2020 Energy: Φύλλο διδασκαλίας

2020 Energy: Φύλλο διδασκαλίας
www.2020energy.eu
I-
ΟΧΙ ΑΠΛΩΣ ΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙ, ΕΝΑ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ!
Το πρόγραµµα ENERGY-BITS
http://www.energybits.eu
Το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό παιχνίδι 2020 Energy σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του έργου ENERGY-BITS, ενός
ευρωπαϊκού προγράµµατος πολυµεσικής ευαισθητοποίησης εφήβων (ηλικίας 14-18 ετών), το οποίο
χρηµατοδοτείται από το πρόγραµµα Intelligent Energy Europe (Ευφυής Ενέργεια για την Ευρώπη). Το
Energy-BITS ενθαρρύνει πιο υπεύθυνες και αποδοτικές συµπεριφορές στην κατανάλωση ενέργειας και
προωθεί τις ανανεώσιµες µορφές ενέργειας.
ENERGY-BITS για εκπαιδευτές και για το γενικό κοινό:
•
•
•
•
24 ντοκιµαντέρ
1 διαδικτυακό ντοκιµαντέρ
1 ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό παιχνίδι
1 χώρος συνεργασίας και κοινωνικής αλληλεπίδρασης
Αυτοί οι πόροι δηµιουργήθηκαν από 16 εταίρους σε ολόκληρη την Ευρώπη και διατίθενται σε 9 ευρωπαϊκές
γλώσσες στην πλατφόρµα www.energybits.eu.
Το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό παιχνίδι παρουσιάζει ενεργειακά ζητήµατα, µεταδίδοντας ένα µήνυµα για
βιώσιµη ανάπτυξη µε διασκεδαστικό τρόπο µέσω 9 διαδραστικών αποστολών. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί
ως εισαγωγή στην έννοια της βιώσιµης ανάπτυξης ή για την αξιολόγηση των δεξιοτήτων που έχουν
αποκτηθεί στο τέλος ενός σχολικού προγράµµατος.
Τα ντοκιµαντέρ του Energy-Bits συνδέονται µε κάθε αποστολή του παιχνιδιού. Καθένα εµφανίζει µια
συγκεκριµένη απάντηση από µια ευρωπαϊκή χώρα σε ένα ερώτηµα που έχει τεθεί από το παιχνίδι. Μπορούν
να χρησιµοποιηθούν ως µελέτες περιπτώσεων.
Το πρόγραµµα Energy-Bits διαθέτει µια συνεργατική διάσταση και προσκαλεί τους νέους να κινητοποιηθούν
ατοµικά ή συλλογικά στο εκπαιδευτικό τους περιβάλλον. Αφού παίξετε και παρακολουθήσετε τα ντοκιµαντέρ,
µπορείτε να συµµετάσχετε στο διαγωνισµό "Have your say", σκηνοθετώντας ένα βίντεο µε την τάξη σας
σχετικά µε το θέµα της Ενέργειας.
1 II-
ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ
Γιατί χρησιµοποιείται το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό παιχνίδι;
Εµπνευσµένο από την ενεργό µάθηση, το ηλεκτρονικό εκπαιδευτικό παιχνίδι προτείνει έναν βιωµατικό τρόπο
εκµάθησης που αναπτύσσει την κριτική σκέψη και κινητοποιεί τον εκπαιδευόµενο.
Το 2020 Energy προσφέρει µια προοπτική για διάλογο, συµπληρώνοντας, και όχι αντικαθιστώντας, την
παραδοσιακή εκµάθηση.
•
•
•
•
•
•
Το παιχνίδι παρέχει σύνθετα ερωτήµατα σχετικά µε τα ζητήµατα της αποδοτικότητας και του
περιορισµού της κατανάλωσης ενέργειας, των ανανεώσιµων µορφών ενέργειας και της βιώσιµης
ανάπτυξης.
Περιλαµβάνει µια εκτεταµένη σειρά πληροφοριών, χωρίς να αντικαθιστά τα εκπαιδευτικά µαθήµατα.
Παρουσιάζει τις βασικές έννοιες που συνδέονται µε τη βιώσιµη ανάπτυξη, χωρίς να δίνει απαντήσεις σε
όλα τα ερωτήµατα, και θίγει κάποια σηµαντικά θέµατα διαλόγου που απασχολούν την κοινωνία για τα
ενεργειακά ζητήµατα.
Συνδέοντας την εκπαίδευση µε την πραγµατικότητα, το παιχνίδι δίνει ζωή στα θεωρητικά δεδοµένα και
τις έννοιες.
