ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Ανάμεσα στον άνθρωπο και στο φυτικό κόσμο αναπτύχθηκε στα χρόνια που πέρασαν ένας βαθύς και ακατάληπτος δεσμός, τόσο παλιός όσο και η ιστορία του. Έτσι, η φύση στάθηκε για τον άνθρωπο ένα ιερό σύμβολο, η δύναμη των φαρμακευτικών φυτών ένα δώρο των θεών και η εκπληκτική ποικιλία των λουλουδιών και των φυτικών μορφών μια διαρκής πηγή έμπνευσης για τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις. Παρ’ όλο που η βλάστηση της χώρας μας και της Ευρυτανίας ιδιαίτερα, υποβλήθηκε για χιλιάδες χρόνια στην καταστρεπτική επίδραση της ανθρώπινης παρουσίας, εν τούτοις τα είδη αυτά κατάφεραν να επιζήσουν μέχρι σήμερα και υπάρχουν ακόμα περιοχές, όπως το Βελούχι, η Καλιακούδα, τα Κοκκάλια, ο Όλυμπος, ο Ταΰγετος , ο Άθως και τα βουνά της Κρήτης κτλ πραγματικοί βοτανικοί παράδεισοι, με φυτά μοναδικά σ’ όλο τον κόσμο. Η ελληνική χλωρίδα είναι μια από τις πλουσιότερες χλωρίδες της ευρωπαϊκής ηπείρου, αποτελούμενη από 5.855 φυτικά είδη, πολλά από τα οποία είναι ενδημικά, δηλαδή μοναδικά για τη χώρα μας. Η χρήση βοτάνων και γενικά αρωματικών φυτών για θεραπευτικούς σκοπούς χάνεται στο λυκαυγές της ιστορίας και οι πρώτες σχετικές αναφορές είναι ντυμένες με το υλικό του μύθου. Ανάμεσα στον άνθρωπο και στο φυτικό κόσμο αναπτύχθηκε στα χρόνια που πέρασαν ένας βαθύς και ακατάληπτος δεσμός, τόσο παλιός όσο και η ιστορία του. Έτσι, η φύση στάθηκε για τον άνθρωπο ένα ιερό σύμβολο, η δύναμη των φαρμακευτικών φυτών ένα δώρο των θεών και η εκπληκτική ποικιλία των λουλουδιών και των φυτικών μορφών μια διαρκής πηγή έμπνευσης για τις καλλιτεχνικές του αναζητήσεις. Παρ’ όλο που η βλάστηση της χώρας μας και της Ευρυτανίας ιδιαίτερα, υποβλήθηκε για χιλιάδες χρόνια στην καταστρεπτική επίδραση της ανθρώπινης παρουσίας, εν τούτοις τα είδη αυτά κατάφεραν να επιζήσουν μέχρι σήμερα και υπάρχουν ακόμα περιοχές, όπως το Βελούχι, η Καλιακούδα, τα Κοκκάλια, ο Όλυμπος, ο Ταΰγετος , ο Άθως και τα βουνά της Κρήτης κτλ πραγματικοί βοτανικοί παράδεισοι, με φυτά μοναδικά σ’ όλο τον κόσμο. Η ελληνική χλωρίδα είναι μια από τις πλουσιότερες χλωρίδες της ευρωπαϊκής ηπείρου, αποτελούμενη από 5.855 φυτικά είδη, πολλά από τα οποία είναι ενδημικά, δηλαδή μοναδικά για τη χώρα μας. Η χρήση βοτάνων και γενικά αρωματικών φυτών για θεραπευτικούς σκοπούς χάνεται στο λυκαυγές της ιστορίας και οι πρώτες σχετικές αναφορές είναι ντυμένες με το υλικό του μύθου. Οι πρώτες βοτανικές αναφορές ανάγονται στα Ομηρικά έπη (9ος π.Χ. αιώνας). Ανάλογες αναφορές γίνονται επίσης από τον Ησίοδο (8ος π.Χ. αιώνας), τον Ηρόδοτο (5ος π.Χ. αιώνας), τον Αριστοτέλη (384-322 π.Χ.), τον Πλάτωνα (4ος π.Χ.). Οι αναφορές που κάνει ο Όμηρος στα έπη του για τα διάφορα «βότανα» χαρακτηρίζονται από μια μυθική αντίληψη γι’ αυτά (ιερά δέντρα θεών, θαυματουργά βότανα κλπ), η οποία διατηρήθηκε μέχρι τα χρόνια του Αριστοτέλη. Ως τότε, η θεραπεία των αρρώστων ήταν κυρίως έργο των θεών και των μάγων. Πρώτος ο Ιπποκράτης, ο μεγάλος αυτός ιατρός της αρχαιότητας (460-370 π.