ΣΤΑΘΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ

ΣΤΑΘΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ
Ομότιμος Καθηγητής Παν/μίου Δυτ. Μακεδονίας
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Κατ’αρχήν πρέπει να σημειώσουμε ότι το οικοδόμημα της σύγχρονης
ελληνικής ιστορίας στήθηκε μέσα στα χαλάσματα της Μικρασιατικής Καταστροφής και του ξεριζωμού των Ελλήνων της Ανατολής.
Αυτό σημαίνει ότι η άφιξη και εγκατάσταση στην Ελλάδα των ξεριζωμένων από τις πατρογονικές τους εστίες Ελλήνων δρομολόγησε νέες αναγεννησιακές δομές στην ελληνική παραδοσιακή κουλτούρα.
Οι δομές αυτές είναι ορατές, κυρίως, στους τομείς της ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
και της ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.
1
α) Η ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
Η Επαρχία / Υποδιοίκηση Εορδαίας, γενικά η Δυτική Μακεδονία, δέχτηκαν κάπως καθυστερημένα τα προσφυγικά ρεύματα, καθώς βρίσκονται
μακριά από τα λιμάνια του Αιγαίου.
Μπορούμε να πούμε ότι, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922
κ.ε.), η παρουσία των προσφύγων σ’αυτή την περιοχή (Εορδαίας) κλιμακώνεται ως εξής:
1) Στα τέλη του 1922, από το σύνολο των 862.110 προσφύγων όλης
της χώρας, στο Νομό Κοζάνης έχουν εγκατασταθεί 6.030, ενώ στο Νομό
Φλώρινας 3.746. Δηλ. στους δύο Νομούς της Δυτ. Μακεδονίας εγκαταστάθηκαν μόνο γύρω στους 10.000 πρόσφυγες (1,15%).
2) Όταν τον Απρίλιο του 1923 έγινε η πρώτη Απογραφή Προσφύγων,
η διαφοροποίηση είναι πολύ περιορισμένη:
Οι 10.000, περίπου, πρόσφυγες του 1922 ανεβαίνουν στους 12.164,
στους δύο Νομούς.
3) Ειδικά στην Επαρχία Εορδαίας η Απογραφή του 1923 έδωσε τα
παρακάτω στοιχεία:
ΕΠΑΡΧΙΑ ΕΟΡΔΑΙΑΣ: ΑΠΟΓΡΑΦΗ 1923
ΑΝΤΡΕΣ
1.698
ΓΥΝΑΙΚΕΣ
2.020
ΣΥΝΟΛΟ
3.718
(Δηλ. το 31% των προσφύγων της Δυτ. Μακεδονίας)
4) Το 1928, η προσφυγική αποκατάσταση οριστικοποιείται.
Σύμφωνα με στατιστική της ΕΑΠ, οι πρόσφυγες της Δυτ. Μακεδονίας
κατανέμονται ως εξής, κατά οικισμούς και εποικιστικά γραφεία:
2
ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΙ
ΟΙΚΙΣΜΟΙ
ΑΜΙΓΕΙΣ
ΜΙΚΤΟΙ
ΓΡΑΦΕΙΑ
ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΥ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ
ΑΤΟΜΑ
1. ΦΛΩΡΙΝΑΣ
3.159
12.463
19
23
2. ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
1.928
7.554
14
20
3. ΚΟΖΑΝΗΣ
8.299
31.402
94
43
4. ΕΟΡΔΑΙΑΣ
ΣΥΝΟΛΟ
5.270
18.650
21.253
72.962
15
142
14
100
Δηλαδή, εδώ, στην Εορδαία εγκαταστάθηκε το 29% των προσφύγων
της Δυτικής Μακεδονίας.
Αναλυτικότερα το πανόραμα του προσφυγικού στοιχείου εμφανίζεται
στον παρακάτω πίνακα:
3
ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ (1923)
α/α
Νέο όνομα
Παλιό όνομα
οικογ.
άτομα
1.