Το παιχνίδι ενθαρρύνει την ανταλλαγή απόψεων και εµπειριών µεταξύ των συνοµηλίκων, δίνοντας
παράλληλα έναν πραγµατικό ρόλο στον εκπαιδευτή.
Το παιχνίδι προωθεί την αίσθηση υπευθυνότητας των παιδιών και µια πολιτοκεντρική προσέγγιση.
Ο τρόπος παιχνιδιού του 2020 Energy, ο οποίος βασίζεται στους κώδικες και τους κανόνες των
βιντεοπαιχνιδιών, συνδυάζει το παιχνίδι µε την εκµάθηση. Ο εκπαιδευτής και οι έφηβοι βρίσκουν εύκολα το
στόχο τους. •
•
•
•
•
Οι αποστολές αντικαθιστούν τη λεκτική διατύπωση ενός θέµατος ή προβλήµατος
Οι κανόνες του παιχνιδιού παρέχουν το πλαίσιο πάνω στο οποίο πρέπει να στοχαστούν οι
εκπαιδευόµενοι
Οι σύµβουλοι για τη βιώσιµη ανάπτυξη δίνουν στο τέλος ένα φύλλο απαντήσεων µε πληροφορίες και
σχόλια
Οι βαθµολογίες αντικαθιστούν τους σχολικούς βαθµούς και παρέχουν τη δυνατότητα για την παράδοση
εργασιών
Τα κείµενα, πλούσια και µε διασκεδαστικά στοιχεία, παραµένουν το κεντρικό µέρος του ηλεκτρονικού
εκπαιδευτικού παιχνιδιού.
Μια πολύ µικρή αλλαγή στην παραδοσιακή µέθοδο διδασκαλίας: οι συµµετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να
«παίξουν ως αντίπαλοι» και λαµβάνεται υπόψη η υποκειµενική άποψη κάθε παίκτη.
Σενάριο
Για περισσότερο από έναν αιώνα οι άνθρωποι χρησιµοποιούν και εξαντλούν τους ενεργειακούς πόρους
απρόσεκτα, θεωρώντας ότι είναι απεριόριστοι. Το 2020 ο κόσµος θα µπορούσε να βρεθεί σε αδιέξοδο. Ο
παίκτης έχει τη δύναµη να ταξιδέψει πίσω στο χρόνο και να ξαναγράψει την ιστορία.
Αντικειµενικός στόχος του παίκτη: περιορισµός της κατανάλωσης ενέργειας, αύξηση της ενεργειακής
αποδοτικότητας και επιλογή των βέλτιστων ανανεώσιµων µορφών ενέργειας. Στο εγχείρηµα αυτό τον
βοηθούν 3 σύµβουλοι: οικονοµικός, περιβαλλοντικός, κοινωνικός, αλλά ο παίκτης είναι αυτός που πρέπει να
λάβει τις σωστές αποφάσεις για να βελτιώσει το συλλογικό µας µέλλον!
Θέµατα
Ζητήµατα
Τα διάφορα ζητήµατα που σχετίζονται µε την καλύτερη διαχείριση της ενέργειας και των ανανεώσιµων
µορφών ενέργειας θίγονται µε µια διασκεδαστική προσέγγιση, µέσω των ακόλουθων στοιχείων:
2 • Υπευθυνότητα και επίδραση των ενεργειών µας στον πλανήτη και την κοινωνία
• Προσωρινή διάσταση των ενεργειών µας και µακροπρόθεσµες συνέπειές τους
• Σύνδεσµοι ανάµεσα στην ατοµική, τοπική και παγκόσµια κλίµακα των ζητηµάτων.
Έννοια που θίγεται
•
•
•
Παρουσίαση της έννοιας της βιώσιµης ανάπτυξης και του σχετικού λεξιλογίου: οικονοµικό, κοινωνικό,
περιβαλλοντικό, δίκαιο, κατοικήσιµο, ανεκτό, βιώσιµο
Ευαισθητοποίηση για τον περιορισµό της κατανάλωσης ενέργειας, τη βελτίωση της ενεργειακής
αποδοτικότητας και την προώθηση των ανανεώσιµων µορφών ενέργειας
Συνειδητοποίηση των ζητηµάτων σε ατοµικό, τοπικό και παγκόσµιο επίπεδο.
