Παξαγωγή θεηκέλνπ Θπκήζνπ: Όπωο ε έθζεζε, έηζη θαη ε παξάγξαθνο πξνζεγγίδεη κηα πηπρή ελόο πξνβιήκαηνο - θαηλνκέλνπ, ην αλαπηύζζεη δηεμνδηθά θαη πξνζθέξεη, θαηαιεθηηθά, έγθπξν θαη ρξήζηκν πιεξνθνξηαθό πιηθό ζηνλ αλαγλώζηε. Παξάγξαθνο Έθζεζε (δνθίκην) Θεκαηηθή πξόηαζε - πεξίνδνο Πξόινγνο Λεπηνκέξεηεο (ζρόιηα) Αλάπηπμε Πεξίνδνο θαηαθιείδα Επίινγνο Κάζε θείκελν απνηειείηαη από παξαγξάθνπο. Γηα λα θηάζσ, ινηπόλ, ζην ζεκείν λα δεκηνπξγώ έλα νιόθιεξν θείκελν, πξέπεη πξώηα λα είκαη ζε ζέζε λα θηηάρλσ παξαγξάθνπο. Σξόπνη αλάπηπμεο παξαγξάθνπ: Ο ηξόπνο αλάπηπμεο κηαο παξαγξάθνπ εμαξηάηαη από ην λνεκαηηθό πεξηερόκελν ηεο ζεκαηηθήο πεξηόδνπ. Απηή ζα ζηαζεί ν ζίγνπξνο νδεγόο ζαο, γηαηί απηή εθθξάδεη ηελ θύξηα ηδέα πνπ ζέιεηε λα αλαπηύμεηε. Μηα παξάγξαθνο, ινηπόλ, αλάινγα κε ηε ζεκαηηθή ηεο πεξίνδν, κπνξεί λα αλαπηπρζεί κε: παξαδείγκαηα, ζύγθξηζε θαη αληίζεζε, αηηηνιόγεζε, νξηζκό, δηαίξεζε, αίηηα θαη απνηειέζκαηα, αλαινγία θαζώο θαη κε ζπλδπαζκό κεζόδωλ. 1. πγθεθξηκέλα παξαδείγκαηα: ζπρλά ε ζεκαηηθή πξόηαζε δηαζαθελίδεηαη θαη αλαπηύζζεηαη θαιύηεξα κε ηελ παξάζεζε ζπγθεθξηκέλσλ παξαδεηγκάησλ (πνπ αληινύληαη από ηελ θαζεκεξηλή δωή, ηελ πξνζωπηθή εκπεηξία, ηελ ηζηνξία θ. α.) Παξάδεηγκα: Όζν πην θνληά καο δηαδξακαηίδεηαη έλα γεγνλφο, ηφζν πην ελδηαθέξνλ είλαη. Γηα ηελ αζελατθή εθεκεξίδα ε δηαθνπή ηνπ ξεύκαηνο ζηελ Αζήλα είλαη ε πξώηε είδεζε, γηα ηνπο “Τάηκο ηεο Ν. Υόξθεο” δελ είλαη νύηε κνλόζηειν. Οη δέθα πξφζθνπνη πνπ ράζεθαλ ζηελ Πάξλεζα είλαη γηα καο ζπνπδαίν ζέκα, ελψ νη εθαηφ Ιλδνί ζηξαηηψηεο πνπ ράζεθαλ ζηα Ικαιάηα πάλε θαηεπζείαλ ζην θαιάζη. Η έδξα ηεο εθεκεξίδαο ή ηνπ πξαθηνξείνπ εηδήζεσλ παίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν ζηελ επηινγή θαη ηελ ηεξάξρεζε ησλ εηδήζεσλ. Γηα ηελ ηνπηθή εθεκεξίδα ηεο Καιιηζέαο πξψην ζέκα είλαη ν ζάλαηνο ηνπ δεκάξρνπ ηεο θαη φρη ν ζάλαηνο ηνπ Μπξέδληε]. Σν δεχηεξν, ινηπφλ, αζηέξη ηεο είδεζεο είλαη ε εγγχηεηα. (Χ. Παζαιάξεο, Μηα δσή