Φύλλο 131, Οκτ-Νοε

TΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ
ΠΕΡΙΣΣΟΥ
Tριμηνιαία Έκδοση • Έτος 34ο • Αρ. Φύλλου: 131 • Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2011 • Έκδοση - Διεύθυνση: Σύλλογος Καστανιωτών
Γραφεία: Προμάχων 3, 142 32 Ν. Ιωνία• GREECE • Τηλ.: 210 25.16.938 • http//: www.kastanea.net •Τιμή Φύλλου: 0,29 €
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ
«Πάει ο παλιός ο χρόνος
ας γιορτάσουμε παιδιά
και του χωρισμού ο πόνος
ας κοιμάται στην καρδιά.
Γέρε χρόνε φύγε τώρα
πάει η δική σου η σειρά
ήρθε ο νέος με τα δώρα
με τραγούδια και χαρά.
Μα κι αν φεύγεις μακριά μας
στην καρδιά μας πάντα ζει
κάθε λύπη και χαρά μας
που περάσαμε μαζί.
Καλή χρονιά, χρόνια πολλά
χαρούμενη χρυσή πρωτοχρονιά.»
Μετά από πολλά χρόνια, να και μια
πρωτοχρονιά- αυτή που πέρασε- που
οι περισσότεροι από εμάς δεν θελήσαμε
ούτε από μέσα μας να το πούμε το όμορφο αυτό τραγούδι. Δυστυχώς την ώρα
που το έτος 2011 έφευγε, το φορτώσαμε
ολόψυχα με τα προβλήματα που μας είχε
κουβαλήσει και το ξεπροβοδίσαμε λέγοντάς του: πήγαινε στην ευχή του θεού και
να μην ξαναγυρίσεις, ήσουν η χειρότερη
μεταπολεμική χρονιά.
Κάπως έτσι διώξαμε τον παλιό χρόνο
και μπήκαμε στον νέο με φανερή την
ανάγκη να θέλουμε να τον βλέπουμε εξ
αρχής με αισιοδοξία. Πού θα πάει θα
γυρίσει ο τροχός και άλλωστε δεν μπορεί
να κρατήσει για πάντα αυτή η οικονομική
κρίση.
Τα τελευταία χρόνια, στα σχέδια του
Συλλόγου ήταν πάντοτε η ετήσια έκδοση
ενός ημερολογίου με φωτογραφικά θέματα από την Καστανιά. Τα οικονομικά
όμως δεν το επέτρεπαν και κάθε φορά
δινόταν αναβολή για του χρόνου. Φέτος
που τα οικονομικά μας ήταν μια από τα
ίδια και ακόμη πιο περιορισμένα, αποφασίσθηκε από το Δ.Σ. του Συλλόγου να
μετατραπεί το παρόν φύλλο του ‘’Καστανιώτη’’ σε ημερολόγιο, για να ξεπερασθεί
κατά κάποιο τρόπο αυτή η αδυναμία.
Έτσι απλά λοιπόν δημιουργήσαμε το
ημερολόγιο του 2012, με φωτογραφίες
από τοποθεσίες της Καστανιάς που
μας έστειλαν μέλη του Συλλόγου μας
και με το εισαγωγικό αυτό κείμενο, που
αποτελείται από κάποια αποσπάσματα
εργασίας που διαλέξαμε, του χωριανού
μας Δημήτρη Ζηνέλη. Η προσφορά του
Δημήτρη στο Σύλλογό μας ήταν και είναι
μεγάλη. Πρώην Πρόεδρος του Συλλόγου,
συντάκτης του ‘’Καστανιώτη’’ για πολλά
χρόνια και στη συνέχεια μέχρι σήμερα
μόνιμος συνεργάτης με πολλά άρθρα
του. Η εργασία στην οποία αναφερόμαστε, έγινε από τον Δημήτρη κατά το
ακαδημαϊκό έτος 1968-1969, όταν ήταν
φοιτητής στην Μαράσλειο Παιδαγωγική
Ακαδημία και αφορούσε το μάθημα
«Φροντιστήριο Λαογραφίας». Για πολλά
χρόνια το αρχείο αυτό διατηρήθηκε και το
2008 μεταφέρθηκε για φύλαξη σε κρατική
Υπηρεσία στο Καρπενήσι. Η έκπληξη και
η συγκίνηση όλων μας αλλά κυρίως του
Δημήτρη ήταν μεγάλη όταν το 2009 ανακαλύψαμε το τετράδιο αυτό που αποτελείται από 83 σελίδες. Τις πληροφορίες των
γραφόμενών του ο Δημήτρης τις πήρε
από το βιβλίο του Κώστα Μπαλτά με τίτλο
‘’Καστανέα Ευρυτανίας’’, από το βιβλίο
του Γιάννη Υφαντόπουλου ‘’Αι εκκλησίαι
της Καστανέας’’ και από διάφορους
Καστανιώτες με τους οποίους συζήτησε
την εποχή εκείνη. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά κάποιους από αυτούς. Τους
γονείς του Γιώργο και Χαρίκλεια Ζηνέλη,
την Μαρία Δημητρίου Σταθοπούλου, την
πρεσβυτέρα Κατίνα Παπαχρίστου, την
Μαρία Λορδοπούλου, την Ηλιάδα Μπαλτά, την Βασιλική Ευαγγέλου Κατσίκα, την
Μαρία Γεωργίου Ζηνέλη, την Λαμπρινή
Ταραμπίκου, τον Δημήτριο Σταθόπουλο,
την Ελένη Παπαχρίστου και την Κατίνα
Παπαχρίστου. Η αξία των πληροφοριών
μεγάλη και ακόμα μεγαλύτερη η αφοσίωση και η αγάπη του νεαρού φοιτητή
Δημήτρη Ζηνέλη στο χωριό του και στα
ήθη και τα έθιμα του τόπου του.
Αποσπάσματα από τη Συλλογή
Λαογραφικού Υλικού
εκ του χωρίου
Καστανέα Ευρυτανίας
Έτος Συλλογής 1969
Η Καστανιά βρίσκεται νοτιοδυτικά του
οι οποίες μαρτυρούν το αναπτυγμένο
θρησκευτικό αίσθημα των κατοίκων.
