Λοιπον, αφου δεν θα συναντηθούμε, και θα εχετε μια εβδομαδα χωρις μοιρασμα άλλου
υλικού στο δίωρο στην τάξη, αφιερωστε κανα διωρο όσοι θέλετε να γραψετε για όλα τα
ερεθισματα που ήταν περι Κοζάνης κλπ , κατι σαν εκθεση που να την διαβασετε στη τάξη
για να γινει μετά «ντιμπέιτ» (όπως το λέτε). Ήδη είπαμε από ποσες πλευρές μπορείτε να το
πιασετε το θεμα, και ίσως προσθεσετε και άλλες .
(Συνεχίζουμε, αλλά μονο αν εχουμε διαβασει το προηγούμενο pdf από τα της Ειρήνης
Κακουλίδου και μετα στην σελιδα 27)
Tελικά μέχρι τοτε θα περασει καιρος, ας μαζευω εγω υλικο, και (πριν ειτε περασει η σωστη
του ωρα ειτε βγει εκτος μοδας και πριν δουμε αν άλλα θέματα είναι πιο σοβαρα και δεν
πρεπει να αποπροσαναταλιζομαστε μεσω του τι ξαφνικα έγινε μοδα από τις περαστικες) ας το
συζηταω είτε μονος μου ειτε βαζοντας το ένα αρθρο να συζηταει με το άλλο και ας τα
προσθετω λιγο-λιγο στην αναρτηση και σε 15 μερες βλεπουμε τι ακόμα θα προσθεσουμε από
όσα πούμε. Για ωρισμενα από τα παρακατω θα πρέπει να βάλουμε τους εξης ορους στην
συμμετοχη στο «ντιμπέιτ»: 1)Χωρις διαβασμα των θεσεων καποιου δεν εχουμε γνωμη 2)Το
να λεμε «δεν διαβαζω επειδη διαφωνω» δεν ειναι γνωμη αλλά ανυπαρξια γνωμης . (Άρα
όποιος το μονο που εχει να πει για κατι είναι «αυτό που διαβαζω ή αυτος που γραφει δεν μου
αρεσει, αρα δεν το διαβαζω» να θεωρει αυτό που ειπε ήδη περιττο και να μην συμμετεχει
καθολου για να μην εχει και την ψευδαισθηση ότι έκανε αντίκρουση, αντεπιχειρημα κλπ. Σε
«ντιμπέιτ» υπαρκτά θεωρουνται μονο επιχειρηματα και αντεπιχειρηματα).
49
Το καμάρι της Κέρκυρας
Άνετος παρουσιάστηκε ο υπουργός Βασανιστηρίων Νίκος Δένδιας μετά τη
δημοσιοποίηση των φωτογραφιών των συλληφθέντων στην Κοζάνη, που
κακοποιήθηκαν από τους αστυνομικούς. Ο Νίκος Δένδιας δήλωσε πως έγινε
επεξεργασία στις φωτογραφίες, ώστε να μην τρομάξουν πολύ οι γονείς των
νεαρών όταν θα τους έβλεπαν στην τηλεόραση και να πέσουν ξεροί μόλις τους
δουν από κοντά.
Ο Νίκος Δένδιας ξεκαθάρισε πως ήταν ναζιστής από μικρός αλλά δεν περίμενε
πως θα ερχόταν μια μέρα που θα γινόταν υπουργός μιας ακροδεξιάς κυβέρνησης
και θα είχε την ευτυχία να κάνει σε ανθρώπους αυτά που έκανε στις κατσίκες και
στα βατράχια στο κωλοχώρι του στην Κέρκυρα.
Σύμφωνα με τον Νίκο Δένδια, οι αστυνομικοί έκαναν photoshop στις φωτογραφίες
των συλληφθέντων για να μπορέσουν οι ρουφιάνοι να τους αναγνωρίσουν.
«Είχαν φάει τόσο ξύλο που ήταν αγνώριστοι και δεν μπορούσαν ούτε οι γονείς
τους να τους αναγνωρίσουν» δήλωσε χαρούμενος ο Νίκος Δένδιας και τόνισε πως
για μια στιγμή σκέφτηκε να δώσει εντολή στους αστυνομικούς να τους τεμαχίσουν
και να τους πετάξουν στα σκυλιά –για να μην υπάρχουν αντιδράσεις- αλλά
υπάρχει αυτή η ευαίσθητη Λουλού της ΔΗΜΑΡ που είναι πολύ υστερικιά σε
θέματα δημοκρατίας και θα ζητούσε να γίνει σταδιακή απαγκίστρωση της
κυβέρνησης από τα βασανιστήρια και τις δολοφονίες.
Ο Νίκος Δένδιας αρνήθηκε την κατηγορία πως ακολουθεί τις πρακτικές της
χούντας, αφού η χούντα φρόντιζε να μην υπάρχουν σημάδια από βασανιστήρια
όταν εμφανίζονταν οι αντιστασιακοί στα δικαστήρια, ενώ η ναζιστική κυβέρνηση
Σαμαρά δείχνει την αλήθεια στο λαό, έστω και με photoshop.
Επίσης, ο Δένδιας τόνισε πως η ναζιστική κυβέρνηση Σαμαρά είναι εκλεγμένη και
αυτό δείχνει πως οι πολίτες επικροτούν τα βασανιστήρια σε άλλους και χαίρονται
που αυτοί δεν έχουν βασανιστεί ακόμα, αν και το περιμένουν με αγωνία επειδή
είναι μαζοχιστές.
Σύμφωνα με τον Νίκο Δένδια –που μάλλον έχει ξεχάσει πως στη ζωή υπάρχει και
παρακάτω ή σκοπεύει να διαφύγει στο εξωτερικό- τα βασανιστήρια των
αστυνομικών στους τέσσερις αναρχικούς που λήστεψαν την τράπεζα θα
παραδειγματίσουν και θα αποτρέψουν τους πολίτες, όταν θα αποφασίσουν να
κάνουν ντου από παντού στις τράπεζες.
Ο Νίκος Δένδιας αποκάλυψε ακόμα πως το αγαπημένο του τραγούδι είναι εκείνο
που λέει «χτυπάνε βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα» και πως πάντα γούσταρε που
χτυπούσαν τον Ανδρέα και ζήλευε που δεν μπορούσε να πάει κι αυτός να του
χώσει μια κλωτσιά στο κεφάλι με τη γερμανική του μπότα.
(Οι γονείς των τεσσάρων αναρχικών που βασανίστηκαν από τους αστυνομικούς
αλλά δεν έχασαν την αξιοπρέπειά τους να είναι περήφανοι για τα παιδιά τους.
Όλοι οι φίλοι μου κι εγώ είμαστε περήφανοι για αυτά τα παιδιά. Περήφανοι είναι
όλοι οι Έλληνες. Εκτός από τους δωσίλογους και τους γερμανοτσολιάδες.)
50
«Κάποτε στο Τεπελένι, εικοσάχρονα παιδιά….»
Γιά κλάματα, (πρώτα) και γιά γέλια, (μετά).
Μέσα στο απόλυτο μπάχαλο που αρμενίζει η χώρα, ακούστηκαν κι αυτά τα κουφά από κάποιους
που, δυστυχώς, έχουν δημόσιο βήμα στα κανάλια και τους δίνεται η ευκαιρία να πληροφορούν την
κοινή γνώμη, σχολιάζοντας την επικαιρότητα και να την, κατά κάποιο τρόπο, κατευθύνουν και
διαμορφώνουν. Εννοείται πως το παρόν σημείωμα γράφεται σε σχέση με τις τελευταίες συλλήψεις των
τρομοκρατοληστών.
«- Έλα μωρέ, μικρά παιδιά είναι! Θα έπρεπε οι «μπάτσοι» να τα ξυλοφορτώσουν; Εικοσάχρονα
παιδάκια! Άλλωστε η βία γεννά βία! Βλέπουνε στο σπίτι και τους γονείς άνεργους και την κοινωνική
… αδικία, τι θες να κάνουν! Η Αστυνομία που τα ξυλοφόρτωσε παραβιάζει το … Σύνταγμα!»
Παρ’ όλη την παράφρονα άποψη που δεν επιδέχεται σοβαρού σχολιασμού, αισθάνομαι σαν
πρόκληση, όχι απ’ αυτή την παλαβή άποψη, αλλά από την αυθεντικά κοινή λογική να μπω στον
παραλογισμό και να προσπαθήσω να «παίξω» λογικά μαζί τους και με το κουνημένο τους μυαλό.
Οπότε παρατηρώ.
α) Σε κάθε «παιδάκι» που χειρίζεται βαρύ οπλισμό, η ηλικία δεν μπορεί να δημιουργήσει άλλοθι ή
ελαφρυντικό, μακάρι «ο μικρός» να είναι και δεκάχρονος.
β) Κι αυτά που έτρεχαν «Κάποτε στο Τεπελένι…», όπως έγραψε ο Κατσαρός και τραγούδησε
δοξαστικά ο Γιάννης Καλαντζής, εικοσάχρονα παιδιά ήσαν. Όμως έτρεχαν λεβέντικα, με ένα
σαράβαλο Μ1 στο χέρι, γιά λευτεριά και όχι ύπουλα, γιά να ληστέψουν Τράπεζες, ή να σκοτώσουν
αθώο κοσμάκη. Κι όμως το ιταλικά πολυβόλα δεν το είδαν έτσι και τα… θέριζαν, κάνοντας κι εκείνα
το δικό τους καθήκον.
Τα δικά μας πάνοπλα μπουμπούκια κι ευχαριστημένα να είναι με μερικές σφαλιάρες και μπουνίδια
που άρπαξαν από τους αστυνομικούς, πριν προλάβουν να τους μακελέψουν με τα καλάσνικωφ.
Όμως κάτι τέτοιοι συνειρμοί δεν συγκινούν τις ξανθές κοντοκουρεμένες «γλάστρες» που κάποτε,
από την τέντα του Ωνασείου, μέτραγαν τη διούρηση του «Αντρέα», (την οποία έβρισκαν άφθονη!), και
τώρα μετρούν την αντοχή των νεύρων μας, βγαίνοντας στα παράθυρα των καναλιών και
προσπαθώντας να δημιουργήσουν fun club από «περιθωριακούς», (γιά να τις αφήνουν να «παίξουν»
και να φάνε ένα κομμάτι ψωμί), ξερνούν ένα σωρό σαχλαμάρες, μαζί με χολή, και φτύνουν την
κοινωνία στα μούτρα. (Κάτι σαν τους τύπους που βγαίνουν σε εκπομπές της Πάνια).
γ) Σύμφωνοι, η βία γεννά βία, όμως ποιός τη γέννησε; Ποιός είναι η «μάνα» και ποιός το «παιδί»;
Ποιός προηγείται και ποιός έπεται; Ποιός σηκώνει χέρι πρώτος; Είναι γνωστός ο χαρακτηρισμός που
απευθύνει η Αριστερά στην Αστυνομία και τα ΜΑΤ. Τα ονομάζει «δυνάμεις καταστολής»,
αυτοπαγιδευόμενη, πέραν της ελλιπούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας, στον παραλογισμό της. Αφού
η καταστολή είναι πράξη αντίδρασης κι όχι δράσης. (π.χ. ο πυροσβέστης καταστέλλει τη φωτιά, δεν
την ανάβει). Δηλαδή ζητούμενο, κατ’ αυτούς, αποτελεί η ανεξέλεγκτη καταστροφική δράση, η οποία
καταστέλλεται από τους… άθλιους μπάτσους! Και βεβαίως, δεν νομίζω πως μπορεί να συμμεριστεί
κανείς λογικός άνθρωπος τις απόψεις εκείνου του Καστοριανού Γιαγκούλα που υποδύεται τον
βουλευτή, πως βία είναι η ανεργία ή ο κακός μισθός, γιατί τότε βία είναι κι η ήττα του Ολυμπιακού
από τον Ατρόμητο και… ζήτω η τρέλα!
δ) Τα φουκαριάρικα τα παιδιά της ΔΙΑΣ, που σκοτώθηκαν εν ψυχρώ στου Ρέντη, πόσο χρονών
ήσαν; Εικοσάρηδες ήσαν που ρισκάριζαν, (και έχασαν τελικά), τη ζωή τους με έναν γλίσχρο μισθό,
προκειμένου να προστατεύσουν όλους εμάς. (και τις κοντοκουρεμένες ξανθές μαζί).
ε) Όμως η πιό τρελή αιτίαση στην προσπάθεια δικαιολόγησης κάθε τέτοιας συμπεριφοράς είναι η
αναφορά σε συνθήκες μέσα στην οικογένεια, παραποιώντας κι εκεί την αλήθεια. Αιτία δεν είναι η
προφασιζόμενη. Δηλαδή η δήθεν καλή οικογένεια που τα φέρνει δύσκολα και άρα… ο νεαρός
βλαστός, (τι να σου κάνει το παιδί!), στρέφεται αλλού, π.χ. στα ναρκωτικά ή την αναρχία γιά να…
διορθώσει την κοινωνία! Ουδέν ψευδέστερον αφού πραγματική αιτία είναι η χαλάρωση του
οικογενειακού ιστού, που την μετατρέπει σε «διαλυμένη οικογένεια», γιά… χίλιους δυό λόγους. Με
την έλλειψη επίβλεψης και συνοχής, τα παιδιά γίνονται ευάλωτα σε κάθε λογής αντικοινωνική
εκτροπή και υποχείρια κάθε κακής επιρροής και κάθε πονηρού που θα το παρασύρει. Και στο κάτωκάτω, αλίμονο αν σε κάθε σπίτι που αντιμετωπίζει προβλήματα, ο «κανακάρης» πρέπει, αντιδρώντας,
να το ρίξει στην πρέζα ή ν’ αρπάξει το πολυβόλο! Άλλα άντε αυτό να το καταλάβει η κάθε
51
προβληματική, στερημένη ποικιλοτρόπως, ή σαλεμένη κοντοκουρεμένη. (Εδώ σημειώνω με νόημα
πως έχω διαβάσει το «Μαμάδες βορίων προαστίων» και όλο το συγγραφικό έργο της ίδιας
συγγραφέως και καταλαβαίνω πολύ καλά περί τίνος πρόκειται).
στ) Τέλος, έχουμε και το … Σύνταγμα! Α΄, όλα κι όλα! Εδώ οφείλω να ομολογήσω πως έχουν δίκιο.
Πού ακούστηκε, οπλισμένος εσύ σαν αστακός, να σε πιάνει βιαίως ο ….«μπάτσος», ασκώντας σου βία
και παραβιάζοντας τη… δημοκρατία και τα… ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό μόνο εσύ το δικαιούσαι,
αφού στο κάτω-κάτω, εσύ δεν πιστεύεις σ’ αυτά, άρα επιτρέπεται να τα ποδοπατάς!
- Ρε «μπάτσε, γουρούνι, δολοφόνε», χάθηκε ρε, ο …γλυκός ο λόγος; Χάθηκαν τα σοκολατάκια, η
ευγένεια; Ο διάλογος βρε!!!! Τι τον πιπιλάμε τόσον καρό! Αν δεν εφαρμοστεί τώρα, μπροστά στις
προτεταμένες κάνες, (όπως στο Χαβάη 5-0), πότε θα γίνει, ρε; Ου΄, να μου χαθείς, άξεστε!
Δεν ξέρω, μπορεί και να λαθεύω, όμως τελευταία μου έχει καρφωθεί μιά τρελή ιδέα. Απόλυτα
συμβατή με την τρέλα της εποχής.
Να δείτε που, όλοι αυτοί οι εξόφθαλμα παλαβοί υποστηρικτές του κοινωνικού μας μπάχαλου, θ’
αποδειχθούν στο τέλος βαλτοί κι εξώνητοι προβοκάτορες της Χρυσής Αυγής. Δεν εξηγείται αλλιώς!
Ήδη το πρωί, περιμένοντας ουρά στο Ταχυδρομείο πληροφορήθηκα, ακούγοντας συζητήσεις
αναμενόντων, την προσχώρηση στις τάξεις της άλλων δύο, άκρως αγανακτισμένων με όσα σχετικά
συμβαίνουν και αντιμετωπίζονται όπως τα προβάλλουν τα κανάλια.
Και μη χειρότερα!
Κάλεσμα για συνέλευση αλληλεγγύης Παρασκευή 8/2 στις 8:00 μ.μ.
Ανακοίνωση τριών από τους συλληφθέντες 6/2/13
Ενημέρωση από τα δικαστήρια Κοζάνης [ 2 ] [ Μήνυμα προς αλληλέγγυους ]
«Στο αστυνομικό τμήμα μας απομόνωσαν και μας έβαλαν κουκούλες στο κεφάλι. Επί τέσσερις ώρες μας
γρονθοκοπούσαν και μας έβριζαν»
Εισβολή των ΕΚΑΜ στα επείγοντα του Ευαγγελισμού
Ακόμα μια φορά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την κρατική τρομοκρατία και τον ολοκληρωτισμό μετά τη σύλληψη 4 αναρχικών
στην Κοζάνη και τον εκδικητικό-παραδειγματικό βασανισμό τους την Παρακευή 2 Φλεβάρη. Το γεγονός αυτό όμως, δεν
αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό. Είναι μια πρακτική που η εξουσία προσπαθεί να παγιώσει ενάντια σε "ειδικής κατηγορίας
συλληφθέντες" και αποτελεί κεντρική πολιτική επιλογή του κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού. Είναι πρόσφατες ακόμα
οικαταγγελίες για τους βασανισμούς που δέχτηκαν άντρες και γυναίκες αντιφασίστες, που συγκαλύφθηκαν πλήρως από
την προκλητική στάση του πολιτικού προϊστάμενου των μπάτσων, Δένδια.
Αυτό όμως που εξοργίζει περισσότερο, είναι ο καλπάζων ολοκληρωτισμός που δεν μπορεί να κρυφτεί όσες συμφωνίες και να
κάνουν με το διάβολο -τα βρόμικα και ξεπουλημένα ΜΜΕξαπάτησης- που η σιωπιηρή συνενοχή τους είναι εκκωφαντική,
αναμασώντας την κρατική ρητορεία περί εσωτερικού εχθρού. Είναι η εφαρμογή της τακτικής "Το κράτος είμαι εγώ... και κάνω
ό,τι γουστάρω!" Έτσι ακριβώς ερμηνεύεται η δράση των κρατικών σκυλιών και της πολιτικής τους ηγεσίας. Αυτοί που για την
"επιβολή του νόμου" καταπατούν τους ίδιους τους δικούς τους νόμους, όταν ακόμα και κατά τη διάρκεια της σύλληψης
ξυλοκοπούν εκδικητικά τους συλληφθέντες, όταν κατά την παραμονή τους στα μπατσομέγαρα υπόκεινται σε
βασανιστήρια σε τέτοιο βαθμό ώστε να πρόσωπά τους να μην είναι πλέον αναγνωρίσιμα από τους ίδιους τους συγγενείς τους!
Οι προκλητικά γελοίες δικαιολογίες του Δένδια ότι η κακοποίηση προήλθε κατά τη διάρκεια της σύλληψης διαψεύδονται
κατάφωρα από τα βίντεο της σύλληψης, ενώ η δήλωσή του ότι οι φωτογραφίες έπρεπε να διορθωθούν ηλεκτρονικά για να
αναγνωρίζονται τα πρόσωπά τους, αποδεικνύουν το μέγεθος των βασανισμών που δέχθηκαν οι αναρχικοί
συλληφθέντες σύντροφοι. [Συνέντευξη δικηγόρων]
Αποτελεί πρόκληση από τη μεριά της εξουσίας να τολμάει να δημοσιοποιεί ακόμα και σε τέτοια κατάσταση, μετά από
τέτοια καταφανή βασανιστήρια φωτογραφίες συλληφθέντων σαν να πρόκειται για το πιο φυσιολογικό πράγμα στη
"δημοκρατία" τους! Οι κουκουλοφόροι βασανιστές, όχι μόνο παραμένουν στο απυρόβλητο, αλλά και δέχονται τα συγχαρητήρια
από έναν ανάμεικτο εσμό πολιτικών και δημοσιογράφων. Την ίδια στιγμή που πριν λίγες μέρες οι νεοναζί που μαχαίρωσαν
έν ψυχρώ έναν πακιστανό εργάτη είχαν την καλύτερη μεταχείριση από έναν κρατικό μηχανισμό που ούτως ή άλλως
προωθεί τον ρατσισμό, την μισαλλοδοξία, που σκοτώνει στα σύνορα, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα αστυνομικά
τμήματα...
Τα βασανιστήρια είναι εικόνα από το μέλλον όλων μας. Ο κάθε πειραματισμός και "καινοτομία" της κρατικής
κατασταλτικής μηχανής, αφού παγιωθεί και επιβληθεί στην κοινωνική συνείδηση, διευρύνει το πεδίο εφαρμογής του σε κάθε
κοινωνικό κομμάτι που εξεγείρεται. Η δημοσίευση φωτογραφιών ξεκίνησε με τους συλληφθέντες τουΕπαναστατικού
Αγώνα και της Συνωμοσίας Πυρήνων της Φωτιάς - "γιατί ήταν τρομοκράτες" άρα "εσωτερικός εχθρός" - αλλά διευρύνθηκε
στην διαπόμπευση των οροθετικών γυναικών, στη διαπόμπευση συλληφθέντων από απεργιακή
προσυγκέντρωση στου Ζωγράφου, ή σε διαδηλωτές που συνελήφθησαν σε απεργιακές διαδηλώσεις στην Αθήνα.
Η δημοσίευση φωτογραφιών είναι η καλλιέργεια αισθήματος φόβου στα κοινωνικά στρώματα, η προώθηση της
ρουφιανιάς και του κοινωνικού κανιβαλισμού, η διαπόμπευση των συλληφθέντων είναι κομμάτι ενός ψυχολογικού
πολέμου.
Καταγγελία της μητέρας του Δημήτρη Ανδρέα Μπουρζούκου | Αναφορά για τις συνθήκες μεταγωγής |
52
Πήγε το τρελό και πέταξε πέτρες στους αστυνομικούς
Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Μας αρέσουν, δεν μας αρέσουν οι ταμπέλες, καμιά φορά είναι βολικές. Οι πρόσφατα νεαροί συλληφθέντες
χαρακτηρίστηκαν «τρομοκράτες βορείων προαστίων».
Η Παυλίνα Νάσιουτζικ είχε μιλήσει για τους «τρομοκράτες βορείων προαστίων», ήδη από το 2009, στο μυθιστόρημά της «Ο τρελός δρόμος του
έρωτα»
Δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό η ταξική συνείδηση καθορίζει την επιλογή να γίνεις τρομοκράτης,
γεγονός πάντως είναι ότι η Αστυνομία δεν κρίνει τις συλλήψεις με ταξικά κριτήρια. Η υπόθεση «ξέφυγε»
από το περιχαρακωμένο πλαίσιο μιας σελίδας από το μεγάλο και ανοιχτό βιβλίο της τρομοκρατίας, αφού
ένας από τους συλληφθέντες, ο 20χρονος Νίκος Ρωμανός, είναι γιος της Παυλίνας Νάσιουτζικ.
Το προτελευταίο μυθιστόρημά της, «Ο τρελός δρόμος του έρωτα» (εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη, 2009),
πέρασε στον Τύπο ως ακόμη ένα ερωτογράφημα. Ομως έπειτα από μία προσεκτική ανάγνωση, θα
διαπιστώσουμε ότι μιλάει για τη νέα τρομοκρατία. Οι μανάδες ακολουθούν κατά πόδας τα παιδιά τους,
καθώς ρίχνουν πέτρες και σπάνε βιτρίνες.
Ορισμένα χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«Τέσσερις ώρες όρθια στην πορεία, έγινα ράκος. Γύρισα σπίτι κι έκανα δύο ώρες τζακούζι για να
συνέλθω. Πρήστηκαν τα πόδια μου. Πήγε το τρελό και πέταξε πέτρες στους αστυνομικούς. Ισα που
πρόλαβα να την αρπάξω, πριν την ψεκάσουν. Μη γελάς, Μυρτώ, πες για τα νεράντζια που πέταξες
στους αστυνομικούς».
* «Δεν είναι βαλίτσα, είπε με αηδία η Δανάη, λες και απεχθανόταν ακόμα και να χρησιμοποιήσει τη λέξη.
Είναι η καινούργια Louis Vuitton bagage. Τέσσερις κάσκες για τις πέτρες και τέσσερις μάσκες για τα
δακρυγόνα».
* «Ο Ανάστης. Ο καλοαναθρεμμένος και μοσχαναθρεμμένος της γιος, με τα ιδιωτικά σχολεία, τη
μουσική, το σκι, ήταν εκεί με μια βαριοπούλα μεγαλύτερη απ' το μπόι του κι έσπαγε τη βιτρίνα».
* «Η Δανάη φορούσε apres ski μπότες και Jet set μπουφάν με κουκούλα. Α! Και ειδική μάσκα για τα
δακρυγόνα που είχε αγοράσει στο Μοναστηράκι».
* «Τα παιδιά ήταν εξαγριωμένα αρκούσε μία μόνο λέξη, "μπάτσος" ή "χαφιές", και κανείς δεν ήξερε τι
ήταν ικανά να κάνουν».
