Lokalni plan upravljanja otpadom
Na osnovu člana 17 Zakona o upravljanju otpadom („Sl.list RCG“, br. 80/05 i Sl. list CG,
br. 73/08), člana 45 Zakona o lokalnoj samoupravi („Sl.list RCG“,br. 42/03, 28/04, 75/05
i 13/06) i člana 31 Statuta Opštine Tivat („Sl.list RCG“,br. –opštinski propisi“. Br. 40/04 i
26/06), uz prethodnu saglasnost Ministarstva turizma i zaštite životne sredine broj 01299 od 15.06.2009. godine, Skupština Opštine Tivat, na sjednici održanoj dana 23.07.
2009.godine, donosi
ODLUKU
O DONOŠENJU PLANA UPRAVLJANJA OTPADOM OPŠTINE TIVAT ZA PERIOD
2009 – 2013. GODINE
Član 1
Donosi se Plan upravljanja otpadom Opštine Tivat za period 2009 – 2013. godine (u
daljem tekstu: Plan).
Član 2
Sastavni dio Odluke o donošenju Plana su Elaborat Plana i saglasnost Ministarstva za
turizam i zaštitu životne sredine.
Član 3
Za sprovoñenje Plana nadležan je organ lokalne uprave nadležan za komunalne
poslove i zaštitu životne sredine i Javno preduzeće za komunalne poslove.
Član 4
Ova Odluka stupa na snagu 8 dana od dana objavljivanja u „Službenom listu Crne Gore
– opštinski propisi“.
SKUPŠTINA OPŠTINE TIVAT
Broj: 0304-159
Tivat, 23.07.2009.
Predsjednik Skupštine,
Krsto Petrović, s.r.
Opština Tivat
1
Lokalni plan upravljanja otpadom
LOKALNI PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM OPŠTINE TIVAT
ZA PERIOD 2009 - 2013
SADRŽAJ
I
UVOD
1.1. Cilj lokalnog plana
1.2. Ciljevi uspostavljanja sistema za upravljanje otpadom
II INSTITUCIONALNI I ZAKONODAVNI OKVIR
II.1. Zakoni, propisi i drugi dokumenti
II.2. Institucije – Institucionalni okvir
II.3. Učešće javnosti
III
OCJENA STANJA UPRAVLJANJA OTPADOM U OPŠTINI TIVAT
III.1. Opšti podaci o opštini Tivat
III.2. Vrste, mjesto nastanka i količine otpada
2.1.Vrste otpada
2.2.Mjesto nastanka
2.3. Količine
III.3. Lokacije postojećih postrojenja i objekata za obradu i odlaganje otpada
III.4. Opremljenost/kapaciteti JP Komunalno Tivat
III.5. Identifikacija i procjena neuređenih odlagališta
III.6. Problemi koji otežavaju uspješno upravljanje otpadom u Tivtu
IV
PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM ZA PERIOD 2009 – 2013.
IV.1. Procjena budućih količina otpada
IV.2. Planirane aktivnosti Opštine na uspostavljanju sistema upravljanja otpadom
IV.3. Institucionalne promjene
IV.4. Budući sistem prikupljanja otpada
IV.5. Sakupljanje i zbrinjavanje posebnih vrsta otpada
(Sakupljanje opasnog otpada od domaćinstava i od proizvođača koji ne podliježu obavezi
donošenja plana - ispod 200 kg)
V. PROGRAM SAKUPLJANJA OTPADA OD DOMAĆINSTAVA
I OD PROIZVOĐAČA KOJI NE PODLIJEŽU OBAVEZI DONOŠENJA PLANA
VI. MJERE ZA SPRJEČAVANJE NASTAJANJA I SMANJENJE KOLIČINA OTPADA
VII. SANACIJA ZATVORENIH DEPONIJA I NEUREĐENIH ODLAGALIŠTA
VIII. RAZVIJANJE JAVNE SVIJESTI
IX. INSTITUCIONALNE I NORMATIVNE PROMJENE
X. AKCIONI PLAN
XI. FINANCIJSKA ANALIZA – DINAMIKA I IZVORI FINANSIRANJA
XII. FINANCIJSKI PLAN I DINAMIKA REALIZACIJE
Opština Tivat
2
Lokalni plan upravljanja otpadom
I
UVOD
Usvajanjem Zakona o upravljanju otpadom 2005. godine, Crna Gora se opredijelila da poslove
sakupljanja, privremenog skladištenja, prevoza, obrade i odlaganja otpada organizuje uz poštovanje
principa: održivog razvoja, blizine i regionalnog upravljanja otpadom, preventivnog djelovanja, principa
''zagađivač plaća'' i poštovanja redosljeda u praksi upravljanja otpadom. Ovim Zakonom je utvrđeno da se
upravljanje otpadom vrši u skladu sa Državnim i lokalnim planovima upravljanja otpadom.
Obaveza donošenja lokalnog plana upravljanja otpadom kao i njegova sadržina definisani su članovima
15. i 17. Zakona o upravljanju otpadom. Lokalni plan upravljanja otpadom donosi nadležni organ lokalne
zajednice uz predhodno pribavljenu saglasnost na plan od nadležnog organa državne uprave.
Državni i lokalni planovi se donose za period od pet godina. Saglasno tome, ovaj plan se donosi za period
2009 – 2013. godine.
1.2.Cilj lokalnog plana
Cilj lokalnog plana je:
1. Na teritoriji opštine Tivat organizovati sakupljanje, transport, obradu i zbrinjavanje, odnosno
upravljanje komunalnim otpadom na način koji će obezbijediti čistu i zdravu životnu sredinu što će
smanjiti negativne efekte otpada, prije svega na zdravlje ljudi ali i na vizuelan izgled predjela/okoline.
2. Ustanoviti efikasan i održiv sistem upravljanja komunalnim otpadom i način finansiranja koji će takav
sistem učiniti mogućim. Ostvarenjem ovog cilja poslovi upravljanja otpadom organizovaće se na način
koji je u skladu sa evropskim standardima i direktivama.
1.2. Ciljevi uspostavljanja sistema za upravljanje otpadom
Radi ostvarenja navedenih ciljeva potrebno je ustanoviti sistem za prikupljanje, transport i tretiranje
komunalnog otpada koji će:
Povećati količinu otpada koji se prikuplja
Smanjiti količine otpada koje se odlažu na deponiju
Uvesti aktivnost recikliranja, kompostiranja i ponovne/višekratne upotrebe
Osigurati promjenu javne svijesti i edukaciju građana
Uvesti odgovarajuće tarifne strukture i metodologije naplate
Plan treba da obezbijedi provođenje glavnih ciljeva Nacionalne politike upravljanja otpadom i Strateškog
master plana, postavljenih do 2013. godine u Crnoj Gori.
Opština Tivat
3
Lokalni plan upravljanja otpadom
II
INSTITUCIONALNI I ZAKONODAVNI OKVIR
II.1. Zakoni, propisi i drugi dokumenti
Nacionalni propisi
U Crnoj Gori oblast upravljanja otpadom je regulisana u okviru sljedećih propisa:
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
Zakon o upravljanju otpadom (“Službeni list RCG”, broj 80/05 i ‘’ Službeni list CG’’, broj 73/08)
Zakon o komunalnim djelatnostima (“Službeni list RCG”, broj 12/95),
Zakon o životnoj sredini (“Službeni list CG”, broj 48/08),
Zakon o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja životne sredine (“Službeni list RCG”,
broj 80/05),
Zakon o procjeni uticaja na životnu sredinu (“Službeni list RCG”, broj 80/05),
Zakon o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu (“Službeni list RCG”, broj 80/05),
Zakon o vodama (“Službeni list RCG”, broj 27/07),
Zakon o zaštiti prirode (“Službeni list CG” 51/08)
Zakon o kvalitetu vazduha (“Službeni list RCG”, broj 48/07),
Uredba o projektima za koje se vrši procjena uticaja na životnu sredinu (“Službeni list RCG”, broj
20/07),
Uredba o visini naknada, načinu obračuna i plaćanja naknada zbog zagađivanja životne sredine
(“Službeni list RCG”, br. 26/97, 9/00 i 52/00),
Uredba o kriterijumima, visini i načinu plaćanja posebne naknade za upravljanje otpadom (Sl.list
CG broj 11/09),
Pravilnik o kriterijumima za izbor lokacija, načinu i postupku odlaganja otpadnih materija
(“Službeni list RCG”, broj 56/00),
Pravilnik o sanitarno-tehničkim uslovima koje moraju da ispunjavaju deponije i mjesta gdje se
odlažu fekalije (“Službeni list RCG“, broj 20/83)
Zakon o upravljanju otpadom usvojen je 22. decembra 2005. godine, a njegove izmjene i dopune na
sjednici Skupštine Crne Gore od 26. novembra 2008. godine. Početak primjene pojedinih odredbi Zakona
odložen je za 1.januar 2010. godine.
Ovim su zakonom stvorene pretpostavke za korjenite promjene u području upravljanja komunalnim
otpadom u pravcu dovođenja ovih poslova na nivo i standard razvijenih zemalja EU.
Zakonom su:
▫ Definisane vrste otpada,
▫ Ustanovljena obaveza smanjenja količina koje se odlažu na deponiju razvrstavanjem na mjestima
nastanka,
▫ Ustanovljena obaveza recikliranja i/ili ponovne upotrebe što ima dvostruki efekat: smanjuje se
količina otpada koji se odlaže, recikliranje ili ponovna upotreba donosi materijalnu dobit,
▫ Ustanovljena je obaveza donošenja planova upravljanja otpadom što će obezbijediti,
jednoobraznost u sistemu i sagledavanje ukupnih problema te njihovo kratkoročno i dugoročno
rješavanje,
▫ Definisani principi upravljanja otpadom od kojih je jedan od najbitnijih princip ''zagađivač
plaća'',
▫ Utvrđena potreba promjene svijesti u vezi sa pitanjima upravljanja otpadom.
Pretpostavljeni način upravljanja otpadom podrazumijeva sistemske promjene u organizaciji, značajno
bolju opremljenost preduzeća, organizovano i kontrolisano odlaganje, kadrovsku opremljenost, više
novca... Cijeneći da ovoliki zahtjevi koje treba osigurati za efikasnu primjenu Zakona zahtijevaju vrijeme,
primjena pojedinih odredbi Zakona je odložena do 1.januara 2010. godine.