Ο Άγιος Νικόλαος, Η Παναγία, οι Άγιοι
Πάντες, η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Γεώργιος, ο Άγιος Δημήτριος, ο Προφήτης
Ηλίας και ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος.
Στο κέντρο του χωριού λειτουργεί σχολείο
με δύο διδασκάλους. Το χωριό Καστανιά
απαρτίζεται από τους συνοικισμούς:
Γούρνες, Αμπελάκια, Παλιόστανη, Κακαβάκι, Διάσελο, Πλάτανος, Παλαιοχώρι,
Κήποι, Έλατος, Καστανούλα, Λιναράκι
και Ποτάμι. Προκειμένου να μεταβούμε
στο χωριό υπάρχουν 2 οδοί. Η μια οδός
είναι να ακολουθήσεις την διαδρομή
του λεωφορείου Καρπενήσι – ΓαύροςΚαρίτσα –Δερματόρεμα, όπου είναι και
το τέρμα της δι’ αυτοκινήτου διαδρομής,
στη συνέχεια το ταξίδι συνεχίζεται δια των
ημιόνων και είναι διάρκειας περίπου 2
ωρών. Κατά την διαδρομή αυτή αξίζει
να αναφέρουμε την τοποθεσία «τύπωμα». Πρόκειται περί πελωρίου βράχου
και λέγεται τύπωμα διότι σε ένα σημείο
του φέρει τρύπα της οποίας το σχήμα
Καρπενησίου που είναι η πρωτεύουσα
του νομού, εν μέσω υψηλών ελάτων,
πλατάνων και καστανεόδεντρων, επί
της πλαγιάς του Παναιτωλικού όρους,
το δε κέντρο του χωριού κείται εις ύψος
800 περίπου μέτρων. Από τους χρόνους
ακόμη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας
λαμβάνει δεσπόζουσα θέση μεταξύ των
απεικονίζει απαράλλακτα την εικόνα της
Μεγαλόχαρης. Κατά την παράδοση την
οποία εγώ είχα την τύχη να ακούσω από
την γιαγιά μου Μαρία Σταθοπούλου, η εικόνα της Παναγίας κατευθυνόμενη προς
το σημείο, ένθα σήμερον η ιερά Μονή
Προυσού το οποίο επέλεξε ως κατοικία
της, εν τη παντοδυναμία της, τρύπησε
προς τις Γούρνες λάκισε ένας λαγός.
Οι συμπέθεροι του γαμπρού είπαν ότι ό
λαγός είναι του γαμπρού, ενώ της νύφης
ότι είναι της νύφης. Από αυτό το γεγονός
αρχίσανε να μαλώνουν με αποτέλεσμα
να σκοτωθούν πολλοί και μερικοί από το
συμπεθερικό του γαμπρού τρύπωσαν
μέσα στις κουφάλες των καστανιών για
να μην σκοτωθούν. Αυτοί οι επιζήσαντες
έκτισαν το χωριό και επειδή ετρύπωσαν
μέσα στις καστανιές το χωριό ονομάσθηκε Καστανιά. Οι δε συμπέθεροι της νύφης
έλεγαν, ας έχουν χάρη τις καστανιές που
τους έσωσαν. Μάλιστα ευρίσκονται και
μνήματα στη θέση Άγιος Δημήτριος που
λένε ότι είναι από τη μάχη αυτή μεταξύ
των συμπεθέρων ή από τη μάχη που
έλαβε χώρα με τους Τούρκους, προ της
επαναστάσεως του 1821.
Ήθη και έθιμα του χωριού
Η κοινωνική ζωή του χωριού είναι
μονότονος, όπως όλων των ορεινών
χωριών. Δεν υπάρχουν κέντρα ψυχαγωγίας και φυσικά ούτε κινηματογράφοι.
Το βράδυ οι Καστανιώτες μετά από την
καθημερινή τους εργασία μεταβαίνουν
στα Καφενεία για να πιουν κανένα καφέ,
ρακί, να παίξουν χαρτιά, να συζητήσουν
διάφορα θέματα κοινού ή ατομικού ενδιαφέροντος και να λάβουν τις αποφάσεις
τους. Τις Κυριακές και τις εορτές μετά τον
ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΛΟΓΟΑΠΟΛΟΓΙΣΤΙΚΗ
ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ & ΚΟΠΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΗΣ ΠΙΤΑΣ
Το Δ.Σ του Συλλόγου των απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας “ο Άγιος Δημήτριος” καλεί τα μέλη του
στην Ετήσια Γενική Εκλογοαπολογιστική Συνέλευση την 12η Φεβρουαρίου 2012, ημέρα Κυριακή και
ώρα 09:30 π.μ, στο κτίριο του Πνευματικού Κέντρου Ρουμελιωτών Ελλάδος.
Επίσης το Δ.Σ. ζητά συγγνώμη από τους αναγνώστες του Καστανιώτη γιατί αναβάλλει για ένα
τρίμηνο την τρέχουσα ειδησεογραφία, τις όποιες διορθώσεις και παραλείψεις του προηγούμενου
φύλλου καθώς και ανακοινώσεις που μας έχουν ήδη δώσει κάποιοι συγχωριανοί μας.
χωρίων του τ. δήμου Αρακυνθίων με το
τότε όνομα Άγιος Δημήτριος. Βρισκόταν
πάνω στην οδό που οδηγούσε προς την
Αιτωλία πάνω στο όρος Παναιτωλικόν
(Χαλίκιον) και πολύ κοντά στο μοναστήρι
του Προυσού που βρίσκεται κοντά στο
ποτάμι. Η περιοχή είναι ορεινή, έχει έκταση
16 τετρ. χιλιόμετρα και καλύπτεται από
δάση ελάτης, από πλατάνια, από καστανιές, καρυδιές, μηλιές, και άλλα οπωροφόρα δέντρα που της προσδίδουν καταπράσινη όψη. Η δημοτική ποίηση λέει για
την Καστανιά «Τα Καστανιώτικα βουνά
τριγυρισμό δεν έχουν, εγώ τα ετριγύρισα
πεζός και καβαλάρης». Όλο το περιβάλλον του χωριού αποτελεί σύμπλεγμα
τοπίων μαγείας και έλξεως που το ένα
είναι καλύτερο του άλλου. Απαριθμεί
399 κατοίκους (απογραφή 1961). Τόσοι
απέμειναν από τα 800 περίπου άτομα
που είχε προ του δευτέρου παγκοσμίου
πολέμου. Αυτό οφείλεται κυρίως στην
αθρόα μετανάστευση η οποία παρατηρήθηκε κυρίως στην ορεινή Ευρυτανία.
