Tεύχος 13 - Φεβρουάριος 2012 υγεία > ψυχολογία > διατροφή JAVIER GARAU Αναγκαίος ο εμβολιασμός και των ενηλίκων ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΙΒΟΣ Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ ΥΓΕΙΑ Ακμή... ετών 30! ΒΑΜΠΙΡ Γιατί είναι της μόδας; ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ Φίλος ή εχθρός; ΗΣ ΑΚ ΡΙ Υ ΣΚ ΤΗ .gr e itiv ΜΕ s Ν Α po ΡΕ e ΔΩ f Ι Α .li ΕΤ Ν ΤΟ Μ ΝΕ ΔΙΑ w ww ΠΟ ΤΥ υγεία 30 8 12 14 18 40 24 26 30 38 60 40 Περιεχόμενα υγεία > ψυχολογία > διατροφή life positive > life positive > life positive > life positive Tεύχος 13 - Φεβρουάριος 2012 www.lifepositive.gr 26 ΕΙΔΗΣΕΙΣ > Μικρές και ενδιαφέρουσες 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ > για τη λογοθεραπεία JAVIER GARAU > Τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά ΥΓΕΙΑ > Οι παιδικές ασθένειες πάνε... σχολείο! ΕΜΒΟΛΙΟ HPV > Όπλο στα χέρια των γυναικών ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ > «Κλειδί» η έγκαιρη διάγνωση ΑΦΙΕΡΩΜΑ > Ηλεκτρονικό τσιγάρο: Φίλος ή εχθρός; ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ > Εξωσωματική χωρίς φάρμακα! ΥΓΕΙΑ > Ακμή... ετών 30! 44 48 52 56 48 62 64 68 70 72 life positive > life positive > life positive > life positive > life υγεία ΒΑΜΠΙΡΟΜΑΝΙΑ > Γιατί κάνουν επιτυχία οι ...βρικόλακες; ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ > Δ ιαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής: Αναγνωρίστε τα σημάδια ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΙΒΟΣ > «Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ» ΔΙΑΤΡΟΦΗ > Τα μυστικά του ασβεστίου > Τι να τρώω πριν και μετά το γυμναστήριο; ΓΕΥΣΗ > Λ . Αγάλλου: Έχουμε την πλουσιότερη κουζίνα του κόσμου ΑΠΟΔΡΑΣΗ > Ναύπλιο: Έρωτας με φόντο το Μπούρτζι ΘΕΑΜΑΤΑ >Θ εατρικές παραστάσεις και μουσικές αποδράσεις ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΝΕΑ 44 του Το επόμενο τεύχος > Life > Positive < την θα κυκλοφορήσει www.lifepositive.gr >Life>Positive< ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: [email protected] www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη ου Κυριακή 18 Mαρτί ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Ραζμίκ Αγαμπατιάν > Νάντια Γιαννούλη > Ζέφη Κληρονόμου > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Ρίτα Προδρόμου > Iωάννα Pάπτη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Στέλιος Σπαντιδέας, διατροφολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. Το >Life>Positive< είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, την τρίτη Κυριακή κάθε μήνα, με τον «Τύπο της Κυριακής» H Bristol-Myers Squibb είναι H Bristol-Myers Squibb είναι µια παγκόσµια βιοφαρµακευτική εταιρεία µια παγκόσµια εταιρεία µε αποστολή της ναβιοφαρµακευτική ανακαλύπτει, να αναπτύσσει µε αποστολή της να ανακαλύπτει, να αναπτύσσει και να παρέχει καινοτόµα φάρµακα καισυµβάλλουν να παρέχει στην καινοτόµα φάρµακα που αποτελεσµατική που συµβάλλουν στην αποτελεσµατική αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. αντιµετώπιση σοβαρών ασθενειών. Together we can prevail. Together we can prevail. Together we can prevail. www.bms-greece.gr Together we can prevail. Bristol-Myers Squibb A.E. Αττικής 49-53 & Προποντίδος 2, Τ.Κ. 152 35 Βριλήσσια, Αττική ΤΘ 63883 - Bριλήσσια, Τ.Κ. 152 03, Αττική Τηλ.: 210 6074 300 & 210 6074 400, Φαξ: 210 6074 333, ΑΡ.Μ.Α.Ε. 62772/01ΑΤ/Β/07/148 www.bms-greece.gr > editοrial του Γρηγόρη Λάσκαρη Τ « 6 Δεν καπνίζω, ατμίζω! σιγάρο ή’ υγεία;», ρωτάει το χαριτωμένο ανθρωπάκι σε ένα από τα πιο πετυχημένα σποτ της αντικαπνιστικής εκστρατείας. Υγεία, είναι η απάντηση, χωρίς δεύτερη σκέψη. Οι σκέψεις αρχίζουν, όταν γίνεται αντιληπτό ότι όσοι ξιφουλκούν εναντίον του τσιγάρου δεν το κάνουν στο όνομα της υγείας, αλλά στο όνομα της απαγόρευσης για την απαγόρευση. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η πρόθυμη υποστήριξη διάφορων επιφανών ντόπιων επιστημόνων στην απαγόρευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου; Είναι είτε προϊόν άγνοιας, είτε πουριτανισμού. Για το δεύτερο δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα, για το πρώτο όμως θα προσπαθήσουμε, αν και συχνά η αρρωστημένη ηδονή που αντλεί κανείς από την επιβολή απαγορεύσεων θολώνει τις κριτικές ικανότητες, οπότε κάθε λογική εξήγηση αποβαίνει μάταια. Αυτό που προκαλεί καρκίνο στο τσιγάρο δεν είναι η νικοτίνη, αλλά η πίσσα που παράγεται όταν καίγεται το τσιγάρο. Η πίσσα είναι το προϊόν καύσης της ύλης των αποξηραμένων φύλλων του φυτού Nicotiana tabacum (στο εξής θα αναφέρεται ως «ταμπάκο» για να μη συγχέεται με τον «καπνό» που είναι το προϊόν καύσης του «ταμπάκου»). Αν αντί για ταμπάκο καπνίζαμε αποξηραμένο χαμομήλι -το οποίο δεν περιέχει νικοτίνη- πάλι θα παθαίναμε καρκίνο του πνεύμονα και έμφραγμα, επειδή πάλι θα εισπνέαμε το προϊόν καύσης μίας οργανικής ύλης. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο μπορεί να είναι απομίμηση του καπνίσματος του ταμπάκου, όμως ο καπνός που παράγεται δεν προέρχεται από καύση οργανικής ύλης, αλλά από ατμοποίηση ενός διαλύματος νικοτίνης. Τεχνικά ο καπνός του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είναι καπνός (φούμο) αλλά υδρατμός (νεράκι). Μία πρόσφατη ανασκόπηση από τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, κατέληξε ότι οι ουσίες που παράγονται στο ηλεκτρονικό τσιγάρο κατά την ατμοποίηση της νικοτίνης είναι απειροελάχιστες σε σχέση με το κανονικό τσιγάρο, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ασφαλές. Σίγουρα όμως είναι εξαιρετικά ασφαλέστερο από το κανονικό τσιγάρο και μάλλον εξίσου ασφαλές με άλλα υποκατάστατα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι οι νιτροζαμίνες που παράγονται από το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι όσες παράγονται και στα -πολυδιαφημιζόμενα- αυτοκόλλητα νικοτίνης και 1.400 φορές λιγότερες από ό,τι στο κανονικό τσιγάρο. Εννοείται ότι από το ηλεκτρονικό τσιγάρο απουσιάζουν εντελώς οι καρκινογόνοι πολυκυκλικοί υδρογονάνθρακες, γεγονός που μας φέρνει αντιμέτωπους με το αμείλικτο ερώτημα: ποιος είναι ο σκοπός της αντικαπνιστικής εκστρατείας; Μία και μόνο μία απάντηση υπάρχει: η μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας που προκύπτει από το κάπνισμα του ταμπάκου. Υπάρχουν δύο αντικαπνιστικές σχολές: αυτή των πραγματιστών, που θεωρεί ότι η ορθή αντιμετώπιση είναι η μείωση της επικινδυνότητας του καπνίσματος και αυτή των φανατικών, με σλόγκαν «κόφτο ή πέθανε». Οι φανατικοί δε χάρηκαν ιδιαίτερα με την έλευση του ηλεκτρονικού τσιγάρου, επειδή αυτό εκθέτει τα πραγματικά τους κίνητρα, που δεν είναι άλλα από την εκρίζωση κάθε ηδονικής συνήθειας. Επίσης, εκλείπει και η αγαπημένη τους φιλάνθρωπη δικαιολογία, το παθητικό κάπνισμα. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο εκπέμπει άοσμο ατμό χωρίς καρκινογόνες ουσίες, οπότε δεν μπορεί να βλάψει τον διπλανό. Αν επικρατήσουν οι φανατικοί, το μόνο που θα επιτύχουν θα είναι να ξανα-παραδώσουν τους τέως καπνιστές στα χέρια της καπνοβιομηχανίας. Εκτός και αν αυτό επιθυμούν κάποιοι… < > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΠΡΟΟΡΙΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΙΑΤΡΩΝ & ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ To προϊόν δεν αποτελεί υποκατάστατο μίας ισορροπημένης διατροφής•Αριθ. Πρωτ. Γνωστοποίησης ΕΟΦ: 63196/09.09.2011 BETA GLUCANS IMMUNE COMPLEX Ολοκληρωμένη προστασία του ανοσοποιητικού συστήματος Περιέχει 1,3 Βήτα Γλυκάνες, οι οποίες τονώνουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μπορούν να βοηθήσουν ενάντια σε λοιμώξεις του άνω αναπνευστικού Επιπλέον περιλαμβάνει βιταμίνη Ester C, ψευδάργυρο, χαλκό, σελήνιο, βιταμίνη D3 και σύμπλεγμα μούρων Elderberry, Blueberry και Acai με αντιοξειδωτική δράση, καθιστώντας το Beta Glucans Immune Complex της Solgar τη σίγουρη λύση απέναντι στις καθημερινές προκλήσεις του μοντέρνου τρόπου ζωής. μία εταιρία της ÁÈÇÍÁ: Τ. 210 95 79 707 • F. 210 95 72 169 • e-mail: [email protected] • www.iso-plus.gr • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Τ. 2310 028 668 • F. 2310 028 668 εσωτ. 2301 > υγεία Μικρά & ενδιαφέροντα > Τρελό; Έρχεται φόρος στις... «ανθυγιεινές» τροφές! 8 Η επιβολή υψηλότερης φορολογίας σε τρόφιμα που θεωρούνται «ανθυγιεινά», καθώς διαθέτουν μεγάλη περιεκτικότητα σε λίπος, αλάτι και ζάχαρη, υπήρξε το βασικό θέμα συζήτησης, στο πλαίσιο πρόσφατης συνεδρίασης της Επιστημονικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής. Συγκεκριμένα, στη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε υπό τον ειδικό γραμματέα κ. Κώστα Παταβούκα και την καθηγήτρια κυρία Αθηνά Λινού, η επιβολή υψηλότερης φορολογίας στα «ανθυγιεινά» τρόφιμα απ’ ό,τι στα φρούτα και τα λαχανικά, θεωρείται βασικό εργαλείο για την υιοθέτηση μιας πιο σωστής διατροφής. Στο πλαίσιο επεξεργασίας ειδικού πορί- > Life > Positive < σματος που πραγματοποιεί η Επιστημονική Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής, για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας, συζητήθηκε και η ανάγκη επιβολής αυστηρού ελέγχου, όσον αφορά στις τηλεοπτικές διαφημίσεις που προβάλλουν τρόφιμα κατά τη διάρκεια των παιδικών προγραμμάτων. Oι διαδικασίες σύνταξης του πορίσματος θα ολοκληρωθούν στα τέλη Μαρτίου, οπότε και θα παραδοθεί στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας. Το πόρισμα θα προτείνει, μεταξύ άλλων, ένα καθημερινό διαιτολόγιο χαμηλού κόστους για τις ελληνικές οικογένειες, που θα αποτελείται από ντόπια προϊόντα. Επίσης, πρόταση για τη διαμόρφωση ενός εθνικού διαιτολογίου για τα δημόσια νοσοκομεία όλης της χώρας, με στόχο την προστασία της υγείας των νοσηλευομένων και τον έλεγχο των δαπανών για την Υγεία. > Πόνος στα αυτιά; Μασήστε τσίχλα! Οι ωτίτιδες προσβάλλουν συχνά τα παιδιά, προκαλώντας πολλές φορές αφόρητο πόνο. Πρόσφατο δημοσίευμα της «New York Times» αναφέρει πως η μάσηση τσίχλας με ξυλιτόλη, μπορεί να λειτουργήσει καταπραϋντικά στον πόνο. Οι τσίχλες με ξυλιτόλη προωθούνται για την πρόληψη της τερηδόνας, οι επιστήμονες όμως παρατήρησαν πως η ουσία αυτή ενδέχεται να αναστέλλει και την ανάπτυξη των βακτηρίων που ευθύνονται για πολλά κρούσματα ωτίτιδας. Η παρατήρηση αυτή οδήγησε στην πραγματοποίηση μελέτης που σαν στόχο είχε να εξακριβώσει αν, πράγματι, παιδιά που μασούν συστηματικά τσίχλες, εμφανίζουν λιγότερα επεισόδια ωτίτιδας. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή 3100 παιδιών, έδειξε ότι τα παιδιά που μασούν τσίχλες με ξυλιτόλη διατρέχουν 25% μικρότερο κίνδυνο να εκδηλώσουν οξεία ωτίτιδα. Ωστόσο, επειδή τα παιδιά σε αυτές τις μελέτες μασούσαν τσίχλα πέντε φορές την ημέρα κατά μέσο όρο, δεν είναι βέβαιο ότι οι μικρότερες δόσεις είναι εξίσου αποτελεσματικές. Επιπλέον, επειδή η ξυλιτόλη μπορεί να προκαλέσει στομαχικά ενοχλήματα οι ερευνητές λένε πως απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, προτού γίνουν επίσημες συστάσεις προς το κοινό. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία μικρά & ενδιαφέροντα > Ο Τζον Λένον καταπολεμά το άγχος! Θέλετε να ηρεμήσετε και να διώξετε το άγχος της ημέρας; Βάλτε στο cd player το Imagine του Τζον Λένον και... αντίο στρες! Αμερικανοί ψυχολόγοι δημιούργησαν μια λίστα με τα δέκα τραγούδια που μας ηρεμούν, μας χαλαρώνουν και βελτιώνουν την ψυχολογία μας. Σύμφωνα με τους ψυχολόγους Γκαλίνα Μίντλιν, Ντον Ντιρουσό και Τζόζεφ Καρντίλο, υπάρχει ένα τραγούδι για κάθε διάθεση. Η μελέτη τους, με τίτλο «10 τρόποι με τους οποίους η αγαπημένη σας μουσική μπορεί να φέρει επανάσταση στην υγεία σας, τη μνήμη, την οργάνωση, την προσοχή, και πολλά άλλα» μοιάζει με εγχειρίδιο αντιμετώπισης του στρες. Χαρακτηριστική η δήλωση του διάσημου τραγουδιστή Στινγκ, που ήταν από τους πρώτους που διάβασε το εγχειρίδιο: «Tο μυαλό σας είναι ένα ισχυρό εργαλείο, και αυτό το εγχειρίδιο θα σας βοηθήσει να αναδιαμορφώσετε θετικά τους ρυθμούς της ζωής σας». Φυσικά, το γνωστό κομμάτι το οποίο ο Στινγκ τραγούδησε με τους Police, «Every breath you take», δεν θα μπορούσε να λείπει από τη λίστα. Ένα ακόμη τραγούδι που λειτουργεί χαλαρωτικά είναι «New York New York» του Φρανκ Σινάτρα, καθώς και το «Here comes the sun» των Beatles. Ακόμη και οι Rolling Stones μπορούν να καταπραΰνουν το νευρικό μας σύστημα, με το «Brown Sugar». Φυσικά υπάρχουν και τραγούδια που σαν στόχο έχουν να μας ξεσηκώσουν θετικά και να τονώσουν την ενέργειά μας. Μερικά από αυτά είναι το «Pride (In the name of love)» των U2 και το «Don’t phunk with my heart» των Black Eyed Peas. Ακολουθούν τα τραγούδια «Back on the chain gang» των Pretenders και «The power of love» των Huey Lewis and the News. > «Βουρτσίστε» κατά της... πνευμονίας! 10 Όχι, δεν είναι αστείο. Καλά διαβάσατε. Πρόσφατη έρευνα έδειξε πως το συχνό βούρτσισμα των δοντιών, δεν εξασφαλίζει μόνο λαμπερό χαμόγελο, αλλά μας προστατεύει και από την πνευμονία. Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Γέιλ, ανακάλυψαν μια σύνδεση μεταξύ των βακτηρίων που βρίσκονται στο στόμα μας και της πνευμονίας. Είναι γεγονός, πως η πνευμονία μπορεί να αποτελέσει για πολλούς ανθρώπους και κυρίως τους ηλικιωμένους, μια σοβαρή κατάσταση απειλητική για την ίδια τους τη ζωή. Ο επικεφαλής της έρευνας, Δρ Σαμίτ Τζόσι ανέφερε πρόσφατα, στο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Μεταδοτικών Νόσων στην Βοστόνη, ότι οι αλλαγές στα βακτήρια του στόματος προηγούνται της ανάπτυξης της πνευμονίας. Αν και απαιτούνται πολλές μελέτες για να προσδιοριστεί επακριβώς η σχέση μεταξύ της στοματικής υγιεινής και πνευμονίας, δεν είναι η πρώτη φορά που η υγεία του στόματος συνδέεται με προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα- και όχι μόνο. Ενδεικτικό είναι πως, σε παλιότερες μελέτες, παρατηρήθηκαν υψηλότερα επίπεδα θνησιμότητας από πνευμονία σε άτομα που αντιμετώπιζαν προβλήματα στα ούλα. Ο επικεφαλής του Βρετανικού Ιδρύματος για την Υγεία των δοντιών, Δρ Νάιτζελ Κάρτερ τόνισε πως κατά τους χειμερινούς μήνες, οι άνθρωποι είμαστε πιο ευάλωτοι σε κρυολογήματα, γι’ αυτό και η πρόληψη είναι σημαντική. Έδωσε λοιπόν μια σειρά από συμβουλές, για γερά δόντια και δυνατούς πνεύμονες. • Βούρτσισμα των δοντιών επί δύο λεπτά τη φορά, δύο φορές την ημέρα • Χρήση οδοντόκρεμας με φθόριο • Καθαρισμό των δοντιών μέσα στην ημέρα, με οδοντικό νήμα ή μεσοδόντια βουρτσάκια • Μείωση της κατανάλωσης τροφών και ποτών που περιέχουν ζάχαρη • Προληπτικό έλεγχο στον οδοντίατρο κάθε εξάμηνο. Τέλος, αν κάποιος παρατηρήσει ότι τα ούλα του ματώνουν ή νιώθει τα δόντια του να μετακινούνται ή έχει δυσάρεστη αναπνοή, θα πρέπει να επισκεφτεί άμεσα έναν οδοντίατρο. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία 10 1 + Aπορίες για τη λογοθεραπεία Όταν οι όροι «μαθησιακές δυσκολίες» και «δυσλεξία» ήταν άγνωστοι, τα παιδιά που αντιμετώπιζαν αυτά τα προβλήματα ήταν «ανυπάκουα» κατά τους γονείς και οι «κακοί μαθητές» για τους δασκάλους. Σήμερα, η επιστήμη βοηθά αυτά τα παιδιά έγκαιρα και αποτελεσματικά. Mε αφορμή την Ευρωπαϊκή ημέρα λογοθεραπείας, στις 6 Μαρτίου, η ψυχοπαιδαγωγός Κυριακή Πουλάκη και η λογοθεραπεύτρια Σταυρούλα Φαρμάκη λύνουν τις απορίες μας για τη δυσλεξία και τη λογοθεραπεία. 12 1 Πού οφείλονται συνήθως οι διαταραχές του λόγου; Οι πιο συχνές παθήσεις και αίτια που προκαλούν διαταραχές με τις οποίες ασχολείται ο λογοθεραπευτής είναι: ανατομικές ανωμαλίες των οργάνων φώνησης και ομιλίας, νοητική στέρηση, διαταραχές ροής του λόγου (τραυλισμός, ταχυλαλία), διαταραχές γραπτού λόγου (μαθησιακές δυσκολίες/δυσλεξία), εξελικτικές φωνολογικές διαταραχές, σύνδρομα (Down, Rett), διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (αυτισμός, Asperger), διαταραχές φωνής (αφωνία, δυ- > Life > Positive < επίδραση στην εξέλιξη του γλωσσικού οργάνου. 2 Σε ποια ηλικία εμφανίζονται συνήθως; Οι περισσότερες γλωσσικές διαταραχές εντοπίζονται κατά την προσχολική ηλικία και ιδιαίτερα κατά την είσοδο του παιδιού στο σχολείο. Το 3-5% των παιδιών που φοιτούν στο σχολείο παρουσιάζουν διαταραχές του λόγου και χρειάζονται ειδική θεραπευτική αγωγή. Περισσότερο ενδημούν στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και εκδηλώνονται πιο συχνά στα αγόρια. 3 Πώς πρέπει να αντιδράσει ο γονιός; Οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν το παιδί με ερεθίσματα (ήχους, λέξεις, εικόνες), για να του δώσουν ώθηση να αναπτυχθεί. Εάν όμως, παρά την βοήθεια που του παρέχουν, οι δυσκολίες εμμένουν, θα πρέπει να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση-διάγνωση από ειδικό και έναρξη θεραπευτικού προγράμματος. 4 Πότε πρέπει ο γονιός να απευθυνθεί σε ειδικό; σφωνίες), εξελικτικές γλωσσικές διαταραχές, προβλήματα ακοής (βαρηκοΐα/ κώφωση), νευρολογικές διαταραχές, ψυχιατρικές διαταραχές, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, εγκεφαλικά επεισόδια, διαταραχές μάσησης και κατάποσης, εκπαίδευση φωνής σε επαγγελματίες φωνωδούς, εκφυλιστικές ασθένειες (Αλτσχάϊμερ, άνοια). Το χαμηλό κοινωνικομορφωτικό επίπεδο της οικογένειας, ο μεγάλος αριθμός παιδιών, οι δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, η έλλειψη κινήτρων, ενδιαφέροντος και ευκαιριών για διάβασμα ασκούν επίσης ανασταλτική Όταν: • σε ηλικία 2 ετών το λεξιλόγιο του παιδιού περιλαμβάνει ελάχιστες λέξεις εκτός από ‘μαμά’ και ‘μπαμπά’. Η ομιλία του είναι ακατάληπτη και δεν συνδυάζει λέξεις φτιάχνοντας σύντομες φράσεις. • σε ηλικία 3 ετών η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη και δεν χρησιμοποιεί άρθρα ή επίθετα. Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό αριθμό ή παρουσιάζει προβλήματα στη σύνταξη του λόγου. • σε ηλικία 4 χρονών δυσκολεύεται να διηγηθεί απλά γεγονότα. Παρουσιάζει δυσκολίες άρθρωσης των φωνημάτων. Δεν έχει ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 εμπλουτίσει το λεξιλόγιό του. Δεν χρησιμοποιεί συνδετικές λέξεις και δυσκολεύεται στη σύνταξη των προτάσεων. • στα 5, το παιδί εξακολουθεί να παρουσιάζει δυσκολίες άρθρωσης και το φωνολογικό του σύστημα είναι κατώτερο της ηλικίας του, το λεξιλόγιό του περιορισμένο, δυσκολεύεται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τον χώρο και τον χρόνο και η σύνταξη της ομιλίας του δεν συνάδει με την ηλικία του. Είναι σημαντικό, το παιδί μέχρι τα 6 του χρόνια να έχει ολοκληρωμένο φωνολογικό σύστημα και να έχει κατακτήσει όλες τις προμαθησιακές λειτουργίες για την ομαλή μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό. 5 Τι λάθος κάνουν συνήθως οι γονείς; Αρκετά συχνά οι γονείς, αν και ενώ έχουν εντοπίσει δυσκολίες στα παιδιά τους, τις προσπερνούν περιμένοντας την αποκατάσταση να έρθει από μόνη της. Με αυτόν τον τρόπο, το παιδί μένει πίσω, οι δυσκολίες γίνονται πιο έντονες, χάνεται πολύτιμος χρόνος από την εξέλιξη του παιδιού και πιθανόν τα θέματα που πρέπει να επιλυθούν αργότερα είναι περισσότερα. 6 Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει στη ζωή του παιδιού ένα πρόβλημα όπως π.χ. η δυσλεξία, η’ ο τραυλισμός; Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας δεν επηρεάζουν μόνο τη σχολική επίδοση του παιδιού. Μπορούν να του δημιουργήσουν και ψυχολογικά προβλήματα: Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν άγχος και κατάθλιψη και να έχουν εντονότερο το συναίσθημα της μοναξιάς και του θυμού. Εξαιτίας των δυσκολιών τους, της αναποτελεσματικής επικοινωνίας τους > Life > Positive < και της απόρριψης που συχνά βιώνουν, αποκτούν επίσης αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους. 7 Ποιοσ ειναι ο ρόλος του λογοπαιδικου στη διαγνωση; Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή, αλλά κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους με τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο. Ο ρόλος του λογοθεραπευτή έγκειται στην αξιολόγηση του παιδιού και στην κατάρτιση προγράμματος έγκαιρης αποκατάστασης της διαταραχής του λόγου, προκειμένου να το προετοιμάσει σωστά στις δραστηριότητες της γραφής και της ανάγνωσης στο δημοτικό. 8 Κι αν το παιδί ήδη δυσκολεύεται; Σε παιδιά σχολικής ηλικίας, που αντιμετωπίζουν ήδη δυσκολίες, γίνεται λεπτομερής μαθησιακός και νοομετρικός έλεγχος από τους αντίστοιχους ειδικούς θεραπευτές (ειδικό παιδαγωγό, ψυχολόγο), προτού καταρτιστεί το θεραπευτικό πλάνο. 9 Τι ακριβώς κάνει ο λογοθεραπευτής; Ο λογοθεραπευτής είναι ειδικός στην καλλιέργεια της φωνολογικής ενημερότητας που είναι σημαντική για την ανάπτυξη του γραπτού λόγου και του μηχανισμού της ανάγνωσης. Επιπλέον, εφαρμόζει εξειδικευμένα προγράμματα για την αντιμετώπιση των πολλαπλών ορθογραφικών λαθών και ασκήσεις εξάσκησης του μηχανισμού ανάγνωσης, για να περιοριστεί ο συλλαβισμός. Ο λογοθεραπευτής συνεργάζεται με τη διεπιστημονική ομάδα, αλλά και με τον δάσκαλο, ώστε ο τελευταίος να υπενθυμίζει στο παιδί να χρησιμοποιεί στην τάξη τις στρατηγικές που έχει μάθει και το παιδί να εξετάζεται προφορικά. 10 H δυσλεξία μπορεί να συνοδευεται κι απο αλλες δυσκολιες; Περίπου το 25% των παιδιών με δυσλεξία έχουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ). Επίσης, τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να εμφανίσουν υψηλό επίπεδο άγχους, κατάθλιψης, θυμό, χαμηλή λειτουργικότητα και παραίτηση. 