* «Δολοφονήσατε τη Manolo Blahnik γόβα μου, δήλωσε στον κατάπληκτο αστυνομικό. Το βράδυ έχω
πάρτι και μόνο αυτή ταιριάζει με Diane von Furstenberg συνολάκι που έχω διαλέξει. Δολοφονήσατε,
λοιπόν, και το πάρτι μου. Μέχρι πού θα φτάσει η δολοφονική σας μανία;»
* «Πού μπορεί να απευθυνθεί μια αξιοπρεπής κυρία όταν έχει χάσει το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας,
δηλαδή τη γόβα της, και την έχουν τσουβαλιάσει στη ΓΑΔΑ;»
Καθόλου τυχαίο το επώνυμο Νάσιουτζικ, αφού ο παππούς του νεαρού είναι ο συγγραφέας και
επιχειρηματίας Αθανάσιος Κ. Νάσιουτζικ, ο οποίος, όπως έχει εξομολογηθεί, «έγινα αριστερός, γιατί δεν
μπορούσα να βλέπω τους άλλους να ζουν μες στη δυστυχία».
Μ' αυτόν τον απόηχο γαλουγήθηκε ο Νίκος Ρωμανός ως προς τις οφειλές του έναντι του πατριάρχη της
οικογένειας. Η 51χρονη μητέρα του Παυλίνα Νάσιουτζικ είναι διδάκτωρ της Φιλοσοφίας. Οταν
εμφανίστηκε ως συγγραφέας με το πρώτο μυθιστόρημά της, «Μαμάδες Βορείων Προαστίων»
(«Μελάνι», 2006), απέκτησε δημοφιλία. Από τον ίδιο οίκο κυκλοφόρησε το «Τόση λίγη αλήθεια», ένα
μεικτό κείμενο μεταξύ μαρτυρίας και μυθοπλασίας για το βεβαρημένο παρελθόν του πατέρα της (2008).
Οι εκδόσεις Α. Α. Λιβάνη τύπωσαν ακόμη τα «Μύκονος μπλουζ» (2007), «Κάψτε τα νυφικά» (2008),
«Το κορίτσι του κάστρου» (2011).
53
…Χθες, σ’ ένα ακόμη κωμικοτραγικό επεισόδιο ακούσαμε κι αυτό. Αυτοανακηρύχτηκε, λέει,
«αιχμάλωτος πολέμου», κάνοντας όσους ξέρουν τι θα πει μπουντρούμι στην οδό Μέρλιν και Εφηβείον
«Αβέρωφ», στην Αλεξάντρας, να βγαίνουν απ’ τα ρούχα τους! Σιγά τα ωά, ρε … μάγκες και τιμήστε
τον ηρωικό μαχητή της… λευτεριάς!
Αυτή η γελοιότητα με τις πομπώδεις ευφάνταστες ονομασίες, προϊόν έξαψης παιδικής φαντασίας
από αναγνώσματα τύπου Χάρυ Πότερ, θα διασκέδαζαν αφάνταστα την κοινωνία μας, αν δεν την
συνόδευαν το κροτάλισμα των καλάσνικωφ και οι εκρήξεις των παγιδευμένων κατσαρολικών, που
κάνουν το παιχνίδι θανάσιμο.
Εμείς, τα γεννήματα και θρέμματα των δυτικών συνοικιών, που είπαμε το ψωμί ψωμάκι, ιδρώσαμε
και μοχθήσαμε γιά να στηρίξουμε την κοινωνία που με τη σειρά της θα μας στέγαζε, ειλικρινά
αδυνατούμε να καταλάβουμε τη λογική των βουτυρομπεμπέδων που από ανία, έλλειψη οικογενειακής
θαλπωρής κι επίβλεψης και αφού δεν υπάρχουν πιά στη χώρα πραγματικοί πόλεμοι, βάλθηκαν να
στήσουν αυτοί έναν, παίζοντας το «κλέφτες κι αστυνόμοι», σε μοντέρνα έκδοση.
Καλό θα ήταν, οι όψιμα αφυπνισμένες μαμάδες των προνομιούχων βορίων προαστίων, αντί να
δίνουν τώρα και την …τελευταία ρανίδα του αίματός τους γιά να… υπερασπιστούν τα .. μπουμπούκια
τους, να είχαν φροντίσει νωρίτερα γιά την ανατροφή τους. Η συνέχιση του μελό, («πυρήνες φωτιάς»,
«αιχμάλωτος πολέμου», «τελευταία ρανίδα του αίματός μου», κ.λπ. σάχλες), μετατρέπουν την
τραγωδία σε κωμωδία. Και όποιος έχει διαβάσει κάποια απολαυστικά βιβλία κάποιων τέτοιων…
μαμάδων, καταλαβαίνει κι εξηγεί πλήρως.
Τελικά, τις μεγάλες επαναστάσεις των λαών, τις έκανε η αστική τάξη, (Γαλλική), ή ηγήθηκαν αυτών
αστοί, (Ρωσική. Κινεζική).
Τελευταίες πληροφορίες θέλουν την Αντιτρομοκρατική να ερευνά το ενδεχόμενο η χύτρα ταχύτητος,
(άχρηστη κι αχρησιμοποίητη στο σπίτι), να τοποθετήθηκε στο Mall, εις ένδειξη διαμαρτυρίας, γιά τις
απαράδεκτα υψηλές τιμές των προϊόντων Γκούτσι και Μπαλεντσιαγκά, η δε ληστεία στο Βελβενδό να
έχει στόχο την πάταξη ή αντιμετώπιση των υπερβολικών ανατιμήσεων του Οίκου Ντιόρ.
"Πτοχός εγό, πτοχή κι εσύ,
πτοχή κι η γιτονιά σου,
πτοχά τα ρούχα που φορώ
και τα ενδίματα σου
Αλά παρά τον πτοχισμόν
και που στερίσε πρήκας,
επιφυλάσω δι’ εσέ,
καλίτερας σηνθήκας.
Χημώνας, θέρος , άνιξη κι όλον των εποχόν,
καθός και το φθηνόπορον που πίπτουν τον βροχόν,
θα κάνο παν το δηνατόν, διά να σε αποκτήσο
και οπιαδήποτε δουληά, να ’ρθω να σε ζητήσο.
Μη με ποτίζης στεναγμή,
προ της κλιστής σου θήρας
και μου πετάς γι’ ανταμιβή
ογκόδης ποτιστήρας."
Η υπόμνηση των στίχων του αξέχαστου Μποστ, μελοποιημένων σε μιά Σερενάτα του μεγάλου μας
Μίκη, αφιερώνεται εξαιρετικά στους αδάμαστους μαχητές του… καλάσνικωφ και της χύτρας
ταχύτητος, γιά να τους εμψυχώνουν στις δύσκολες ώρες της… αιχμαλωσίας τους.
Το τελευταίο, ειδικά, τετράστιχο το αφιερώνω, σπέσιαλ, στις ηρωικές, απτόητες και περήφανες
μανάδες, τις «σαν έτοιμες από καιρό, σαν θαρραλέες…», που θα δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό…(
λάθος, αυτό το λένε οι μεταγραφόμενοι ποδοσφαιριστές), …το αίμα τους ήθελα να πω, ακατάβλητα
μαχόμενες στην πρώτη γραμμή της πρασιάς της βίλας τους, γιά τη δικαίωση (!), του ένδοξου λαϊκού
αγώνα των παραμελημένων και ξεστρατισμένων βλαστών τους! Των ντόπιων «λιμπερταδόρες», τύπου
Σίμον Μπολιβάρ, ( όμως κάπως στο πιό.... λάϊτ).
Πού 'σαι αξέχαστε κι αποτελεσματικέ Μπαραϊκτάρη!
Αν μάλιστα τους εξασφαλίσουν και τον σχετικό δίσκο, θα έχουν και ηχητική στήριξη.
54
Athens IMC FORUM
συνεισφέρετε νέο άρθρο | στείλτε το άρθρο με e-mail
Προσθέστε τα σχόλιά σας | Δείτε την αρχική δημοσίευση | Πίσω στις συζητήσεις
1455026
Ενάντια στην Ψυχολογιοποίηση του Νίκου Ρωμανού
από Βίκη 16:17, Τρίτη 5 Φεβρουαρίου 2013
θεματικές: Καμμία θεματική
«Η μετατροπή του λόγου πάνω στα πράγματα σε λόγο πάνω στα πρόσωπα απαιτεί μια υποχθόνια και βάρβαρη
διαικασία» S Moscovici
Η περίπτωση του Νίκου Ρωμανού είναι χαρακτηριστική. Ένας νέος άνθρωπος, 20 ετών αναλαμβάνει την
ευθύνη των πράξεων του, αναδεικνύοντας το δικαίωμα του ανθρώπου να αντιστέκεται ενάντια στην εξουσία
και τον κατεστημένο τρόπο της. Με τόνο ηρωικό ο Νίκος Ρωμανός υψώνει την φωνή του και δηλώνει
αιχμάλωτος, βροντοφωνάζει σε ένα κόσμο γενικής ανομίας και θεσμικής παρανομίας ότι η πράξη του είναι
πολιτική.
Σε έναν παραιτημένο και α-πολίτικο κόσμο συνολικής κρίσης ο λόγο του Νίκου Ρωμανού φαντάζει ξένος,
«αδικαιολόγητος». Ακατάληπτος για τον «κοινό νου» των ΜΜΕ σαν το ΑΝΑΡΧΙΑ ΡΕ που εκτοξεύει
σιδηροδέσμιος, μι ριπή φωνής για να σπάσει την επιβαλλόμενη σιωπή της συναίνεσης. Η αντίδραση των
απανταχού «έγκριτων» δημοσιογράφων συντηρητών του σημερινού συστήματος ανισότητας ήταν η
αναμενόμενη: Πήραν τον λόγο του όχι γι να τον δημοσιοποιήσουν, αλλά για τον ποινικοποιήσουν,
ψυχολογιοποιώντας τον ως αποτέλεσμα εξωτερικών συνθηκών, ελλιπής κοινωνικοποίησης, βαφτίζοντας τον
αποκλίνοντα ή και ψυχοπαθολογικό λόγο των κοινωνικών του σχέσεων με τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο.
"Με τον όρο ψυχολογιοποίηση εννοούμε την εγκαθίδρυση ενός αιτιολογικού δεσμού ανάμεσα στην
κοινωνική συμπεριφορά ή στον ιδεολογικό λόγο και τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά του προσώπου ή των
προσώπων που την εκφράζουν".(Παπαστάμου, 1989). Όλοι αυτοί οι «πανεπιστήμονες» άσχετοι
δημοσιογράφοι που άρρητα και άκριτα σχολιάζουν ταυτόχρονα επί παντός επιστητού από μια συνταγή
μαγειρικής μέχρι εκτόξευση ενός πυραύλου, είναι φυσικό που από την εξουσία που τους δίνει ο τηλεοπτικός
φακός, την θέση ισχύος που κατέχουν εντός ενός πάνελ θεωρούν ότι τα γνωρίζουν όλα.
Οι αναλύσεις τους όσο και αν διανθίζονται από τον «σοβαρό» λόγο της «δημοσιογραφικής» τους ιδιότητας,
δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια επιφανειακή συχνά ασυνάρτητη εκφορά καθεστωτικού λόγου σε επίπεδο
καφενείου. Με μόνο στόχο την συγκινησιακή φόρτιση του κοινού τους. Τις περισσότερες φορές τα σχόλια
τους είναι ανιστόρητα, χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση και προάγουν τον στερεοτυπισμό αυτή την
λανθάνουσα και πιο επικίνδυνη μορφή και κοινωνικού ρατσισμού και αποκλεισμού όσων είναι διαφορετική ή
αντίθετη με την ισχύουσα τάξη και ανασφάλεια.
Με αφορμή την αντεπίθεση λόγου του Νίκου Ρωμανού επιστρατεύεται μια συνειδητή και στοχευμένη
προσπάθεια ιδεολογικού χειρισμού από τα ΜΜΕ που δεν κάνει τίποτα περισσότερο από το να χρησιμοποιεί ως
μέρος της προπαγάνδας της, την τεχνική της απόκλισης. Τα επιχειρήματα τους δεν είναι τίποτα περισσότερο
από μια δημοσιογραφική διαστρέβλωση της πραγματικότητας που χαρακτηρίζεται στην κοινωνική ψυχολογία
ως το «θεμελιώδες σφάλμα απόδοσης».
Ο λόγος τους άθλιος και βαθιά υποκριτικός ως προς την προσωπικότητα του Νίκου Ρωμανού εμπεριέχει μια
άρρητη υπερεκτίμηση ενός ψυχολογικού ντετερμινισμού με στόχο να εξηγηθεί η προσωπικότητα του με όρους
ψυχοπαθολογίας. Διότι στην προσπάθεια τους να εξηγήσουν την τρέχουσα συμπεριφορά του Νίκου Ρωμανού
επιστρατεύουν περιστατικά του παρελθόντος βίου του με στόχο την εμπραγμάτωση τους και την αιτιολογική
επαγωγή του ως φυσικά, ώστε στην συνέχεια να επιστρέψουν εξηγώντας μελλοντικές συμπεριφορές του ίδιου
ή άλλων που του μοιάζουν ως καθολικές ή γενικές.
Επιπλέον γίνεται μια συνειδητή προσπάθεια να αφαιρέσουν από τον Νίκο Ρωμανό ως δρώντα υποκείμενο την
δυνατότητα του προσωπικού ελέγχου, με την έννοια που έχει το άτομο να θεωρεί ότι ελέγχει πλήρως τις
πράξεις του και ότι βρίσκεται στο κέντρο των γεγονότων που αντιμετωπίζει. Οι ισχυρισμοί περί του ρόλου της
οικογένειας στην κοινωνικοποίηση του Νίκου και η μη μετάδοση των «χρηστών αξιών» δεν είναι απλά
τραγική, αλλά αναδεικνύει τον βαθύ φασιστικό περιεχόμενο όλων αυτών των «απλοϊκών ψυχολόγων»
δημοσιογράφων – δοσίλογων που ζητούν από τους άλλους να γίνουν καθ΄ εικόνα και ομοίωση τους.
Ο Νίκος Ρωμανός δεν είναι ούτε αποκλίνων, ούτε οργισμένος, ούτε μπορεί να προσδιοριθεί με όρους
ψυχοπαθολογικής διαταραχής. Όπως επίσης δεν είναι ένας απλός παραβατικός ληστής τραπέζης. Ο Νίκος είναι
κάτι πολύ παραπάνω: Ένας ενήλικας 20 ετών που επέλεξε να αγωνιστεί ενάντια στο σύστημα εξουσίας και στο
σημερινό καθεστώς. Είναι πολιτικός κρατούμενος και αιχμάλωτος πολέμου διότι κατά δήλωση του οι πράξεις
του έχουν πολιτικά κίνητρα και έτσι πρέπει να αντιμετωπισθούν. Τα αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με τις
ιδέες ή την μέθοδο του αγώνα αυτό αποτελεί άλλη συζήτηση.
Πρέπει να εναντιωθούμε στην μονομερή και ψευδή συσχέτιση ανάμεσα στην προσωπικότητα των ανθρώπων
και των κοινωνικών τους συμπεριφορών ειδικά δε όταν αυτές δεν βολεύουν ή ενοχλούν το σύστημα. Να
55
σταματήσουμε κάθε ιδεολογικό χειρισμό που κατασκευάζει τις γενικότερες πεποιθήσεις αναφορικά με τους
ανθρώπους, τις ιδέες τους και τις κοινωνικές πολιτικές πεποιθήσεις. Μέχρι τότε κανείς μας δεν θα αισθάνεται
ήσυχος και η οι φωνές που καλούν για αντίσταση θα ακούγονται βροντερά ενάντια σε κάθε Κρέοντα του
δημόσιου βίου: Αναρχία ρε!!!
Αργύρης Αργυριάδης Δρ. Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας
Εμείς σπρώξαμε τα παιδιά στον Βελβεντό
Από τη ΝΙΝΕΤΤΑ ΚΟΝΤΡΑΡΟΥ-ΡΑΣΣΙΑ
Κοίταζα ξανά και ξανά εκείνη τη βαθιά ουλή λίγο κάτω από το μάτι. Το αίμα είχε παγώσει, το βλέμμα όμως
ήταν πυρακτωμένο, θυμωμένο, έτοιμο να επιτεθεί, όπως θα έκανε το πληγωμένο γεράκι. Κάτι μου θύμιζε
αυτό το βλέμμα. Δεν ξέρω πώς, αλλά μου ήρθε στο νου μια εικόνα καμιά δεκαριά χρόνια παλιά.
Ηταν άνοιξη, μοσχοβολούσε η γειτονιά του Αγίου Δημητρίου στο Ψυχικό και δύο αγοράκια στο
δασάκι στου Μωραΐτη παίζανε κλέφτες κι αστυνόμους. Δεν είχαν ούτε πέτρες στις τσέπες ούτε
σφεντόνες στο χέρι ούτε καν ένα νεροπίστολο. Κυνήγαγαν το ένα το άλλο, παίρνοντας θέση μάχης
πίσω από τους κορμούς των δέντρων κι όταν ο Νίκος έπιανε τον Αλέξη γινόταν πανζουρλισμός από τις
φωνές τους. Πέρασαν τα χρόνια κι ανάμεσά τους σ' εκείνο το ανέμελο παιχνίδι εμφανίστηκε ένας
πραγματικός αστυνόμος, που δεν είχε ούτε σφεντόνα στην κωλότσεπη ούτε καν ένα νεροπίστολο.
Σήκωσε το σιδερικό του και σημάδεψε εκείνα τα παιδιά. Το αγόρι που έμεινε όρθιο συμμετείχε τις
προάλλες στη ληστεία στον Βελβεντό Κοζάνης. Πήρε κι αυτό το σιδερικό του και σημάδεψε, όχι
κανέναν άνθρωπο, αλλά μια τζαμαρία. Ενιωθε έτσι πως το χέρι του έπαιρνε εκδίκηση για την
απρόκλητη, αυθαίρετη, ασυγχώρητη άσκηση αστυνομικής βίας.
Τις προάλλες στον Βελβεντό Κοζάνης είδα το παιδί μου να σημαδεύει την εξουσία. Κάθε εξουσία,
πολιτική, οικονομική, κοινωνική. Είδα όμως το παιδί μου να σημαδεύει κι εμένα που ήμουν σπίτι με το
τηλεκοντρόλ στο χέρι κι άκουγα τον εκφωνητή να ανακοινώνει θριαμβικά τη σύλληψη των ληστών.
Μεγάλη η επιτυχία της Αστυνομίας και μπράβο της. Κυνήγησε το παιδί που είχε μείνει όρθιο εκείνο το
βράδυ στα Εξάρχεια πριν από μερικά χρόνια και κατάφερε να το πιάσει στον Βελβεντό Κοζάνης.
Κοίταξα ξανά την πληγή του κάτω από το μάτι. Αυτή τη φορά μού φάνηκε ανοιχτή, υγρή, χαίνουσα.
Το αίμα έτρεχε κόκκινο, ζεστό κάτω από το μάτι. Το βλέμμα μου θόλωσε, γιατί ξαφνικά ένιωσα πως
εγώ, άθελά μου, έσπρωξα το παιδί τις προάλλες στον Βελβεντό Κοζάνης. Εγώ του έδωσα το όπλο.
Εγώ, που δεν θα σήκωνα ούτε νεροπίστολο ενάντια στην τζαμαρία ουδεμιάς εξουσίας. Εγώ και η δική
μου αδράνεια όπλισαν το χέρι του. Αυτό το παιδί, και κάθε άλλο παιδί, θα ήταν ακόμη στο δασάκι του
σχολείου και θα έπαιζε κλέφτες κι αστυνόμους χωρίς σφεντόνα, αν δεν το σημάδευε πριν από λίγα
χρόνια η ένστολη εξουσία. Αυτή που τώρα επιχαίρει για την επιτυχία της.
Φταίμε όμως κι εμείς οι φιλήσυχοι, οι συμβιβασμένοι. Φταίει η αδράνειά μας και το ότι υποταχτήκαμε
στη μοίρα μας. Φταίνε βέβαια και οι άλλοι, πρόσωπα που συνωστίζονται στον ίδιο καθρέφτη, οι
διανοούμενοι, από τους οποίους μάταια περιμέναμε μια δυναμική αντίδραση, μια γενναία και
περήφανη αντίσταση. Αλλά, μην ξεχνάμε ότι τα ποτάμια φουσκώνουν στην κοίτη τους. Μην
εκπλαγούμε λοιπόν όταν θα φτάσουν στα σπίτια μας και μας πνίξουν.
"Μπαμπάδες γιά φίλημα".
Μικρό αφιέρωμα σ’ έναν πραγματικό ήρωα.
Το πλαστό το πασαπόρτι,
σαν και την καρδιά σου μόρτη,
σαν την κάλπικη καρδιά σου
τη σκληρή.
Μη βροντοχτυπάς τις χάντρες,
η δουλειά κάνει τους άντρες,
το γιαπί, το πιλοφόρι, το μυστρί.
Ρημαδιό ζωή και σπίτι,
απ’ τα χούγια σου αλήτη,
που μετράς το αντριλίκι
με βρισιές.
56
Μη βροντοχτυπάς τα ζάρια,
όσοι είναι παλληκάρια
τη ζωή τους την περνούν στις σκαλωσιές
Το τραγούδι αυτό που γράφτηκε απ’ τον Μάνο Λοΐζο, σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου το
πρωτάκουσα τραγουδισμένο από την Ελένη Ροδά, ευρισκόμενος εκεί που …λέει! Σεμνά όμως και
χωρίς αντριλίκι, παλικαριά, έπαρση και ξερολισμό, αφού στο επάγγελμα, μόλις άνοιγα μάτια, σκέτο
νεογέννητο κουτάβι.
Μαζί με την παρακάτω ιστορία, αυθεντική 100% αν και απίστευτη, το αφιερώνω σε όσους
«παίζουν» τη ζωή αλλιώς. Αυτούς που βλέποντάς την σαν ταύρο, ορμούν πάνω της στα ίσα, την
γραπώνουν απ’ τα κέρατα, την παλεύουν και την βάζουν κάτω! Λεβέντικα και τίμια. Όχι με τα μυαλά
εκείνου του άθλιου γονέα που κορδακίζεται επειδή θα… έστελνε, λέει, ο γιός του τρεις … «μπάτσουςγουρούνια-δολοφόνους» στο νεκροτομείο! Αν και εφ’ όσον, βέβαια. Με την υπερβολή στο στόμα και
τη λύσσα στην ψυχή. Προς το παρόν όμως, στον υιόν, τον … τίγρη των πολεμικών τεχνών, απενεμήθη
η μπλε-μαρέν ζώνη, στο αριστερό μάτι νομίζω, και αν δεν αλλάξει μυαλά, (πράγμα πολύ δύσκολο με
τέτοια πατρική καθοδήγηση), τον περιμένουν και άλλες …τιμητικές διακρίσεις. Μέχρι και σύγχρονο…
Μπρους Λι, τον βλέπω!
Ο Τάσος Ζαρακόπουλος, με το παρατσούκλι «Χλέπας», υπήρξε ένα γελαστό παιδί, τουλάχιστον τότε
που τον γνώρισα, παιδί κι εγώ, στο πατρικό βιβλιοπωλείο, σαν βοηθό τυπογράφο ενός παλιού και
καλού συνεργάτη, του Γιώργη Αποστολόπουλου. Δυστυχώς, σήμερα δεν ζουν κι οι δύο.
Ο Τάσος γεννήθηκε στα Τρίκαλα τα χρόνια της Κατοχής και βίωσε στο πετσί του τον Εμφύλιο, που
τον άφησε πεντάρφανο και παντέρημο από τα 5 του χρόνια. Χρόνια φτωχά, μίζερα, σκληρά και
φρικτά. Ο ίδιος μου είπε πως θυμόταν το κεφάλι του Βελουχιώτη, μαζί με κάποιου άλλου, κρεμασμένα
σε μιά κολώνα στα Τρίκαλα!
Γιά να ζήσει, παιδάκι όντας, έκανε ακροβατικές τούμπες στον Λιθαίο, τον ποταμό που διασχίζει τα
Τρίκαλα, από την κεντρική γέφυρα, μαζεύοντας πενταροδεκάρες. Και τα βράδια κοιμόταν κάτω από τη
γέφυρα, μαζί και μ’ άλλους πιτσιρίκους που είχαν την ίδια, μ’ αυτόν, τύχη. Συνήθως έτρωγε στα
μαγέρικα της πόλης, καιροφυλακτώντας, να βουτήξει τ’ αποφάγια των άδειων τραπεζιών, πριν τα
καθαρίσει ο «μικρός» του μαγαζιού. Άλλοτε με την ανοχή κάποιων γκαρσονιών κι άλλοτε κάτω από
τις σφυριχτές καμτσικιές της πετσέτας που είχαν ριχτή στον ώμο οι σερβιτόροι. Tην στριφογύριζαν και
του την σβούριζαν στα γυμνά πόδια.
- Και έτσουζε η ρημάδα! Μου έλεγε γελαστά και ήρεμα, σαν να διηγιόταν ιστορίες για παπάκια στη
λιμνούλα και αρνάκια στο γρασίδι!
Στα έξι του δεν άντεξε άλλο. Μαζί με κάποιον άλλον πιτσιρίκο, μπήκαν κρυφά σε φορτηγό βαγόνι κι
αριβάρισαν στο Σταθμό Λαρίσης, κρατώντας σφιχτά κάποια λίγα κέρματα που μάζεψε από τις
τελευταίες βουτιές στον Λιθαίο.
Μαζί με το φίλο του διανυκτέρευαν σ’ εγκαταλελειμμένα βαγόνια του Σταθμού, τρώγοντας με τον
ίδιο τρόπο. Δηλαδή αποφάγια άδειων τραπεζιών εστιατορίων!
