∆ηµήτριος Θεοδωρίδης, Φιλόλογος καθηγητής
«Σ ταθ µο ί σ τη ν ελ αιο κ αλ λ ιέ ργ εια κ αι ο Ελ αιο υργ ικ ός Σ υνεταιρισ µός Π ρίνο υ «∆ Η Μ Η ΤΡ Α » »
Ο
Ελ αιο υργ ικ ός Σ υνεταιρισ µός Π ρίνο υ «∆ ή µη τρα» ιδρύ θ η κ ε το 19 2 6 . Η )ρώ τη το υ
ο νο µασ ία ή ταν Γεω ργ ικ ός Σ υνεταιρισ µός Κ αζ αβη τίο υ «Η ∆ ή µη τρα» κ αι αργ ότερα, όταν
α)έ κ τη σ ε ελ αιο τριβείο µετο νο µά σ τη κ ε σ ε Ελ αιο υργ ικ ό Π ισ τω τικ ό Σ υνεταιρισ µό «Η
∆ ή µη τρα» .
Α ρχικ ά το ν α)ο τελ ο ύ σ αν 6 0 µε 8 0 µέ λ η , κ ά το ικ ο ι όλ ο ι το υ Μ εγ ά λ ο υ κ αζ αβη τίο υ. Το )ρώ το
διο ικ η τικ ό σ υµβο ύ λ ιο α)αρτιζ όταν α)ό το υς εξ ή ς σ υνεταίρο υς: Π ρόεδρο ς ο Ν ικ όλ αο ς Σ τενός,
Ταµίας ο Σ ταύ ρο ς Α σ τερινό)ο υλ ο ς, Γραµµατέ ας ο Ξ ανθ ός Χ ατζ η ξ ανθ ός κ αι µέ λ η ο Γεώ ργ ιο ς
Π α)ανικ ο λ ά ο υ κ αι ο Ι ω ά ννη ς Β ο υλ γ αρίδη ς.
Ό σ ο ο Σ υνεταιρισ µός ή ταν Γεω ργ ικ ός Π ισ τω τικ ός η µόνη δρασ τη ριότη τά το υ ή ταν η
σ ύ ναψ η κ ά )ο ιω ν δανείω ν α)ό τη ν Α γ ρο τικ ή Τρά )εζ α τη ς Ελ λ ά δο ς, κ αλ λ ιεργ η τικ ώ ν κ αι
ελ αιο σ υλ λ ο γ ή ς. Η
έ κ θ λ ιψ η το υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ τω ν µελ ώ ν το υ γ ινόταν σ τα ιδιω τικ ά
ελ αιο τριβεία τω ν αδερφ ώ ν Π α)αδη µη τρίο υ σ τη Σ κ ά λ α κ αλ λ ιρά χη ς, τω ν αδερφ ώ ν Α γ α)η το ύ
κ αι Π α)ασ τυλ ιανο ύ σ τη Σ κ ά λ α Σ ω τή ρο ς κ αι τω ν αδερφ ώ ν Λ αµ)ίρη α)ό το Θ εο λ όγ ο σ τη
Σ κ ά λ α Π ρίνο υ, το ο )ο ίο τελ ικ ά )εριή λ θ ε σ τη ν κ υριότη τα τω ν αδερφ ώ ν Π α)αδη µη τρίο υ.
Η έ λ λ ειψ η όµω ς εµ)ισ το σ ύ νη ς τω ν )αραγ ω γ ώ ν )ρο ς το υς ιδιο κ τή τες τω ν ελ αιο τριβείω ν κ αι
η εκ µετά λ λ ευσ ή το υς α)ό το υς εµ)όρο υς )ο υ χρη σ ιµο )ο ιο ύ σ αν χαλ ασ µέ νες ζ υγ αριέ ς, τα
«κ λ εφ το κ ά νταρα» , γ ια να ζ υγ ίζ ο υν τις ελ ιέ ς, ω ρίµασ αν τη ν ιδέ α σ το υς σ υνεταίρο υς να
κ ατασ κ ευά σ ο υν το δικ ό το υς ελ αιο τριβείο .
Το 19 3 6 ο αριθ µός τω ν σ υνεταίρω ν έ χει φ τά σ ει σ τα 12 0 µέ λ η , τα ο )ο ία )ρο έ ρχο νται α)ό τις
κ ο ινότη τες, Μ ικ ρο ύ κ αι Μ εγ ά λ ο υ Κ αζ αβη τίο υ. Το ∆ ιο ικ η τικ ό σ υµβο ύ λ ιο το υ Σ υνεταιρισ µο ύ
τη ν )ερίο δο εκ είνη α)αρτιζ όταν α)ό το υς εξ ή ς: Γραµµατέ ας ο Γεώ ργ ιο ς Μ αυρο µµά τη ς,
Ταµίας ο Α νασ τά σ ιο ς Γιω ργ αλ ά ς, Μ έ λ η ο ι Θ εµισ το κ λ ή ς Υ δριώ τη ς κ αι Ευά γ γ ελ ο ς Κ ά λ τσ ας.