ηίηινη) 4. Οξηζκόο: κε ηε κέζνδν ηνπ νξηζκνύ ζηελ αξρή ηεο παξαγξάθνπ νξίδεηαη ε θεληξηθή ζεκαηηθή έλλνηα θαη ζηε ζπλέρεηα αλαιύεηαη κε δηάθνξεο εηδηθέο ιεπηνκέξεηεο, παξαδείγκαηα θιπ. Παξάδεηγκα ηα ιεμηθά, ζηηο εγθπθινπαίδεηεο θαη ζηα βηβιία, ε δηαθήκηζε νξίδεηαη ζαλ ε γλσζηνπνίεζε ζην θνηλφ, κε δηάθνξα κέζα (δηαιαιεηέο, έληππα, ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε, θ.ιπ.) ησλ ηδηνηήησλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ έλα πξντφλ κε ζθνπφ ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεψλ ηνπ. Εληνχηνηο, ν νξηζκφο ηεο δηαθήκηζεο ζαλ γλσζηνπνίεζεο απνηειεί επθεκηζκφ πνπ δελ αληαπνθξίλεηαη νχηε ζην ειάρηζην ζηε ζεκεξηλή κνξθή ηεο δηαθήκηζεο. Η δηαθήκηζε μεθίλεζε θαη αλαπηχρζεθε ζαλ θαηλφκελν ζπλδεδεκέλν ζηελά κε ηελ νηθνλνκηθή δσή ησλ επηρεηξήζεσλ. ήκεξα φκσο έρεη θηάζεη ζην ζεκείν, ρσξίο λα ράζεη ηνλ νηθνλνκηθφ ηεο ραξαθηήξα θαη παξάιιεια κ’ απηφλ, λα επηηειεί πξφζζεηεο νπζηαζηηθέο ιεηηνπξγίεο, έκκεζα αιιά απνηειεζκαηηθά. 2. ύγθξηζε θαη αληίζεζε: όηαλ έρνπκε λα ζπγθξίλνπκε δπν πξόζσπα, πξάγκαηα ή ηδέεο, ζεκεηώλνπκε ηηο νκνηόηεηεο θαη δηαθνξέο ηνπο. Αληίζεηα, όηαλ αληηζέηνπκε ην έλα ζην άιιν, ηνλίδνπκε ηηο δηαθνξέο ηνπο Η ζεκαηηθή πεξίνδνο πεξηέρεη ηνπιάρηζηνλ δύν αληηζεηηθά κεηαμύ ηνπο δεδνκέλα, γηα ηα νπνία ζα γίλεη ζρνιηαζκόο ζηηο ιεπηνκέξεηεο ηεο παξαγξάθνπ. Σηηο ιεπηνκέξεηεο - ζρόιηα ε παξάγξαθνο αλαπηύζζεηαη κε ζύγθξηζε - αληίζεζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε δύν θπξίωο ηξόπνπο: _ παξνπζηάδνληαο όια ηα γλωξίζκαηα ελόο κέινπο θαη ζηε ζπλέρεηα όια ηα γλωξίζκαηα ηνπ άιινπ κέινπο _ θαηαγξάθνληαο ζεκείν πξνο ζεκείν ηηο νκνηόηεηεο θαη ηηο δηαθνξέο ηωλ ζπγθξηλόκελωλ - αληηηηζέκελωλ κειώλ. Η πεξίνδνο θαηαθιείδα πεξηιακβάλεη ην ζπκπέξαζκα ηεο ζύγθξηζεο ε κηα γεληθή παξαηήξεζε θαη θξίζε. Παξάδεηγκα: Έλα ράζκα ρσξίδεη ην σθξάηε απφ ηνπο ζνθηζηέο. Ο σθξάηεο δήηεζε ηε κία θαη θαζνιηθή έλλνηα, ηε κία θαη θαζνιηθή αιήζεηα, ελψ νη ζνθηζηαί ππνζηήξηδαλ ηηο πνιιέο γλψκεο γηα ην ίδην πξάγκα. Επίζεο θαη ζηνλ ηξφπν ηεο δσήο ππάξρεη ξηδηθή αληίζεζε κεηαμχ ζνθηζηψλ θαη σθξάηνπο. Οη ζνθηζηαί ήηαλ έκπνξνη γλψζεσλ, ελψ ν σθξάηεο ππήξμε έλαο άκηζζνο δάζθαινο θαη εξεπλεηήο ηεο αιήζεηαο. Σν κφλν θνηλφ κεηαμχ ησλ ζνθηζηψλ θαη ηνπ σθξάηνπο ήηαλ φηη θαη απηφο θαη εθείλνη δηαπίζησζαλ φηη ε παξαδεδνκέλε κφξθσζε θαη παηδεία δελ ήηαλ αξθεηή γηα ηελ επνρή ηνπο. (Θζηνξία ηνπ Ειιεληθνύ Έζλνπο) Παξαηήξεζε - Οδεγία: γηα πεηπρεκέλεο ζπγθξίζεηο θαη αληηζέζεηο: α) Σηε ζεκαηηθή πεξίνδν αλαθέξεηε ηνπο αλζξώπνπο, ηα αληηθείκελα ή ηηο ηδέεο πνπ ζθνπεύεηε λα ζπγθξίλεηε ή λα αληηζέζεηε. β) Δηαιέμηε ηηο πην ραξαθηεξηζηηθέο νκνηόηεηεο θαη δηαθνξέο ηνπο. γ) Αξηζκήζηε ηηο θαη ηνπνζεηείζηε ηηο ζηε ζεηξά πνπ ζέιεηε. Ίζσο απνθαζίζεηε λα εθζέζεηε ηειεπηαία ηελ πην ρηππεηή νκνηόηεηα ή δηαθνξά. δ) Σύκθσλα κε ηε ζεηξά πνπ ζρεδηάζαηε απαξηζκήζηε ηηο ιεπηνκέξεηεο ζην κεζαίν ηκήκα ηεο παξαγξάθνπ. ε) Σηελ πξόηαζε θαηαθιείδα δηαηππώζηε ην ζπκπέξαζκά ζαο από ηε ζύγθξηζε ή αληίζεζε πνπ έρεηε θάλεη. 7. Αλαινγία: Αλ ε ζεκαηηθή πεξίνδνο είλαη δηαηππσκέλε σο κεηαθνξά ή παξνκνίσζε, ηόηε ε παξάγξαθνο αλαπηύζζεηαη κε αλαινγία, δειαδή κε κηα εθηεηακέλε παξνκνίσζε. Με ηε κέζνδν ηεο αλαινγίαο βεβαηώλνπκε ηελ νκνηόηεηα αλάκεζα ζε δπν αληηθείκελα, θαηλόκελα θ.ιπ. αλόκνηα. π.ρ.: «Η εμάπισζε κηαο επηδεκηθήο αξξώζηηαο γίλεηαη όπσο θαη ε εμάπισζε κηαο ππξθαγηάο...» Η δνκή ηεο παξαγξάθνπ κε αλαινγηθή αλάπηπμε: • Θεκαηηθή πεξίνδνο: Οξίδνληαη ηα κέξε ηεο αλαινγίαο. • Σρόιηα - Λεπηνκέξεηεο: Πξνηάζζεηαη ην κέξνο ηεο αλαινγίαο πνπ είλαη απιό θαη νηθείν. Αθνινπζεί ην κέξνο ηεο αλαινγίαο πνπ ζέινπκε λα δηαζαθελίζνπκε. • Καηαθιείδα: Σπκπεξαζκαηηθά εληνπίδεηαη ην θνηλό ζηνηρείν πνπ ζπλδέεη ηα κέξε ηεο αλαινγίαο. Παξάδεηγκα Μηα αλζξψπηλε ςπρή ρσξίο ηελ πξέπνπζα παηδεία κνηάδεη κε έλα κάξκαξν ιαηνκείνπ, πνπ δελ απνθαιχπηεη θακηά απφ ηηο νκνξθηέο ηνπ, σο ηε ζηηγκή πνπ ε ηέρλε