Την ημέρα έπαιρνε σβάρνα τα καταστήματα αναζητώντας δουλειά, ώσπου κάποια μέρα, σε ένα
τυπογραφείο της οδού Αχιλλέως, στο Μεταξουργείο η τύχη του χαμογέλασε και του μισοάνοιξε την
πόρτα της. Έπιασε δουλειά γιά θελήματα! Μάλιστα σε λίγο, όταν τ’ αφεντικό έμαθε την ιστορία του
μικρού και συγκινήθηκε, τον άφησε να κοιμάται σε μιά γωνιά στο υπόγειο, που αποτέλεσε το πρώτο
του σπίτι, και του έδειξε το χαμάμ, πίσω από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και δίπλα από την
Παιδική Χαρά, γιά να κάνει μπάνιο και να ξεγλιτσιάζεται.
Με τον καιρό ο Τάσος βρήκε το δρόμο του και εξελίχτηκε σε γνώστη της δουλειάς του, βοηθός
τελικά του Αποστολόπουλου και πολύτιμο στέλεχος του τυπογραφείου.
Σήμερα που, επ’ ευκαιρία αυτής της ανάρτησης, τον αναζήτησα, μετά περίπου 30 χρόνια από την
τελευταία μας συνάντηση, προκειμένου να συντάξω το παρόν, έμαθα μετά λύπης μου πως «έφυγε»
προ διετίας.
Δακρυσμένος στο πληκτρολόγιο, δηλώνω πως κάθε φορά που θα … τιμάται η μνήμη των διάφορων
Γρηγοροπουλέων και των συν αυτώ, η δική μου θα τρέχει στον Τάσο Ζαρακόπουλο, τον «Χλέπα». Το
αυθεντικό ήρωα, που δεν ήξερε μεν… πολεμικές τέχνες , ώστε να τον ... σφαλιαρίζουν αρκούντως οι
«μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι», αλλά τη βούτηξε την πουτάνα τη ζωή απ’ τα κέρατα, την έβαλε
κάτω και της έδωσε και κατάλαβε!
Κακό το παραμύθι, και με πολλούς δράκους…
Υπόθεση εργασίας
.
Έστω ότι η συμπλοκή στο Βελβενδό εξελισσόταν σε πραγματική μάχη. Σαν κι αυτές που βλέπουμε
καθημερινά σε φιλμς στην τηλεόραση. Τί το φυσικότερο, αφού από τη μιά έχουμε οκτώ πάνοπλους
57
ληστές εν δράσει, που μόλις λήστεψαν δυό τράπεζες και καταδιώκονται κρατώντας όμηρο κι από την
άλλη τους διώκτες αστυνομικούς, (τους γνωστούς «μπάτσους-γουρούνια-δολοφόνους»!).
Κατ’ αρχήν, προσωπικά πιστεύω ότι οι συλληφθέντες μπούληδες, όπως τους κόβω στις
φωτογραφίες, δεν διέθεταν ικανό τσαγανό γιά κάτι τέτοιο. Δηλαδή κανονική πολεμική εμπλοκή, χωρίς
αυτό να θεωρηθεί ελαφρυντικό τους, αφού ένας ληστής με καλάσνικωφ στο χέρι είναι πάντα ένας
κακοποιός ληστής και, εν δυνάμει, δολοφόνος. Έτσι θα πρέπει ν’ αντιμετωπίζεται και μάλιστα
προληπτικά, και όχι εκ των υστέρων. Αφού γιά τον αμυνόμενο αστυνομικό μπορεί «να μην υπάρχει
ύστερα», όπως λέει τραγουδιστά κι η …. Μαρινέλα.
Το τέλος μιάς πιθανής τέτοιας μάχης έχει 3 εναλλακτικά ενδεχόμενα.
1) Σκοτώνονται οι ….«μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι» και την κοπανάνε οι ληστές. Οπότε οι
γνωστοί θολοκουλτουριαρέοι θα πανηγύριζαν , (μέσα τους), και θα …εμέμφοντο την… ανίκανη
Αστυνομία που δεν μπορεί να προστατεύσει τον κοσμάκη συλλαμβάνοντας … κακοποιούς και θα
ζητούσαν την παραίτηση του… Δένδια! Ενώ, ενδόμυχα, θα κρυφογελούσαν χαιρέκακα, (οι θρασύτεροι
μάλιστα, θα πανηγύριζαν φανερά), γιά το ό,τι οι …. «μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι», είναι τώρα,
κατά τι, λιγότεροι στην Ελλάδα.
Στον τόπο του εγκλήματος θα μαζεύονταν κάποια δάκρυα και λουλούδια και στο τέλος, θα έμεναν
μόνο οι τραγικοί συγγενείς να κουβαλούν σιωπηλά, διά βίου, τον σπαραγμό και τον πόνο τους. Ούτε
επέτειοι στη μνήμη τους, ούτε τίποτε. Λήθη και σύνταξη πείνας.
2) Σκοτώνονταν ένθεν και ένθεν. Οι κατάρες κατά ζωντανών και σκοτωμένων «μπάτσωνγουρουνιών-δολοφόνων» θα έφταναν μέχρι τον ουρανό, αφού οι…. «μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι»
τόλμησαν και πυροβόλησαν ...μικρά παιδιά. Ειδικά οι σκοτωμένοι.. . «μπάτσοι-γουρούνια-δολοφόνοι»,
(καλά να πάθουν τα καθίκια), στο πυρ το εξώτερον και να καούν στην κόλαση, ενώ οι επιζήσαντες ..
«μπ… κ.λπ» να περάσουν, εξ άπαντος, από δίκη και να φάνε ισόβια! Και βεβαίως τα… ηρωικά παιδιά
μας θα γίνουν δρόμοι, πλατείες, μνημεία κι επέτειοι! Εκδηλώσεις στα σχολεία, με μπαρούφες γιά…
δημοκρατία, (αλά καρτ), και τέτοια. Το γνωστό ύπουλο δηλητήριο που αποχαύνωσε τη χώρα και την
έφερε εδώ που είναι σήμερα. Εννοείται πως ο Δένδιας θα πρέπει να παραιτηθεί αμέσως!
3) Το ενδεχόμενο να έχουν εξοντωθεί οι τρομοκράτες χωρίς θύματα στην άλλη πλευρά, δεν θέλω
ούτε να το διανοηθώ! Αδυνατώ! Τα σενάρια που θα ακουστούν ξεπερνούν τη φαντασία μου. Το μόνο
σίγουρο είναι πως η απαίτηση γιά παραίτηση θα ξεπερνά τον Δένδια, τον Σαμαρά, τη Μέρκελ και τον
… Ραχόι. Πιθανόν ν’ αγγίξει τον Ομπάμα και, εννοείται, πως θα συμπεριλάβει και τον … πηδήκουλα
Μπερλουσκόνι. Γιά να μην αμφισβητείται πλέον η «κυριαρχία» στο πήδημα του δικού μας, που τώρα
ασχολείται με την «τακτοποίηση» της ….άλλης μισής Αθήνας, κάτω από το σύνθημα «Γέρο
Μπερλουσκόνι, θα σε κάνω σκόνη»!
Σε πιθανή ένσταση: «Τα πράγματα είναι σοβαρά γιά να σηκώνουν πλάκα», ας μου επιτραπεί να
διαφωνήσω, αφού οι ίδιοι οι γονείς των…. αιχμαλώτων αγωνιστών προκαλούν αβίαστα γέλιο. Π.χ.
όταν μιλούν γιά το πόσο… υπερήφανοι νιώθουν που ο γιός τους είναι… ληστής, δολοφόνος και
τρομοκράτης(!), λες και πρώτευσε στο ΜΙΤ, ή πήρε Νόμπελ …. Ειρήνης, όταν ισχυρίζονται πως
ξέρουν με λεπτομέρειες τί συνέβη στην κράτηση της συμμορίας στα κρατητήρια της Κοζάνης, όταν
απειλούν δημόσια πως θα σκοτώσουν, («μπάτσο-γουρούνι-δολοφόνο», φυσικά) και όταν λένε πως δεν
αναγνώρισαν το «καμάρι» τους από τις μπουνιές, ομολογώντας ταυτόχρονα πως έχουν να το δουν….
δύο χρόνια!
Και σοβαρευόμενοι, όσοι σκέφτονται αφελώς πονοψυχιάρικα, κοιτώντας το δάχτυλο κι όχι αυτό που
δείχνει το δάχτυλο, καλά θα κάνουν να ξανασκεφτούν την υπόθεση και τί κινδύνους κρύβει η
διαιώνιση του φαινομένου γι’ αυτούς, τα παιδιά τους, τα εγγόνια τους. Βάζοντας τον εαυτό τους, ή
κάποιον προσφιλή δικό τους, είτε ως αθώο όμηρο στα χέρια τέτοιων εγκληματιών, είτε εμπλεκόμενο
τυχαία σε ένα ανάλογο περιστατικό, να βρεθεί μπροστά σε απειλητική κάνη πολυβόλου. Ή, ακόμη
τραγικότερο, να μάθουν την εμπλοκή του σε τέτοιες συμμορίες!
Το χθεσινό δημόσιο παραληρηματικό μανιφέστο του πατέρα ενός από δαύτους, που αναγόρευσε
κορδακιζόμενος το γιό του σε σύγχρονο... Μπρους Λη, ο οποίος θα έστελνε ..., λέει, τρεις «μπάτσουςγουρούνια-δολοφόνους» στο .... νεκροτομείο, (βαστάτε Τούρκοι τ' άρματα!), είναι αρκετό γιά να
καταδείξει και το μέγεθος του πραγματικού προβλήματος και την πηγή του.
Φωνές υποστήριξης αυτών, εν ονόματι τάχα, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, (που αυτοί πρώτοι
ποδοπατούν άνανδρα κι επικαλούνται μετά υπέρ τους), και της... δημοκρατίας, ισοδυναμεί με
ενθάρρυνση και έμμεση υποστήριξη της τρομοκρατίας. Αυτό ας αφήσουμε να το κάνουν οι συνειδητοί
ομοϊδεάτες τους και οι, κατ’ επάγγελμα, υπερασπιστές και θιασώτες του «περιθωρίου» και της
κοινωνικής διάλυσης. Ας αναλογιστούμε όλοι τί θα συμβεί αν πληθύνουν επικίδυνα τέτοιοι άνθρωποι
και δρουν όπως οι ίδιοι δηλώνουν .... υπερήφανα!
«Η δημοκρατία δεν εκδικείται» , όπως διατείνονται πολλοί. Σύμφωνοι! Όμως αγανακτεί και
αυτοπροστατεύεται. Και αμυνόμενη τιμωρεί αυτούς που την λοιδωρούν και αυτούς που την
επιβουλεύονται.
58
«Ο λαός δεν ξεχνά, τι σημαίνει δεξιά….»!
Θέσεις - Απόψεις
Μιά προσπάθεια, κόντρα στο ρεύμα.
Η μεγαλύτερη, ίσως, ζημιά που έκανε στην ελληνική κοινωνία, και τελικά στη χώρα, η άφρων και
ανεξέλεγκτη διαχείριση της μεταπολίτευσης, ήταν η διαστρέβλωση της Ιστορίας και των πολιτικών
ιδεών, με την καπηλεία κάποιων εξ αυτών και τη δυσφήμηση κάποιων άλλων.
Έτσι, μεταξύ πολλών, από αδιαφορία, ανοχή ή ενθάρρυνση διαμορφώθηκε ένα κλίμα που επέτρεψε
την ανάπτυξη ενός αυτοκτονικού γραικυλισμού που έφτασε σε σημείο, πλαστογραφώντας την Ιστορία,
να παραποιήσει τον ανελέητο και φρικιαστικό σφαγιασμό του Μικρασιατικού Ελληνισμού και να τον
παρουσιάσει ως… «συνωστισμό» στην παραλία της Σμύρνης, λες και επρόκειτο γιά ψυχαγωγικό
περίπατο! Και αυτά να γράφονται σε μαθητικά βιβλία, μικρών ηλικιών και αδιαμόρφωτων απόψεων.
Το πιό ύπουλο δηλητήριο!
Άλλος, λιγότερο αυταπόδεικτος, μύθος που καλλιεργήθηκε συστηματικά και έντονα -σκόπιμα,
έντεχνα, αόριστα και άδικα- είναι η κατασυκοφάντηση της πατριωτικής Δεξιάς με τη διάχυση του
πασίγνωστου συνθήματος : «Ο λαός δεν ξεχνά, τι σημαίνει Δεξιά»! Που μακάρι να ήταν έτσι και
όντως να μην ξέχναγε. Την αλήθεια όμως, την πραγματική και όχι την χαλκευμένη.
Αν πάρουμε τα γεγονότα με τη σειρά, αρχής γενομένης από τον Εμφύλιο, και ξεφυλλίσουμε την
Ιστορία, θα αντιληφθούμε αμέσως πως ο λαός μας, με τη μέθοδο της αποσιώπησης ή της παραποίησης
γεγονότων και την επιλεγμένη συναισθηματική φόρτιση, σπρώχνεται σε λάθος μεριά και σε ιστορική
αμνησία.
Έτσι, η εξέγερση που ξεκίνησε με την επίθεση κομμουνιστικών ομάδων στο Σταθμό Χωροφυλακής
του Λιτόχωρου, (30/3/1946) κι εξελίχθηκε σε μία, εκ προοιμίου τορπιλισμένη και καταδικασμένη
λόγω Συνθήκης της Γιάλτας, αδελφοκτόνο σύρραξη, χρεώθηκε άδικα στη Δεξιά! Ένας άσκοπος,
μάταιος και άνευ ουσίας, νοήματος και δικαίωσης εμφύλιος πόλεμος, που αφάνισε τον ανθό των
ελληνικών πληθυσμών, γέμισε τη χώρα με ερείπια και καθυστέρησε την ανάπτυξή της, δηλώνεται να
βαρύνει μιά παράταξη που ούτε τον ξεκίνησε, ούτε τον διεξήγαγε ως Κυβέρνηση. Ένας πόλεμος,
προϊόν ανυπακοής σε, καλώς ή κακώς, συμπεφωνημένα των Μεγάλων και ανυπακοή και ανταρσία των
μικρών στη νόμιμη Κυβέρνηση του τόπου. Δηλαδή απονενοημένο διάβημα και τυχοδιωκτικό σάλτο
της Αριστεράς στο κενό.
Εν πάση περιπτώσει, ο Εμφύλιος άρχισε με πρωθυπουργό τον Φιλελεύθερο, (Κέντρο), Θεμ.
Σοφούλη και με Σοφούλη θα τελείωνε, αν δεν τον πρόφταινε ο θάνατος, (24/6/1949). Έτσι τη λήξη του
Εμφυλίου την πιστώθηκε ο αντικαταστάτης του Αλ. Διομήδης, (κι αυτός του Κέντρου).
Η Δεξιά, μετά την επακολουθήσασα, (φυσιολογικά και γιά κάποιο διάστημα), χαώδη κατάσταση,
στα όρια της ακυβερνησίας, κλήθηκε από τον κουρασμένο και βασανισμένο λαό, να βγάλει τα
κάστανα από τη φωτιά και να βάλει τάξη στη χώρα, πράγμα που έγινε. Στην αρχή με τον Αλ. Παπάγο,
(19/11/52) και μετά με τον Κων. Καραμανλή, (6/10/1955 έως 29/9/1963), που ξανάχτισε την
κατεστραμμένη Ελλάδα, (όπως ακριβώς πάει να γίνει και τώρα), και δρομολόγησε, από τότε, την
είσοδό της στην ΕΟΚ. Μιά διαδικασία που διεκόπη λόγω της απριλιανής χούντας.
Την ένταση και τον απόηχο των πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων, ενώ κι αυτές βαρύνουν τις
κυβερνήσεις Κέντρου, πάλι τις φορτώνουν στη Δεξιά, ξεχνώντας, (ή κάνοντας πως), ότι οι όποιες λίγες
εκτελέσεις, όπως αυτή της ομάδος Μπελογιάννη, έγιναν επί κυβερνήσεως Πλαστήρα. Επί Δεξιάς μόνο
ο Ν. Πλουμπίδης εκτελέστηκε, (14/8/1952, Κυβέρνηση Παπάγου) και ήταν κι η τελευταία εκτέλεση
αριστερού.
Μετά άρχισε να λειτουργεί ο μηχανισμός «λήθης» που γεννήθηκε από τη μεγαλοψυχία των νικητών,
αλλά και την ιστορική αναγκαιότητα πολιτικής ομαλοποίησης, που ολοκληρώθηκε με τη
νομιμοποίηση του ΚΚΕ στη μεταπολίτευση, από τον Κ. Καραμανλή και τη Δεξιά πάλι. Ένα γεγονός
που θα είχε συμβεί αρκετά νωρίτερα, αν δεν είχε μεσολαβήσει η αλλοπρόσαλλη, και άχρωμη πολιτικά,
δικτατορία που δημιούργησε άλλο ένα ξεχαρβάλωμα της χώρας.
Οι χώροι της εκτόπισης και εξορίας, Μακρονήσια, κ.λπ., ως φυσικό επακόλουθο κάθε αιματηρού
εμφυλίου, δημιουργήθηκαν με τη λήξη του. Κι αυτά από το Κέντρο, κατ’ επιταγή του αιώνιου, «ουαί
τοις ηττημένοις», και λειτούργησαν εκτονωτικά και κατευναστικά γιά κάποιο διάστημα και σταδιακά
έκλεισαν σχετικά γρήγορα, πάλι επί κυβερνήσεων Κέντρου, με διάθεση λήθης και ομαλοποίησης της
πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Κάτι που, όπως και να το κάνουμε, δεν μπορεί να συμβεί από τη μιά
στιγμή στην άλλη, με τόσο αίμα να κυλάει, φρέσκο και ζεστό, ανάμεσα στους δύο χώρους!
Δυστυχώς, η Αριστερά με περισσή μνησικακία αρνείται να στείλει στο αρχείο της Ιστορίας αυτές τις
δραματικές σελίδες και να κοιτάξει το σήμερα και τα προβλήματά του, όπως έκαναν χώρες που
59
επλήγησαν πολύ βαθύτερα από τέτοιες εσωτερικές διαμάχες, π.χ. η Ισπανία, και μένει καρφωμένη και
αγκυλωμένη στο παρελθόν και την καπηλεία του.
Επί της ιδεολογικής ουσίας τώρα, και των σύγχρονων αναγκών και αναγκαιοτήτων, η Αριστερά, ως
φιλολαϊκός πολιτικός σχηματισμός, τυρβάζει μόνο γιά τη διανομή του παραγόμενου πλούτου και δεν
ασχολείται καθόλου με την παραγωγή του, ή αγνοεί τελείως τους μηχανισμούς, τις διαδικασίες και
τους τρόπους με τους οποίους συντελείται αυτή. Έτσι θέλει βιομηχανίες χωρίς βιομηχάνους, καράβια
χωρίς εφοπλιστές και επιχειρήσεις χωρίς επιχειρηματίες! Πρεσβεύει την εξάπλωση ενός διάχυτου,
απόλυτου και απρόσωπου κρατισμού, αγνοώντας πως το μεγαλύτερο και ισχυρότερο κίνητρο εργασίας
και δημιουργίας, (παντού και πάντα, μας αρέσει ή όχι), είναι το προσωπικό κέρδος.
Εντελώς πρόσφατα, η ηγεσία του ΚΚΕ ζήτησε την καταβολή επιδόματος στους ανέργους, ύψους
1120 ευρώ, (μωρέ μπράβο ακρίβεια προσδιορισμού!), συν απαλλαγή από το μισό ρεύμα, νερό και
ασφαλιστικές εισφορές! Ο δε ΣΥΡΙΖΑ, διά στόματος του αρχηγού του, έχει ζητήσει την πρόσληψη
όλων των ανέργων στο Δημόσιο!! Διακηρύσσει, δε, όταν και αν έρθει στην εξουσία, θα εκδιώξει την
COSCO, θα πάρει πίσω ΟΤΕ και Ολυμπιακή και θ’ αποκαταστήσει τα εισοδήματα στο ύψος εκείνων
του 2008! Παραμύθια της Χαλιμάς, ουτοπίες και όνειρα θερινής νυκτός, αφού στο ταμείο δεν υπάρχει
μία! Επίσης, πως θα καταργήσει το επαχθές «Μνημόνιο», ενώ είναι σαφές πως κάτι τέτοιο είναι
ανέφικτο. Αφού η κάθε διαπραγμάτευση απαιτεί συμφωνία όλων των διαπραγματευομένων και η
απέναντι πλευρά είναι σε θέση ισχύος. Άρα ή κάνεις ότι σου λέει και υπακούοντας στο «ανάγκαν και
θεοί πείθονται», προσπαθείς να περισώσεις και όχι να επιβάλλεις, ή… τα σπας και πέφτεις σε
τρισχειρότερη κατάσταση.
Δυστυχώς, η προφανής και δίκαιη απαίτηση του λαού συνολικά, γιά κοινωνική δικαιοσύνη,
ισοπολιτεία και δημοκρατία, ένεκα του μεγάλου οικονομικού στριμώγματος, δίνει λαβή στην
Αριστερά να παίξει … ζαβολιάρικα. Με δημαγωγία και εν ονόματι κάποιας άλλης, αόριστης, πολιτικής
που στηρίζεται στην ίδια σαπουνόφουσκα που στηρίχτηκαν και όλοι οι προηγούμενοι. Δηλαδή στην
πάταξη της…. φοροδιαφυγής και τρέχα... γύρευε. Μιά αναγκαιότητα που κατάντησε … ουτοπία και…
βάρκα στο γιαλό! Όλοι το βλέπουμε.
Σήμερα ο ΣΥΡΙΖΑ, η ισχυρότερη πλέον έκφραση της συσπειρωμένης, πλην ετερόκλητης,
Αριστεράς, ευρισκόμενος πλησιέστατα στο κατώφλι της εξουσίας κάνει κι αυτός τις συνήθεις
χαριτωμένες πιρουέτες και τα γνωστά τσαλίμια που κάνουν όλοι οι … «δελφίνοι» του θρόνου.
Επισκέψεις σε Σόιμπλε, γονυκλισίες στην Ουάσινγκτον και διπλογλωσσία στο ΔΝΤ. Πασάροντας στο
αφελές πόπολο, … αερολογίες. Ακριβώς στ’ αχνάρια του «Αντρέα»!
Όμως, με καθαρό κι αμερόληπτο μάτι ορώμενα τα πράγματα, και τοποθετημένα σε ψυχρή
οικονομική και όχι πολιτική βάση, γιά να μοιράσεις πίτα θα πρέπει πρώτα να την φτιάξεις. Και πάντα
θα είναι προτιμότερο ένα χορταστικό άνισο και άδικο κομμάτι στην πάρτη σου, από μιά μεγάλη πίτα,
παρά ένα φτωχό, μικρούλι και ακριβοδίκαια μοιρασμένο, από μιά πιτούλα τόση δα!
Όπως και να το κάνουμε, ο Μαρξισμός αποτελεί ένα ακόμη, το τελευταίο, αποτυχημένο πείραμα, (ο
Χριστιανισμός ήταν άλλο ένα, προηγούμενο), γιά την ανατροπή μιάς φυσικής νομοτέλειας που
κυριαρχεί, ανέκαθεν, στον πλανήτη και που εκφράστηκε με μιά σοφή και χαρακτηριστική φράση του
μεγάλου Πατέρα της Φιλοσοφίας, του Αριστοτέλη: «Ουδέν ανισότερον από την ίση μεταχείριση των
ανίσων», που ελέχθη τον 4ο π. Χ. αιώνα και ισχύει διαχρονικά.
Με αυτή την ανάρτηση, κόντρα σ’ ένα διαμορφωμένο παράλογα ρεύμα, προϊόν μαζικού υπνωτισμού
και αυθυποβολής, ή ατολμίας ύψωσης, περί του αντιθέτου, φωνής, ο γράφων τολμά την κατάθεση των
ανωτέρω αληθών, κατά την κρίση του, απόψεων. Αιρετικές, βάσει του συρμού της εποχής, τις οποίες
όμως εμπιστεύεται σε μελλοντική κρίση.
Όποιος, τώρα, σπεύσει να τον χρεώσει σε οιονδήποτε πολιτικό χώρο, προφανώς αντίθετο του δικού
του, θα διαπράξει άλλο ένα ιδεολογικό σφάλμα, αφού αυτός ανήκει μόνο στο χώρο της λογικής
σκέψης. Αυτής που βλέπει καθαρά και βάζει πάντα το άλογο, (οικονομία), μπροστά από το κάρο,
(πολιτική), και όχι το αντίθετο. Και που πιστεύει στον Ελύτη, ο οποίος θέλει τον ήλιο να γυρίζει με
πολλή δουλειά και όχι παχιά λόγια.
Η μεγαλύτερη πάντως συνηγορία υπέρ αυτής της άποψης βρίσκεται στη σημερινή συμπεριφορά του
αλαφιασμένου κοσμάκη. Ουδείς νοιάζεται γιά πολιτική, ενώ όλοι σκέπτονται, τρομοκρατημένοι, την
άδεια τσέπη τους. Και η όποια σύνδεση με την πρώτη, δεν έχει ιδεολογικές, αλλά ωφελιμιστικές
καταβολές!
60
Πριν πάμε όμως παρακάτω ας δούμε τα αμέσως παραπάνω και από την οπτική του υλικού
που είχε βρει μια ομάδα του πρότζεκτ:
http://www.pame.gr/politiki/politiki-istoria/politiki-katagogi-dosilogon.html#.UOmWxuSe_HM
Επίσης ας ξαναδούμε λίγο κάποια συμπεράσματα της μόδας που θεωρήσαμε ανιστόρητα και
αφελή εν όψει των παραπάνω (και των δυο παραπάνω) και εν όψει του κειμένου του
Θουκυδίδη που είχαν αναφέρει δυο ομάδες του πρότζεκτ
Τζιν Σαρπ: Ο «νονός» της πολιτικής ανυπακοής που άλλαξε την ιστορία
της Δέσποινας Παπαγεωργίου / Απρίλιος 2011 [δημοσιεύτηκε στο περιοδικό
"Crash"]
[Έχει κατηγορηθεί ως υποκινητής εξεγέρσεων από την Ανατολική Ευρώπη έως την
Αίγυπτο και την Τυνησία. Το εγχειρίδιό του για την πολιτική ανυπακοή είναι η Βίβλος
των αντικαθεστωτικών ακτιβιστών ανά τον κόσμο. Κι όμως, παρά την τεράστια
επιρροή του και την υποψηφιότητά του για Νόμπελ Ειρήνης το 2009, ο καθηγητής του
Χάρβαρντ παραμένει εν πολλοίς άγνωστος στο ευρύ κοινό...]
Οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες εισβάλλουν σε κάποιο τυπογραφείο της
Μόσχας και διακόπτουν τις εργασίες. Λίγο αργότερα, δύο μικρά βιβλιοπωλεία
στην πόλη τυλίγονται μυστηριωδώς στις φλόγες. Στο Βιετνάμ, οι αρχές
συλλαμβάνουν αντικαθεστωτικούς ενώ μοιράζουν κάποιο βιβλίο. Η ιρανική
τηλεόραση προβάλλει κατασκευασμένο βίντεο, στο οποίο σχηματίζεται μέσω
υπολογιστή συγκεκριμένη φυσιογνωμία ως «πράκτορας της CIA» και
πρωταγωνιστής της αμερικανικής διείσδυσης στη χώρα με τη μορφή
υποκίνησης «βελούδινης επανάστασης». Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο
Τσάβες, στο εβδομαδιαίο διάγγελμά του, ονοματίζει το ίδιο πρόσωπο ως
απειλή για την εθνική ασφάλεια. Πέντε φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους
γεγονότα. Πίσω από αυτά, όμως, κρύβεται ένας πανίσχυρος συνδετικός
κρίκος: ο γέροντας με τις ορχιδέες…
Σε μια εργατική συνοικία της Ανατολικής Βοστόνης, ένας ηλικιωμένος άντρας
ανεβαίνει, με τη βοήθεια ενός μπαστουνιού, στην ταράτσα του ταπεινού σπιτιού του.
Εκεί, στο «μυστικό του κρησφύγετο», καλλιεργεί τις ορχιδέες του, με τη ζεστασιά που
θα ’δινε στα παιδιά που ποτέ δεν είχε. Ντροπαλός και χαμηλών τόνων, ζει μάλλον
φτωχικά, με συντροφιά τον πιστό του σκύλο, και τα βιβλία του, που έχουν τρυπώσει
μέχρι και σε ράφια της τουαλέτας.
Είναι μάλλον δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι αυτός ο ελαφρά σκυφτός 83χρονος
γέροντας με τα λευκά μαλλιά, έχει καταφέρει να στρέψει εναντίον του ηγέτες αρκετών
χωρών, έχει δεχθεί πύρινες επιθέσεις από τα δεξιά αλλά και από τα αριστερά του
πολιτικού φάσματος, ενώ έχει κατηγορηθεί μέχρι και για συνεργασία με τις σκοτεινές
δυνάμεις των παντοδύναμων αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών – κυρίως τη CIA.
Το «έγκλημα» του Τζιν Σαρπ; Η συγγραφή ενός εγχειριδίου μύησης στην πολιτική
ανυπακοή, που έφθασε, διακινούμενο σαν μυστικό όπλο και συχνά λάθρα, από τα
χέρια των διαδηλωτών των πολύχρωμων επαναστάσεων στην Ανατολική Ευρώπη
μέχρι σ’ εκείνα των εξεγερθέντων της πλατείας Ταχρίρ, αμέτρητα μίλια μακριά από τη
Βοστόνη…
Έχει υπάρξει για τους αντικαθεστωτικούς ακτιβιστές ανά τον κόσμο ό,τι το
«Κόκκινο Βιβλιαράκι» του Μάο Τσε Τουνγκ για τους Κινέζους της εποχής, το
«Κεφάλαιο» του Μαρξ για τους κομμουνιστές και η «Βίβλος» για τους βαθιά
θρησκευόμενους χριστιανούς. Πρόκειται για το «Από τη Δικτατορία στη
Δημοκρατία» του Τζιν Σαρπ. Το συγκεκριμένο πόνημα υπήρξε και ο λόγος που ο
Σαρπ «πρωταγωνίστησε» στο προαναφερθέν βίντεο των Ιρανών και έγινε επίκεντρο
στην κριτική του Τσάβες… Και ήταν στο τυπογραφείο που επρόκειτο να τυπώσει
αυτό το βιβλίο στο οποίο εισέβαλλαν οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες και τα
61
βιβλιοπωλεία που το διέθεταν στη Μόσχα που «κάηκαν μυστηριωδώς». Το ίδιο
βιβλίο μοίραζαν και οι συλληφθέντες αντικαθεστωτικοί Βιετναμέζοι…
«Δεν με εξέπληξε ότι προκάλεσα την μήνιν πολλών ηγετών, γιατί η δουλειά αυτή
σίγουρα εξοργίζει τους ισχυρούς. Δεν τους αρέσει να λέει κάποιος στους πολίτες ότι
μπορούν πραγματικά να αλλάξουν την κατάσταση», είπε στο «Crash» ο Τζιν Σαρπ,
καθηγητής στο Χάρβαρντ και ιδρυτής του Ινστιτούτου Άλμπερτ Αινστάιν. Η φωνή του,
ελαφρά βραχνή, σχεδόν ψιθυριστή και κάπως αδύναμη, με κάνει να κολλήσω το αυτί
στο ακουστικό για να ακούσω τον «νονό» της πολιτικής ανυπακοής, από την άλλη
άκρη του ωκεανού. Η στάση του έρχεται αταλάντευτη, σε αντίθεση με τη φωνή του:
«Παρ’ όλες τις επιθέσεις, συνεχίζω τη δουλειά μου όπως πριν», μου λέει.
Στο «Από τη Δικτατορία στη Δημοκρατία», ο Σαρπ αναπτύσσει την έννοια της
πολιτικής ανυπακοής, αλλά παραθέτει και 198 μεθόδους «μη βίαιης δράσης» ή «μη
βίαιης πάλης» (αρχικά δημοσιευμένες στο έργο του «Πολιτική της Μη Βίαιης
Δράσης» / 1973), όρους που ο ίδιος προτιμά από εκείνον της «μη βίας», ο οποίος
μπορεί να παραπέμπει σε παθητική αντίσταση. Γραμμένο το 1993, το «Από τη
Δικτατορία στη Δημοκρατία» διατίθεται δωρεάν από το Διαδίκτυο και έχει
μεταφραστεί σε τουλάχιστον 34 γλώσσες, όπως ο ίδιος με πληροφόρησε, ενώ οι 198
μέθοδοι μη βίαιης πάλης -που περιλαμβάνονται σε αυτό- σε 41!
Ο Σαρπ έχει μελετήσει το θέμα της πολιτικής ανυπακοής από τις απαρχές της
ανθρώπινης ιστορίας. «Ασχολήθηκα με τη μη βίαιη δράση γιατί ο κόσμος είναι
χαοτικός. Και δεν έβλεπα απαντήσεις», θα μου πει.
“Εάν μια δικτατορία ή ένα καταπιεστικό καθεστώς διαθέτει όπλα και στρατό, και
βρίσκεσαι στην αντιπολίτευση είναι ανόητο να προσπαθείς να το πολεμήσεις “στο
έδαφός του”, με τα ίδια του τα όπλα [στα οποία υπερέχει]», λέει ο Σαρπ. Το κεντρικό
μήνυμα της θεωρίας του είναι ότι κάθε καθεστώς στηρίζεται στην υπακοή.
Όταν οι πολλοί σταματήσουν να υπακούν, τότε, αναπόφευκτα, το καθεστώς θα
πέσει. Μια μελέτη του International Security που δημοσιεύτηκε πριν μερικά χρόνια,
ήρθε για να επιβεβαιώσει ακριβώς τη συγκεκριμένη θέση του Σαρπ: σύμφωνα με
αυτή, τα κινήματα πολιτικής αντίστασης πέτυχαν στο 55% των περιπτώσεων, ενώ
μόνο το 28% των ένοπλων κινημάτων σημείωσαν ανάλογη επιτυχία!
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολιτική ισχύ, μου λέει ο καθηγητής. Όλα τα
καθεστώτα στηρίζουν την εξουσία τους σε κάποιους πυλώνες. Εκτός από την
υπακοή, ή τουλάχιστον την κάποιας μορφής συνεργασία των πολιτών με τους
κυβερνώντες, πυλώνες συνιστούν επίσης η ηθική νομιμοποίηση του καθεστώτος στη
συνείδηση των πολιτών, αλλά και η αστυνομία, ο στρατός, τα ΜΜΕ, οι δημόσιοι
υπάλληλοι. Εντόπισε τις πηγές της δύναμής τους και τα σημεία όπου
μειονεκτούν, λέει ο Σαρπ. Κλείσε τη στρόφιγγα στις πηγές, «προσεταιρίσου
τες», και χτύπα στα αδύναμα σημεία.
Με κομμένα φρένα…
Με έναν ρεαλισμό που αποστομώνει τους κυνικούς, ο Σαρπ παραδέχεται ότι ο μη
βίαιος ακτιβισμός δεν θα φέρει την απόλυτη ειρήνη, την εξάλειψη των γενοκτονιών
και των δικτατοριών και τον τερματισμό της καταπίεσης ανά τον κόσμο. Η μη βίαιη
δράση αποτελεί απλά μια στρατηγική για μη τέλειους ανθρώπους σε έναν μη
τέλειο κόσμο. Και χωρίς πολύ καλή προετοιμασία, η μη βίαια δράση είναι
περίπου «μια τρύπα στο νερό»: «Είσαι επιβάτης σε ένα αυτοκίνητο το οποίο
οδηγεί κάποιος άλλος. Οδηγούν το αυτοκίνητο στο γκρεμό, το γκάζι είναι δεμένο στο
πάτωμα και τα φρένα έχουν κοπεί. Και σου λένε: “ΟΚ, δεν σου αρέσει αυτό; Εμπρός,
πάρε εσύ το τιμόνι”»…
Ένα… πολυταξιδεμένο εγχειρίδιο
«Ήταν έκπληξη που η δουλειά αυτή διαδόθηκε σε τόσο πολλές
χώρες», παραδέχεται στο «Crash» ο Τζιν Σαρπ, αναφερόμενος στο «Από τη
Δικτατορία στη Δημοκρατία». «Αρχικά, το έγραψα για τους εξεγερθέντες στην
Μπούρμα. Από εκεί έφθασε στην Ινδονησία, τη Σερβία, την Ουκρανία, τη
62
Γεωργία… και σήμερα είναι πολυμεταφρασμένο! Δίνει ένα γενικό πλαίσιο για
τη μη βίαιη δράση, γι’ αυτό πολλοί άνθρωποι σκέφτηκαν “αυτό γράφτηκε για
εμάς”», μου είπε.
Το 1992, ο Σαρπ μπήκε σε μια βάρκα και πέρασε από την Ταϊλάνδη στην Μπούρμα.
Τρία χρόνια νωρίτερα, μια στρατιωτική χούντα είχε αναλάβει εκεί την εξουσία. Ο
καθηγητής πήγε εκεί για να παραδώσει κάποια σεμινάρια στους αντάρτες, τα οποία
είχε νωρίτερα ξεκινήσει ένας παλιός του μαθητής, ο βετεράνος του Βιετνάμ και
πρώην ακόλουθος άμυνας των ΗΠΑ στην Μπούρμα Ρόμπερτ Χέλβι. Όταν ένας
Μπουρμέζος εξόριστος του ζήτησε… σημειώσεις, εκείνος έγραψε το «Από τη
Δικτατορία στη Δημοκρατία».
Στη Ρωσία, το 2005, το έργο θα έπεφτε στα χέρια του Ολέγκ Κοζλόφσκι, μέλους του
ρωσικού αντιπολιτευόμενου σχηματισμού Ομπορόνα, ο οποίος, ενθουσιασμένος
μετά την ανάγνωσή του, αποφάσισε να το μεταφράσει αμέσως στα ρωσικά, αλλά
δυσκολεύτηκε να βρει τυπογραφείο για το «φλέγον» -και αργότερα κυριολεκτικά
φλεγόμενο…- σύγγραμμα.
Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) ο ακτιβιστής Ιρανός μηχανικός Μεχντί
Καλανταρζαντέ το μετάφρασε στο περσικά (φαρσί) και το «πάσαρε» για εκτύπωση
στην ιρανή εκδότρια Λαχιτζί, που συχνά φλερτάρει με τα όρια της λογοκρισίας του
καθεστώτος. Αργότερα, θα την κατηγορούσαν ως «υποκινήτρια» «βελούδινης
επανάστασης…
Σε ένα μόνο μέρος που επισκέφθηκε ο Σαρπ αναγκάστηκε να γράψει την ομιλία του
από την αρχή: στηνΠαλαιστίνη. Διαπιστώνοντας πως οι Παλαιστίνιοι
χρησιμοποιούσαν ήδη πάρα πολλές και ιδιαίτερα προηγμένες μεθόδους μη βίαιης
πάλης, έσκισε το χαρτί της αρχικής ομιλίας του, γιατί «όσα ανέφερα εκεί, ήταν απλώς
πολύ αρχικό επίπεδο γι’ αυτούς τους ανθρώπους»… «Τη δεκαετία του ’80
επισκέφθηκα την Παλαιστίνη αρκετές φορές και συνάντησα πολλούς γενναίους
Παλαιστίνιους», είπε στο «Crash». «Δεν συνάντησα όμως ούτε έναν που να
σκέφτεται στρατηγικά», μου λέει με έκπληξη, ίσως και κάποια απογοήτευση. «Η βία
βοηθά τους Ισραηλινούς [που έχουν την υπεροπλία] στη συγκεκριμένη περίπτωση».
Συγκλίνοντας με τον πρόσφατα αποθανόντα ιστορικό και ακτιβιστή Χάουαρντ Ζιν, θα
διατυπώσει με απόλυτη βεβαιότητα το συμπέρασμα στο οποίο τον έχει οδηγήσει η
έρευνα του: «Εάν έχεις σχέδιο, η βία δεν βοηθά»…
Από τη Βοστόνη στην πλατεία Ταχρίρ
Ο «ήσυχος» αυτός Αμερικανός έμελλε πρόσφατα να συμβάλλει στην αλλαγή της
πορείας της ιστορίας. Η «Βίβλος» του Σαρπ θα κυκλοφορούσε εν είδει
επαναστατικής προκήρυξης σε φωτοτυπίες μεταξύ των διαδηλωτών της
πλατείας Ταχρίρ, ενώ πολλές από τις μεθόδους του θα ακολουθούσαν και οι
εξεγερμένοι Τυνήσιοι.
Ήταν λίγο πριν την εξέγερση, που το αιγυπτιακό Κίνημα Νεολαίας της 6ης Απριλίου
προσπαθούσε να ανασυνταχτεί από τα αλλεπάλληλα «χαστούκια» που είχε δεχθεί
από το καθεστώς Μουμπάρακ. Τότε, έτυχε να μελετήσει τις μεθόδους που είχε
ακολουθήσει ένα κίνημα στην άλλη πολύπαθη περιοχή του κόσμου, τα Βαλκάνια, το
σερβικό κίνημα Otpor («αντίσταση»), όταν οργανωνόταν κατά του Σλόμπονταν
Μιλόσεβιτς. Από τους Βαλκάνιους ακτιβιστές, οι νεαροί Αιγύπτιοι γνώρισαν τη
δουλειά του γέροντα με τις ορχιδέες…
«Οι Αιγύπτιοι είχαν πολύ καλό στρατηγικό σχέδιο, πράγμα που είναι πολύ
σημαντικό», θα πει στο «Crash» ο καθηγητής. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην
μιμείσαι άλλους, αλλά να αναπτύσσεις το δικό σου σχέδιο».
Οι μέθοδοι του Σαρπ βέβαια είχαν κυκλοφορήσει νωρίτερα στην περιοχή, όταν το
Διεθνές Κέντρο για τη Μη Βίαιη Σύγκρουση (International Center for Non Violent
Conflict/ICNC) είχε μοιράσει σε σχετικό σεμινάριο στο Κάιρο πριν μερικά χρόνια τις
«198 μεθόδους». Καθόλου τυχαίο, ότι το Κέντρο ιδρύθηκε το 2002 από τον πρώην
μαθητή του Σαρπ, όταν αυτός αποχώρησε ως βασικός χρηματοδότης από το
Ινστιτούτο Άλμπερτ Αινστάιν, διαφωνώντας με τον δάσκαλό του, που δεν ήθελε να
63
προωθήσει πιο δυναμικά τις μεθόδους μη βίαιης δράσης… Δεν γνωρίζουμε βέβαια
αν οι εξεγερθέντες είχαν στα χέρια τους και το βιντεοπαιχνίδι που σχεδίασε ο
επικεφαλής του σερβικού Otpor και προώθησε ο Άκερμαν «Μια δύναμη πιο ισχυρή»:
το τελευταίο μυεί τους παίκτες στη μη βίαιη δράση, καλώντας τους, για παράδειγμα,
να ρίξουν τη δικτατορία στην (ανύπαρκτη) χώρα Ινφελίζ…
Επιπλέον, διαψεύδοντας ίσως τις κατηγορίες που έχουν συχνά διατυπωθεί εναντίον
της ως «ακραίας» ομάδας, η αιγυπτιακή Μουσουλμανική Αδελφότητα ήταν η πρώτη
που ανάρτησε το «Από τη Δικτατορία στη Δημοκρατία» στην ιστοσελίδα της, στα
αραβικά.
Πολλοί από τους μυημένους στις διδαχές του Σαρπ θα βρίσκονταν στη φυλακή υπό
αυστηρές συνθήκες κράτησης την περίοδο της εξέγερσης. «Δεν φοβόμαστε πια,
χάσαμε τον φόβο μας», είχε πει ένας από τους διαδηλωτές της πλατείας
Ταχρίρ, κάνοντας τα μάτια του ασπρομάλλη ερευνητή να λάμψουν από
ικανοποίηση. Γιατί, όπως ο Σαρπ υποστηρίζει: «Όταν ένα καθεστώς δεν
μπορεί πια να φοβίσει τους πολίτες, τότε το καθεστώς έχει μεγάλο
πρόβλημα»…
«…είτε γιατί πιστεύουν ότι θα αποτύχουν»
Γιατί όμως οι πολίτες παραμένουν συχνά αδρανείς, ακόμα και σε συνθήκες μεγάλης
καταπίεσης; «Οι άνθρωποι μένουν παθητικοί για δύο λόγους: είτε γιατί δεν
ενδιαφέρονται είτε γιατί δεν πιστεύουν ότι θα επιτύχουν. Οι Τυνήσιοι
απέδειξαν ότι η αλλαγή είναι εφικτή και έδειξαν τον δρόμο», μου είπε ο
καθηγητής. Και με τους Λίβυους τι γίνεται, ρωτώ. Έπρεπε να παραμείνουν στη μη
βίαιη δράση ακόμα και μετά την έναρξη των βομβαρδισμών από τον Καντάφι; Ο
καθηγητής διακινδυνεύει μια πρόβλεψη: «Οι Λίβυοι αντικαθεστωτικοί δεν έχουν
σοβαρές πιθανότητες νίκης». Γιατί; «Τα καταπιεστικά καθεστώτα προτιμούν να
χρησιμοποιούν βία. Οι Λίβυοι έπρεπε να παραμείνουν στη μη βίαιη δράση με
οποιονδήποτε τρόπο. Αλλιώς δεν μπορούν να νικήσουν»…
Ο Τζιν Σαρπ πληροφόρησε το «Crash» ότι δεν έχει έρθει σε άμεση επαφή με τους
εξεγερθέντες Αιγύπτιους ούτε πριν ούτε μετά την εξέγερση και πως από
δημοσιεύματα πληροφορήθηκε ότι αξιοποίησαν τη δουλειά του. «Στο εξής, όμως»
τόνισε, «οι Αιγύπτιοι πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί. [Αφού το καθεστώς δεν έχει
πέσει], πρέπει να συνεχίσουν τη δράση τους αλλά με διαφορετικό τρόπο. Τους
συστήνω να διαβάσουν και το “Αντι-Πραξικόπημα”…» Στο βιβλίο αυτό, δίνονται
συμβουλές σε μια κυβέρνηση με ποιο τρόπο να κινητοποιήσει τον πληθυσμό της
ώστε να αποτρέψει ένα πραξικόπημα. Έτσι, οι Αιγύπτιοι ίσως καταφέρουν να
διατηρήσουν τα κεκτημένα της εξέγερσης…
Ο «ήσυχος» Αμερικανός που ξεσήκωσε τον κόσμο!
Παρόλο που διαθέτει μια υποψηφιότητα για Νόμπελ Ειρήνης (2009) στο
ενεργητικό του, η αναγνωρισιμότητα του Τζιν Σαρπ στο ευρύ κοινό παραμένει
αντιστρόφως ανάλογη με την επιρροή του Αμερικανού διανοητή στις παγκόσμιες
εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών.
Γιος προτεστάντη υπουργού, γεννημένος το 1928, ο Σαρπ ανακαλεί στη μνήμη του
ότι, λόγω των συχνών μετακινήσεων της οικογένειάς του, έχανε τις φιλίες του και
έπρεπε κάθε φορά να αρχίζει απ’ την αρχή ξανά. Ήταν ακόμα έφηβος όταν άρχισε να
διαβάζει για τις φρικαλεότητες του ναζιστικού καθεστώτος. Από τότε το μυαλό του
Σαρπ θα μπολιαστεί με την ιδέα: θέλει οπωσδήποτε ν’ ανακαλύψει τι καθιστά αυτά τα
καθεστώτα πανίσχυρα, αλλά περισσότερο απ’ όλα θα βάλει στόχο να ανακαλύψει τα
τρωτά τους σημεία. Γιατί αυτό θα είναι η αρχή του τέλους τους…
Πιστός στις ιδέες του, ο Σαρπ θα πληρώσει την… ανυπακοή του να υπηρετήσει
στον πόλεμο της Κορέας με εννιά μήνες και δέκα μέρες φυλακή, θα συλληφθεί
στις καθιστικές διαμαρτυρίες για τα πολιτικά δικαιώματα, θα διατελέσει
64
συντάκτης του ριζοσπαστικού ειρηνιστικού εντύπου «Peace News» και θα
εργαστεί ως προσωπικός βοηθός του αριστεριστή συνδικαλιστή Muste.
Έχοντας ήδη ένα πτυχίο στην Κοινωνιολογία, ο «Κλαούσεβιτς της μη βίαιης δράσης»
-όπως τον έχουν ονομάσει κάποιοι- θα βρεθεί πλέον στο Χάρβαρντ, να διδάσκει
Διεθνείς Σχέσεις. Το 1987 θα ιδρύσει ο Ινστιτούτο Άλμπερτ Αϊνστάιν, το οποίο
επέλεξε να ονομάσει έτσι γιατί και ο Αϊνστάιν ήταν οπαδός των μη βίαιων μορφών
αντίστασης.
Παρά τη δράση του, που θα μπορούσε να κατηγοριοποιήσει τον Σαρπ στα αριστερά
του πολιτικού φάσματος, ο συγγραφέας έχει γίνει στόχος και αριστερών ακτιβιστών.