Π ρόεδρο ς ή ταν ο Φ ίλ ι))ο ς Π α)ά νθ ιµο ς, ο ο )ο ίο ς υ)ή ρξ ε ο )ρω τεργ ά τη ς τη ς υλ ο )ο ίη σ η ς τη ς
ιδέ ας δη µιο υργ ίας ενός σ υνεταιρισ τικ ο ύ ελ αιο τριβείο υ. Α υτός ξ εκ ίνη σ ε τις )ρο σ )ά θ ειέ ς το υ
δίχω ς να κ ατα)ο νη θ εί α)ό τις )ο λ λ α)λ έ ς αντιξ ο ότη τες κ αι, το σ η µαντικ ότερο , να ενδώ σ ει σ τις
δελ εασ τικ έ ς )ρο τά σ εις τω ν ιδιο κ τη τώ ν τω ν ιδιω τικ ώ ν ελ αιο τριβείω ν. Για τη χρη µατο δότη σ η
όµω ς τη ς κ ατασ κ ευή ς το υ ελ αιο τριβείο υ η Α ΤΕ α)αίτη σ ε τη ν αύ ξ η σ η τω ν µελ ώ ν το υ
Σ υνεταιρισ µο ύ , ώ σ τε να είναι βιώ σ ιµη η λ ειτο υργ ία το υ µε τη ν αύ ξ η σ η το υ όγ κ ο υ τη ς
)αραγ ω γ ή ς ελ αιο λ ά δο υ. Έ )ρε)ε, λ ο ι)όν, να )εισ θ ο ύ ν κ αι ά λ λ ο ι )αραγ ω γ ο ί να εγ γ ραφ ο ύ ν
σ το Σ υνεταιρισ µό, )ρά γ µα το ο )ο ίο δεν ή ταν κ αθ όλ ο υ εύ κ ο λ ο , γ ιατί α)ό τη µια υ)ή ρχε ο
φ όβο ς όσ ο ν αφ ο ρά τις υ)ο χρεώ σ εις )ο υ θ α αναλ ά µβαναν )ρο ς µια τρά )εζ α κ αι α)ό τη ν
ά λ λ η η αρνη τικ ή )ρο )αγ ά νδα )ο υ ξ εκ ινο ύ σ ε α)ό το υς ιδιο κ τή τες τω ν ιδιω τικ ώ ν
ελ αιο τριβείω ν. Α υτό το αρνη τικ ό κ λ ίµα ο Φ ίλ ι))ο ς Π α)ά νθ ιµο ς κ αι ο ι σ υνεργ ά τες το υ
κ ατόρθ ω σ αν να ανατρέ ψ ο υν )είθ ο ντας έ ναν ικ ανό αριθ µό )αραγ ω γ ώ ν να εγ γ ραφ ο ύ ν ω ς
µέ λ η το υ Σ υνεταιρισ µο ύ . Τελ ικ ά , σ ε γ ενικ ή σ υνέ λ ευσ η )ο υ α)αρτιζ όταν α)ό το ν α)αιτο ύ µενο
αριθ µό ελ αιο )αραγ ω γ ώ ν α)ο φ ασ ίσ τη κ ε η κ ατασ κ ευή σ υνεταιρισ τικ ο ύ ελ αιο τριβείο υ. Έ τσ ι,
αφ ο ύ )αρά λ λ η λ α εξ ασ φ αλ ίσ τη κ ε κ αι το ο ικ ό)εδο , ά νο ιξ ε ο δρόµο ς γ ια τη χρη µατο δότη σ η
α)ό τη ν Α ΤΕ.
Μ ε δά νειο , )ο υ )ή ρε ο σ υνεταιρισ µός το 19 3 7 , ά ρχισ αν ο ι εργ ασ ίες κ ατασ κ ευή ς το υ )ρώ το υ
σ ύ γ χρο νο υ σ υνεταιρισ τικ ο ύ ελ αιο τριβείο υ σ τη Θ ά σ ο σ τη θ έ σ η ό)ο υ βρίσ κ εται µέ χρι κ αι
σ ή µερα. Ο ι εργ ασ ίες ο λ ο κ λ η ρώ θ η κ αν το φ θ ινό)ω ρο το υ 19 3 8 . Σ τη ν κ ύ ρια είσ ο δο το υ κ τιρίο υ
εντο ιχίσ τη κ ε µια )λ ά κ α )ο υ έ γ ραφ ε «4 4 ο Σ υνεταιρισ τικ ό Π ρότυ)ο Ελ αιο τριβείο » κ αι ο
αριθ µός αφ ο ρο ύ σ ε τα σ υνεταιρισ τικ ά ελ αιο τριβεία )ο υ είχαν ανεγ ερθ εί ω ς τότε µε
χρη µατο δότη σ η τη ς Α ΤΕ σ ε όλ η τη ν Ελ λ ά δα.
Έ τσ ι, α)ό κ είνη τη χρο νιά κ αι µετά , σ χεδόν όλ ο ι ο ι ελ αιο )αραγ ω γ ο ί το υ Π ρίνο υ
εξ υ)η ρετο ύ νταν σ το ν τό)ο το υς· ο ι σ υνεταιρισ µέ νο ι α)ό το δικ ό το υς ελ αιο τριβείο κ αι ο ι
µεµο νω µέ νο ι α)ό το ιδιω τικ ό το υ ∆ η µη τρίο υ Μ η τσ έ κ ο υ, )ο υ είχε κ τισ τεί µέ σ α σ το χω ριό κ αι
λ ειτο υργ ο ύ σ ε ή δη )ριν α)ό έ να χρόνο .
Κ ατά τη διά ρκ εια τη ς βο υλ γ αρικ ή ς κ ατο χή ς 19 4 1-19 4 4 , το σ υνεταιρισ τικ ό ελ αιο τριβείο
ε)ιτά χθ η κ ε α)ό το βο υλ γ αρικ ό κ ρά το ς κ αι ο σ τρατός κ ατο χή ς )ο υ ανέ λ αβε τη λ ειτο υργ ία το υ,
δέ σ µευε τη ν )ο σ ότη τα το υ )αραγ όµενο υ λ αδιο ύ δίνο ντας σ το υς )αραγ ω γ ο ύ ς ελ αιόλ αδο µε το
κ ο υ)όνι.