Έννοιες και ζητήµατα που θίγονται (αποστολές)
Το παιχνίδι προτείνει 9 αποστολές που καλύπτουν διαφορετικά ζητήµατα, τα οποία παρουσιάζονται
συνοπτικά στον ακόλουθο πίνακα:
Τοπικά
Ατοµικά
Εξοικονόµη
ση
ενέργειας
Μεταφορά και ελεύθερος
χρόνος
Πολεοδοµικός
σχεδιασµός
Διακοπές
Βοηθήστε τον Μπέντζαµιν να
οργανώσει τις διακοπές του
Κυκλοφοριακή
συµφόρηση
Βοηθήστε τον Σαµ να
περιορίσει την
κυκλοφοριακή συµφόρηση
• Συγκριτική µατιά στις
εκποµπές CO2 από το
αεροπλάνο, το τρένο,
τη µηχανή, το
αυτοκίνητο, το
αυτοκίνητο όταν
χρησιµοποιείται από
κοινού για πολλούς
επιβάτες, το
λεωφορείο
• Τρόποι στέγασης και
επιδράσεις
Ενεργειακή
αποδοτικότ
ητα
Τροφή
Σιτίστε τον κόσµο
Βοηθήστε την Εύα να
περιορίσει την κατανάλωση
ενέργειας που συνδέεται µε
την τροφή
• Διανοµή
καταναλωτικών
αγαθών
• Τοπική παραγωγή
έναντι εισαγόµενης
παραγωγής
• Λιανική πώληση:
καταστήµατα,
υπεραγορές,
ηλεκτρονικό εµπόριο,
θεµιτό εµπόριο
• Εποχιακά προϊόντα /
αποθέµατα
Ρούχα
Στέγαση
Νοµοθεσία
Ενδυµατολογικοί κανόνες
Βοηθήστε τη Λίζα να βρει το
σωστό φόρεµα για τη
συναυλία της
Πόλη-φάντασµα
Βοηθήστε τον Όλιβερ να
ξαναχτίσει το χωριό του
Μεγαλύτερη αποδοτικότητα
Βοηθήστε την Τζούλια να
προωθήσει την ενεργειακή
αποδοτικότητα
• Ενεργειακό και
οικολογικό κόστος
παραγωγής
• Αγορά έναντι
ανακύκλωσης,
δανεισµού,
ανταλλαγής...
• Υπερκατανάλωση
• Συντήρηση και
κατανάλωση ενέργειας
• Τοπική παραγωγή
έναντι εισαγόµενης
παραγωγής
• Επίδραση του
πολεοδοµικού
σχεδιασµού στις
µεταφορές
• Δηµόσια µέσα
µεταφοράς έναντι
ατοµικών µέσων
µεταφοράς
Παγκόσµια
• Μόνωση
• Ενεργειακή ετικέτα
για τους χώρους
στέγασης
• Παθητικά κτίρια και
κατασκευή
• Έξυπνη οικολογική
στέγαση
• Επίδραση: συλλογική /
ατοµική στέγαση
• Στόχοι 20-20-20
• Πρότυπα και ετικέτες
• Νοµοθεσία ή
αυτορρύθµιση
• Ρόλος της Ευρωπαϊκής
Ένωσης
3 Ανανεώσιµε
ς µορφές
ενέργειας
Αποκατάσταση αστικού
χώρου
Κοινοτικό κέντρο
Βοηθήστε τη Σάρα να επιλέξει
την κατάλληλη πηγή ενέργειας
• Λύσεις για αστική
παροχή ανανεώσιµων
µορφών ενέργειας
(ηλιακοί
θερµοσυσσωρευτές,
µικροί σταθµοί
αιολικής ενέργειας)
• Επίδραση στις εκποµπές
CO2
• Ενέργειες ΜΚΟ και
ιδιωτών
III-
Διαίρεση σε ζώνες
Προοπτική
Το νησί
Βοηθήστε τη Σοφία να
επιλέξει µια βιώσιµη πηγή
ενέργειας
Πίσω στο µέλλον
Βοηθήστε τον Καρλ να
καθορίσει τις µορφές
ενέργειας για το αύριο
• Αρκετές δυνατότητες:
ηλιακοί
θερµοσυσσωρευτές,
φράγµατα,
θαλάσσιοι σταθµοί
αιολικής ενέργειας,
παλιρροϊκή ενέργεια
• Νέες µορφές
ενέργειας, νέος
τρόπος ζωής και
προστασία του
τοπίου
•
•
•
•
Έρευνα και ανάπτυξη
Βιοαέριο, Βιοκαύσιµα
Τοπικές ιδιαιτερότητες
Διεθνής συνεργασία
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ
Υλοποίηση
Το 2020 Energy αποτελεί έναν ανοικτό πόρο. Μπορεί να εξυπηρετήσει συγκεκριµένους στόχους στο µέσο ενός
εκτενέστερου εκπαιδευτικού µαθήµατος σχετικά µε τη βιώσιµη ανάπτυξη και την ενέργεια για άτοµα ηλικίας 12
έως 18 ετών. Παρακάτω παρουσιάζονται παραδείγµατα σεµιναρίων που βασίζονται στο παιχνίδι.