Χ.), απάλλαξε την ιατρική από την επιρροή των φιλοσοφικών θεωριών και τη μυθική λατρεία των θεών, καταπολέμησε με πάθος την εδραιωμένη πίστη στην υπερφυσική προέλευση κάθε αρρώστιας, και με διεισδυτικό πνεύμα, προσεχτική παρατήρηση και ενδελεχή σπουδή κάθε νοσήματος, έθεσε τις πρώτες επιστημονικές βάσεις άσκηση της ιατρικής και διέκρινε κατηγορίες φυτών (237 βότανα) ανάλογα με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και τη χρησιμότητα τους στις διάφορες αρρώστιες που ο ίδιος «διαγίγνωσκε». Ακολουθεί ο Θεόφραστος ο Ερέσιος (327-287 π.Χ.), που θεωρείται ο πιο ολοκληρωμένος γνώστης και θεμελιωτής της σύγχρονης Βοτανικής Επιστήμης. Στο σωζόμενο σύγγραμμα του «Περί φυτών ιστορία» δίνει 450 περιγραφές φυτών. Στους πρώτους μεταχριστιανικούς χρόνους αρχίζει μια νέα εποχή για τη χλωρίδα του τόπου μας, χάρη κυρίως στον έλληνα ιατρό Διοσκουρίδη (40-90 μ.Χ.). Στο έργο του «Περί ύλης Ιατρικής» περιγράφει 600 περίπου φυτικά είδη και τα ταξινομεί με βάση το πρακτικό ενδιαφέρον τους (αρωματικά, εδώδιμα, φαρμακευτικά και οινοφόρα) και θωρείται δίκαια ο θεμελιωτής της Φαρμακογνωσίας. Χρήση αρωματικών φυτών άλλοτε Η χρησιμοποίηση από τον άνθρωπο αρωματικών φυτών και λουλουδιών, τα οποία εξυπηρετούσαν πολλούς σκοπούς όπως κοσμητικούς, φαρμακευτικούς λατρευτικούς, διατροφικούς (ευστόμαχα, ορεξιογόνα, αρτύματα, αρωματισμό ποτών) κ.α. χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Γνωστά είναι τα «ανθεστήρια», μεγάλη τριήμερη γιορτή της αρχαιότητας στην Αθήνα προς τιμήν του Διονύσου, κατά τον μήνα «ανθεστηρίων» (αρχές της άνοιξης). Ανάλογη γιορτή στην αρχαιότητα, που άρχισε από τη Σικελία και απλώθηκε με τον καιρό σ’ όλες τις ελληνικές πόλεις, ήταν τα «ανθεσφόρια», αφιερωμένα αρχικά στην Περσεφόνη και αργότερα και στη μητέρα της Δήμητρα. Οι νεαρές παρθένες μάζευαν λουλούδια και έπλεκαν στεφάνια, τιμώντας μάνα και κόρη μαζί. Τέτοιες γιορτές στην αρχαιότητα γίνονταν για να τιμήσουν και άλλες θεότητες, όπως τα «Άνθεια» στο Άργος προς τιμήν της Ήρας, στην Κνωσό της Κρήτης προς τιμήν της Αφροδίτης κλπ. Γνωστός επίσης ήταν στην αρχαιότητα ο «υγείας ποιητικός οίνος» κατά τον Διοσκουρίδη, αρωματισμένος με άνθη αψιθίας. Ακόμη, το μίγμα των αρχαίων Αιγυπτίων, εκτός από καλλωπιστικό των οφθαλμών ήταν και οφθαλμολογικό αντισηπτικό. Κάτι ανάλογο μ’ αυτά που συμβαίνουν σήμερα, όπου ένα σαμπουάν, μια δερματική κρέμα, μια λοσιόν, μια οδοντόκρεμα κλπ. Εξυπηρετούν διπλό σκοπό, φαρμακευτικό και καλλωπιστικό. Αναφορικά με την αρχαία Αίγυπτο, η οποία αποτελούσε σημαντικό κέντρο αρωματικών φυτών την εποχή εκείνη, ήδη από την 18η δυναστεία, περί το 1700 μ.