Μ ετά
τη ν α)ελ ευθ έ ρω σ η , το
ελ αιο τριβείο
ε)ανή λ θ ε )ά λ ι σ τη ν κ υριότη τα το υ
Σ υνεταιρισ µο ύ . Τη ν )ερίο δο )ο υ ακ ο λ ο ύ θ η σ ε, ο Σ υνεταιρισ µός σ τη ν )ρο σ )ά θ ειά το υ να
αντα)εξ έ λ θ ει ο ικ ο νο µικ ά
τρο )ο )ο ίη σ ε το κ ατασ τατικ ό κ αι έ τσ ι ά ρχισ αν να γ ίνο νται
εγ γ ραφ έ ς µελ ώ ν χω ρίς κ ανέ ναν )εριο ρισ µό. Τότε, ο αριθ µός τω ν µελ ώ ν το υ Σ υνεταιρισ µο ύ
δι)λ ασ ιά σ τη κ ε κ αι ο ι )ερισ σ ότερο ι ελ αιο )αραγ ω γ ο ί το υ Π ρίνο υ ή ταν µέ λ η
το υ
Σ υνεταιρισ µο ύ . Ε)ίσ η ς, τη ν ε)ο χή αυτή έ γ ινε κ αι η )ρώ τη )ρο σ )ά θ εια γ ια µικ τή α)ο θ ή κ η ,
σ τη ν αρχή µε λ ίγ ο υς )αραγ ω γ ο ύ ς )ο υ κ ά θ ε χρόνο όµω ς αυξ ά νο νταν, ώ σ )ο υ έ γ ινε κ αθ ο λ ικ ή .
Α υτή η )ρω το )ο ριακ ή ε)ιλ ο γ ή α)ό τη µια ισ χυρο )ο ίη σ ε ο ικ ο νο µικ ά το Σ υνεταιρισ µό κ αι
α)ό τη ν ά λ λ η το ν έ φ ερε )ιο κ ο ντά µε τη διο ίκ η σ η τη ς Κ ο ινότη τας γ ια τη ν υλ ο )ο ίη σ η κ ο ινώ ν
σ τόχω ν )ο υ έ φ εραν τη ν ανά )τυξ η σ το τό)ο .
Τα µεγ ά λ α βή µατα )ο υ έ γ ιναν τη δεκ αετία το υ 19 5 0 µε τη σ υνεργ ασ ία Κ ο ινότη τας κ αι
Σ υνεταιρισ µο ύ Π ρίνο υ ή ταν τα εξ ή ς:
Τη διετία 19 4 9 -19 5 0 υ)ό τη ν )ρο εδρία το υ Γρη γ ο ρίο υ Χ ατζ η ανδρέ ο υ κ αι τη ν ε)ο )τεία το υ
Σ υνεταιρισ µο ύ )ραγ µατο )ο ιή θ η κ ε, µε τη βο ή θ εια τω ν µη χανη µά τω ν τη ς κ ρατικ ή ς Υ .Ε.Β ., η
εκ χέ ρσ ω σ η το υ ελ αιο κ ά µ)ο υ α)ό κ ά θ ε )αρασ ιτικ ή βλ ά σ τη σ η , ό)ω ς )ο υρνά ρια, βά τα κ .ά . Μ ε
τη ν ο λ ο κ λ ή ρω σ η το υ έ ργ ο υ έ γ ινε δυνατή η κ αλ λ ιεργ η τικ ή φ ρο ντίδα το υ εδά φ ο υς, η λ ί)ανσ η ,
διευκ ο λ ύ νθ η κ ε η ελ αιο σ υλ λ ο γ ή κ αι δη µιο υργ ή θ η κ αν ευνο ϊ κ έ ς )ρο ϋ )ο θ έ σ εις γ ια το ν
αναδασ µό )ο υ ακ ο λ ο ύ θ η σ ε.
Π ριν τη ν υλ ο )ο ίη σ η το υ αναδασ µο ύ , τα ελ αιόδενδρα βρίσ κ ο νταν υ)ό κ αθ εσ τώ ς σ χεδόν
α)όλ υτη ς σ )ο ραδικ ότη τας γ εγ ο νός )ο υ δυσ χέ ραινε τη ν ελ αιο σ υλ λ ο γ ή κ αι εµ)όδιζ ε τη
δη µιο υργ ία αγ ρο τικ ώ ν δρόµω ν. Ο ελ αιόκ αµ)ο ς ή ταν διαιρεµέ νο ς σ ε )ο λ λ ά τµή µατα )ο υ
ο νο µά ζ ο νταν «τεµ)ίχια» κ αι κ ά θ ε χρόνο , όταν έ φ τανε η )ερίο δο ς τη ς ελ αιο σ υλ λ ο γ ή ς,
ο ριζ όταν έ νας διευθ υντή ς, ο ο )ο ίο ς µε τη βο ή θ εια τω ν αγ ρο φ υλ ά κ ω ν κ αθ όριζ ε το )ρόγ ραµµα
τη ς ελ αιο σ υλ λ ο γ ή ς. Μ ε το ν τελ ά λ η ανακ ο ινω νόταν το τεµ)ίχι α)ό το ο )ο ίο θ α ά ρχιζ ε η
ελ αιο σ υλ λ ο γ ή κ αι δεν ε)ιτρε)όταν κ ανέ νας )αραγ ω γ ός να σ υλ λ έ ξ ει κ αρ)ό α)ό ά λ λ ο
«τεµ)ίχι» . Α υτό γ ινόταν αφ ενός γ ια να α)ο κ λ εισ τεί η κ λ ο )ή κ αι αφ ετέ ρο υ γ ια να α)ο φ ευχθ εί
η φ θ ο ρά το υ )εσ µέ νο υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ α)ό τη µετακ ίνη σ η ανθ ρώ )ω ν κ αι ζ ώ ω ν. Ό ταν τελ είω νε
η ελ αιο σ υλ λ ο γ ή α)ό το τεµ)ίχι )ο υ είχε ανο ίξ ει, ο ριζ όταν το ά νο ιγ µα το υ ε)όµενο υ. Ό µω ς µ’
αυτό το σ ύ σ τη µα ε)ιβραδυνόταν η ελ αιο σ υλ λ ο γ ή , γ ιατί ο ι )ερισ σ ότερο ι ελ αιο )αραγ ω γ ο ί )ο υ
ή ταν ιδιο κ τή τες µικ ρο ύ αριθ µο ύ ελ αιο δέ νδρω ν τελ είω ναν )ιο γ ρή γ ο ρα τη ν ελ αιο σ υγ κ ο µιδή
α)ό το υς λ ίγ ο υς µεγ αλ ο )αραγ ω γ ο ύ ς κ αι αναγ κ ά ζ ο νταν να )εριµέ νο υν ά )ραγ ο ι. Έ τσ ι
σ υνέ )εια αυτή ς τη ς κ αθ υσ τέ ρη σ η ς ή ταν να χά νεται µεγ ά λ ο µέ ρο ς τη ς ελ αιο )αραγ ω γ ή ς α)ό
τις κ ακ ο κ αιρίες το υ χειµώ να κ αι τα χιλ ιά δες µαυρο )ο ύ λ ια )ο υ κ ατέ φ θ αναν σ το νη σ ί.