Από αυτούς, έχει κατηγορηθεί ως θεωρητικός της αμερικανικής «βιομηχανίας»
«εξαγωγής επαναστάσεων» ανά τον κόσμο. Κάποιοι, μάλιστα, τον
θεωρούν προσωπικά υπεύθυνο για την εξέγερση των Λιθουανών κατά της ΕΣΣΔ
το 1991, το σερβικό κίνημα που συνέβαλε στην πτώση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς
το 1999, την Επανάσταση των Ρόδων στη Γεωργία το 2003 (πτώση Σεβαρνάτζε), την
Πορτοκαλί Επανάσταση στην Ουκρανία το 2004, αλλά και το σχηματισμό της
Δημοκρατικής Συμμαχίας της Μπούρμα. Και, φυσικά, για τις αντικυβερνητικές
διαδηλώσεις στη Βενεζουέλα…
Ένα εγχειρίδιο είναι, βέβαια, όπως ένα μαχαίρι: εξαρτάται πώς θα το χρησιμοποιήσει
κανείς. Και σίγουρα η αξιοποίησή του δεν μπορεί να περιοριστεί σε φορείς
συγκεκριμένης ιδεολογίας. Ο Σαρπ αρνείται οποιαδήποτε σχέση με τους
μηχανισμούς εξουσίας των ΗΠΑ. Στον ίδιο τον Τσάβες, μάλιστα, ως απάντηση στις
κατηγορίες του, απέστειλε το «Αντι-Πραξικόπημα», που συνυπογράφει. Εξάλλου, ο
Τσάβες, και κάθε ηγέτης, στο βαθμό που χαίρει λαϊκής νομιμοποίησης, δεν έχει
τίποτε να φοβηθεί από επίδοξους εφαρμογείς των μεθόδων τού «Από τη Δικτατορία
στη Δημοκρατία»…
Στο ταπεινό ισόγειο του σπιτιού του Σαρπ, όπου εδράζεται το Ινστιτούτο Άλμπερτ
Αϊνστάιν, κάποιοι έχουν «δει» τη «βιτρίνα» της… CIA. Το Ινστιτούτο, εφόσον
αποσύρθηκε ο βασικός χρηματοδότης Άκερμαν, σήμερα «τρέχει», χάρη σε μικρές
δωρεές ιδιωτών. Το… πολυπληθές προσωπικό του περιλαμβάνει τον Σαρπ και την
πιστή βοηθό του Τζαμίλα Ρακίμπ…
Εξάλλου, η CIA δεν φημίζεται για την αγάπη της σε μεθόδους μη βίαιης πάλης, όπως
αποδεικνύει το αιματοβαμμένο παρελθόν της που περιλαμβάνει από πολιτικές
δολοφονίες μέχρι χρηματοδότηση πολέμων και δικτατόρων. Και σίγουρα δεν χάρηκε
καθόλου όταν οι πρόσφατα διαφωτισμένοι από το εγχειρίδιο του Σαρπ εξεγερθέντες
Άραβες εκθρόνισαν λατρεμένους της δικτάτορες…
«Το κομμάτι της αριστεράς που μου επιτέθηκε πιστεύει ότι η βία είναι απαραίτητη,
κινείται δηλαδή στον αντίποδα της θεωρίας μου. Η δουλειά μου αγνοεί αυτή την
αριστερά και υποστηρίζει ότι δεν χρειάζεται βία για την επανάσταση», μου είπε ο Τζιν
Σαρπ, όταν τον ρώτησα γιατί πιστεύει ότι έχει γίνει στόχος κριτικής και από ένα
κομμάτι της Αριστεράς. Προς υπεράσπιση του «γέροντα με τις ορχιδέες», χρειάστηκε
μάλιστα να σπεύσει το «βαρύ πυροβολικό» της αμερικανικής αριστερής διανόησης,
όπως ο φιλόσοφος και ακτιβιστής Νόαμ Τσόμσκι και ο προαναφερθείς Χάουαρντ Ζιν.
Πέφτοντας στην παγίδα της υιοθέτησης κοινού τρόπου σκέψης με τους νεορεαλιστές,
οι εξ αριστερών επικριτές του Σαρπ που τον κατηγορούν ως πειθήνιο όργανο της
υπερδύναμης και υποκινητή των εξεγέρσεων, συγκλίνουν ίσως ακούσια με αυτό που
οι κυνικοί της εξουσίας διακηρύττουν: πως δηλαδή οι λαοί δεν είναι ικανοί να
διαμορφώσουν μόνοι τη μοίρα τους και τα νήματα πρέπει συνεχώς να κινεί κάποια
υπερδύναμη που τα ελέγχει όλα. Οι κυνικοί νεορεαλιστές ήταν εξάλλου που «είδαν»
σχέδιο των… ΗΠΑ πίσω και από τις πρόσφατες αραβικές εξεγέρσεις.
Ο Τζιν Σαρπ για την Ελλάδα
65
Όταν ζήτησα από τον Τζιν Σαρπ να εκτιμήσει την κατάσταση στην Ελλάδα, μου
απάντησε ότι δεν γνωρίζει σε βάθος τι συμβαίνει στη χώρα μας, για να προβεί σε μια
τέτοια ανάλυση. «Οι Έλληνες θα πρέπει να αποφασίσουν μόνοι τους τι δράση
να αναλάβουν για να βγουν από τη δυσχερή κατάσταση», μου είπε. Και
συμπλήρωσε: «Ίσως το σύγγραμμα που έχουμε στην ιστοσελίδα μας με τίτλο
“Αυτό-Απελευθέρωση” (“Self-Liberation”) σας βοηθήσει. Είναι ένας οδηγός για
το πώς να αναπτύξετε δική σας στρατηγική και δεν εστιάζει σε συγκεκριμένη
περίπτωση. Θέλει διάβασμα, αλλά ίσως σας βοηθήσει».
Δεν παρέλειψε μάλιστα να αναφέρει ότι τον χαροποίησε ιδιαίτερα που από την
Ελλάδα ήρθαμε σε επαφή μαζί του, γιατί «διαθέτετε σπουδαία κληρονομιά και,
συγκεκριμένα, ο Αριστοτέλης έχει σημαντική θέση στο έργο μου». Μάλλον εκείνος
τον έχει μελετήσει καλύτερα…
Μέθοδοι μη βίαιης δράσης (ενδεικτικά, από το βιβλίο του Τζιν Σαρπ «Από τη
Δικτατορία στη Δημοκρατία»)
>Χλευασμός αξιωματούχων
>Ψηφίσματα εναντίωσης/συμπαράστασης
>Προσεταιρισμός αξιωματούχων από το «αντίπαλο στρατόπεδο»
>Άρνηση τιμητικών διακρίσεων που αποδίδει το καθεστώς
>Λυσιστρατική μη δράση [σσ: οι γυναίκες, μέσω της αποχής από το σεξ,
πιέζουν τους συζύγους για ανάληψη συγκεκριμένης πολιτικής δράσης]
>Κοινωνική ανυπακοή [σε κοινωνικές εκδηλώσεις, έθιμα και θεσμούς]
>Συλλογική εξαφάνιση
>Μποϊκοτάζ από εγχώριους καταναλωτές
>Άρνηση πληρωμής εισφορών, χρεών και αποζημιώσεων
>Άρνηση κυβερνητικών χρημάτων
>Απεργίες (αγροτών, φυλακισμένων, επαγγελματιών κλπ.)
>Απόσυρση υποστήριξης [στις αρχές]
>Απόσυρση καταθέσεων από τις τράπεζες
>Μποϊκοτάζ νομικών σωμάτων
>Μποϊκοτάζ κυβερνητικών τμημάτων, υπηρεσιών κ.λπ.
>Άρνηση συνεργασίας με τους υπαλλήλους που εφαρμόζουν τις αποφάσεις
της αρχής
>Πολιτική ανυπακοή σε «άδικους» νόμους
>Γενική μη συνεργασία με διοικητικές αρχές
>Απεργία πείνας
>Αποκάλυψη ταυτότητας μυστικών πρακτόρων
>Εναλλακτικοί κοινωνικοί θεσμοί
>Εναλλακτικό σύστημα επικοινωνιών
>Μη βίαιη κατάσχεση γης
>Παράλληλη κυβέρνηση
ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
Albert Einstein Insitution: http://www.aeinstein.org/
Για να κατεβάσετε το πλήρες κείμενο του «From Dictatorship to
Democracy» («Από τη Δικτατορία στη Δημοκρατία») (στα αγγλικά), επισκεφθείτε τον
σύνδεσμο http://www.aeinstein.org/organizations98ce.html
Για να κατεβάσετε το «Self-Liberation: A Guide to Strategic Planning for Action
to End a Dictatorship or Other Opression» («Αυτοαπελευθέρωση: Οδηγός για
Στρατηγικό Σχεδιασμό Δράσης για Τερματισμό μιας Δικτατορίας ή Άλλης
Καταπίεσης») (στα αγγλικά), επισκεφθείτε τον
σύνδεσμο: http://www.aeinstein.org/selfLiberation.html
66
Πριν ξαναδούμε τα κείμενα του Θουκυδίδη ας ξαναδούμε με ποιο τρόπο
τα συσχέτισαν με τα παραπάνω οι δυο ομάδες του πρότζεκτ. Είχαν πει
στην παρουσίαση του προγράμματος:
…είχαμε βρει και το κείμενο του Θουκυδίδη για τον Κερκυραϊκό πόλεμο
το συζητήσαμε και με την άλλη ομάδα που το μελέτησε. Το κείμενο
αυτό μας δημιούργησε πολλές σκέψεις για την σοβαρότητα ή την
αφέλεια διαφόρων σύγχρονων μεθόδων της «ειρηνικής» λεγόμενης
επανάστασης που φαινομενικά ρίχνουν κυβερνήσεις αναίμακτα ενώ
τελικά απλώς αποδεικνύεται ότι έστρωσαν το έδαφος στις πιο κτηνώδεις
και μη ειρηνικές εξωτερικές επεμβάσεις.
…μάθαμε για την ανάλυση περί εμφυλίου πολέμου που με αφορμή τον
Κερκυραϊκό πόλεμο και την επέμβαση Αθηναίων και Λακεδαιμονίων
έγραψε ο Θουκυδίδης που υπογράμμισε τον δήθεν ειρηνευτικό αλλά
κατά βάθος καταστροφικότατο ρόλο που παίζει η επέμβαση
υπερδυνάμεων και επιβεβαιώσαμε την διαχρονικότητα των
επισημάνσεών του βρίσκοντας υλικό για τον Ελληνικό εμφύλιο, τον
Μελιγαλά και τα Δεκεμβριανά’44.
Aπαντηση στον Σαρπ από Θουκυδιδη
Όλες πηγες μας ο αναγνωστης μπορει να τις βρει κανοντας γκουγκλ
πάνω σε φρασεις όσων κατεβαζουμε ή και ενεργοποιώντας έγχρωμους
τιτλους όπως τον παρακατω:
Τα Κερκυραϊκά (ή πώς μπορούμε οι
Έλληνες να αλληλοεξοντωθούμε)
67
Με τον όρο «Κερκυραϊκά» εννοούμε τις πολιτικές αναστατώσεις και τον
εμφύλιο πόλεμο που ξέσπασε στην Κέρκυρα κατά τη διάρκεια του
Πελοποννησιακού Πολέμου.
Πολλές θηριωδίες είχε αυτός ο πόλεμος –όπως άλλωστε όλοι οι πόλεμοι- τις
οποίες ο Θουκυδίδης εξιστορεί με τη γνωστή βαρύθυμη ψυχραιμία του. Στα
Κερκυραϊκά ωστόσο φαίνεται να ραγίζει κάπως αυτή η ψυχραιμία, γιατί ο
ιστορικός αφήνεται να καταγράψει κάποιες απαισιόδοξες σκέψεις του,
αυτές που οι φιλόλογοι θα χαρακτηρίσουν αργότερα ως «Παθολογία του
πολέμου».(Βλ. σχετικό άρθρο "Η παθολογία του πολέμου", 17/10/11).
Εδώ λοιπόν θα δούμε πώς επεμβαίνουν στα εσωτερικά του νησιού οι
μεγάλες δυνάμεις της εποχής, οι Αθηναίοι και οι Λακεδαιμόνιοι (μαζί με
τους ισχυρούς συμμάχους τους Κορίνθιους), πώς τα δύο κόμματα του
νησιού, το δημοκρατικό και το ολιγαρχικό, έρχονται σε λυσσαλέα
σύγκρουση μεταξύ τους με τις πλάτες του ισχυρού συμμάχου του το
καθένα και πώς μετά από αλλεπάλληλες μεταπτώσεις της εξουσίας από το
ένα κόμμα στο άλλο η αντιπαράθεση καταλήγει σε γενική σφαγή.
68
Η αγορά της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας
Η Κέρκυρα δεν συμμετέχει στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Επειδή
υπήρξαν παλιότερα κάποιες προστριβές με τη μητρόπολή της Κόρινθο, έχει
συνάψει επιμαχία με την Αθήνα, μια δηλαδή αμυντική συμμαχία σε
περίπτωση που κάποιος κάνει επίθεση στο νησί.
Διακόσιοι πενήντα Κερκυραίοι που είχαν συλληφθεί από τους Κορίνθιους
παλιότερα, αφήνονται κάποια στιγμή ελεύθεροι να επιστρέψουν στο νησί
τους με εγγύηση οχτακοσίων ταλάντων. Η εγγύηση ήταν για τα μάτια του
κόσμου. Στην πραγματικότητα αυτοί οι Κερκυραίοι είχαν συνεννοηθεί με
τους Κορίνθιους να φέρουν την Κέρκυρα στην Πελοποννησιακή Συμμαχία.
Γυρίζοντας λοιπόν στο νησί έπιαναν χωριστά έναν- έναν Κερκυραίο και
τον κουβέντιαζαν πώς να αποστατήσει η πόλη από τους Αθηναίους.
Τα αιματηρά γεγονότα ξεκινούν το 427 π Χ .
Ένα αθηναϊκό κι ένα κορινθιακό πλοίο με πρέσβεις καταπλέουν στο νησί
και αρχίζουν οι συζητήσεις. Οι Κερκυραίοι επιλέγουν τελικά τη μέση οδό,
να διατηρηθεί δηλαδή η επιμαχία με τους Αθηναίους και συγχρόνως να
είναι φίλοι των Πελοποννησίων. Η απόφαση αυτή δεν αρέσει καθόλου
στους ολιγαρχικούς Κερκυραίους.
Στην Κέρκυρα πρόξενος των Αθηναίων ήταν τότε ο Πειθίας, αρχηγός του
δημοκρατικού κόμματος. Αυτοί οι διακόσιοι πενήντα που είχαν αφεθεί
ελεύθεροι από τους Κορίνθιους τον καταγγέλλουν ότι θέλει να υποδουλώσει
το νησί στους Αθηναίους. Ο Πειθίας παραπέμπεται σε δίκη και αθωώνεται.
Με τη σειρά του καταγγέλλει πέντε αντιπάλους του, από τους
πλουσιότερους ολιγαρχικούς, ότι έκοβαν πασσάλους από το τέμενος του
Δία και του Αλκίνου, για να τους χρησιμοποιήσουν στα αμπέλια τους. Η
πράξη αυτή εθεωρείτο ιεροσυλία και επέσυρε το πρόστιμο ενός στατήρα για
κάθε πάσσαλο. Οι πέντε ολιγαρχικοί καταδικάζονται να πληρώσουν ένα
μεγάλο ποσό, εφόσον έκοβαν πασσάλους για πολλά χρόνια και για να
πετύχουν την καταβολή του σε δόσεις, καταφεύγουν ικέτες στους ναούς. Ο
Πειθίας όμως πείθει τη βουλή να εφαρμόσει το νόμο.
Εκείνοι για να αποφύγουν να πληρώσουν, αλλά και επειδή είχαν
πληροφορίες ότι με εισήγηση του Πειθία οι Κερκυραίοι θα έκαναν πλήρη
συμμαχία με τους Αθηναίους, πήραν τα όπλα, μπήκαν απροειδοποίητα μέσα
στη βουλή και σκότωσαν τον Πειθία και άλλους εξήντα περίπου βουλευτές
και ιδιώτες. Με σημερινούς όρους οι ολιγαρχικοί έκαναν πραξικόπημα και
έχουμε ήδη τους πρώτους νεκρούς, εξήντα βουλευτές και απλούς πολίτες
του δημοκρατικού κόμματος.
Μετά τη σφαγή κάλεσαν σε συνέλευση τους Κερκυραίους και τους
εξήγησαν πως ό,τι έγινε, ήταν προς το συμφέρον της πόλης. Διέλυσαν την
επιμαχία με τους Αθηναίους, κήρυξαν την ουδετερότητα του νησιού και
εξανάγκασαν τους πολίτες να επικυρώσουν τις αποφάσεις τους.
Αέτωμα της Μέδουσας. Αρχαιολογικό Μουσείο
Κέρκυρας
69
Εν τω μεταξύ στην Κέρκυρα κατέφθασε ένα κορινθιακό πλοίο με πρέσβεις
των Λακεδαιμονίων, οι οποίοι ενημέρωσαν τους ολιγαρχικούς ότι έρχεται
ναυτική βοήθεια στο νησί. Οι ολιγαρχικοί που ήταν τώρα στην εξουσία,
πήραν αέρα και επιτέθηκαν κατά των δημοκρατικών. Στη μάχη που
ακολούθησε, νίκησαν οι ολιγαρχικοί.
Την επομένη γίνεται πάλι μάχη και αυτή τη φορά νικούν οι δημοκρατικοί.
Λίγο πριν νυχτώσει, οι ολιγαρχικοί εγκαταλείπουν τις θέσεις τους από φόβο
ότι οι δημοκρατικοί θα τους εξοντώσουν όλους. Προηγουμένως έβαλαν
φωτιά στην αγορά, στις κατοικίες και τα άλλα κτίσματα που υπήρχαν εκεί
γύρω, έκαψαν ακόμα και τα δικά τους σπίτια, ώστε να δημιουργήσουν μια
ασφαλή ζώνη γύρω τους. Έτσι κάηκαν πολλά εμπορεύματα και κινδύνεψε
να καταστραφεί ολόκληρη η πόλη. Το κορινθιακό πλοίο φεύγει κρυφά.
Τώρα στα πράγματα βρίσκονται πάλι οι δημοκρατικοί.
Την άλλη μέρα έρχεται στο νησί για ενίσχυση των δημοκρατικών ο
αθηναίος στρατηγός Νικόστρατος με δώδεκα πλοία και πεντακόσιους
Μεσσήνιους οπλίτες. Επειδή τα πνεύματα ήταν πολύ οξυμμένα, ο
Νικόστρατος προσπαθεί να συμβιβάσει τις δυο πλευρές. Οι ολιγαρχικοί που
βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, αναγκάζονται τελικά να υποχωρήσουν.
Δέχονται να εισαχθούν σε δίκη οι δέκα πρωταίτιοι ολιγαρχικοί– που όμως
δραπέτευσαν εν τω μεταξύ – και να συναφθεί πλήρης πλέον συμμαχία με
την Αθήνα.
Τα πράγματα δείχνουν να ηρεμούν, οι δημοκρατικοί έχουν πάρει την
εξουσία με τη βοήθεια των Αθηναίων και η Κέρκυρα ανήκει πλέον
κανονικά στην Αθηναϊκή Συμμαχία. Ο Νικόστρατος ετοιμάζεται να
αποπλεύσει, αφού κατάφερε να διευθετήσει την κατάσταση σύμφωνα με τα
συμφέροντα της Αθήνας.
Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι όμως θέλουν να απαλλαγούν από μερικούς
επικίνδυνους ολιγαρχικούς. Προτείνουν στο Νικόστρατο να αφήσει εκεί
πέντε αθηναϊκά πλοία, για να μη μπορούν οι ολιγαρχικοί να κινηθούν
ύποπτα και στη θέση τους να στείλουν εκείνοι πέντε κερκυραϊκά. Ο
Νικόστρατος δέχεται και τότε οι δημοκρατικοί καλούν τους πολιτικούς
τους αντιπάλους να μπουν ως πλήρωμα στα πέντε αυτά κερκυραϊκά πλοία.
Αυτοί καταλαβαίνουν ότι θα καταλήξουν όμηροι στα χέρια των Αθηναίων
και καταφεύγουν ως ικέτες στο ιερό των Διόσκουρων. Παρά τις
διαβεβαιώσεις του Νικόστρατου ότι δεν κινδυνεύουν, δεν πείθονται και
παραμένουν στο ιερό.
Τότε οι δημοκρατικοί με την πρόφαση ότι οι ολιγαρχικοί αρνούνται να
φύγουν από την Κέρκυρα, επειδή έχουν ύποπτα σχέδια στο μυαλό τους,
μπήκαν στα σπίτια τους, αφαίρεσαν τα όπλα τους και μερικούς που βρήκαν
μέσα, ήταν έτοιμοι να τους σκοτώσουν, αν δεν τους εμπόδιζε ο ίδιος ο
Νικόστρατος. Οι υπόλοιποι ολιγαρχικοί της πόλης, πάνω από τετρακόσια
άτομα, κατέφυγαν έντρομοι στο Ηραίο. Οι δημοκρατικοί ανησύχησαν
μήπως κάνουν πάλι κανένα πραξικόπημα και τους έπεισαν να τους
70
μεταφέρουν έξω από την Κέρκυρα, στο νησάκι που ήταν απέναντι από το
Ηραίο.
Τέσσερις ή πέντε μέρες αργότερα έχουμε νέα τροπή στα πράγματα.
Καταπλέουν στο νησί προς ενίσχυση των ολιγαρχικών πενήντα τρία πλοία
της αντίπαλης συμμαχίας, της Πελοποννησιακής.
Οι δημοκρατικοί τα χάνουν και αντιδρούν σπασμωδικά. Μολονότι οι
Αθηναίοι τους συμβουλεύουν να τους αφήσουν πρώτα αυτούς να
εκπλεύσουν και μετά να έρθουν κι εκείνοι με συγκεντρωμένα όλα τα πλοία
τους, αυτοί επανδρώνουν όπως-όπως εξήντα πλοία και κάθε φορά που
ετοιμαζόταν ένα πλοίο, το έστελναν εναντίον του εχθρού. Το αποτέλεσμα
ήταν να βγαίνουν τα πλοία από το λιμάνι ασύνταχτα, δυο μάλιστα
αυτομόλησαν αμέσως στον εχθρικό στόλο. Στα υπόλοιπα οι άνδρες είχαν
αρχίσει τις συμπλοκές μεταξύ τους και επικρατούσε μεγάλη αναστάτωση.
Βλέποντας οι Πελοποννήσιοι τι γινόταν στον κερκυραϊκό στόλο, παρέταξαν
εναντίον του μόνο είκοσι πλοία. Με τα υπόλοιπα τριάντα τρία
παρατάχθηκαν απέναντι στα δώδεκα αθηναϊκά πλοία, γιατί αυτά κυρίως
φοβούνταν. (Στην ουσία τα αθηναϊκά πλοία ήταν δέκα, γιατί τα δύο από
αυτά δεν ήταν πολεμικά, ήταν τα ιερά πλοία τους Σαλαμινία και Πάραλος).
Στη ναυμαχία που ακολούθησε, νίκησε ο πελοποννησιακός στόλος.
Οι δημοκρατικοί Κερκυραίοι πανικοβάλλονται ακόμα περισσότερο.
Φοβούνται ότι οι εχθροί θα κάνουν απόβαση στο νησί. Φοβούνται επίσης
ότι θα ελευθερώσουν τους ικέτες ολιγαρχικούς που είναι απομονωμένοι
στο νησάκι. Τους φέρνουν πάλι πίσω στο Ηραίο και παράλληλα βρίσκονται
σε επιφυλακή.
Αλλά οι Πελοποννήσιοι δεν τόλμησαν να επιτεθούν. Πήραν τα δεκατρία
κερκυραϊκά πλοία που είχαν αιχμαλωτίσει και απέπλευσαν στην απέναντι
ακτή. Αποβιβάστηκαν στο ακρωτήριο Λευκίμμη και κατά την πάγια
τακτική της εποχής, άρχισαν να καταστρέφουν τα αγροκτήματα που ανήκαν
στους Κερκυραίους.
71
Εν τω μεταξύ οι δημοκρατικοί που περίμεναν από ώρα σε ώρα την
απόβαση των Πελοποννησίων, άρχισαν τις διαπραγματεύσεις με τους ικέτες
και τους άλλους ολιγαρχικούς και μερικούς τους έπεισαν να μπουν σε
πλοία. Μάλιστα παρά τη σύγχυσή τους ετοίμασαν και άλλα τριάντα πλοία
και ήταν σε αναμονή.
Η κατάσταση όμως άλλαξε πάλι άρδην μέσα στη νύχτα.
Ο πελοποννησιακός στόλος πήρε σήμα με τις φρυκτωρίες (φωτεινά σήματα)
ότι έρχονται από τη Λευκάδα εξήντα αθηναϊκά πλοία με στρατηγό τον
Ευρυμέδοντα και έφυγε άρον-άρον από την Κέρκυρα, γιατί στη θάλασσα οι
Αθηναίοι ήταν ανίκητοι. Ο Ευρυμέδων καταφθάνει στην Κέρκυρα με τα
εξήντα πλοία του, με τα οποία ενώνονται και τα δώδεκα του Νικόστρατου,
και αναλαμβάνει την αρχηγία του αθηναϊκού στόλου. Με τις πλάτες των
Αθηναίων οι δημοκρατικοί της Κέρκυρας νιώθουν τώρα πανίσχυροι.
Αθηναϊκή τριήρης
Στο νησί εξαπλώνεται ο απόλυτος τρόμος.
Ο Νικόστρατος που ήταν διαλλακτικός είχε προσπαθήσει να συμβιβάσει τις
δυο πλευρές. Ο Ευρυμέδων είχε άλλη γραμμή, δεν ήταν υπέρ της
συμφιλίωσης. Η βουβή ανοχή του έπαιξε μεγάλο ρόλο στη σφαγή που
ακολούθησε. Είναι επίσης πολύ πιθανό να έχασαν οι ηγέτες των
δημοκρατικών τον έλεγχο του πλήθους που φέρθηκε με εκδικητική μανία
εκείνες τις μέρες της σφαγής.
Οι δημοκρατικοί βγήκαν από το λιμάνι με τα τριάντα πλοία που είχαν
επανδρώσει και περιέπλεαν γύρω- γύρω το νησί. Όποιους ολιγαρχικούς
έπιαναν να προσπαθούν να διαφύγουν από τη θάλασσα, τους σκότωναν επί
τόπου. Όσους ολιγαρχικούς είχαν πείσει προηγουμένως να μπουν στα
πλοία, τους έβγαλαν και τους εκτέλεσαν κι αυτούς. Πήγαν μετά στο Ηραίο
και έπεισαν περίπου πενήντα άτομα από τους ικέτες που βρίσκονταν εκεί,
να περάσουν από δίκη. Τους δίκασαν και τους καταδίκασαν όλους σε
θάνατο. Οι ικέτες που είχαν μείνει στο Ηραίο, κατάλαβαν ότι τους περίμενε
όλους ατιμωτικός και βασανιστικός θάνατος και προτίμησαν να σκοτώσουν
ο ένας τον άλλον μέσα στο ιερό. Μερικοί απαγχονίστηκαν από τα δέντρα
και ο καθένας τερμάτισε τη ζωή του όπως μπορούσε.