Χ. είχε γενικευτεί η χρήση των αρωμάτων στις τελετές των ναών. Οι ίδιοι ιερείς που χρησιμοποιούσαν τα αρώματα για λατρευτικούς σκοπούς, ήσαν και ιατροί που χρησιμοποιούσαν παρόμοιες ουσίες για θεραπευτικούς σκοπούς. Παράλληλα οι ταριχευτές κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες αρωματικών ρητινών και άλλων βοτάνων για την ταρίχευση των νεκρών. Η Αίγυπτος θεωρούνταν την εποχή εκείνη η χώρα των φαρμάκων. Ο Όμηρος στην Οδύσσεια αναφέρει «ότι η εύφορη γη της Αιγύπτου είναι πάμπλουτη σε φάρμακα, από αυτά άλλα είναι θεραπευτικά και άλλα δηλητηριώδη». Στον περίφημο πάπυρο του (1600 π.Χ.) βρίσκονται πολλές φαρμακευτικές συνταγές, ανάμεσα τους και μια Κρητική, για την αντιμετώπιση διάφορων νόσων, στηριζόμενες κατά βάση σε διάφορα βότανα. Ένα τεράστιο είδος μαρουλιού χρησιμοποιούνταν σαν αφροδισιακό. Διαδεδομένο φυτό επίσης ήταν η ροδιά, ο ορός του ροδιού και το εκχύλισμα της ρίζας χρησιμοποιούνταν σε δυσπεψίες, σε δηλητηριάσεις και σε εντερικές παρασιτώσεις (ανθελμινθικό). Στην αρχαία Ελλάδα, στους προϊστορικούς χρόνους, από διάφορες μαρτυρίες φαίνεται ότι η Μινωική Κρήτη (2000-1550 π.Χ.) είχε αναπτύξει εκτεταμένο εμπόριο αρωματικών, φαρμακευτικών φυτών. Στα ανάκτορα της Κνωσού διασώθηκε το τμήμα μιας τοιχογραφίας, γνωστής ως «κροκοσυλλέκτης». Παριστάνει παιδί να συλλέγει από βράχους τα άνθη του φυτού κρόκου και να τα τοποθετεί σε ειδικά μεγάλα δοχεία. Το φυτό χρησιμοποιούνταν σαν θεραπευτικό από την πρώιμη εποχή του χαλκού (3000 π.Χ) στη Μεσοποταμία, αλλά και σαν λατρευτικό φυτό στην Ελλάδα, σύμφωνα με τοιχογραφία στο Ακρωτήρι της Θήρας που παριστάνει κροκοσυλλέκτριες. Εξ άλλου τα διάφορα επαγγέλματα – λειτουργήματα στην αρχαιότητα, όπως του ιατρού, του φαρμακοποιού, του βοτανικού, του μάγου ή του ιερέα δεν ήταν σαφώς διαχωρισμένα και ο συνδετικός κρίκος μεταξύ τους ήταν χρήση τέτοιων αρωματικών ουσιών που ήταν και θεραπευτικές. Στους νεότερους χρόνους, το μύρο, συμβολικά στο Χριστιανισμό, αποτελεί μέσο μεταφοράς της «θείας χάριτος», αλλά και ιαματικό μέσο. Η πολύπλοκη διαδικασία καθαγιάσεως του, γίνεται τη Μεγάλη Εβδομάδα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, κάθε 10 περίπου χρόνια. Αυτό, συμβολικά αποτελεί μέσο μεταφοράς της θείας χάριτος, αλλά και ιαματικό μέσο. Χρήση αρωματικών φυτών σήμερα Παρά τη θεαματική πρόοδο που σημειώνεται σήμερα, από τη σύγχρονη φαρμακευτική χημεία και τις συγγενείς επιστήμες (φαρμακοτεχνία, φαρμακογνωσία κλπ.) στην ανακάλυψη, σύνθεση και παρασκευή νέων φαρμάκων, η φυτική ουσία, η «βοτάνη» θα παραμένει πάντοτε η μεγάλη πανάκεια στην προάσπιση της υγείας και της ζωής του ανθρώπου. Αρκεί να θυμηθούμε το μικκύλιο της μούχλα, της γνωστή πενικιλίνη του Φλέμινγκ, ου άνοιξε νέους ορίζοντες στην ιστορία της ιατρικής και σηματοδότησε έκτοτε την ανακάλυψη πλήθους αντιβιοτικών. Σήμερα ένας υπερβολικά μεγάλος κατάλογος από αρωματικά φυτά εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται για την παρασκευή φαρμάκων και ενισχύουν το θεραπευτικό οπλοστάσιο του ανθρώπου στην καταπολέμηση των διαφόρων ασθενειών. Ακόμη, όλες οι σημαντικές στιγμές της ζωής μας, ακόμη και του θανάτου, αλλά και οι διάφορες θρησκευτικές τελετές συνδέονται με διάφορα αρωματικά φυτά και άνθη. Με κλώνους βάγιας γιορτάζουμε τη θριαμβευτική είσοδο του Χριστού στα Ιεροσόλυμα την Κυριακή των Βαΐων και με άνθη στολίζουμε τους επιτάφιους τη Μεγάλη Παρασκευή. Ακόμη, ίχνη από αρχέγονες λατρευτικές παραδόσεις διατηρούνται και σήμερα σε μερικές απομονωμένες περιοχές της πατρίδας μας. Γνωστή είναι η «γόησσα» στη Λυγερή του Καρκαβίτσα, η κυρά Παγώνα, για τους εξορκισμούς και τα μάγια της. Είχε εκεί μέσα στο γαργαλιστικό φιδόχορτο, το σερνικοβότανο, το αγαπόχορτο, το στερφοβότανο, τη γαλαχτόπετρα, το σιδερόχροτο και άλλα χίλια μύρια βότανα της γης. Βότανα και λαϊκή ιατρική σήμερα. Η μαγεία και η πίστη στην υπερφυσική δύναμη που έχουν τα βότανα και η ευρεία χρήση τους στη λαϊκή ιατρική, για πολλά από αυτά, συνεχίζεται δυστυχώς ή ευτυχώς, μέχρι και σήμερα. Αναφέρει το δημοτικό μας τραγούδι: Αρρωστημένος του γιατρού πάντα ζητάει βοτάνι Για ειδέστε τον αμάραντο σε τι βουνό φυτρώνει Οι περιεχόμενες φαρμακευτικές ουσίες στα βότανα και στις φυτικές δρόγες, οι οποίες δρουν καμιά φορά ως δηλητήρια, κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες: - Αλκαλοειδή - Γλυκοζίτες ή Γλυκοσίδες (τριτερπενικές και κυανογενείς), - Αιθέρια έλαια, ερεθιστικές ουσίε κλπ και - Δηλητήρια μανιταριών. Η χρήση των βοτάνων για θεραπευτικούς σκοπούς χάνεται στα βάθη της προϊστορίας και συνεχίζεται ακόμη και σήμερα. Με τις νέες γνώσεις της επιστήμης όχι μόνο είχε βάση, αλλά είναι πολλές φορές ότι το καλύτερο ακόμη και σε σύγκριση με τα σύγχρονα φάρμακα. Αξίζει να καταγράψω, προσωπικά βιώματα για τη χρήση των αρωματικών φυτών. Όταν ακόμη βοηθούσα τον πατέρα μου στις δουλειές του κοπαδιού συχνά έλεγε τα γουρούνια δεν φιδιάζονται γιατί καταναλώνουν το φυτό δρακοντιά. Τότε ίσως να σκέφτηκα αυτό που αργότερα σαν πρωτοετής φοιτητής της Κτηνιατρικής Σχολής έκανα, δηλαδή πήρα δρακοντιά από τον κάμπο του Αγρινίου και την πήγα στο αντίστοιχο εργαστήριο κα τον καθηγητή το ΑΠΘ. Η απάντηση του ήταν ότι ίσως κάτι να περιέχει, αλλά δεν υπήρχαν τα μέσα για παραπέρα έρευνα. Ακόμη, όταν αργότερα βρέθηκα στην Κεφαλονιά για εκπόνηση σχετικής μελέτης για την Κτηνοτροφία παρατήρησα ότι το τυρί της Σάμης είχε μια ιδιαίτερη γεύση. Μετά από έρευνα διαπιστώθηκε ότι η γεύση αυτή προερχόταν από το θυμάρι που κατανάλωναν τα πρόβατα στη βόσκηση. Ακόμη, στον τόπο μας, ότι την άνοιξη αμέσως μετά το άρμεγμα και ενώ το γάλα ήταν ζεστό στην καρδάρα, αναδυόταν μια ευχάριστη γεύση από τα λουλούδια της άνοιξης όπως τσάι του βουνού, νυχάκι κτλ. Πολλές από τις θεραπευτικές αυτές επιλογές επιστημονικά κρινόμενες αποτελούν απόσταγμα εμπειρίας, όπως