Τα )αρα)ά νω )ρο βλ ή µατα ανέ δειξ αν τη ν αναγ κ αιότη τα το υ αναδασ µο ύ τη ς γ η ς κ αι τη ς
σ υγ κ έ ντρω σ η ς τω ν διά σ )αρτω ν ελ αιο δέ νδρω ν )ο υ κ ατείχε ο κ ά θ ε ελ αιο )αραγ ω γ ός σ ε µια
ευρεία )εριο χή . Κ ανέ νας όµω ς α)ό το υς ελ αιο κ αλ λ ιεργ η τέ ς δεν µ)ο ρο ύ σ ε να φ αντασ τεί )ώ ς
αυτή η ανά γ κ η θ α υλ ο )ο ιο ύ νταν. Ώ σ )ο υ, το έ το ς 19 5 2 , ή ρθ ε σ το ν Π ρίνο ο κ αθ η γ η τή ς
Γεω )ο νίας το υ Π ανε)ισ τη µίο υ Α θ η νώ ν Ε)αµεινώ νδας Κ υ)ριά δη ς γ ια να διερευνή σ ει τις
διαθ έ σ εις τω ν ελ αιο )αραγ ω γ ώ ν. Ν α σ η µειω θ εί ότι εκ είνη τη ν ε)ο χή η υλ ο )ο ίη σ η ενός
αναδασ µο ύ ή ταν )ρο αιρετικ ή κ αι α)αραίτη το να ζ η τη θ εί α)ό το υς )ερισ σ ότερο υς
ελ αιο )αραγ ω γ ο ύ ς. Τότε, υ)ή ρξ ε έ ντο νη διαµά χη µεταξ ύ τω ν υ)έ ρµαχω ν το υ αναδασ µο ύ κ αι
εκ είνω ν ο ι ο )ο ίο ι δεν το ν ε)ιθ υµο ύ σ αν µε )ρω το σ τά τες το υς κ τη νο τρόφ ο υς, ο ι ο )ο ίο ι
φ ο βόντο υσ αν ότι µετά τη ν υλ ο )ο ίη σ η το υ αναδασ µο ύ ο ι ιδιο κ τή τες τω ν κ τη µά τω ν θ α το υς
α)αγ όρευαν να βόσ κ ο υν τα ζ ώ α το υς µέ σ α σ ΄ αυτά . Τελ ικ ά όµω ς, )αρά τις µεγ ά λ ες
αντιδρά σ εις, ο Κ αθ η γ η τή ς κ ατόρθ ω σ ε να )είσ ει τη ν )λ ειο ψ η φ ία τω ν ελ αιο )αραγ ω γ ώ ν να
δεχτο ύ ν τη ν )ραγ µατο )ο ίη σ η το υ αναδασ µο ύ .
Υ )ο βλ ή θ η κ ε αίτη σ η σ τη ∆ / νσ η Γεω ργ ίας Κ αβά λ ας κ αι σ τη σ υνέ χεια σ το Υ )ο υργ είο
Γεω ργ ίας, το ο )ο ίο ενέ κ ρινε τη ν υλ ο )ο ίη σ η το υ )ρώ το υ αναδασ µο ύ ελ αιο δέ νδρω ν τη ς
Θ ά σ ο υ. Α κ ο λ ο ύ θ ω ς σ υσ τή θ η κ ε η ε)ιτρο )ή αναδασ µο ύ µε )ρόεδρο το ∆ ιευθ υντή Γεω ργ ίας
Κ αβά λ ας Μ ιχαή λ Ελ ευθ εριά δη , δίχω ς τη ν ε)ιµο νή το υ ο )ο ίο υ κ αι τη ν ισ χυρή θ έ λ η σ η ο
αναδασ µός θ α µαταιω νόταν. Ο ργ ανώ θ η κ ε ακ όµη σ υνεργ είο εκ τιµη τώ ν, σ το ο )ο ίο ανατέ θ η κ ε
το )ο λ ύ δύ σ κ ο λ ο έ ργ ο τη ς εκ τίµη σ η ς τη ς αξ ίας τω ν ελ αιο δέ νδρω ν. Σ υγ χρόνω ς, ο ριζ όταν κ αι
το )ερίγ ραµµα το υ υ)ό αναδασ µό αγ ρο κ τή µατο ς κ αι ακ ο λ ο υθ ο ύ σ ε η α)ο τύ )ω σ ή το υ α)ό το
το )ο γ ραφ ικ ό σ υνεργ είο . Κ ατά τη διά ρκ εια όλ ω ν αυτώ ν τω ν εργ ασ ιώ ν ανέ κ υ)ταν σ ο βαρά
)ρο βλ ή µατα, )ο υ όµω ς ξ ε)ερνο ύ νταν είτε µε τη ν )ειθ ώ είτε µε τη ν α)ο φ ασ ισ τικ ότη τα τη ς
ε)ιτρο )ή ς αναδασ µο ύ . Τελ ικ ά , ο )εδινός αναδασ µός ο λ ο κ λ η ρώ θ η κ ε κ ατά το έ το ς 19 5 6 .
Ο ο ρεινός αναδασ µός )ραγ µατο )ο ιή θ η κ ε )ο λ ύ αργ ότερα, ανά µεσ α σ τα έ τη 19 6 7 κ αι 19 7 0 .