Κατά το παρελθόν αποτελούσε μέρος
του δήμου Αρακυνθίων και αργότερα
έγινε αυτοτελής Κοινότητα. Το χωριό
υδρεύεται από φυσικές πηγές και έχει δύο
υδραγωγεία. Υπάρχουν οκτώ εκκλησίες,
τον βράχο κατά το ομοίωμα αυτής.
Προς ενίσχυση δε της απόψεως αυτής
η Παναγία ανερχόμενη προς το βράχο
άφησε τα αποτυπώματα των ποδιών
της επί ογκολίθων, μερικά από τα οποία
και σήμερον διακρίνονται πλησίον της
αμαξωτής οδού. Η άλλη διαδρομή είναι
μέσω Κεφαλοβρύσου-Θέρμο-Προυσός
–Καστανιά ή Αγρίνιο –Θέρμο-όρος Παναιτωλικό(Χαλίκι)-Καστανιά.
Περί της ονομασίας
του χωριού «Καστανέα»
Στα πολύ παλιά χρόνια το χωριό
ονομαζόταν Άγιος Δημήτριος. Ίσως
να πήρε το όνομα αυτό από το ναό
του Αγίου Δημητρίου που ευρίσκετο σε
λόφο στην κορυφή του χωριού. Ο ναός
αυτός καταστράφηκε κατά τα μέσα του
ΙΖ’ αιώνος. Κατά τη διήγηση του παππού
μου Δημήτριου Σταθόπουλου το χωριό
έλαβε το όνομα Καστανέα από το εξής
γεγονός. Κάποτε πήγαν από το χωριό
Άγιος Δημήτριος στο χωριό Σαμπατίνα(χωριό της Τριχωνίδος με ονομασία
σήμερα Αετόπετρα) και πήραν νύφη.
Κατά το γυρισμό του συμπεθερικού όταν
έφθασαν εις το σημείο που αρχίζουν
οι δρόμοι προς την Λεπτοκαρυά και
εκκλησιασμό και μετά από μια μικρή διακοπή το μεσημέρι για γεύμα σχεδόν όλη η
ημέρα καταναλώνεται στα καφενεία.
Παραμονή Χριστουγέννων.
Μαζεύουμε χλωρή αγριοκερασιά και
παντρεύουμε τη φωτιά μαζί με άλλα
ξύλα για να μην κατρήσουν τα καλικαντζάρια. Φτιάχνουμε και ματιές με σιτάρι
και σπλήνες και τις τρώμε γυρίζοντας
από την εκκλησία. Επίσης φτιάχνουμε το
χριστόψωμο. Πάνω του κεντάμε τριαντάφυλλα με ένα ψαλίδι και μέσα στη μέση
βάζουμε ένα καρύδι. Στη μέση του ψωμιού φτιάχνουμε με ζυμάρι ένα σταυρό
και βάζουμε ένα καρύδι. Το χριστόψωμο
το κόβει η μάνα την ημέρα των Χριστουγέννων, μοιράζει γύρω στα παιδιά από
μια φέτα που μέσα έχει ένα καρύδι και
αυτά της λένε: Να είσαι καλά μάνα, να
μας φτιάξεις και του χρόνου. Πριν να
σφάξουν το γουρούνι παίρνουν φωτιά
και το θυμιατίζουν και άμα το σφάξουν
το ξαναθυμιατίζουν και μπήγουν και ένα
πιρούνι για να το σιδερώσουν και να
μην πηγαίνει στο κρέας ο σατανάς. Αν η
σπλήνα είναι χοντρότερη προς το κεφάλι
του γουρουνιού τότε διάβηκε ο χειμώνας,
αν όχι τότε είναι πίσω ο χειμώνας. Βράζουμε δε και σιτάρι και βάζουμε μέσα λίγο
‘μυρισκό’ (μαϊντανό) και λίγα κρέατα και
σχωράμε το γουρούνι και φτιάχνουμε με
αυτά τις ματιές.
Χριστούγεννα
Την ημέρα των Χριστουγέννων την
εξετάζουν οι Καστανιώτες. Αν κατά την
ημέρα αυτή κάνει ποδαρικό θηλυκό και
υπάρχει μέσα στο σπίτι από την οικογένεια έγκυος γυναίκα θα γεννηθεί το
παιδί κορίτσι, αν κάνει ποδαρικό αγόρι
θα γεννηθεί αγόρι.
Όπως κάνει τη μέρα των Χριστουγέννων θα κάνει μέχρι του Αγίου Βασιλείου
(εννοείται ο καιρός) και όπως κάνει του
Αγίου Βασιλείου θα κάνει μέχρι της Υπαπαντής και όπως κάνει της Υπαπαντής
θα κάνει μέχρι των Αγίων Σαράντα.
31 Δεκεμβρίου
Στις 31 Δεκεμβρίου μαζεύουμε τις
σπίθες της φωτιάς σε σωρούς και ονοματίζουμε κάθε σωρό σε ότι θέλουμε από
τα προϊόντα να γενούν. Ονοματίζουμε το
καλαμπόκι, το σιτάρι, το κρασί, τα μελίσσια, τα φρούτα και ότι θέλει ο γεωργός. Το
πρωί άμα τα βρούμε κοτροβαλιασμένα
(σαν βρεγμένα) ανάλογα με το μέγεθος
του κουτροβολιάσματος θα γενούν τα
προϊόντα, πολλά ή λίγα.