72
Επί επτά μέρες, όσες έμεινε ο Ευρυμέδων με τον αθηναϊκό στόλο στο νησί,
οι Κερκυραίοι σκότωναν όσους συμπολίτες τους θεωρούσαν εχθρούς με την
πρόφαση ότι ήθελαν να καταλύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα. Μερικοί
έχασαν τη ζωή τους από τους προσωπικούς τους εχθρούς, άλλοι από τους
οφειλέτες τους, στους οποίους είχαν δανείσει χρήματα. Όπως επί λέξει λέει
ο Θουκυδίδης: «Κάθε είδους φόνοι διεπράχθησαν και τίποτα δεν
παραλείφθηκε που να μην έγινε κι ακόμη περισσότερα από όσα
συνηθίζονται σε τέτοιες περιστάσεις. Γιατί και πατεράδες σκότωναν τα
παιδιά τους και από τα ιερά αποσπούσαν με τη βία τους ικέτες και τους
σκότωναν κοντά σ΄ αυτά και μερικοί άλλοι κλείστηκαν με περιφερειακό
τοίχο μέσα στο ιερό του Διονύσου και πέθαναν εκεί».
Τμήμα του τείχους της αρχαίας πόλης της Κέρκυρας
Η τραγωδία θα μπορούσε να τελειώσει εδώ. Έχει όμως και μια μικρή
συνέχεια εξίσου σκληρή.
Πεντακόσιοι ολιγαρχικοί είχαν καταφέρει να περάσουν στα απέναντι
ηπειρωτικά παράλια και εξορμώντας αποκεί λεηλατούσαν το νησί.
Αργότερα, αφού ζήτησαν μάταια τη βοήθεια Λακεδαιμονίων και
Κορινθίων, αποβιβάστηκαν στο νησί, έκαψαν τα πλοία τους, ώστε να μην
έχουν ελπίδα διαφυγής, ανέβηκαν στο όρος Ιστώνη και εκεί κατασκεύασαν
τείχος. Εξορμώντας από το οχυρό τους μπόρεσαν να κυριαρχήσουν σε ένα
μέρος του νησιού.
Το 425 π.Χ. (δυο χρόνια δηλαδή μετά τη σφαγή), καθώς ο αθηναϊκός
στόλος κατευθυνόταν στη Σικελία, έκανε στάση στην Κέρκυρα. Οι
στρατηγοί Ευρυμέδων και Σοφοκλής (όχι ο ποιητής) μαζί με τους
δημοκρατικούς Κερκυραίους κατέλαβαν το οχυρό της Ιστώνης και
ανάγκασαν τους ολιγαρχικούς να παραδοθούν με τη συμφωνία να
καταθέσουν τα όπλα τους και να δεχτούν ό,τι θα αποφάσιζε γι αυτούς ο
αθηναϊκός δήμος. Μέχρι να βγει η απόφαση, μεταφέρθηκαν στο νησάκι
Πτυχία υπό τον όρο ότι η συμφωνία θα ακυρωνόταν, αν κανείς δραπέτευε
αποκεί.
Όμως οι ηγέτες των δημοκρατικών ήθελαν να απαλλαγούν οριστικά από
τους αντιπάλους τους και ανησυχούσαν μήπως οι Αθηναίοι τούς χάριζαν τη
73
ζωή. Τους παγίδεψαν λοιπόν ύπουλα στέλνοντάς τους κάποιους παλιούς
τους φίλους, οι οποίοι τάχα εμπιστευτικά τους αποκάλυψαν ότι οι Αθηναίοι
σκόπευαν να τους παραδώσουν στους δημοκρατικούς Κερκυραίους και γι
αυτό ήταν καλύτερο να δραπετεύσουν. Είχαν μάλιστα αυτοί έτοιμο ένα
πλοίο. Υπήρχε τέτοιο μίσος ανάμεσα σε δημοκρατικούς και ολιγαρχικούς
που οι τελευταίοι δεν είχαν καμιά αμφιβολία τι τους περίμενε, αν έπεφταν
στα χέρια των δημοκρατικών. Κάποιοι λοιπόν που το πίστεψαν, μπήκαν στο
πλοίο. Το πλοίο συνελήφθη, όπως ήταν σχεδιασμένο, και η συμφωνία με
τους Αθηναίους ακυρώθηκε. Οι Αθηναίοι παρέδωσαν τους ολιγαρχικούς
στους δημοκρατικούς.
Στο σημείο αυτό ο Θουκυδίδης κατηγορεί τους αθηναίους στρατηγούς ότι
έπαιξαν ρόλο στη μηχανορραφία. Επειδή επρόκειτο να συνεχίσουν το ταξίδι
τους στη Σικελία, οι ολιγαρχικοί θα μεταφέρονταν στην Αθήνα από
άλλους και εκείνοι θα έχαναν τη δόξα που εδικαιούντο. Προκειμένου να μη
συμβεί αυτό, προτίμησαν να θυσιάσουν τους αιχμαλώτους τους.
Οι ολιγαρχικοί κλείστηκαν σ’ ένα μεγάλο οίκημα μέσα στην πόλη. Οι
δημοκρατικοί τούς έβγαζαν δεμένους ανά είκοσι και τους περνούσαν
μεταξύ δύο στοίχων οπλιτών, οι οποίοι τους χτυπούσαν ή τους έριχναν
μαχαιριές, αν έβλεπαν ανάμεσά τους κάποιο προσωπικό τους εχθρό. Δίπλα
τους βάδιζαν άλλοι που μαστίγωναν όποιον προχωρούσε αργά. Εξήντα
άνδρες έχασαν με αυτό τον τρόπο τη ζωή τους, ενώ οι άλλοι που ήταν μέσα
στο οίκημα νόμιζαν ότι τους έβγαζαν για να τους μεταφέρουν κάπου αλλού.
Όταν τελικά κατάλαβαν τι συνέβαινε, επικαλέστηκαν την παρέμβαση των
Αθηναίων και ζήτησαν να τους σκοτώσουν τουλάχιστον εκείνοι. Από το
οίκημα αρνήθηκαν να βγουν. Οι δημοκρατικοί δεν παραβίασαν τις πόρτες.
Ανέβηκαν στη στέγη, άνοιξαν μια τρύπα και αποκεί τους έριχναν βέλη και
κεραμίδια μέχρι που τους σκότωσαν όλους.
Γράφει κατά λέξη ο Θουκυδίδης:
«Κι εκείνοι (οι ολιγαρχικοί) προφυλάσσονταν όπως μπορούσαν και πολλοί
σκοτώνονταν μεταξύ τους, άλλοι μπήγοντας στο λαιμό τους τα βέλη που
τους έριχναν, άλλοι απαγχονιζόμενοι με σκοινιά που έπαιρναν από κάποια
κρεβάτια που υπήρχαν εκεί κι άλλοι με λουρίδες που έφτιαξαν από τα ρούχα
τους. Και μέσα στη νύχτα εξοντώθηκαν όλοι με κάθε τρόπο φονευόμενοι
είτε μεταξύ τους είτε από αυτούς που τους χτυπούσαν από πάνω. Όταν
ξημέρωσε, οι Κερκυραίοι πέταξαν σωρηδόν τα πτώματα σε άμαξες και τα
έβγαλαν έξω από την πόλη. Όσες γυναίκες συνέλαβαν μέσα στο τείχος, τις
πούλησαν σκλάβες».
Θουκ. Γ, 71-81, 85 και Δ, 46-48.
74
3.82.1] Σε τέτοιες άκρες αγριότητες έφτασε ο εμφύλιος πόλεμος και φάνηκε
φριχτός περισσότερο γιατί ήταν από τις πρώτες εκδηλώσεις, ενώ αργότερα
μπορεί να πει κανείς πως ολόκληρος ο Ελληνικός κόσμος συνταράχτηκε με
τον ίδιο τρόπο, γιατί υπήρχαν εσωτερικές διαφορές σε κάθε τόπο ανάμεσα
στους δημοκρατικούς αρχηγούς, που καλούσαν τους Αθηναίους να τους
υποστηρίξουν, και στους ολιγαρχικούς, που φώναζαν τους Λακεδαιμονίους.
Βέβαια, σε καιρό ειρήνης, δε θα ήταν εύκολο να βρουν αιτία για
επανάσταση, ούτε θα ήταν τόσο πρόθυμοι να καλέσουνε βοήθεια απ’ έξω·
αλλά τώρα που βρίσκονταν σε πόλεμο οι δυο μεγάλοι, και υπήρχαν οι
συμμαχίες με τον έναν ή τον άλλον από τους δυο, δεν εδίσταζαν να
επικαλεστούν τη βοήθειά τους και να την επιτύχουν όσοι ήθελαν να κάνουν
πραξικόπημα για ν’ αλλάξουν το καθεστώς, για να βλάψουν τους εχτρούς
τους και συνάμα για να ενισχύσουν τη δική τους μερίδα.
[3.82.2] Κ’ έπεσαν πολλές και βαρειές συμφορές στα διάφορα κράτη από
τις εσωτερικές τους επαναστάσεις, τέτοιες που γίνονται βέβαια και θα
γίνονται πάντοτε όσο μένει ίδιο το φυσικό του ανθρώπου, αλλά που μπορεί
να συντύχουν πιο άγρια ή πιο μαλακά, και που θ’ αλλάζουνε μορφή
ανάλογα με το πώς θα παρουσιαστούν κάθε φορά οι παραλλαγμένες
περιστάσεις. Γιατί σε καιρούς ειρήνης κι όταν υπάρχει σχετική ευημερία,
τόσο οι πολιτείες όσο και τα άτομα, είναι πιο καλοπροαίρετοι ο ένας για τον
άλλον, επειδή δε φτάνουνε σε απόγνωση από άκρα ανάγκη που δεν τους
ήρθε με τη θέλησή τους· ο πόλεμος όμως, που παίρνει ύπουλα κάτω απ’ τα
πόδια των ανθρώπων την ευκολία να κερδίζουν το καθημερινό τους, τους
διδάσκει την ωμότητα, κ’ εντείνει την αγανάχτηση των πολλών ανάλογα με
την κατάσταση όπου τους φέρνει.
[3.82.3] Γίνονταν λοιπόν επαναστάσεις στις πολιτείες, κι αν τυχόν καμιά
είχε καθυστερήσει, μαθαίνοντας το τι είχε σταθεί αλλού προτήτερα,
προχωρούσε μακρήτερα στις άκρες βιαιότητες, και ξάναβαν τα μυαλά των
ανθρώπων προσπαθώντας να επινοήσουν κάτι χειρότερο και πιο περίτεχνο,
και να επιβάλουν πιο τερατώδικες αντεκδικήσεις.
75
[3.82.4] Και νόμισαν πως είχαν το δικαίωμα ν’ αλλάξουν και τη
συνειθισμένη ανταπόκριση των λέξεων προς τα πράγματα, για να
δικαιολογήσουν τις πράξεις τους. Έτσι η αστόχαστη αποκοτιά θεωρήθηκε
παλληκαριά γι’ αγάπη των συντρόφων, ο δισταγμός από πρόνοια για το
μέλλον δειλία που προβάλλει ενάρετες δικαιολογίες, η γνωστική
μετριοπάθεια ως πρόφαση ανανδρίας, και η ικανότητα να βλέπει κανείς
όλες τις πλευρές μιας κατάστασης, ανικανότητα να δράσει από καμιά· την
απότομη και βίαιη αντίδραση, την πρόσθεσαν στα προτερήματα του αντρός,
και η αποχή από τις ραδιουργίες λογίστηκε φαινομενικά λογική πρόφαση
για ν’ αποφύγει κανείς τον κίντυνο.
[3.82.5] Τον αδιάκοπα έξαλλο κατήγορο τον θεωρούσαν πάντα αξιόπιστο,
όποιον όμως του αντιμιλούσε, τον υποψιάζονταν για προδοσία. Κι αν έκανε
κανείς ραδιουργίες και πετύχαινε, τον είχαν για έξυπνο, κι όποιος
υποψιαζόταν και ξεσκέπαζε έγκαιρα τα σχέδια του άλλου ήταν ακόμα πιο
καπάτσος. Όποιος όμως προνοούσε ώστε να μη χρειαστούν αυτά καθόλου,
έλεγαν πως διαλύει το κόμμα κι αφήνει να τον τρομοκρατήσουν οι
αντίπαλοι. Και μ’ ένα λόγο, όποιος πρόφταινε να κάνει το κακό πριν από
τον άλλον άκουγε παινέματα, καθώς κι όποιος παρακινούσε στο κακό έναν
άλλον που δεν το είχε προτήτερα βάλει στο νου του.
[3.82.6] Κι ο συγγενής λογιζόταν πιο ξένος από τον κομματικό σύντροφο,
επειδή ο σύντροφος ήταν πιο πρόθυμος να ριχτεί στον κίντυνο για το κόμμα
χωρίς να εξετάσει την αληθινή αιτία της πράξης του. Οι κομματικοί
σύντροφοι δε συνδεόταν μεταξύ τους σύμφωνα με τους νόμους που ίσχυαν
γι’ αμοιβαία ωφέλεια αλλά για να κερδίσουν πλεονεχτήματα στο πείσμα
των νόμων και των κοινωνικών ηθών. Και την εμπιστοσύνη μεταξύ τους
δεν την επικύρωναν όρκοι προς τους θεούς, όπως συνηθιζόταν άλλοτε, αλλά
ο σκοπός να πατήσουν το νόμο με κοινήν ενέργεια.
[3.82.7] Τις δίκαιες προτάσεις των αντιπάλων τις δέχονταν μ’ επιφύλαξη
παρακολουθώντας τις πράξεις τους αν ήταν πιο ισχυροί κι όχι με
γενναιοψυχία. Και κοίταζαν περισσότερο να πάρουν εκδίκηση παρά να
φυλαχτούνε για να μην πάθουν πρώτα οι ίδιοι. Κι αν σε κάποια περίσταση
έδιναν κ’ έπαιρναν όρκους να συμφιλιωθούν, οι όρκοι ίσχυαν γιατί τη
στιγμή εκείνη δεν ήτανε σε θέση κανένας από τους δυο να κάνει τίποτ’
άλλο, επειδή δεν είχαν να περιμένουν ενίσχυση από πουθενά αλλού· μόλις
όμως δινόταν η ευκαιρία, εκείνος που πρόφταινε να τολμήσει, αν έβλεπε
πουθενά ανοιχτό τον αντίπαλο, του την έφερνε με μεγαλύτερη χαρά επειδή
είχε δώσει τα πιστά παρά αν τον εζημίωνε κατ’ ευθεία και φανερά· και
λογιζόταν το φέρσιμο τούτο όχι μόνο πιο σίγουρο, αλλά, επειδή είχε
υπερισχύσει με πονηριά, έπαιρνε και το χαραχτήρα νίκης σε αγώνα
εξυπνάδας. Κ’ ευκολώτερα νομίζονταν επιδέξιοι οι πολλοί που κακουργούν,
παρά ενάρετοι όσοι δεν ξέρουν απ’ αυτά. Και ντρέπονται για τούτο το
δεύτερο ενώ καμαρώνουνε για το πρώτο.
[3.82.8] Αιτία για ολ’ αυτά είναι η όρεξη ν’ αποχτήσουν δύναμη οι
άνθρωποι από απληστία και φιλοδοξία· κι’ απ αυτά πηγάζει η ορμή που
76
τους σπρώχνει, μια και μπούνε στη διαμάχη των κομμάτων. Γιατί όσοι
ξεπρόβαλαν κάθε φορά σαν αρχηγοί στις πολιτείες, ο καθένας με ωραίο και
αξιόπρεπο σύνθημα, πως εκτιμούν πάνω απ’ όλα την ίση συμμετοχή όλων
των πολιτών στη διοίκηση [της πολιτείας], ή τη γνωστική και μετρημένη
κυβέρνηση των πιο καλών, γνοιάζονταν για τα κοινά μόνο με τα λόγια, ενώ
κέρδιζαν πλεονεχτήματα για τον εαυτό τους, και πολεμώντας με κάθε τρόπο
να υπερισχύσουν ο ένας από τον άλλον πολλές φορές ως τώρα τόλμησαν να
κάνουν τα πιο φοβερά πράματα, κ’ επιδίωξαν να εκδικηθούν τους
αντιπάλους τους όχι ως εκεί που επιτρέπει η δικαιοσύνη και το συμφέρον
της πολιτείας, αλλά κάνοντας τις πιο άγριες πράξεις, με μοναδικό
περιορισμό το τι ήταν πιο ευπρόσδεκτο κάθε φορά για τη μια ή την άλλη
μερίδα· και δεν εδίστασαν στην προσπάθειά τους να καταλάβουν την αρχή
είτε καταδικάζοντας τους αντιπάλους με άδικη ψήφο του λαού, είτε με βίαιο
πραξικόπημα, να χορτάσουν τη φιλοδοξία τους της στιγμής. Έτσι που
κανείς από τους δυο δεν ακολουθούσε τους κανόνες του σεβασμού προς το
δίκαιο και το σωστό, αλλά όσοι τύχαινε με ωραία και πρεπούμενα λόγια να
σκεπάσουν τις πιο ανόσιες πράξεις, αποχτούσαν καλύτερη φήμη. Οι πιο
μετριοπαθείς πολίτες θανατώνονταν κι από τους δυο, είτε γιατί δε
βοηθούσαν τον αγώνα τους ή γιατί τους φθονούσαν οι άρχοντες ως και την
πιθανότητα να επιζήσουν.
[3.83.1] Έτσι γίνηκαν κάθε λογής διαστρεμμένα εγκλήματα ανάμεσα στους
Έλληνες κ’ αιτία τους ήταν οι εσωτερικές διενέξεις κ’ επαναστάσεις. Και οι
ηθικοί τρόποι που συγγενεύουν τα πιο στενά με την ευγενικιά φύση, έγιναν
καταγέλαστοι και αφανίστηκαν, κ’ επικράτησαν οι οξείες αντιθέσεις των
αντιπάλων κομμάτων με διαμετρικά αντίθετα φρονήματα, χωρίς ίχνος
αμοιβαίας εμπιστοσύνης.
[3.83.2] Γιατί δεν υπήρχε τίποτα που να διαλύσει τη δυσπιστία αυτή, ούτε
λόγος που να δίνει εγγύηση, ούτε όρκος που να φοβάται κανείς να τον
πατήσει. Κι όταν επικρατούσαν, όλοι στοχάζονταν πως δεν είχαν καμμιάν
ελπίδα να εξασφαλιστούνε μόνιμα, γι’ αυτό περισσότερο φρόντιζαν πώς να
μην πάθουν αυτοί πρώτοι παρά που μπορούσαν να δώσουν πίστη στους
άλλους.
[3.83.3] Και τις περισσότερες φορές επέπλεαν όσοι είχαν τις κατώτερες
διάνοιες, γιατί επειδή φοβούνταν τόσο την ίδια τους κατωτερότητα όσο και
την εξυπνάδα των αντιπάλων, μήπως γι’ αυτό δεν μπορέσουν να επιβάλουν
τη γνώμη τους με τα λόγια, και μήπως με την ευστροφία τους οι άλλοι
προφτάσουν να τους συκοφαντήσουν και να εξυφάνουν τα συνωμοτικά τους
σχέδια προτήτερα, τολμούσαν να κάνουνε πραξικοπήματα με αναίδεια.
[3.83.4] Ενώ όσοι δεν καταδέχονταν να λάβουν τα μέτρα τους έγκαιρα,
βέβαιοι πώς θα προαισθάνονταν τον κίντυνο, γιατί νόμιζαν πως δε
χρειάζονται οι πράξεις εκεί που έφτανε η γνώση, πιάνονταν αφύλαχτοι και
θανατών
77
Πού καταλήγουμε; Α! Και τι λέγαμε; Για τη ληστεία της Κοζάνης δεν λέγαμε; Βγήκαμε
εκτός θέματος; Μα τι καθορίζει ποιο είναι το θέμα; Δεν το καθορίζει το τι διαφωτίζει κατι
πληρέστερα; Θα έχουμε δει σε λίγο αν, ίσως, τα «αρχαιοελληνικά» εδάφια κανουν
σαφέστερη την απάντηση στις ερωτησεις που έθεσαν ο ενας στον άλλο οι «συν»-ομιλούντες
για την Κοζάνη που θεωρουσαν ο ένας τον άλλο σαν ανθρώπους σε παραλήρημα (ή θα
εχουν, σε λιγο, δει όσοι διαβαζουν και κεινους και εμας εδώ αν, ισως, (και) εμεις (ή μονο
εμεις) παραληρουμε με το που κανουμε τέτιες παρενθεσεις υλικου κάθε τοσο….
Ένας φίλος μου έλεγε ότι παραληρούσε ο πατέρας εκεινου του συλληφθέντος που έλεγε οτι
στηριζει τον γιο του ως αγωνιστή της δημοκρατίας διότι στην αρχαία Αθηναϊκή δημοκρατία
θα είχε ήδη εκτελεστει ο γιος του αν δήλωνε ότι δεν έκανε ληστεία για προσωπικο
πλουτισμο αλλά για ανατροπή του πολιτεύματος, τον ρώτησα αν με τους ιδιους εκεινους
νόμους θα εκτελούνταν μηπως και όλοι οι βουλευτες μας και μου απαντησε ότι δεν θα ειχαμε
καν φτασει ως εδώ γιατι θα είχαν καθαιρεθει* πολύ πριν. Αρα και ο φίλος μου όπως του ειπα
και του επαναλαμβάνω τωρα, εξ ισου παραληρουσε, εν προκειμενω υπό την εννοια
προχειρολογικης αναμειξης πραγματιστικων και υποθετικων στοιχειων στην ιδια αποδειξη.
Υπο την ιδια εννοια (που είναι και η νομικη) είναι παραληρηματκη και η ανάλυση που
εκανε ένας αρθρογραφο που ειδαμε όταν εκρινε το τι εγινε υπο το πρισμα του τι θα γινοταν
αν ειχε συμβει καποιο από οσα δεν συνεβησαν, ακομα και αν δεν είναι παραληρηματικη η
υποθεση εργασιας που εκανε και εχει πραγματα να μας διδαξει. Από τις γνωσεις μας για τους
αρχαιους λοιπον , ναι να διδασκομαστε, αλλά όχι για να τους χρησιμοποιούμε όσο επιπολαια
και όσο κατά το δοκούν ή όσο κατά το συμφέρον όσο χρησιμοποιουν οι ημιάσχετοι την
ημιμάθειά τους. Π.χ. από όλα αυτά ας κρατησουμε το ότι ενας Θουκυδίδης βλεποντας έναν
εμφύλιο όχι σαν ευφυής θεωρητικός αλλά σαν ευφυής πολίτης και στρατιωτικός, και σε
πλαίσια μιας μικρης πόλης, όπως η Κέρκυρα, βλέπει τόσο καθαρα και διαχρονικά όσο δεν
μπορούμε τωρα να δουμε αφ’ενός λογω σύγχυσης από πολλές θεωριες και λιγη εμπειρια,
αφ’ετερου, και πάνω απ’όλα, γιατι εμπλέκονται πλεον παρα πολλες, σε θολωτικό βαθμό
πολλές, παράμετροι λόγω αναμειξης τεραστιων αριθμων και παραγόντων από την
παγκοσμιοποίηση. Μην ξεχασουμε αργοτερα να εφαρμοσουμε αυτό που μόλις είπαμε και
στο μεγεθος κοινωνίας που λεγεται σχολική κοινότητα και να δουμε αν μπορουμε να
αντλησουμε καποια καθαρη εικονα για την ευρυτερη κοινωνια απ’όσα φαινονται πιο
καθαρα στην μικροικοινωνια αυτή αντι να θολωνουμε τα όσα εδώ βλέπουμε με τα
μπερδεματα που προκύπτουν στα μεγαλα μεγεθη. Επίσης παραληρηματική λόγω
προχειρολογιας, με ελαφρυντικο την βιασύνη και την φόρτιση, ήταν η αντιδιαστολή που
εκανε άλλος φίλος μεταξύ νεαρων με τα Καλάσνικωφ και της αυτοκτονιας του Χριστούλα
τον οποίο θεωρησε λεβεντη, όσο και η κριτική άλλου φίλου για τον Χριστούλα που τον
θεώρησε τρελλο συμβουλευόμενος και ψυχίατρο. Ας τα δουμε ένα-ένα: Το σκεπτικό του
Χριστούλα ήταν περιπου το εξης «Σε κάθε μαχη υπάρχουν καποιοι πρωτοι νεκροι. Λόγω
ηλικίας δεν θα είμαι στην πρωτη γραμμη εγω αλλά καποιοι νεότεροι. Μα καμια φορά
σκοτωνονται από σποντα και στην δευτερη γραμμη πριν από τους αλλους . Αφου δεν εχουν
ακομη υπαρξει Καλασνικωφ αρα καποιοι δισταζουν να είναι στην πρωτη γραμμη. Για να εχω
το δικαιωμα να τους προτρεψω και επισης για να μη μου λενε μονο οτι τους κληροδοτησαμε
χρεη (που χρεη, ναι οντως τους κληροδοτησαμε) κανω εγω ο ιδιος τον εαυτό μου μια από
τις πρωτες απώλειες. Ελπίζω ο επόμενος να μην παει από αυτοκτονία» Ο φίλος που θεωρει
*Ποιες ήταν οι ποινές για τους πολιτικούς-τα «όπλα» για τον λαό
Πηγή: www.Euro2day.gr -Ο κ. Νικόλαος Φίλιππας είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Πειραιώς….