Το το )ο γ ραφ ικ ό σ υνεργ είο µε )ρο ϊ σ τά µενο το ν Σ τέ λ ιο Π αλ )ά να ακ ο λ ο ύ θ η σ ε τις γ νω σ τέ ς
µεθ όδο υς κ αι διαδικ ασ ίες το )ο γ ρά φ η σ η ς, εκ τίµη σ η ς κ λ ). Μ ε τη ν ο λ ο κ λ ή ρω σ η κ αι το υ
ο ρεινο ύ αναδασ µο ύ κ αλ ύ φ θ η κ ε όλ η η ελ αιο κ ο µικ ή )εριο χή τη ς κ ο ινότη τας Π ρίνο υ.
Γενικ ότερα, ο αναδασ µός έ δω σ ε τη δυνατότη τα σ το υς )αραγ ω γ ο ύ ς να κ αλ λ ιεργ ή σ ο υν
εντατικ ά κ αι µε σ ύ γ χρο νο υς τρό)ο υς τα ελ αιο κ τή µατά το υς, να κ ατα)ο λ εµή σ ο υν τις
ασ θ έ νειες τη ς ελ ιά ς κ αι σ ε σ υνδυασ µό µε τη ν ά ρδευσ η )ο υ ακ ο λ ο ύ θ η σ ε να αυξ ή σ ο υν κ ατά
)ο λ ύ τη ν )αραγ ω γ ή κ αι το εισ όδη µά το υς. Ε)ίσ η ς, κ ατέ σ τη σ ε δυνατή τη δη µιο υργ ία ικ ανο ύ
δικ τύ ο υ αγ ρο τικ ώ ν δρόµω ν, χω ρίς το ο )ο ίο , σ ή µερα, θ α ή ταν αδύ νατη η διακ ίνη σ η
τρο χο φ όρω ν σ το ν κ ά µ)ο αλ λ ά κ αι σ τα ο ρεινά ελ αιο κ τή µατα. Κ αι το )ιο σ η µαντικ ό, µε το ν
αναδασ µό ο ι )αραγ ω γ ο ί α)έ κ τη σ αν τίτλ ο υς κ υριότη τας τω ν ελ αιο δέ νδρω ν αλ λ ά κ αι τη ς γ η ς
τω ν κ τη µά τω ν το υς.
Εκ τός όµω ς α)ό τη ν εκ χέ ρσ ω σ η τη ς )αρασ ιτικ ή ς βλ ά σ τη σ η ς κ αι το ν αναδασ µό τω ν
ελ αιο δέ νδρω ν, έ νας ά λ λ ο ς σ η µαντικ ός σ ταθ µός σ τη ν ελ αιο κ αλ λ ιέ ργ εια τη ς )εριο χή ς το υ
Π ρίνο υ ή ταν κ αι η διά νο ιξ η αρδευτικ ώ ν κ ο ινο τικ ώ ν γ εω τρή σ εω ν. Το έ το ς 19 5 3 , ο )ρόεδρο ς
τη ς κ ο ινότη τας Μ ιχαή λ Κ ά λ τσ ας )αρέ λ αβε α)ό τη ν αρµόδια υ)η ρεσ ία το υ υ)ο υργ είο υ
Γεω ργ ίας το γ εω τρύ )ανο κ αι µετά α)ό έ να )ερι)ετειώ δες ταξ ίδι κ ατά φ ερε να το µεταφ έ ρει
σ το ν Π ρίνο . Σ υγ χρόνω ς ή ρθ ε κ αι τεχνικ ό σ υνεργ είο )ο υ έ κ ανε όλ ες τις α)αιτο ύ µενες
εργ ασ ίες. Το 19 5 5 α)ο )ερατώ θ η κ αν ο ι εργ ασ ίες το υ γ εω τρύ )ανο υ κ αι διανο ίχθ η κ αν 12
γ εω τρή σ εις, )ο υ σ φ ραγ ίσ τη κ αν κ αι )αραδόθ η κ αν σ τη ν Κ ο ινότη τα.
Μ ετά α)ό τόσ α )ρω το )ο ριακ ά ε)ιτεύ γ µατα )ο υ έ γ ιναν σ το ν Π ρίνο , ο µεν Σ υνεταιρισ µός
το υ α)έ κ τη σ ε το )ρο βά δισ µα σ το νη σ ί, η δε Κ ο ινότη τά το υ βραβεύ τη κ ε µε δί)λ ω µα κ αι
)αρά σ η µο σ ε ε)ίσ η µη εκ δή λ ω σ η )ο υ έ γ ινε α)ό το Εθ νικ ό Ί δρυµα Ερευνώ ν σ τη ν Α θ ή να.
Για τη λ ειτο υργ ία τω ν γ εω τρή σ εω ν, τα )ρώ τα δυο -τρία χρόνια, δο κ ιµά σ τη κ ε η κ ίνη σ ή το υς
µε τρακ τέ ρ. Ό µω ς, εκ τός το υ ότι δεν ή ταν α)ο δο τικ ή ω ς )ρο ς τις )ο σ ότη τες )αρο χή ς νερο ύ ,
εγ κ υµο νο ύ σ ε κ αι κ ινδύ νο υς κ ατασ τρο φ ή ς γ ια τις αντλ ίες τω ν γ εω τρή σ εω ν. Γι΄ αυτό το λ όγ ο ,
το 19 5 9 , το Κ ο ινο τικ ό Σ υµβο ύ λ ιο α)ο τελ ο ύ µενο α)ό το υς Ν ικ όλ αο Γεω ργ ίο υ Γαλ ά νη ,
Λ ά µ)ρο Ευαγ γ ελ ίδη , Γεώ ργ ιο Π α)αφ ιλ ί))ο υ, Φ ίλ ι))ο Κ υρανασ τά σ η , Γεώ ργ ιο Μ αυρο µµά τη ,
Κ ω νσ ταντίνο Μ )ο ύ ρα κ αι )ρόεδρο το Ζ αρίφ η Β ο γ ιατζ ή έ θ εσ ε ω ς ε)ιτακ τικ ή )ρο τεραιότη τα
τη ν ε)ίλ υσ η το υ ζ η τή µατο ς τη ς λ ειτο υργ ίας τω ν γ εω τρή σ εω ν µε τη ν η λ εκ τρο κ ίνη σ ή το υς α)ό
τη ∆ ΕΗ .