Πρωτοχρονιά
Κατά την ημέρα αυτή οι Καστανιώτες
έχουν προκαταλήψεις, ήτοι αν δουν
γυναίκα ή γριά ή γέρο θα είναι όλο το
χρόνο άρρωστοι και ιδίως προσπαθούν
να μην πρωτοδούν μαυροφόρα. Προς
τούτο, από την παραμονή πολλοί εξ
αυτών λέγουν σε αγόρια ότι πρωί-πρωί
την πρωτοχρονιά πρέπει να τους κάνουν
ποδαρικό. Αν μάλιστα η οικογένεια έχει
ανύπαντρες κοπέλες τότε τα παιδιά προσπαθούν ποιο από όλα να τους κάνει
ποδαρικό, ώστε να πάει γαμπρός αυτή
τη χρονιά στην οικογένεια για να ζητήσει
την νύφη. Ευνόητο είναι ότι τα αγόρια
αυτά πληρώνονται καλά.
5 Ιανουαρίου
Οι Καστανιώτες εκκλησιαζόμενοι λαμβάνουν αγίασμα από την εκκλησία και
με αυτό ραντίζουν το σπίτι , τα χωράφια
τους και όλα τα υπάρχοντά τους. Κατά
την ημέρα αυτή ο ιερέας περιφερόμενος
από γειτονιά εις γειτονιά τελεί αγιασμό οι
δε χωρικοί αναλόγως των οικονομικών
τους του δίνουν χρήματα. Προ ολίγων
ετών ο ιερεύς ελάμβανε και φασόλια από
τους χωρικούς ως αμοιβή για την τέλεση
του αγιασμού.
Την ημέρα αυτή τραγουδούσαν επίσης
οι μαθητές τα κάλαντα στα σπίτια και
έλεγαν και αυτό το τραγουδάκι (το ίδιο
το έλεγαν και τα Χριστούγεννα και την
πρωτοχρονιά).
Εδώ που τραγουδήσαμε πέτρα να
μην ραγίσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρόνια να ζήσει.
Να ζήσει χρόνια εκατό και εξάμηνα
διακόσια.
Ν’ ασπρίσει σαν την βαμβακιά σαν
άγριο περιστέρι.
Τού χρόνου πάλι θά ’ρθουμε με υγεία
να σας βρούμε.
6 Ιανουαρίου Θεοφάνεια
Άμα βρέχει τα Φώτα θα είναι κρατούμενη η Λαμπρή και αν τύχει και δεν βρέξει
τότε λέει ο κόσμος «χαρά στα Φώτα τα
στεγνά και τα Λαμπρινά βρεγμένα, χα(συνέχεια στη σελίδα 8)
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Άποψη της Καστανιάς
Iανουάριος 2012
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Δεκέμβριος 2012
Το σχολείο
της Καστανιάς
χιονισμένο
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Σάββατο
άββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου
Νοέμβριος 2012
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Πέμπτη
έμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Φεβρουάριος 2012
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
Η εκκλησία της Παναγίας
και το Πολιτιστικό Κέντρο
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
Η Καστανιά πάνω από τα σύννεφα
Μάρτιος 2012
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Οκτώβριος 2012
Οι Καστανιώτες τιμούν τον Άγιο Δημήτριο
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Δευτέρα
ευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Η Καματερόβρυση
Απρίλιος 2012
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Σεπτέμβριος 2012
Το Λιναράκι στις όχθες
του Κρικελοπόταμου
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Σάββατο
άββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Μια εικόνα από το παρελθόν
Μάιος 2012
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Αύγουστος 2012
«Αντάμωμα Καστανιωτών»
Εγκαταστάσεις αναψυχής στον Άγιο Δημήτριο
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Τετάρτη
ετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
Συνοικία «Κήποι»
Ιούλιος 2012
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
Κυριακή
υριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Ιούνιος 2012
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Η κορυφή
«Τριανταφυλλιά»,
«όρος
Παναιτωλικό»
«Xαμοκέρασα»
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Κυριακή
Δευτέρα
Τρίτη
Τετάρτη
Πέμπτη
Παρασκευή
Σάββατο
Σύλλογος των Απανταχού Καστανιωτών Ευρυτανίας «Ο Άγιος Δημήτριος»
ΣΕΛΙΔΑ 8
Ο ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ
(συνέχεια από τη σελ. 1)
ράς σε εκείνο το γεωργό που έχει πολλά
σπαρτά σπαρμένα»
17 Ιανουαρίου Αγίου Αντωνίου
Την ημέρα αυτή δεν κόβομε τίποτα,
δεν πιάνουμε τίποτα με μαχαίρια και δεν
κεντάμε ούτε πλέμε (πλέκουμε), ούτε υφαίνουμε διότι τα τρώνε τα ποντίκια.
1η Φεβρουαρίου
Κατά την ημέρα αυτή δεν κόβουν χλωρά διότι τα ποντίκια τρώνε τα ρούχα και τα
πράγματα καθώς και τα κερατάκια από
τα κατσίκια. Μάλιστα ένας δεν φύλαγε
ποτέ και μια χρονιά βρήκε το τραγί του
(τράγος) με τα έντερά του πεταμένα έξω.
Επίσης κατά την ημέρα αυτή το βράδυ
καρφώνουν όλα τα ζωντανά για να μην
τρώνε τους καρπούς στα χωράφια όταν
γίνονται και λένε «ράβω ή καρφώνω, τι
καρφώνεις, της αλεπούς το στόμα» και
συνεχίζουν για όλα τα ζώα. Μάλιστα μια
γυναίκα που έχει πεθάνει προ ετών αυτή
την ημέρα πήγαινε νύχτα εις το χωράφι
και έφερνε γύρω-γύρω με μια κλωστή
μάλλινη και άναβε φωτιά. Μετά ολόγυμνη
πηδούσε πάνω από τη φωτιά και έλεγε
διάφορα λόγια τα οποία δεν μαρτυρούσε
και κατόπιν πετούσε τα δαυλιά σε όλες τις
διευθύνσεις του χωραφιού. Και πράγματι
τα σπαρτά ήταν απείραχτα από τα άγρια
ζώα ή τα πουλιά, ενώ του γείτονα ήταν
φαγωμένα. Μάλλον τα ζώα ή τα πουλιά πηγαίνοντας εκεί για να φάνε τους
καρπούς έβλεπαν ολόγυμνη (δαιμονική
συνεργία)την γυναίκα φοβόντουσαν
και έφευγαν.