… Απαραίτητη προϋπόθεση (μεταξύ άλλων) για να εκλεγεί ένας Αθηναίος πολίτης βουλευτής τον 5ο αιώνα π.Χ. ήταν να
καταγραφεί όλη η περιουσία του, οικογενειακή και ιδιωτική, ακόμη και τα σανδάλια που φορούσε. Μετά τη λήξη της θητείας
του ο απερχόμενος βουλευτής λογοδοτούσε για τα πεπραγμένα του. Εάν κατά τη διάρκεια της θητείας του πρότεινε και
ψηφίστηκε νόμος που ήταν αποδεδειγμένα ζημιογόνος για την Αθήνα, έπρεπε να κατασχεθεί από την καταγεγραμμένη περιουσία
του όλο το ποσό κατά το οποίο ζημιώθηκε οικονομικά η πόλη και εάν δεν επαρκούσε η περιουσία του, τότε έπρεπε να καλύψει
το υπόλοιπο ποσό δουλεύοντας σε δημόσια έργα.
78
αυτό σωστο αλλα οχι και κάποιον νεαρό Κολωνακιωτη που ισως τον Χριστούλα εισάκουσε
και πηρε το Καλασνικωφ, γιατι δεν είναι παραληρηματικός; Ο δε φίλος που αντι να
απαντησει στο παραπάνω σκεπτικό του Χριστούλα ρωτησε ψυχιατρο αν είναι τρελλος αυτος
που το’γραψε, γιατι δεν είναι παραληρηματικός; Ουτε στα επιχειρηματα ενός τρελλου δεν
μπορει να απαντησει όντας γνωστικός; Αν ενας τρελλος ή ενας κλεφτης πει, εστω από
σύμπτωση ή από μίμηση, κατι που έλεγε και ενας γνωστικός ή ένας τιμιος, θα το
ακυρώναμε ή θα το επικυρωναμε; Απαντιούνται αυτά με λογικη , όπως στα μαθηματικά; Με
συναίσθημα ή με αισθητικές θεωρησεις όπως στα γουστα περι τραγουδιών; Μήπως με
δημοσκόπηση; Με κάτι άλλο;
Πρώτα απ’όλα ας μην ξεχνάμε ότι σε πραγματα που αφορούν ανθρώπους που είναι ακομα σε
θέση να διαμορφώνονται υπέρ ή κατά κάποιων θεσεων ή αξιών, ειτε λογω νέοτητος, ειτε
λόγω μη παγιωτικής δεσμευσης (είτε αυτοδέσμευσης είτε πειθαναγκαστικού συμβιβασμου),
δεν είναι δυνατόν, ούτε έχει , τελικά, σημασια, να ξέρουμε «τι πραγματικά εννοούσε ο ταδε
οπλοφόρος όταν αγόρασε το Καλάσνικωφ ; Να το χρησιμοποιησει; Να μπλοφαρει για να
εκφοβισει; Να γινει προβοκατορας με το να πιαστει γκωτσος ανθρωπων που θελουν την
αποσταθεροποιηση για κομματικους ή ανθελληνικούς λόγους ; Και δεν πυροβόλησε γιατι δεν
ειχε τσαγανό; Δεν πυροβόλησε γιατι δεν είναι δολοφόνος αλλά αγωνιστής; Δεν πυροβόλησε
γιατι τον πρόλαβαν; Το εννοεί ότι αναλαμβανει τις ευθυνες του; Ξέρει ότι μπορει να φαει τα
καλύτερα χρονια του στην φυλακή και θεωρει ότι σε κατι βοηθαει με αυτό ή απλώς δεν τοχει
σκεφτει αρκετά ή και καθόλου; Κλπ κλπ κλπ » Όλα αυτά θα τα σκεφτει για καιρο από όλες
τις οπτικές , όλες δε οι θεσεις, και υπέρ και κατά, των κοντινων γυρω του, και όλες οι θεσεις,
και υπέρ και κατά, των μακρινων γυρω του, και όλες οι αναλύσεις για τις πραγματικές και
υποθετικές συνεπειες στην κοινωνια όσων αποφασισε , τοσο όσες ειχε προφτάσει να σκεφτει
και μονος του όσο και όσες θα σκεφτει τωρα, θα τον διαμορφωσουν με τροπους που όσοι τις
λενε και οσοι τον βλέπουν αλλες τις σκεφτονται και άλλες δεν θα τις σκεφτουν ποτε γιατι δεν
θα τους απασχολησουν εξ ισου από πρωτο χερι. Άρα είναι δικο μας παραληρημα το να
κανουμε αναλύσεις ερημην αυτης της συνεχους διαμόρφωσης του κάθε ενός τους που είναι
σε «συνεχή διάλογο με την πραγματικοτητα». Παραληρημα είναι και οι σκετες κατηγορίες/
ειρωνειες των συλληφθέντων και στηριξεις/υπερασπισεις των νομων που πιανουν αυτους και
αφηνουν αλλους, παραλήρημα είναι και οι σκετες στηριξεις/υπερασπισεις τους και οι
κατηγορίες/ειρωνειες των νομων που πιανουν αυτους και αφηνουν αλλους. Οι ανθρωποι
μπηκαν σε μια πορεία που θα τους δείξει, αν βεβαια θέλουν να σκεφτονται και να νιωθουν,
με πιο σαφη τροπο τα πραγματα που ξεκινησαν να στηριξουν ή να αμφισβητησουν, να
αλλάξουν ή να βρουν τι τους μενει να κανουν αν αυτά δεν αλλάζουν. Όλοι όσοι δεν εχουν
παραιτηθει το ιδιο αναζητουν, απλως άλλοι θα το αναζητουν απ’εξω από την φυλακή, και
μαθαινοντας κι από τους μεσα, άλλοι θα το αναζητουν από μεσα και μαθαινοντας κι από
τους εξω, και είναι τελείως αδηλο ακόμα το ποιος, ο μεσα ή ο εξω, θα σχετιζεται, συνολικά,
πιο σοβαρα με την ζωη και ποιος λιγοτερο, και το ποιος θα προσφερει με το παραδειγμα, τις
σκεψεις του και τα βιωματα του ή την εμπειρια του ή τις εμπνευσεις και ιδεες του για
αναλυση ή πράξη περισσοτερα πραγματα στη ζωη και στην αλλαγή και στους γυρω του,
κοντινους και μακρινους.
Μια και βρισκομαστε σε σχολειο: Αν τα παραπανω που υπερασπίζονται την αξιοπρέπεια της πορείας που
αποφάσισαν οι εικοσάχρονοι φαίνονται πολύ αφηρημένα και θεωρητικά ή πολύ στο στυλ «ζήτω που καήκαμε»,
«παρ’τον στο γαμο σου να σου πει και του χρόνου» κλπ τοτε, μια και είμαστε σε σχολείο, ας επιστρέψουμε στις
καθημερινές μας μικροέγνοιες, για να πουμε παραδειγματα με τα οποία θα καταλαβουμε καλυτερα πώς να
στηρίξουμε όσα από τους εικοσάχρονους αποτελουν παράδειγμα που αξίζει στήριξη: Μην ξευτελίζετε αυτούς
θεωρώντας και τους κουκουλοφόρους της σχολικής αυλής που δεν ρισκάρουν τιποτα σαν να είναι κατι ανάλογο
με αυτους, και μην αφηνετε τους εαυτους σας στα εντός εκτός κι επι τα αυτά θεωρώντας ότι ξερετε όλα όσα σας
χρειαζονται για να αντιμετωπισετε οσα ερχονται και ότι το μονο που χρειαζεται για να αλλαξετε τα πραγματα
είναι να φωναξετε σε άλλους «ξυπνατε ρεε» για να αφυπνιστουν «όσο εσεις». Αν, αντιθετως, τα «ζήτω που
καήκαμε», «η εγχειρηση πετυχε ο ασθενης απεθανε», δεν μας φαινονται όσο αχρηστα όσο είναι τα δωρα-αδωρα
(δηλαδη ως ασυμφορες υπερασπισεις) αλλά απλως μας φαινονται σαν υπερβολικες μεγαλοποιησεις του ηθους ή
του μυαλου των εικοσαχρονων (ή και ακομη πιο ενηλικων ομολόγων τους) που πιθανως δεν εχουν για
παραδειγμα προς μιμηση αλλά προς αποφυγη τον Σωκράτη, τους Χριστιανούς στα λιονταρια ή τον Γκάντι, τοτε
ας πουμε απλως το ότι αν η μονη λύση που είναι λογικά, ψυχολογικά και έμπρακτα διαθεσιμη σε ένα σταδιο
είναι μια λυση που δεν είναι ευχαριστη στην πλειοψηφια με τις συνηθειες μιας εποχης, αυτό δεν σημαινει ότι δεν
πρεπει καν να την σκεφτομαστε και να τη διατυπωνουμε (αν κανεις δεν σκεφτονταν ετσι και σε άλλες, μακρινες
ή κοντινες, περιοδους τοτε ουτε Σωκρατηδες, και Σπαρτακοι και Χριστιανοι θα υπηρχαν ουτε Παναγούληδες)
79
ΥΓ: Στις σελιδες 35-37 ειχαμε αρχίσει μια συζήτηση με την Νεφέλη. Ώσπου να γραφτούν τα μεχρι εδώ
μου απαντησε με άλλο ένα λινκ. Ας τελειωσουμε τα εδώ λοιπόν με απαντηση σε εκείνο:
Νεφέλη: http://www.youtube.com/watch?v=_kSWVMHE6RI
Θενκς, μου τοχε στειλει περυσι και ο Πάνος, ειπα στα παιδια που ειδα οτι αφου λογω βαθμων
δεν θα κανουμε το διωρο τησ Τεταρτης γραψτε (με το χερι εννοω ) καμια εκθεση για τα
γεγονοτα της Κοζανης να την διαβασετε στην ταξη την μεθεπομενη Τεταρτη για ξεκινημα
στο ντιμπέιτ αλλά να'χετε κοιταξει και το υλικο που σας μαζευω και σας στελνω απο
διαφορες πηγές για το θεμα αυτό.
Βαζω πρωτα τους στιχους του λινκ της Νεφέλης και μετα βαζω και το ΥΓ προς Νεφέλη
πολλές ωρες μετα την παραπανω απαντηση:
Στίχοι:
Νικόλας Άσιμος
Δεν πα να μας χτυπάν με όλμους και κανόνια
Δεν πα να μας χαλάν τα πιο όμορφά μας χρόνια
Κι αυτοί που μας μιλούν πως θέλουν το καλό μας
Ποτέ τους δεν ακούν το δίκιο το δικό μας
Δεν είναι αυτή ζωή κι από τ’ αφεντικά μας
Δεν είναι ανθρώπινα τα μεροκάματά μας
Αυτοί καλοπερνούν και `μεις αγωνιάμε
Αν θά `χουμε δουλειά για να `χουμε να φάμε
Το δίκιο μας εμπρός να βγάλουμε στους δρόμους
Μπουρλότο και φωτιά σε κράτος κι αστυνόμους
Τον ξέρουμε καλά της γης μας τον αφέντη
Μας έμαθε πολλά το αίμα του Νοέμβρη
Δε πα να μας χτυπάν με όλμους και κανόνια
Δεν πα να μας χαλάν τα πιο όμορφά μας χρόνια
Θα βάλουμε μπροστά τη μαύρη και την κόκκινη σημαία
Για μας, για μια ζωή πιο λεύτερη πιο νέα
"Πάνω στα ματωμένα πουκάμισα των σκοτωμένων
Εμείς καθόμασταν τα βράδια
Και ζωγραφίζαμε σκηνές απ’ την αυριανή ευτυχία του κόσμου." (εδώ φωνή της Κατερίνας Γώγου)
Έτσι γεννήθηκαν οι σημαίες μας.
Θα βάλουμε μπροστά τη μαύρη και την κόκκινη σημαία
Μ’ αγώνα η λευτεριά μας είναι αναγκαία.
ΥΓ: Νεφέλη σου μεταφερω, και σε όλα τα παιδια επίσης, και μια συντομη συζήτηση που
είχαμε περυσι με τον Πάνο στο εργαστήριο με θέμα το τραγούδι αυτό κι ενα άλλο σχετικό
του οποίου σου βαζω δυο λινκ. Τα βλεπετε και διαλεγετε όποιο από τα δυο βιντεο θελει ο
καθενας:
80
http://www.youtube.com/watch?v=sTm3FVMODXM, http://www.youtube.com/watch?v=YwAqXRXRcrI
Είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου χρόνια
είσαι παιδί μα στα μαλλιά σου χιόνια
μας ήρθαν δύσκολοι καιροί.
Στην κόψη των κυμάτων θα βαδίσεις
καθώς φουσκώνει η θάλασσα πολύ
μα απ’της σκλαβιάς τους χτύπους μη ραγίσεις
κράτα τη σκέψη καθαρή,
μα απ’της σκλαβιάς τους χτύπους μη ραγίσεις
κράτα τη σκέψη ξαθαρή,
είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου χρόνια.
Μη καρτεράς απ’τους θεούς βοήθεια,
μη καρτεράς απ’άλλους την αλήθεια
συ θ’ανεβείς στο Γολγοθά.
Μοσχοβολούν τα λούλουδα τη νύχτα
όμως σκορπούν στης αύρας την πνοή
γυρεύουν κλώνι π’αντέχει και ριζώνει
σε βράχια ξέρα χέρσα γη
γυρεύουν κλώνι π’αντέχει και ριζώνει
σε βράχια ξέρα χέρσα γη
μη καρτεράς απ’τους θεούς βοήθεια.
Κράτα γερά στη δύσκολη την ώρα,
κράτα γερά στου φασισμού τη μπόρα,
σ’έχει ο λαός οδηγητή.
Την σκέψη αρμάτωσε με νού και γνώση,
την γνώση των παλιών,πολεμιστή,
κι από την ήττα κάνε να πυργώσει
νίκη περήφανη τρανή,
κι από την ήττα κάνε να πυργώσει
νίκη περήφανη τρανή,
κράτα γερά στη δύσκολη την ώρα.
Το δευτερο λινκ εχει για βιντεο απλως έναν πινγκουινο. Το πρωτο εχει μια καταληψη και μια
συμπλοκη κόκκινων σημαιών με την αστυνομία. Τα υπερ και τα κατά της στασης της
περιφρουρησης του ΠΑΜΕ μη σας τα λεω, τα ξερετε καλυτερα κι από μενα.( 8. • ΥΓ με μια
συζήτηση περί ΠΑΜΕ που έμεινε στη μέση στις πρόβες ) Όταν το’στειλα στον Πάνο μου’πε ότι καμια
αυτοδιαφημιση του ΠΑΜΕ θα είναι και γι’αυτό του την σπαει. Του ειπα αν δεν προσεξε τους
στιχους αυτους να προσεξει τουλαχιστον τους τελευταιους του Άσιμου*. Πάνο θυμαμαι
καλά; Διόρθωσέ με ή συμπλήρωσέ με αν ξεχνάω. Στα παιδια του πρότζεκτ λέω κι ότι
θα’ταν αστειο αν απλώς για τέτοιο λογο προτιμουσαμε το λινκ με τον πινγκουινο για βιντεο.
*Προσωπικά, κλάψα το θεωρώ το συγκεκριμενο τραγουδι, αλλά αφού αντιεξουσιαστής μου το’στειλε το’βαλα.
Tελική σημείωση με τόνους σε όλες τις λέξεις: Παιδιά, όπως δείχνει και η χρήση ορθογραφίας όπως
«μπάλλα» αντί «μπάλα», και συχνά «τέτοιο» αντί «τέτιο» κλπ, παραμένω στην ορθογραφία που έμαθα
στο σχολείο όταν ήμουν στην ηλικία σας διότι δεν βρήκα τον λόγο να παίρνω στο ενδιάμεσο κάθε
τόσο βιβλία γραμματικής να παρακολουθώ τις «εξελίξεις στον χώρο της ορθογραφίας» όπως παίρνω
βιβλία να δω τις εξελίξεις στον χώρο της φυσικής όπου η έκφραση αυτή έχει όντως νόημα. Σας
οφείλω όμως μια απολογία για το ότι συχνά δεν έβαζα τόνους σε όσα σας έγραφα. Ο λόγος ήταν ότι
ήθελα να σας γράφω πολλά και απλώς έγραφα έτσι για να γράφω γρήγορα. Δεν είμαι δηλαδή εκ
πεποιθήσεως εναντίον των τόνων, κάθε άλλο. Άρα αν κάποιος θέλει κάτι απ’όσα σας έστειλα να το
υιοθετήσει στις πεποιθήσεις του να μην επιλέξει την παράλειψη τόνων.
ΠΡΟΧΩΡΟΥΜΕ: Αν δεν εμφανιστεί σοβαρότερο άρθρο ή ανάρτηση για τους 20-χρονους τότε όντως
θα είναι αποπροσανατολισμός από πραγματικότερα προβλήματα το να αναρτήσουμε άλλα παρόμοια.
Υπάρχει κάτι ουσιώδες στην Κυριακάτικη Ε; Στον διεθνή τύπο; Ναι! Και κατανοητότατα αφού
κάποια(λίγα) που προϋποθέτουν τα έχουμε ήδη δει σε προηγούμενα σημεία του πρότζεκτ:
81
Επιστράτευση
Του ΓΙΑΝΝΗ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ
Το 1861, μόλις είχε ξεσπάσει ο Αμερικανικός Εμφύλιος, ο Φρίντριχ Ενγκελς περιέγραφε τον περίεργο τρόπο
με τον οποίο διεξάγονταν οι εχθροπραξίες: «Στο Μιζούρι, οι δύο στρατοί προχωρούν ο ένας προς τον
άλλον, υποχωρούν πριν την εμπλοκή, επανέρχονται, αψιμαχούν, υποχωρούν ξανά, επιστρέφουν,
υπαναχωρούν, χωρίς κανένα σοβαρό αποτέλεσμα.
Ακόμα και τώρα, επτά μήνες αφού άρχισαν να παρελαύνουν, οι δύο στρατοί εμφανίζονται αβέβαιοι. Στο
Κεντάκι... στη Β. Βιρτζίνια... βρίσκονται αντιμέτωποι, όμως κανείς από τους δύο δεν τολμά να επιτεθεί
πραγματικά, αποδεικνύοντας ότι, ως έχουν τα πράγματα σήμερα, ακόμα και η νίκη δεν αποτελεί λύση
ούτε για τον έναν ούτε για τον άλλον».1
Κάτι τέτοιο συμβαίνει και στο μέτωπο των απεργιακών κινητοποιήσεων στην Ελλάδα του 2013. Ο
πόλεμος είναι πραγματικός. Υπό τη σκιά της κρίσης, οι εργοδότες (τόσο εκείνοι που πραγματικά «δεν
βγαίνουν», και αναγκάζονται να το κάνουν, όσο και οι υπόλοιποι που βρίσκουν την ευκαιρία να
επωφεληθούν από την καθίζηση της ζήτησης εργασίας) συνθλίβουν μισθούς και εργασιακά δικαιώματα
τα οποία κατακτήθηκαν, διεθνώς, έπειτα από έναν αιώνα αγώνων. Τα συνδικάτα νιώθουν ότι, αν δεν
αντισταθούν τώρα, θα πάψει να υφίσταται λόγος ύπαρξής τους. Η κυβέρνηση αγωνιά να κρατήσει
ζωντανή, με νύχια και με δόντια, την αίσθηση (φαντασίωση κατ' εμέ) ότι η «κατάσταση βελτιώνεται». Για
αυτό το λόγο πασχίζει να πνίξει αυτές τις εξάρσεις αντίστασης απέναντι στην εσωτερική υποτίμηση της
εργασίας, η οποία αποτελεί το «φύλλο πορείας» που παρέδωσε -με το «Καλημέρα»- η τρόικα στην
κυβέρνηση του κ. Σαμαρά.
Πραγματικός μπορεί να είναι αυτός ο πόλεμος, όπως πραγματικός ήταν και ο Εμφύλιος στην Αμερική το
1861. Ομως αυτό που περιέγραφε ο Ενγκελς ισχύει και στην περίπτωσή μας: Οι δύο «στρατοί»
ετοιμάζονται, παρελαύνουν, αψιμαχούν, υποχωρούν, επιστρέφουν στη μάχη, κάνουν πίσω και, γενικά,
φαίνονται να φοβούνται τη νίκη ακριβώς όσο φοβούνται και την ήττα. «Το οικονομικό κόστος, όσο
φοβερό και αν είναι, είναι αναπόφευκτο», όπως έγραφε κι ο Ενγκελς για το νωχελικό Αμερικανικό
Εμφύλιο. Πράγματι, το κόστος των απεργιών είναι τεράστιο για όλους: εργαζόμενους, κράτος, εργοδότες
και, βέβαια, για τους μη άμεσα εμπλεκόμενους πολίτες. Ομως είναι αναπόφευκτο, καθώς ούτε η ηρεμία
είναι εφικτή, την ώρα που κατακρεουργούνται εισοδήματα και δικαιώματα, ούτε και η νίκη επιθυμητή καθώς τα συνδικάτα δεν θα ήξεραν τι να κάνουν, αν το υπουργείο Οικονομικών τους ζητούσε να
χαράξουν εκείνα τη συνολική οικονομική πολιτική, ενώ και η κυβέρνηση θα ερχόταν σε πολιτικό
αδιέξοδο, αν η κοινωνία κατέρρεε σε τέτοιο βαθμό που τα συνδικάτα να αποδέχονταν τη σύνθλιψη της
εργασίας χωρίς να βγάλουν κιχ.
Σε αυτό το σκηνικό η επιστράτευση είναι μια συμβιβαστική μη λύση. Οι εργαζόμενοι, που δεν έχουν
καμία όρεξη να είναι απλήρωτοι στους δρόμους για μήνες, καλύπτονται πίσω από το «φύλλο πορείας»,
χωρίς να έχουν υποκύψει εθελουσίως, η κυβέρνηση προσποιείται ότι ελέγχει τα πράγματα, ενώ οι
υπόλοιποι ανασαίνουν για λίγο (έως ότου συνειδητοποιήσουν πως οι απώλειες των συγκεκριμένων
εργαζομένων σε λίγο θα γίνουν και δικές τους). Εν κατακλείδι, η επιστράτευση επιτρέπει την τήρηση των
προσχημάτων μεταξύ εμπόλεμων μερών που φοβούνται, όπως έγραφε ο Ενγκελς, τη νίκη το ίδιο όσο
φοβούνται και την ήττα.
Είναι προφανές ότι από αυτό το νωχελικό πόλεμο χαμένοι βγαίνουν όλοι. Το ζητούμενο είναι η
συνειδητοποίηση ότι, όπως πριν από την κρίση η συναίνεση συνδικάτων και κυβερνώντων με τον
εισαγόμενο από τις Βρυξέλλες και την Φρανκφούρτη ανορθολογισμό δημιουργούσε τις συνθήκες που
έφεραν την κρίση, έτσι και σήμερα ο νωχελικός πόλεμος συνδικάτων και κυβερνώντων ουσιαστικά
αφήνει στο απυρόβλητο το νέο ανορθολογισμό που εισάγεται από τις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και
το Βερολίνο - έναν ευρωπαϊκό ανορθολογισμό που φέρνει σε όλους τη γενικευμένη μαράζωση. Αντί
λοιπόν να αναλωνόμαστε στο νωχελικό μας εμφύλιο, ήρθε η ώρα για μια εθνική στρατηγική που θα λέει
«όχι» στους εγχώριους συμβιβασμούς του παρελθόντος και «όχι» στο τροϊκανό «φύλλο πορείας» που
αντανακλά τους σύγχρονους ανορθολογικούς συμβιβασμούς των εταίρων μας.
1. The Volunteer Journal, for Lancashire and Cheshire, Δεκέμβριος 1861, αρ. τεύχους 66.
* καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο
του Τέξας, στις ΗΠΑ
82
This copy is for your personal, non-commercial use only.
WEEKEND EDITION FEBRUARY 8-10, 2013
A Dying Civilization
The Moral Order
by MORRIS BERMAN
The notion that there was a way of life characteristic of modern (or industrial) societies that was qualitatively
different from the way of life found in pre-modern (or folk) societies goes back, at least, to the German sociologist
Max Weber. Modern societies, said Weber, are governed by bureaucracies; the dominant ethos is one of
“rationalization,” whereby everything is mechanized, administered according to the dictates of scientific reason.
Weber famously compared this situation to that of an “iron cage”: there was no way the citizens of these societies
could break free from their constraints. Pre-modern societies, on the other hand, were permeated by animism, by a
belief in magic and spirits, and governance came not through bureaucracy but through the charisma of gifted leaders.
The decline of magic that accompanied the transition to modernity Weber calleddie Entzauberung der Welt–the
disenchantment of the world.