Ostali dokumenti
▫ Nacionalna politika upravljanja otpadom (februar, 2004. godine),
▫ Master plan upravljanja otpadom na republičkom nivou (decembar, 2004. godine),
▫ Državni plan upravljanja otpadom
▫ Prostorni plan i dokument Sektorska studija upravljanja otpadom (jul, 2005. godine), kojom je
ova oblast obrađena za potrebe izrade Prostornog plana Crne Gore za period do 2020. godine.
Opština Tivat
4
Lokalni plan upravljanja otpadom
Strateški Master plan upravljanja otpadom
Strateški Master plan upravljanja otpadom (u daljem tekstu: Strateški master plan) usvojila je Vlada Crne
Gore u decembru 2004. godine. Izrađen je sa osnovnim ciljem da ''obezbijedi uslove za racionalni i održivi
plan upravljanjem otpadom na republičkom nivou''. Master plan je postavio smanjenje količine otpada
kao osnovni srednjoročni cilj. Sistem upravljanja komunalnim otpadom se zasniva na mreži novih,
regionalnih, deponija izgrađenim po standardima EU i postepenom zatvaranju postojećih odlagališta
otpada. Aktivnost recikliranja baziraju se na postojanju potrebnih objekata i uređaja i na obezbjeđivanju
prostora i opremanju reciklažnih dvorišta, sabirnim tačkama po gradovima, postrojenjima za
kompostiranje.
Master planom je također definisan sistem upravljanja opasnim i medicinskim otpadom i otpadnim
muljem. Sistem zbrinjavanja opasnog otpada se zasniva na osnivanju Centra za tretiranje opasnog otpada
na nivou Države i na izvozu pojedinih vrsta opasnog otpada.
Sistem upravljanja medicinskim otpadom zasniva se ma organizovanom sakupljanju i odlaganju u
posebne ćelije na regionalnim deponijama. Sistem upravljanja otpadnim muljem je zasnovan na
geografskom principu – priobalni, centralni i sjeverni u kojima će se ovim vrstama otpada upravljati
preko Regionalnih kompanija u skladu sa master planom tretiranja otpadnih voda.
Državni Plan upravljanja otpadom
Saglasno članu 15. Zakona o upravljanju otpadom, upravljanje otpadom vrši se u skladu sa Državnim i
lokalnim planovima upravljanja otpadom. Državni plan upravljanja otpadom usvojen je 14.februara
2008. godine, (''Sl.list Crne Gore'' broj 16/08).
Državni plan upravljanja otpadom (u daljem tekstu Plan) predstavlja osnovni dokument kojim se
određuju srednjoročni ciljevi i obezbjeđuju uslovi za racionalno i održivo upravljanje otpadom u Crnoj
Gori. Pored Zakona o upravljanju otpadom, okvir za pripremu ovog plana su Nacionalna politika
upravljanja otpadom i Strateški master plan.
Vlada Crne Gore donijela je Plan upravljanja otpadom za period od 2008 - 2012. godine koji sadrži
sljedeće:
1) ocjenu stanja upravljanja otpadom;
2) ciljeve upravljanja otpadom;
3) dugoročne i kratkoročne mjere u upravljanju otpadom u planskom periodu sa dinamikom
realizacije;
4) okvirna finansijska sredstva za izvršenje plana;
5) način realizacije i subjekte odgovorne za realizaciju;
6) razvijanje javne svijesti o upravljanju otpadom.
Opšti cilj Plana je da se smanji negativan uticaj otpada na zdravlje ljudi i kvalitet stanja životne sredine,
poboljša efikasnost korišćenja resursa i saniraju negativni efekati upravljanja otpadom u prethodnom
periodu.
II.2. Institucije – Institucionalni okvir
Upravljanje otpadom u skladu sa principima održivog razvoja i očuvanja životne sredine se može ostvariti
samo usaglašenim i sinhronizovanim djelovanjem različitih učesnika čije djelovanje i odlučivanje ima, na
bilo koji način, uticaja na životnu sredinu.
Na državnom nivou su to:
Ministarstvo turizma i zaštite životne sredine
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede
Ministarstvo za ekonomski razvoj
Ministarstvo zdravlja, rada i socijalnog staranja
Ministarstvo finansija
Agencija za zaštitu životne sredine
Na nivou lokalne zajednice, u opštini Tivat, to su:
Organi lokalne uprave
JP Komunalno Tivat
JP Vodovod i kanalizacija
Preduzeće Vodacom, Tivat
Privatna preduzeća koja učestvuju u sakupljanju, transportu ili zbrinjavanju otpada
Opština Tivat
5
Lokalni plan upravljanja otpadom
II.3. Učešće javnosti
Na lokalnom nivou, javnost ima učešće kroz javne rasprave koje se organizuju o svim dokumentima koje
donosi lokalni parlament – Odluka o komunalnom redu, Lokalni Ekološki Akcioni Plan, Lokalni plan
upravljanja otpadom, urbanistički planovi....
III
OCJENA STANJA UPRAVLJANJA OTPADOM U OPŠTINI
TIVAT
III.1. Opšti podaci o opštini Tivat
Površina teritorije opštine Tivat je 46 km2. Broj stalnih stanovnika prema popisu iz 2003 godine bio je
13 630. U vrhu turističke sezone (juli, avgust) broj stanovnika se udvostručuje. Prostornim planom Crne
Gore, za Tivat je predviđen minimalni porast broja stanovnika (728) do 2021 ili ukupno 14 358 stalnih
stanovnika 2021 godine. Međutim, kod definisanja broja stalnih i povremenih stanovnika do 2012, važno
je imati na umu kapacitete planirane prostorno urbanističkim planom i studijama lokacija čija je izrada u
toku i čije se usvajanje očekuje tokom 2009. godine.
Za zonu morskog dobra je u toku izrada studija lokacije koji će obezbijediti zakonske pretpostavke za
izgradnju značajnih turističkih ali i stambenih i poslovnih kapaciteta što će uvećati broj stanovnika Tivta i
ovaj će broj znatno premašiti broj stanovnika planiran u PPCG. Izgradnja objekata za čiju se gradnju
upravo stvaraju planske pretpostavke dovesti će do povećanja broja stanovnika ili drugih korisnika
prostora što će direktno uticati na povećanu količinu otpada.
Danas je turizam osnovna privredna grana u Tivtu. Smještajni kapaciteti su u hotelima među kojima su
najveći oni koji su građeni za dva nekada značajna hotelska preduzeća – Primorje i Mimoza. U novije
doba je izgrađen i niz manjih hotela. Niti jedan hotel nema visoku kategoriju. Turizam će i ubuduće biti
najvažnija privredna grana jer se planira izgradnja niza turističkih objekata uglavnom visokoga ranga.
Lokaliteti na kojima se planira izgradnja najznačajnijih kapaciteta:
Arsenal: turizam, stanovanje, prateći sadržaji, marina
Župa – Bonići – turistički i stambeni kapaciteti visokog ranga
Sveti Marko – Turizam visokog ranga
Ostrvo cvijeća - turizam
Petrovići - turizam
Rt Kočišta – Radovići – novo stambeno-turističko naselje (stanovanje, apartmanska naselja,
hoteli, prateći javni i centralni sadržaji, rekreativni sadržaji
Uvala Trašte – postojeći i novi turistički kapaciteti
Obzirom da je izrada studija lokacija u toku, u vrijeme izrade Nacrta Plana upravljanja otpadom nisu
poznati planirani kapaciteti u njihovom obuhvatu. Poznati su kapaciteti naselja na Luštici i u već
usvojenoj studiji lokacije Arsenal. Na prostoru Arsenala (Porto Montenegro) planirano je cca 7 500
‘’korisnika prostora’’ na kopnu i 800 vezova u marini. Na prostoru Luštice (Kočišta- Radovići) planira se
ukupno 10 380 ležajeva, u prvoj fazi 4170. Projektni programi ostalih studija nagovješatavaju također
znatne kapacitete. Svi planirani objekti sigurno neće biti izgrađeni do kraja planskog perioda Plana
upravljanja otpadom, što znači da neće biti ostvarene ni krajnje količine otpada. Međutim, sve ove buduće
objekte odnosno stalne stanovnike, zaposlene i turiste treba imati na umu kod dugoročnog planiranja
upravljanja otpadom. U zavisnosti od toga koji model budućega razvoja Tivta bude usvojen kroz
prostorno urbanistički plan opštine čija je izrada u toku, broj stanovnika Tivta 2020. godine će biti
između 16 460 i 19 673. Pretpostavka je da ce se već u narednih pet godina za koje se plan upravljanja
otpadom odnosi, broj stanovnika Tivta uvećati za 16460 što je bilo planirano do 2020. godine.
Pored stambenih i turističkih kapaciteta, u istom periodu planira se nastavak i završetak gradnje gradske
kanalizacione mreže i postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda na primarnom vodu regionalnog
kanalizacionog sistema. Ovo će značajno doprinijeti očuvanju prirodnog okruženja, posebno čistoći mora
u zalivu.
Opština Tivat
6
Lokalni plan upravljanja otpadom
U planskom periodu, glavne privredne grane u Tivtu će biti: turizam, nautički turizam, saobraćaj –
aerodrom, trgovina.
Na teritoriji opštine postoje dva zakonom zaštićena vrijedna prirodna područija: Solila (2008) i Veliki
gradski park (1968). Kao rezervat prirodnog predjela, zakonom je zaštićena uvala Trašte (1968).
Pored njih postoje i prirodni lokaliteti i skupine stabala koji su zaštićeni Odlukom o komunalnom redu.
Tivat danas ima dvije osnovne škole od kojih jedna ima i četvorogodišnje područne škole u dva prigradska
naselja. Pored osnovne, Tivat ima srednjoškolski centar u kojemu su gimnazija i tehnički smjerovi. U
Tivtu su i niža muzička škola i tri predškolske ustanove.
III.2. Vrste, mjesto nastanka i količine otpada
2.1.Vrste otpada
Vrste otpada koji se proizvodio i sakupljao u predhodnom periodu (podaci za prethodnih pet godina) na
teritoriji tivatske opštine:
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
Komunalni otpad
Opasni otpad iz domaćinstava (baterije, akumulatori ...)