Καθαρά Δευτέρα
Κατά την ημέρα αυτή οι ανύπαντροι και
μάλλον οι γυναίκες δεν πίνουν νερό και
το βράδυ φτιάχνουν αλμυροκουλούρα
με 3 κουταλιές στάχτη, αλεύρι και αλάτι
και άμα ψηθεί τρώνε 3 μπουκιές και την
υπόλοιπη κουλούρα την βάζουν στο
μαξιλάρι τους 3 βραδιές συνέχεια για
να δουν ποιον θα πάρουν. Μάλιστα
και μετά στον πρώτο που θα βρεις εάν
είναι άνδρας θα γεννηθεί αγόρι αν είναι
γυναίκα θα γεννηθεί κορίτσι. Το κλωνάρι
πρέπει να το δώσεις. Αυτά αληθεύουν
γιατί κοπέλα βρήκε αγόρι και γέννησε 3
αγόρια συνέχεια και σ’ άλλη κορίτσι και
γεννήθηκαν 3 κορίτσια.
Μεγάλη Πέμπτη
Την ημέρα αυτή ζυμώνουν και παίρνουν ζυμάρι και αλείφουν τα δέντρα για
να κάνουν-δέσουν καρπούς. Εκείνα τα
χρόνια στην εκκλησιά έφερναν κουλουράκια και τα μοίραζαν καθώς και κρασί
με τις τσίτσες (είδος ξύλινου δοχείου) και
έπιναν μόλις σχόλαγε η εκκλησία. Βάφανε
δε και τα αυγά την Μεγάλη Πέμπτη για να
βάζουν τα τσόφλια πάνω από την πόρτα
και να διακρίνονται ότι είναι χριστιανοί.
Τέλος οι τσούπες βγάζουν τα προικιά έξω
την Μεγάλη Πέμπτη έως την Μεγάλη Παρασκευή «όπως καρτερούν την Λαμπρή
να καρτερέσουν τον γαμπρό»
Μεγάλο Σάββατο
Οι αρραβωνιαστικοί πηγαίνουν δώρα
απαραιτήτως και λαμπάδες στις αρραβωνιαστικές τους οι οποίες με την σειρά
τους πηγαίνουν δώρα και γλυκά στην
πεθερά και στον πεθερό.
Οι ανύπαντρες παίρνουν φωτιά από
τις αρραβωνιασμένες όταν ο παπάς
λέγει δεύτε λάβετε φως, για να αρραβωνιαστούν και αυτές και αν θέλουν να
παντρευτούν παίρνουν φως πρώτες
από τον παπά.
Κατά το σπάσιμο των αυγών προσπαθεί έκαστος να σπάσει τα αυγά των
άλλων. Ο νικητής θα είναι υγιής όλο το
έτος. Αν όμως με το σπάσιμο του αυγού
ευρεθεί κάποιο να έχει λακκούβα (κάποιο
κοίλωμα) τότε λέγουν «θα είναι άδεια τα
αλώνια μας»
Κυριακή του Πάσχα
Πρωί-πρωί οι περισσότεροι χωρικοί
ετοιμάζουν το αρνί για να το ψήσουν. Το
μεσημέρι όλη η οικογένεια συγκεντρωμέ-
μη με τυραννάς και κλαίω
Εβδομάς Διακαινησίμου
Η εβδομάδα αυτή λέγεται στην Καστανιά και ασπροβδομάδα. Κατ’ αυτήν δεν
απλώνουν ρούχα έξω από το σπίτι και
στα μπαλκόνια, διότι ρίχνει χαλάζι. Επίσης
δεν δουλεύουν καθόλου στα χωράφια.
Αγίου Μάρκου
Την παραμονή της ημέρας αυτής τα
παιδιά με διάφορα ταψιά ή τηγάνια ή
τενεκέδες γυρίζουν στα χωράφια και τα
κτυπάνε και λέγουν.
«Φευγάτε φίδια και σκουντέρες
σαράντα ράχες μακριά».
Επίσης την ημέρα αυτή δεν δουλεύουν γιατί ο Μάρκος είναι φιδολόγος.
Κάποτε κάποιος χωριανός μας όργωνε
και το φίδι πήγε και ζυγιάστηκε πάνω
στο ζυγό.
1η Μαΐου
‘Όλοι τρώνε σκόρδο για να μην τους
πλανέψει το γκάρισμα του γαιδάρου. Άμα
γκαρίζουν τα γαϊδούρια θα γίνει κακό. Κάποτε γκάριζαν τα γαϊδούρια και κάποιος
Τσιάτσος από το χωριό Δεβέτσινο είπε
ότι θα γίνει πόλεμος και πράγματι έγινε
πόλεμος το 1940.
Επίσης κατά τον Μάιο όταν τρώμε
κεράσια λέμε «καλός καιρός και τρίβολος
και θερμαστά στους Τούρκους»
Ημέρα της Αναλήψεως
Κατά την ημέρα αυτή ξαναπαίρνουν
λουλούδια από την εκκλησία και τα
έχουν για φυλακτό για το μάτι στο γάλα.
Αρμούν το γάλα και δεν το βάζουν στην
καρδάρα, αλλά το πήζουν τυρί και πηγαίνουν μια τσαντίλα στην εκκλησία και
το διαβάζει ο παπάς. Εκείνα τα χρόνια και
μετά έξω από την εκκλησία το έτρωγαν
και έλεγαν «Χρόνια Πολλά»
Τα φθινοπωρινά ξεφλουδίσματα
Η εκδήλωση αυτή είναι μια πατροπαράδοτη ψυχαγωγία. Οι χωριανοί
συγκεντρώνονται άνδρες γυναίκες και
παιδιά στο σπίτι που τους εκκάλεσε και
η παράδοση αναφέρει περιστατικό
κατά το οποίο κάποια κοπέλα είδε στο
όνειρό της ότι καλημέρισε εις τον δρόμο
συγχωριανό της τον οποίο αργότερα
ενυμφεύφθη.