τονίσθηκε, αιώνων. Όπως για παράδειγμα: Δυόσμος για μείωση του σακχάρου αίματος για την αναιμία. Βασιλικός από την ελληνική λέξη βασιλιάς χρησιμοποιείται στη μαγειρική, ενώ το εκχύλισμα για πονοκεφάλους. Ακόμα βραστά ως ρόφημα τα φύλλα του βασιλικού έχουν επήρεια στην διαύγεια του πνεύματος όταν λαμβάνονται στην παιδική και εφηβική ηλικία. Μαϊντανός δρα ως διουρητικό και καταπολεμά τις φλεγμονές. Χαμομήλι, εκτός των άλλων, όταν χρησιμοποιείται συχνά αποτελεί φυσικό φάρμακο για την απώλεια βάρους. Χρήσεις αρωματικών φυτών για αναβάθμιση της γεύσης των τροφίμων Σήμερα με βάση αυτή την παράδοση χρησιμοποιήθηκαν αρωματικά φυτά για τη βελτίωση της ποιότητας των κτηνοτροφικών προϊόντων, όπως: τυρί, γάλα, αυγά, κρέας. Για τα αυγά χρησιμοποιούνται αρωματικά φυτά όπως βασιλικός, ρίγανη, θυμάρι, κτλ. Τα αυγά που γεννούν οι κότες όταν στην τροφή τους συμμετέχουν παραπάνω φυτά, έχουν διαφορετική γεύση και άρωμα, είναι τα λεγόμενα Βιο-ωμέγα-3 αυγά. Για το κρέας χρησιμοποιείται ρίγανη στις τροφές των πτηνών και των χοίρων με αποτέλεσμα να έχει αυτό μια άλλη γεύση, είναι το κοτόπουλο φυτοάρωμα. Για το γάλα της αγελάδας, αλλά και των προβάτων ή των γιδιών, επίσης συμβαίνει το ίδιο αποτέλεσμα. Αρωματικά φυτά με τοπική σημασία που μπορούν να συμβάλουν και στην ανάπτυξη της περιοχής Τα αρωματικά – φαρμακευτικά αυτά φυτά ανήκουν κυρίως στις οικογένειες Lamiaceae, Apiaceae, κτλ χαρακτηρίζονται κυρίως από τα αιθέρια έλαια που περιέχονται στα διάφορα φυτικά τους μέρη (άνθη, καρποί, φύλλα, βλαστός, φλοιός, ρίζες). Τα αιθέρια έλαια συνίστανται από πτητικά αρωματικά συστατικά. Χημικώς είναι μείγματα οξυγονούχων ενώσεων (αλκοόλες, κετόνες, αλδεύδες, φαινόλες, εστέρες κτλ), αποτελούν τις αρωματικές ουσίες και ακόρεστων υδρογονανθράκων που ονομάζονται τερπένια. Τα τερπένια οξειδώνονται σχετικώς εύκολα και υποβιβάζουν την ποιότητα της αρωματικής ουσίας. Γι’ αυτό στη βιομηχανία απομακρύνονται με διάφορες τεχνικές. Στις οξυγονούχες ουσίες ανήκυον η γερανιόλη, η νερόλη, η λιναλοόλη, κτλ. Τα αιθέρια έλαια αρχικά είναι άχροα αλλά μετά την έκθεση τους στον ατμοσφαιρικό αέρα χρωματίζονται πράσινα, κίτρινα, κόκκινα ή φαιά. Το ακριβές σημείο στο φυτό, για τη βιοσύνθεση τους δεν είναι πλήρως γνωστό. Η παραλαβή τους από τα αρωματικά φυτά γίνεται με απόσταξη, (υδραπόσταξη, απόσταξη με υδρατμούς κτλ) με έκθλιψη δηλαδή χρήση πιεστηρίων, με ζυμωτικές διασπάσεις και άλλες μεθόδους. Η ποιοτική τους ανάλυση με σύγχρονες μεθόδους όπως χρωματογραφία κα φασματογραφία και η διατήρηση τους εξασφαλίζεται με τη χρήση ειδικών δοχείων, τα οποία φυλάσσονται σε χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος. 1. Λεβάντα (LAVANDULA OFFICINALIS) Όλα τα είδη της λεβάντας καλλιεργούνται κυρίως για το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από τα ανθισμένα στελέχη του φυτού. Το αιθέριο έλαιο έχει εντομοαπωθητικές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται στη βιομηχανία αρωμάτων, σαπουνιών, καλλυντικών κτλ. Η λεβάντα είναι μελισσοτροφικό φυτό και χρησιμοποιείται ως διακοσμητικό φυτό κήπων, πάρκων και άλλων εξωτερικών χώρων. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο, παραφυάδες και μοσχεύματα. Η λεβάντα ευδοκιμεί σε μικροκλίματα που επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα, αλλά δεν σημειώνονται ανοιξιάτικοι παγετοί. Χρειάζεται κυρίως υπήνεμες θέσεις, υψόμετρο 600-1.200 μέτρα. 2. Θυμάρι (THYMUS VULGARIS) Η δρόγη των ειδών θυμαριού, υπό μορφή διαφόρων κατεργασμάτων, έχει αντισπασμωδικές, αντισηπτικές, ανθελμινθικές και αντιβηχικές ιδιότητες. Η ξηρή δρόγη του θυμαριού χρησιμοποιείται στη μαγειρική, κυρίως άλλων χωρών, όπως τη χώρα μας η ρίγανη. Στην ιατρική χρησιμοποιείται ως ήπιο αντισηπτικό. Είναι άριστο μελισσοτροφικό φυτό. Τελευταία χρησιμοποιείται ως καλλωπιστικό για την κατασκευή βραχόκηπων. Ο Διοσκουρίδης γνωρίζει τη χρήση του θυμαριού ως φαρμάκου και καρυκεύματος. Καλλιεργείται σε όλα τα κλίματα. Αντέχει σε χαμηλές και υψηλές θερμοκρασίες. Πολλαπλασιάζεται με σπόρο και παραφυάδες. Οι παραφυάδες είναι πλευρικοί βλαστοί του φυτού που έχουν όμως ρίζα. Σημειώνεται ότι η απόδοση σε τριμμένη δρόγη δηλαδή φύλλα και άνθη χωρίς κοτσάνια, μπορεί να φθάσει σε ξηρικές καλλιέργειες μέχρι τα 200 χιλ/μα. 3. Ρίγανη (ORIGANUM VULGARE) Το είδος origanum vulgare είναι γνωστό ως ελληνική ρίγανη και είναι ιθαγενές φυτό στη χώρα μας. ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών labiatae και απαντάται σε τρία κυρίως είδη. Η ρίγανη πολλαπλασιάζεται με σπόρο, με παραφυάδες και με μοσχεύματα που παίρνονται από παλιές φυτείες. Ο σπόρος σπέρνεται σε φυτεία το φθινόπωρο ή την άνοιξη. Για κάθε στρέμμα χρειάζονται 8-10 τ.μ. σπορείου και με κατάλληλη προετοιμασία 2γρ. σπόρου ανά τ.μ. οι αποδόσεις φθάνουν μέχρι 300 κιλά το στρέμμα. Η περιεκτικότητα σε οριγανέλαιο από 3-4% ή και 7%. Κύρια συστατικά είναι καρβακρόλη, η θυμόλη το γ-τυππένιο και το π-κυμένιο. Η καρβακρόλη κυμαίνεται γύρω στο 80%. Η ρίγανη Ευρυτανίας είναι ίσως η καλύτερη της Ελλάδας, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε αυτή την ουσία. Στα σιτηρέσια των χοίρων και των πτηνών της συμβατικής ή της βιολογικής κτηνοτροφίας χρησιμοποείται για αντικατάσταση των επιβλαβών για την υγεία του ανθρώπου αντιβιοτικών. Και αυτό γιατί η δρόγη και κυρίως το αιθέριο έλαιο έχει αντιοξειδωτικές, αντιμυκητιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητες. Βελτιώνουν τη γεύση στο χοιρινό κρέας, στο κρέας πουλερικών, των αυγών, δίνουν ιδιαίτερη γεύση στο μέλι κτλ. Ακόμη αποτελεί άριστο συντηρητικό για τα τρόφιμα, π.χ. συντήρηση κρέατος. Α. Λ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής Α.Π.Θ. Ομιλία στο Π.Κ. Δομνίστας τον Αύγουστο του 2006
© Copyright 2024 Paperzz