Διάρκεια
• Μάθηµα: 45 λεπτά, τρεις αποστολές και µία συζήτηση
• Δυνατότητα εφαρµογής «ελεύθερης διαδροµής» και επιλογής µεταξύ 9 αποστολών, µε προσαρµογή της
διάρκειας του σεµιναρίου
Απαραίτητα εργαλεία
• Συλλογικό σεµινάριο: ένας υπολογιστής µε σύνδεση στο διαδίκτυο και ένας λευκός πίνακας (διαδραστικός ή
προβολέας βίντεο)
• Ατοµικό σεµινάριο (ή για δύο άτοµα): ένας υπολογιστής µε σύνδεση στο διαδίκτυο ανά συµµετέχοντα ή ανά
ζευγάρι συµµετεχόντων.
Διατίθεται επίσης έκδοση για υπολογιστές tablet.
Πλοήγηση
Το παιχνίδι περιλαµβάνει 9 αποστολές όπου αναλύονται τρία θέµατα: εξοικονόµηση ενέργειας, ενεργειακή
αποδοτικότητα και ανανεώσιµες µορφές ενέργειας, σε τρία επίπεδα: ατοµικό, τοπικό, παγκόσµιο.
Διατίθενται 2 τρόποι παιχνιδιού:
• Με τη λειτουργία «Έναρξη παιχνιδιού», ο παίκτης πρέπει να ολοκληρώσει τρεις αποστολές οι οποίες
καλύπτουν όλα τα επίπεδα (ατοµικό, τοπικό, παγκόσµιο) σε τρία διαφορετικά θέµατα (εξοικονόµηση
ενέργειας, αποδοτικότητα, ανανεώσιµες µορφές ενέργειας).
• Με την «ελεύθερη διαδροµή», ο συµµετέχων είναι ελεύθερος να επιλέξει τον αριθµό των αποστολών που θέλει
να ολοκληρώσει χωρίς κανέναν περιορισµό ως προς το επίπεδο και το θέµα. Αυτή η λειτουργία επιτρέπει
στον εκπαιδευτή να επιλέγει κάθε φορά την ενότητα που αντιστοιχεί στο δικό του διδακτικό έργο.
4 Οργάνωση
Τα σεµινάρια µπορούν να οργανωθούν βάσει είτε ατοµικού είτε συλλογικού παιχνιδιού.
•
Το συλλογικό παιχνίδι
Σε αυτήν τη διαµόρφωση, είναι ενδιαφέρον να καθορίζεται ένας υπεύθυνος διαχειριστής του παιχνιδιού ο
οποίος να προτείνει στα παιδιά ψηφοφορία διά ανάτασης χεριών ώστε να επιλέγουν µια συλλογική απάντηση.
Συνήθως ακολουθεί ένας πλούσιος διάλογος ανάµεσα στην οµάδα και οι πληροφορίες που προσθέτει ο
εκπαιδευτής κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού µπορούν να παροτρύνουν τους συµµετέχοντες να συλλογιστούν
τα θέµατα.
•
Το παιχνίδι ρόλων
Σε µια παραλλαγή του συλλογικού παιχνιδιού µπορούν να δηµιουργηθούν τρεις οµάδες, η κάθε µία εκ των
οποίων θα λάβει το ρόλο ενός από τους τρεις συµβούλους του παιχνιδιού. Για κάθε πρόταση, κάθε οµάδα
υπερασπίζεται τη θέση του επιλεγµένου συµβούλου, αναζητώντας και διατυπώνοντας λογικά επιχειρήµατα.
•
Το ατοµικό παιχνίδι
Αυτός ο τρόπος λειτουργίας αφήνει τον έφηβο να ανακαλύψει το παιχνίδι µόνος του και προωθεί την
ενεργό συµµετοχή κάθε παίκτη µε εξατοµικευµένη βαθµολογία. Στην περίπτωση των ζευγαριών,
ενθαρρύνεται ο διάλογος για τις αποφάσεις που πρέπει να ληφθούν και προωθείται η κριτική στάση και
των δύο παικτών µετά από στοχασµό. Στο τέλος του σεµιναρίου µπορεί να φανεί χρήσιµη µια συλλογική
ανταλλαγή απόψεων ώστε να µοιραστούν οι εκπαιδευόµενοι τις εµπειρίες τους, να συζητήσουν και να
επιβεβαιωθούν οι γνώσεις που απέκτησαν.