Αγίων Θεοδώρων
Πηγαίνουν κατά την ημέρα αυτή στην
εκκλησία τα αγόρια και τα κορίτσια και
παίρνουν από 3 Μαρίες σιτάρι και το
βράδυ μόλις βγουν τα αστέρια, στα δίστρατα το σπέρνουν και να έχει εκεί κοντά
νερό, με τα χέρια πίσω και αφήνουν την
ποδιά τους εκεί με ένα δρεπάνι. Σπέρνοντας λέγουν «μοναχή μου τα σπέρνω να
δω με ποιον θα τα θερίσω».
1η Μαρτίου
Κατά την ημέρα αυτή δένουν ένα κόκκινο και ένα άσπρο σχοινί στο δακτυλίδι
τους για να μην τους μαυρίσει ο ήλιος και
το βαστούν δεμένο όλο το μήνα.
2 Μαρτίου Αγίων Σαράντα
Κατά την ημέρα αυτή δεν σκουπίζουν
διότι βγαίνουν σαράκια και σαρανταποδαρούσες μέσα στο σπίτι. Οι ανύπαντρες
μαζεύουν σαράντα λογιών ξύλα και το
βράδυ πηγαίνουν σ’ ένα ρεματάκι και
φτιάχνουν ένα γεφυράκι και το περνάνε
τρεις φορές και λένε «Φέτος το περνώ
μόνος μου(μόνη μου)και του χρόνου με
την κυρία μου(κύριόν μου)»
Την παραμονή των Αγίων Σαράντα
σκουπίζουν και βάζουν τα σκουπίδια
σ’ ένα φαράσι και το επόμενο πρωί τα
παίρνουν και μετράνε από την πόρτα
τους 4 βήματα και τα ρίχνουν σε νερό για
να μην πηγαίνουν τα ζώα και σκουλίκια
μέσα στο σπίτι.
Κυριακή Σταυροπροσκυνήσεως
Κατά την Κυριακή αυτή οι νοικοκυρές
παίρνουν ένα λουλούδι από την εικόνα
στην εκκλησία και το βάζουν στο γάλα,
για να μην παίρνει από μάτι και για να
σταυρώνει όταν το κοπανίζουν.
Σάββατο του Λαζάρου
Δεν λούζονται την ημέρα αυτή για να
μην τρέμει η κεφαλή τους όπως τρέμει ο
Λάζαρος.
Κυριακή των Βαΐων
Όσες παντρεύτηκαν την χρονιά εκείνη
πάνε βάγια για τον στολισμό της εκκλησίας την παραμονή των Βαΐων και ο παπάς
τους δίνει ένα κλωνάρι με πολλά κλωνιά
για να αφήσει πολλούς απογόνους
νη γύρω από τον αρχηγό της οικογένειας
τσουγκρίζουν πάλι τα αυγά και εξετάζουν
την πλάτη του αρνιού.
Αν η πλάτη του αρνιού έχει χαρακιές ή
σαν τρύπα προς το στενότερο μέρος της
πλάτης, προς τον σταυρό δηλαδή, τότε
κάποιος θα πεθάνει μέσα στο σπίτι. Αν
είναι πιο κάτω κάποιος θα πεθάνει από
τους συγγενείς.
Αν μάλιστα η τρύπα είναι στρογγυλή
θα πεθάνει άνδρας, αν η τρύπα είναι
μακρόστενη θα πεθάνει γυναίκα.
Οι βοσκοί δεν τρώνε αυγά κόκκινα
κατά την ημέρα αυτή διότι βγάζουν τα
πρόβατα ογκολίθια στο στόμα.
Το απόγευμα οι χωρικοί με τις λαμπάδες
στα χέρια τους και πάλι συγκεντρώνονται
στην εκκλησία και μετά την ανάσταση της
αγάπης στο προαύλιο της εκκλησίας του
Αγίου Νικολάου όπου ακολουθεί χορός
συρόμενος υπό των γεροντότερων. Προ
35-38 χρόνια περίπου πρώτος έσερνε
το χορό ο ιερέας του χωριού Χρήστος
Παπαχρήστος με το τραγούδι.
Σήμερα είναι η λαμπρή
και μεγάλη εορτή.
Σήμερα Χριστός ανέστη
και αύριο αληθώς ανέστη.
Σήμερα χορεύουν όλοι
ιερείς και αποστόλοι.
Πρώτον βάζουν τον Ανδρέα
τον μεγάλο ιερέα.
Ύστερα βάζουν τον Γιάννη
για να δεις χορό που κάνει
κι ύστερα βάζουν τον Πέτρο
που χορεύει με το μέτρο.
Το τραγούδι διατηρήθηκε και τραγουδιέται ακόμα από τους γεροντότερους
οι οποίοι λέγουν και το κάτωθι τραγουδάκι.
Η χρυσή μας μαύρα σου μάτια
η χρυσή μας η παρέα
θα την γλεντήσω ωραία.
Θα της πω γραμμένα μάτια
θα της πω χρυσά λογάκια.
Όσους γάμους και αν επήγα
τέτοια νιόγαμπρα δεν είδα.
Νά ’ναι η νύφη το μεράκι
κι ο γαμπρός περιστεράκι.
Άλφα λέει γραμμένα μάτια.
Άλφα λέει το πρώτο γράμμα
που θα ανταμωθούμε αντάμα.
Βήτα βέβαια σου λέω
ξεφλουδίζουν τα καλαμπόκια. Εκτός από
τη δουλειά που προσφέρουν ξεφλουδίζοντας, γίνονται πολλά αστεία και άδονται
πλείστα τραγούδια. Μετά τη δουλειά ακολουθεί σχετικό φαγοπότι και εν συνεχεία
αρχίζει ο χορός ο οποίος παρατείνεται
μέχρι αργά τα μεσάνυχτα.