ηνπ καξκαξά απνθαιχςεη ηα ρξψκαηα θαη θέξεη ζην θσο θάζε απφρξσζε, θειίδα θαη θιέβα πνπ πεξλά κέζα απ’ ηνλ θνξκφ ηνπ. Με ηνλ ίδην ηξφπν θαη ε παηδεία, φηαλ επελεξγήζεη πάλσ ζ’ έλα έμνρν πλεχκα, καο απνθαιχπηεη φιεο ηηο θξπθέο αξεηέο θαη ηα πξνηεξήκαηά ηνπ, πνπ ρσξίο κηα ηέηνηα βνήζεηα δε ζα κπνξνχζαλ λα βγνπλ ζην θσο. 5. Δηαίξεζε: δηαίξεζε είλαη ην θνκκάηηαζκα ελόο όινπ ζηα κέξε ηνπ. Ο ηξόπνο απηόο αλάπηπμεο ησλ παξαγξάθσλ καο απνθαιύπηεη ηα ζπζηαηηθά ζηνηρεία από ηα νπνία απνηειείηαη έλα αληηθείκελν ή κηα έλλνηα θαη καο βνεζάεη ζηελ πιεξέζηεξε θαηαλόεζή ηνπο, γηαηί δηαζαθελίδεη ζπγρξόλσο θαη ηα θύξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. Παξάδεηγκα Ο πνιηηηζκόο έρεη δύν όςεηο: ηελ πιηθή θαη ηελ πλεπκαηηθή. Η πξώηε απνβιέπεη ζηελ εμππεξέηεζε ησλ πιηθώλ αλαγθώλ ηνπ αλζξώπνπ θαη πεξηιακβάλεη όια ηα νξαηά επηηεύγκαηά ηνπ, από ηα αηειή παιαηνιηζηθά εξγαιεία κέρξη ηελ ηειεόξαζε θαη ηνπο ππνινγηζηέο. Η δεύηεξε έρεη ζηόρν λα ηθαλνπνηήζεη ηηο πλεπκαηηθέο αλεζπρίεο ηνπ αλζξώπνπ, λα απαληήζεη ζηα πξναηώληα εξσηήκαηά ηνπ γηα ηε δσή, ην ζάλαην, ηε θύζε, ηελ αιήζεηα, ηελ ειεπζεξία. Εθθξάδεηαη θαηά θύξην ιόγν κε ηε ζξεζθεία, ηελ επηζηήκε θαη ηελ ηέρλε. Θόδσξνο Ληαλόο 3. Αηηηνιόγεζε: ε κέζνδνο απηή αθνινπζείηαη όηαλ ε άπνςε πνπ εκπεξηέρεηαη ζηε ζεκαηηθή πεξίνδν ρξήδεη αηηηνιόγεζεο, γηα λα απνδεηρζεί ε αιήζεηα ηνπ ηζρπξηζκνύ. (Η ζεκαηηθή πεξίνδνο καο παξαθηλεί λα ξωηήζνπκε «γηαηί;») Γηα ηελ αλάπηπμε κηαο παξαγξάθνπ κε αηηηνιόγεζε ρξεζηκνπνηνύληαη: αηηηνινγηθέο πξνηάζεηο πνπ εηζάγνληαη κε αηηηνινγηθνύο ζπλδέζκνπο (γηαηί, επεηδή, αθνύ) ππνζεηηθνί ζπιινγηζκνί, πνπ δειώλνπλ ηνλ όξν ή ηελ πξνϋπόζεζε κε ηελ νπνία γίλεηαη θάηη (αλ, εάλ, ζαλ, άκα, ππό ηελ πξνϋπόζεζε). Ελδεηθηηθό ιεμηιόγην γηα ηελ αλάπηπμε παξαγξάθνπ κε ηε κέζνδν ηεο αηηηνιόγεζεο: • Ρήκαηα: απνδίδεηαη, επζύλεηαη, εξκελεύεηαη, αηηηνινγείηαη, πεγάδεη, θαηαινγίδεηαη, αλάγεηαη θ.