11 Ο σύζυγός μου είναι δυσλεκτικός. Τι πιθανότητες έχει να είναι και το παιδί μου δυσλεκτικό; Σύγχρονες έρευνες ενισχύουν την υπόθεση ότι το οικογενειακό ιστορικό είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση δυσλεξίας. Το 23% - 65% των παιδιών που είχαν γονέα με δυσλεξία εμφάνισαν αυτή τη διαταραχή. Άλλα δεδομένα δείχνουν ότι το 40% των αδελφών δυσλεξικών ατόμων εμφάνισαν κι αυτά δυσλεξία. < 13 i Τέχνη του Λόγου, 17 Νοεμβρίου 66 & Τήνου 28, Χολαργός, τηλ.: 2106525049, email: [email protected] ης ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > > της Νεκταρίας Καρακώστα φωτό: Μιχάλης Κωνσταντινίδης συνέντευξη JAVIER GARAU Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Βαρκελώνης Τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά 14 Ο εμβολιασμός δεν πρέπει πλέον να περιορίζεται στα παιδιά, αλλά να γίνεται με την ίδια μαζικότητα και στους ενήλικες, σημειώνει ο Καθηγητής Javier Garau, Πρόεδρος της συμμαχίας SAATI (Supporting Active Ageing Through Immunisation) και πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κλινικής Μικροβιολογίας και Μολυσματικών Νόσων (European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases /ESCMID). Ο κ. Garau βρέθηκε πριν από μερικές ημέρες στην Αθήνα, ως προσκεκλημένος ομιλητής σε συνέδριο της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων. Μιλώντας στο Life Positive, χαρακτήρισε «δολοφόνο» των ενηλίκων τον πνευμονιόκοκκο και υποστήριξε με θέρμη την εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων άνω των 50 ετών με το αντίστοιχο εμβόλιο. Η ευαισθητοποίηση κοινού και πολιτείας, σχετικά με τους κινδύνους από τις ασθένειες που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό, ειδικά στις μεγαλύτερες ηλικίες, παραμένει ακόμη μικρή. Την ίδια ώρα, τα οφέλη της γενικής ανοσοποίησης των ενηλίκων, είναι σημαντικά, τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και σε έξοδα νοσηλείας. Αρκεί κανείς να αναλογιστεί ότι το ετήσιο κόστος της πνευμονίας ανέρχεται, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, στα 10 δις ευρώ. > Life > Positive < Μέχρι πρόσφατα, ο εμβολιασμός «αφορούσε» μόνο τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τις ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως οι επαγγελματίες υγείας. Τι κάνει σήμερα αναγκαίο τον εμβολιασμό όλων των ηλικιακών ομάδων; Ολοένα και περισσότερα στοιχεία τα τελευταία χρόνια, δείχνουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου γερνάει, η δε παλιά αντίληψη περί εμβολιασμού μόνο στη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας, ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 δεν επαρκεί. Στοιχεία των τελευταίων 25 ετών δείχνουν ότι ο εμβολιασμός (εγώ προτιμώ να τον αναφέρω ως «ενεργή ανοσοποίηση») θα πρέπει να συνεχίζεται καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, για δύο λόγους: πρώτον, γιατί τα παλιά εμβόλια, τα οποία ήταν πάρα πολύ χρήσιμα, όπως τα εμβόλια της διφθερίτιδας και του τετάνου, δεν έχουν πια μακροπρόθεσμη διάρκεια. Απαιτείται επαναληπτική ανοσολογική ενίσχυση, κάθε 10-20 χρόνια. Τα καλά προγράμματα υγείας, αυτό το έχουν ήδη ενσωματώσει. Έχουμε επίσης μάθει, ότι κάποια άλλα εμβόλια, έχουν πάψει να είναι όσο αποτελεσματικά ήταν στο παρελθόν, όπως π.χ. το εμβόλιο για τον κοκίτη. Έτσι, ο επανεμβολιασμός σε συγκεκριμένους πληθυσμούς είναι πολύ σημαντικός. Αρκεί να δει κανείς τα οφέλη που έχουμε αποκομίσει σε βάθος δεκαετιών από τη μαζική χρήση εμβολίων, όπως το εμβόλιο της ιλαράς και της πολιομυελίτιδας, το εμβόλιο της ερυθράς και της παρωτίτιδας. Η ευλογιά, μια από πιο θανατηφόρες ιογενείς μεταδοτικές ασθένειες του παρελθόντος, με πάρα πολύ υψηλή μεταδοτικότητα, από την οποία ελάχιστοι άνθρωποι γλίτωναν, εξαλείφθηκε χάρη σε ένα επιτυχημένο εμβόλιο και στις συντονισμένες προσπάθειες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σήμερα ωστόσο, έχουμε πολύ αποτελεσματικά εμβόλια για αρρώστιες, που αν και είναι πολύ συνηθισμένες στους ενήλικες, δεν τους είχαμε δώσει τη δέουσα σημασία, είτε επειδή δεν είχαμε συνειδητοποιήσει το πόσο συχνές είναι, είτε επειδή δεν υπήρχε διαθέσιμο κάποιο καλό εμβόλιο για την αντιμετώπισή τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας ασθένειας, είναι η πνευμονιοκοκκική λοίμωξη. Άλλοτε θανατηφόρα μόνο στα παιδιά, η πνευμονιοκοκκική λοίμωξη πλήττει σήμερα σοβαρά και τους ενήλικες. Τι οδήγησε σε αυτήν την αλλαγή; > Life > Positive < 15 Ο πνευμονιόκοκκος είναι ένα βακτηρίδιο που εισβάλλει στον οργανισμό από το ρινοφάρυγγα και μπορεί να προσβάλει το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας οξεία μέση ωτίτιδα και παραρρινοκολπίτιδα, το κατώτερο αναπνευστικό σύστημα, προκαλώντας πνευμονία και βρογχίτιδα, ή να εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος και μέσω αυτής να προκαλέσει διεισδυτική νόσο όπως μηνιγγίτιδα και σηψαιμία. Η κατάσταση που σας περιγράφω, μέχρι σήμερα θεωρείτο τυπικό και σχεδόν αποκλειστικό φαινόμενο της παιδικής ηλικίας. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Εδώ και μερικά χρόνια γνωρίζουμε ότι και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > συνέντευξη Javier Garau στην πνευμονιοκοκκική λοίμωξη και μάλιστα στη σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο, όπως και τα παιδιά. Γι’ αυτό και η επίπτωση της νόσου είναι μια καμπύλη με σχήμα U: είναι πολύ συχνή στα παιδιά, στη συνέχεια πέφτει και όσο κάποιος μεγαλώνει, ανεβαίνει εκ νέου. Αυτή η ομάδα των ηλικιωμένων με την σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο, είναι μάλιστα σε απόλυτους αριθμούς πολύ πιο μεγάλη, σε σχέση με εκείνη των παιδιών, γιατί στα παιδιά η επίπτωση είναι μικρότερη, λόγω του εμβολιασμού. Έτσι, στην Ευρώπη, η επίπτωση της διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου στα παιδιά είναι περίπου 6-7 περιπτώσεις, ανά αντιβιοτικά που κάποτε ήταν πολύ αποτελεσματικά, δεν αποδίδουν. Επομένως, είναι πολύ πιο δύσκολη η θεραπεία. Θα υπάρξουν κατευθυντήριες οδηγίες για την ανοσοποίηση του γενικού πληθυσμού; Σε αντίθεση με τα παιδιά, για τα οποία υπάρχουν συνήθως ολοκληρωμένες κατευθυντήριες οδηγίες εμβολιασμού, που ανανεώνονται μάλιστα περιοδικά, Σήμερα γνωρίζουμε ότι και οι ηλικιωμένοι είναι ιδιαιτέρως ευάλωτοι στην πνευμονιοκοκκική λοίμωξη και μάλιστα στη σοβαρή πνευμονιοκοκκική νόσο. 16 100.000 παιδιά/έτος, ενώ στους ενήλικες περίπου 12-13 περιπτώσεις- ο αριθμός δηλαδή είναι σχεδόν διπλάσιος. Η πνευμονιοκοκκική νόσος συνιστά έναν σημαντικό «δολοφόνο» των ηλικιωμένων. Το Prevenar 13, το νέο, συζευγμένο εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου έχει δείξει σε in vivo μελέτες ότι πραγματικά παράγει πολύ καλή ανοσολογική απόκριση, τόσο στους ενήλικες όσο και στους ενήλικες προχωρημένης ηλικίας. Γι΄ αυτό και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMEA) ενέκρινε την επέκταση της χρήσης του, σε ενήλικες 50 ετών και άνω. Το γεγονός ότι η πνευμονιοκοκκική νόσος συνιστά σημαντική απειλή και για τους ενήλικες, σχετίζεται με την κατάχρηση αντιβιοτικών; Όχι. Η αύξηση της επίπτωσης της πνευμονιοκοκκικής νόσου στους ενήλικες, δεν έχει να κάνει με την κατάχρηση των αντιβιοτικών. Αυτό που έχει παρατηρηθεί, ωστόσο, λόγω της χρήσης και της κατάχρησης των αντιβιοτικών, είναι ότι ο πνευμονικόκκοκος έχει γίνει ανθεκτικός σε πολλά από αυτά. Έτσι, όταν ένας γιατρός καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει π.χ. ένα παιδί με πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, όπως πνευμονία ή ιγμορίτιδα ή μηνιγγίτιδα, βλέπει ότι τα παραδοσιακά > Life > Positive < δεν υπάρχει κάτι ανάλογο για την ανοσοποίηση των ενηλίκων. Κι αυτό, γιατί οι ειδικοί παθολόγοι δεν έχουν ασχοληθεί όσο θα έπρεπε με αυτό. Με στόχο την ενεργό ανοσοποίηση του ενήλικου πληθυσμού, κάποιοι επιστήμονες –ανάμεσά τους κι εγώ- δημιουργήσαμε μια οργάνωση, μια συμμαχία, με την πρόθεση να πιέσουμε προς την κατεύθυνση της κατάρτισης οδηγιών, γενικά αποδεκτών από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Η SAATI (ακρωνύμιο των λέξεων Supporting Active Ageing Through Immunisation), είναι μία σχετικά νέα οργάνωση, μια εθελοντική συνεργασία ευρωπαίων εταίρων, που στοχεύει στη βελτίωση της υγείας του γηράσκοντος πληθυσμού και στη μείωση της επίπτωσης στην Ευρώπη των ασθενειών που μπορούν να προληφθούν με τον εμβολιασμό. Αυτή η κίνηση συνδυάστηκε με την ανακοίνωση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι η πρόκληση για την Ευρώπη τη φετινή χρονιά θα είναι η Ενεργός και Υγιής Γήρανση (σ.σ. 2012- Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης και Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών). ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 Ποιοι είναι οι στόχοι της saati; Η κεντρική ιδέα της SAATI είναι να ενημερώσουμε το ευρύ κοινό αλλά και τις υγειονομικές αρχές και τους πολιτικούς ότι πρέπει να επενδυθούν χρήματα στην πρόληψη. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της πρόληψης είναι και ο εμβολιασμός. Σε αυτήν την οργάνωση υπάρχουν παθολόγοι, που ασχολούνται με τις μεταδοτικές ασθένειες, πνευμονολόγοι, παιδίατροι, που έχουν μια πάρα πολύ καλή γνώση για τα εμβόλια και γηρίατροι, ώστε να οδηγηθούμε στην κατάρτιση μιας σειράς τελικών οδηγιών που θα είναι αποδεκτές από όλους. Συμμετέχουν επίσης ενώσεις ανδρών και γυναικών και άτομα από το χώρο της επικοινωνίας. Γιατί από το χώρο της επικοινωνίας; Γιατί μάθαμε, κυρίως μέσα από την πρόσφατη εμπειρία της πανδημίας γρίπης Η1Ν1, ότι ο εμβολιασμός δεν είναι αρεστός σε πολλούς ανθρώπους. Ποια είναι η γνώμη σας για το αντιεμβολιαστικό κίνημα; Υπάρχουν διάφορες ομάδες κατά του εμβολιασμού, οι οποίες κάνουν αντιεμβολιαστικές καμπάνιες, δεν διστάζουν μάλιστα να χρησιμοποιήσουν κάθε δυνατό κανάλι επικοινωνίας για να περάσουν τα μηνύματά τους, με κυριότερο το Ίντερνετ. Το Ίντερνετ είναι ένα εξαιρετικό μέσο, που δίνει πρόσβαση σε πληροφορίες πάρα πολύ γρήγορα. Όμως το κακό είναι ότι εκεί αναμειγνύονται κάθε είδους πληροφορίες, καλές και κακές, που αν δεν έχεις την κατάλληλη γνώση, δεν μπορείς να τις αξιολογήσεις και να τις ξεχωρίσεις. Αυτές οι ομάδες έχουν κάνει κατά τη γνώμη μου πάρα πολύ μεγάλο κακό. Eξαιτίας τους, οι άνθρωποι εμφανίζονται σήμερα διστακτικοί στο να κάνουν τα διάφορα εμβόλια, παρόλο που τα εμβόλια έχουν αποτελέσει, τους δύο τελευταίους αιώνες, το πιο σημαντικό εργαλείο πρόληψης θανάτων από διάφορες ασθένειες. Γιατί οι άνθρωποι φοβούνται τις παρενέργειες των εμβολίων, αλλά όχι τις παρενέργειες των φαρμάκων; Υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορούν να το εξηγήσουν αυτό. Ένας από αυτούς είναι η αποτυχία μας να εξηγήσουμε στον απλό κόσμο τι είναι ακριβώς ένα εμβόλιο, ποια είναι η ιστορία του, τα πλεονεκτήματα των εμβολίων και τον τρομακτικό τους αντίκτυπο στην υγεία. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ίσως θυμούνται την πολυομυελίτιδα, την ευλογιά, τη διφθερίτιδα και τον > Life > Positive < τέτανο. Όλες αυτές οι ασθένειες έχουν εξαφανιστεί στο σύγχρονο κόσμο, χάρη στα εμβόλια. Ο λόγος που δεν υπάρχουν όμως είναι επειδή εμβολιάζουμε τα παιδιά μας. Σε ορισμένες χώρες, η άρνηση του εμβολιασμού πηγαίνει χέρι-χέρι με την λεγόμενη ομοιοπαθητική ιατρική. Κάποιοι ομοιοπαθητικοί γιατροί χαρακτηρίζουν επικίνδυνα τα εμβόλια και συστήνουν στους ασθενείς τους να απέχουν από τον εμβολιασμό. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, οι πεποιθήσεις αυτές έρχονται να συνδυαστούν και με θρησκευτικές αντιλήψεις. Δύο στοιχεία που κάνουν διστακτικούς τους πολίτες σε σχέση με τα εμβόλια είναι: • η ασφάλεια- οι άνθρωποι ακούνε ότι τα εμβόλια μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες. Η απάντηση είναι ναι, μπορεί, αλλά κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ σπάνιο. Η πιθανότητα ένας άνθρωπος να εμφανίσει σύνδρομο Guillain–Barré από το εμβόλιο είναι 1/1.000.000. Να τονίσω εδώ, ότι το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι πολύ πιο συχνό στους ασθενείς που έχουν π.χ. προσβληθεί από γρίπη, παρά σε εκείνους που κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο. • η αποτελεσματικότητα- μπορείς να ακούσεις ακόμη και επαγγελματίες υγείας, νοσηλευτές και γιατρούς να λένε «έκανα το εμβόλιο, αλλά μετά κόλλησα». Είναι ντροπή να ακούς έναν επαγγελματία υγείας να λέει κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο είναι ότι εμβολιάστηκαν, όταν ήταν ήδη αργά ή ότι προσβλήθηκαν από κάτι άλλο- υπάρχουν πάρα πολλές άλλες ιογενείς λοιμώξεις που μοιάζουν με γρίπη, χωρίς να είναι. Όλα αυτά είναι θέμα εκπαίδευσης. Ποιο είναι το εκτιμώμενο όφελος που θα μπορούσε να προκύψει για τις οικονομίες των χωρών από τη γενική ανοσοποίηση του πληθυσμού; 17 Για να δώσω ένα παράδειγμα, θα μιλήσω για την πνευμονιοκοκκική λοίμωξη, που εκτιμάται ότι κοστίζει, σε ευρωπαϊκό επίπεδο πάνω από 10 δισ. ευρώ. Tο ποσό αυτό αφορά ως επί το πλείστον δαπάνες νοσηλείας στα νοσοκομεία. Αν λοιπόν, κάποιος έλθει και παρέμβει σε αυτόν τον πληθυσμό, μειώνοντας, μέσω του εμβολιασμού, τον αριθμό των ατόμων που αναπτύσσουν σοβαρή νόσο και αποτρέποντας τις νοσηλείες, το κόστος της ασθένειας θα μειωθεί δραστικά. Eξίσου σημαντικό είναι ωστόσο το κέρδος σε ανθρώπινες ζωές και η μείωση της νοσηρότητας. < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία > της Ιωάννας Ράπτη Μ ε το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς, αλλά κυρίως του χειμώνα, οι παιδικές ασθένειες μάς χτυπούν την πόρτα προκαλώντας «πονοκέφαλο» στους γονείς! Τα εμβόλια που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια να έχουν περιορίσει τον αριθμό των κρουσμάτων. Παρ’ όλα αυτά, οι «παραδοσιακές» παιδικές ασθένειες, όπως η ιλαρά, ο κοκίτης, οι μαγουλάδες, η οστρακιά υπάρχουν ακόμη και πρέπει να ξέρουμε πώς να τις αντιμετωπίσουμε για να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές. Σύμμαχος σε αυτό, ο εμβολιασμός. «Ο εμβολιασμός είναι μία απλή, και αποτελεσματική μέθοδος προστασίας του παιδιού απέναντι σε σοβαρά και επικίνδυνα νοσήματα όπως ο τέτανος, ο κοκίτης, η ιλαρά, η ερυθρά,η παρωτίτιδα, η ηπατίτιδα και η μηνιγγίτιδα. Σκοπός των εμβολίων, δεν είναι μόνο η εξάλειψη της νόσου, αλλά και η πλήρης εξαφάνιση του αιτιολογικού παράγοντά της», επισημαίνει ο παιδίατρος Μάριος Ανδρέου, υπεύθυνος του Κέντρου Παιδιατρικής Μέριμνας. Πώς όμως θα τις αναγνωρίσουμε και πως θα τις αντιμετωπίσουμε; Ανεμοβλογια Η ανεμοβλογιά είναι μια από τις πιο εύκολα μεταδιδόμενες ασθένειες, καθώς «έχει χρόνο επώασης 11-21 μέρες», αναφέρει στο Life Positive ο κ. Ανδρέου. Τα πρώτα της συμπτώματα μοιάζουν με αυτά του κοινού κρυολογήματος, είναι δηλαδή συνάχι και πυρετός, ενώ στη συνέχεια εμφανίζονται τα εξανθήματα. «Αρχικά, εμφανίζονται σαν απλή κοκκινίλα, στη συνέχεια δημιουργείται φυσαλίδα με υγρό και, τέλος, ξεραίνεται. Τα εξανθήματα βρίσκονται κυρίως στο τριχωτό της κεφαλής, αλλά και στους βλεννογόνους όπως μάτια, στόμα Oι παιδικές ασθένειες πάνε… σχολείο! Τον χειμώνα, εκτός από τα παιδιά μας, σχολείο πηγαίνουν και τα μικρόβια! Ιλαρά, ανεμοβλογιά, μαγουλάδες αλλά και πνευμονία είναι συνηθισμένοι «επισκέπτες» σε κάθε σχολική αίθουσα και μεταδίδονται αστραπιαία από παιδί σε παιδί. Ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές και αντιμετωπίστε τις γρήγορα και αποτελεσματικά. και γεννητικά όργανα, ενώ το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι η έντονη φαγούρα». Για την καλύτερη αντιμετώπιση της ανεμοβλογιάς, ο ειδικός συμβουλεύει: • Κόβουμε τα νύχια του παιδιού, για να αποφύγουμε τους τραυματισμούς και τα σημάδια από το ξύσιμο, τα οποία μένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. • Για τη φαγούρα, κάνουμε συχνά μπάνια με δροσερό νερό και χρησιμοποιούμε το αντιισταμινικό σιρόπι που θα υποδείξει ο γιατρός. • Αποφεύγουμε την επαφή με άλλα παιδιά ή με άτομα που δεν έχουν νοσήσει, μέχρι να υποχωρήσουν όλες οι φυσαλίδες. • Επειδή δεν υπάρχει ειδική θεραπεία, προτείνονται αντιπυρετικά και αντιισταμινικά σιρόπια. Όπως αναφέρει ο κ. Ανδρέου, «σπάνια, ως επιπλοκή της νόσου μπορεί να έχουμε δευτεροπαθή επιμόλυνση των δερματικών βλαβών, πνευμονίτιδα, αρθρίτιδα κ.ά.». Ιλαρα Η ιλαρά είναι μια ιδιαίτερα μεταδοτική ασθένεια, η οποία προσβάλλει το δέρμα και το αναπνευστικό. Με πρόσφατη ανακοίνωσή του, ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) προειδοποίησε για επιδημία ιλα- > Life > Positive < ράς, που βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη την Ευρώπη. Ο λόγος είναι ότι πολλοί γονείς αρνούνται να εμβολιάσουν τα παιδιά με το τριδύναμο εμβόλιο της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (MMR), το οποίο έχει κατηγορηθεί αβάσιμα κατά τον ΠΟΥ, για κρούσματα αυτισμού. «Η ιλαρά μεταδίδεται κυρίως μέσω σταγονιδίων, κατά τις πρώτες 4-5 μέρες του χρόνου επώασης, ο οποίος είναι 8-12 ημέρες, και εκδηλώνεται σε 3 στάδια: το καταρροϊκό, το εξανθηματικό και το στάδιο της ανάρρωσης. 1ο στάδιο: Διαρκεί 3-5 ημέρες και χαρακτηρίζεται από χαμηλό πυρετό, ήπιο ξηρό βήχα, ρινική καταρροή, επιπεφυκίτιδα και κηλίδες Koplik, οι οποίες εμφανίζονται την 2η-3η ημέρα και εξαφανίζονται συνήθως σε 12-72 ώρες. 2ο στάδιο: Παρατηρείται υποτροπή με υψηλό πυρετό, ενώ ταυτόχρονα εμφανίζεται εξάνθημα πίσω από τα αυτιά, το οποίο εξαπλώνεται σε διάστημα 2-3 ημερών. 3ο στάδιο: Tο εξάνθημα υποχωρεί και ο ασθενής αναρρώνει. Για τη θεραπεία της απαιτούνται αντιπυρετικά, ανάπαυση, επαρκής λήψη υγρών και περιορισμένη έκθεση στο φως. Σε περίπτωση βακτηριακής επιμό- 19 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία οι παιδικές ασθένειες πάνε… σχολείο! Με πρόσφατη ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε για επιδημία ιλαράς, που βρίσκεται σε εξέλιξη σε όλη την Ευρώπη. λυνσης, χορηγούνται αντιβιοτικά», συμπληρώνει ο κ. Ανδρέου. «Όπως σε όλες τις παιδικές ασθένειες, είναι σημαντικός ο εμβολιασμός για όλους, αλλά κυρίως για τα κορίτσια, καθώς η μόλυνση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να προκαλέσει αποβολή, πρόωρο τοκετό ή γέννηση νεογνού με χαμηλό βάρος». Η ιλαρά είναι η παιδική ασθένεια με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα, η οποία μπορεί να φτάσει και το 6% των περιπτώσεων, σε μη εμβολιασμένα άτομα. Οι σημαντικότερες επιπλοκές της είναι η οξεία μέση ωτίτιδα, η λαρυγγίτιδα, η πνευμονία και η εγκεφαλίτιδα. Παρωτιτιδα 20 Η παρωτίτιδα ή μαγουλάδες «μεταδίδεται από τα σταγονίδια, μια εβδομάδα πριν και όσο διάστημα είναι διογκωμένες οι παρωτίδες, ενώ στο 30-40% των περιπτώσεων δεν παρατηρούνται συμπτώματα», αναφέρει ο κ. Ανδρέου. Τα κυριότερα συμπτώματά της είναι η επώδυνη διόγκωση των αδένων κάτω και μπροστά από τα αφτιά, πρώτα από τη μία πλευρά και ύστερα από την άλλη. Συχνά, παρουσιάζεται πυρετός τις πρώτες ημέρες, ενώ το πρήξιμο υποχωρεί μετά από 4-7 ημέρες. Για να ανακουφίσετε τον πόνο, τυλίξτε σε μία πετσέτα κάτι παγωμένο και τοποθετήστε το πάνω στη διογκωμένη περιοχή. Η παρωτίτιδα σπάνια συνοδεύεται από πολύ σοβαρές επιπλοκές, όπως μυοκαρδίτιδα, κώφωση (λόγω νευρίτιδας του ακουστικού πόρου), πάρεση του προσωπικού νεύρου, ηπατίτιδα, θρομβοπενική πορφύρα, νεφρίτιδα και αρθρίτιδα. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη. «Οι σοβαρές αυτές επιπλοκές καθιστούν επιβεβλημένο τον προληπτικό εμβολιασμό στη βρεφική ηλικία, > Life > Positive < όπως ορίζει το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού», συμπληρώνει ο κ. Ανδρέου. Ερυθρα Πρόκειται για την πιο ήπια παιδική ασθένεια. Η ερυθρά μεταδίδεται από τα σταγονίδια και δύσκολα αναγνωρίζεται, αφού τα συμπτώματά της παραπέμπουν σε ίωση (χαμηλός πυρετός και ένα απαλό εξάνθημα που κρατάει πολύ λίγο). Χαρακτηριστικό της ερυθράς είναι η διόγκωση των λεμφαδένων που βρίσκονται πίσω χαμηλά στο κεφάλι και ο πόνος στις αρθρώσεις. Ως επιπλοκές μπορεί να εμφανιστούν εγκεφαλίτιδα, αρθρίτιδα, θρομβοκυττοπενική πορφύρα, αιμολυτική αναιμία. Η πρόληψη και ο εμβολιασμός κατά της ερυθράς έχει ιδιαίτερη σημασία για τις γυναίκες, γιατί, εάν νοσήσει μία γυναίκα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης συγγενών ανωμαλιών στο έμβρυο. Κοκιτης Ο κοκίτης μπορεί να χαρακτηριστεί επικίνδυνος για την υγεία, τόσο των παιδιών, όσο και των ενηλίκων, λόγω της έντασης των συμπτωμάτων. Στα αρχικά του στάδια, μοιάζει με κοινό κρυολόγημα. Στη συνέχεια, τον αναγνωρίζετε από τις έντονες εκρήξεις βήχα, κυρίως κατά τις νυκτερινές ώρες, οι οποίες ακολουθούνται από απότομη έντονη και δύσκολη εισπνοή και έναν χαρακτηριστικό συριγμό. Μάλιστα, οι εκρήξεις αυτές βήχα μπορεί να συνοδεύονται και από εμετό. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία οι παιδικές ασθένειες πάνε… σχολείο! «Για γρηγορότερη θεραπεία του κοκίτη συνιστάται αντιβίωση», αναφέρει ο κ. Ανδρέου, «η οποία μειώνει τη διάρκεια της νόσου, αφού στους ενήλικες μπορεί να διαρκέσει έως και 6 μήνες». Στις πιθανές του επιπλοκές περιλαμβάνονται η πνευμονία, στην οποία οφείλεται το 90% των θανάτων από κοκίτη σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 3 ετών και η εγκεφαλοπάθεια. Οστρακια Η οστρακιά προκαλείται από τον στρεπτόκοκκο, ο οποίος ευθύνεται και για την αμυγδαλίτιδα. Είναι μεταδοτική, αλλά σε μικρότερο ποσοστό σε σχέση με άλλες παιδικές ασθένειες. Τα συμπτώματα που θα πρέπει να σας οδηγήσουν στον ειδικό, είναι ο υψηλός πυρετός και ο πονόλαιμος, το εξάνθημα, που ξεκινά από το πρόσωπο και απλώνεται σε όλο το σώμα, οι διογκωμένες αμυγδαλές και η γλώσσα με λευκό επίχρισμα. «Για τη σωστή θεραπεία της οστρακιάς απαιτείται λήψη αντιβίωσης για τουλάχιστον 10 μέρες. Για τη συνέχεια, συστήνεται προσοχή για 2-3 βδομάδες, για την αποφυγή επιπλοκών», λέει στο Life Positive ο κ. Ανδρέου. Oι συχνότερες επιπλοκές είναι ο ρευματοειδής πυρετός (πόνος και πρήξιμο των αρθρώσεων) και η σπειραματονεφρίτιδα (ανωμαλίες ούρων, π.χ. χρώμα κόκκινο ή θολό). < 22 > Life > Positive < >Π νευμονια απο πνευμονιοκοκκο • Ο πνευμονιόκοκκος είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες εμφάνισης πνευμονίας στα παιδιά και στους ηλικιωμένους και προκαλείται κυρίως μετά από ιογενή λοίμωξη του αναπνευστικού. Τα κυριότερα συμπτώματά της είναι ο πυρετός, ο πόνος στον θώρακα, ο βήχας με πτύελα και η δυσκολία στην αναπνοή. Για την αντιμετώπισή της χορηγείται αντιβίωση, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο. • Κάθε χρόνο, περίπου 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο πεθαίνουν από ασθένειες που προκαλούνται από τον πνευμονιόκοκκο, εκ των οποίων περίπου 800.000 είναι παιδιά κάτω των 5 ετών. Σοβαρές επιπλοκές του πνευμονιόκοκκου είναι η μηνιγγίτιδα και η πνευμονία, που εμφανίζονται με συχνότητα 40 περιστατικών/ 100.000 πληθυσμού. Ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν τα βρέφη κάτω των 2 ετών, που παρουσιάζουν και τα υψηλότερα ποσοστά διεισδυτικής πνευμονιοκοκκικής νόσου. • Χάρη στο 13δύναμο συζευγμένο εμβολίου κατά του πνευμονιόκοκκου, το Prevenar 13, το οποίο έχει ήδη ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, καλύφθηκε πρόσφατα το κενό που υπήρχε, λόγω της γενικευμένης χρήσης του 7δύναμου Prevenar. Με το νέο εμβόλιο, εξασφαλίζεται η προστασία των παιδιών και των βρεφών από 6 επιπλέον ορότυπους του πνευμονιόκοκκου (1, 3, 5, 6A, 7F και 19A), που προκαλούν με μεγαλύτερη συχνότητα πνευμονία, οξεία και μέση ωτίτιδα, διεισδυτική πνευμονιοκοκκική νόσο, μηνιγγίτιδα και σηψαιμία στις μικρές ηλικίες. Οι ορότυποι 19A, 7F, 19F, 3 & 6A έχουν σημαντικά αυξημένη παρουσία στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια και συντελούν σχεδόν στο 70% των λοιμώξεων που παρατηρούνται στους μικρούς ασθενείς. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > >της Νεκταρίας Καρακώστα υγεία Εμβόλιο HPV Όπλο στα χέρια των γυναικών 24 Ο Τα εμβόλια αποτελούν σημαντικό «κλειδί» για τη δημόσια υγεία. Τα τελευταία χρόνια, ο γυναικείος πληθυσμός έχει ένα σοβαρό λόγο για να αισθάνεται τυχερός, καθώς είναι πλέον διαθέσιμο το εμβόλιο για τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) που θεωρείται υπεύθυνος για την εμφάνιση καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Με τον εμβολιασμό και το τεστ Παπ, ο καρκίνος αυτός μπορεί να αποτελέσει παρελθόν. ιός HPV, όπως δείχνουν τα τελευταία δεδομένα πλήττει τις νεαρές ηλικίες. «Χαρακτηριστικό είναι ότι τα υψηλότερα ποσοστά λοίμωξης με ογκογόνους τύπους του HPV που μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο τραχήλου, διαπιστώνονται στις ηλικίες 18-24 ετών. Ο περισσότερος κόσμος πιστεύει ότι ο καρκίνος αυτός αφορά στις μεγαλύτερες γυναίκες, γιατί πράγματι στις περισσότερες περιπτώσεις, η HPV λοίμωξη χρειάζεται χρόνια να εξελιχθεί σε καρκίνο τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, αυτό που θα πρέπει να τονιστεί ότι ο καρκίνος αυτός μπορεί να πλήξει και νεότερες γυναίκες, πράγμα που όταν συμβαίνει είναι πραγματικά συγκλονιστικό για την ίδια την κοπέλα και το περιβάλλον της», τονίζει στο Life Positive ο Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Πρόεδρος της > Life > Positive < Ελληνικής Εταιρείας Κολποσκόπησης & Παθολογίας Τραχήλου, κ. Ευάγγελος Παρασκευαΐδης. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο εκτιμάται ότι 580 γυναίκες διαγιγνώσκονται και 240 πεθαίνουν από καρκίνο τραχήλου της μήτρας. «Οι θάνατοι αυτοί έχουν χρονολογική και γεωγραφική διασπορά, καταγράφονται δηλαδή ως λίγα μεμονωμένα περιστατικά κάθε μήνα, σε όλη την επικράτεια. Για τον λόγο αυτό, ο αριθμός 240, μπορεί να φαίνεται χαμηλός και να μην μας κάνει εντύπωση. Αν, όμως, φανταζόμασταν ότι τα περιστατικά αυτά συνέβαιναν σε μία πόλη, σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αν φανταζόμασταν ότι αυτές οι 240 γυναίκες πέθαιναν σε ένα τραγικό ατύχημα, τότε το γεγονός αυτό θα ήταν στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και στα δελτία ειδήσεων επί μέρες και θα γινόταν πολύ μεγάλος λόγος για τα ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > Life > Positive < Eρωτ. Ποια είναι η αιτία του καρκίνου τραχήλου μήτρας; Eρωτ. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας προσβάλλει νέες γυναίκες, γυναίκες που βρίσκονται σε παραγωγική περίοδο της ζωής τους. Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας προκαλείται από λοίμωξη με τον ιό των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (ή HPV), ο οποίος μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, ακόμη και αν δεν είναι ολοκληρωμένη. Έτσι, όποιο κορίτσι ή γυναίκα είναι σεξουαλικά ενεργή, μπορεί να προσβληθεί από λοίμωξη με ογκογόνο τύπο του HPV, η οποία μπορεί με την πάροδο του χρόνου να εξελιχθεί σε καρκίνο. Το προφυλακτικό δεν προστατεύει από τον ιό; Το ανδρικό προφυλακτικό αποδεδειγμένα μειώνει την πιθανότητα μετάδοσης του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, δεν μπορεί όμως να την αποκλείσει πλήρως. Eρωτ. Οι θάνατοι αυτοί όμως μπορούν σήμερα να προληφθούν ή τουλάχιστον να περιοριστούν στο ελάχιστο. Μέχρι σήμερα, η πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, στόχευε στην ανίχνευση και τη θεραπεία των τραχηλικών αλλοιώσεων, πριν αυτές εξελιχθούν σε καρκίνο, μέσω του τεστ Παπανικολάου. Το τεστ Παπανικολάου συνιστά, ωστόσο, δευτερογενή πρόληψη. Με τη χρήση των εμβολίων παρέχεται πλέον, για πρώτη φορά, η δυνατότητα πρωτογενούς πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Το τεστ Παπανικολάου, σε συνδυασμό με τον μαζικό εμβολιασμό, προσφέρει την καλύτερη δυνατή προστασία από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, που ξεπερνά το 90%. Γι’ αυτό και ο εμβολιασμός έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας θεωρείται σήμερα μια από τις σημαντικότερες παρεμβάσεις για την υγεία των γυναικών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν δύο προφυλακτικά εμβόλια για την πρόληψη της μόλυνσης από τον ιό HPV (Cervarix και Gardasil). «Και τα δύο προστατεύουν έναντι των 2 συχνότερων ογκογόνων τύπων του HPV, 16 και 18, που ευθύνονται για το 70% των περιστατικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Το Cervarix έχει δείξει ευρύτερη προστασία έναντι άλλων ογκογόνων τύπων του ιού HPV (31, 33 και 45), η οποία οδηγεί σε μία συνολική προστασία έναντι του καρκίνου τραχήλου της μήτρας που φθάνει το 93%. Το Gardasil, προστατεύει επιπλέον έναντι των μη ογκογόνων τύπων 6 και 11, που δεν σχετίζονται με τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας, αλλά ευθύνονται για το 90% των περιπτώσεων γεννητικών κονδυλωμάτων. O γιατρός σας θα σας προτείνει το εμβόλιο που είναι καταλληλότερο για εσάς», σημειώνει ο Καθηγητής κ. Παρασκευαΐδης. Ο εμβολιασμός, ο οποίος έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και συστήνεται για τα κορίτσια 12-26 ετών, καλύπτεται πλήρως από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία. «Με τον εμβολιασμό HPV και το τεστ ΠΑΠ, επιτυγχάνεται για πρώτη φορά η πρόληψη μίας μορφής καρκίνου. Εμείς, οι γιατροί, από την πλευρά μας οφείλουμε να συστήνουμε και να χρησιμοποιούμε τόσο τον εμβολιασμό HPV στα κορίτσια 12-26 ετών, που αποτελεί την πρωτογενή πρόληψη, όσο και την εξέταση με τεστ Παπανικολάου σε όλες τις σεξουαλικά ενεργές κοπέλες και γυναίκες. Οι γυναίκες από την άλλη πλευρά, οφείλουν να υιοθετούν τα μέτρα αυτά, ως ασπίδα προστασίας για την υγεία τους. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί πλέον να αποτελέσει παρελθόν και είναι στο χέρι μας να το επιτύχουμε!», συμπλήρωσε ο Καθηγητής. < & Κινδυνεύει σε όλη της τη ζωή να κολλήσει τον ιό; Κάθε σεξουαλικά ενεργή γυναίκα κινδυνεύει να νοσήσει από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων. Όσο μικρότερη ηλικιακά είναι μια γυναίκα, τόσο ευκολότερα προσβάλλεται από τον HPV, αλλά συγχρόνως ξεπερνά ευκολότερα τη λοίμωξη. Οι μεγαλύτερες ηλικιακά γυναίκες προσβάλλονται δυσκολότερα από τον ιό, δυσκολεύονται όμως περισσότερο να τον αποβάλουν. Eρωτ. Πρόληψη Ερωτήσεις Απαντήσεις 25 Χρειάζονται αναμνηστική δόση οι γυναίκες που εμβολιάζονται; Μετά από 10 χρόνια δοκιμών με το εμβόλιο, υπάρχουν ενδείξεις ότι έχει καλή ανοσογονική απάντηση. Η διάρκειά της, υπάρχουν ελπίδες ότι θα είναι μακροχρόνια. Οι γυναίκες που εμβολιάζονται πρέπει να συνεχίσουν να κάνουν τεστ Παπανικολάου; Eρωτ. αίτια και τους λόγους που ένα τόσο τραγικό περιστατικό δεν είχε προληφθεί», επισημαίνει χαρακτηριστικά o κ. Παρασκευαΐδης. Ασφαλώς. Τα εμβόλια προστατεύουν από τους τύπους του HPV που προκαλούν το 70-90% των συνολικών περιστατικών καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Απομένει ένα ποσοστό στο οποίο το εμβόλιο δεν προσφέρει κάλυψη. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία >της Νεκταρίας Καρακώστα ΡΕΥΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ «Κλειδί» η έγκαιρη διάγνωση Μέγιστο ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα συνιστούν σήμερα τα ρευματικά νοσήματα, καθώς 1.500.000 Έλληνες, συχνά στην πιο παραγωγική φάση της ζωής τους, και οι οικογένειές τους, βιώνουν εξαιτίας τους, καθένας με τον δικό του τρόπο, μια δύσκολη καθημερινότητα. Τ α ρευματικά νοσήματα, σε σύγκριση με όλες 26 τις άλλες ομάδες παθήσεων, είναι το πιο συχνό αίτιο χρόνιων προβλημάτων υγείας και μακροχρόνιας λειτουργικής ανικανότητας (αναπηρικές συντάξεις κ.λπ.), το κυριότερο αίτιο απουσίας από την εργασία και χρήσης υπηρεσιών υγείας (ιατρικές επισκέψεις, χρήση φαρμάκων), τόσο στο σύνολο του γενικού πληθυσμού, όσο και στον εργαζόμενο πληθυσμό, δηλ. στα άτομα ηλικίας 19-65 ετών. Ελληνική μελέτη που παρουσιάστηκε πρόσφατα, στο πλαίσιο του 7ου Πανελλήνιου Συνεδρίου για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας, έδειξε ότι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) είναι το πιο συχνά εμφανιζόμενο ρευματικό νόσημα, που επιβαρύνει σημαντικά την λειτουργική ικανότητα των ασθενών, επηρεάζει την εργασιακή και προσωπική τους ζωή και υποβαθμίζει σημαντικά την ποιότητα της ζωής τους. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι πάσχοντες από ΡΑ συνταξιοδοτούνται κατά μέσο όρο 12 έτη νωρίτερα από την κανονική ηλικία συνταξιοδότησης. Χαρακτηριστική είναι η ιστορία της κυρίας Κατερίνας Κουτσογιάννη, προέδρου σήμερα του Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης, η οποία έμαθε ότι έπασχε από Ρευματοειδή Αρθρίτιδα σε > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 ηλικία 28 ετών. «Η γνωριμία μου με τη ρευματοειδή αρθρίτιδα έγινε πριν από περίπου 25 χρόνια με τρόπο αιφνιδιαστικό, αλλά και πολύ οδυνηρό. Ήμουν 28 χρονών εργαζόμενη και μητέρα μιας κόρης 5 χρονών. Είχα πολλές οικογενειακές, επαγγελματικές αλλά και κοινωνικές υποχρεώσεις και πολλά σχέδια και όνειρα για το μέλλον. Αρνιόμουν κατηγορηματικά να ακούσω οτιδήποτε για την κατάστασή μου και την πιθανότητα να ακολουθήσω κάποια θεραπεία, παρά τον πόνο που μέρα με την μέρα γινόταν αφόρητος και τη δυσκολία στην κίνησή μου, που γινόταν όλο και πιο έντονη. Ανατράπηκε τελείως η καθημερινότητά μου. Η χαρούμενη, δραστήρια, αισιόδοξη κοπέλα μετατράπηκε σε μία δυστυχισμένη, νευρική, αμίλητη γυναίκα, που με πείσμα, αλλά και θυμό, προσπαθούσε ηρωικά σχεδόν να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της. Ένας στους τέσσερις ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την εργασία τους τα δέκα πρώτα χρόνια από την εμφάνιση της νόσου, έμαθα αργότερα». Τα ρευματικά νοσήματα προσβάλλουν συχνότερα τις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες και επηρεάζουν κυρίως το μυοσκελετικό σύστημα, αν και ορισμένα από αυτά προσβάλλουν επίσης εσωτερικά όργανα. Δεν είναι ένα, ούτε δύο, είναι 80! Πολύ συχνά, όταν κάποιος αναφέρεται στα ρευματικά νοσήματα, χρησιμοποιεί τους όρους “αρθριτικά” ή “ρευματικά”. Οι όροι αυτοί είναι λανθασμένοι γιατί στερούνται περιεχομένου και δημιουργούν αρκετές φορές σύγχυση, δίνοντας μάλιστα την εσφαλμένη εντύπωση ότι πρόκειται για δύο μόνο παθήσεις, ενώ στην πραγματικότητα τα ρευματικά νοσήματα είναι πολλά, τουλάχιστον 80. Τα πιο συχνά από αυτά τα νοσήματα είναι: • Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ): Είναι μια χρόνια, αυτοάνοση νόσος στην οποία το ανοσολογικό σύστημα στρέφεται κατά των αρθρώσεων του σώματος, προκαλώντας χρόνιο πόνο και μη αναστρέψιμη βλάβη σε αυτές. Πρόκειται για μια συστηματική νόσο, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να επηρεάσει > Life > Positive < ολόκληρο το σώμα και τα εσωτερικά όργανα. Περισσότερο βέβαια, επηρεάζει τα χέρια, τους καρπούς και τα πόδια, τα γόνατα, τα ισχία και τους ώμους. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας υποφέρουν από ΡΑ περισσότεροι από 700.000 άνθρωποι. • Η ψωριασική αρθρίτιδα: Νόσος που προκαλεί την απολέπιση ερυθρών, ξηρών περιοχών του δέρματος και φλεγμονή των αρθρώσεων. • Η αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα: Είναι μια επώδυνη, συχνά εξελισσόμενη χρόνια φλεγμονώδης νόσος, που μπορεί να προκαλέσει αναπηρία. Τείνει να προσβάλλει άτομα νεαρής ηλικίας, κυρίως άνδρες, στο τέλος της εφηβείας τους και σε ηλικία 20-30 ετών. Είναι γενικότερα γνωστή ως σπονδυλοαρθρίτιδα. Κοινά χαρακτηριστικά συμπτώματα αυτών των νοσημάτων είναι: - Πόνος στο μυοσκελετικό σύστημα που, ανάλογα με τη μορφή και την εντόπιση της πάθησης, μπορεί να αφορά αρθρώσεις, τένοντες, ορογόνους θυλάκους, μυς, οστά, τη μέση ή τον αυχένα. - Δυσκαμψία των αρθρώσεων, δηλ. δυσκολία στην κίνηση των αρθρώσεων, μετά από την ανάπαυση. Η σοβαρότητα μάλιστα και η διάρκεια της δυσκαμψίας είναι πολύ χρήσιμες στη διάκριση μεταξύ ορισμένων ρευματικών παθήσεων. - Διαταραχή των κινητικών λειτουργιών, δηλ. δυσκολία στις κινήσεις ή περιορισμός των κινήσεων των αρθρώσεων ή της μέσης ή του αυχένα. Στις φλεγμονώδεις ρευματικές παθήσεις μπορεί να εμφανιστούν επιπλέον: - Γενικά συμπτώματα, π.χ. πυρετός, καταβολή δυνάμεων και αίσθημα κακουχίας. - Εξωαρθρικά συμπτώματα. Όταν, εκτός από το μυοσκελετικό σύστημα, έχουν προσβληθεί από τη ρευματική πάθηση και άλλα όργανα ή συστήματα, μπορεί ο ασθενής να παρουσιάζει και διάφορα άλλα συμπτώματα, όπως εξανθήματα με ή χωρίς κνησμό (φαγούρα), εξελκώσεις στο στόμα, κοκκίνισμα ή πόνο στα μάτια, ξηροφθαλμία που εκδηλώνεται με την αίσθηση ότι υπάρχει ξένο σώμα ή σκόνη μέσα στα μάτια, τριχόπτωση, κεφαλαλγία, βήχα, δύσπνοια κ.λπ. 27 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία ρευματικά νοσήματα Θεραπεία 28 Σήμερα, με την έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση των ρευματικών νοσημάτων, οι γιατροί μπορούν να πετύχουν δραστική μείωση των δυσμενών τους επιπτώσεων. Χρειάζονται όμως δύο βασικές προϋποθέσεις: έγκαιρη διάγνωση και πρώιμη και ορθή θεραπευτική παρέμβαση. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να σταματήσει την προοδευτική καταστροφή των αρθρώσεων. «Για να εξασφαλισθεί η έγκαιρη διάγνωση και να αποφευχθεί η περιπλάνηση των ασθενών σε διαφορετικές ειδικότητες, κάτι που τις περισσότερες φορές επιδρά αρνητικά και στην εξέλιξη των νοσημάτων, θα πρέπει να βελτιωθεί η εκπαίδευση των γενικών γιατρών, των παθολόγων και των ορθοπεδικών στη Ρευματολογία, κυρίως όμως, να δημιουργηθεί ένα ολοκληρωμένο, οργανωμένο δίκτυο πρωτοβάθμιας φροντίδας», τονίζει στο Life Positive, η Πρόεδρος του Συλλόγου Ρευματοπαθών Κρήτης, κυρία Κατερίνα Κουτσογιάννη. Η ανακάλυψη, τα τελευταία χρόνια, των βιολογικών παραγόντων και η εισαγωγή τους στη θεραπευτική αντιμετώπιση αρκετών φλεγμονωδών ρευματικών παθήσεων αποτελεί τη σημαντικότερη μέχρι σήμερα θεραπευτική εξέλιξη στη Ρευματολογία. Συμπληρωματικά, η σωματική άσκηση, όπως συστήνεται από τον εργοθεραπευτή και τον φυσικοθεραπευτή, παίζει επίσης σημαντικό ρόλο στη θεραπευτική διαδικασία, με κύριο στόχο τη διατήρηση και βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων. Στην πλειοψηφία των ασθενών, τα νέα, βιολογικά φάρμακα ανακουφίζουν γρήγορα από τη φλεγμονή, μειώνοντας τον πόνο και τη διόγκωση στις αρθρώσεις. Η καταστροφή των αρθρώσεων επιβραδύνεται και οι ασθενείς αισθάνονται υγιέστεροι και πιο ζωντανοί. Η ύφεση αυτή μπορεί να διατηρηθεί επ’ αόριστο, υπό την προϋπόθεση της συνεχούς και μακροχρόνιας εφαρμογής του θεραπευτικού προγράμματος, υπό την παρακολούθηση ρευματολόγου. «Η μακρόχρονη ύφεση των συμπτωμάτων και καταστολή των νοσημάτων μας με τη βοήθεια των βιοτεχνολογικών θεραπειών και η αναβάθμιση της ποιότητα της ζωής μας, μάς καθιστά παραγωγικά άτομα με λιγότερες απουσίες από την εργασία μας, ενεργούς πολίτες, εξασφαλίζει δε τη μειωμένη δαπάνη νοσοκομειακής περίθαλψης και αποκατάστασης και τέλος την μείωση των αναπηρικών συντάξεων και επιδομάτων», εξηγεί η κυρία Κουτσογιάννη. Όταν ένας ασθενής σταματήσει να λαμβάνει το φάρμακό του, τα προβλήματα επανέρχονται. Γι’ αυτό και > Life > Positive < «H απρόσκοπτη, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες και κόστος πρόσβαση στο φάρμακο είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα των ρευματοπαθών» «η απρόσκοπτη, χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες και κόστος πρόσβαση στο φάρμακο είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα των ρευματοπαθών», επισημαίνει η ίδια. Η ένταξη ωστόσο των νέων, βιολογικών θεραπειών στη λίστα των φαρμάκων υψηλού κόστους συνεπάγεται πολλές γραφειοκρατικές διαδικασίες για την προμήθειά τους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις, φαρμακεία κρατικών νοσοκομείων έχουν αρνηθεί να τα χορηγήσουν, για να μην επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό τους, αποκαλύπτει η πρόεδρος των Ρευματοπαθών Κρήτης. Ακόμη δυσχερέστερη διαφαίνεται η κατάσταση, με τη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ, καθώς οι ασθενείς, ειδικά οι διαμένοντες στην επαρχία, θα πρέπει στο εξής να διανύουν τεράστιες αποστάσεις για την προμήθεια των φαρμάκων τους, από νοσοκομείο ή φαρμακείο του ασφαλιστικού φορέα. Σοβαρό πρόβλημα στην περίθαλψη των ρευματοπαθών είναι και η ύπαρξη μικρού αριθμού οργανωμένων ρευματολογικών κλινικών σε πανελλαδική κλίμακα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται συσσώρευση ασθενών, που υπονομεύει την αξιοπρεπή και ασφαλή περίθαλψή τους. Ενδεικτικά, για την Κρήτη των 650.000 κατοίκων και ολόκληρη την περιφέρεια της Δωδεκανήσου υπάρχει μια και μοναδική Ρευματολογική Κλινική στο Ηράκλειο της Κρήτης, με τρεις μόνο ειδικευμένους ρευματολόγους! < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 τα γόνατα και τα µάτια σας! Η γλυκοζαμίνη αποτελεί φυσικό συστατικό των υγιών αρθρώσεων. Το Zacosteo®, με δραστική ουσία την υδροχλωρική γλυκοζαμίνη, βοηθά στην ανακούφιση του πόνου και της δυσκαμψίας στην ήπιας έως μέτριας βαρύτητας οστεαρθρίτιδα του γόνατος Σε αναβράζοντα δισκία με ευχάριστη γεύση λεμόνι. Δεν συνιστάται για χρήση σε παιδιά και έφηβους κάτω των 18 ετών. Τ ο Υπο υργεί ο Υγεί α ς & Κ οι ν ω ν ι κ ή ς Α λ λ η λ ε γ γ ύ η ς κα ι ο Ε θ ν ι κό ς Ο ργα ν ι σ μ ό ς Φ αρ μ ά κ ω ν σ υ ν ι σ το ύ ν : ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ ΤΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Σ Υ Μ Β Ο ΥΛ Ε Υ Θ Ε Ι Τ Ε Τ Ο Ν Γ Ι ΑΤ Ρ Ο Ή Τ Ο Ν Φ Α Ρ Μ Α Κ Ο Π Ο Ι Ο Σ Α Σ Αθήνα: Ναούσης 31, 104 47 Αθήνα. Τηλ: 210 3418889-97 Fax: 210 8661262 www: pharmazac.gr Θεσσαλονίκη: Κ. Καραμανλή 81, 546 42 Θεσσαλονίκη. Τηλ: 2310 933534 Fax: 2310 933524 > υγεία >της Βιβέττας Λαϊνιώτη Ηλεκτρονικό τσιγάρο Φίλος ή εχθρός; Τον τελευταίο καιρό βομβαρδιζόμαστε από δεκάδες ερωτήματα γύρω από το ηλεκτρονικό τσιγάρο. Βοηθάει στην διακοπή του καπνίσματος; Είναι ασφαλέστερο για την υγεία - σε σύγκριση με το κλασικό τσιγάρο; Ποια είναι η άποψη των επιστημόνων; Τι συμβαίνει με το ηλεκτρονικό τσιγάρο σε άλλες χώρες; Μήπως κρύβει κάποιους άγνωστους κινδύνους; Σ’ αυτά και σε άλλα ερωτήματα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε… Η διακοπή του καπνίσματος φαντά- ζει τους περισσότερους ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, που απαιτεί κίνητρο, αποφασιστικότητα, επιμονή και υπομονή. Καθώς η νικοτίνη αποτελεί έντονα εθιστική ουσία και, επιπλέον, το τσιγάρο αποτελεί «προέκταση του χεριού» και συντροφιά σε καλές και κακές στιγμές, η διακοπή του καπνίσματος θυμίζει βασανιστήριο. Και εκεί που μια μέρα παίρνουμε την απόφαση να ξεκινήσουμε την επιχείρηση «Τσιγάρο Τέλος», κάνει την εμφάνισή του, ως από μηχανής θεός, το ηλεκτρονικό τσιγάρο, το οποίο υπόσχεται την ίδια απόλαυση χωρίς τους κινδύνους του τσιγάρου. Πόση αλήθεια άραγε υπάρχει στην άποψη αυτή; Τελικά τι είναι το ηλεκτρονικό τσιγάρο και ποιος ο πραγματικός λόγος ύπαρξής του; Και εγένετο το ηλεκτρονικό τσιγάρο Έχει χαρακτηρισθεί από αρκετούς «η επανάσταση στο κάπνισμα». Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις ΗΠΑ στα μέσα του 2008 και από τότε έχει σημειώσει μεγάλη επιτυχία. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο εισχώρησε δυναμικά στον κόσμο των καπνιστών, υποσχόμενο πλήρη απεξάρτηση από το κανονικό τσιγάρο, προσφέροντας την ίδια «αίσθηση» του καπνίσματος. Το ηλεκτρονικό ή ηλεκτρικό τσιγάρο, είναι μία συσκευή που οι κατασκευαστές της φρόντισαν να φέρουν όσο πιο κοντά γίνεται όχι μόνο στο σχήμα του τσιγάρου, αλλά και στην αίσθηση που νιώθει ο καπνιστής με την κάθε ρουφηξιά. Έτσι, οι οπαδοί του λένε ότι ήλθε για να δώσει στους καπνιστές τη δυνατότητα να καπνίζουν και να το απολαμβάνουν, χωρίς να επιβαρύνουν την υγεία τους. > Life > Positive < Το ηλεκτρονικό τσιγάρο παρέχει στους καπνιστές νικοτίνη, χωρίς να περιέχει καπνό. Γεμίζεται με ένα έλαιο που περιέχει νικοτίνη, ή περιέχει αποσπώμενα φιλτράκια, γεμάτα με υγρό, που αντικαθίστανται περιοδικά. Στο εσωτερικό της συσκευής υπάρχει ένας ατμοποιητής, ο οποίος υγροποιεί τη νικοτίνη και παράγει τον ατμό. Επειδή δεν περιέχει καπνό, το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν βομβαρδίζει τον καπνιστή ή μάλλον τον χρήστη, με τα πολύ επικίνδυνα προϊόντα καύσης του καπνού, που είναι η πίσσα και το μονοξείδιο του άνθρακα. Επομένως, το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν προκαλεί τις βλάβες που οφείλονται σε αυτές τις επιβλαβείς ουσίες, δηλαδή δεν προκαλεί καρκίνο ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Οι κίνδυνοι από τη νικοτίνη π.χ. οι καρδιαγγειακοί κίνδυνοι από τις αγγειοσυσπάσεις που προκαλεί η νικοτίνη, παραμένουν. Αυτό όμως ισχύει και για όλα τα υποκατάστατα νικοτίνης που κυκλοφορούν σε τσίχλες, αυτοκόλλητα, πίπες κ.ο.κ. Το πακέτο του ηλεκτρονικού τσιγάρου περιλαμβάνει την κυρίως συσκευή, μια επαναφορτιζόμενη μπαταρία, τον φορτιστή της και μερικά φίλτρα. Ένα φίλτρο αντιστοιχεί σε περίπου 12 τσιγάρα. Ο χρήστης καλείται να αγοράζει κάθε φορά τα φίλτρα, η τιμή των οποίων είναι πολύ πιο οικονομική από τα παραδοσιακά τσιγάρα. Το έλαιο και τα φίλτρα υπάρχουν σε διάφορες γεύσεις και σε διάφορες περιεκτικότητες νικοτίνης. Η ποικιλία αυτή δίνει στους χρήστες του ηλεκτρονικού τσιγάρου τη δυνατότητα να το δοκιμάσουν σε διάφορες... γεύσεις, όπως μέντα, μήλο, σοκολάτα ή βανίλια. Οι διάφορες περιεκτικότητες σε νικοτίνη προσφέρουν, θεωρητικά, σε όλους όσους θέλουν να κόψουν το κάπνισμα, τη δυνατότητα να 31 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία ηλεκτρονικό τσιγάρο μειώνουν σταδιακά την περιεκτικότητα της νικοτίνης στα φίλτρα που χρησιμοποιούν. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει καπνός, με το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν υπάρχει επίσης παθητικό κάπνισμα. Ένα άλλο πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών έναντι των κανονικών τσιγάρων είναι ότι δεν αφήνουν στο χρήστη και στους γύρω του εκείνη την άσχημη μυρωδιά του καπνού. Το ηλεκτρονικό τσιγάρο έχει μια φλογερή, κόκκινη (ή γαλάζια) ένδειξη LED στην κορυφή, η οποία ανάβει αυτόματα όταν εισπνέουμε και σβήνει την στιγμή που σταματάμε να τραβάμε ατμό! Με λίγα λόγια, οπτικά το ηλεκτρονικό τσιγάρο δίνει το ίδιο εφέ που δίνει και ένα πραγματικό τσιγάρο, καθώς μιμείται ακόμη και την… καύτρα! Πλεονεκτήματα υπάρχουν πολλά…μειονεκτήματα όμως; Πολλές είναι ωστόσο οι φωνές που αμφισβητούν την «ασφάλεια» του ηλεκτρονικού τσιγάρου. Η αρχή έγινε τον Μάιο του 2009 από τον FDA (Aμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων), που δημοσίευσε έρευνες οι οποίες έδειχναν ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι βλαβερό για την υγεία των καταναλωτών και δυνητικά καρκινογόνο. Η ανακοίνωση αυτή δημιούργησε πολλές απορίες και ερωτήματα. Ο FDA έκανε έρευνες για το ηλεκτρονικό τσιγάρο, όμως τα ακριβή στοιχεία των αποτελεσμάτων τους δεν ανακοινώθηκαν ποτέ επίσημα, ενώ από τα 19 δείγματα που ελέγχθησαν, μόνο τα δύο κρίθηκαν ύποπτα, καθώς στο υγρό του φίλτρου τους βρέθηκαν κάποιες βλαβερές ουσίες. Πολλοί μίλησαν για συκοφαντίες ύποπτης προέλευσης … Kλινικές μελέτες έδειξαν Ωστόσο στις 22 Ιουλίου του 2009, ο FDA ανακοίνωσε πως η εργαστηριακή ανάλυση δειγμάτων ηλεκτρονικών τσιγάρων έδειξε πως περιέχουν γνωστές καρκινογόνες και τοξικές χημικές ουσίες, οι οποίες μπορεί να βλάψουν τους χρήστες. Συγκεκριμένα, η ανάλυση 19 δειγμάτων αναλώσιμων φίλτρων από δύο από τις μεγαλύτερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο των ηλεκτρονικών τσιγάρων, έδειξε τα παρακάτω: Ανιχνεύθηκαν καρκινογόνες νιτροζαμίνες (TSNA), τοξικές ουσίες (όπως διαιθυλική γλυκόλη) και προσμείξεις (αναβασίνη, μυοσμίνη, β-νικοτυρίνη). Τα ανταλλακτικά φίλτρα τα οποία διαφημίζονταν ως «χωρίς νικοτίνη» είχαν χαμηλές συγκεντρώσεις νικοτίνης (με την εξαίρεση ενός δείγματος). Τρία φίλτρα > Σε ποιους απευθύνεται; 32 • Σε όσους έχουν εθιστεί πολύ στον καπνό του τσιγάρου και θέλουν να βρουν ένα τρόπο να το ελαττώσουν ή ακόμη και να απαλλαγούν πλήρως από αυτό. • Σε αυτούς που θέλουν να καπνίζουν ελεύθερα παντού, εφόσον το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους τους κλειστούς χώρους. • Σε όσους έχουν καταλάβει το κακό που κάνει το κάπνισμα και θέλουν να βρουν έναν τρόπο να μειώσουν τις επιπτώσεις του. • Σε όσους έχουν βαρεθεί την κακοσμία του τσιγάρου, τις στάχτες, τα αποτσίγαρα, τον τσιγαρόβηχα και όλα τα υπόλοιπα αρνητικά του τσιγάρου. • Σε καπνιστές που δεν θέλουν να ενοχλούν τους γύρω τους και τα παιδιά τους, μέσω του παθητικού καπνίσματος. > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία ηλεκτρονικό τσιγάρο > Το ηλεκτρονικό τσιγάρο παγκοσμίως • Στην Ελλάδα, Αυστρία, Δανία, Φιλανδία και την Αυστραλία οι πωλήσεις ηλεκτρονικών τσιγάρων που περιέχουν νικοτίνη είναι παράνομη. Ειδικότερα στη χώρα μας, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα με νικοτίνη θεωρούνται από τον ΕΟΦ ως φαρμακευτικά σκευάσματα και πρέπει να διαθέτουν άδεια κυκλοφορίας φαρμάκου. • Στην Βραζιλία, Παναμά, Σιγκαπούρη και στον Καναδά η διάθεση και προβολή οποιουδήποτε τύπου ηλεκτρονικού τσιγάρου 34 απαγορεύεται. • Στην Ολλανδία, επιτρέπεται η χρήση ηλεκτρονικών τσιγάρων, όμως η διαφήμισή τους δεν έχει επιτραπεί ακόμα. Αναμένεται για τη ρύθμιση του θέματος σχετική ευρωπαϊκή οδηγία. • Στη Νέα Ζηλανδία, το υπουργείο υγείας αποφάσισε πως μόνο τα προϊόντα της RUYAN θα μπορούν να πωλούνται ως φάρμακα. Η διαφήμισή τους επιτρέπεται, αφού δεν είναι προϊόντα tobacco. • Στο Ηνωμένο Βασίλειο η χρήση (της ίδιας εταιρείας, του ιδίου τύπου) που αναλύθηκαν παρείχαν διαφορετικές ποσότητες νικοτίνης σε κάθε εισπνοή. Τα επίπεδα νικοτίνης κυμαίνονταν από 26,8 έως 43,2 mcg νικοτίνης/100 mL εισπνοή. Ένα από τα φίλτρα υψηλής περιεκτικότητας σε νικοτίνη παρείχε διπλάσια νικοτίνη στον χρήστη απ’ ό,τι τα εγκεκριμένα από τον FDA προϊόντα για τη διακοπή του καπνίσματος. Η παραπάνω ανάλυση αποκάλυψε πως δεν υπάρχουν διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου κατά την παραγωγή αυτών των προϊόντων, είτε πως αυτές είναι αναξιόπιστες. Επίσης, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα δεν φέρουν ετικέτες προειδοποίησης για τις παρενέργειες στην υγεία του χρήστη, όπως τα υπόλοιπα εγκεκριμένα υποκατάστατα νικοτίνης ή τα συμβατικά τσιγάρα. Ο FDA σημειώνει πως υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ της ποιότητας των προϊόντων ηλεκτρονικών τσιγάρων και, καθώς υπάρχουν στοιχεία για λίγα δείγματα, από τα αποτελέσματα της παραπάνω ανάλυσης, δεν μπορούν ακόμα να διεξαχθούν τελικά συμπεράσματα: ποιες ουσίες περιέχονται ή όχι σε συγκεκριμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή μάρκες. Αντίθετα απ’ ότι υπαινίσσονται ορισμένες εταιρείες στις διαφημίσεις τους, το ηλεκτρονικό τσιγάρο δεν είναι δοκιμασμένη θεραπεία αντικατάστασης νικοτίνης και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δεν έχει επιστημονικά δεδομένα για να επιβεβαιώσει την ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των ηλεκτρονικών τσιγάρων. Οι παραγωγοί του ηλεκτρονικού τσι- > Life > Positive < του ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι έως σήμερα ελεύθερη, με αιχμή του δόρατος το nightclub Chinawhite, που επιτρέπει τη χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων εντός του χώρου, ενώ η χρήση των συμβατικών τσιγάρων απαγορεύεται. • Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τα ηλεκτρονικά τσιγάρα διατίθενται ελεύθερα, δεν έχουν όμως ακόμα εγκριθεί ως προϊόντα για την υποβοήθηση της διακοπής του καπνίσματος. γάρου, γενικά, το διαφημίζουν ως μέσον που μπορεί να βοηθήσει τους καπνιστές να απεξαρτηθούν από τον καπνό. Κάποιοι απ’ αυτούς, έχουν φτάσει ακόμα και στο σημείο να υπονοούν ότι θεωρείται εγκεκριμένη θεραπεία αντικατάστασης της νικοτίνης, όπως οι τσίχλες, οι παστίλιες και τα αυτοκόλλητα νικοτίνης. Ο ΠΟΥ τονίζει πως χρειάζεται να διεξαχθούν κλινικές δοκιμές και αναλύσεις τοξικότητας, και να ακολουθούνται οι οδηγίες και οι κανονισμοί ασφαλείας, κατά τη διαδικασία της παραγωγής. Σύμφωνα με τις συστάσεις, οι κατασκευαστές τους πρέπει να αφαιρέσουν από τις διαφημίσεις τους και τα ενημερωτικά φυλλάδια οτιδήποτε υπονοεί πως ο ΠΟΥ το θεωρεί ασφαλές και αποτελεσματικό μέσο για τη διακοπή του καπνίσματος. Ο ΠΟΥ δεν απορρίπτει την πιθανότητα ότι το ηλεκτρονικό τσιγάρο θα μπορεί να είναι χρήσιμο στη διακοπή του καπνίσματος, αλλά αυτό πρέπει να διερευνηθεί. Το χάσμα εοφ- σεεητ Και στην Ελλάδα όμως, μεγάλη είναι η κόντρα που έχει ξεσπάσει ανάμεσα τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) και στον νεοσύστατο ΣΕΕΗΤ (Σύνδεσμο Ελληνικών Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Τσιγάρου). Ο ΕΟΦ, στις αρχές του Δεκεμβρίου 2011, έκρινε παράνομο το ηλεκτρονικό τσιγάρο με νικοτίνη, απαγορεύοντας τόσο την πώληση, όσο και την χρήση του. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ΕΟΦ, τα προϊόντα αυτά υπάγονται στα …φαρμακευτικά προϊόντα (!!!) ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία ηλεκτρονικό τσιγάρο > Μαρτυρία 36 Ο Αντώνης, 33 ετών, εξομολογείται. «Μετά την απαγόρευση του τσιγάρου στους δημόσιους χώρους, δεν μπορούσα πια να καπνίσω όταν πήγαινα για φαγητό ή ποτό και πραγματικά μου φάνηκε πολύ δύσκολο. Μετά από ώριμη σκέψη κατέληξα στο συμπέρασμα πως πρέπει να κόψω το κάπνισμα και για καλό δικό μου και για τους ανθρώπους που αγαπώ. Είχα ακούσει για το ηλεκτρονικό τσιγάρο από έναν συνάδελφό μου, ο οποίος έτσι κατάφερε να κόψει το κάπνισμα, αλλά δεν είχα δώσει μεγάλη σημασία. Κάποια στιγμή σκέφτηκα να το δοκιμάσω και εγώ. Μπήκα στο Internet και βρήκα πολλές πληροφορίες για αυτό, μα πάρα πολλές. Μόλις βρήκα μια σελίδα για παραγγελίες, βρήκα και προμηθεύτηκα το ηλεκτρονικό τσιγάρο σε πολύ καλή τιμή. Τώρα μπορώ να το καπνίζω παντού ελεύθερα καθώς δεν προκαλεί κακό σε κανέναν. Ούτε σε εμένα που το καπνίζω ούτε σε αυτούς που βρίσκονται κοντά μου. Έκοψα το κάπνισμα χωρίς να στερηθώ την απόλαυση του καπνίσματος, καθώς η αίσθηση και η ευχαρίστηση όταν καπνίζω το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι ακριβώς η ίδια με όταν κάπνιζα κανονικό τσιγάρο. Εμφανισιακά δεν έχουν καμία διαφορά. Οπότε η μόνη διαφορά τους είναι πως το τσιγάρο επιβαρύνει την υγεία μου, ενώ το ηλεκτρονικό τσιγάρο όχι. Ακόμη και ο καπνός που εκπνέω δεν βλάπτει κανέναν, καθώς ουσιαστικά είναι ατμός και όχι καπνός. Επίσης ένα άλλο θετικό του ηλεκτρονικού τσιγάρου, εκτός του ότι δεν μου καταστρέφει τον οργανισμό και επιτρέπεται παντού είναι πως εξοικονομώ χρήματα, καθώς το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πολύ οικονομικότερο από τα άλλα τσιγάρα». > Life > Positive < Μεγάλο πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών έναντι των κλασικών τσιγάρων είναι ότι δεν αφήνουν στο χρήστη και στους γύρω - την άσχημη μυρωδιά του καπνού και, συνεπώς, δεν επιτρέπεται να –διατίθενται στην αγορά, χωρίς άδεια κυκλοφορίας. Ο ΕΟΦ ισχυρίζεται επίσης πως δεν έχουν πραγματοποιηθεί έρευνες που να αποδεικνύουν ότι πρόκειται για τρόπο διακοπής του καπνίσματος. Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Τσιγάρου αντέδρασε έντονα, υποστηρίζοντας πως η απόφαση του ΕΟΦ να απαγορεύσει την πώληση υγρών ηλεκτρονικού τσιγάρου που περιέχουν νικοτίνη, κατατάσσοντάς τα στην κατηγορία των φαρμάκων, είναι εντελώς λάθος, τόσο σε νομικό, όσο και σε δεοντολογικό επίπεδο. Το τι είναι φάρμακο, το αναφέρει η ιδρυτική πράξη του ΕΟΦ, οι κανονισμοί της Ε.Ε., αλλά και σχετικές αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Και καμία από τις διατάξεις αυτές, δεν καταδεικνύει τα προϊόντα αυτά ως φάρμακα. Ο πρόεδρος του ΣΕΕΗΤ, κ. Δημήτρης Πετρόπουλος τονίζει πως, σύμφωνα με πλήθος ερευνών που έχουν πραγματοποιηθεί και έχουν ανακοινωθεί σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες, το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι λιγότερο επιβλαβές για τον οργανισμό από το κανονικό. Είναι, συνεπώς, παράδοξο η ελληνική πολιτεία να μην θέτει κανένα περιορισμό στο εμπόριο των τσιγάρων και να θέτει περιορισμούς στο λιγότερο επιβλαβές ηλεκτρονικό τσιγάρο. Τέλος, ζήτησε να ανακληθεί η απόφαση του ΕΟΦ για πώληση των νικοτινούχων ουσιών ηλεκτρονικού τσιγάρου, μόνο από φαρμακεία και να κυκλοφορούν ευρέως στο κοινό. < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 ÖмÌÇ¿¼ÐÓÇ¿ ̺ËÍ×ÌÌÓÐÔÎÍÕ Ó¿ØÆÒ;ѿÉÊÒÑÃÕ Varisan... ÏÐÃÕ¼ÐÓÇ¿ ÌÂÃÌÄÍÐ;ѿÉÊÒÑÃÕ 9DULVDQÓ¿³ÎÐÃÎà ̿û˿ÇÅ¿ÊË¿ Ò¿Ä¿ ÐË É¿ÇÑÒ ¿Éû¿ ¿ É¿Ò¿ ÍÐÓÍÎÑҺ˿ҿ ¿ÇÂÇÉÏ Ì ÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑ˹ÌÆÕÑ×ËλÃÑÆÕ9DULVDQ/XL/HL ÃÖÑÒÃÑ×ÑÑÏÐÃ×ÑÆ¿»Ë¿ÒÍÕÉ;пÑÆÎкÈÇËÍÉ¿Ç¿»ÑÓÆÑÆÀÐÍ×ÕÑҿμÂÇ¿¢ÇÎÐÔÒÍÎÍÐǿɹÕÉÊÒÑÃÕÂÇ¿À¿ÓËÇÑ˹ÌÆÕÑ×ËλÃÑÆÕ 9DULVDQ/XL/HLÃÈ¿ÑÄ¿Ê»ØÍ×ÌÎпÅË¿ÒÇɺ¿Ì¿É;ÄÇÑÆÉ¿ÇÑ¿ÕÎÐÍÑÒ¿ÒþÍ×̿μÒÆÌÃËÀÍʺÑÒ¿¿ÃÐÍÎÍÐÇÉÒ¿È»ÂÇ¿Ã9DULVDQ/XL/HL Ò¿É×ÉÊÍÄÍÐÇÉÎÐÍÀʺ˿ҿÒÔÌÉÒÔÉÐÔÌο»ÐÌÍ×ÌμÂÇ > υγεία ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ Εξωσωματική χωρίς φάρμακα! Δραματική επίδραση στη γονιμότητα των ζευγαριών έχει η οικονομική κρίση. Πέρα από το γεγονός ότι ενισχύει όλους εκείνους τους εξωτερικούς παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στη γονιμότητα, όπως την κατάθλιψη και το άγχος, έχει αλλάξει και τον τρόπο με τον οποίο κινείται ένα ζευγάρι με διαπιστωμένο πρόβλημα υπογονιμότητας. Τ α ζευγάρια καθυστε- 38 ρούν σήμερα να καταφύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση και όταν το κάνουν, έχει προηγηθεί «έρευνα αγοράς», ώστε να συνδυάσουν την αξιοπιστία του ιατρού ή της μονάδας με το πιο ευέλικτο οικονομικό πλάνο αποπληρωμής της εκάστοτε θεραπείας. Μία τέτοια επιλογή χαμηλού κόστους είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση χωρίς ορμόνες και φάρμακα, με τα λεγόμενα «πρωτόκολλα φυσικού κύκλου». Η συγκεκριμένη μέθοδος, εξηγεί ο Καθηγητής ΜαιευτικήςΓυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης MD, M.Sc, PHD, κ. Νίκος Πράπας υπεύθυνος της μονάδας εξωσωματικής γονιμοποίησης ΙΑΚΕΝΤΡΟ, εφαρμόζεται συνήθως σε περιπτώσεις γυναικών με χαμηλό ωοθηκικό απόθεμα και σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. «Για > Life > Positive < τον καθορισμό του αποθέματος αυτού, πραγματοποιούμε μετρήσεις συγκεκριμένων ορμονών (π.χ. FSH, Ε2, ΑΜΗ) και με βάση τα αποτελέσματα διαμορφώνουμε το αντίστοιχο πρωτόκολλο. Το απόλυτα εξατομικευμένο –σε κάθε γυναίκα ξεχωριστά- πρωτόκολλο διέγερσης μας οδηγεί και στο καλύτερο δυνατό ισοζύγιο αριθμού/ποιότητας ωαρίων». Οι νεότερες ωστόσο γυναίκες, που δεν πρέπει ή δεν επιθυμούν να λάβουν φάρμακα, έχουν στη διάθεσή τους, εκτός από τη μέθοδο του φυσικού κύκλου και τη μέθοδο IVM (In Vitro Maturation). Στο ΙΑΚΕΝΤΡΟ μάλιστα γεννήθηκε το πρώτο παιδί στην Ελλάδα με τη μέθοδο αυτή. Η IVM έρχεται να δώσει λύσεις σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου η εξωγενής χορήγηση ορμονών για τη διέγερση των ωοθηκών καθίσταται προβληματική ή και αδύνατη. Κατά τη μέθοδο αυτή, δεν χορηγούνται καθόλου ορμόνες στη γυναίκα. Την κατάλληλη ημέρα του κύκλου, πραγματοποιείται λήψη των ανώριμων ωαρίων που φυσιολογικά υπάρχουν στις ωοθήκες κάθε γυναίκας και ακολουθεί η ωρίμανσή τους στο εργαστήριο. Στη συνέχεια, τα ωάρια γονιμοποιούνται και τα έμβρυα που προκύπτουν μεταφέρονται στη μήτρα της γυναίκας. Ο φόβος «Ευσταθεί ο φόβος πολλών γυναικών ότι οι θεραπείες γονιμότητας μπορούν να τους προκαλέσουν καρκίνο;», ρωτάμε τον καθηγητή. «Δεν υπάρχει κανένας αποδεδειγμένος κίνδυνος. Πριν τη χορήγηση ορμονών για οποιοδήποτε λόγο (εξωσωματική γονιμοποίηση, αντισύλληψη, εμμηνόπαυση), είναι απαραίτητη η γνώση του ιατρικού ιστορικού της γυναίκας προκειμένου να διαπιστωθεί η οποιαδήποτε προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου. Μόνο σε αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει κίνδυνος», σημείωσε ο κ. Πράπας. Εξατομικευμένη προσέγγιση Οι ειδικοί της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής δίνουν σήμερα μεγάλη σημασία για την επιτυχή έκβαση της όποιας προσπάθειας IVF, στην επιλογή του κατάλληλου φαρμακευτικού πρωτόκολλου διέγερσης των ωοθηκών για κάθε γυναίκα/ασθενή ξεχωριστά. «Μέχρι πρόσφατα, δινόταν έμφαση κυρίως στο εμβρυολογικό μέρος της διαδικασίας, όπως στην ωρίμανση των ωαρίων, τη μέθοδο γονιμοποίησης καθώς και την ποιότητα των εμβρύων. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι η παραγωγή καλής ποιότητας ωαρίων και κατ’ επέκταση καλής ποιότητας εμβρύων εξαρτάται τόσο από το ιατρικό ιστορικό όσο και από την ηλικία της γυναίκας. Αυτό στο οποίο δίνουμε σήμερα μεγάλη έμφαση είναι επίσης οι ορμονικοί παράγοντες, που μπορούν να επηρεάσουν αυτήν την ικανότητα. Η επιστημονική μας ομάδα στο ΙΑΚΕΝΤΡΟ εφαρμόζει νέα πρωτόκολλα εξατομικευμένης διέγερσης για κάθε γυναίκα. Προσαρμόζουμε δηλαδή το εκάστοτε ιατρικό πρωτόκολλο στις πραγματικές ανάγκες και χαρακτηρι- > Life > Positive < στικά της κάθε γυναίκας, όπως η ηλικία της, το ιατρικό ιστορικό (π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες) και το ωοθηκικό της απόθεμα», σημειώνει ο Καθηγητής κ. Νίκος Πράπας. Η εξατομικευμένη αυτή προσέγγιση ενισχύει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας της προσπάθειας εξωσωματικής. Η κάθε γυναίκα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τις δικές της ανάγκες! Το μέλλον Πολλά υποσχόμενο προδιαγράφεται το μέλλον στον τομέα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, χάρη στην εξέλιξη τεχνολογικών μέσων και τεχνικών και χάρη στις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις. Συγκεκριμένα: • IMSI. Είναι μία από τις πιο καινούριες εργαστηριακές μεθόδους, που ήδη εφαρμόζεται στο ΙΑΚΕΝΤΡΟ. Η νέα τεχνική έρχεται να ελαχιστοποιήσει την πατρική συμβολή στην αποτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Βασίζεται σε υψηλής ανάλυσης μεγέθυνση των σπερματοζωαρίων, με αποτέλεσμα τη λεπτομερέστερη απεικόνιση των εξωτερικών μορφολογικών τους κριτηρίων. Επιπροσθέτως, αξιολογούνται τα εσωτερικά χαρακτηριστικά της κεφαλής των σπερματοζωαρίων (κενοτόπια) που ενδεχομένως υπάρχουν και σχετίζονται με χαμηλότερη ικανότητα εμφύτευσης των εμβρύων. • Προεμφυτευτική γενετική διάγνωση. Βελτιώνει τα ποσοστά επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης και βοηθά στη γέννηση υγιών παιδιών, ιδιαίτερα σε ζευγάρια που πάσχουν από κάποια γνωστή κληρονομική ασθένεια. Οι τεχνικές της εξελίσσονται συνεχώς, με πιο πρόσφατη κατάκτηση την Προεμφυτευτική Διάγνωση με μικροσυστοιχίες DNA (Preimplantation Genetic Screening-PGS by Array Comparative Genome Hybridization-CGH), που συνίσταται στον γενετικό έλεγχο των εμβρύων πριν την εμφύτευσή τους, ώστε να μεταφερθούν μόνο τα υγιή έμβρυα. Και αυτή η μέθοδος εφαρμόζεται στο ΙΑΚΕΝΤΡΟ. • Βλαστοκύτταρα. Ο κ. Πράπας δεν αποκλείει στο μέλλον οι επιστήμονες να είναι σε θέση να δημιουργούν ανθρώπινα ωάρια και σπερματοζωάρια από βλαστοκύτταρα. «Οι ερευνητικές προσπάθειες παγκοσμίως βρίσκονται σε πειραματικό επίπεδο και αποσκοπούν στη θεραπεία της υπογονιμότητας και της στειρότητας», σημειώνει ο Καθηγητής. < > >της Ιωάννας Ράπτη υγεία Ακμή ετών... 30 Η εμφάνισή της μπορεί να φέρνει αναμνήσεις από την εφηβική ηλικία, η αλήθεια είναι όμως ότι η ακμή είναι ένα πρόβλημα που αφορά και τους ενήλικες. Είναι διαφορετική η ακμή της ενήλικης ζωής; Που οφείλονται τα σπυράκια και η ερυθρότητα του δέρματος όταν έχουμε περάσει τα πρώτα… -άντα; Και –το σημαντικότερο- πώς θα τα αντιμετωπίσουμε; Η ακμή θεωρείται εφηβική «ασθένεια», πολύ συχνά όμως εμφανίζεται και στους ενήλικες. Αν και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν μελέτες που να αποδεικνύουν το πραγματικό ποσοστό των πασχόντων, σύμφωνα με αμερικάνικη έρευνα, μία στις δύο γυναίκες και ένας στους τέσσερις άνδρες παρουσιάζουν ακμή κάποια στιγμή στην ενήλικη ζωή τους, ενώ περίπου το 20% των γυναικών που απευθύνονται στους δερματολόγους αντιμετωπίζει πρόβλημα με σπυράκια. «Όταν η ακμή παρουσιάζεται στην ηλικία 30-35 ετών, τότε μιλάμε για ροδόχροη ακμή», αναφέρει στο Life Positive ο Αναπληρωτής Καθηγητής Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας κ. Δημήτρης Ρηγόπουλος, Διευθυντής της Β’ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου. «Πρόκειται για μια πολύπλοκη ασθένεια, η οποία μοιάζει σε κάποια σημεία με την εφηβική ακμή, αλλά είναι διαφορετική νόσος. Από την άλλη πλευρά, η ακμή που εμφανίζεται μετά την εφηβεία, γύρω στα 18-25 έτη ονομάζεται late onset acne και η παθογένειά της είναι τελείως διαφορετική». Τις… πταίει; Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει την ακμή στην κατηγορία των χρόνιων νοσημάτων, καθώς το ψυχολογικό κόστος, αλλά και τα σημάδια που αφήνει στο σώμα «σημαδεύουν» τον ασθενή για όλη του τη ζωή. Συνήθως εμφανίζεται στο πρόσωπο, αλλά συχνά απαντάται επίσης στο στήθος και στην πλάτη. «Η παθογένεια της ενήλικης ακμής, ειδικά στην περίπτωση της ροδόχροης ακμής είναι παρόμοια με την εφηβική, οφείλεται δηλαδή σε διαταραχή των σμηματογόνων αδένων, οι οποίοι μεγεθύνονται και παράγουν περισσότερο σμήγμα», επισημαίνει ο κ. Ρηγόπουλος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η επιδερμίδα να εμφανίζει σπυράκια και περισσότερη λιπαρότητα. Στην περίπτωση της ακμής μετά την εφηβεία, τα πράγματα μάλλον είναι απλά, καθώς «οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές, π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες, σε χρήση ακατάλληλων καλλυντικών ή σε άλλους, αδιευκρίνιστους λόγους». Ροδόχρους ακμή Η ροδόχρους ακμή εμφανίζεται στην ηλικία των 30-35 ετών και έχει 3 στάδια. Στο πρώτο στάδιο, το πρόσωπο παρουσιάζει ερυθρότητα και ο δερμα- > Life > Positive < τολόγος κατά την κλινική εξέταση διαπιστώνει την ύπαρξη ευρυαγγειών στο δέρμα και πόρων μεγαλύτερων από το συνηθισμένο. Στη συνέχεια, εμφανίζονται βλατιδοφλυκταινίδια, δηλαδή κόκκινα και με πύον σπυράκια, τα οποία, όσο δεν αντιμετωπίζονται, πολλαπλασιάζονται. Στο τελευταίο στάδιο, το δέρμα παρουσιάζει πλέον κύστες (οζίδια), η αντιμετώπιση των οποίων είναι πολύ δύσκολη. «Μια από τις βασικότερες επιπλοκές αυτού του είδους ακμής», αναφέρει ο κ. Ρηγόπουλος, «είναι το ρινόφυμα, δηλαδή η διογκωμένη και με ερυθρότητα μύτη με μεγάλους σμηγματογόνους αδένες, γνωστή ως «μύτη του αλκοολικού». Εμφανίζεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο και σπάνια σε γυναίκες. Το συγκεκριμένο είδος ακμής, αν φτάσει στο τρίτο της στάδιο, μπορεί να οδηγήσει σε μια επιδερμίδα με ουλές και σημάδια. Η θεραπεία της είναι μακροχρόνια και η πορεία της συχνά επηρεάζεται από εξωτερικούς παράγοντες, όπως το περιβάλλον και η διατροφή. «Έχει αποδειχθεί ότι η ροδόχρους ακμή επιβαρύνεται από κάποιους παράγοντες», σημειώνει ο κ. Ρηγόπουλος «που θα πρέπει να αποφεύγονται»: • Περιβάλλον με πολλή ζέστη, π.