Άγ. Χριστόφορος
Τρέπιστα
320
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
Ακρινή
Αμύγδαλα
Αναρράχη
Ανατολικό
Άρδασσα
Ασβεστόπετρα
Γαλάτεια
Έλος
Εμπόριο
Εξοχή
Καρυοχώρι
Κλείτος
Κομνηνό
Μαυροδένδρι
Μαυροπηγή
Μεσόβουνο
Μηλοχώρι
Ολυμπιάς
Παλαιοχώρι
Περδίκκας
Ποντοκώμη
Προάστειο
Πτολεμαΐδα
Σπηλιά
Φτελώνας
Κόμανον
Κρυόβρυση
Πεντάβρνσος
Ινέρβα
Τζουμα
Δέρβη
Ίνελη
Σουλποβον
Χασάνκιοϊ
Τσκύρ
Κνούφι
Εμπόριον
Μπαϊρακλή
Κοιιζλούκιοϊ
Χαϊδαρλή
Ούτσανα
Καραγάτς
Καράμπουναρ
Κρέμσια
Λύγγα
Ρακίτα
Παλαιοχώριον
Ναλπάνκιοΐ
Ερδομούς
Δονρουτλάρ
Καϊλάρια
Βοϊβοδίνα
Χαρμπίνα
Κόμανον
Ραδούνιστα
Κουτλάρ
890
980
800
780
950
670
1200
330
170
300
680
995
900
790
95
1400
300
70
475
550
980
180
7000
360
430
ΣΥΝΟΛΟ
α: αμιγής οικισμός
22595
α
μ
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
14
+
+
12
Απογρ.
1920
581
οικογ.
άτομα
α
107
467
906
954
1396
746
1000
997
1266
462
1180
312
704
1011
914
802
473
1468
558
592
876
806
1005
394
7103
378
443
329
66
122
299
214
329
212
135
215
59
45
49
167
202
259
267
40
220
77
23
51
175
299
56
1373
86
78
39
34
38
556
1256
856
1349
910
524
902
235
186
216
624
834
1037
1125
164
805
321
77
195
710
1093
226
5818
332
322
145
134
124
+
+
27722
5.270
21543
15
μ: μικτός οικισμός
4
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
(1928)
(1926)
Απογρ.
Θράκη Μ. Ασία Πόντ. Καυκ. Διάφ.
μ
Άλλα στοιχεία
Ι928
οικογ. οικογ. οικογ οικογ. οικογ
+
704
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
14
552
1154
1271
1273
973
1061
826
437
1078
185
634
662
1106
1084
625
801
520
796
458
1112
1032
495
6442
354
184
555
200
177
26751
Σημ. ΧΑΡΑΥΓΗ
Εδρ. Επιστασίας
Έδρ. Επιστασίας
Έδρ. Επιστασίας
Σημ. ΔΡΟΣΕΡΟ
Οι κατ. διέρρευσ.
Σημ. ΦΟΥΦΛ
'Εδρ. Επιστασίας
Γρ. Εποικισμού
905
1.646
2.109
636
Όσο για τον τρόπο αναχώρησης και άφιξης στην Ελλάδα των προσφύγων της Ανατολής, θα έλεγα το εξής:
Από τους 1.400.000 πρόσφυγες όλης της χώρας, κατά τον Νάνσεν,
μόνον οι 139.000 ήρθαν στα πλαίσια της Ανταλλαγής, δηλ. ούτε το 10%.
Και αυτό ίσχυσε μόνο, σε κάποιο βαθμό, για τους Έλληνες της Καππαδοκίας.
Όλοι οι άλλοι έφυγαν ξεριζωμένοι και γενοκτονούμενοι: τόσο οι Μικρασιάτες, λόγω της κατάρρευσης του Μετώπου, όσο και οι Έλληνες του
Πόντου, οι οποίοι εκδιώχτηκαν βιαίως και στοιβάχτηκαν στους καταυλισμούς
Σελιμιέ και Αγ. Στεφάνου της Κων/πολης, όπου πέθαιναν, κατά εκατοντάδες
από τον τύφο και τη χολέρα.
Το ίδιο ξεριζωμένοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους και οι Έλληνες της
Ανατολικής Θράκης, τον Οκτώβριο του 1922, όταν οι Σύμμαχοι παραχώρησαν την περιοχή στην Τουρκία, πριν ακόμη υπογραφεί η Συνθήκη της Λωζάνης (1923).
5
β) Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Για να κατανοήσουμε το οικονομικό άλμα που σημειώθηκε εδώ, με την άφιξη
των προσφύγων, πρέπει να έχουμε την εικόνα της οικονομικής κατάστασης
στην προηγούμενη 10/ετία (1910-1920).