Medicinski otpad
Veterinarski otpad
Otpadna vozila i drugi metalni otpad
Građevinski otpad
Zeleni i organski otpad
Opasni otpad nastao remontom (vojnih) brodova
2.2.Mjesto nastanka
Mjesto nastanka otpada:
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
Domaćinstva
Hoteli i ugostiteljski objekti, trgovine, škole, administracija
Domovi zdravlja, privatne ordinacije, kozmetički saloni
Veterinarske stanice, veterinarske ordinacije, mesare, farme kokošaka
Stovarišta, aerodrom, trgovine, zanatski i uslužni objekti,
Gradilišta – građevinski otpad i šut
Zelene površine – “zeleni” otpad sa javnih zelenih površina i od domaćinstava
Arsenal – građevinski i opasni otpad
2.3. Količine
2.3.1. Komunalni otpad
Strateškim Master planom standardizovan je izračun količine otpada tako da se on računa 0,9
kg/stanovnik/dan (strana 17).
Količina deponovanog komunalnog otpada (na međuopštinskoj sanitarnoj deponiji Lovanja):
1.
2.
3.
4.
Za 2005.god. .............................. 4.972,29 t
Za 2006.god. .............................. 5.261,16 t
Za 2007.god. .............................. 6.700,58 t
Za 2008.god. .............................. 4.870,53 t (vaganje vršeno u periodu : 17.04. ÷ 31.12. '08.)
Do 2005.godine nije se vršilo vaganje-mjerenje komunalnog otpada pa se i dostavljeni podaci odnose
samo na period od 01.01.2005. do 31.12. 2007.godine kao i za period april-decembar 2008. godine.
Opština Tivat
7
Lokalni plan upravljanja otpadom
Sakupljanje
Teritorija sa koje se organizovano sakuplja komunalni otpad je gotovo cjelokupna teritorija Opštine (osim
krajnjih rijetko naseljenih rubnih područija).
Komunalni otpad se izvan turističke sezone sakuplja dva puta sedmično u prigradskim naseljima, tri puta
sedmično u centru grada. U sezoni se frekvencija sakupljanja uvećava. Preko 90% stanovništva je
obuhvaćeno sistemom sakupljanja komunalnog otpada.
Broj evidentiranih stambenih objekata obuhvaćenih prikupljanjem otpada iznosi 6744 dok je broj
evidentiranih pravnih lica (koji imaju jedan ili više poslovnih prostora-objekata) 371.
Poslovi sakupljanja i odvoza komunalnog otpada povjereni su JP Komunalno Tivat.
Veliki dio površine opštine Tivat, cca 17 %, što je ujedno najatraktivniji i za razvoj najperspektivniji dio
teritorije Opštine, je u zoni morskoga dobra. JP Komunalno sklapa ugovor sa JP Morsko dobro kojim
dobija na korištenje i upravljanje marinu Kalimanj, a u zamjenu je dužno čistiti i održavati pripadajuće
objekte u zoni morskoga dobra u skladu sa programom održavanja koji je sastavni dio ugovora.
Komunalni otpad iz domaćinstava se sakuplja
▫
▫
▫
▫
u kontejnerima od 1,1 m3 zapremine, grupisanim na za to ograđenim mjestima; u ovakvim
kontejnerima, komunalni otpad se sakuplja uglavnom u stambenim naseljima sa većim
kolektivnim stambenim zgradama; kontejnere nabavlja JP Komunalno Tivat;
u kućnim posudama od 80 – 120 l; ovako se otpad sakuplja uglavnom u naseljima sa
individualnim stambenim kućama u kojima svako domaćinstvo samo nabavlja svoju posudu
za odlaganje komunalnog otpada;
u otvorenim kontejnerima (kištre) od 5 i 7 m³ koje se prema potrebi ili na poziv građana
postavljaju na određeno vrijeme radi odlaganja većih količina uglavnom kabastog otpada ili
zelenog otpada i šuta;
u ograđenim manjim površinama i metalnim mrežnim boksovima u kojima se odlaže
ambalažni papir i karton.
Kontejneri za selektivno odlaganje otpada postoje za papir, PET ambalažu i ostali komunalni otpad –
ukupno 150 + 410 kontejnera. Kontejneri su raspoređeni bez posebnog plana i proračuna potencijalnih
količina posebnih vrsta otpada, postavljeni su na mjestima gdje su već ranije bili raspoređeni kontejneri
za kućni komunalni otpad.
Kontejneri za selektivno sakupljanje otpada nisu pokrili naselja sa individualnim stambenim kućama
odnosno domaćinstva koja inače svoj kućni otpad odlažu u kućne posude.
Naplaćivanja komunalnih usluga vrši JP Komunalno Tivat. Procenat naplate je 70 % za građane i 83% za
pravna lica.
Odlaganje
Do kraja 2007. godine, komunalni otpad se je odlagao na privremenu regionalnu deponiju Lovanja.
Lovanja je, zbog popunjenosti kapaciteta i zbog isteka privremenog odobrenja, zatvorena istekom 2007.
godine. U toku su aktivnosti na realizaciji projekta regionalne sanitarne deponije za opštine Kotor, Tivat i
Budva, saglasno Odluci o utvrđivanju javnog interesa za vršenje komunalne djelatnosti izgradnje,
održavanja i korićenja regionalne sanitarne deponije za opštine Budva, kotor i Tivat (''Službeni list Crne
Gore'', broj 07/08). Zbog nepostojanja regionalne deponije opština Tivat, od 17.04.2008. godine,
komunalni otpad odlaže na deponiju Livade u Podgorici (preko 90 km udaljenost u jednom pravcu). U
periodu od 17.04.2008. godine do 31.12.2008. godine na navedenoj deponiji odloženo je 4870,53 t
otpada.
Zemlja i šut se privremeno odlažu na deponiju Grabovac.
Opština Tivat
8
Lokalni plan upravljanja otpadom
2.3.2. Posebne vrste otpada - selektivno sakupljanje otpada
Danas se posebno sakuplja svakodnevno:
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
ambalažni karton – balira se na prostoru voznog parka JP Komunalno i prodaje se krajnjem
korisniku (‘Kartonaža’ Cetinje) koji ga odvozi sa mjesta baliranja do reciklažne stanice;
metal – odlaže se na prostoru voznog parka JP Komunalno dok se ne sakupi određena količina
koju može primiti privremeno odlagalište i prodaje se krajnjem korisniku koji ga sam odvozi
specijalnim vozilima;
kabasti otpad – sakuplja se po pozivu građana i privremeno odlaže na prostoru voznog parka JP
Komunalno u Velikom gradskom parku;
biljni otpad – se odvozi na nekadašnju deponiju komunalnog otpada, Grabovac;
šut i građevinski otpad uglavnom sa javnih površina - se odvozi na nekadašnju deponiju
komunalnog otpada, Grabovac;
razne vrste metala sakupljaju se neorganizovano od određene grupe građana koja nema dozvolu
za takvu vrstu posla ali povučeni dobrim financijskim efektom od prodaje prikupljenog metala,
oni to rade samoinicijativno;
akumulatore također samoinicijativno sakupljaju građani;
elektronski otpad i male baterije iz svakodnevne upotrebe se odlažu sa komunalnim otpadom;
otpadna ulja i maziva nastala servisiranjem vozila u auto servisima se predaju individualnim
sakupljačima;
stare auto gume sakuplja djelimično (manjim dijelom) JP Komunalno;
otpadna vozila;
medicinski otpad;
Medicinski otpad u Tivtu nastaje u
▫ Domu zdravlja
▫ Privatnim ordinacijama
▫ Kozmetičkim salonima
Prema podacima dobivenim od Doma zdravlja Tivat, u ovoj ustanovi se dnevno proizvede oko 30 kg
nemedicinskog otpada i 10 kg medicinskog otpada (špricevi, igle, zavojni materijal, biomaterijal,
reagensi). Nemedicinski otpad se odlaže direktno u kontejner. Medicinski otpad se sakuplja u plastične
posude sa poklopcem ili u specijalne kartonske kutije i također odlaže u kontejner. U podrumskim
prostorima zgrade Doma zdravlja postoji peć za uništavanje medicinskog otpada ali je ona izvan upotrebe
zbog zastarjelosti.
Količine selektivno sakupljenog otpada
Količina papira-kartona (kao posebne vrste otpada) koje je JP Komunalno preduzeće sakupilo, baliralo i
na kraju prodalo firmi koja se bavi daljom obradom pomenute vrste otpada:
Za 2005.god. ..................................
77,19 t
I.
II.
Za 2006.god. ..................................
123,29 t
III. Za 2007.god. .................................. 220,96 t
IV. Za 2008.god. .................................. 223,87 t
Metalni otpad:
Za 2005.god.
I.
II.
Za 2006.god.
III. Za 2007.god.
IV. Za 2008.god.
................................. cca
220 t
................................. cca
................................. cca
................................. cca
310 t
400 t
410 t
Procjena prikupljene količine ostalog otpada koji slijedi odnosi se na 2008. godinu:
Kabasti otpad – gruba procjena: 17 m³/dan.
Zeleni otpad – gruba procjena: 11 m³/dan.
Šut, zemlja – gruba procjena: 5 m3/dan.
Auto gume – gruba procjena: 0,15 m3/dan
Opština Tivat
9
Lokalni plan upravljanja otpadom
III.3. Lokacije postojećih postrojenja i objekata za obradu i odlaganje
otpada
Postrojenje za tretman otpada opština Tivat danas nema. JP Komunalno posjeduje postrojenje za
baliranje kartona – papira.
Lokacije deponija za posebne vrste otpada
Na teritoriji opštine, unutar voznog parka u Velikom gradskom parku, postoji mini-separatna stanica za
odvajanje otpada u okviru koje se razvrstava raznovrsni otpad (karton, kabasti otpad, komunalni otpad,
šut, zeleni otpad, metal) .
Prema Zakonu i opštinskoj Odluci o komunalnom redu (član 34), lokalna uprava je dužna, pored lokacije
za odlaganje komunalnog otpada, odrediti lokacije za odlaganje posebnih vrsta otpada:
▫ Kabastog otpada
▫ Zelenog otpada
▫ Leševa uginulih životinja
▫ Šuta i građevinskog otpada
▫ Privremeno skladištenje reciklažnog otpada
▫ Mjesta za organsku reciklažu
Opština nije derfinisala i osigurala korištenje niti jedne od ovih deponija što onemogućava kvalitetan rad
JP Komunalno i što se odražava na ukupnu čistoću grada.