Το κτίσιμο των σπιτιών
Ένα πολύ παλιό έθιμο είναι η προσφορά δώρων στους μαστόρους των
κτιζομένων οικοδομών. Όταν το σπίτι
φθάσει στα «τσατίσματα»(κατασκευή
στέγης) τότε όλοι οι χωριανοί και οι φίλοι
του οικοδομούντος το σπίτι πηγαίνουν
δώρα κατά προτίμηση εξ υφάσματος,
για τα καλορίζικα όπως λέγουν. Τα δώρα
παραλαμβάνει ο πρωτομάστορας ο
οποίος αφού ανέλθει ψηλά στην υπό
κατασκευή σκεπή μεγαλοφώνως αναφέρει το όνομα του δωρητού «καλώς
όρισε το δώρο του.......» και εν συνεχεία
εύχεται σ’ αυτόν και στην οικογένειά του
μακροημέρευση, ευτυχία, προκοπή και
παν το ποθητό. Ύστερα αναρτά τα προσφερθέντα δώρα επί σχοινιού τεταμένου
επί της σκεπής μετά των άλλων ώστε
να διακρίνονται ταύτα από μακράν. Τα
δώρα συγκεντρωμένα κατανέμονται
μεταξύ των μαστόρων.
Ο Γάμος
Το πρωί της Τετάρτης και οι δυο οικογένειες των μελλονύμφων στέλνουν στο
μύλο το σιτάρι με το αλεύρι, με το οποίο
θα ζυμώσουν τις «προβέντες» (ψωμί του
γαμήλιου γεύματος). Το σιτάρι συνοδεύει
στο μύλο ένα κορίτσι του οποίου οι
γονείς ζουν.
Από το άλεσμα δεν κρατάει «ξάι» ο
μυλωνάς. Το βράδυ της Τετάρτης αναπιάνονται το προζύμι αγόρια και κορίτσια
που έχουν τους γονείς τους και κοσκινίζουν το αλεύρι. Οι καλεσμένοι γύρω από
το σκαφίδι ρίχνοντας κανένα νόμισμα
«για να γίνεται ευχερώς το κοσκίνισμα»
τραγουδούν:
Ψηλά λιχνά τ’ αλεύρια
κι αφράτα τα προζύμια
κι ο γιος που τα ξανάπιανε
με μάνα με πατέρα.
Ευχήσου με μανούλα μου
στα πρώτα κοσκινίδια
Με την ευχή παιδάκι μου
να ζήσεις να προκόψεις
Το ίδιο βράδυ τα κορίτσια και αγόρια
αλείφουν με τη ζύμη τα μελλόνυμφα για
τα καλορίζικα.
Την Πέμπτη τα κορίτσια από το ίδιο
αλεύρι ζυμώνουν τα ψωμιά του γάμου.
Το μεσημέρι της ίδιας μέρας μαζεύονται
κοπέλες και όλοι οι χωριανοί στο σπίτι της
νύφης και γικιάζουν τα προικιά. Πρώτα
βάζουν για τη γιαγιά και τον παππού και
ύστερα των γονιών και ρίχνουν κέρματα
και ρύζια και εν συνεχεία γικιάζουν δύο
κορίτσια που να έχουν μάνα και πατέρα.
Μετά τα στολίζουν με λουλούδια και εύχονται καλορίζικα. Φεύγοντας ο κόσμος,
η νύφη δεν σκουπίζει το σπίτι και αυτό το
κάνει μόνο μετά το γάμο.
Την Παρασκευή γίνεται η παράδοση
των προικιών. Πηγαίνει το μεσημέρι το
σόι του γαμπρού και τρώει στο σπίτι της
νύφης. Ο γαμπρός δεν πηγαίνει γιατί
αν πάει την τελευταία εβδομάδα θα τον
καρβίσουν, θα τον μαυρίσουν με κάρβουνο. Μετά αναποδογυρίζουν το γίκο
για να ακολουθήσει το «μπαλότιασμα»
και φορτώνουν τα προικιά στα μουλάρια
στα οποία έχουν δέσει στα καπίστρια
άσπρα μαντήλια.
Κατά το φόρτωμα υπάρχει ένας
συγγενής της νύφης που επιβλέπει την
παράδοση και παίρνει λίγα χρήματα από
τους προικολόγους. Όταν ξεκινήσουν τα
προικιά τα κορίτσια τραγουδούν:
Μια Παρασκευή και αμάν αμάν
μια Παρασκευή και ένα Σαββάτο
βράδυ
μάνα μ’ έδιωχνε απ’ τ’ άλλα τα παιδιά
της
κι ο πατέρας μου κι αυτός μου λέγει
φεύγα.
Φεύγω κλαίγοντας, φεύγω παραπονιόντας
Παίρνω τη στράτα το στρατί, στρατί
το μονοπάτι
γαμπρός έχει μια κουλούρα τρύπια στη
μέση και στολισμένη και με χρήματα μέσα
και του δίνουν ένα αγόρι το οποίο φιλεί
σταυρωτά και περνάει την κουλούρα στο
χέρι του αγοριού. Το σόι τότε της νύφης
ζώνει το γαμπρό με διάφορα δώρα ως
κάλτσες, μαντήλια, γραβάτες, πετσέτες
κ.λ.π. αρχίζοντας πρώτα από την πεθερά
και τον πεθερό. Επίσης ο γαμπρός μαζί
με τα δώρα δέχεται και κανένα χαϊδευτικό
χαστούκι από τους συγγενείς της νύφης.
πριν κατέβει από το μουλάρι ο γαμπρός
λέγει «τάξτε μου νμα κατέβω» και τα πεθερικά του λέγουν «σου τάζουμε τη νύφη».
Κατόπιν ο πεθερός ξεπεζεύει τον γαμπρό
στην αγκαλιά του και αφού ο γαμπρός
του φιλήσει το χέρι εισέρχονται στο σπίτι
της νύφης μαζί με το συμπεθερικό και
εκεί τους κερνούν και μετά ξεκινούν για
την εκκλησία, κατ’ αρχήν ο γαμπρός με
τους προσκεκλημένους και μετά η νύφη
με τους δικούς της.
Τη νύφη την στολίζουν και την χτενίζουν την Κυριακή το πρωί στο σπίτι της τα
κορίτσια. Τα κερνούν χρήματα και αυτά
τραγουδούν.
«νυφούλαμ’ ποιος σε στόλιζε σ’ αυτό
το νυφοστόλι
η μάνα μου με στόλιζε και δώδεκα
αποστόλοι.»