The distinction between these two fundamental types of social orders emerged in a variety of contexts in the decades
that followed. Thus Ferdinand Tönnies saw the two in terms of Gemeinschaft (community) vs. Gesellschaft (society,
especially the culture of business), noting that whereas the former was characterized by bonds of kinship or
friendship, the latter is notable for the preponderance of impersonal or contractual relations. Linguist Edward Sapir,
in turn, cast the dichotomy in terms of “genuine” vs. “spurious” cultures, and eventually the American anthropologist
Robert Redfield would label it the “moral vs. the technical order.” In one of his last books, The Primitive World and
Its Transformations, Redfield tried to argue that the technical order would eventually give rise to a new moral order;
but it was finally not very convincing. Ultimately, Redfield believed that while the human race had made great
advances in the technical order, it had made virtually no progress in the moral order–the knowledge of how to live, as
it were–and that because of this, the human prospect was rather dim.
Indeed, for all one can say about the scientific inaccuracy of the pre-modern world, at least it was imbued with
meaning. This is not the case with the modern industrial-corporate-consumer state, which expands technologically
and economically, but to no other end than expansion itself. As the sociologist Georg Simmel wrote over a century
ago, if you make money the center of your value system, then finally you have no value system, because money is not
a value. All of these scholars (a list that includes Franz Boas, Arthur Koestler, Jacques Ellul, and Lewis
Mumford, inter alia) were, like Redfield, pessimistic, because they could see no way of reversing the direction of
historical development. It was obvious that as time went on, the technical order was not merely overtaking the moral
order, but actually obliterating it. This loss of meaning does much to account for the rise of the secular-religious
movements of the twentieth century, including Communism, Fascism, Existentialism, Postmodernism, and so on. It
also accounts for the depth and extent of fundamentalist Christianity in the United States. For there is no real
meaning in the corporate-consumer state, which is at once empty and idiotic. On some level, everybody knows this.
We might, then, characterize the crashes of 1929 and 2008 as spiritual rather than strictly economic in nature. John
Maynard Keynes saw the fluctuations of the stock market as being governed by human psychology, i.e. by faith and
fear. So while in the case of both crashes, one can point to financial “bubbles” and hyperinflated investments, the
core of meaninglessness at the center of the consumer-driven economy means that a boom-and-bust cycle is
inevitable. In the case of the
Depression, it took a war–which involved a huge mobilization of Meaning–to pull us out of it. At the present time,
the situation is very different: American wars are now neocolonial and self-destructive, a drain on the economy. They
can only make the situation worse. Hence, the U.S. government has turned to massive bailouts of financial
institutions as a solution, but this is analogous to putting band aids on the body of a cancer patient: the core of the
problem remains untouched.
And what is the core of the problem? Basically, that the technical order is meaningless; that the American Way of Life
finally has no moral center. Indeed, it is not clear that it ever did. InFreedom Just Around the Corner, historian
Walter McDougall characterizes the United States as a “nation of hustlers,” going back to its earliest days. What
83
began as trade and opportunism finally issued out into a full-blown crisis of meaning, and it is this that now
constitutes the crisis of late capitalism.
It is with this understanding that the political scientist Benjamin Barber published an article in The Nation some time
ago (9 February 2009), claiming that the only thing that could save us was “a revolution in spirit.” Barber points out
that President Obama’s economic advisory team is squarely in the tradition of neoliberalism and the corporate state.
How, then, can we possibly expect the “change that makes a difference” that Obama promised the American people
during his first presidential campaign? As Barber notes, “it is hard to discern any movement toward a wholesale
rethinking of the dominant role of the market in our society. No one is questioning the impulse to rehabilitate the
consumer market as the driver of American commerce.” His solution is to “refashion the cultural ethos” by shifting
our values from shopping to the life of the mind. We need, he says, a new cabinet post for the arts and humanities,
which will somehow get Americans to think in terms of creativity and the imagination, not in terms of mindless
consumerism. “Imagine,” writes Barber, “all the things we could do without having to shop: play and pray, create and
relate, read and walk, listen and procreate–make art, make friends, make homes, make love.” “Idealism,” he
concludes, “must become the new realism.”
How is this change going to happen? What are the political forces that will bring it about? Barber doesn’t say, and I
confess that when I read his article, I couldn’t help wondering if the man had suffered some kind of mental lapse.
What also came to mind was a book written in 1977 by the American sociologist John Robinson, entitled How
Americans Use Time. Robinson discovered that on an average daily basis, five minutes were spent on reading books
(of any kind), one minute on making music, thirty seconds attending theater and concerts, and less than thirty
seconds on visits to art galleries or museums. As depressing as these figures are, they are surely much worse thirtysix years later, given the heavy corporatization of the culture, the dramatic increase in the attention paid to television
and video screens in general, and the widely acknowledged disintegration of the American educational system.
Indeed, the square footage of shopping malls in the United States–4 billion as of fifteen years ago–vastly exceeds that
of schools and churches. All of the available data show that the typical American citizen has about as much interest in
the life of the mind as does your average armadillo. Rather than being on the verge of some possible cultural
renaissance, or a reversal of our entire history, what we are now witnessing is the slow-motion suicide of the nation,
with Mr. Obama guiding us, in a pseudo-upbeat and unconscious way, into the grave. Indeed, what else can he, or
anybody, do at this point? For despite appearances to the contrary, Professor Barber must know that substantive
political change is not a matter of voluntarism or exhortatory messages or some purported cabinet post in the arts.
These are little more than jokes. To buck 200-plus years of history (or, as I argue in Why America Failed, 400-plus)
requires massive political power moving in the opposite direction, and no such force has emerged on the horizon.
Nor will it. There is no record of a dying civilization reassessing its values (or lack of values, in our case) and altering
its trajectory. Whether the type of moral order that Professor Barber has in mind actually exists, or might someday
exist somewhere on the planet, is certainly worth debating. But what is not worth debating is whether such a moral
order might make an appearance on American soil. History is about many things, but one thing it is not about is
miracles.
Morris Berman’s latest book is Why America Failed.
84
Όμως υπάρχει και μη αποπροσανατολιστικό υλικό περί των 20-χρονων (μέσα στην στην
σημερινή (=Κυριακάτικη) Ε που λέγαμε:
Ποιος τρομοκρατεί ποιον
Της ΝΤΙΝΑΣ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Από ποια πλευρά εκπορεύεται η βία; Ποιος τρομοκρατεί περισσότερο την κοινωνία; Οι πράξεις των
τεσσάρων συλληφθέντων διαπνέονται μόνο από την τυφλή βία και το μηδενισμό; Ή μήπως είναι η
αναμενόμενη αντίδραση μιας γενιάς που έζησε τον Δεκέμβρη του 2008 και στέκεται απέναντι σε ένα κράτος
που επί δεκαετίες υπηρέτησε τη φαυλότητα και τη διαφθορά.
Ο Σεραφείμ Ι. Σεφεριάδης, επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Life Mem-ber στο Πανεπιστήμιο του
Cambridge, και ο Γρηγόρης Λάζος, καθηγητής Εγκληματολογίας στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου, εξηγούν τα πώς και τα γιατί.
«Το μείζον, από το οποίο πρέπει να ξεκινήσει κανείς τη συζήτηση, είναι η τρομακτική βία της εξουσίας, μια βία που ολοένα και περισσότεροι
πολίτες βιώνουν πλέον καθημερινά. Δεν πρέπει στιγμή αυτό να διαφύγει την προσοχή μας: αντιμετωπίζουμε μια αδίστακτη (και απίστευτα
κυνική) επίθεση ενάντια στην κοινωνία με στόχο την καταλήστευσή της, συνδυαστικά με ένα γιγάντιο εγχείρημα βίαιης καταστολής των
αναπόφευκτων αντιδράσεών της. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο της παντοιοτρόπως συρρικνούμενης νομιμότητας είναι που ανακύπτουν οι έκνομες
πράξεις της τελευταίας περιόδου», εξηγεί ο κ. Σεφεριάδης.
«Αυτά τα παιδιά βλέπουν μέσα σε ένα καθεστώς οικονομικής, πολιτικής και πολιτιστικής βίας. Και, δυστυχώς, έχουμε την υποκρισία να
δηλώνουμε ότι η συμπεριφορά τους είναι κεραυνός εν αιθρία για όλους μας», υποστηρίζει ο κ. Λάζος.
Κατά την άποψή του, ακόμη και οι συντηρητικές πολιτικές δυνάμεις που καταδίκασαν τις πράξεις αυτές διακατέχονται από υποκρισία: «Στην
πραγματικότητα, πιο πολύ φοβούνται τον Στουρνάρα παρά αυτούς τους τέσσερις. Δεν υπάρχει κανείς που να πιστεύει ότι θα τον σκοτώσουν τα
παιδιά αυτά. Αλλά όλοι μας ως ανώτεροι, προβληματισμένοι και σώφρονες δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε. Δεν ξέρουν, δεν ξέρουμε, μήπως,
ότι ζούμε σε μια κοινωνία που μας σκοτώνει κάθε μέρα. Από όλους τους πόρους της ζωής μας μπαίνει η βία».
Ο Δεκέμβρης
Ο κ. Σεφεριάδης υποστηρίζει ότι οι έκνομες πράξεις της τελευταίας περιόδου είναι μια διαδικασία με μακρά πορεία και μνήμη. «Ας μην
ξεχνούμε», σημειώνει, «πως ένας εκ των συλληφθέντων βίωσε εκ του συστάδην τη δολοφονία του έφηβου φίλου του από τον ειδικό φρουρό τον
Δεκέμβρη του 2008.
«Τότε», συνεχίζει, «είχε υποστηριχθεί, μέσα στην ένταση της έκρηξης, ότι ο Δεκέμβρης ήταν άλογος και καταστρεπτικός... χωρίς αιτήματα. Λίγοι
κατάλαβαν ότι "αίτημα" ήταν -ακριβώς- η άρνηση συμβιβασμού, η συνολική και ασυμφιλίωτη απόρριψη της φαύλης κανονικότητας των
απευθείας αναθέσεων σε μεγαλοεργολάβους, των εξακολουθητικά ανεξιχνίαστων σκανδάλων, του έωλου καταναλωτισμού της αποχαύνωσης με
τη συνέργεια του ηγετικού πολιτικού προσωπικού και των ΜΜΕ, καθώς και η καταγγελία της δειλής ανεπάρκειας όσων διατείνονταν ότι
ασκούσαν κριτική και έλεγχο μέσα από την ασφάλεια των γραφειοκρατικών τους ρόλων.»
Θα ήταν όμως λάθος να θεωρήσουμε ότι ο Δεκέμβρης εξέθρεψε μόνο βίαιη σύγκρουση. Στη μήτρα του, ενδεχομένως και μέσα από τη
συνειδητοποίηση των ορίων του, διαμορφώθηκαν όροι για ένα νέο ριζοσπαστισμό, που μέσα από τις μαζικές συλλογικές δράσεις της
μνημονιακής περιόδου, τα διάφορα κινήματα και την εμπειρία των πλατειών άλλαξε (και εξακολουθεί να αλλάζει) το πολιτικό σκηνικό. Γι' αυτό,
άλλωστε, και ο Δεκέμβρης εξακολουθεί να τρομάζει», καταλήγει.
Η τρομοκρατία ως πράξη αθωότητας
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΖΩΗ* σκηνοθέτη
Από πότε είκοσι χρόνων παιδιά λέγονται τρομοκράτες; Σε βαφτίζουν χριστιανό στα δύο και τρομοκράτη στα
είκοσι δύο. Σε αποκαλούν βουτυρόπαιδο των βορείων προαστίων και ταυτόχρονα την εσωτερική απειλή
μιας ολόκληρης χώρας. Σε ονομάζουν μελλοντική ελπιδοφόρα γενιά και τώρα δυνάμεις του χάους και της
ανομίας.
Οι νέοι καταζητούμενοι έχουν ρετουσαρισμένη φωτογραφία, για να αναγνωρίζονται καλύτερα. Η κοινωνία καλείται να κατονομάσει οτιδήποτε
γνωρίζει γι' αυτούς. Ανωνύμως και εμπιστευτικώς. Μικροί κατήγοροι, εθελοντές καταδότες, αυτόκλητοι πληροφοριοδότες όλων των νομών,
τηλεφωνήστε. Εμπρός λοιπόν ρουφιανέψτε τα παιδιά σας.
Η παραμορφωμένη δημοκρατία εκδικείται παραμορφώνοντας: πρόσωπα, μυαλά, φωτογραφίες. Τα παιδιά αυτά δεν έχουν καμία αυταπάτη. Οι
αστυνομικοί υπάρχουν για να τους βασανίζουν και οι δικαστές για να τους φυλακίζουν. Δεν είναι θύματα καμίας παραμελημένης ανατροφής,
καμίας ψυχολογικής παθογένειας και καμίας άδικης συμπεριφοράς. Δεν ζητούν καμία δικαίωση από κανένα κράτος δικαίου γιατί τέτοιο κράτος
δεν υπάρχει.
Διαμαρτυρόμαστε για όσους συνέλαβαν αδίκως, γι' αυτούς που τους φύτεψαν ενοχοποιητικά στοιχεία, για εκείνους που τους φυλάκισαν επειδή
φόραγαν πράσινα all star. Αλλά μέχρις εκεί. Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να φυλακίζονται άνθρωποι που δεν έκαναν κάτι. Αλλά όσο
διεκδικούμε το αυτονόητο, οπισθοχωρούμε. Κάθε φορά αρκούμαστε σε ένα μικρότερο αυτονόητο και όταν μας το παίρνουν και αυτό, ψάχνουμε
για να χωρέσουμε σε ένα ακόμη μικρότερο. (κυριε αρθρογραφε μην πλατειαζεις σε αυτονοητες κουταμαρες και εσυ)
Οσο μικραίνει το αυτονόητο, μικραίνουμε και εμείς.
Από πότε η κατάληψη σε ένα κτίριο σε ολόκληρη την Αθήνα συνδέεται με την πορεία ανάκαμψης της χώρας; Από πότε άδεια μπουκάλια μπίρας
ορίζονται ως γεμάτα με πετρέλαιο και στουπί; Από πότε ο θάνατος από πτώση ενός ανθρώπου μετά την καταδίωξη δημοτικών αστυνομικών
αναγράφεται ως ατυχές δυστύχημα; Η κοινή λογική είναι κενή λογικής. (κυριε αρθρογραφε μην κενολογεις και εσυ)
Τα παιδιά αυτά έχουν τα κότσια να κάνουν ό,τι εμείς κάνουμε υποθετικά. Ολοι οι υπόλοιποι εγκληματούμε καθημερινά και αθόρυβα. Βρίζουμε,
χτυπάμε, σκοτώνουμε, ανατινάζουμε από μέσα μας. Εμείς κάθε μέρα παζαρεύουμε τις ώρες εργασίας, αυτοί δεν παζαρεύουν τα χρόνια
φυλακής. (Άρα κυριε αρθρογραφε τα παιδια διαθετουν (καλώς) κοινη λογική, αρα μην την συκοφαντεις εσύ την κοινη λογική ως «κενη». Τους
μειωνεις με το να τους δικαιολογεις με δικους σου παραλογισμους) Εμείς δικαιολογούμε συνέχεια τους εαυτούς μας, αυτοί αρνούνται κάθε
υπερασπιστική γραμμή. Εμείς φοβόμαστε τις κατηγορίες, αυτοί αναλαμβάνουν την ευθύνη (αρα αναλαβε και συ να σταθεις στο υψος τους)
Τα παιδιά που κατηγορούνται ως τρομοκράτες είναι αθώα. (δεν ειναι ουτε ειπαν ότι είναι . Εισαι και σκηνοθετης… άρα το ξερεις το «και φημι
κ’ουκ απαρνουμαι το μη», και κεινη αθωα ηταν, αλλά μάλλον θα εξανίστατο αν τετιου ειδους στερεοτυπιες της εποχής ελεγες ως υπεράσπισή
της) Γιατί τα κίνητρά τους είναι αθώα. (αυτό να λες μονο, κι όχι να προτάσσεις το «Τα παιδιά είναι αθώα») Γιατί μόνο η αθωότητα σε κάνει να
αντιδράσεις. Είναι ένοχα για τις πράξεις τους και αυτές είναι αθώες (θα’ταν καλο για σχημα λογου πριν 50 χρονια , αλλά στην εποχή μας όποιος
λεει τετοια δρα σαν δασκαλος σοφιστειων. Επειδη τα παιδια , τουλαχιστον εν δυναμει, κανανε μια αρχη σπασιματος του φαυλου κυκλου
σοφιστειων αυτό-αθωωσης και ασυλιας μη δινεις λαβη στην διαιωνιση της σαχλαμαρας αυτης , ο νομος «ευθυνης υπουργων» δεν δικάζεται με
το να υιοθετεις ή να διεκδικεις έναν αντιστοιχο για τους απεναντι. Σκεψου αν μη τι αλλο τον Κοεμτζη «Ο ιδιος ξεγραψε εξ αρχης τον εαυτο
του/το ειπε πρεπει να πεθανω" (μη εμμέτρως ειπε: «Το παραγγελμα στο αποσπασμα θα το δωσω εγω ο ιδιος. Αλλά τωρα θα μ’ακούσετε
εσεις» Οταν η εξέγερση τελειώσει, τότε γυρίζεις σπίτι σου, επιστρέφεις στη δουλειά σου, διηγείσαι ιστορίες. Οταν η εξέγερση δεν συνεχιστεί
συλλογικά, κάποιοι τη συνεχίζουν ατομικά. Οταν δεν ακολουθούν όλοι, κάποιοι προχωράνε μόνοι. Με τις όποιες συνέπειες (Αμην! Γι’αυτό το
φιναλε άξιζε να διαβαστει το αρθρο σου) .
* Η μικρού μήκους ταινία του Γιώργου Ζώη «Τίτλοι τέλους» βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας, όπου προβλήθηκε και η
προηγούμενη ταινία του «Casus Belli». Και τις δύο εμπνεύστηκε από την Ελλάδα της κρίσης. Πριν από μερικές μέρες έγινε μέλος της
Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου.
85
Χριστίνα: Αυτό το video το έφτιαξαν Ισπανοί μαθήτες και καθηγητές απο ένα σχολείο ειδικά για
την Έλλαδα. ΠΡΕΠΕΙ να το δειτε οπωσδήποτε http://www.youtube.com/watch?v=huzfSsSwT5Y
Χριστίνα ΚΑ-ΤΑ-ΠΛΗ-ΚΤΙ-ΚΟ. Αξιζει ενα κερασμα και μια συζητηση αυτο που μου εστειλες. Αν
θελεις μετα το φαϊ να βρεθουμε στον Λεντζο, πες και στην Γαβριελλα και τ'αλλα παιδια τησ ομαδας.
Απλως να μην ειναι πανω στην συνεντευξη του Θεοδωρακη στην εκπομπη της Μπιλιως Τσουκαλα
σημερα στισ 4 μ.μστην ΝΕΤ . Ερωτηση: Μπορεις να καταλαβει απο το βιντεο αν υπαρχει καποιο
φεισμπουκ που να μπορουσαμε να απαντησουμε στα παιδια αυτα;
ΥΓ: Εχουμε κανένα μαθητη Ισπανομαθή; Μου φαινεται ότι η Μαργαρίτα που έφυγε για Ζάκυνθο
ήξερε και Ισπανικά εκτος από Ρωσσικά. Ξερεις τηλέφωνό της ή η-μέιλ της; Σκεφτειτε τι να
απαντήσουμε στα παιδια και τους καθηγητές τους, σκεφτομαι κι εγω. Εχω κι εναν φιλο ξεναγο
Ισπανοφωνων, αλλά συνηθως λειπει τους χειμωνες, θα τον ψαξω… Εχω κι έναν Νικαραγουανο φίλο
στην Αμερική αλλά αυτή την στιγμη είναι σε χωριο στη Νικαραγουα και μονο όταν ανεβει σε πόλη με
ιντερνετ καφε επικοινωνούμε. Λοιπον: Σκεφτομαστε όλοι και τα λεμε… Πάω να δω τον Θεοδωράκη,
που αρχιζει σε λιγο, τωρα ακουω από διπλα Δοξιάδη και Παπαδημητρίου με παιδια και καθηγητες
που μιλανε για καποιο μαθηματικο προτζεκτ….
Κριμα δεν το’παιξαν το του Θεοδωρακη…Βαλανε επανάληψη από κατι άλλο…
Χριστίνα την επόμενη μερα: (Σε διαλειμμα) «…Δεν θα’ταν καλυτερα να πουμε σε όλα τα παιδια του
προτζεκτ ή του σχολειου να απαντησουμε μαζι;» «Του προτζεκτ ναι, με εικοσι παιδιά υπαρχει η ελπιδα
εδώ και τωρα συννενοησης και συντονισμου, με διακόσια παιδια δεν υπαρχει, άσε που, λογω επιδοσης
ελέγχων, το διωρο αυτης της βδομαδας δεν θα γινει και η συνεννοηση θα γινει κυριως από τα η-μέιλ
όσων τυχει να ανοιξουν, άλλωστε τα Ισπανάκια και μονο εικοσι ή δεκα να δουν, σαν ναναι ολόκληρο
το σχολειο θα τους θεωρησουν, δεν καπελλωνουμε κανεναν με τις ιδεες μας, ας προσθεσει κι οποιος
άλλος βρεθει κι ανοιξει ότι θελει. Και ουτε τη δοξα κανενος κλεβουμε αφου δεν αυτοπροβαλλόμαστε
σαν η ταδε ομαδα ή το ταδε προτζεκτ, ας λεμε και οι δυο σε όσους δουμε να ανοιξουν, στέλνω εγω εν
τω μεταξυ όσα καταληγουμε σιγά-σιγά, σκεφτειτε και εσεις τι ίσως ξεχασαμε, εμενα μου συμπληρωσε
η γυναικα μου δυο μεγαλα ονοματα που προσθεσα στο τελος. Καλο μαθημα…» «Και σ’εσας καλο
μαθημα…»…
Παιδια η Χριστινα μασ εστειλε κατι πολυ ωραιο απο Ισπανακια που αξιζει όλοι να δουμε και όποιοσ
θελει να προσθεσει ιδεες για απαντηση
Αυτό το video το έφτιαξαν Ισπανοί μαθήτες και καθηγητές απο ένα σχολείο ειδικά για την
Έλλαδα. ΠΡΕΠΕΙ να το δειτε οπωσδήποτε http://www.youtube.com/watch?v=huzfSsSwT5Y
Αυτα ειπε η Χριστινα χτεσ. Μιλησαμε σημερα...Μεχρι στιγμης απαντηση που μας εχει κατεβει ειναι
η παρακατω που θα δειτε αλλά σκεφτειτε όλοι (και επισης και άλλα παιδια που ξερετε απο ολο το
σχολειο αμα θελουν να σκεφτουν) και βαλ'τε κι άλλα ή βαλ'τε κι άλλο ειδος απαντησης. Αν στο
παρακατω καποια ονοματα καλλιτεχνων (μουσικοι, χορευτες ειναι) δεν τα ξερετε βαλ'τε τα στο
youtbe και θα καταλαβετε για τον καθενα τους περι τινοσ προκειται. Αν ξερετε καποιον Ισπανομαθη
πειτε του να βαλει γκουγκλ με τα ονοματα σχολειου του βιντεο και να μασ πει η-μειλ σχολειου κλπ
Muchas gracias hermanitas y hermanitos, muchas gracias España.
Thank you for your civilization, thank you for your Guernica, thank you for your poetry,
thank you for your music, thank you for your dancing, thank you for your Cristina Hoyos
and Laura de Sol and for your Antonio Gades and Joaquín Cortés and ...and... and... thank you
for your Paco de Lucia, thank you for your Almodovar, thank you for...for ...for... thank you
for your indignados, thank you for your Joaquín Carbonnel and his Canción para Dimitris in
the link http://eagainst.com/articles/ωδή-στον-δημήτρη-χριστούλα-από-ισπανί/ and
…and…and…and (PS by teachers:) thank you for your Antonio Machado and thank you for
your Lorca and for his Romancero Gitano
http://www.youtube.com/watch?v=vtV6nb3tJ-4
Antonito El Camborio 1
http://www.youtube.com/watch?v=A2kHosFhOdU Antonito El Camborio 2
http://www.youtube.com/watch?v=SL-JKj92fYc
La morte por el amor
http://www.youtube.com/watch?v=ZZUbCytOiJ8
La Monja Gitana
http://www.youtube.com/watch?v=vDCx8GS9HRo Pantermi (=?)
http://www.youtube.com/watch?v=jIcXymyI7uQ
Romance de la luna, luna
http://www.youtube.com/watch?v=IDozcyqxnqU
Pikramenos (=?)
and thank you for your Cervantes and for his gift to all humanity of all ages, Don Quixote,
and our two countries thank each other for El Greco for whom all humanity thanks both of us
together .
Muchas gracias España, muchas gracias hermanitas y hermanitos…
86

Η Παιδαγωγική της Ένταξης του παιδιού με Κινητική Αναπηρία στο Σ

Ποιήµατα της Ελένης Σεµερτζίδου

File

Odigos Spoudon 2012

2013 υλικο για «ντιμπέιτ».pdf

Αναλυτικά - Ομοσπονδία Γονέων Αττικής

Κονιάματα – Κόλλες – Στεγανωτικά

Κατεβάστε δείγμα του βιβλίου - e

ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ ΒΙΒΛΙΟ 3, 70-75 ευαγγελικη.pdf

Η Συμβολή των Τεκτόνων στην Απελευθέρωση της Μακεδονίας

εδώ

Θεωρητικά ζητήματα στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ

παντειο πανεπιστημιο κοινωνικων και πολιτικων επιστημων τμημα

ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗ ΛΙΒΥΗ - Kalimera File