χ. σάουνα, χαμάμ και οτιδήποτε φέρνει τον ασθενή σε άμεση επαφή με εστία ζέστης (αισθητικός, κατσαρόλα που βράζει, καυτό ντους κ.λπ.). • Τα οινοπνευματώδη ποτά, κυρίως δε το κόκκινο κρασί. • Τα ζεστά ροφήματα και το κάπνισμα. • Τα πικάντικα φαγητά και τα καρυκεύματα. • Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου. 41 Η μετεφηβική ακμή Η ακμή που εμφανίζεται μετά την εφηβεία, δηλαδή στην ηλικία των 18-25 ετών, γνωστή και ως late onset acne, είναι πιο ήπια στα συμπτώματά της, σε σχέση με τη ροδόχροη ακμή. Αναγνωρίζεται από τα μικρά σπυράκια, τους φαγέσωρες (άσπρα ή μαύρα μπιμπικάκια) και τη φαγούρα στο πρόσωπο, ενώ συχνά τη συνοδεύουν ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > υγεία ακμή ετών... 30 και συμπτώματα που δείχνουν ορμονικές διαταραχές, όπως δασυτριχισμός ή ακατάστατος κύκλος. Η θεραπεία της είναι σχετικά σύντομη, ανάλογα με την αιτία, αλλά συνήθως έχει ολοκληρωθεί μέχρι τα 30. «Είναι σημαντικό σε αυτή την ηλικία να συμβουλευτούμε έναν ειδικό δερματολόγο, ο οποίος θα αναγνωρίσει τον τύπο του δέρματός μας και θα μας συμβουλεύσει για τη χρήση των σωστών καλλυντικών, καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που γυναίκες έχουν εμφανίσει αυτού του είδους την ακμή, μετά από περιοδική χρήση ακατάλληλου για την επιδερμίδα τους καλλυντικού προϊόντος», συμπληρώνει ο κ . Ρηγόπουλος. Θεραπεία Οι θεραπείες διακρίνονται σε τοπικές, που περιλαμβάνουν την εφαρμογή αντιβιοτικών ή κορτιζονούχων αλοιφών, λοσιόν κ.λπ. και συστηματικές, δηλαδή θε- ραπεία από το στόμα. Το τι θα χρησιμοποιηθεί κάθε φορά αποφασίζεται από τον δερματολόγο, ανάλογα με τη βαρύτητα της ακμής. «Για τη θεραπεία μιας βαριάς μορφής ακμής με κύστεις σε πρόσωπο ή σώμα χορηγείται αντιβίωση και συνήθως ισοτρετινοΐνη (παράγωγο της βιταμίνης Α)». Πρόκειται για μια πολύ δραστική θεραπεία, το πιο δραστικό από τα φάρμακα που κυκλοφορούν, που δεν ενδείκνυται για όλες τις περιπτώσεις. Απαγορεύεται π.χ. η χρήση του σε έγκυο ή σε γυναίκα που θέλει σύντομα να αποκτήσει παιδί και πρέπει να συνοδεύεται από συχνές αιματολογικές εξετάσεις, πάντα υπό την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού, καθώς μπορεί να έχει παρενέργειες σε ζωτικά όργανα, όπως το συκώτι. Σε περίπτωση που η ακμή οφείλεται απλώς σε ορμονικές διαταραχές ή πολυκυστικές ωοθήκες, συστήνεται η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών και η συχνή παρακολούθηση των ορμονικών δεικτών. < > ΜΥΘΟΙ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΜΗ Η ακμή οφείλεται σε ακατάλληλη διατροφή (κατανάλωση σοκολάτας, γάλακτος κ.λπ.) Έως σήμερα, καμιά επιστημονική μελέτη δεν κατάφερε να συσχετίσει τη διατροφή με την ύπαρξη ακμής. Αυτό πρακτικά σημαίνει 42 ότι η διατροφή μας δε μπορεί να προκαλέσει ακμή. Φαγητά, όπως η πίτσα, οι τηγανητές πατάτες ή ακόμη και η σοκολάτα δεν οδηγούν σε ακμή. Βέβαια, υπάρχουν άτομα που πιστεύουν ότι ορισμένα φαγητά επηρεάζουν την ακμή τους. Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία, αποφύγετε απλώς τις συγκεκριμένες τροφές. Η ακμή επιδεινώνεται από το stress. Το καθημερινό stress του σύγχρονου τρόπου ζωής δεν αποτελεί παράγοντα επιδείνωσης της ακμής. Αυτό που > Life > Positive < πολλές φορές συμβαίνει είναι εμφάνιση ακμής από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του επίμονου άγχους. Αν πιστεύετε ότι έχετε ακμή που προκαλείται ή επιδεινώνεται από την αγχολυτική φαρμακευτική αγωγή ή από τα αντικαταθλιπτικά που τυχόν λαμβάνετε, θα πρέπει να συζητήσετε το θέμα με τον γιατρό σας. Ο ήλιος θεραπεύει την ακμή. Το μαύρισμα μετά από έκθεση στον ήλιο κάνει λιγότερο εμφανές το ερεθισμένο δέρμα και τα σπυράκια, όμως δεν μπορεί να τα θεραπεύσει. Το καλοκαίρι, πρέπει να χρησιμοποιεί κανείς αντηλιακή κρέμα (ειδική για πρόσωπα με ακμή), προς αποφυγή των δυσχρωμιών που προκαλεί ο ήλιος στις πρόσφατες βλάβες ακμής. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > ψυχολογία > της Ζέφης Κληρονόμου ΒΑΜΠΙΡΟΜΑΝΙΑ Καλό μάρκετινγκ ή πόθος για αθανασία; Η βαμπιρομανία που «μιλά» με τόση θέρμη στις εφηβικές (και όχι μόνο) ψυχές είναι τελικά προϊόν καλού μάρκετινγκ, μια νέα βερσιόν του ρομαντικού έρωτα στους σκληρούς καιρούς της κρίσης ή κρύβει μέσα της το διαχρονικό και διακαή μας πόθο για αθανασία; Λ οιπόν, εσείς τι θα ντυθείτε τις Απόκριες, Έντουαρτ ή Μπέλλα; Στο βεστιάριο του φετινού καρναβαλιού, αφήστε κατά μέρος μεταμφιέσεις του στιλ αιμοδιψής βρικόλακας α λα Κρίστοφερ Λη. Τα βαμπίρ του 21ου αιώνα δεν έχουν τεράστιους κυνόδοντες ούτε στάζουν αίμα. Ντύνονται trendy, διαθέτουν fan club με εκατομμύρια μέλη και σαρώνουν σε πωλήσεις και θεαματικότητες. Στις προθήκες των βιβλιοπωλείων θα βρείτε ολόκληρο τμήμα αφιερωμένο στη vampire λογοτεχνία, εκδόσεις και τίτλους σε ανεξάντλητη ποικιλία και με κατάταξη στη λίστα των μπεστσέλερ, που θα ζήλευαν αρκετοί κλασικοί συγγραφείς. Ανοίγετε την τηλεόραση, πηγαίνετε σινεμά κι η οθόνη γεμίζει λυκάνθρωπους και βρικόλακες, που δεν εδρεύουν πλέον σε απομονωμένους πύργους κάπου στα Καρπάθια όρη, αλλά σε μοντέρνες μεζονέτες από γρανίτη και γυαλί, όπως η οικία Έντουαρτ Κάλεν στις ταινίες του «Twilight». Επιπλέον, δεν φοράνε μαύρες μπέρτες, αλλά εφαρμοστές λίκρα φόρμες σαν την ατρόμητη βαμπίραπολεμιστή Σελίν στο φιλμ «Underworld: Awakening», κι έχουν να τα βγάλουν πέρα όχι μόνο με τους προαιώνιους εχθρούς τους αλλά και με τα πολύπλοκα αισθηματικά τους (ερωτικό τρίγωνο στο βιβλίοσειρά «Vampire Diaries»). Στη βραβευμένη με Χρυσή > Life > Positive < Σφαίρα σειρά «True Blood» οι πρωταγωνιστές είναι μεν βρικόλακες και λυκάνθρωποι, αλλά έχουν και βιοποριστικές ασχολίες, όπως σερβιτόρα, ιδιοκτήτης μπαρ ή σερίφης. Λοιπόν, μήπως… Τα βαμπίρ είναι της μόδας; Σύμφωνα με την άποψη ενός ιταλού καθηγητή ψυχολογίας, πίσω από τη διεθνή αυτή αποδοχή των βαμπίρ κρύβεται η αιώνια επιθυμία για αθανασία. «Πίσω από το δάγκωμα στο λαιμό ή τη μεταμόρφωση του ήρωα σε Δράκουλα κρύβεται ο πόθος όλων μας για την αιωνιότητα», υποστηρίζει ο δρ. Τζαν Πιέρο Κουαλίνο, από το Πανεπιστήμιο του Τορίνο, «εξού και το βαμπίρ τρέφεται με αίμα, σύμβολο της ζωής». Όπως φαίνεται από την παγκόσμια απήχηση της κινηματογραφικής σειράς «Λυκόφως», χιλιάδες έφηβοι (και όχι μόνο) ταυτίζονται με τους ήρωες, τη θνητή Μπέλα που ποθεί το γοητευτικό βαμπίρ Έντουαρντ, αλλά έλκεται και από το νεαρό λυκάνθρωπο Τζέικομπ, νέα ερωτικά πρότυπα που επιδρούν στον ψυχισμό των θεατών. 45 Κόντρα στο πεπρωμένο «Μπορεί ο άνθρωπος να είναι το μόνο ον που έχει νόηση αλλά πληρώνει ακριβά το τίμημά της: γνωρίζει ότι κάποτε θα πεθάνει και αναζητά εξηγήσεις ή ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > ψυχολογία Βαμπιρομανία > ΕΡΩΤΑΣ ΣΤΟ ΛΥΚΟΦΩΣ Το κύριο μήνυμα στην ταινία «Twilight» είναι ξεκάθαρο, παρατηρεί η ψυχολόγος. «Ο Εντουαρντ καταστέλλει την παρόρμησή του για αναζήτηση αίματος και η Μπέλλα αποποιείται τα εχθρικά της συναισθήματα για τα βαμπίρ, με τη δύναμη της αγάπης, το αντίπαλο δέος της καταστροφικότητας και του θανάτου. Η ρομαντική αγάπη υπερβαίνει κάθε αποκλεισμό, βγαίνει νικήτρια από την αιώνια πάλη του καλού και του κακού. Μπροστά της υποχωρούν ηθικές ή θεολογικές αναστολές, κοινωνικά στερεότυπα και κάθε είδους διλήμματα για το τι είναι φυσιολογικό και τι αφύσικο. Παρόμοια θεματολογία συναντούμε στην Πεντάμορφη και το Τέρας και στην Ωραία Κοιμωμένη και σε πολλά άλλα ανάλαφρα ή απλοϊκά παραμύθια. Ακόμα και η κοινωνική κατακραυγή σιωπά μπροστά στην αγάπη και φυσικά γοητεύει περισσότερο τις νεαρές ηλικίες της αθωότητας και της φαντασίας». σύμβολα αιωνιότητας μέσα από τη σκέψη, τη φιλοσοφία και πιο πολύ με τη δύναμη της εικόνας», εξηγεί η ψυχολόγος κ. Μαρία Λασσιθιωτάκη και συνεχίζει: «Αγαπημένο θέμα και των κινηματογραφικών ταινιών είναι ο θάνατος. Η μοίρα καραδοκεί στα θρίλερ με τα απαίσια βαμπίρ και τους αιμοσταγείς βρικόλακες. Οι βρικόλακες και τα βαμπίρ, διαφορετικά πλάσματα-οντότητες ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, δεν αποδείχθηκε ποτέ από την επιστήμη ότι υπάρχουν. Μάλλον πρόκειται για σύμβολα της ανθρώπινης φαντασίας, ισχυρά κοσμοείδωλα. Ο άνθρωπος οφείλει να αποδεχθεί το αναπόφευκτο του θανάτου και να εξοικειωθεί μαζί του. Διαφορετικά θα τιμωρηθεί, καταδικασμένος σε ατελή ζωή, ζωντανός-νεκρός». Υπάρχουν πιθανότητες να ξεφύγει ο άνθρωπος από το πεπρωμένο του; «Η δοκιμασία ως προς την ελαστικότητα των ορίων μεταξύ ζωής και θανάτου εκφράστηκε στην αρχαιότητα με τους ημίθεους: απόγονοι κάποιου αθάνατου θεού και ενός κοινού θνητού, οι ημίθεοι ήταν προικισμένοι με υπερφυσικές δυνάμεις, ικανοί να διασχίζουν τον κόσμο των θνητών ανθρώπων και των αθάνατων θεών. Έκτοτε και μέχρι σήμερα, η ανάγκη να καταλυθεί ο θάνατος είναι πάντα στο προσκήνιο. Έπαθλο σε μια παρτίδα σκάκι, ανάμεσα στον Θάνατο και τον Ιππότη παρουσιάζει ο Μπέργκμαν τη ζωή στην «7η σφραγίδα». Στο «Twilight», η Μπέλλα μπορεί να ανταλλάξει τη θνητή ζωή της με την αθανασία, αρκεί να γίνει βαμπίρ!», επισημαίνει η κ. Λασσιθιωτάκη. «Το άγχος της θνητότητας γίνεται πιο εύπεπτο μέσα από τις ζωές των άλλων και μάλιστα όταν η έκβαση του σεναρίου οδηγεί σε φαντασιώσεις παντοδυναμίας: ο θάνατος καταλύεται, η αθανασία είναι πιθανή». Έστω και στο σελιλόιντ ή μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου… Πέρα από την κρίση Οι ήρωες της βαμπιρο-τετραλογίας ζουν σε έναν κόσμο χωρίς κρίση, άγχη επιβίωσης, οικονομικά προβλήματα. «Το νεαρό ζευγάρι βρίσκεται μακριά από τη συνηθισμένη καθημερινότητα, απολαμβάνει την αντι-πραγματικότητά του: το στόρι τους δεν έχει άγχος επιβίωσης ούτε υπαρξιακούς φόβους. Η παραγωγική ηλικία και οι όποιες-συχνά παράλογες-υποχρεώσεις αυτή επιβάλλει, καταργείται με ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 έναν τρόπο μαγικό. Η επιβίωση, οι σπουδές, η εργασία, η ηλικία και το πεπερασμένο της δεν υπάρχουν στην κοινότητα των βαμπίρ», σημειώνει η ψυχολόγος και συνεχίζει: «Η ταινία αντανακλά τις βαθύτερες επιθυμίες των νέων που αναζητούν να αποδομήσουν τον κόσμο που κατά οικοδόμησε τον πολιτισμό του στην καταστροφή και το μίσος και λιγότερο στην αγάπη και τον έρωτα». Μπορούν να ανατραπούν οι κοινωνικές πεποιθήσεις σχετικά με μια άχρηστη, αγχωτική και επίπονη πραγματικότητα της εποχής μας; «Ναι», απαντά η ψυχολόγος. «Ο μηχανισμός της προβολής επιτρέπει στην ψυχή να αδειάζει προς τα έξω κάθε επικίνδυνη εσωτερική ένταση, να αποφορτίζεται από την πίεση που ασκούν οι κοινωνικές πιέσεις, η επιβίωση, οι υποχρεώσεις και οι κανόνες», προσθέτει. Βρικόλακες νέας κοπής Xιλιάδες έφηβοι (και όχι μόνο) ταυτίζονται με τους ήρωες, τη θνητή Μπέλα που ποθεί το γοητευτικό βαμπίρ Έντουαρντ, αλλά έλκεται και από το νεαρό λυκάνθρωπο Τζέικομπ, νέα ερωτικά πρότυπα που επιδρούν στον ψυχισμό των θεατών Ταινίες, βιβλία, τηλεοπτικές σειρές, ο πανάρχαιος μύθος των βρικολάκων σημειώνει στις μέρες μας δυναμικό comeback και εντυπωσιακό εμπορικό σουξέ. Απλώς προϊόν καλού μάρκετινγκ ή αποτέλεσμα μιας βαθύτερης ψυχολογικής ανάγκης; «Οι βρικόλακες ήταν πάντα αντιπαθείς! Ακροβατούν ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, λανθάνουσες υπάρξεις αλλά και γοητευτικές προσωπικότητες. Λόγω της αστείρευτης δύναμης που διαθέτουν, μαγνητίζουν τους ανθρώπους και ειδικότερα τις γυναίκες», περιγράφει η κ. Λασσιθιωτάκη, διευκρινίζοντας: «Στο “Twilight”, οι άλλοτε αιμοσταγείς βρικόλακες και βαμπίρ ανακατασκευάζονται σε καλούς και φιλήσυχους με ανθρώπινες συνήθειες, όπως για παράδειγμα στη σειρά “Τrue Βlood”. Μια τέτοια ανακατασκευή γίνεται αποδεκτή με ενθουσιασμό από το κοινό, επειδή εκφράζει την ανθρώπινη > Life > Positive < και φυσική τάση για αγάπη και αποδοχή της διαφορετικότητας. Αν ένα βαμπίρ δεν πίνει πια το αίμα των ανθρώπων, ποιος ο λόγος να συνεχίσει να είναι ο κακός της ιστορίας; Στο “Twilight” έχουμε αυτόν τον μετασχηματισμό των κοινωνικών κατασκευών: ο καλός μπορεί να γίνει κακός και το αντίστροφο. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο νεαρός βαμπίρ είναι ντυμένος trendy, με casual ρούχα, οι κυνόδοντές του δεν είναι τεράστιοι, δεν στάζουν αίμα και είναι έτοιμος να θυσιασθεί στον βωμό του έρωτά του με μια κοινή θνητή!». Η ταινία Twilight έχει χαρακτηριστεί από τους κριτικούς ως «σαπουνόπερα», κατάλληλη μόνο για ποπ κορν διασκέδαση της εφηβικής ηλικίας. «Το ζήτημα είναι αν καταφέρνει, έξω από τις απαιτήσεις της τέχνης, να επηρεάσει δραστικά τις αντιλήψεις της νεολαίας για την κουλτούρα που μεγαλώσαμε, να προτείνει μια αναθεώρηση που πλησιάζει στη συμφιλίωση με τη διαφορετικότητα και βάζει σε αμφισβήτηση τις προκαταλήψεις», αναρωτιέται η ψυχολόγος. «Η ταινία, ναι μεν ανατρέπει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τα κακά βαμπίρ, αλλά διατηρεί την παραδοσιακή εμμονή σχετικά με τη γυναικεία ανάγκη για τον αληθινό, ρομαντικό και παντοτινό έρωτα, που αξίζει κάθε αυτοθυσία. Σύμφωνα με το παραδοσιακό μοντέλο σχέσεων, μόνο ένας άνδρας ξέρει καλύτερα πώς να γοητεύσει μια γυναίκα και να της προσφέρει αυτό που αναζητά: την προσωπική ολοκλήρωση σε μια ρομαντική σχέση. Γι’ αυτό και το φιλμ δέχθηκε την φεμινιστική κριτική ότι ενισχύει την ανδρική εξουσία στη ζωή μιας γυναίκας, αντί να προωθεί την διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης προσωπικότητας». < 47 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > ψυχολογία “ Τ ριβόλια έχεις στο παντελόνι σου;”, 48 είναι η συνήθης επωδός της δασκάλας για το φέρσιμο του Ευθύμη στην τάξη», λέει χαρακτηριστικά η Φωτεινή, μητέρα ενός 8χρονου αγοριού με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητα. Όπως περιγράφει για τον μικρό μαθητή της Β’ Δημοτικού, «η δασκάλα του παραπονείται ότι δεν μπορεί να συγκεντρωθεί την ώρα της γλώσσας και των μαθηματικών, είναι απρόσεκτος στις ασκήσεις του, δεν κάθεται στιγμή ακίνητος στο θρανίο του και ξεσηκώνει όλη την τάξη. Ώρες ώρες, λέει, του μιλάει κι εκείνος φαίνεται σαν να μην την ακούει, κοιτάζει έξω αφηρημένος, στα δικά του. Μου λέει πως είναι έξυπνος αλλά, με τέτοια συμπεριφορά, δεν αφομοιώνει το μάθημα και μένει πίσω από τα υπόλοιπα παιδιά. Έρχεται σπίτι, δεν ξέρει τι έχει για διάβασμα, ξεχνά συνέχεια τα βιβλία ή τις φωτοτυπίες του στο σχολείο, ένα καθημερινό χάος…». Μαθαίνοντας για τη ΔΕΠ-Υ «Ο όρος “Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής / Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ)” αναφέρεται σε παιδιά και ενήλικες που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες σε σημαντικούς τομείς της ζωής τους, όπως στις διαπροσωπικές σχέσεις, στο σχολείο, στην εργασία και στην οικογένεια, εξαιτίας υπερβολικής κινητικής δραστηριότητας και προβλημάτων στον έλεγχο της προσοχής και των παρορμήσεων», εξηγεί η Παιδίατρος - Αναπτυξιολόγος, κυρία Κωνσταντίνα Γκόλτσιου, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και εξειδικευθείσα στο Hammersmith Hospital. «Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να ανταποκριθούν σε καταστάσεις στις οποίες οι περισσότεροι από τους συνομηλίκους τους τα καταφέρνουν πολύ εύκολα. Διαφέρουν > Life > Positive < > της Ζέφης Κληρονόμου από τα περισσότερα παιδιά του ίδιου αναπτυξιακού επιπέδου, ως προς την ικανότητα να εστιάσουν την προσοχή τους, να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους και, σε μερικές περιπτώσεις, να ελέγξουν την κινητικότητά τους». Η αιτιολογία της διαταραχής παραμένει άγνωστη, επισημαίνει η παιδίατρος-αναπτυξιολόγος, προσθέτοντας ότι «οι μέχρι τώρα έρευνες επικεντρώνονται σε ντοπαμινεργικές και νοραδρενεργικές οδούς στον εγκέφαλο. Παρ’ όλα αυτά, δεν αμφισβητεί κανείς τον πιθανό ρόλο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως η προωρότητα, η έκθεση σε τοξικές ουσίες (αλκοόλ, κάπνισμα, μόλυβδος) ή οι λοιμώξεις (π.χ. εγκεφαλίτιδα), που παίζουν μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη ενός παιδιού με ΔΕΠ-Υ, αλλά και στην ανταπόκρισή του στη θεραπεία». Διάγνωση και αξιολόγηση Η οριστική διάγνωση γίνεται με ακρίβεια και εγκυρότητα στα 6-7 χρόνια, «καλό είναι όμως οι γονείς να ζητούν βοήθεια ακόμη και σε μικρότερες ηλικίες, οπότε πρωτοεμφανίζονται τα συμπτώματα της διαταραχής», τονίζει η δρ. Γκόλτσιου. «Η αξιολόγηση του παιδιού με ΔΕΠΥ περιλαμβάνει τη χρήση των αναπτυξιακών και ψυχολογικών τεστ, για αναγνώριση των συγκεκριμένων δυσκολιών αλλά και των δυνατών σημείων του παιδιού, καθώς και άλλων μαθησιακών δυσκολιών και βιολογικών, ψυχολογικών, κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων, που συχνά συνυπάρχουν, αλληλεπιδρούν και προκαλούν προβλήματα στο παιδί». Όπως περιγράφει αναλυτικά η παιδίατρος-αναπτυξιολόγος, απαιτείται: • Συνέντευξη με το παιδί, τους γονείς, τους δασκάλους και, αν είναι δυνατόν, τα αδέλφια, ακόμη και ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ Είναι το παιδί σας η ... «σβούρα» της τάξης; Είναι ο Ντένις ο Τρομερός της τάξης του, καπετάν φασαρίας και αντάρτης; Είναι το αγοροκόριτσο της παρέας, όλο σκανταλιές; Ή μήπως, πίσω από τη ζωηράδα και την απροσεξία στον πίνακα, κρύβονται δυσκολίες στη μάθηση και στη συμπεριφορά; Αναγνωρίστε τα πρώτα σημάδια της Διαταραχής Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας στο παιδί σας και δείτε πώς θα βάλετε έγκαιρα σε τάξη και ισορροπία τη ζωή του, στο σπίτι και στο σχολείο. 49 > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > ψυχολογία είναι η ... «σβούρα» της τάξης; τους συμμαθητές. • Ερωτηματολόγια αξιολόγησης της συμπεριφοράς προς γονείς και δασκάλους • Ψυχομετρικές δοκιμασίες • Αξιολόγηση λόγου και μαθησιακών δεξιοτήτων • Νευρολογική εξέταση • Άλλες ιατρικές εξετάσεις (για την αξιολόγηση της γενικής υγείας του παιδιού). Αντιμέτωποι με τη ΔΕΠ-Υ Οι επιπτώσεις της ΔΕΠΥ στη ζωή του παιδιού και της οικογένειας είναι σημαντικές, σημειώνει η αναπτυξιολόγος: «τα παιδιά αυτά νιώθουν ότι απογοητεύουν δασκάλους, γονείς και συμμαθητές. Συχνά βιώνουν απόρριψη, συναισθηματικά προβλήματα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απόσυρση, που μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές διαγωγής». Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της διαταραχής, «είναι κατά περίπτωση (εξατομικευμένη) και συνίσταται σε ψυχολογική-θεραπεία συμπεριφοράς, ή σε φαρμακευτική θεραπεία (σε πιο σοβαρές περιπτώσεις). Η σύγχρονη φαρμακευτική θεραπεία της ΔΕΠ-Υ αφορά σε φάρμακα που επιδρούν σε ντοπαμινεργικές και νοραδρενεργικές οδούς στον εγκέφαλο. Αν κριθεί απαραίτητο, το παιδί και η οικογένεια παραπέμπονται σε παιδονευρολόγο ή παιδοψυχίατρο». Συνεκτιμώνται, βέβαια, συνυπάρχουσες καταστάσεις που «συχνά διαπιστώνουμε σε παιδιά 50 > Συμβουλές προς τους γονείς Πώς να συμπεριφέρονται καθημερινά στο παιδί με ελλειμματική προσοχή/υπερκινητικότητα, ώστε να έχουν θετικό αποτέλεσμα και να μην προσφεύγουν απλώς σε νουθεσίες όπως «κάτσε ήσυχος»; Στην οικογένεια και στο παιδί προτείνονται τα εξής από την παιδίατρο-αναπτυξιολόγο, > Life > Positive < κυρία Κωνσταντίνα Γκόλτσιου: • Να θέτει ο ίδιος ο μαθητής βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους στη σχολική εργασία του. • Να μην υπάρχουν παρεμβολές στον χώρο μελέτης του παιδιού. • Να ασχολείται με την άθληση, που προάγει την αυτοσυγκέντρωση. • Να κρατά ημερολόγιο σημαντικών ημερών. • Να γράφει το χρονοδιάγραμμα της επόμενης μέρας. • Να λύνει σταυρόλεξα. • Να γίνεται διάσπαση εργασιών του, σε μικρότερες και απλούστερες. • Να κάνει αυτοέλεγχο, αυτοαξιολόγηση. • Να συνεργάζεται με κάποιον φίλο που θα τον βοηθήσει, να γίνεται οργάνωση των μαθητών σε ομάδες. • Στην απογευματινή μελέτη, να κάνει συχνά διαλείμματα με εναλλαγή δραστηριοτήτων. • Να εναλλάσσονται κινητικές και στατικές δραστηριότητες, για εκτόνωση της κούρασης ή της έντασης που νιώθει. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > Γ ΝΩΡΙΣΤΕ ΤΗΝ ΔΕΠ-Υ Πρόκειται για μια αρκετά συχνή αναπτυξιακή διαταραχή: σύμφωνα με το εγχειρίδιο DSM-IV, συχνότητα της διαταραχής ανέρχεται σε ποσοστό 3-5% στα παιδιά και είναι συχνότερη στα αγόρια. Σε μια τάξη 30 παιδιών, δηλαδή, τουλάχιστον 1 παιδί παρουσιάζει ΔΕΠΥ. Συνιστά χρόνια διαταραχή, καθώς το 30%-70% των παιδιών με ΔΕΠΥ συνεχίζουν να παρουσιάζουν δυσκολίες και ως ενήλικες. Στο DVD Στο ράφι με ΔΕΠΥ, όπως: διαταραχές αυτιστικού φάσματος, χρόνιες αγχώδεις διαταραχές, μείζονα κατάθλιψη, μαθησιακές δυσκολίες, δυσλεξία, αδεξιότητα, σοβαρή διαταραχή διαγωγής, αντικοινωνική και παραπτωματική συμπεριφορά. Οι καταστάσεις αυτές χρήζουν κατάλληλης παρέμβασης από εργοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό ή/και ψυχολόγο, πάντα σε συνεργασία με τον γιατρό και την οικογένεια», καταλήγει η αναπτυξιολόγος. • Ζώντας με τη Διάσπαση, Αναγνωρίζοντας και Αντιμετωπίζοντας τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής στα Παιδιά και στους Ενήλικες, Δρ. Edward M. Hallowell και Δρ. John J. Ratey, εκδόσεις Νίκας. • Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής- υπερκινητικότητα, Ευ. Κάκουρος και Κ. Μανιαδάκη, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. • Το Υπερκινητικό Παιδί, Οι δυσκολίες του στη μάθηση και στη συμπεριφορά, Ευ. Κάκουρος, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Συμπτώματα ΔΕΠ-Υ: πότε να ζητήσετε βοήθεια Η διάγνωση της διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/ υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) γίνεται από τον ειδικό παιδίατρο-αναπτυξιολόγο, «οι γονείς όμως και οι δάσκαλοι θα πρέπει να ανησυχήσουν και να ζητήσουν αναπτυξιολογική εκτίμηση, όταν το παιδί τους εμφανίζει συστηματικά κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα», εξηγεί η δρ. Γκόλτσιου: «Εχει δυσκολία προσοχής σε λεπτομέρειες και κάνει λάθη απροσεξίας, δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του, δείχνει σαν να μην ακούει, δυσκολεύεται να παρακολουθήσει οδηγίες, δυσκολεύεται στην οργάνωση χώρου και χρόνου, αποφεύγει ή δεν του αρέσει ο,τιδήποτε απαιτεί παρατεταμένη πνευματική προσπάθεια, χάνει πράγματα, διασπάται η προσοχή του εύκολα, ξεχνάει καθημερινά πράγματα, παίζει με τα χέρια, κουνάει τα πόδια, κουνιέται στο κάθισμα, δυσκολεύεται να μείνει καθιστό, τρέχει ή σκαρφαλώνει όλη την ώρα, δυσκολεύεται να αφοσιωθεί ήσυχα σε μια δραστηριότητα, φλυαρεί υπερβολικά, απαντά χωρίς να περιμένει να ολοκληρωθεί η ερώτηση, δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του και γενικότερα να περιμένει, διακόπτει τους άλλους όταν μιλάνε, ενοχλεί με την παρουσία του». < 51 • Δείτε το φιλμ «Blue Valentine», με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό Ράιαν Γκόσλινγκ, ο οποίος πάσχει από διαταραχή ελλειμματικής προσοχής. > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > > του Θεόδουλου Παπαβασιλείου συνέντευξη ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΛΙΒΟΣ «Χάνει αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ» Αν έπρεπε να χαρακτηρίσω τον Στέφανο Λίβο, θα έλεγα πως είναι ένας άνθρωπος «κατά των συνόρων». Δεν περιορίζεται στις ελάχιστες επιλογές που προσφέρει τη δεδομένη στιγμή η Ελλάδα και μεταναστεύει στο Λονδίνο για να εργαστεί ως ψυχολόγος στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Δεν περιορίζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα που θέλει να εκφράσει και να μεταφέρει στους αναγνώστες, σε ένα βιβλίο που θα αναζητά την τύχη και την έκδοσή του, από εκδοτικό οίκο σε εκδοτικό οίκο. Επιλέγει την αυτοέκδοση και διαθέτει δωρεάν τα βιβλία του, μέσα από το δικό του site. Δεν περιορίζει τη ζωή του. Θα ρισκάρει να την ζήσει... 52 Ψ υχολόγος και συγγραφέας. Δύο επαγγέλματα, τα οποία –αν θα μπορούσαμε να το θέσουμε έτσι- ασχολούνται κατά κύριο λόγο με τις ζωές των άλλων. Τυχαίος ο συνδυασμός ή’ συνειδητή επιλογή; Αρκετά συνειδητή επιλογή. Ήξερα πάντα ότι ήθελα να γίνω συγγραφέας, και, πέρα από το επάγγελμα του φιλόλογου που δεν μ’ αρέσει, η Ψυχολογία θα μου έδινε τα εφόδια που χρειαζόμουν για να γνωρίσω τους ανθρώπους καλύτερα, σε βάθος και σε πλάτος. Μου πήρε κάπου έξι με εφτά χρόνια σπουδών, για να καταλάβω τελικά ότι η μεγαλύτερη αλήθεια που μπορεί να μας μάθει η Ψυχολογία είναι πως οι άνθρωποι είναι απρόβλεπτοι και ικανοί για όλα. Προσφέρουν την ασφάλεια που μπορεί να έχει ένας «απλός παρατηρητής» ή’ είναι τελικά πιο περίπλοκες –ίσως και ριψοκίνδυνες > Life > Positive < κάποιες φορές- (δι)εργασίες; Σαν ψυχολόγος μπορείς να είσαι απλός παρατηρητής, και με ένα μεγάλο βαθμό ενσυναίσθησης, μπορείς να βοηθήσεις τον άλλον, χωρίς να επηρεαστείς προσωπικά. Είναι υποχρέωσή μου, σαν επαγγελματίας, όταν κλείνω πίσω μου την πόρτα της πτέρυγας, το δικό μου μυαλό να είναι καθαρό. Στη συγγραφή, ωστόσο, τα πράγματα είναι αντιδιαμετρικά αντίθετα. Πρέπει να βουτήξεις μέσα στις ψυχές των χαρακτήρων, και σαν σφουγγαράς να αλιεύσεις τον πόνο, την πίκρα και τη φθορά. Όσο δελεαστικό κι αν ακούγεται, είναι αρκετά ριψοκίνδυνο, γιατί κάθε φορά κινδυνεύεις να χάσεις τον εαυτό σου στον βυθό. Πόσο «παρεμβαίνει» η δική σου ζωή, τα δικά σου βιώματα, στις ιστορίες των ηρώων σου; Μέχρι τώρα, πρέπει να παραδεχτώ, πολλοί από τους χαρακτήρες μου ζούσανε πράγματα που θά ’θελα ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 Η μεγαλύτερη αλήθεια που μπορεί να μας μάθει η Ψυχολογία είναι πως οι άνθρωποι είναι απρόβλεπτοι και ικανοί για όλα να έχω ζήσει εγώ. Στον «Θησαυρό της Βιολέτας» όμως, που γράφω τώρα, νομίζω ότι απουσιάζουν εντελώς δικά μου στοιχεία από τους χαρακτήρες των ηρώων. Θέλω να πιστεύω ότι έχω ωριμάσει πλέον, προσεγγίζω τη συγγραφή με περισσότερο σεβασμό και λιγότερη εγωπάθεια. Έμαθα, ευτυχώς, πως όταν τους αφήνεις ελεύθερους, οι ήρωες πολύ σύντομα αποκτούν τη δική τους ζωή, με τα όποια παρελκόμενα βέβαια. Δημοσίευσα μάλιστα πρόσφατα, στο onestory.gr του Γιάννη Φαρσάρη, ένα σχετικό διήγημα, με τίτλο «Έμπνευση και Θάνατος», για το πώς ένας χαρακτήρας εναντιώνεται στον συγγραφέα θέλοντας να τον καταστρέψει. Οικονομικός μετανάστης στο Λονδίνο εδώ και ένα χρόνο, εργάζεσαι στο βρετανικό Σύστημα Υγείας (NHS). Ποιες είναι οι δυσκολίες και οι προκλήσεις που αντιμετώπισες ή’ > Life > Positive < αντιμετωπίζεις ακόμη σε μια ξένη χώρα; Νομίζω, είναι οι κλασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν όλοι οι μετανάστες: η απόσταση από την οικογένεια και τους φίλους και μια νέα πραγματικότητα, που πρέπει, όχι μόνο να αποδεχθείς και να συνηθίσεις, αλλά να αφομοιώσεις και να ακολουθήσεις. Νομίζω ότι κινούμαι προς τη σωστή κατεύθυνση, χτίζοντας σιγά-σιγά μια καλύτερη ζωή. 53 Κρίνοντας με βάση τη μέχρι τώρα εμπειρία σου και τα όσα ακούς, γνωρίζεις κ.λπ., πώς βλέπεις την «ελληνική εκδοχή» του σεναρίου: «οικονομικός μετανάστης στην Ελλάδα, που εργάζεται στο εσυ»; Νομίζω ότι είναι κάτι αδιανόητο. Ίσως όχι αν ήταν Γερμανός ή Γάλλος, αλλά αν ήταν π.χ. Πακιστανός, θα αντιμετώπιζε σίγουρα πολλά προβλήματα και από συναδέλφους και από ασθενείς. Έχω κατα- ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > συνέντευξη Στέφανος Λίβος λήξει στο ότι όλοι οι λαοί είναι λίγο πολύ ξενοφοβικοί, απλώς στην Ευρώπη ίσως το κρύβουν πιο εύκολα, για λόγους πολιτικής ορθότητας. Ο Έλληνας, λίγο πιο ειλικρινής, λίγο πιο χοντροκομμένος, θα το δείξει πιο εύκολα, ακόμα και αν ξέρει ότι είναι λάθος. Η απόφαση για μετανάστευση ήρθε μετά από αποτυχημένες προσπάθειες να εργαστείς εδώ ή’ θεώρησες –με τα δεδομένα που υπάρχουν σήμερα- ότι δεν άξιζε να το «παλέψεις» στη Ελλάδα; Δεν άξιζε να το παλέψω και η εξέλιξη των πραγμάτων με επιβεβαίωσε με τον χειρότερο τρόπο. Γνωρίζω συνάδελφους ψυχολόγους που -όσοι εργάζονται, βέβαια- φοβούνται ότι από μέρα σε μέρα θα χάσουν τη δουλειά τους. Ξέρω ότι, προσωπικά, δεν θα μπορούσα να τα καταφέρω σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Το παν για μένα είναι να έχεις ψυχική ηρεμία, για να μπορείς να αποδίδεις σε μια δουλειά τα μέγιστα των δυνατοτήτων σου. Όταν όμως είσαι απλήρωτος ή φοβάσαι ότι θα απολυθείς, τότε με τον καιρό γίνεσαι αντιπαραγωγικός. Δυστυχώς, όμως, αυτό το ποιοτικό στοιχείο δεν λαμβάνεται υπόψη από τους ανθρώπους που ασκούν εξουσία. Διέξοδο έψαξες και στο κομμάτι που αφορά τη συγγραφή. Πώς κατέληξες στην αυτοέκδοση και τι ακριβώς σημαίνει αυτό τόσο για σένα, όσο και για τον αναγνώστη; 54 Αν ακολουθούσα την παραδοσιακή οδό, θα ήμουν ένας νέος συγγραφέας, δηλαδή αόρατος, με ένα βιβλίο των €10-12 σε μια αγορά που αργοπεθαίνει και με ένα συμβόλαιο που λογικά θα μου απέφερε ελάχιστα κέρδη. Έτσι, πήγα στην αυτοέκδοση, και μάλιστα στη δωρεάν διάθεση των βιβλίων μου, γιατί εκεί τουλάχιστον ήμουν ελεύθερος να ξεκινήσω το ταξίδι μου όπως εγώ ήθελα. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της αυτοέκδοσης είναι ότι δεν μεσολαβεί τίποτα μεταξύ συγγραφέα και αναγνώστη. Ο πρώτος προσφέρει ένα βιβλίο 100% όπως το έχει οραματιστεί και ο αναγνώστης, πολύ ευκολότερα απ’ ό,τι πριν, μπορεί να τον προσεγγίσει για τα σχόλια και τις παρατηρήσεις του. Ωστόσο, παρά τα θετικά της αυτοέκδοσης, θα ήθελα προφανώς κι εγώ κάποια στιγμή, όπως όλοι οι συγγραφείς, ένα καλό συμβόλαιο με έναν επιτυχημένο εκδοτικό οίκο. > Life > Positive < Το πρώτο σου μυθιστόρημά, το «Όσα χωράει μια στιγμή», μεταφράστηκε και στα αγγλικά. Τι σε οδήγησε να ρισκάρεις σε μια «χαοτική αγορά»; Η πίστη ότι ο μόνος που χάνει είναι αυτός που δεν ρισκάρει ποτέ. Η αγγλική έκδοση συνέπεσε με μια περίοδο μεγάλων αλλαγών στη ζωή μου, γι’ αυτό και δεν τη βοήθησα όσο έπρεπε. Φλερτάρω με την αποτυχία σε αυτήν την περίπτωση, αλλά θα ξέρω σίγουρα μόνο όταν κάνω όλα όσα μπορώ για να τη βοηθήσω να ακουστεί περισσότερο. Αν όμως τελικά αποτύχω, θα είμαι και πάλι ευγνώμων, γιατί θα έχω πάρει ένα καλό μάθημα. Τι να αναμένουμε από εσένα στο άμεσο μέλλον; Αυτή τη στιγμή είμαστε στο στάδιο εικονογράφησης ενός παιδικού παραμυθιού που έγραψα και το οποίο θα κυκλοφορήσει σαν e-book, αν και θέλουμε να υπάρξει και η δυνατότητα χαρτόδετης έκδοσης. Επίσης, με την ομάδα που εκδώσαμε το «Δήγμα Γραφής» -το πρώτο συλλογικό δωρεάν e-book που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα- ετοιμάζουμε ένα σπονδυλωτό βιβλίο, για το οποίο όμως δεν μπορώ να αποκαλύψω περισσότερα. Στο απώτερο μέλλον, θα αποκαλυφθεί και «Ο Θησαυρός της Βιολέτας», ένα ιστορικό μυθιστόρημα που γράφω για την Ζάκυνθο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Και να κλείσουμε λίγο διαφορετικά. Ως αναγνώστης και όχι ως συγγραφέας του «Όσα χωράει μια στιγμή», ποια φράση κρατάς και επεξεργάζεσαι μετά την ανάγνωσή του; «Ποτέ μην κοιτάς πίσω σου. Το μόνο που θα βρεις είναι ό,τι άφησες ή ό,τι σε άφησε να φύγεις». Δεν θυμάμαι αν το πίστευα πάντα, αλλά πλέον το παρελθόν μου θυμίζει το δίδαγμα από τον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης: Αν θες κάτι, πρέπει να προχωράς κοιτώντας μόνο μπροστά, γιατί αν κοιτάξεις πίσω, έστω και για μια στιγμή, τότε το χάνεις για πάντα. < the web @Μπορείτε να κατεβάσετε και να διαβάσετε δωρεάν τα βιβλία του Στέφανου Λίβου στο http://stefivos.com. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > διατροφή > του Μιχάλη Πιτσιλίδη Τα μυστικά του ασβεστίου Το ασβέστιο ανήκει στα μέταλλα που ασκούν ένα μεγάλο εύρος δράσεων στον ανθρώπινο οργανισμό. Εκτός από το γεγονός ότι αποτελεί κύριο συστατικό των οστών και των δοντιών, είναι επίσης απαραίτητο για τις συσπάσεις των μυών, τη μετάδοση νευρικών ώσεων, τη λειτουργία της καρδιάς, την πήξη του αίματος, την παραγωγή ενέργειας, τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και πολλά άλλα. Ποσοστό 1-2% του βάρους μας αντιστοιχεί στο ασβέστιο. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν την πιο σημαντική πηγή ασβεστίου για τον ανθρώπινο οργανισμό. Παρακάτω παραθέτουμε, με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων, τις πιο σημαντικές θετικές επιδράσεις του ασβεστίου, πολλές από τις οποίες είναι άγνωστες, καθώς βρίσκονται στη σκιά της πιο γνωστής δράσης του στην υγεία των οστών και την πρόληψη της οστεοπόρωσης. Α σκεί το ασβέστιο αντικαρκινική δράση; Υπάρχουν μελέτες που έχουν δείξει ότι το ασβέστιο μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου του εντέρου, ιδιαιτέρως σε άτομα με βεβαρημένη κληρονομικότητα. Η αντικαρκινική αυτή δράση ερμηνεύεται με βάση τη δέσμευση από το ασβέστιο των χολικών αλάτων και των λιπαρών οξέων, τα οποία διεγείρουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων στο έντερο. Δρα το ασβέστιο κατά της υπέρτασης; Μετά από περίπου 20 χρόνια αμφισβητήσεων, υπάρχουν πλέον επαρκείς ενδείξεις, που υποστηρίζουν τον ωφέλιμο ρόλο του ασβεστίου και της εμπλουτισμένης σε ασβέστιο δίαιτας στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης. Στη μελέτη DASH, 549 άτομα υποβλήθηκαν σε συνδυασμένη δίαιτα πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος (3 μερίδες/ημέρα). Η δίαιτα αυτή μείωσε τη συστολική αρτηριακή πίεση κατά 5.5 mm Hg και τη διαστολική κατά 3.0 mm Hg. Βελτιώνει το ασβέστιο τα συμπτώματα προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου; Αρχικές μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα ασβεστίου μειώνουν κατά 48% τη βαρύτητα των συμπτωμάτων του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου. Στον πόνο, ειδικότερα, η μείωση φτάνει το 54% (placebo 30%). Η ερμηνεία αυτής της δράσης πιθανώς βρίσκεται στην υπόθεση ότι οι γυναίκες με προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο έχουν λειτουργική υποασβεστιαιμία, κατά την οποία οι συγκεντρώσεις ασβεστίου στα ούρα και το αίμα είναι μεν φυσιολογικές, αλλά αυτό συμβαίνει επειδή μη φυσιολογικά υψηλές στάθμες παραθορμόνης μετακινούν σταθερά ασβέστιο από τα οστά στην κυκλοφορία. Περισσότερη έρευνα στο πεδίο αυτό είναι απαραίτητη. Όμως, αν λάβει κανείς υπόψη του πόσο απαραίτητο είναι το ασβέστιο στις γυναίκες από την παιδική ηλικία για την πρόληψη της οστεοπόρωσης, τις δράσεις του στο προεμμηνορρυσιακό σύνδρομο, τη μείωση της πίεσης (ιδιαιτέρως της συστολικής) και τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου, το ασβέστιο αναδεικνύεται σε απολύτως απαραίτητο συμπλήρωμα για κάθε γυναίκα. Μειώνει το ασβέστιο τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων; Στην Nurse’s Health Study, με συμμετοχή 86.000 γυναικών, αποδείχτηκε ότι η συμπληρωματική πρόσλη- > Life > Positive < Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο (mg/100g) Πλήρες γάλα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Άπαχο γάλα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Τυρί τύπου Gouda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 820 Τυρί τύπου Εmmental . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1180 Γραβιέρα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1000 Φέτα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 Παρμεζάνα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1200 Ροκφόρ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1500 Γιαούρτι πλήρες . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Γιαούρτι άπαχο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 Λάχανο . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Μαρούλι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Σπανάκι . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 Τόνος κονσέρβα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Σαρδέλες κονσέρβα . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Μαύρο ψωμί . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 57 ψη ασβεστίου σε δόση >400mg ημερησίως, μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Η δοσολογία >600mg δεν προσφέρει περαιτέρω βελτίωση της προστατευτικής έναντι του εγκεφαλικού επεισοδίου δράσης. Εκφράζεται η υπόθεση πως αυτό το αποτέλεσμα οφείλεται τόσο στη μείωση της χοληστερόλης, όσο και στην αντιθρομβωτική δράση που ασκεί το ασβέστιο. Ωστόσο, η υπόθεση δεν είναι ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > διατροφή τα μυστικά του ασβεστίου επαρκής και χρειάζεται περισσότερη έρευνα. Εξαρτάται η απορρόφηση ασβεστίου από την ηλικία; Η απορρόφηση του ασβεστίου εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, μεταξύ των οποίων η ηλικία και η κατάσταση υγείας. Στη νηπιακή ηλικία, η απορρόφηση φτάνει το 60%, για να μειωθεί στο 28% στην προεφηβική ηλικία. Αυξάνεται πάλι στο 34%, όταν η εφηβική ανάπτυξη εμφανιστεί, για να πέσει στο 25% δύο χρόνια μετά και να παραμείνει σε αυτό το ποσοστό για πολλά πολλά χρόνια. Στην εγκυμοσύνη παρατηρείται αύξηση της απορρόφησης, ενώ μετά την εμμηνόπαυση, το ποσοστό απορρόφησης πέφτει κατά 0.2% ετησίως. Ποιες είναι οι ανάγκες σε ασβέστιο; > Ο ΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΣΒΕΣΤΙΟ. Σημασία έχει η παιδική και η εφηβική ηλικία 58 Από την άποψη της πρόληψης, η οστεοπόρωση είναι μακράν η νόσος στην οποία η επαρκής πρόσληψη ασβεστίου μπορεί να κάνει τη διαφορά. Η πρόσληψη ασβεστίου μειώνει τον κίνδυνο οστεοπόρωσης, καθώς μεταβάλλει ευνοϊκά τη γενετικά προσδιορισμένη «μέγιστη οστική πυκνότητα», κατάσταση στην οποία φτάνει κανείς περίπου στην ηλικία των 30 ετών. Από την ηλικία αυτή και μετά, η πορεία της οστικής πυκνότητας είναι πτωτική για όλους, ενώ υπάρχουν και κλινικές καταστάσεις (όπως η πρώιμη εμμηνόπαυση, η λήψη κορτικοστεροειδών), που επιταχύνουν αυτό το ρυθμό. Το μεγαλύτερο ποσοστό της οστικής μάζας συσσωρεύεται κατά τη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών της ζωής και, επομένως, η παιδική ηλικία και η εφηβεία είναι κρίσιμες περίοδοι για την επίτευξη ιδανικών τιμών αυτής της βιολογικής παραμέτρου. Κατά την εφηβεία, σχηματίζεται περίπου το 45% του συνόλου της οστικής μάζας του σώματος. Η αναπτυξιακή αυτή έκρηξη απαιτεί την υποστήριξη από επαρκή επίπεδα ασβεστίου κατά τη διάρκεια της προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας. Η μέγιστη οστική μάζα θα καθορίσει αμετάκλητα την οστική πυκνότητα, κατά τη διάρκεια των ετών της ενηλικίωσης και του γήρατος. Ορθώς, επομένως, η οστεοπόρωση, έχει εύστοχα χαρακτηριστεί ως «η παιδιατρική νόσος με τις γηριατρικές επιπλοκές». > Life > Positive < Η πρόσληψη ασβεστίου πρέπει να φτάνει τα 8001000 mg ημερησίως. Περίπου η διπλάσια ποσότητα είναι απαραίτητη στην παιδική ηλικία, στην εφηβεία, στην εγκυμοσύνη, στην περίοδο θηλασμού και στα άτομα άνω των 60. Οι ημερήσιες ανάγκες σε ασβέστιο μπορούν να καλυφθούν με την κατάλληλη διατροφή ή με διαιτητικά συμπληρώματα, αν η διατροφή για κάποιους λόγους δεν είναι επαρκής από την άποψη πρόσληψης ασβεστίου. Στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να προσεχθεί η δόση των συμπληρωμάτων (όχι πάνω από 800-1000 mg ημερησίως), γιατί η υπερβολική λήψη ασβεστίου μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως νεφρολιθίαση. Η λήψη συμπληρώματος που συνδυάζει, μαζί με το ασβέστιο, τη βιταμίνη D είναι προτιμότερη, ιδιαιτέρως για τους ηλικιωμένους που δεν βγαίνουν συχνά έξω από το σπίτι. Αυξάνονται οι ανάγκες σε ασβέστιο κατά την εγκυμοσύνη; Το έμβρυο αποσπά από τη μητέρα του συνολικά περίπου 25-30 γρ. ασβεστίου. Τα περισσότερα από αυτά τις τελευταίες 10 εβδομάδες. Επομένως, στην κύηση οι επιπλέον ανάγκες σε ασβέστιο είναι μόνο 260mg ημερησίως. Η φύση, ωστόσο, έχει φροντίσει κατάλληλα. Έτσι, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αυξάνεται ο ρυθμός απορρόφησης ασβεστίου. Επομένως, εφόσον υπάρχουν και επαρκείς ποσότητες βιταμίνης D, ο μηχανισμός αυτός επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών σε ασβέστιο στις γυναίκες οι οποίες δεν υστερούν, λόγω διατροφικών συνηθειών, στην πρόσληψη ασβεστίου. Η χρήση συμπληρώμα- ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 τος ασβεστίου είναι απολύτως απαραίτητη, αν οι διατροφικές συνήθειες της εγκύου δεν εξασφαλίζουν αυτήν την πρόσληψη μέσω των τροφών. Ποιο άλας ασβεστίου είναι προτιμότερο; Ο βαθμός απορρόφησης φαίνεται ότι διαφέρει από άλας σε άλας ασβεστίου. Σε μια μελέτη, εξετάστηκε η απορρόφηση 250mg Ca, σε διάφορες χημικές ενώσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν τα παρακάτω ποσοστά απορρόφησης. ΜΟΡΦΗ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ Calcium citrate malate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35% Γάλα (προς σύγκριση) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29% Calcium carbonate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27% Tricalcium phosphate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25% Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι το κιτρικό ασβέστιο είναι πάντα κατά 22-27% ανώτερο του ανθρακικού ασβεστίου σε ότι αφορά στην απορρόφηση κι επομένως είναι προτιμητέο. Πάντως, ανεξαρτήτως του άλατος που χρησιμοποιείται, είναι καλύτερο κάθε δόση να μην ξεπερνά τα 500mg, καθώς με χαμηλότερες δόσεις βελτιώνεται η απορρόφηση. Άτομα με αχλωρυδρία ή χρόνια χρήση αναστολέων έκκρισης γαστρικού οξέος (Losec, Zantac κι όλα τα ομοειδή) θα πρέπει να λαμβάνουν οπωσδήποτε συμπλήρωμα ασβεστίου στο μέσο των γευμάτων, γιατί η έλλειψη οξέος αναστέλλει την πρόσληψη ασβεστίου. Οι τρέχουσες διαιτητικές συστάσεις για το ασβέστιο είναι 800 mg ημερησίως για παιδιά ηλικίας 4-8 ετών και 1300 mg ημερησίως για παιδιά και εφήβους ηλικίας 9-18 ετών. < > ΑΝΑΚΑΛΥ ΨΤΕ ΣΕ ΠΟΙΑ ΟΜΑΔΑ ΑΝΗΚΕΤΕ Στις γυναίκες, με τα πρώτα κλιμακτηριακά συμπτώματα έχουμε αυξημένη ετήσια απώλεια οστικής μάζας. Ο ταχύτερος ρυθμός απώλειας παρατηρείται μέσα στα πρώτα 5 μετεμμηνοπαυσιακά έτη και στη συνέχεια μειώνεται προοδευτικά. Παλαιότερα, όλες οι γυναίκες υποβάλλονταν σε θεραπεία με βάση κάποια ευρήματα από εξετάσεις. Σήμερα, έχουμε στη διάθεσή μας τόσο τις τεχνικές οστικής πυκνομετρίας, όσο και τους βιοχημικούς οστικούς δείκτες. Από την άλλη πλευρά, ξέρουμε καλά ότι ποσοστό 70% των γυναικών χάνει πολύ λίγο σχετικά > Life > Positive < οστούν (π.