III.4. Opremljenost/kapaciteti JP Komunalno Tivat
U predhodnom periodu kao i danas, svi poslovi na sakupljanju, odvozu i deponovanju komunalnog
otpada na teritoriji opoštine Tivat, povjereni su Javnom preduzeću Komunalno Tivat.
JP Komunalno raspolaže opremom:
Kontejneri (broj i zapremina)
- kontejneri od 1.1m3 :
410 kom;
- kontejneri za separatno odlaganje otpada od 1.1m3: 150 kom;
- kontejneri (kištre) od 5 m3:
5 kom;
- kontejneri (kištre) od 7 m3:
5 kom;
- metalne mreže-boksevi od 1÷ 3m3:
20 kom;
Opština Tivat
10
Lokalni plan upravljanja otpadom
Vozila kojim raspolaže JP Komunalno-Tivat :
R/b Vrsta vozila
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Specijalno- za smeće
(rotopres)
(kapacitet 16m³)
Specijalno- za smeće (rotopres)
(kapacitet 16m³)
Specijalno- za smeće (potisna
ploča) (kapacitet 9m³)
Specijalno- za smeće-kištra
(kapacitet do 7m3)
Specijalno- za smeće (potisna
ploča) (kapacitet 16m³)
Specijalno- za smeće (potisna
ploča) (kapacitet 9m³)
Specijalno- za smeće (potisna
ploča) (2 kom) (kapacitet 16m³)
Cisterna
9. Teretno-kiper zapremine do 7m3
10. Teretno-putar (kapaciteta 8m³)
11. Teretno-putar (2 kom) (kapaciteta
6m³)
12. Teretno (kapaciteta 3m³)
13. Autopodizač - «pauk»
14. Kombinovana građevinska mašina
15. Vozilo sa hidrauličnom
platformom
16. Specijalno vozilo -kiper sa
rotirajućim grajferom
(kapacitet 6m3)
Marka vozila
God.
proiz.
1992
Mercedes
MAN
Volvo
Mercedes
Renault 220
Midlum
Renault 180
Midlum
MercedesFaun
FAP
FAP
Mercedes
TAM
Volkswagen
Zastava
JCB
1992
2001
1989
2005
2005
2007.
1989
1987
1996
1985
1987
2001
2006
1979
TAM
2005
MAN
Namjena
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3 i
kanti
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3 i
kanti
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3
i kanti
Kupljenje smeća iz specijalnih
kontejnera zapremina 5m3 i 7m3
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3 i
kanti
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3 i
kanti
Kupljenje smeća iz kontejnera 1,1m3 i
kanti
Zalivanje zelenih površina, pranje
ulica, ...
Prevoz raznog materijala
Prevoz kartona i drugog kabastog
materijala
Prevoz kartona i drugog kabastog
materijala
Za potrebe električara - održavanje
javne rasvjete
Prevoz kartona i drugog kabastog
materijala kao i prevoz vozila
Razni iskopi, ravnanje zemljišta,
utovar ,...
Za potrebe električara - održavanje
javne rasvjete kao i za potrebe
održavanje javnih zelenih površinaobrezivanje stabala
Prevoz šuta, kartona i drugog
kabastog materijala
Na prikupljanju otpada tokom godine su angažovana 35 radnika dok se tokom sezone taj broj uvećava za
još 26 radnika kroz Program javnih radova, različite akcije čišćenja i sl.
Ukupan broj radnika zaposlenih u JP Komunalno je 72 (na dan 01.09.2008. godine)
III.5. Identifikacija i procjena neuređenih odlagališta
Član 81. Zakona o upravljanju otpadom obavezuje jedinice lokalne samouprave da naprave popis
nekontrolisanih odlagališta. U opštini Tivat, do početka rada privremene sanitarne deponije Lovanja,
otpad se odlagao na odlagalištima Grabovac i Sinjarevo koje treba sanirati.
Grabovac
Lokacija Grabovac se koristila kao službena deponija za cijeli grad Tivat do kraja 2001. godine. Ona je
samo djelimično pokrivena tankim slojem zemlje 2007.godine. Radi blizine jednoga od najvažnijih izvora
pitke vode za južni dio Tivta – Topliša, sanacija Grabovca je vrlo važna.
Na Grabovcu se od sredine 2006. godine kontrolisano privremeno odlaže zeleni otpad, šut i zemlja.
Opština Tivat
11
Lokalni plan upravljanja otpadom
Sinjarevo
Prije izgradnje privremene sanitarne deponije Lovanja, Sinjarevo je bilo odlagalište otpada iz Kotora,
Budve i Tivta. Nakon početka korištenja Lovanje, primjetno je da nekontrolisano odlaganje otpada od
strane građana na ovoj lokaciji nikada nije prestalo. Na odlagalištu je deponovan otpad svih kategorija
uključujući sanitarni ali i opasan otpad iz brodogradilišta poput grita od pjeskarenja. Radi toga je
neophodno provesti vrlo ozbiljnu sanaciju ovoga lokaliteta.
Otpad se odlagao bez ikakvog predhodnog tretmana, dnevnog pokrivanja i kontrole. Po zvaničnom
zatvaranju odlagališta, nije izvršena sanacija prema propisima, odlagalište je djelomično pokriveno
tankim slojem zemlje što nije dovoljno da bi se eliminisali negativni uticaji na okolinu, kako onu
neposrednu tako i širu. Posebno su opasne ocjedne vode koje su očite na površini u kišnim razdobljim, a
izvjesno su prisutne i u podzemnim tokovima. Zbog izostanka adekvatne sanacije, na Sinjarevu se i dalje
odlažu određene količine različitog otpada, a služi i kao sabirni centar za neke vrste reciklirajućeg otpada
(metal, papir...) koje sakupljaju zajednica RAE populacije koji su izgradili (nelegalno) i stambene objekte
na rubu odlagališta.
Nekontrolisana odlagališta
Na zemljištu, uglavnom popred lokalnih i nekategorisanih puteva, čiji su vlasnici opština Tivat i država
Crna Gora, često se deponuje otpad i stvaraju divlja odlagališta čije uklanjanje iziskuje dodatni financijski
angažman za Opštinu i JP Komunalno.
Lokacije gdje se nalaze divlja odlagališta:
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
▫
Stari put Đuraševići – Solila, dio trase kod Grabovca
Solila (ulaz u Solila)
Solila 2 (lokacija sa desne strane puta Radovići-Magistrala)
Sinjarevo
Kava
Naselje Seljanovo (Pendrek siti)
zemljište pored nekategorisanog puta, koji vodi do prelivne komore Đuraševići na trasi
cjevovoda Topliš – Radovići
Zemljište pored puta koji vodi prema groblju na Brdištu.
Oblatno
Pored gradskog groblja Sv Šimun
Gomile otpada koji se nekontrolisano odlažu duž puta se povremeno pokrivaju zemljom iz građevinskih
iskopa ili građevinskim šutom što je jednako neestetski kao i otpad koji se pokriva. Najčešća vrsta otpada
koji se odlaže na ovoj lokaciji je kabasti otpad i građevinski otpad (zamijenjena stolarija, namještaj, stari
kućanski aparati....)
III.6. Problemi koji otežavaju uspješno upravljanje otpadom u Tivtu
Pored (ne)definisanih mjesta za odlaganje posebnih vrsta otpada, prema nalazu komunalne inspekcije
postoji još niz drugih neriješenih pitanja koji otežavaju uredno održavanje grada:
1.
Nije donesen plan za postavljanje posuda za sakupljanje komunalnog otpada (kontejnera) na
javnim površinama, kao što je propisano članom 36. Odluke o komunalnom redu. Otpočelo se sa
radom na izradi plana 01.10.2008.god. (tim za njegovu izradu čine stručna lica iz JP KomunalnoTivat i organa Lokalne uprave)
2. Nije izgrađen kanalizacioni sistem na cijeloj teritoriji Opštine. Nepostojanje kanalizacionog
sistema uzrokuje problem odlaganja kanalizacionog mulja, korištenje kišnih kanala za
kanalizacione vode, načistoću mora što sve predstavlja opasnost po zdravlje ...
3. Ne postoji katastar vodotokova, bujičnih potoka i kišnih kanala.
Precizan katastar omogućio bi njihovo kvalitenije upravljanje i održavanje jer bi bilo moguće
definisati nosioce poslova. Otežano je vršenje kontrole održavanja i čišćenja bujičnih potoka i
kanala, koji njesu obuhvaćeni Planom rada JP''Komunalno''.
4. Komunalna policija nema dovoljno izvršilaca niti je dovoljno opremljena za veliki obim posla koji
ima u svojoj nadležnosti. U ovoj službi radi ukupno čertri izvršioca – tri komunalna inspektora i
jedan komunalni redar.
Opština Tivat
12
Lokalni plan upravljanja otpadom
IV
PLAN UPRAVLJANJA OTPADOM ZA PERIOD 2009 – 2013.
IV.1. Procjena budućih količina otpada
Procjena proizvodnje otpada po opštinama (Državni Plan, Tabela 14)
Procjena proizvodnje otpada po opštinama
Proizvođači otpada
Iznos otpada po opštinama (t/god)
Opština
Tivat
Region
Stanovn.
13.630
Turisti
(noćenja)
209.301
Licakoja
Izbjeglalica
radevani
510
2.000
Lokal.
stanov.