Τυπικό σχέδιο µαθήµατος
1) εισαγωγή – 5’
• Παρουσιάστε την έννοια του Ηλεκτρονικού Εκπαιδευτικού Παιχνιδιού: µια διασκεδαστική δραστηριότητα...
σχεδιασµένη για να σας βοηθήσει να µάθετε.
• Παρουσιάστε την έννοια της βιώσιµης ανάπτυξης, επεξηγώντας ότι κάθε σύµβουλος είναι εκπρόσωπος ενός
πυλώνα της βιώσιµης ανάπτυξης (οικονοµικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού).
• Διευκρινίστε ότι η φιγούρα στην κάτω αριστερή γωνία της οθόνης αντιπροσωπεύει την υποκειµενική άποψη
των νέων.
2) Παιχνίδι & διάλογος – 30’
•
Επιλέξτε τον τρόπο παιχνιδιού ή τη διαδροµή που επιθυµείτε •
Κατά τη διάρκεια κάθε αποστολής, παρέχονται 3 έως 4 στοιχεία στην εισαγωγική εικόνα. Για να τα βρείτε,
µετακινήστε το δείκτη του ποντικιού πάνω από την εικόνα και αναζητήστε τα λαµπερά αστέρια! •
Προτού επιλέξετε την απάντησή σας, ζητήστε από την οµάδα σας να µαντέψει τι θα µπορούσαν να έχουν πει
οι σύµβουλοι για τη συγκεκριµένη κατάσταση.
•
Το παιχνίδι παρέχει διασυνδέσεις µε ορισµένα στοιχεία της διδακτικής ύλης και ο εκπαιδευτής µπορεί εύκολα
να πραγµατοποιήσει παύσεις ώστε να προσφέρει πρόσθετες πληροφορίες. Καλή διασκέδαση!
•
Στο τέλος κάθε αποστολής, δίνεται µια βαθµολογία «δίκαιο, κατοικήσιµο, ανεκτό, βιώσιµο...». Εφόσον
χρειάζεται, µπορείτε να παρουσιάσετε τις έννοιες µε το διάγραµµα της βιώσιµης ανάπτυξης που διατίθεται
στη γραµµή πλοήγησης στο επάνω µέρος της οθόνης.
5 •
Οι περίπλοκες λέξεις και έννοιες επεξηγούνται εύκολα στο γλωσσάρι όπου δίνονται κάποιοι ορισµοί.
•
Επισήµανση: Δεν ωφελεί να έχετε εκ των προτέρων µια λίστα µε τις σωστές απαντήσεις, κάθε παιχνίδι
παρουσιάζει τυχαία τις δυνατές απαντήσεις.
3) Αξιολόγηση Στο τέλος του παιχνιδιού διατίθεται µια περίληψη των ενεργειών των παικτών, µε ένα κλικ στην επιλογή «δείτε
ξανά τις λεπτοµέρειες των αποφάσεών σας». Η ανάλυση αυτής της οθόνης µπορεί να αποτελέσει την αφετηρία µιας αξιολόγησης της διαδικασίας του
παιχνιδιού µε τους συµµετέχοντες.
Στην περίπτωση των ατοµικών µαθηµάτων, ο εκπαιδευτής µπορεί να ζητήσει από τους παίκτες να
πραγµατοποιήσουν εκτύπωση ή λήψη των επιλογών τους στο παιχνίδι και των βαθµολογιών τους για να
κρατήσουν ένα αρχείο.
4) Περαιτέρω επεξεργασία
• Αν δεν ολοκληρώσατε και τις 9 αποστολές, καλέστε τους συµµετέχοντες να παίξουν στο σπίτι!
• Στο τέλος κάθε αποστολής, προτείνονται ντοκιµαντέρ ENERGY-BITS, διάρκειας 10 λεπτών. Αυτά
παρουσιάζουν τα επιλεγµένα θέµατα µε συγκεκριµένες ευρωπαϊκές δράσεις.
• Το πρόγραµµα Energy-Bits προτείνει επίσης ένα διαγωνισµό βίντεο από τον Οκτώβριο του 2012 έως τον
Απρίλιο του 2013. Τα βίντεο που θα υποβληθούν θα διατίθενται στον ιστότοπο. Δηλώστε συµµετοχή µε τις
οµάδες σας!
6