Φεύγοντας η νύφη από το σπίτι της
για την εκκλησία χαιρετά με δακρυσμένα
μάτια τους γονείς της και βγαίνοντας έξω
κοιτά προς τα μέσα το σπίτι της και αρχίζει
το τραγούδι:
Μάνα μου τα λουλούδια μου συχνά
να τα ποτίζεις
όπως πότιζα να τα δροσολογίζεις
Σ’ αφήνω γεια μανούλα μου και συ
γλυκέ πατέρα
αφήνω γεια αδελφάκια μου και σεις
μικραδελφούλες
Αφήνω γεια γειτόνισσες και σεις γειτονοπούλες
Όλες κοντά μου νά ’ρθετε κι όλες να
Βάσανα πούχει η αγάπη.
Στου γαμπρού το σπίτι η πεθερά και ο
πεθερός καρτερούν και σπέρνουν με ρύζι
και λουλούδια τα προικιά και τα βάζουν
γίκο πάλι οι κοπέλες και τα στολίζουν
για να πάει να τα βρει η νύφη και να μην
στεναχωρηθεί. Το Σάββατο γίνονται ετοιμασίες στο σπίτι της νύφης και γίνεται το
αποχωριστήριο γλέντι στο οποίο κυρίως
συμμετέχουν οι συγγενείς της νύφης. Το
Σάββατο ξυρίζεται ο γαμπρός και όλοι
κερνούνε τον κουρέα με λεφτά και ο
κουρέας λέγει «δεν κόβει το ξυράφι» και
πετούν τότε λίγο περισσότερα λεφτά και
λέγει ο κουρέας «κόβει λίγο το ξυράφι»
και του πετούν με αυτό τον τρόπο όλο
και περισσότερα χρήματα. Το πουκάμισο
του γαμπρού και η γραβάτα είναι δώρα
της νύφης. Για αυτό λέγουν το Σάββατο
ξυρίζεται ο γαμπρός, ήτοι αν πρόκειται
να γελάσουν οι συγγενείς της νύφης τον
γαμπρό, αυτός έχει το νου του και δεν
την παίρνει αν τον γελάσουν σε κάτι και
ιδίως στην προίκα. Την Κυριακή ξεκινάει
ο γαμπρός και το σόι του και πρώτα πηγαίνει στο σπίτι του κουμπάρου και από
εκεί πηγαίνει στο σπίτι του πεθερού για
να πάρουν τη νύφη. Πριν όμως φθάσει ο γαμπρός στο σπίτι πηγαίνει ένας
χωριάτης- μάλλον ο κουνιάδος- για να
ποδέσει τη νύφη με τα παπούτσια που
του έδωσε ο γαμπρός και προσφέρει
κρασί από την τσίτα που φέρνει μαζί
του μέσα στο παπούτσι της νύφης. Στη
συνέχεια ποδίζει τη νύφη με τα παπούτσια
και βάζει χρήματα μέσα και της λέει ευχές
για να ζήσει. Κάτω από τα παπούτσια
της νύφης οι ανύπαντρες γράφουν τα
ονόματά τους και άμα βαδίσει η νύφη
και σβηστούν τα ονόματά τους τότε
αυτές θα παντρευτούν αυτό τον χρόνο.
Ύστερα φθάνουν οι συμπέθεροι με τον
γαμπρό καβάλα συνήθως σε λευκό
μουλάρι ή άλογο. Ο πατέρας της νύφης
περιμένει το γαμπρό με ένα λουλούδι στο
χέρι και ένα ποτήρι κρασί, από το οποίο
αφού πιεί λίγο ο γαμπρός, το υπόλοιπο
το χύνει σταυρωτά τρεις φορές και το
ποτήρι το πετάει στη στέγη του σπιτιού.
Μετά ο γαμπρός πετάει μήλα τα οποία
είναι στολισμένα με άνθη και λεπτά στους
στενούς συγγενείς της νύφης και μάλιστα
τους παιδεύει ώσπου να τα πιάσουν. Ο
παντρευτείτε.
Στον δρόμο για την εκκλησιά ο κόσμος
λέγει και πολλά άλλα διάφορα τραγούδια
όπως:
Μανούλα χθες το βράδυ χθες το
δειλινό
συνάντησα ένα λεβέντη σαν τον
αυγερινό.
Μόλις τον πρωτοείδα τον ελυπήθηκα
και στην κάμαρά μου μέσα μπήκα και
κλείστηκα
της μάνας μου φωνάζω να βγει να
τονε δει
Το τι μου δίνεις μάνα να τον στεφανωθώ
Αυτό το παλληκάρι σαν τον αυγερινό
Τα δυο σου μαύρα μάτια τον άσπρο
σου λαιμό
γι’ αυτό το παλληκάρι σαν τον αυγερινό.
Κλείνω την μικρή αυτή περιήγηση στα
έθιμα του χωριού μου με δυο από τα
πολλά τραγούδια που λένε οι καλεσμένοι
στο γαμήλιο τραπέζι.
«Δυο μάτια έχεις λυγερή και δυο καρδιές μαραίνεις
και μένα σαν με τυραννείς το τι καταλαβαίνεις
βάλε κρασί στον μαστραπά και βάλτο
στον αέρα
κι αν δεν το πιω την Κυριακή το πίνω
την Δευτέρα.
Για να το πιω φαρμακερό να πέσω
να πεθάνω
στα γόνατά σου επάνω.»
και συνεχίζουν με διαφορετικό σκοπό.
«Κόκκινα γαρύφαλλα και φύλλα πράσινα
και βίβα στην παρέα κι έξω τα βάσανα»
--------------------------------------------------«Σ’ αυτή την τάβλα πού ΄μαστε
σε τούτο το τραπέζι
τον Άγγελο φιλεύουμε
και το Χριστό κερνάμε
και την παρθένα Δέσποινα
κι αυτή την προσκυνάμε.
Να μας χαρίσει τα κλειδιά
κλειδιά του παραδείσου.
Να ανοίξω τον παράδεισο
να δω τους καλεσμένους.»
Δημήτρης Ζηνέλης

Download Report