4.662
Turisti
314
Licakoja
radevani
Izbjeglalica
42
182
Ukupno
5.200
Prema državnom planu, strana 36, za primorski region, kojemu pripada tivatska opština, se najveća
dnevna specifična količina otpada procjenjuje na 0,9 kg/stanovnik/dan
Prostornim planom Države planirano je da Tivat 2020 (2021) ima 16 440. stanovnika. Realno je očekivati
da će ovaj broj biti puno veći i puno ranije obzirom na kapacitete koji su planirani već usvojenom
studijom lokacije Arsenal (7 500 ‘korisnika prostora’) te studije lokacije za još šest lokaliteta čija je izrada
u toku i čiji kapaciteti su znatni. U toku je izrada i novoga Prostorno urbanističkog plana (u daljem tekstu
PUP) u okviru kojega su iskazani također veliki interesi za izgradnjom novih stambenih i turističkih
kapaciteta. U izradi PUP-a, kroz analizu postojećeg stanja i svih iskazanih zahtjeva uključujući i
programske zadatke studija lokacije procjenjuje se da bi Tivat 2020 godine mogao imati i blizu 19 673
stanovnika. Na osnovu pretpostavki iz projektnih programa svih planskih dokumenta čija je izrada u toku,
može se pretpostaviti da će glavni izvori nastanka komunalnog otpada u planskom periodu biti
domaćinstva i različiti turistički kapaciteti. Iz znatno povećanog broja stanovnika i turista, proisteći će i
veće količine kućnog komunalnog otpada uključujući sve njegove komponente (staklo, plastika, pet
ambalaža, papir...). Ako se uzme u obzir činjenica da su se u protekle dvije godine prosječne dnevne
količine komunalnog otpada koje se odvozio na deponije kretale oko 19 t/dan, za očekivati je da će za
planski period ta količina porasti i do 25 t/dan. Ova procjena je preliminarna jer je u toku izrada više
prostorno planskih dokumenata (Sveti Marko, Ostrvo cvijeća, Župa – Bonići, Đuraševići – Krašići) u
okviru kojih se planira izgradnja znatnih turističkih i stambenih kapaciteta, precizni podaci još nisu
poznati ali je izvjesno da će dnevne količine otpada biti veće od navedene.
Na osnovu istih planova možemo pretpostaviti da će biti povećana količina inertnog građevinskog otpada
nastalog od rušenja postojećih objekata koji se nalaze na lokacijama planiranim za gradnju novih kao i
velike količine zemlje nastale otkopima na budućim gradilištima.
Ne planira se gradnja niti razvoj postrojenja koja će ubuduće proizvoditi opasni otpad ali se očekuje
čišćenje područija Arsenala od takvoga otpada.
Nije planirana izgradnja bolničkih kapaciteta na teritoriji tivatske opštine. Zbog reorganizacije ukupnoga
sistema zdravstvene zaštite u Crnoj Gori u kojemu je sve više privatne prakse do 2013. se može očekivati
otvaranje novih privatnih ordinacija. Izgradnju planiranih turističkih kapaciteta visoke kategorije pratiti
će i veći broj wellnes centara i kozmetičkih salona. Radi toga je za očekivati povećanu količinu
medicinskog otpada.
Preduslov razvoja visokokvalitenog turizma jednako kao i zadovoljavajućeg standarda života u gradu je
njegova čistoća koja se može obezbijediti dobrim upravljanjem otpadom.
IV.2. Planirane aktivnosti Opštine na uspostavljanju sistema upravljanja
otpadom
Rukovodeći se Strateškim master planom i Državnim planom upravljanja otpadom čija je temeljna
pretpostavka zbrinjavanja komunalnog otpada regionalni princip, Opština Tivat zbrinjavanje komunalnog
otpada dugoročno bazira na regionalnoj sanitarnoj deponiji za opštine Kotor, Tivat i Budvu, kao krajnjem
odredištu. Uz regionalnu deponiju, Strateški master plan i Državni plan upravljanja otpadom izgradnju i
međuopštinskih reciklažnih centara.
Opština Tivat
13
Lokalni plan upravljanja otpadom
Privremeno, do izgradnje regionalne sanitarne deponije, organizacija odlaganja komunalnog otpada
orijentiše se na sanitarnu deponiju Livade kod Podgorice uz predhodni tretman na pretovarnoj (transfer)
stanici. Obzirom da opština Kotor ima istu strategiju, racionalno rješenje je korištenje kapaciteta
postojeće kotorske pretovarne stanice.
Aktivnosti koje lokalna samouprava treba izvršiti u cilju kvalitetnog upravljanje otpadom su:
▫ izbor lokacije za reciklažno dvorište (na istoj lokaciji treba biti moguće smjestiti i parking prostor
za vozila JP Komunalno, radionice i servisne hale za održavanje vozila);
▫ definisanje prostora za postavljanje specijalnih kontejnera (zelena ili reciklažna ostrva) na
teritoriji cijele opštine – Plan postavljanja kontejnera (plan treba tako koncipirati da se sa
razvojem grada može dopunjavati novim lokacijama bez kompletne izrade novoga)
▫ organizovanje selektivnog načina prikupljanja otpada; (kombinacija privatnog sektora i JP
Komunalno)
▫ nabavka specijalnih kontejnera za separatno odlaganje otpada;
▫ izbor lokacija za kompostišta;
▫ nabavka specijalnih vozila za prikupljanje i transport otpada,
▫ izrada projekata sanacije Sinjareva i sanacija Grabovca i Sinjareva.
▫ definisanje prostora za privremeno odlaganje pojedinih vrsta otpada, i to:
kabastoga otpada
zelenog otpada
leševa uginulih životinja
šuta i građevinskog otpada
mjesta za organsku reciklažu.
IV.3. Institucionalne promjene
“Današnje upravljanje komunalnim otpadom zahtijeva specijalizaciju, velika ulaganja i visoke operativne
troškove. Stoga je od veoma velike važnosti da troškovi upravljanja otpadom i osnivanje i funkcionisanje
sistema upravljanja komunalnim otpadom bude na optimalnom nivou. To se može postići osnivanjem
međuopštinskog preduzeća koje bi preuzelo sve funkcije koje moderni sistem upravljanja otpadom
zahtijeva, a posebno vodeći računa o osnivanju i funkcionisanju međuopštinskih deponija...”( Strateški
Master plan upravljnja otpadom, str. 57)
Predloženi sistem upravljanja komunalnim otpadom se sastoji od sljedećih aktivnosti:
▫ pristupanje međuopštinskom preduzeću za upravljanje otpadom DOO Lovanja (koje su
osnovali opštine Kotor i Budva i Vlada CG)
▫ uspostaviti odgovarajući sistem prikupljanja i transporta otpada
▫ uspostaviti odgovarajuću strukturu nadoknade
▫ uspostaviti odgovarajuću institucionalnu strukturu
▫ uspostaviti odgovarajuću normativnu strukturu
Institucionalna organizacija upravljanja otpadom
Lokalno preduzeće za sakupljanje otpada će obavljati poslove sakupljanja otpada na teritoriji
lokalne zajednice, prevoz selektivno sakupljenog otpada do reciklažnog dvorišta i dalje, nakon tretmana,
do krajnjeg korisnika, prevoz ostalog otpada do transfer stanice u početnom periodu, a kasnije do
regionalne deponije, upravljati reciklažnim dvorištem.
U budućem sistemu sakupljanja otpada svoje će mjesto naći i privatna preduzeća. Privatna preduzeća će
moći obavljati sakupljanje nekih vrsta posebnog otpada (upotrebljene gume, željezni otpad, građevinski
otpad, ....)
Međuopštinsko preduzeće će sprovoditi aktivnosti na izgradnji, a kasnije i na upravljanju
regionalnom deponijom.
Zadaci koje međuopštinsko preduzeće treba obavljati su:
▫ organizovanje izgradnje i rad regionalne deponije
▫ vođenje evidencije podataka o otpadu
▫ održavanje i briga o postrojenjima za obradu otpada
▫ kontrola otpada
▫ informisanje i edukacija građana
Opština Tivat
14
Lokalni plan upravljanja otpadom
Ugovorom o pristupanju međuopštinskom preduzeću utvrdiće se prava, obaveze i odgovornosti,
kao i način finansiranja .
IV.4. Budući sistem prikupljanja otpada
IZDVAJANJE NA
MJESTU NASTANKA
RECIKLAŽNO
DVORIŠTE
KRAJNJI KORISNIK
RECIKLABILNOG
OTPADA
PRETOVARNA
STANICA (privremeno
do izgradnje deponije)
ili
DEPONIJA
Komunalni otpad će se organizovano sakupljati na teritoriji gotovo cijele opštine.
Komunalni otpad: Generalno, komunalni otpad se sastoji od sljedećih glavnih frakcija:
▫ organski otpad (ostaci hrane, otpad iz dvorišta, trava, lišće, odsječene grane, drveće);
▫ papir i karton (novine, knjige, časopisi, komercijalna štampa, kancelarijski papir, papir za
pakovanje, papir za čišćenje, valoviti papir);
▫ plastika (ambalažni materijal, kutije, boce, plastične kese, folije i drugi proizvodi od plastike);
▫ PET ambalaža
▫ staklo (boce, tegle, ambalaža za pića, ravno staklo);
▫ metal (limene kante, limenke, aluminijum, gvožđe i drugi metali);
▫ tekstil i koža;
▫ ostalo (prljavština, pepeo, ulično smeće, prašina, neidentifikovani materijali).
Razdvajanje korisnog komunalnog otpada započeti će na nivou proizvođača odnosno domaćinstava. U
tu svrhu će biti korištene četiri vrste posebnih kontejnera: za papir (plavi), za staklo (zeleni), PET
ambalažu (žuti) i ostali komunalni otpad (neobojen). Ove četiri vrste kontejnera će biti postavljene na
sabirnim tačkama – zelenim ostrvima (čl. 36) Odluke o komunalnom redu.
U naseljima sa individualnim stambenim kućama u kojima se komunalni otpad danas odlaže u
sopstvenim posudama za otpad koje nabavlja i ima svako domaćinstvo, biće uređena zelena ostrva sa
kontejnerima za posebne vrste otpada, dok će komunalni otpad i dalje biti odlagan u posebne posude. Ovo
se rješenje zasniva na aktuelnom stanju, u njemu će sistem pojedinačnih posuda po domaćinstvima biti
dopunjen kontejnerima za separatno odlaganje pojedinih vrsta otpada. Međutim, ovakav način
sakupljanja i posebno odvoza otpada nije racionalan pa treba težiti njegovom postepenom napuštanju i
zamjenjivanju sa sistemom u kojemu će biti uređena zelena ostrva kao u drugim naseljima, a pojedinačne
posude po domaćinstvima će biti zamijenjene zajedničkim kontejnerima. Prelazni period u kojemu će biti
uspostavljen jedinstven način odlaganja i odvoza otpada na teritoriji cijele opštine, odnosno pojedinačne
posude zamijenjen kontejnerima na zelenim ostrvima trajati će do kraja 2013.godine.