Η ιδέ α όµω ς αυτή εκ είνη τη ν )ερίο δο , το 19 6 0 , έ µο ιαζ ε µε όνειρο , γ ιατί η ∆ ΕΗ δεν είχε
η λ εκ τρο δο τή σ ει ακ όµη )όλ εις κ αι )εριο χέ ς τη ς χώ ρας µας )ο υ βρίσ κ ο νταν δί)λ α σ το δίκ τυο
µεταφ ο ρά ς ρεύ µατο ς. Ό µω ς, α)ό τη µια η ε)ιτακ τικ ή ανά γ κ η τη ς λ ειτο υργ ίας τω ν
γ εω τρή σ εω ν κ αι α)ό τη ν ά λ λ η η )αρο υσ ία δύ ο υ)ο υργ ώ ν σ τη ν κ υβέ ρνη σ η το υ Κ ω ν/ νο υ
Κ αραµανλ ή α)ό το νο µό Κ αβά λ ας, το υ σ υµ)ατριώ τη µας Α ύ γ ο υσ το υ Θ εο λ ο γ ίτη ω ς
υ)ο υργ ο ύ Β ο ρείο υ Ελ λ ά δο ς κ αι το υ Ν ικ όλ αο υ Μ ά ρτη ω ς υ)ο υργ ο ύ Β ιο µη χανίας έ )αιξ αν
κ αταλ υτικ ό ρόλ ο σ το να κ αµφ θ ο ύ ν ο ι σ ο βαρέ ς αντιρρή σ εις το υ διευθ υντή τη ς ∆ ΕΗ
Μ )ο υζ ά κ η .
Σ τις αρχέ ς το υ 19 6 1 υ)ο γ ρά φ η κ ε η σ ύ µβασ η α)ό µέ ρο υς τη ς ∆ ΕΗ κ αι τη ς κ ο ινότη τας
Π ρίνο υ σ ύ µφ ω να µε τη ν ο )ο ία η )ρώ τη αναλ ά µβανε τη ν υ)ο χρέ ω σ η να η λ εκ τρο δο τή σ ει τις
υ)ά ρχο υσ ες αρδευτικ έ ς γ εω τρή σ εις σ το ν κ ά µ)ο το υ Π ρίνο υ κ αι η δεύ τερη να κ αταβά λ ει το
)ο σ ό τω ν 9 0 0 .0 0 0 δραχµώ ν, το ο )ο ίο θ α έ )αιρνε ω ς δά νειο α)ό το )ρόγ ραµµα ε)ενδύ σ εω ν
το υ Ν ο µαρχιακ ο ύ Ταµείο υ, κ ι ά λ λ ες 10 0 .0 0 0 )ο υ θ α εξ ασ φ ά λ ιζ ε α)ό τα κ ο ινά τη ς έ σ ο δα.
Η ∆ ΕΗ , αφ ο ύ νο ίκ ιασ ε το κ τίριο το υ )αλ ιο ύ ελ αιο τριβείο υ τω ν αδερφ ώ ν Π α)αδη µη τρίο υ
κ αι εγ κ ατέ σ τη σ ε σ ’ αυτό )ετρελ αιο µη χανέ ς, δη µιο ύ ργ η σ ε σ τη Θ ά σ ο το ν )ρώ το το )ικ ό σ ταθ µό
η λ εκ τρο )αραγ ω γ ή ς. Π αρά λ λ η λ α κ ατασ κ εύ ασ ε κ αι δίκ τυο µεταφ ο ρά ς το υ ρεύ µατο ς )ρο ς τις
γ εω τρή σ εις.
Η
Κ ο ινότη τα α)ό τη ν )λ ευρά τη ς εγ κ ατέ σ τη σ ε τη ν α)αιτο ύ µενη υ)ο δο µή σ τις γ εω τρή σ εις
( η λ εκ τρο κ ινη τή ρες κ λ ).) γ ια να γ ίνει δυνατή η σ ύ νδεσ ή το υς µε το δίκ τυο τη ς ∆ ΕΗ µε έ να
δεύ τερο δά νειο 3 5 0 .0 0 0 δραχµώ ν )ο υ έ λ αβε α)ό το Ν ο µαρχιακ ό ταµείο .
Έ τσ ι, το ν Α ύ γ ο υσ το το υ 19 6 1, η λ εκ τρο δο τή θ η κ ε )ρώ τη η γ εώ τρη σ η σ τα Κ ο τσ ίνια κ αι έ γ ινε
η τελ ετή τω ν εγ κ αινίω ν µε τη ν )αρο υσ ία τω ν υ)ο υργ ώ ν Θ εο λ ο γ ίτη κ αι Μ ά ρτη , το υ Β ο υλ ευτή
κ αβά λ ας Β ενέ τη , το υ νο µά ρχη Μ )αγ λ ανέ α, σ τελ εχώ ν τη ς ∆ ΕΗ , εκ )ρο σ ώ )ω ν τω ν κ ο ινο τή τω ν
το υ νη σ ιο ύ , κ αθ ώ ς κ αι )ο λ λ ώ ν κ ατο ίκ ω ν.