Κατ’αρχήν, τα γεωργικά προϊόντα που παράγονταν κάθε χρόνο ήταν,
κυρίως δημητριακά. Σημαντική ήταν και η παραγωγή των σταφυλιών. Η καλλιέργεια του καπνού και των βιομηχανικών προϊόντων ήταν, σχεδόν, άγνωστη.
Έπειτα, πολύ περιορισμένες ποσότητες κτηνοτροφικών προϊόντων
(γύρω στις 60.000 οκάδες) προωθούνταν, ετησίως, στις αγορές Αθηνών και
Θεσσαλονίκης.
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟ 1923
Πρέπει, πρώτα, να σημειώσουμε ότι με την αγροτική μεταρρύθμιση
του Βενιζέλου και με την κατάργηση της τσιφλικικής οικονομίας, οι γεωργοί,
πρόσφυγες και ντόπιοι, πέρασαν στην ευρύτατη χρήση των λιπασμάτων και
της μηχανικής καλλιέργειας.
Αποτέλεσμα: η ποσοτική αύξηση των καλλιεργουμένων εκτάσεων, η
ποσοτική και ποιοτική αύξηση των προϊόντων και η στροφή προς την καλλιέργεια βιομηχανικών προϊόντων, καπνοκαλλιέργεια, αμπελουργία, σηροτροφία με σύγχρονους τρόπους, βαμβακοκαλλιέργεια, ροδοκαλλιέργεια.
Στο Νομό Κοζάνης και στην Επαρχία Εορδαίας, οι γεωργοί πέρασαν
στην υπέρβαση.
Κατ’αρχήν, στο Εποικιστικό Γραφείο Εορδαίας, οι πρόσφυγες, με τη
βοήθεια της ΕΑΠ, έχουν επισκευάσει 2.630 τουρκικά ετοιμόρροπα σπίτια, εκ
των οποίων τα 1.750 (περίπου 50%) στην ίδια την Πτολεμαΐδα.
Έπειτα, συνέβαλαν στην ίδρυση νέου συνοικισμού στην Πτολεμαΐδα
και νέου οικισμού στην Πεντάβρυσο (1924). Σε κάθε προσπάθεια, σημαντική
ήταν η συμβολή των προσφυγικών συλλόγων κάθε οικισμού, αλλά και του
Συλλόγου ΚΑΡΤΕΡΙΑ. Σημαντικότατη, όμως, και η συμβολή των 36 γεωργικών συνεταιρισμών σε όλη την επαρχία Εορδαίας. Οι Συνεταιρισμοί όλης της
6
χώρας, με υπομνήματά τους, συνέβαλαν στην ίδρυση της Αγροτικής Τράπεζας, το 1929.
Όλες οι παραπάνω θετικές υποδομές και προϋποθέσεις οδήγησαν
στα παρακάτω αξιοθαύμαστα αποτελέσματα:
ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΕΚΤΑΣΕΙΣ & ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ – ΕΠΑΡΧΙΑ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
1923
1929
ΣΤΡΕΜ.
ΑΞΙΑ (δρχ.)
ΣΤΡΕΜ.
ΑΞΙΑ (δρχ.)
401.135
164.987.654
681.888
(+71%)
252.879.777
(+53%)
ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΑΞΙΑ ΚΑΠΝΟΥ
ΝΟΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ – ΕΠΑΡΧΙΑ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
1923
1929
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΑΞΙΑ (δρχ.)
ΑΞΙΑ (δρχ.)
(οκ.)
(οκ.)
1.199.924
41.852.180
282.876
17.192.175
(+324%)
(+143%)
Κ Α Π Ν Ο Σ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
ΤΙΜΗ / ΟΚΑ (δρχ.)
1926
1932
22
32
ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ (δρχ.)
1924
1928
11.508.780
19.467.855
(+69%)
7
Στα παραπάνω να προσθέσουμε ότι και στις παραδοσιακές καλλιέργειες των δημητριακών η αύξηση, από χρόνο σε χρόνο, ανεβαίνει μέχρι και
70%.
ΕΠΙΛΟΓΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Τα παραπάνω στοιχεία μαρτυρούν την απογείωση της αγροτικής οικονομίας, χάρη στις καλλιεργητικές μεθόδους και στις νέες καλλιέργειες που
δρομολόγησαν και εφάρμοσαν οι πρόσφυγες.