Reciklažno dvorište. Reciklažno dvorište je mjesto na kojem će građani dovoziti i odlagati pojedine
vrste otpada nastale u domaćinstvima koji se ne može odlagati u kontejnere (elektronski otpad, kabasti
otpad i slično), a JP Komunalno će, do izgradnje regionalne sanitarne deponije, otpad sa zelenih ostrva
privremeno odlagati u reciklažno dvorište. Odlaganje posebnih vrsta otpada koje građani sami dovezu je
besplatno. U okviru reciklažnog dvorišta će biti uređen i centar za kompostiranje, a uz reciklažno dvorište
će biti uređen parking prostor za posebna vozila za prevoz otpada kao i radionice za njihovo održavanje.
Opština Tivat
15
Lokalni plan upravljanja otpadom
Odvojene vrste otpada će u reciklažnom dvorištu biti balirane i odlagane do skupljanja količine koja se
transportuje do krajnjega korisnika.
Prostor za reciklažno dvorište mora obezbijediti Opština Tivat, a lokaciju defininiše lokalnim
urbanističkim planom. Kod definisanja odnosno odabira lokacije važno je imati na umu da reciklažno
dvorište bude locirano tako da građani mogu što lakše doći do njega. Reciklažno dvorište mora imati i
mogućnost priključenja na lokalnu komunalnu mrežu (vodovod, kanalizacija, elektrika..). Prostor mora
biti ograđen ogradom visine 2 m kako bi se obezbijedio nadzor i kontrolisani dovoz i odlaganje otpada. Na
ulazu u reciklažno dvorište i u lokalnim medijima mora biti javno oglašeno radno vrijeme reciklažnog
dvorišta, vrste otpada koje se u njemu odlažu, telefoni za na kojima građani mogu dobiti potrebne
informacije i obavještenja, naziv upravljača i vlasnika reciklažnog dvorišta. Na reciklažnom dvorištu,
građani moraju biti u mogućnosti i dobiti sve vrste relevantnih informacija.
U planskom periodu će biti uređeno jedno reciklažno dvorište. U zavisnosti od potrebe uzrokovane
gradnjom i uvećanjem broj stanovnika i turista, u drugom planskom periodu će se razmatrati izgradnja
drugoga reciklažnog dvorišta.
Lokacija: Sve činjenice su uputile da je za izgradnju prvog reciklažnog dvorišta u Tivtu, najprihvatljivija
lokacija u okviru DUPa, Zona komunalnih servisa u Kukuljini.
Vrste otpada koje će primati reciklažno dvorište:
▫ papir
▫ PET ambalaža
▫ plastika
▫ staklo
▫ kabasti otpad (namještaj, građevinska stolarija i sl. koji se mogu ponovo koristiti)
▫ elektronski otpad,
▫ akumulatori, baterije...
Do ustanovljavanja odgovarajućeg sistema sakupljanja onih vrsta otpada koji će biti uređeni posebnim
propisima na nivou Države, u reciklažnom dvorištu će na izdvojenim mjestima biti postavljeni posebni
kontejneri za opasni otpad iz domaćinstava
- električni otpad i elektronski otpad (TV, mobiteli, kompjuteri..) i
- upotrebljena otpadna ulja
- boje i lakove
- baterije i akumulatore.
Pretovarna stanica
Pretovarna stanica je mjesto odnosno prostor uređen da se na njemu, opšti komunalni otpad, sakupljen u
gradu, istovari iz vozila za sakupljanje i utovari u veća vozila u kojima se transportuje na deponiju. Na
pretovarnu stanicu se dovozi otpad u kojem se ne nalaze reciklabilne komponente koje se sakupljaju u
posebnim kontejnerima i odvoze u reciklažno dvorište na baliranje. Međutim, za pretopstaviti je da će se i
u ovom opštem komunalnom otpadu naći određena količina reciklabilnih materija pa će se one izdvajati
na pretovarnoj stanici prije ukrcaja otpada u veća transportna sredstva. Transport otpada vozilima većega
kapaciteta smanjuje troškove transporta i štedi vozila za sakupljanje otpada. Krajnje mjesto odlaganja
komunalnog otpada sa teritorije tivatske opštine, za početak planskog perioda, će biti sanitarna deponija
Livade kod Podgorice. Da bi se transport učinio bržim i ekonomski isplativijim, predhoditi će mu tretman
na transfer/pretovarnoj stanici. Pretovarna stanica je zajednička za opštine Kotor i Tivat i nalazi se
administrativno na prostoru opštine Kotor iako je bliža gradu Tivtu. Pretovarna stanica se nalazi pored
zatvorene regionalne deponije Lovanja. Trenutni kapaciteti postojeće pretovarne stanice su dovoljni za
obije opštine.
Pretovarna stanica će biti opremljena standardnom opremom i uređajima:
▫ Prihvatni spremnik sa transportnom trakom
▫ Rotacijsko sito
▫ Sortirna kabina sa sortirnom trakom
▫ Horizontalna revezibilna transportna traka
Pretovarne stanice se planiraju u svim opštinama načijoj teritoriji se ne nalazi međuopštinska deponija, a
ta mogućnost je data i PPCG.
Opština Tivat
16
Lokalni plan upravljanja otpadom
IV.5. Sakupljanje i zbrinjavanje posebnih vrsta otpada
(Sakupljanje opsanog otpada od domćinsatava i od proizvođača koji
ne podliježu obavezi donošenja plana - ispod 200 kg)
Opasni komunalni otpad nastaje i kao rezultat aktivnosti u domaćinstvima i institucijama. Proizvođači
opasnog komunalnog otpada su: hoteli, škole i univreziteti, poslovne zgrade, državne institucije i
domaćinstva. Ovaj, kao i industrijski opasni otpad zahtijeva pravilno upravljanje.
U tipični opasni otpad iz domaćinstava svrstavaju se:
▫ odbačena električna i elektronska oprema;
▫ akumulatori i baterije;
▫ sredstva za čišćenje;
▫ ostaci boja i lakova, razni organski rastvarači, razređivači boja, sprejevi, razvijači i fiksatori
rastvora, filmovi;
▫ kontaminirani ambalažni materijal;
▫ fungicidi, herbicidi, insekticidi;
▫ farmaceutski proizvodi;
▫ prirodna i sintetička ulja i predmeti vezani za njih (filteri i sl.);
▫ kontaminirani šut i slično.
Za ove vrste otpada resorno ministarstvo donosi posebne propise i njihovo zbrinjavanje će biti
organizovano na nivou cijele Države sistemski pa su stoga rješenja predložena u ovome Planu privremena
ili prelazna do donošenja propisa koji će tačno definisati način sakupljanja i odlaganja posebnih vrsta
otpada, kada će biti urađen i Program sakupljanja opasnog otpada iz domaćinstava i proizvođača koji ne
podliježu obavezi donošenja plana.
▪
električni i elektronski uređaji (TV, kompjuteri, mobiteli, telefoni...)
Način postupanja sa ovom vrstom otpada biće propisan posebnim propisom nadležnoga ministarstva koji
je u pripremi. Prema Državnom planu, u Crnoj Gori treba ustanoviti sistem sakupljanja ovih vrsta otpada.
Lokalne zajednice, će biti dio ovoga ukupnoga sistema. Do momenta odvoza, kako je definisano Državnim
planom, električni i elektronski otpad će se odlagati na izdvojenom mjestu u okviru reciklažnog dvorišta.
Sakupljanje: Ovu vrstu otpada građani će sami dovoziti u reciklažno dvorište.
Lokalna uprava će pregovarati sa trgovačkim radnjama koje prodaju elektronske uređaje i sa servisima da
se kod ugradnje novih djelova i kupovine novih uređaja preuzimaju stari, te da ih oni dovoze u reciklažno
dvorište. Zauzvrat, servisi i radnje koji preuzmu ovu obavezu, biće stimulisani određenim olakšicama od
strane Opštine.
▪
baterije i akumulatori
Državnim planom je predviđeno da se do 2012. godine količina sakupljanje ove vrste otpada uveća na
25%. Zbog malog broja stanovnika, ne može se očekivati znatna količina ovoga otpada na teritoriji opštine
Tivat.
Svi registrovani servisi na teritoriji Opštine biće obavezni imati kontejner za privremeno skladištenje
akumulatora u kojima će se oni pohranjivati do odvoza na krajnje odredište.
Sakupljanje ovoga otpda će biti javno punuđeno i povjereno pivrednom društvu ili preduzetniku uz uslov
da obezbijedi prostor na vlastitom zemljištu, a poštujući odredbe urbanističkih planova i drugih
opštinskih odluka (Odluka o komunalnom redu, Odluka o privremenim objektima kao i druge sanitarne i
ekološke propise i ograničenja koja iz njih proističu...).
Druga je mogućnost organizomanje odlaganja ove vrste otpada u okviru reciklažnog dvorišta.
▪
boje i lakovi
Sakupljanje ovoga otpada će biti javno punuđeno i povjereno pivrednom društvu ili preduzetniku uz uslov
da obezbijedi prostor na vlastitom zemljištu, a poštujući odredbe urbanističkih planova i drugih
opštinskih odluka (Odluka o komunalnom redu, Odluka o privremenim objektima kao i druge sanitarne i
ekološke propise i ograničenja koja iz njih proističu...)
Druga je mogućnost organizovanje odlaganja ove vrste otpada u okviru reciklažnog dvorišta.
Opština Tivat
17
Lokalni plan upravljanja otpadom
▪
otpadna ulja
Postupanje sa ovom vrstom otpada i sve drugo vezano za njegovo zbrinjavanje biće regulisano posebnim
propisom nadležnoga organa državne uprave.
Do uspostavljanja sistema sakupljanja na nivou Države, opština će u reciklažnom dvorištu postaviti
specijalne kontejnere - tankove u koje će otpadno ulje biti odlagano. O nastaloj i prikupljenoj količini
vodće se i precizna evidenciju.
otpadne gume
Sakupljanje i odvoz otpadnih guma će biti povjereno pivrednom društvu ili preduzetniku koji je u obavezi
obezbijediti lokaciju na vlastitom zemljištu na kojoj će se gume odlagati do transporta konačnom
korisniku.