Η ά ρδευσ η τω ν ελ αιο δέ νδρω ν µε το νερό τω ν γ εω τρή σ εω ν κ ατέ δειξ ε α)ό τη ν )ρώ τη χρο νιά
τη διαφ ο ρά σ τη ν αύ ξ η σ η κ αι βελ τίω σ η τη ς ελ αιο )αραγ ω γ ή ς. Σ ε σ υνδυασ µό µε τη χρή σ η
χη µικ ώ ν λ ι)ασ µά τω ν κ αι τη ν κ ατα)ο λ έ µη σ η
τω ν ασ θ ενειώ ν τω ν ελ αιο δέ νδρω ν,
)ο λ λ α)λ ασ ίασ αν τη ν ελ αιο )αραγ ω γ ή κ αι κ ατόρθ ω σ αν να κ ατασ τή σ ο υν βρώ σ ιµη , σ ε µεγ ά λ ο
)ο σ ο σ τό, τη ν ελ ιά µε σ υνέ )εια τη θ εαµατικ ή ά νο δο τη ς το )ικ ή ς ο ικ ο νο µίας.
Έ να όµω ς )ρόβλ η µα )ο υ )ρο έ κ υψ ε µε τη ν έ ναρξ η λ ειτο υργ ίας τω ν γ εω τρή σ εω ν, ή ταν η
έ λ λ ειψ η δικ τύ ο υ µεταφ ο ρά ς το υ νερο ύ σ τα κ τή µατα. Α υτή , τα )ρώ τα χρόνια, γ ινόταν µε
αυλ ά κ ια, αλ λ ά έ τσ ι χανόταν µεγ ά λ η )ο σ ότη τα νερο ύ . Γι΄ αυτό )ρόβαλ ε ε)ιτακ τικ ή η ανά γ κ η
δη µιο υργ ίας δικ τύ ο υ µεταφ ο ρά ς το υ νερο ύ µε σ ω λ η νώ σ εις. Α υτό ε)ιτεύ χθ η κ ε τα ε)όµενα
χρόνια, ε)ί )ρο εδρίας σ το σ υµβο ύ λ ιο τη ς κ ο ινότη τας Θ εο δώ ρο υ Χ ατζ η ανδρέ ο υ, µε
δανειο δο τή σ εις το υ νο µαρχιακ ο ύ ταµείο υ. Μ ά λ ισ τα ε)εκ τά θ η κ ε το δίκ τυο κ αι έ γ ιναν κ ά )ο ιες
ανυψ ώ σ εις το υ νερο ύ , ώ σ τε να κ αλ υφ θ ο ύ ν ο ι αρδευτικ έ ς ανά γ κ ες κ αι τω ν κ τη µά τω ν )ο υ
βρίσ κ ο νταν ψ η λ ότερα α)ό τις γ εω τρή σ εις.
Η τεχνο λ ο γ ικ ή εξ έ λ ιξ η , κ αθ ώ ς κ αι η σ υνεχή ς αύ ξ η σ η τω ν µελ ώ ν το υ Σ υνεταιρισ µο ύ , κ αι
κ ατά σ υνέ )εια, κ αι η αύ ξ η σ η το υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ )ο υ έ )ρε)ε να εκ θ λ ιβεί, ο δή γ η σ ε το
Σ υνεταιρισ µό, κ ατά κ αιρο ύ ς, σ τη ν αντικ ατά σ τασ η τω ν µη χανη µά τω ν το υ εργ ο σ τασ ίο υ κ αι
σ τη ν ε)έ κ τασ η τω ν αρχικ ώ ν κ τιριακ ώ ν εγ κ ατασ τά σ εω ν.
Ενδεικ τικ ά αναφ έ ρο υµε ότι το εργ ο σ τά σ ιο αρχικ ά ξ εκ ίνη σ ε τη λ ειτο υργ ία το υ µε δυο
κ λ ασ ικ ά )ιεσ τή ρια, )έ ρασ ε σ τη σ υνέ χεια σ τα υ)ερ)ιεσ τή ρια ψ υχρή ς )ιέ σ εω ς, ε)ανή λ θ ε σ τη
θ ερµή )ίεσ η µε το σ ύ σ τη µα Σ ω τη ρέ λ η κ αι τελ ικ ά σ τα φ υγ ο κ εντρικ ά µη χανή µατα Ζ αµ)έ κ ο υ
κ αι Ν τόιτς.
Ειδικ ότερα, σ το διά σ τη µα 19 9 3 -19 9 9 , ε)ί )ρο εδρίας το υ Α νασ τασ ίο υ Εµµανο υη λ ίδη ,
εγ κ ατασ τά θ η κ ε σ το εργ ο σ τά σ ιο το σ ύ γ χρο νο µη χά νη µα Α . Λ αβά λ )έ ντε ( 5 ) το νώ ν, ψ υχρή ς
έ κ θ λ ιψ η ς το υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ, µε το ο )ο ίο λ ειτο υργ εί έ ω ς σ ή µερα κ αι αγ ο ρά σ τη κ ε ο ικ ό)εδο γ ια
τη ν ενα)όθ εσ η κ αι διαχείρισ η το υ ελ αιο )υρή να, υ)ο )ρο ϊ όντο ς τη ς ε)εξ εργ ασ ίας το υ
ελ αιο κ ά ρ)ο υ.