ιπ. • Οπζηαζηηθά: αηηία, αίηην, ιόγνο, επζύλε, παξάγνληαο, ξίδα, θίλεηξν, εζηία, ειαηήξην. Παξάδεηγκα Ο ζεκεξηλφο ζχδπγνο θαη παηέξαο, δελ ζέιεη λα ζθεθηεί ηνλ εαπηφ ηνπ ζε ζέζε ίζε κε ηε γπλαίθα ηνπ θαη λα ζπλεξγαζηεί καδί ηεο γηα ηα θνηλά πξνβιήκαηα ηνπ ζπηηηθνχ ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη, γηαηί πξηλ ιίγα ρξφληα ν ησξηλφο ζχδπγνο θαη παηέξαο έδεζε ζαλ παηδί, κέζα ζε κηα ιεηηνπξγηθή απζηεξφηεηα ηνπ νηθνγελεηαθνχ ηνπ πεξηβάιινληνο, ε νπνία ηνλ είρε θαηαπηέζεη θη αθφκα ηνπ είρε θάλεη βίσκα δσήο, πσο ν άληξαο έρεη ηελ πξσηνθαζεδξία, είλαη λνηθνθχξεο, ελψ ε γπλαίθα είλαη ε λνηθνθπξά θαη ην θνηλσληθά εηεξφλνκν άηνκν. Δελ ηνικνχζε λα αληηκηιήζεη ζην γνληφ, πνπ ήηαλ ε εμνπζία. Ο δηάινγνο ήηαλ αλχπαξθηνο, αθνχ ν λνηθνθχξεο απνθάζηδε γηα ηελ ηχρε ησλ κειψλ ηεο κνλνθξαηνξηθήο νηθνγελεηαθήο επηθξάηεηαο. Γηάλλεο θιεξφο 6.Αίηηα θαη απνηειέζκαηα: κε ηνλ ηξόπν απηό αλαθέξεηε ζηε ζεκαηηθή πεξίνδν ηηο αηηίεο πξόθιεζεο ελόο θαηλνκέλνπ θαη ζηα ζρόιηα αλαιπηηθά ηα απνηειέζκαηα. Παξάδεηγκα: “Τέινο, θαη άιιεο εκπεηξίεο απνδείμαλε όηη ην κεγαιύηεξν κέξνο ησλ αλζξώπσλ ζπγθξαηεί επθνιόηεξα ηα κελύκαηα πνπ επηβεβαίσλαλ ηελ άπνςή ηνπο από εθείλα πνπ ηελ αληηζηξαηεύνληαη. Γη’ απηφ ην ιφγν γίλεηαη ελ γέλεη απνδεθηφ πσο η’ απνηειέζκαηα ησλ κέζσλ καδηθήο επηθνηλσλίαο ηείλνπλ, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, λα ελδπλακψζνπλ θαη λα ζηαζεξνπνηήζνπλ ηηο ήδε δηακνξθσκέλεο γλψκεο. Σ’ απνηειέζκαηα κεηαζηξνθήο δελ είλαη αλχπαξθηα, αιιά είλαη ζπαληφηεξα. Ή - γηα λα αθξηβνινγήζνπκε- δπλαηφλ λα ππάξμνπλ, φηαλ πηνζεηεζνχλ γλψκεο πνπ ηηο εκθαλίδνπλ σο λέεο, ελψ είλαη πάξα πνιχ δχζθνιν λα πείζεηο, φηαλ αληηηίζεζαη αλνηρηά ζε πξνυπάξρνπζεο αληηιήςεηο. (Ζαλ Καδλέβ) Εγώ βαρέθηκα... ...έκανα και κακά! Πω, πω γνώςεισ ! 8.