Krajnje dugoročno rješenje je uređenje/organizacija regionalnih odlagališta ovoga otpada. (Državni plan,
strana 42).
otpadna vozila
Otpadna vozila kao i drugi željezni otpad, kao sirovinu koristi željezara Nikšić. Željezara ovu vrstu otpada
sama transportuje posebnim vozilima koje otpad presuju na licu mjesta i takav trasportuju do Željezare.
Preporuka iz Državnog plana je da se ova vrsta otpada sakuplja na regionalnom nivou. Planira se da se
ova vrsta otpada odlaže na deponiju koja će biti pored trasfer stanice zajednička za opštine Kotor i Tivat.
Na ovome odlagalištu vršiće se demontaža vozila i razdvajanje na djelove koji se mogu reciklirati (plastika,
metal, gume, tekstil, ulja) i djelove kojima treba posvetiti posebnu pažnju u smislu daljeg postupanja sa
njima - opasni otpad. Preostali djelovi će se odvoziti krajnjem korisniku. Transport će se obavljati
periodično pozivanjem vozila Željezare ili na drugi način.
limenke iz domaćinstava i ugostiteljskih objekata
Limenke iz domaćinstava će se na zelenim ostrvima odlagati u isti kontejner sa PET ambalažom i odvoziti
u reciklažno dvorište gdje će se ove dvije vrste otpada razdvajati i posebno balirati. Građani mogu i sami
dovoziti sakupljene limenke u reciklažno dvorište. Vlasnici ugostiteljskih objekata će sakupljene limenke
sami odvoziti u reciklažno dvoriše.
otpad životinjskog porijekla
Otpad životinjskog porijekla su uginule ili pregažene domaće i šumske životinje, otpad iz mesara, otpad iz
veterinarskih ustanova. Ova vrsta otpada će se zbrinjavati zatrpavanjem uz odgovarajući tretman
(posipanje krečom) na za to definisanoj lokaciji. Na ovoj lokaciji zatrpavanje može vršiti samo JP
Komunalno preduzeće.
Organ državne uprave nadležan za poslove poljoprivrede, treba da obezbijedi da upravljanje otpadom
životinjskog porijekla bude u skladu sa propisima i standardima Evropske unije vezanim za upravljanje
ovom vrstom otpada. Donošenjem odgovarajućeg podzakonskog akta definisaće se sistem sakupljanja,
tretmana i odlaganje ovih vrsta otpada, kao i sistem vođenja podataka o otpadu životinjskog porijekla.
Do normativnog uređenja ove oblasti, otpad životinjskog porijekla će se odlagati na način kako se to sada
radi.
▪
kanalizacioni mulj
Za sada ne postoji postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda na reginolanom kanalizacionom sistemu za
opštine Tivat i Kotor pa shodno tome nema ni kanalizacionog mulja. Do 2012. godine se očekuje izgradnja
zajedničkog postrojenja za opštine Tivat i Kotor, a njegova lokacija će biti definisana PUP-om Tivat čije
usvajanje se očekuje do kraja 2009. godine.
Pojedinačne septičke jame smiju prazniti samo ovlaštena pravna lica. Pražnjenje se vrši isključivo
posebnim vozilima, a njihova sadržina se smije ispuštati samo u primarni kanalizacioni vod regionalnog
kanalizacionog sistema, mjesto pražnjenja je izvan grada u tivatskom polju.
Način postupanja s kanalizacionim muljem biće definisan podzakonskim aktom koji prirema nadležni
organ državne uprave, iz kojeg će proizaći i obaveze Opštine u vezi sa zbrinjavanjem ove vrste otpada.
Shodno planiranoj dinamici, očekuje se da će postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda biti izgrađeno
tek krajem posmatranog planskog perioda, tako da ovim dokumentom nije obuhvaćeno planiranje
upravljanja kanalizacionim muljem.
Opština Tivat
18
Lokalni plan upravljanja otpadom
▪
inertni otpad (građevinski otpad)
Građevinski otpad se može/će se odlagati na postojećim neuređenim odlagalištima komunalnog otpada
gdje se može koristiti kao prekrivka odnosno za njihovu sanaciju. Da bi se koristio na navedeni način,
inertni građevinski otpad mora se predhodno samljeti u mobilnim postrojenjima za reciklažu
građevinskog otpada.
Pri zbrinjavanju građevinskog otpada, treba osigurati da se
▫ slojevi asfalta uklanjani sa kolovoza odvoze u asfaltne baze, a što je obaveza preduzeća koja se
bave održavanjem puteva;
▫ betonski lom i izdvojeni lom opeke i crijepa koji nastaje pri rušenju zgrada, odvozi na deponije za
inertni otpad;
▫ papir, staklo i plastika izdvoje iz građevinskog otpada i tretiraju kao sekundarna sirovina (predati
ovlašćenim sakupljačima i obrađivačima te vrste otpada).
Opština će sakupljanje i preradu građevinskog otpad a povjeriti javnom komunalnom preduzeću, ili će se
koncesija, u postupku javnog nadmetanja, dodijeliti nekom privrednom društvu ili preduzetniku.
Lokacija na kojoj će se sakupljeni građevinski otpad odlagati radi daljnjeg tretmana biće u krugu
nekadašnje neuređene deponije Sinjarevo koju treba sanirati. Predhodno je potrebno izraditi stručnu
studiju koja će definisati potreban prostor i proces tretmana ovoga otpada.
Finansiranje i održavanje lokacija obezbijediće se iz naknada za dovoz, prihvat i odvoz koje plaća
proizvođač građevinskog otpada.
Budući da je PPCG ostavio mogućnost izgradnje deponija građevinskog materijala, šuta i meterijala iz
otpada u svim opštinama u Crnoj Gori, Opština Tivat će utvrditi lokaciju na svojoj teritoriji kroz
odgovarajuću prostorno plansku dokumentaciju nižeg reda.
medicinski otpad
Medicinski otpad u Tivtu nastaje u
▫ domovima zdravlja Tivat i Radovići
▫ privatnim ordinacijama
▫ kozmetičkim salonima
Aktuelnim prostorno planskim dokumentima nije planirana izgradnja bolnica niti većih zdravstvenih
ustanova na teritoriji tivatske opštine. Međutim, obzirom na planirani budući razvoj Tivta koji
podrazumijeva izgradnju novih turističkih i stambenih kapaciteta visokoga standarda u okviru kojih se
očekuje izgradnja više kozmetičkih salona i wellnes centara, a također i otvaranje novih privatnih
ordinacija, u budućnosti se očekuje znatnija količina medicinskog otpada.
Organ državne uprave nadležan za poslove zdravstva, propisaće uslove odlaganje i način upravljanja
otpadom.
Na nivou Opštine, saglsno principu “zagađivač plaća”, treba insistirati na osposobljavanju postojeće ili
nabavci nove peći za spaljivanje medicinskog otpada u gradskom domu zdravlja kao i nabavci drugih
potrebnih uređaja za tretman te vrste otpada. U istoj peći bi se, uz nadokanu, uništavao medicinski otpad i
iz ostalih izvora njegovoga nastanka na teritoriji Opštine (privatne ordinacije, kozmetički saloni i sl...).
Medicinski otpad čije uništavanje, prema propisu, nije dozvoljeno u peći doma zdravlja, biće odlagan u
skladu sa navedenim propisom.
Moraju se izraditi i implementirati programi edukacije zaposlenih u zdravstvenim ustanovama kao i
planovi upravljanja medicinskim otpadom u svim zdravstvenim ustanovama.
zeleni otpad – kompostiranje
Kako je navedeno u Državnom planu upravljanja otpadom (strana 51.), pored reciklaže, potrebno je
promovisati i sistem za preradu izdvojenog organskog otpada kompostiranjem. Kompostiranje je
djelatnost koja najviše obećava kada se radi o ponovnom korišćenju organskih materijala. Pored
smanjenja zapremine otpada koji treba da bude transportovan i odložen, kompostiranje generiše proizvod
pogodan za primjenu u poljoprivredi ili poboljšanju kvaliteta zemljišta predviđenog za zelene površine.
Opština Tivat
19
Lokalni plan upravljanja otpadom
Regionalnim pristupom upravljanju komunalnim otpadom koji će se primjenjivati u Crnoj Gori,
obuhvaćena je i potreba za regionalnim organizovanjem upravljanja otpadom u dijelu tretmana
biorazgradivog otpada. Planirani sistem upravljanja otpadom za planski period ne obavezuje na izgradnju
centara za biološku obradu otpada kompostiranjem. Međutim, imajući u vidu količine zelenoga otpada
koji se sakuplja uglavnom sa javnih zelenih površina i probleme koji se javljaju kod njegovog zbrinjavanja,
na teritoriji opštine se planira uređenje jednog mjesta za kompostiranje. Kompostište će biti uređeno
neposredno uz reciklažno dvorište. Radi lakšeg i jeftinijeg održavanja Velikog gradskog parka i imajući u
vidu znatnu količinu zelenoga otpada koja tokom cijele godine nastaje održavanjem ovoga spomenika
prirode, na njegovom rubu treba urediti kompostište koje će služiti samo Velikom parku. Istovremeno će
biti, prije svega promovisano ali i konkretnim mjerama stimulirano kompostiranje po domaćinstvima,
naročito u prigradskim naseljima.
Kompost kao konačni proizvod će biti korišten za nasipanje gradskih javnih zelenih površina i parkova i
za rekultiviranje neuređenih površina duž javnih puteva, obale i sl.
V. PROGRAM SAKUPLJANJA OTPADA OD DOMAĆINSTAVA
I OD PROIZVOĐAČA KOJI NE PODLIJEŽU OBAVEZI
DONOŠENJA PLANA
Sakupljanje otpada od domaćinstava i od proizvođača koji ne podliježu obavezi donošenja plana uređeno
je opštinskom Odlukom o komunalnom redu. Ovi poslovi su povjereni JP Komunalno.
Odlukom je utvrđeno:
Korisnici usluga održavanja čistoće u smislu ove odluke su vlasnici stanova i porodičnih stambenih
zgrada, njihovi zakupci i nosioci prava raspolaganja te vlasnici i zakupci poslovnih prostorija na teritoriji
opštine Tivat, a bez obzira na njihovo mjesto stalnog stanovanja.
Komunalni otpad iz stanova sakuplja se i odvozi prema Programu održavanja čistoće. Otpad iz
poslovnih objekata se sakuplja i odvozi u okviru vremena iznošenja kućnog smeća.