Σ τη σ υνέ χεια, α)ό το 19 9 9 έ ω ς το 2 0 11, ε)ί )ρο εδρίας Γεω ργ ίο υ Κ αρκ αµά νη κ αι
Α ντι)ρο εδρίας Ευά γ γ ελ ο υ Γιά ντσ ο υ )ραγ µατο )ο ιή θ η κ ε ο εκ σ υγ χρο νισ µός το υ ελ αιο τριβείο υ
µε τη ν αντικ ατά σ τασ η όλ ω ν τω ν σ ιδερέ νιω ν τµη µά τω ν το υ α)ό ανο ξ είδω το µέ ταλ λ ο , τη ν
αγ ο ρά θ ερµαινόµενω ν ανο ξ είδω τω ν ελ αιο δεξ αµενώ ν κ αι τις κ τιριακ έ ς βελ τιώ σ εις γ ια τη ν
εγ κ ατά σ τασ η ενός σ ύ γ χρο νο υ τυ)ο )ο ιη τη ρίο υ. Α κ όµη , µετά α)ό αυτέ ς τις βασ ικ έ ς αλ λ αγ έ ς
σ τη λ ειτο υργ ία το υ εργ ο σ τασ ίο υ, το ∆ ιο ικ η τικ ό Σ υµβο ύ λ ιο ε)εδίω ξ ε κ αι )έ τυχε να )ά ρει τις
)ισ το )ο ιή σ εις )ρο ϊ όντο ς H A S P κ αι I S O , τη ν Π ΓΕ ( )ισ το )ο ιη µέ νη γ εω γ ραφ ικ ή έ νδειξ η ) κ αι
τη ν )ισ το )ο ίη σ η βιο λ ο γ ικ ο ύ ελ αιο λ ά δο υ. Ό λ α τα )αρα)ά νω βέ βαια ε)ιτεύ χθ η κ αν κ αι µε τη
σ υµβο λ ή τω ν ελ αιο )αραγ ω γ ώ ν το υ Π ρίνο υ, )ο υ µέ χρι σ ή µερα ε)έ δειξ αν υ)ευθ υνότη τα κ αι
σ υνέ )εια όσ ο ν αφ ο ρά τη ν )αρά δο σ η το υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ αυθ η µερόν κ αι µέ σ α σ ε τελ ά ρα ( αντί
σ ε τσ ο υβά λ ια, ό)ω ς κ ατά το )αρελ θ όν) . Το τελ ευταίο µαζ ί µε τη ν )αραµο νή το υ ελ αιο κ ά ρ)ο υ
)ριν τη ν έ κ θ λ ιψ η µέ σ α σ ε µ)αλ ετο κ ιβώ τια, κ αι όχι ό)ω ς )αλ ιότερα σ ε σ ω ρο ύ ς µέ σ α σ το υς
«µ)λ ο κ ο ύ ς» , ό)ο υ ερχόταν σ ε ε)αφ ή µε το έ δαφ ο ς κ αι σ υνθ λ ιβόταν κ ατά τη µεταφ ο ρά το υ
σ το ελ αιο τριβείο , ο δή γ η σ αν σ τη ν ά ρισ τη )ο ιότη τα το υ )αραγ όµενο υ ελ αιο λ ά δο υ, )ο υ είναι
«εξ αιρετικ ό )αρθ έ νο » ( ο ξ ύ τη τα µικ ρότερη α)ό 8 δέ κ ατα) .
Σ τη ν ο γ δο ντά χρο νη )ο ρεία το υ ο Ελ αιο υργ ικ ός Σ υνεταιρισ µός Π ρίνο υ «∆ Η Μ Η ΤΡ Α »
κ ατόρθ ω σ ε να σ υγ κ εντρώ σ ει σ τη δύ ναµή το υ σ χεδόν όλ ο υς το υς ελ αιο )αραγ ω γ ο ύ ς το υ
Π ρίνο υ, να έ χει έ να ο ργ ανω µέ νο σ ύ σ τη µα α)ό κ ο ινο ύ έ κ θ λ ιψ η ς ο λ όκ λ η ρη ς τη ς )αραγ ω γ ή ς
κ αι σ υγ χρόνω ς να ασ κ εί αυσ τη ρότατο έ λ εγ χο )ο ιότη τας το υ )ρο σ κ ο µιζ όµενο υ κ αρ)ο ύ . Ά λ λ ες
δρασ τη ριότη τέ ς το υ είναι η χο ρή γ η σ η τω ν ε)ιδο τή σ εω ν )ο υ δικ αιο ύ νται ο ι σ υνεταίρο ι, η
)ώ λ η σ η το υ ελ αιο λ ά δο υ µαζ ικ ά σ ε εµ)όρο υς κ αι τέ λ ο ς η λ ειτο υργ ία ενός Σ ο ύ )ερ Μ ά ρκ ετ, το
ο )ο ίο λ ειτο υργ εί µε )ο λ ύ µικ ρά )ο σ ο σ τά κ έ ρδο υς )ρο ς όφ ελ ο ς τω ν σ υνεταίρω ν.
Η ο ικ ο νο µικ ή θ έ σ η το υ Ελ αιο υργ ικ ο ύ Σ υνεταιρισ µο ύ Π ρίνο υ «∆ ή µη τρα» σ ή µερα είναι
δυσ χερή ς λ όγ ω τω ν χαµη λ ώ ν τιµώ ν το υ ελ αιο λ ά δο υ. Η )ίσ τη όµω ς κ αι η σ υνείδη σ η τη ς
σ υνεταιρισ τικ ή ς ιδέ ας σ το υς ελ αιο )αραγ ω γ ο ύ ς εξ ακ ο λ ο υθ εί να είναι ανε)τυγ µέ νη σ ε υψ η λ ό
βαθ µό, ώ σ τε να α)ο τελ εί εχέ γ γ υο γ ια τη ν α)ο τελ εσ µατικ ή αντιµετώ )ισ η κ αι το ξ ε)έ ρασ µα
όλ ω ν τω ν δυσ χερειώ ν.
Πηγές:
Μ ιχ αήλ Κ ά λτσ ας, Μ νή µες α)ό τη
)εριο δικ ό «Κ αζ αβη τιανά » το υ )ο λ ιτισ
Ζ αρίφ ης Β ογιατζ ής, Μ νή µες α)ό
«Κ αζ αβη τιανά » το υ )ο λ ιτισ τικ ο ύ σ υλ λ
ζ ω
τικ
ισ
όγ
ή
κ αι τις δρασ τη ριότη τες το υ Κ αζ αβη τίο υ, ετή σ ιο
ο ύ σ υλ λ όγ ο υ «το Μ ικ ρό Κ αζ αβή τι» , )ερίο δο ς 19 9 8 .
το ρικ ά γ εγ ο νότα το υ Π ρίνο υ, ετή σ ιο )εριο δικ ό
ο υ «το Μ ικ ρό Κ αζ αβή τι» , )ερίο δο ς 19 9 8 .

ετησιο προγραμμα δρασης νπδδ κεντρου κοινωνικης προστασιας

Κλείνει το εργοστάσιο της Coca Cola στη Θέρμη