χ. 0.5-1.5% ετησίως ή 5%-15% στην δεκαετία), ενώ το άλλο 30%, γνωστές ως fast bone loosers ή high bone turnover patients) εμφανίζουν πολύ γρήγορη οστική απώλεια (2-9% το χρόνο ή 20%-80% στην δεκαετία). Είναι φανερό ότι η θεραπευτική παρέμβαση θα βασιστεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, τόσο στις μετρήσεις οστικής πυκνότητας, όσο και στους βιοχημικούς οστικούς δείκτες. Έτσι, αν η οστική πυκνότητα βρεθεί στα ανώτερα φυσιολογικά επίπεδα, η ασθενής δεν χρειάζεται να επανεξεταστεί, γιατί είναι απίθανο να ανπτύξει οστεοπόρωση. Αν η οστική πυκνότητα είναι μικρότερη, περίπου στο μέσο φυσιολογικό όρο, μετρώνται οι βιοχημικοί δείκτες που προσδιορίζουν τον ετήσιο ρυθμό οστικής απώλειας. Αν η ασθενής ανήκει στους fast bone loosers, απαιτείται άμεση έναρξη προληπτικής θεραπείας. 59 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > > της Ιωάννας Κατσαρόλη, διατροφή Κλινικής Διαιτολόγου – Διατροφολόγου, MSc Διατροφή και Άσκηση ΠΗΓΑΙΝΩ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ Πρέπει να προτιμώ συγκεκριμένες τροφές; 60 Δύο χρόνια ζωής και μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου έως και 43% προσφέρει η συστηματική άσκηση, ακόμη κι αν είναι πολύ ήπια, όπως το περπάτημα! Η συστηματική άσκηση αυξάνει την αερόβια ικανότητα, ενδυναμώνει τους μύες, μειώνει το σωματικό λίπος, βοηθάει στην καλύτερη ρύθμιση του βάρους και βελτιώνει τη φυσική κατάσταση. Ω στόσο, για να αποκτήσουμε το σώμα που επιθυμούμε, δεν αρκούν μόνο οι ατελείωτες ώρες γυμναστικής. Η διατροφή και η επαρκής υδάτωση βελτιώνουν εντυπωσιακά την ποιότητα των προπονήσεων, οδηγώντας συνδυαστικά σε καλύτερα αποτελέσματα. Χαρακτηριστική είναι η διαπίστωση επιστημόνων > Life > Positive < της αθλητικής διατροφής ότι «πολύ συχνά ένα πολύ μικρό, φαινομενικά αμελητέο λάθος στη διατροφή του αθλούμενου, μπορεί να καταστρέψει πολλούς μήνες –ακόμα και χρόνια- σκληρής προπόνησης». Μήπως, λοιπόν, η δέσμευση «Αύριο ξεκινάω αυστηρή δίαιτα και γυμναστήριο» δεν είναι τόσο απλή, όσο ακούγεται; Μήπως να σκεφτούμε σοβαρά τι πρέπει ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 να τρώμε όταν γυμναζόμαστε, για να μην πηγαίνει ο ιδρώτας μας χαμένος; Η επαρκής κάλυψη των ενεργειακών αναγκών, αποτελεί τη βασικότερη προϋπόθεση για μια αποδοτική και ασφαλή προπόνηση. Αντίθετα με την κοινή πεποίθηση ότι όταν γυμναζόμαστε «καίμε» λίπος και μάλιστα ότι η διάσπασή του επιτείνεται όταν αθλούμαστε νηστικοί, η βασικότερη πηγή ενέργειας του οργανισμού κατά τη διάρκεια της άσκησης είναι οι υδατάνθρακες που είναι αποθηκευμένοι στους μύες και στο ήπαρ με τη μορφή γλυκογόνου. Αν, λοιπόν, η διατροφή μας είναι ανεπαρκής, τότε είναι δεδομένο ότι η «μηχανή» δεν πρόκειται να δουλέψει. Όπως καμία μηχανή δεν δουλεύει χωρίς «καύσιμο»! Η άσκηση με «άδειο στομάχι» αυξάνει την πιθανότητα υπογλυκαιμίας, η οποία εκδηλώνεται με γρήγορη κόπωση και η υποτονικότητα, ενώ σπανιότερα – ιδίως αν η άσκηση παραταθεί - τη ζαλάδα και τη λιποθυμία. Η μειωμένη ενεργητικότητα, λόγω της νηστείας, μειώνει την ένταση και τη διάρκεια κάθε συνεδρίας άσκησης (ημερησίως) και συνεπακόλουθα όλης της προπόνησης (εβδομαδιαία). Εξάλλου, για όσους αθλούμενους προσπαθούν να χάσουν βάρος, η άσκηση με άδειο στομάχι θα ενισχύσει το αίσθημα της πείνας και πιθανόν να αυξήσει τα τσιμπολογήματα, οδηγώντας, τελικά, στο αντίστροφο αποτέλεσμα. Αντίθετα, η κατανάλωση γεύματος πριν από την προπόνηση, έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει την απόδοση. Αρκεί να εξυπηρετεί δύο βασικές συνθήκες. Αφενός να τροφοδοτεί σταθερά τον οργανισμό με ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της προπόνησης και αφετέρου να μην υπάρχει άπεπτη τροφή στο στομάχι. Όσο πιο κοντά χρονικά στην άσκηση καταναλώνεται ένα γεύμα, τόσο πιο μικρό θα πρέπει να είναι, ώστε να υπάρχει περιθώριο για την πλήρη κένωση του στομάχου. Στην περίπτωση αυτή, το γεύμα θα πρέπει να είναι χαμηλό σε λίπος και φυτικές ίνες, ώστε να επιταχύνεται ο ρυθμός της γαστρικής κένωσης και να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες γαστρεντερικών διαταραχών. Εάν υπάρχει περισσότερος διαθέσιμος χρόνος πριν από την προπόνηση, μπορεί να καταναλωθεί μεγαλύτερο γεύμα. Σε όλες βέβαια τις περιπτώσεις, το γεύμα θα πρέπει να είναι πλούσιο σε υδατάνθρακες, ώστε να > Life > Positive < διατηρείται σταθερή η γλυκόζη στο αίμα και να μεγιστοποιούνται τα αποθέματα γλυκογόνου. Η κατανάλωση 200-300 γρ. υδατανθράκων τρεις με τέσσερις ώρες πριν από την άσκηση, βελτιώνει σημαντικά την αθλητική απόδοση, ενώ οι συστάσεις για κατανάλωση ενός σνακ πλούσιο σε υδατάνθρακες, μια ώρα πριν από την άσκηση, παραμένουν αμφιλεγόμενες. Ξεχωριστή αναφορά θα πρέπει να γίνει στην κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών, καθώς οι πληροφορίες που φτάνουν στους αθλούμενους είναι συχνά ελλιπείς και δημιουργούν σύγχυση. Η επικρατούσα άποψη ότι οι αθλούμενοι έχουν ανάγκη πρόσθετης λήψης πρωτεΐνης - συνήθως με τη μορφή συμπληρωμάτων - δεν είναι αληθής ή δεν ισχύει για όλους. Συνήθως, μια τυπική δίαιτα, όχι απλά πληροί, αλλά υπερκαλύπτει τις ημερήσιες απαιτήσεις σε πρωτεΐνη. Πολυάριθμες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι όσο η ενεργειακή πρόσληψη είναι επαρκής, η ημερήσια κατανάλωση 1,2 – 1,4 γρ πρωτεΐνης/κιλό σωματικού βάρους σε αθλητές αντοχής και 1,6 – 1,8 γρ πρωτεΐνης/κιλό σωματικού βάρους σε αθλητές αντιστάσεων, αρκεί για να καλύψει τις ημερήσιες ανάγκες τους. Η υπερβολική πρόσληψη πρωτεΐνης δεν βοηθά περαιτέρω. Αντιθέτως, μπορεί να έχει επιβαρυντικά αποτελέσματα. Η επαρκής κατανάλωση υγρών πριν την έναρξη της άσκησης είναι ιδιαίτερα σημαντική και συχνά αγνοείται. Η αφυδάτωση, πέραν ότι μειώνει την ποιότητα της προπόνησης, μπορεί να αποβεί μοιραία (θερμικά στρες, θάνατος). Η άμεση ικανοποίηση του αισθήματος της δίψας αρκεί για να αναπληρώσει τις απώλειες των υγρών, με το χρώμα των ούρων να αποτελεί έναν αξιόπιστο δείκτη της κατάστασης υδάτωσης (διαυγή ούρα: επαρκής πρόσληψη νερού). Προσοχή! Το ότι γυμναζόμαστε δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι έχουμε το περιθώριο να τρώμε ελεύθερα. Για να μη διερωτάστε, «αφού πάω γυμναστήριο, γιατί δε χάνω βάρος;», αρκεί να αναλογιστείτε ότι μισή ώρα στο διάδρομο αντισταθμίζεται θερμιδικά με μια κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο! < 61 (Το παραπάνω άρθρο περιλαμβάνει γενικές οδηγίες και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστά τις εξατομικευμένες συστάσεις του διαιτολόγου που σας παρακολουθεί). ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > γεύση > Συνέντευξη στη Βιβέττα Λαϊνιώτη ΛΙΝΤΑ ΑΓΑΛΛΟΥ Έχουμε την πλουσιότερη κουζίνα του κόσμου M εγάλωσε πλάι στους 62 αμπελώνες του Καμπά και από μικρό κορίτσι μαγεύτηκε από τα μεθυστικά αρώματα του τρύγου και του σταφυλιού. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, πως το πρώτο της βιβλίο μαγειρικής έχει τίτλο «Από το Αμπέλι στο Τραπέζι». Μέσα από τις σελίδες του, η κυρία Αγάλλου «διδάσκει» τα μυστικά του αμπελιού και το πώς μπορούμε να τα φέρουμε στο τραπέζι μας. Τα σπιτικά φαγητά της μητέρας της, ήταν η αρχή για να ξεκινήσει το ταξίδι της στον κόσμο της μαγειρικής και της γεύσης. Πρωτομπήκε στον χώρο της γεύσης ως food stylist. Έχει παρουσιάσει εκπομπή μαγειρικής στην πρωινή ζώνη της τηλεόρασης του Μega και έχει συνεργαστεί με το μηνιαίο περιοδικό «Πρακτική» των Εκδόσεων Τερζόπουλος, ως υπεύθυνη της μαγειρικής. Παρακάτω μας συστήνει τον εαυτό της και το πρώτο της βιβλίο! Περιγραψτε μας το πρωτο σας «ραντεβου» με την τεχνη της μαγειρικης και της γευσης. Για εμένα, η μαγειρική είναι μαγική τέχνη και η γεύση, το εισιτήριο ενός φανταστικού ταξιδιού, με πολλές συγκινήσεις. Το πρώτο μου > Life > Positive < «ραντεβού» μαζί τους ήταν εντελώς τυχαίο. Κάποια στιγμή, έχοντας αναλάβει τη μετάφραση της ξενόγλωσσης ύλης ενός περιοδικού, μου έγινε πρόταση να κάνω ένα μαγειρικό αφιέρωμα για το Πάσχα στο συγκεκριμένο περιοδικό, καθ’ ότι όλοι γνώριζαν την «λόξα» μου με την μαγειρική. Αυτό το αφιέρωμα στάθηκε η αφορμή και το ξεκίνημα μιας επαγγελματικής πορείας 30 χρόνων, μέσα στον μεθυστικό κόσμο του φαγητού και της γεύσης. Γεννήθηκα και μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο αγάπη, θαλπωρή και μαγειρικές μυρωδιές από δύο κουλτούρες, λόγω καταγωγής των γονιών μου. Σαν παιδί βίωσα και γεύτηκα καλομαγειρεμένες γεύσεις από τη μητέρα μου, που σίγουρα έβαλαν τον θεμέλιο λίθο για την μελλοντική «μαγειρική» ζωή μου. Πως γεννηθηκε η ιδεα συγγραφης του πρωτου σας βιβλιου με τιτλο « απο το αμπελι στο τραπεζι»; Η σχέση μου με το αμπέλι ξεκινάει από την παιδική μου ηλικία, αφού το πατρικό μου σπίτι ήταν και παραμένει δίπλα ακριβώς στους αμπελώνες του Καμπά. Όνομα παλιό, γνωστών αμπελουργών της Αττικής γης. Μεγαλώνοντας πλάι σ’ αυτά τα αμπέλια, ζώντας έντονα τον τρύγο, που σήμερα θυμάμαι σαν όνειρο, καταγράφηκε στην μνήμη μου το άρωμα της γης και του ώριμου σταφυλιού. Αργότερα, άρχισα να συνδέω το κρασί, με κάθε χαρούμενη στιγμή και εκδήλωση της οικογένειάς μου. Σαν επαγγελματίας, στον χώρο του φαγητού, της γεύσης και του στάιλινγκ, ξεκίνησα να δοκιμάζω ποικιλίες, αρώματα και να συνδυάζω γεύσεις, αντιμετωπίζοντάς το πλέον με άλλο μάτι. Αναζητώντας λοιπόν συνδυασμούς για νέες συνταγές, που θα περιελάμβαναν προϊόντα από το αγαπημένο μου αμπέλι, διαπίστωσα ότι η υπάρχουσα βιβλιογραφία αναφερόταν μόνο στα κλασικά, δηλαδή στο κρασί, στα αμπελόφυλλα άντε και λίγο στις σταφίδες. Τότε ακριβώς γεννήθηκε η ιδέα για ένα βιβλίο μαγειρικής, που θα παρουσίαζε συνταγές και ιδέες αξιοποίησης των δώρων του αμπελιού: των κληματόφυλλων, των σταφυλιών, της σταφίδας, του μούστου και βέβαια του κρασιού. Καθένα κρύβει τα δικά του, ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ο βασικότερος κανόνας σε αυτό το παιχνίδι, είναι να μην χρησιμοποιούμε ποτέ ένα ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 κρασί που δεν θα θέλαμε να πιούμε. Εάν το κρασί είναι δυσάρεστο στο ποτήρι, το ίδιο δυσάρεστο θα είναι και στο πιάτο. Ποια ειναι τα συναισθηματα σας, οταν δοκιμαζετε ενα νεο πιατο; Ακριβώς τα ίδια με εκείνα που νιώθει κανείς όταν ξεκινάει ένα καινούριο ταξίδι, που κάνει για πρώτη φορά. Η ποικιλία, αλλά και η διαφορετικότητα των συναισθημάτων που νιώθω κάθε φορά ποικίλλει, γιατί εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο έχει μαγειρευτεί το φαγητό, τι ποιότητας υλικά έχουν χρησιμοποιηθεί και το πώς έχει παρουσιαστεί το κάθε πιάτο. Ακόμη και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες το δοκιμάζω έχουν σημασία. Επειδή πιστεύω πως το φαγητό είναι τροφή του σώματος και της ψυχής, ενώνει την οικογένεια και δημιουργεί δεσμούς στους ανθρώπους, τα συναισθήματα αυτά είναι πάντοτε διαφορετικά, άρα δύσκολο να τα περιγράψεις με λόγια. Ποια η γνωμη σας για την ελληνικη κουζινα; Μην το θεωρήσετε αλαζονεία, αλλά πιστεύω ότι ζούμε στην ωραιότερη χώρα του κόσμου και διαθέτουμε την καλύτερη, νοστιμότερη και πλουσιότερη κουζίνα του κόσμου! Η ποικιλία των φρέσκων υλικών, που παντρεύονται με το πολύτιμο ελαιόλαδο και συνδυάζονται με μια απίστευτη γκάμα φρέσκων αρωματικών, μάς χαρίζει μια κουζίνα με εξαιρετικές γεύσεις, οι οποίες μέσα από την απλότητά τους και μόνο, γίνονται γκουρμέ. Εχετε διατελεσει εκπαιδευτρια σε προγραμματα μαγειρικης και ζαχαροπλαστικης της νελε. Πως ειναι να μεταδιδεις τις γνωσεις σου σε αλλους ανθρωπους; Είναι μοναδικό συναίσθημα να μοιράζεσαι γνώσεις και εμπειρίες με άλλους ανθρώπους, που προέρχονται από διαφορετικές ρίζες, νοοτροπίες και σήμερα πλέον και από διαφορετικές κουλτούρες. Τις δικές μου «μαθήτριες», πολλές από τις οποίες έγιναν μετά και φίλες, τις ένωνε το πάθος τους για τη μαγειρική. Νοικοκυρές, εργαζόμενες, μητέρες έβρισκαν τον χρόνο να έρθουν να μάθουν, να πειραματιστούν, να μοιραστούν, να γελάσουν. Έμαθαν εκείνες πολλά, αλλά πρόσφεραν και σε μένα πολύτιμες και μοναδικές στιγμές. < > Life > Positive < Σοκολατενια ταρτακια με κρεμα κρασιου και καραμελα Υλικά για 6 μερίδες ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΕΜΑ: ½ λίτρο κρέμα γάλακτος 80 γρ. ζάχαρη 10 γρ. κορν φλάουρ ξύσμα από 1 λεμόνι ξύσμα από 1 πορτοκάλι 2 σφηνάκια γλυκό κρασί μοσχάτο ΓΙΑ ΤΗ ΖΥΜΗ: 200 γρ. αλεύρι για όλες τις χρήσεις 2 κουταλιές κακάο σκόνη 80 γρ. ζάχαρη άχνη ½ κουταλάκι αλάτι 100 γρ. βούτυρο 1 κουταλιά κρύο νερό ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΡΑΜΕΛΑ: 3 κουταλιές ζάχαρη 1 κουταλιά νερό Εκτέλεση Για να ετοιμάσουμε την κρέμα, βάζουμε σε μια κατσαρόλα την κρέμα γάλακτος και τη ζάχαρη. Διαλύουμε το κορν φλάουρ σε μισό φλιτζάνι κρύο νερό και το προσθέτουμε στην κατσαρόλα. Ανακατεύουμε καλά και βράζουμε σε μέτρια φωτιά, ανακατεύοντας συνεχώς. Μόλις το μίγμα πήξει και γίνει κρέμα, προσθέτουμε το ξύσμα λεμονιού, του πορτοκαλιού, το κρασί, ανακατεύουμε και αποσύρουμε την κρέμα από τη φωτιά. Την αφήνουμε να κρυώσει. Για να ετοιμάσουμε τη ζύμη, βάζουμε το αλεύρι σε μπωλ και το ανακατεύουμε μαζί με το κακάο, το αλάτι και τη ζάχαρη. Λιώνουμε το βούτυρο μαζί με το νερό σε χαμηλή φωτιά και το ρίχνουμε στο αλεύρι. Ζυμώνουμε το μίγμα με τα χέρια πολύ καλά, μέχρι η ζύμη να γίνει μαλακή. Πλάθουμε τη ζύμη σε μπάλα, την τυλίγουμε με μεμβράνη τροφίμων και την αφήνουμε για 1 ώρα στο ψυγείο. Αλείφουμε με λίγο βούτυρο 6 φορμάκια για τάρτες και στρώνουμε πάνω τη ζύμη, αφού την χωρίσουμε σε έξι μέρη. Ψήνουμε τα ταρτάκια σε φούρνο προθερμασμένο στους 180 βαθμούς για 20 περίπου λεπτά. Τα αφήνουμε να κρυώσουν. Γεμίζουμε τα ταρτάκια με την κρέμα που ετοιμάσαμε και τα βάζουμε για 2 με 3 ώρες στο ψυγείο για να παγώσουν. Για να φτιάξουμε την καραμέλα, λιώνουμε τη ζάχαρη μαζί με το νερό σε ένα αντικολλητικό τηγάνι και μόλις αρχίσει να σκουραίνει, την αποσύρουμε από τη φωτιά. Γαρνίρουμε τα ταρτάκια με την καραμέλα και σερβίρουμε. 63 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > > της Ζέφης Κληρονόμου απόδραση ΝΑΥΠΛΙΟ Έρωτας με φόντο το Μπούρτζι Τονώστε το πάθος σας στην πόλη που μοιάζει να έχει καλά κρυμμένο στα ατμοσφαιρικά σοκάκια της το μαγικό φίλτρο του έρωτα, εκεί όπου ο υγρός ρομαντισμός της Βενετιάς ανταμώνει με τον λεβέντικο αγέρα του Μοριά. L ove is in the air στο Ναύπλιο, στη ρομαντική ζευγαρούπολη του Μοριά, όπου ο έρωτας, για να φουντώσει, δεν περιμένει μόνο μια φορά το χρόνο τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου. Ετοιμάζετε το σακ βουαγιάζ για την αργολική πρωτεύουσα, γιατί θέλετε να βιώσετε την ενετική ατμόσφαιρα της Πλατείας Συντάγματος του Ναυπλίου, χωρίς να χρειαστεί να ξενιτευτείτε στην Ιταλία. Γιατί το Ναύπλιο γίνεται πιο μαγικό ύστερα από μια ξαφνική μπόρα, όταν οι στάλες της βροχής γυαλίζουν στα πλακόστρωτα σαν μικρά κρύσταλλα swarovski. Γιατί μια χειμωνιάτικη λιακάδα πάνω από το Ανάπλι μεταμορφώνει το γαλάζιο του Αργολικού κόλπου σε live ακουαρέλα και στέλνει ντόπιους κι επισκέπτες ομαδόν, σαν τα σαλιγκάρια, στα παραλιακά καφέ της Ακτής Μιαούλη για ζεστή σοκολάτα, κουβεντούλα και φλερτ με θέα το θρυλικό Μπούρτζι. Έλα να αγαπηθούμε…στο Παλαμήδι! Ατενίστε την πόλη από ψηλά, ανεβαίνοντας σκαλί- σκαλί μέχρι την Ακροναυπλία, για να επισκεφθείτε το κάστρο που έχτισε το 1685 ο Γάλλος Λα Σαλ για λογαριασμό των Ενετών. Μην δειλιάσετε μπροστά στην πέτρινη σκάλα με τα 999 64 > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 σκαλιά που, 216 μέτρα πιο πάνω, σας ανεβάζουν στο εντυπωσιακό φρούριο της δεύτερης ενετικής περιόδου. Από εδώ, αγναντέψτε τη δραματική θέα ολόκληρης της πόλης, ένα μωσαϊκό από κόκκινα κεραμίδια κι επισκεφθείτε τα κελιά των προμαχώνων, όπου φυλακίστηκε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στα χρόνια της Αντιβασιλείας. Για όσους ταξιδιώτες δεν είστε και πολύ του step και της γυμναστικής, υπάρχει και η εναλλακτική διαδρομή του ασφαλτοστρωμένου δρόμου, που σας ανεβάζει στην φορτέτσα-σήμα κατατεθέν της πόλης στο πι και φι, χωρίς λαχανιάσματα στην ανηφοριά. Ώρα για σεργιάνι Πιαστείτε χεράκι -χεράκι για μια ρομαντική βόλτα στο κέντρο της πόλης, εκεί όπου οι εποχές ανακατεύονται γλυκά, τόσα κεφάλαια της ελληνικής ιστορίας συμπυκνωμένα μέσα σε λίγα τετραγωνικά μέτρα. Αφετηρία της περιήγησης στην πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ως το 1834 είναι η αριστοκρατική πλατεία Συντάγματος, που κουβαλά κάτι από τη γοητευτική ατμόσφαιρα της πόλης των δόγηδων. Οι παλιές αποθήκες του ενετικού στόλου, ένα υπέροχο βενετσιάνικο κτίριο με καμάρες, που τώρα λειτουργεί ως αρχαιολογικό μουσείο, φιλοξενούν πολύτιμα ευρήματα από το Φράχθι, την Τίρυνθα και την αρχαία Ασίνη. Στην ίδια πλατεία, θα δείτε το τζαμί που στέγασε την πρώτη Βουλή της Ελεύθερης Ελλάδας. Έξω από το κατώφλι της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου δολοφονήθηκε το 1831 ο Ιωάννης Καποδίστριας, θα παρατηρήσετε το Στιγμές Ναυπλίου Στην πόλη νύχτα με πανσέληνο, να δείτε το φεγγάρι να ανατέλλει από το λόφο όπου βρίσκεται χτισμένο το φωτισμένο Παλαμήδι. Ακόμα κι αν δεν είστε ερωτευμένοι, κινδυνεύετε να σας συμβεί! Στο ανήλιαγο κελί του Κολοκοτρώνη, θα καταλάβετε την ανθρώπινη ματαιοδοξία. Βγαίνοντας, ηρεμείς με τη θέα πάνω από το Παλαμήδι, ανασαίνοντας άρωμα θαλασσινής αύρας ανακατωμένο με φασκόμηλο και θυμάρι από τον λόφο. Ο περίπατος στα σοκάκια της παλιάς πόλης, τοίχοι βαμμένοι στα χρώματα της ώχρας και της τερακότας, αειθαλή γεράνια στις στάμνες, δαντελωτά μπαλκόνια, μπουγάδες και γάτες σε αιώνιο ραχάτι, σαν σκηνικό από παλιά ελληνική ταινία. Ο κούφιος θόρυβος της πετρελαιομηχανής που αναστατώνει την πρωινή ησυχία, τα απόνερα της βάρκας που σκίζει απαλά το νερό ζυγώνοντας, απέναντι, στο Μπούρτζι. Το θαλασσινό φρούριο-καμάρι της πόλης, στέκει σαν πέτρινο καράβι ελάχιστα λεπτά από την ακτή, με πιστή συντροφιά τους αέρηδες και τα γλαροπούλια. 