 10.000 beyit
ihtiva etmektedir. ijamse'sinde yer alan
mesneviler ise şunlardır: 1. Gülşen-i Ebrar. Nizarni'nin Mal]zenü '1-esrar'ına nazlre şeklinde yazılmış dini-ahlaki düşün
ce ve öğütleri içeren küçük bir mesnevidir. 2. Mecma'u'l-ba]Jreyn . Karışık olarak iki bahirde (remel ve münserih) kaleme alındığı için Katibi bu mesneviyi böyle
adlandırmıştır. Na:?ır u Men'.(. ur diye de
isimlendirilir. 3. Kitab-ı Deh Bab. Katibl'nin oğ l u için yazdığı öğüt ve hikayeleri
içeren bir mesnevidir. 4. Kitab-ı Siname.
Otuz tasawufi aşk mektubundan meydana gelen eser MuiJ.ibb ü Ma]Jbilb olarak
da adlandırılır. 5. Kitdb-ı Dilrubay. Yemen padişahı Kubact ile vezirinden bahseden temsili bir mesnevisidir. Katibi'nin
Behram u Gülendam veya Behramname adlı bir eseri daha bulunmaktadır
Nlşabur yakınlarında Turukveraviş'te
Hat sanatıyla meşgul olduğundan doKatibi mahlasını kullanan şair. Timurlular dönemi İran şiirinin belli başlı özelliklerinden biri olan sanatlı dille şiir yazma
tarzının önde gelen temsilcilerindendir.
Onun bu üs!Obu bazı İranlı şairlerle Sursalı Ahmed Paşa gibi Türk şairleri tarafın
dan da benimsenmiştir. Şiirlerinin çoğunda Nizaml. Kemaleddln-i İsfahanl ve
Selman-ı Saved gibi şairlerin etkisi görülayı
42
ŞOra-yı
Milli, nr.
BİBLİYOGRAFYA :
Ali Şir Nevaı: Mecalisü'n-nefa'is (nşr. s. Ganieva). Taşkent 1961 , s. 10-11, 23, 42; Devletşah,
Te?kiretü'ş-şu'ara' (nşr. Muhammed Abbasi).
Tahran 1337, s. 327,381-384,389, 391; Handmir, /fab1bü 's-siyer (nşr. Celaleddin Hüm ai),
Tahran 1333 hş., IV, 18; Sam Mirza, Tul:ı{e-i Samf (nşr. Rükneddin HümayOnferrOhL Tahran
1346 hş., s. 193-216; Emin-i Ahmed-i Razi. He{t
İklfm (n ş r. Cevad Fazıl). Tahran 1341 hş./1962,
ll, 259; Rieu, Catalogue of the Persian Manuscripts, ll, 637-639; Browne, LHP, lll, 487; Fahri
Rastkar. Fihrist-i Kütübl]ane-i Meclis-i Şura-yı
Mi/11, Tahran 1347, VIII, 355-361; FME, 1, 340345; Münzevi. Fihrist, lll, 1890-1891; IV, 2071 ,
2813, 2932, 3259; Safa, Edebiyyat, ıv, 233240; Muhammed Ali Terbiyet, "Mevlana MuJ:ıammed Terbiyet", Ayende, 11/8, Tahran 1306
hş./1346 h., s. 583-588; H. Ritter, "Persische
Handschriften" , Oriens, XXIX-XXX ( 1986), s.
198-199; Cl. Huart, "Katibi", İA, VI, 439; T.
Dehghan, "Katibi", EJ2 (İng.). IV, 762-763.
Iii
r
MEHMET VANLIOiiLu
-,
KATiBÜLLEYS
(bk. ABDULlAH b. sALiH el-MISRI).
L
_j
r KATİBzAnE MEHMED
doğdu. Öğrenim için gittiği Nlşabur'da
döneminin tanınmış şair ve sanatkarlarından Sirni-i NlşabOrl'den istifade etti.
Özellikle hat sanatında temayüz etti. Daha sonra Herat'a gidip 11murlular'dan Gı
yaseddin Baysungur'un hizmetine girdi;
onun için kasideler yazdı. Esterabad, Mazenderan ve Gllan'ı dolaşarak Şirvan'a
geldi. Şirvanşahlar'dan MinOçihr ve Derbendli Şeyh İbrahim adına kasideler yazarak karşılığında bol miktarda mük3fat
aldı. Bir süre sonra Tebriz' e gidip Karakoyunlular'dan İ skender b. Kara Yusuf'un
hizmetinde bulundu . Ancak hakkında kaleme aldığı kasidelerden bir karşılık görmeyince Tebriz'i terkedip İsfahan'a gitti.
Burada zamanının tanınmış alim ve sOfilerinden Sayinüddin Türke'ye intisap eden
Katibi şeyhinin t avsiyesiyle methiye yazmaktan vazgeçip inzivaya çekildi. 838
(1434) veya 839 (1435) yılında bir veba
salgınında Esterabact'da öldü.
(Kütübhane-i Meclis-i
2617)
REFI
-,
(ö . 1183/1769)
Katibi'nin şahın huzurunda kaside okuyusunu
gösteren bir minyatür (Külliyyat-ı Katib1, TSMK, Revan
Şemseddin
Köşkü,
nr. 989, vr. 93')
.~Y.-:v' '~':;';,,-,;
!.:
,.,.;!~t.::·tf/ı
~~4~?f~J:tJı
L
Osmanlı hekimbaşısı,
hattat ve
şair.
_j
İstanbul Çarşamba'da Kovacı Dede mahallesinde doğdu. lll. Ahmed zamanında
Divan-ı Hümayun çavuşları katipliği görevinde bulunmuş olan Mustafa Efendi'nin oğ lu olduğundan Katibzade lakabıyla
tanmdı. İlk öğrenimiyle beraber sülüs ve
nesih yazılarını Kevkeb Hafız Mehmed
Efendi'den öğrendi. Nesta'lik yazıyı Kazasker Abdülbaki Arif Efendi'den meş
kederek icazet aldı. Nesta'lik ve eelisinin
inceliklerine vakıf olmak için Durmuşza
de Ahmed Efendi'nin derslerine devam
ederek bu sanatın sayılı üstatları arasına
girdi. Risale ii evcai'l-mefasıl adlı eserinden öğrenildiğine göre medresede
şerl ilimlerle beraber tıp eğitimi de gördü. Tıpla ilgili çalışmalarında kullandığı
kaynaklardan Arapça ve Farsça'yı iyi seviyede bildiği belli olan Katibzade şiir l e
de uğraştı . Onun bir mısraında. "Karar etme Refia Gülşenl bülbüllerindensin" demesinden Gülşenl olduğu anlaşılmakta
dır. Katibzacte. Edirneli Şeyh La'll Efendi'nin terbiyesinde tasawufi eğitimini tamamladı . Etrafında geniş bir aydınlar
kitlesinin toplandığı Şeyh Mehmed Emin
Tokadi'nin sohbetlerine devam etti.
© Copyright 2024 Paperzz