πλδπαζκόο κεζόδσλ: είλαη δπλαηόο ν ζπλδπαζκόο όισλ ησλ πξναλαθεξζέλησλ κεζόδσλ αλάπηπμεο παξαγξάθνπ. Αλ θαη νη παξάγξαθνη αλαπηύζζνληαη κε κηα απιή κέζνδν, εληνύηνηο πνιιέο θνξέο νη ζπγγξαθείο ρξεζηκνπνηνύλ έλα ζπλδπαζκό δύν ή πεξηζζνηέξσλ κεζόδσλ. Ο ιόγνο πνπ επηβάιιεη ην ζπλδπαζκό είλαη ην όηη ν ζπγγξαθέαο γξάθνληαο ηελ παξάγξαθό ηνπ δελ έρεη ζπγθεληξσκέλε όζν πξέπεη ηελ πξνζνρή ηνπ πάλσ ζηε κέζνδν · ηνλ ελδηαθέξεη πην πνιύ ην ηη ζέιεη λα πεη θαη πώο κπνξεί λα ην πεη θαιύηεξα ζηνπο αλαγλώζηεο ηνπ. πγθεληξώλεηαη επνκέλσο ζηε κεηάδνζε ησλ ηδεώλ ηνπ. Παξάδεηγκα: Με ηηο απνδεκίεο ζπκβαίλεη ην ίδην. Είηε είλαη βίαηεο είηε εηξεληθέο, είλαη φπσο ηα θπζηθά θαηλφκελα: ζπκβαίλνπλ θαη θαλείο δελ κπνξεί λα ηηο ειέγμεη. Τπάξρεη “απνδεκία” όηαλ έλαο νιόθιεξνο ιαόο, ζηγά ζηγά, κεηαθηλείηαη από ηε κηα πεξηνρή ζηελ άιιε (θαη δελ είλαη θαζνξηζηηθφ πφζνη ζα κείλνπλ ζηελ πεξηνρή πξνέιεπζεο, αιιά ζε πνην βαζκφ νη απνδεκνχληεο αιιάδνπλ ξηδηθά ηνλ πνιηηηζκφ ηεο πεξηνρήο ζηελ νπνία κεηαθηλήζεθαλ). Τπήξμαλ κεγάιεο απνδεκίεο απφ αλαηνιή πξνο δχζε, ζηε δηάξθεηα ησλ νπνίσλ νη ιανί ηνπ Καπθάζνπ άιιαμαλ ηελ θνπιηνχξα θαη ηε βηνινγηθή ηαπηφηεηα ησλ απηνρζφλσλ. Τπήξμαλ νη κεηαθηλήζεηο ησλ ιεγφκελσλ “βαξβαξηθψλ” θχισλ πνπ πιεκκχξηζαλ ηε Ρσκατθή Απηνθξαηνξία θαη δεκηνχξγεζαλ λέα βαζίιεηα θαη λένπο πνιηηηζκνχο, νη νπνίνη νλνκάζηεθαλ αθξηβψο “ξσκαηνβαξβαξηθνί” ή “ξσκαηνγεξκαληθνί”. Τπήξμε ε επξσπατθή απνδεκία πξνο ηελ ακεξηθαληθή ήπεηξν, απφ ηε κηα πιεπξά ησλ αθηψλ ηεο Αλαηνιήο σο ηελ Καιηθφξληα, απφ ηελ άιιε, απφ ηα λεζηά ηεο Καξατβηθήο θαη ην Μεμηθφ σο ην άθξν ηνπ Cono Sur. Έζησ θαη ελ κέξεη ππήξμε πνιηηηθά πξνζρεδηαζκέλε, κηιψ γηα απνδεκία, γηαηί νη ιεπθνί πνπ ήιζαλ απφ ηελ Επξψπε δελ είλαη ηφζν φηη πήξαλ ηηο ζπλήζεηεο θαη ηελ θνπιηνχξα ησλ ληφπησλ, φζν φηη ίδξπζαλ έλα λέν πνιηηηζκφ ζηνλ νπνίν αθφκε θαη νη ληφπηνη (φζνη επέδεζαλ) πξνζαξκφζηεθαλ. Οπκπέξην Έθν, “Πέληε εζηθά θείκελα” Η ζπγθεθξηκέλε παξάγξαθνο αλαπηύζζεηαη κε νξηζκό θαη παξαδείγκαηα ΑΣΚΗΣΗ Αλαπηύμηε ηελ ζεκαηηθή πξόηαζε πνπ αθνινπζεί ζε κία παξάγξαθν «Πολλοί ξένοι από υτωσέρ σώπερ μεταναστεύοςν σε αναπτςγμένερ σώπερ.»
© Copyright 2024 Paperzz