65 Τα λόγια της πλώρης που θα ακούσετε κατηφορίζοντας τα πέτρινα σκαλοπάτια του Ψαρομαχαλά, κάτω από την Ακροναυπλία. Ψαράδικες ιστορίες από τους ανθρώπους της θάλασσας, που κατοικούν στη γραφική αυτή συνοικία του Ναυπλίου με το άρωμα αλλοτινών καιρών. > Life > Positive < ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > απόδραση έρωτας στο Nαύπλιο σημάδι που άφησε μια από τις σφαίρες με στόχο τον πρώτο κυβερνήτη του ελληνικού έθνους. Στην πλατεία Τριών Ναυάρχων δεσπόζει το κομψό κτίριο του δημαρχείου που, το 1833, στέγασε το πρώτο Γυμνάσιο της Ελλάδας. Κομπολόι δίχως χάντρες; 66 Ποτέ! Αψηφήστε τι λέει το γνωστό λαϊκό άσμα κι ελάτε στην οδό Σταϊκοπούλου 25, στο καλαίσθητο κτίριο του 18ου αιώνα, που στεγάζει το Μουσείο του Κομπολογιού. Εδώ, ο Άρης Ευαγγελινός έχει στεγάσει το μεράκι του και τη συλλογή με κομπολόγια που κληρονόμησε από τον παππού του, ελληνικά από ατόφιο κεχριμπάρι, κόκκινο και μαύρο κοράλλι αλλά και ινδουιστικά, βουδιστικά, μουσουλμανικά. Περιεργαστείτε το αγαπημένο και χιλιοτραγουδισμένο gadget του Έλληνα, που κάποτε πήγαινε «πακέτο» με τσιγαράκι και βαρύ γλυκό στον καφενέ της γειτονιάς αλλά, τώρα πια, φοριέται και στο δεξί, τυλιγμένο στον καρπό, σαν έθνικ κόσμημα. Αυστηρώς κατάλληλη για ερωτευμένους, αθεράπευτα ρομαντικούς, περιπατητές και ποδηλάτες, η βόλτα κάτω από την Ακροναυπλία, την ακρόπολη του Ναυπλίου, ως την πλαζ της Αρβανιτιάς. Επιπλέον, ιδανική και για όσους ξέρουν τα κόλπα του rock climbing, καθώς θα βρείτε στους βράχους χαραγμένες επτά διαδρομές αναρρίχησης. Εκεί που τελειώνει ο παραλιακός δρόμος με τα καφέ της Ακτής Μιαούλη, στην προκυμαία της πόλης, ξεκινά μια από τις πιο ρομαντικές περιπατητικές διαδρομές στην Ελλάδα, στο πλακόστρωτο με τα ρετρό φανάρια και τις φραγκοσυκιές, σύρριζα ανάμεσα στον κάθετο βράχο και τη θάλασσα. Καλύτερη ώρα το σούρουπο, όταν η παλέτα της φύσης βάφει το τοπίο με τα παστέλ χρώματα του ηλιοβασιλέματος… < > Life > Positive < > ΠYΞIΔA Καθ’ οδόν Κινούμενοι στην εθνική οδό Αθηνών -Τρίπολης διανύετε εύκολα και γρήγορα τα 147 χλμ. της διαδρομής μέχρι το Ναύπλιο. Check-in Ενδεικτικά: στην «Όμορφη Πόλη» (www.omorfipolipension.com), ανακαινισμένο νεοκλασικό στην καρδιά της παλιάς πόλης, στο ξενοδοχείο «Ιππολύτη» (www.ippoliti.gr) με διακόσμηση σε ανάλαφρο νεοκλασικό στιλ με έπιπλα Τοσκάνης, στην ατμοσφαιρική πανσιόν «Ησιόνη» (www.isioni-nafplio.gr) φωλιασμένη σε παλιό σοκάκι, στην αριστοκρατική «Μεγάλη Βρετανία» του Ναυπλίου (www.grandebretagne.com.gr) χτισμένη το 1878 στην πλατεία Φιλελλήνων, στις Παραδοσιακές Κατοικίες Κλυμένη (www.klymeni.gr) με θέα προς το κάστρο και τη θάλασσα. Μust Η περαντζάδα σε συνδυασμό με shopping ειδών λαϊκής τέχνης, γουστόζικων διακοσμητικών, ρούχων, αξεσουάρ στα μαγαζάκια εντός και πέριξ του Μεγάλου Δρόμου, όπως λένε οι Αναπλιώτες την οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου, προτού καταλήξετε για φαγοπότι στα ταβερνάκια της οδού Σταϊκοπούλου ή στις ψαροταβέρνες της παραλιακής οδού Μπουμπουλίνας. Ανάμεσα στα S.O.S., η «δυνατή» κατσαρόλα του Καραμαλή, τα ψάρια στου Αραπάκου, η αστακομακαρονάδα του Σαβούρα, το κουνέλι στιφάδο στου «Βασίλη», η σπιτική κουζίνα του «Νούλη», του «Στελάρα» και όχι μόνο. Tip Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα «Βασίλειος Παπαντωνίου» στη Βασ. Αλεξάνδρου 1, για ταξίδι στη μόδα ανά τις εποχές. Περισσότερα από 27.000 αντικείμενα, φορεσιές, υφαντά, κεντήματα, παιχνίδια είναι συγκεντρωμένα στο πατρικό σπίτι της αναπλιώτισσας ενδυματολόγου, Ιωάννας Παπαντωνίου. Μη χάσετε τη βόλτα με το τρενάκι του Ναυπλίου, λιγάκι κλισέ, αλλά οπωσδήποτε διασκεδαστική ξενάγηση (για παιδιά αλλά και μεγάλους) στους κυριότερους δρόμους και σοκάκια του Ναυπλίου, με το βαγόνι να περνά ξυστά από τα τραπεζάκια όπου οι θαμώνες πίνουν τα ουζάκια τους! Με αφετηρία την πλατεία Φιλελλήνων, θα περάσετε από εμβληματικά σημεία και μνημεία της πόλης, όπως το πάρκο του Ο.Σ.Ε., το λιοντάρι των Βαυαρών, το άγαλμα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, το πρώτο φαρμακείο της Ελλάδας το 1826 στην πλατεία των Τριών Ναυάρχων. Εναλλακτική fun διαδρομή, η σύντομη βαρκάδα ως το Μπούρτζι, το θαλασσινό φρούριο που χτίστηκε από τους Ενετούς το 1471. Αφορμή για εκδρομή στο Ναύπλιο μέσα στο Φεβρουάριο το Αναπλιώτικο Καρναβάλι, άρωμα Βενετιάς με παρέες από Ντόμινο στα στενά της παλιάς πόλης, αλλά και κυνήγι θησαυρού, τσικνίσματα και κεράσματα μετά μουσικής, latin και παραδοσιακής. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > θεάματα Παραβιάστε τις «Ιδιωτικές ζωές» στο Θέατρο ΑΛΜΑ ΤΙ: Το πιο γνωστό έργο του Βρετανού Νόελ Κάουαρντ, που θίγει με κωμικό τρόπο τον παραλογισμό του έρωτα, παρουσιάζεται στην Ελλάδα με τη σκηνοθετική υπογραφή του Πέτρου Φιλιππίδη. Ο Έλιοτ και η Αμάντα χωρίζουν, παίρνουν διαζύγιο, παντρεύονται αντίστοιχα τη Σίμπιλ και τον Βίκτορ και φεύγουν για τον μήνα του μέλιτος. Θα ξανασυναντηθούν, όμως, αφού και τα δύο ζευγάρια διαλέγουν το ίδιο μέρος και το ίδιο ξενοδοχείο. Αυτό θα αποτελέσει αφορμή για να αναθερμανθεί η σχέση τους, μέσα από μια σειρά κωμικοτραγικών και επικίνδυνων επεισοδίων, που ξεδιπλώνουν επί σκηνής ένα ξέφρενο ερωτικό γαϊτανάκι. Ο Νόελ Κάουαρντ, με την «κοφτερή» του πένα, σκιαγραφεί την ανθρώπινη σκληρότητα και ευαισθησία, μέσα από το ιδιότυπο και υπεροπτικό χιούμορ του. «Μαστιγώνει» τον συντηρητισμό και την υποκρισία και τολμά να πει πως ο καθένας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει στην προσωπική του ζωή. Μέσα από την αντίθεση των δύο ζευγαριών, ο συγγραφέας καταδεικνύει και μια αντίστροφη πορεία: αυτή των έξυπνων, που αναλώνονται σε επίδειξη ανωτερότητας, χάνοντας τελικά τις εντυπώσεις, και των ανόητων, οι οποίοι καταφέρνουν να γίνουν συμπαθείς μέσα από την ένταση των διαλόγων και τη συμπεριφορά τους. Παίζουν: Θάλεια Ματίκα, Τάσος Ιορδανίδης, Ορέστης Τζιόβας, Νικολέτα Κοτσαϊλίδου ΠΟΤΕ: Τετάρτη 19:30, Πέμπτη - Σάββατο 21:15. ΠΟΥ: Θέατρο Άλμα β’ σκηνή, Αγ. Κωνσταντίνου και Ακομινάτου 15-17, Αθήνα, τηλ.: 210 5220100 Διασκεδάστε με την Ελευθερία Αρβανιτάκη στο Gazarte 68 ΤΙ: Η φωνή και η παρουσία της Ελευθερίας Αρβανιτάκη, θα σας πάρει για μια ακόμη φορά από το χέρι για να σας ταξιδέψει στη «Χώρα των Θαυμάτων». Μαζί με 4 φίλους της > Life > Positive < μουσικούς, φτιάχνουν μια όμορφη παρέα που παίζει και τραγουδά με δύναμη και συγκίνηση, με ονειρική ένταση και ομορφιά. Στο πρώτο μέρος, που θυμίζει τα after hours ενός νεανι- κού πάρτι, πιάνουν τις κιθάρες τους σε έναν παρεΐστικο κύκλο και παίζουν μπαλάντες, που στοχεύουν κατευθείαν στην καρδιά και στο συναίσθημα του κοινού. Στο δεύτερο μέρος, ξεδιπλώνεται το ανεξάντλητο ρεπερτόριο της Ελευθερίας, με επιλεγμένες και σημαντικές στιγμές του λαϊκού μας τραγουδιού. Η μαγεία ολοκληρώνεται μέσα από πιο απτές (ηλε- κτρικές ή μη) εντάσεις, οδηγώντας το κοινό σε κάτι που έχουμε πια συνηθίσει να θεωρούμε ως δεδομένο: το κορυφαίο αισθητικό και ερμηνευτικό επίπεδο της Ελληνίδας ερμηνεύτριας – και την απόλυτη συγκίνηση σε ό,τι μας αφορά… ΠΟΤΕ: Σάββατο, 22:00 Κυριακή, 20:30. ΠΟΥ: Gazarte, Βουτάδων 32-34, Γκάζι, Αθήνα, τηλ.: 210 3452277 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 «Ερμηνεύστε» τη σκέψη σας… Το φαινόµενο της σκέψης είναι ίσως από τα πιο ενδιαφέροντα στην Ψυχολογία και από αυτά που θα συνεχίσουν να απασχολούν την ψυχολογική έρευνα για πολλά χρόνια ακόµη. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτα απ’ όλα, η σηµασία της σκέψης για την παραγωγή νέας γνώσης και την προσαρµογή µας σε νέες και δύσκολες καταστάσεις. Δεύτερον, η συνθετότητά της και η αδυναµία µας, τις περισσότερες φορές, να κατανοήσουµε πώς λειτουργεί. Τρίτον, η πολλαπλότητα των µορφών που παίρνει και οι διαφορετικοί µηχανισµοί που βρίσκονται στο υπόβαθρό της. Το βιβλίο «Ψυχολογία της σκέψης», της Αναστασίας Κωσταρίδου-Ευκλείδη, επικεντρώνεται σε ορισµένες κύριες εκφάνσεις της σκέψης, όπως η λύση προβληµάτων, η διαλογιστική, η δηµιουργικότητα και η λήψη αποφάσεων, με στόχο να παρουσιάσει τις ιδιοµορφίες του κάθε είδους σκέψης, τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί για τη λειτουργία τους και τα βασικά ερευνητικά δεδοµένα που τις αφορούν. Απευθύνεται σε κάθε άτοµο το οποίο Εκδόσεις: Πεδίο Σελίδες: 376 Τιμή: 35,90€ αναρωτιέται για την ψυχολογική προσέγγιση στο φαινόµενο της σκέψης, σε αντιδιαστολή προς τη φιλοσοφική ή την οικονοµική. Μουσικές κλεμμένες από το «Ημερολόγιο Ονείρων» Μουσικές μελωδίες συνδέουν τον ήχο του πιάνου, του μπάσου, των ντραμς, αλλά και του βιολιού, του σαξοφώνου και της κρητικής λύρας, για να μας χαρίσουν μια μελωδική διαδρομή που μας συγκινεί και μας ταξιδεύει, σαν ανάμνηση ονεί- > Life > Positive < ρων…Μετά την «Επιστροφή» και το «Ταξίδι μιας Νότας», ο Σταύρος Λάντσιας επιστρέφει με την τρίτη προσωπική του δουλειά, υπό τον τίτλο «Ημερολόγιο Ονείρων». Με τη συμμετοχή των διεθνούς φήμης μουσικών Peter Erskine (τύμπανα) & Lars Danielsson (κοντραμπάσο), το Ημερολόγιο Ονείρων είναι αποτέλεσμα μιας φιλόδοξης παραγωγής, που ξεκίνησε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τη συμμετοχή της ορχήστρας Καμεράτα και ολοκληρώθηκε στο Los Angeles, με τη συμβολή του βραβευμένου με Grammy ηχολήπτη Rich Breen. Συμμετέχουν οι διακεκριμένοι σολίστες Chris Bleth (όμποε-φλάουτο), Δημήτρης Χουντής (σοπράνο σαξόφωνο), Renato Ripo (τσέλο), Sergiu Nastasa (βιολί) και Γιώργος Καλούδης (κρητική λύρα). «Το “Ημερολόγιο Ονείρων” ξεκίνησε σαν ένα σημειωματάριο μουσικών ιδεών. Μελωδίες που τις αισθάνθηκα σαν τα όνειρα που βλέπουμε, μα όταν ξυπνάμε δεν το θυμόμαστε ακριβώς, σαν αναμνήσεις ονείρων που δεν ήθελα να ξεχαστούν. Επιθυμία μου, να συγκινηθώ από το μουσικό αποτέλεσμα που ευχόμουν με την σειρά του να συγκινήσει τους μουσικούς και τελικά εσάς, τους ακροατές!», εξομολογείται ο δημιουργός. Το Ημερολόγιο Ονείρων αποτελείται από 10 καινούργιες συνθέσεις του Σταύρου Λάντσια και από δύο διασκευές του, σε μελωδίες του Μάνου Χατζιδάκι. 69 Κυκλοφορεί από την ARGO MUSIC Τιμή: 16,95 € ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > αγορά Nature’s Plus Y CRAMP τις δύσκολες > Ανακούφιση μέρες του μήνα Τώρα μπορείτε να απαλλαγείτε φυσικά από πόνους, κράμπες, ναυτία και τα άλλα δυσάρεστα και επώδυνα συμπτώματα του έμμηνου κύκλου, που σας ταλαιπωρούν πριν ή κατά τη διάρκεια της περιόδου. Το Y CRAMP της Nature’s Plus συνδυάζει 70 επιλεγμένα βότανα και φυσικά συστατικά (μέταλλα, αντιοξειδωτικά, ωφέλιμα λιπαρά οξέα, ισοφλαβόνες σόγιας κ.ά.), που εξισορροπούν τις γυναικείες ορμόνες, βελτιώνουν τη λειτουργία της μήτρας και των ωοθηκών, ανακουφίζουν από τους μυϊκούς σπασμούς, μειώνουν την κατακράτηση υγρών, δυναμώνουν το νευρικό και πεπτικό σύστημα και βελτιώνουν την ψυχική διάθεση. Έτσι, σας βοηθά να διατηρείτε την εσωτερική σας ισορροπία και ζωντάνια ακόμη και τις δύσκολες μέρες του μήνα. Στα φαρμακεία, από την Natural Plus A.E. > Life > Positive < Compeed Total Care Invisble & Night τον απρόσκλητο > Διώξτε επισκέπτη Κάνει συνήθως την εμφάνισή του, την πιο ακατάλληλη στιγμή, όπως λίγο πριν από κάποιο σημαντικό ραντεβού, προκαλώντας εκτός από πόνο και μεγάλη αμηχανία. Ο επιχείλιος έρπης συνήθως ξεσπά σε καταστάσεις άγχους, προκαλώντας φαγούρα, «κάψιμο», πόνο και ενοχλητική αίσθηση τραβήγματος. Τα μικρά, διαφανή επιθέματα Compeed έρχονται να καλύψουν άμεσα την εστία της πληγής και να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα. Παράλληλα, προστατεύουν το πάσχον σημείο από τους εξωτερικούς ερεθισμούς, το νερό και τα μικρόβια και μειώνουν την πιθανότητα μετάδοσης του ιού. Η ειδική καινοτόμος τεχνολογία Ηydrocolloid -075 δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες επούλωσης. Για δράση και προστασία όλο το 24ωρο, η Compeed διαθέτει επιθέματα ημέρας και νύχτας. Στα φαρμακεία, από τη Johnson & Johnson Hellas. Power Health FLORADIX τελειώνει, > Ηοιμέρα αντοχές σου όχι! Κι όμως! τώρα μπορείς να γυρίζεις σπίτι, όσο δύσκολη μέρα και αν έχεις, να βάλεις σίδερο, να μαγειρέψεις κάτι διαφορετικό για αυτούς που αγαπάς, να κάνεις πράγματα που σου αρέσουν, ακόμη και να βγεις για ένα ποτό. Πού θα βρεις τις δυνάμεις και τις αντοχές; Στο Floradix. Το απόλυτο τονωτικό για όλες τις γυναίκες που έχουν έντονη καθημερινότητα, γεμάτη υποχρεώσεις. Πλούσιο σε χυμούς φρούτων, ειδικά εκχυλίσματα τονωτικών φυτών, σίδηρο και βιταμίνες, δεν ενισχύει απλώς την άμυνα του οργανισμού, αλλά σε γεμίζει με την ενέργεια που χρειάζεσαι όλη μέρα. Τώρα μπορείς να χαίρεσαι την κάθε σου στιγμή, γεμάτη δύναμη και ζωντάνια! Από την Power Health, στο φαρμακείο της γειτονιάς. ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 Lamberts βιταμίνη C-1000 mg & πολυβιταμινούχος φόρμουλα A to Ζ > Ροφήματα... δύναμης Δύο νέα αναβράζοντα προϊόντα παρουσίασε πρόσφατα η Lamberts: τα αναβράζοντα δισκία βιταμίνης C-1000 mg με γεύση πορτοκάλι και την πολυβιταμινούχο φόρμουλα A to Z, με γεύση μάνγκο και ανανά. Η τελευταία, περιέχει όλες τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία στις ποσότητες που χρειάζεται ένας ενήλικας: Σύμπλεγμα βιταμινών Β και σίδηρο, αντιοξειδωτικά, απαραίτητα για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, Βιταμίνες A, C και Βιοτίνη για υγιές δέρμα. Τα αναβράζοντα δισκία Lamberts διαλύονται εύκολα στο νερό, έχουν πολύ ευχάριστη γεύση, δημιουργούν ένα δροσερό και δυναμωτικό ρόφημα και απορροφώνται γρήγορα από τον οργανισμό. Αποκλειστικά στα φαρμακεία, από την Green Import Ltd. > Life > Positive < VICAN RAGADES CREAM > «Σβήστε» τις ραγάδες Μία κρέμα που προλαμβάνει αποτελεσματικά την εμφάνιση των ραβδώσεων που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της εφηβείας και της δίαιτας και βελτιώνει σημαντικά την όψη του δέρματος, σε περίπτωση που αυτά τα προβλήματα έχουν ήδη εμφανιστεί παρουσί- ασε η VICAN. Σύμφωνα με κλινικές μελέτες, η VICAN RAGADES CREAM μετά από 2 εφαρμογές ημερησίως για 2 μήνες, μειώνει την ανομοιομορφία του δέρματος από ραγάδες κατά 72,5%, την ερυθρότητα κατά 21,7% και αυξάνει το πάχος της επιδερμίδας κατά 10,8%. Περιέχει Regestril, ένα καινοτόμο φυτικό σύμπλεγμα από εκχύλισμα πράσινου φασολιού που αναστέλλει τη δράση της τρυψίνης και της χυμοτριψίνης (ουσίες που καταστρέφουν τη συνοχή της επιδερμίδας). Δερματολογικά ελεγμένη. Στα φαρμακεία, από τη VICAN N. ANAΓΝΩΣΤΑΚΗΣ Α.Ε. dr. Organic – σειρά Rose Otto τη δύναμη του > Με τριαντάφυλλου Βασισμένη στο βιολογικό έλαιο του τριαντάφυλλου, που διαθέτει ξεχωριστές τονωτικές, αναζωογονητικές, μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες, η νέα σειρά Rose Otto της dr. Organic βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς, νεανικού δέρμα- τος. Οι δύο βασικές συνθέσεις της σειράς, ημέρας και νύχτας, εισχωρούν στις υποδόριες στιβάδες της επιδερμίδας, για να διεγείρουν την κυτταρική ανανέωση και να προσφέρουν στο δέρμα ενυδάτωση, θρέψη, σύσφιξη και υγεία. Τη σειρά συμπληρώνει ο Ορός για τα Μάτια με Βιολογικό Έλαιο Τριαντάφυλλου, ένα εντατικό αντιγηραντικό σύμπλεγμα, που καταπολεμά το πρήξιμο στην περιοχή κάτω από τα μάτια, τους μαύρους κύκλους και αναζωογονεί τα κουρασμένα βλέφαρα και γραμμές. Σε επιλεγμένα φαρμακεία, από την ΙSO-PLUS A.E. 71 ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 > επιστημονικά νέα > ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟΔΙ Ανάγκη για πρόληψη και επαγρύπνηση 72 Δραματική μείωση της πιθανότητας ακρωτηριασμού, κατά 60-70% μπορεί να πετύχει ένας διαβητικός ασθενής, αν εκπαιδευθεί και φροντίζει κατάλληλα τα άκρα του, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε σε συνέντευξη τύπου, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού (Ε.ΜΕ.ΔΙ.Π.), Διευθυντής του Παθολογικού Τμήματος & Διαβητολογικού κέντρου Νοσοκομείου «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ», κ. Χρήστος Μανές. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Μανές, το 25% των ατόμων με διαβήτη θα εμφανίσoυν έλκος στα κάτω άκρα έστω μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής τους, ενώ στατιστικά 1.000.000 διαβητικοί σε ολόκληρο τον κόσμο αναγκάζονται να υποβληθούν σε ακρωτηριασμό ενός άκρου τους σε ετήσια βάση. Οι ειδικοί, με δεδομένη την αύξηση στον αριθμό των διαβητικών ασθενών, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιούν ότι το οικονομικό κόστος του διαβητικού ποδιού, αναμένεται σύντομα να γίνει δυσβάστακτο για τα Συστήματα Υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο, αν δε ληφθούν μέτρα πρόληψης και περιορισμού των ακρωτηριασμών. Όπως καταδεικνύουν σχετικά στατιστικά στοιχεία από τις HΠA, το κόστος της κλινικής θεραπείας επούλωσης των ελκών των κάτω άκρων ανέρχεται σε περίπου 7.000–10.000 δολάρια ανά ασθενή, ενώ το αντίστοιχο κόστος του ακρωτηριασμού (νοσηλεία, χειρουργείο κ.λπ.) εκτοξεύεται στις 30.000 – 60.000 δολάρια ετησίως. KAPKINOΣ TOY ΠNEYMONA Εξελίξεις στη θεραπεία Σταθερά ανοδική είναι η πορεία του καρκίνου του πνεύμονα στην Ελλάδα, όπου καταγράφονται 7.000 θάνατοι από τη νόσο. Σημαντική διαφοροποίηση των τελευταίων ετών, ότι οι γυναίκες συναγωνίζονται επικίνδυνα το «ισχυρό φύλο» στο κάπνισμα, γεγονός το οποίο έφερε τον καρκίνο του πνεύμονα στην πρώτη θέση ως αιτία θανάτου των γυναικών, πιο πάνω από τον καρκίνο του μαστού. «Το κάπνισμα ενοχοποιείται για τις περισσότερες περιπτώσεις Καρκίνου του Πνεύμονα. Η πρόγνωση των ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα είναι δυσμενής, αφού μόνο το 20%, 15% και 5% είναι στη ζωή έναν, δύο και πέντε χρόνια μετά, αντίστοιχα», τονίζει η Πνευμονολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Παρασκευή Μπούρα. Νέες ελπιδοφόρες θεραπείες αναμένεται ωστόσο να προκύψουν από την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της Μοριακής Έρευνας σε κλινικό επίπεδο. Την τελευταία διετία, έχουν αναπτυχθεί τρεις διαφορετικές στρατηγικές προσέγγισης και θεραπείας του Καρκίνου του Πνεύμονα, με πολύ ελπιδοφόρα αποτελέσματα. • Θεραπεία Συντήρησης: Μετά την ολοκλήρωση της κλασσικής χημειοθεραπείας, όσοι ασθενείς είχαν ικανοποιητικό έλεγχο της νόσου τους, μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν κάποιον βιολογικό παράγο- ντα. Με ελάχιστη τοξικότητα επιμηκύνουν το θετικό αποτέλεσμα της χημειοθεραπείας και καθυστερούν την εμφάνιση κάποιας υποτροπής ή μιας νέας μετάστασης. • Στοχευμένες θεραπείες: Πρόκειται για φάρμακα που στοχεύουν σε συγκεκριμένα βιολογικά μονοπάτια της καρκινογένεσης, σέβονται τα υγιή κύτταρα του οργανισμού και επομένως εμφανίζουν λιγότερη τοξικότητα. Ορισμένα χρησιμοποιούνται ήδη και μάλιστα ως πρώτη επιλογή, με αποτελέσματα καλύτερα από την κλασική χημειοθεραπεία, ενώ πολλά νέα μόρια βρίσκονται στα τελευταία στάδια των κλινικών μελετών και αναμένεται να προστεθούν στη θεραπευτική φαρέτρα των γιατρών, στην επόμενη διετία. • Εξατομικευμένη Θεραπεία: Μια ιδανική προσέγγιση θα ήταν οι γιατροί να χορηγούν διαφορετική θεραπεία σε κάθε ασθενή, ανάλογα με τα μοριακά χαρακτηριστικά του όγκου του. «Όσο φιλόδοξο κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο», σημειώνει ο Αν. Καθηγητής Παθολογίας Ογκολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής της Ογκολογικής Μονάδας του Νοσοκομείου «Η Σωτηρία» κ. Κωνσταντίνος Νικ. Συρίγος, «για ορισμένες, μικρές υπο-ομάδες ασθενών με Καρκίνο του Πνεύμονα αυτό μοιάζει πολύ κοντινό. Όγκοι με συγκεκριμένες μοριακές μεταλλάξεις φαίνεται να έχουν ιδιαίτερα καλή ανταπόκριση σε νεότερα φάρμακα, όπως το erlotinib, το gefitinib, το crizotinib, ενώ ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε μικρές κατηγορίες ασθενών φαίνεται να έχει το lapatinib, το imatinib κ.ά.». ΦEBPOYAPIOΣ 2012 # 13 Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα Σακχαρώδης ∆ιαβήτης Οστεοπόρωση Ογκολογία Σεξουαλική Υγεία Αντιµετώπιση Λοιµώξεων Στοµατική Υγεία ∆υσπεψία Ιατρικός Εξοπλισµός Η γραµµή της ζωής, µας ενώνει. CO 06/2010 Καρδιολογία Εντατική Θεραπεία Γνωρίζετε ότι μπορείτε να προστατεύσετε την κόρη σας από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Άννα, 45. Νόμιζα ότι επειδή δεν υπάρχει ιστορικό στην οικογένειά μου, δεν χρειαζόταν να εμβολιαστεί η κόρη μου. Μαρίνα, 15. Νόμιζα ότι είμαι σε πολύ μικρή ηλικία για να εμβολιαστώ. Τώρα μπορείτε να την προστατεύσετε. GR/CER/0003a/11 Ενημερωθείτε από το γιατρό σας για το εμβόλιο έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ο εμβολιασμός συνιστάται από το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών σε κορίτσια και νέες γυναίκες 12 έως 26 ετών και καλύπτεται από τα Ασφαλιστικά Ταμεία. Όπως όλα τα εμβόλια το Cervarix®, χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Έχει ενδείξεις και αντενδείξεις. Διαβάστε προσεκτικά ολόκληρο το φύλλο οδηγιών χρήσης πριν κάνετε το εμβόλιο. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα στην ιστοσελίδα: www.cervarix.gr Όπως συμβαίνει με όλα τα εμβόλια, το Cervarix® μπορεί να μην προστατεύσει πλήρως όλα τα άτομα που θα εμβολιαστούν. Επειδή το Cervarix® δεν θα προστατέψει από όλους τους τύπους του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων, πρέπει να συνεχίζεται η λήψη των απαραίτητων προληπτικών μέτρων έναντι της έκθεσης στον HPV και των σεξουαλικά μεταδιδόμενων ασθενειών. Αν και ο εμβολιασμός μπορεί να σας προστατεύσει από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, δεν υποκαθιστά τον τακτικό προληπτικό έλεγχο του τραχήλου της μήτρας. Πρέπει να συνεχίσετε να ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού σας όσον αφορά στο τραχηλικό επίχρισμα/τεστ Παπανικολάου (εξέταση για μεταβολές στα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας που προκαλούνται από μία HPV λοίμωξη) και τα προληπτικά και προστατευτικά μέτρα. Το Cervarix® δεν πρέπει να χορηγείται εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει σοβαρή λοίμωξη με υψηλό πυρετό. Μπορεί να είναι αναγκαίο να αναβάλετε τον εμβολιασμό μέχρι την ανάρρωση. Μία ελαφρά λοίμωξη, όπως ένα κρυολόγημα, δεν αποτελεί πρόβλημα, αλλά συζητήστε το πρώτα με τον γιατρό σας. Πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό εάν το άτομο που πρόκειται να εμβολιαστεί έχει πρόβλημα με αιμορραγίες ή εμφανίζει εύκολα μώλωπες. To Cervarix® χορηγείται μόνο ενδομυϊκά και σε καμία περίπτωση δεν χορηγείται σε φλέβα.
© Copyright 2024 Paperzz