Να θυμίσουμε εδώ, ότι οι 5.000 τόνοι λιπασμάτων, που καταναλώθηκαν το 1920 (πανελλαδικά), ανεβαίνουν στους 49.500, το 1929.
8
γ) ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Με την αναχώρηση των Τούρκων και των Βουλγάρων και με την οριστική εγκατάσταση των προσφύγων (1928), έχουμε την πληθυσμιακή κατάσταση που δείχνει ο παρακάτω πίνακας, για την επαρχία Εορδαίας:
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1920
ΝΟΜΟΣ
ΕΠΑΡΧΙΕΣ
Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ
ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 1928
Ολικός
Αναχωρήσαντες
Τούρκοι –
Βούλγαροι
Υπόλοποι
Ολικός
Πρόσφυγες
Ντόπιοι
163.004
68.268
94.736
166.523
53.051
113.472
40.343
30.611
9.732
36.853
23.285
13.568
286.044
101.193
184.851
292.245
72.156
220.089
Επαρχία
Εορδαίας
ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
Δηλαδή, ο ολικός πληθυσμός της Επαρχίας, το 1928 (36.853) ανέρχεται στο 22% του Ν. Κοζάνης και στο 12,60% της Δυτικής Μακεδονίας. Παράλληλα, τετραπλασιάζει τον πληθυσμό της περιοχής μετά την αναχώρηση
των Τούρκων και Βουλγάρων. Τα 9.732 άτομα ανεβαίνουν σε 36.853.
Ο πίνακας αυτός δεν μαρτυρεί μόνον τις δημογραφικές αλλαγές.
Είναι και καθρέφτης για τη νέα κοινωνική και εθνολογική κατάσταση
που διαμορφώθηκε στην περιοχή με την εγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων, την υποχρεωτική αναχώρηση των Τούρκων και την προαιρετική
των Βουλγάρων.
9
δ) ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ
ΕΠΑΡΧΙΑ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
Και στον πνευματικό τομέα ήταν ορατό το στίγμα των ξεριζωμένων
προσφύγων.
Δεν ήταν λίγοι οι πρόσφυγες απόφοιτοι περιώνυμων Σχολών της Ανατολής (Φροντιστήρια Τραπεζούντας και Αργυρούπολης, Ευαγγελική Σχολή
Σμύρνης, Γυμνάσια Κυδωνιών, Αδριανούπολης, Διδασκαλείο Επιβατών
κ.ά.), οι οποίοι υπηρέτησαν σε Δημοτικά Σχολεία της Επαρχίας Εορδαίας,
μετά τον ξεριζωμό (1923 κ.ε.):
α) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ
1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)
8)
9)
10)
11)
12)
13)
14)
15)
16)
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΕΛΑΝΟΦΡΥΔΗΣ
ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ ΗΛΙΑΣ (ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ)
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΙΟΥΡΤΣΙΔΗΣ
ΦΙΛΟΜΗΛΑ ΦΑΛΙΑΡΙΔΟΥ (από Θράκη)
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΑΝΑΝΙΑΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΛΙΒΕΡΙΑΔΟΥ (Αν. Θράκη)
ΓΑΡΟΥΦΑΛΙΑ ΧΑΡΙΣΗ (Αν. Θράκη)
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΔΑΒΙΔΟΠΟΥΛΟΣ (Αν. Θράκη)
ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΚΟΝΙΑΛΗ (Αν. Θράκη)
ΛΟΥΚΙΑ ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΑ (Αν. Θράκη)
;
ΓΚΟΤΖΑΜΑΝΗΣ (Αν. Θράκη)
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ (Αν. Θράκη)
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ (Μ.ΑΣΙΑ)
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ (ΠΟΝΤΟΣ)
ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΥΣΗΣ (ΠΟΝΤΟΣ)
(ΕΠΙΒΑΤΕΣ: ΕΛΕΝΕΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟ)
10
β) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΣΒΕΣΤΟΠΕΤΡΑΣ
1)
2)
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ
ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ
γ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΝΑΡΑΧΗΣ
1)
2)
3)
4)
5)
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ
ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΕΣΚΕΛΙΔΗΣ
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΟΥΛΙΔΗΣ
ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ
δ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ
1)
2)
3)
4)
ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
ΣΥΜΕΩΝ ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ
ε) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΠΥΡΓΩΝ
1)
ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
στ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΚΟΜΝΗΝΩΝ
1)
2)
3)
4)
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΙΟΥΡΤΣΙΔΗΣ
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΙΑΠΑΝΙΔΗΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
ζ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ
1)
2)
ΗΛΙΑΣ ΤΣΑΡΑΜΠΟΥΛΙΔΗΣ
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ
η) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΚΑΡΥΟΧΩΡΙΟΥ
1)
2)
3)
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΔΗΣ
ΠΕΤΡΟΣ ΚΟΥΣΙΔΗΣ
ΧΑΡΙΤΩΝ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ
11
θ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΠΡΟΑΣΤΙΟΥ
1)
2)
ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ
ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΣ
ι) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΑΡΔΑΣΣΑΣ
1)
2)
3)
4)
5)
6)
ΗΛΙΑΔΗΣ
ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΣΤΑΦΥΛΙΔΗΣ
ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΤΑΛΛΙΔΗΣ
ΚΩΝ/ΝΟΣ ΑΝΔΡΕΑΔΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΜΑΡΑΝΤΙΔΗΣ
ια) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΓΑΛΑΤΕΙΑΣ
1)
2)
3)
ΠΕΤΡΟΣ ΑΝΑΝΙΑΔΗΣ (ΠΡΟΥΣΑ)
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ (ΚΑΛΛΙΠΟΛΗ)
ΓΙΑΚΑΜΟΖΗΣ (ΘΡΑΚΗ)
ιβ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΚΡΥΟΒΡΥΣΗΣ
1)
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΕΦΡΑΙΜΙΔΗΣ
ιγ) ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΠΟΝΤΟΚΩΜΗΣ
1) ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΑΧΑΝΤΙΔΗΣ (ΚΑΥΚΑΣΟΣ)
12
13
Δυστυχώς οι ιεραπόστολοι αυτοί της εθνικής παιδείας, ήρθαν, πρόσφεραν και παρήλθαν χωρίς να έχει σημειωθεί για το έργο και την προσφορά τους ούτε μία αράδα.
Και όμως, τι να πρωτοθαυμάσει κανείς από τη μεγαλοσύνη τους;
-
Τη βαθειά εθνική και χριστιανική τους παιδεία;
-
Την αταρακούνητη προσήλωση στα ιδεώδη του Γένους;
-
Την ιεραποστολική εθνική και κοινωνική αγωγή που προσέφεραν
στα παιδιά;
-
Το αυστηρό πειθαρχικό τους σύστημα, από αγάπη προς τους μαθητές;
-
Την μαγεία του ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ζωής στο κοινωνικό τους περιβάλλον;
-
Την αξιόπιστη αυθεντική καταγραφή και διάσωση του λαϊκού πολιτισμού και της ιστορίας των αλησμόνητων πατρίδων (Μελανοφρύδης, Κάνης, Σταυριώτης κ.ά.);
Με δυο λόγια, μάθαιναν ΓΡΑΜΜΑΤΑ στα παιδιά, αλλά παράλληλα,
ήταν και ΔΑΣΚΑΛΟΙ όλης της Κοινωνίας.
Απλούστατα, μεταλαμπάδευαν με την διδασκαλία τους και με το προσωπικό τους ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ την γνήσια πνευματική και κοινωνική κουλτούρα
της Ανατολής στο ελλαδικό περιβάλλον της Επαρχίας ΕΟΡΔΑΙΑΣ.
Και μάλιστα, όχι μόνο στο διάστημα της ενεργού υπηρεσίας, αλλά και
μετά την αφυπηρέτησή τους, ως συνταξιούχοι.
Απόδειξη, το αξιόλογο συγγραφικό τους έργο, πολύτιμη κληρονομιά
για τις επόμενες γενεές (Μελανοφρύδη, Οι Κλωστοί, Προώθηση του περιοδικού «ΠΟΝΤΙΑΚΑ ΦΥΛΛΑ» κ.ά.)
Να, η μαγεία της μεγαλοσύνης τους!
14
ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ
Η επαρχία Εορδαίας αξίζει να καυχάται ότι, μετά την κοσμογονία του
1923, έχει σημαντικό μοιράδι στην εκστρατεία για την πρόοδο της σύγχρονης Ελλάδας.
15

Download Report