JP Komunalno povjerene mu poslove na sakupljanju i odvozu otpada obavlja u skladu sa dva dokumenta:
▪ Godišnji Program održavanja čistoće koji se donosi do kraja tekuće godine za narednu godinu
Program sadrži:
- područije za koje se program donosi,
- vrijeme i način održavanja čistoće na dijelu teritorije opštine za koju se Program donosi,
- tehničko tehnološke uslove za realizaciju programa,
iznos sredstava potrebnih za realizaciju programa
▪ Plan postavljanja kontejnera
Plan sadrži:
- Arhitektonsko rješenje na nivou izvedbenog projekta za uređenje kontejnerskih mjesta,
- Grafički prikaz svake lokacije posebno za postavljanje kontejnera za komunalni otpad;
Lokacija se prikazuje na geodetskoj podlozi u mjerilu 1:1000 i za svaku lokaciju je definisan
broj kontejnera, njihova namjena prema vrsti komunalnog otpada (staklo, limena ambalaža,
ostali kućni otpad), naziv i broj lokacije.
Plan postavljanja kontejnera je sastavni dio Lokalnog plana upravljanja otpadom. Da bi se ukupna
teritorija opštine opremila potrebnim brojem različitih kontejnera prema Planu postavljanja i obezbijedila
zamjena polomljenih, potrebo je nabaviti dodatnih 200 kontejnera.
2010 ....... 100 kontejnera
2011 ....... 100 kontejnera
2012 ....... zamjena dotrajalih i polomljenih kontejnera
2013 ……. zamjena dotrajalih i polomljenih kontejnera
Opština Tivat
20
Lokalni plan upravljanja otpadom
VI. MJERE ZA SPRJEČAVANJE NASTAJANJA I SMANJENJE
KOLIČINA OTPADA
Primarni cilj u upravljanju otpadom je smanjiti njegovu količinu odnosno koristiti svaki otpad koji se
može ponovo koristiti na mjesti njegovoga nastanka ili u blizini. U skladu sa tim potrebno je:
- skladišta i druge trgovine koje robu isporučuju na paletama ili drvenim kutijama, obavezati da iste
pokupe od kupca i vrate ih u skladište,
- korištenje kao goriva drvenog otpada nastalog odbačenom drvenom ambalažom, odbačenom
gradilišnom građom i slično, kao gorivo (određivanje lokacije gdje će se sakupljati ova vrsta otpada sa
koje će građani biti u mogućnosti da ih preuzme za dalju upotrebu),
- korištenje otpadaka od hrane kao hrane za životinje,
- kućno kompostiranje zelenog otpada i otpadaka hrane – stimulisanje i edukacija domaćinstava da
sami vrše kompostiranje u vlastitim dvorištima,
- građevinski otpad koristiti za nasipanje podloga na površinama koje se uređuju; građevinski otpad
treba prije toga drobiti i izdvajati željezo i druge materijale koji nisu pogodni za građevinske radove;
nasipanje vršiti samo u skladu sa projektima,
- zemlju iz iskopa koristiti za nasipanje i uređenje degradiranih površina,
- saradnja sa lokalnim trgovinama i proizvođačima u cilju promovisanja upotrebe papirnih ili brzo
razgradivih plastičnih kesa i ponovnog korištenja ambalaže,
- ponovno korištenje stare stolarije, namještaja, kućanskih aparata ili njihovih djelova.
One vrste otpada koje se ne mogu koristiti na mjestu nastanka, ali se mogu reciklirati, sakupljaće se
organizovano i odvoziti do krajnjeg korisnika. Na ovaj način će se zbrinjavati sljedeći reciklabilni otpad:
▫ papir
▫ PET ambalaža
▫ staklo
▫ staro željezo
▫ upotrebljeno motorno ulje
▫ stare automobilske gume
Za realizaciju prevencije nastajanja otpada i njegove ponovne upotrebe neophodno je razvijati svijest i
znanje građana i privrednih subjekata. U tome cilju će se sprovoditi trajna edukacija, distribucija
materijala o sprečavanju nastajanja otpada, selektivnom odlaganju, reciklaži.
VII. SANACIJA ZATVORENIH DEPONIJA I NEUREĐENIH
ODLAGALIŠTA
Za zatvoreno odlagalište Sinjarevo treba uraditi projekat sanacije kroz koji će biti definisane sve potrebne
radnje za njegovu propisnu sanaciju i iskazan iznos financijskih sredstava potrebnih za njegovu
realizaciju. Za Grabovac je takav projekat već izrađen pa treba planirati sredstva za njegovu realizaciju.
Generalno, plan sanacije se sastoji iz sljedecih faza:
▫
▫
▫
▫
Izrada projekata sanacije zatvorenih odlagališta otpada
Financijska procjena sanacije
Sklapanje budžeta
Realizacija sanacije i konačno zatvaranje
Kao neuređena odlagališta registrovane su sledece lokacije:
▫ prostor pored puta od naselja obala Đuraševići do naselja Đuraševići;
▫ zemljište pored nekategorisanog puta koji vodi do prelivne komore Đuraševići na trasi
cjevovoda Topliš – Radovići
▫ zemljište u naselju Gornje Seljanovo
▫ Lovanja
▫ u naselju Kava
▫ na zemljištu pored puta koji vodi prema groblju na Brdištu
▫ ulaz u Solila
Opština Tivat
21
Lokalni plan upravljanja otpadom
▫ obalni pojas u Verigama
▫ put prema Oblatnom
Sa ovih mjesta, tamo gdje konfiguracija terena dozvoljava, treba odvesti odloženi otpad. Tamo gdje to nije
moguće (na strminama ispod puta) odloženi otpad treba prekriti zemljom ili samljevenim građevinskim
otpadom. Procijeniti potrebu stavljanja fizičkih barijera na pojedinim mjestima kako bi se spriječilo
ponovno nastajanje očišćenih i saniranih odlagališta, te pojačati kontrolu u cilju sprječavanja nastajanja
novih neuređenih odlagališta.
VIII. RAZVIJANJE JAVNE SVIJESTI
Sve intenzivniji tehnološki razvoj društva, kako u cjelini tako i na mikro nivou kakav je lokalna zajednica,
probudio je svijest i savjest i doveo nas do razmišljanja da razvoj treba planirati na bazi održivosti. To
znači odgovoran odnos prema prirodnim resursima i njihovo očuvanje za generacije koje dolaze. Jedan od
ključnih faktora te ostavštine je stvaranje svijesti o ranjivosti prirode i ograničenosti njenih dobara, kako
kod odraslih koji ne razmišljaju ekološki, tako i kod djece i omladine, čiju svijest ne treba ispravljati, već
usmjeravati. Svijest odnosno edukacija o razdvajanju otpada ne može se izdvojiti iz edukacije o važnosti
očuvanja životne sredione uopšte.
Edukacija u oblasti ekologije je širok pojam i obuhvata formalne i neformalne obrazovne metode.
Formalna edukacija provodi se u okviru obrazovnih programa u školama, definsana je školskim
programima i na nju je teško djelovati na lokalanom nivou.
Neformalna edukacija može biti jednako važna ili možda čak i učinkovitija od formalne jer je osmišljavaju
i provode neposredno zainteresovani građani, nevladine organizacije, lokalni mediji - svi oni koji to rade
iz sopstvenog uvjerenja i potrebe da se svijest o važnosti očuvanja životne sredine ojača, a ne zato jer im je
ta obaveza nametnuta. Stoga se planira provođenje programa razvijanja javne svijesti u oblasti ekologije u
kojemu će zajednički učestvovati i provoditi ga svi navedeni subjekti: obrazovne ustanove, nevladine
organizacije i mediji podržani od javnih preduzeća i lokalne uprave.
Edukacija će se provoditi kroz konkretne akcije čiji je efekat trenutno vidljiv kao što je:
▫ opremanje obrazovnih ustanova posudama za razne vrste otpadaka;
▫ organizacija akcija na čišćenju pojedinih lokaliteta;
▫ postavljanje ''zelenih kutija'' po gradu u koje građani mogu ostavljati prijedloge, sugestije, kritike
... koje se odnose na životnu sredinu;
▫ štampanje mjesečnog biltena sa vijestima o životnoj sredini.
Istovremeno će se provoditi različiti obrazovni programi u cilju sticanja i prenošenja znanja koji su
preduslov za sticanje svijesti o važnosti očuvanja životne sredine:
▪
▪
▪
▪
▪
organizacija takmičenja, kvizova;
organizacija izleta sa edukativnim programom;
nagrade i kazne;
ekološko edukativni programi na lokalnom radiju, džinglovi...;
izložbe, literalni sastavi, fotografije...
Edukacija je jedan od najznačajnijih segmenata u mijenjanju odnosa ljudi odnosno našega društva prema
životnoj sredini i razvoju javne svijesti o važnosti očuvanja prirodnog okruženja. Program edukacije svih
uzrasta i slojeva društva je dugoročan projekat koji se mora provoditi u kontinuitetiu. Skupština Opštine
će zato oformiti stručni radni tim čiji zadatak će biti da izradi dugoročni plan i program edukacije o
čuvanju i unapređenju životne sredine kao i da prati njegovu realizaciju. Oblast edukacije će biti opširno
tretirana kroz Lokalni ekološki akcioni plan (LEAP), koji je pored Lokalnog plana upravljanja otpadom,
drugi važan dokument koji treba bitno doprinijeti trajnom poboljšanju stanja životne sredine na teritoriji
opštine Tivat i njezinom trajnom očuvanju.
Uz edukaciju, drugi i jednako važan mehanizam u razvijanju javne svijesti je dosljedno sprovođenje
zakona i propisa. Ovo se u krajnjim slučajevima obezbjeđuje odgovarajućom kaznenom politikom
Dostupnost informacijama je također bitan faktor u jačanju javne svijesti. Uključivanje javnosti u
kampanju podizanja javne svijesti i konačno u odlaganju otpada na željeni i planirani način može se
Opština Tivat
22
Lokalni plan upravljanja otpadom
postići otvorenim pristupom informacijama i otvorenim dijalogom o problemima i teškoćama koje su
prisutne. Ostvarivanje prava pristupa informacijama o stanju životne sredine jedan je od najvažnijih
instrumenata učešća građana u njezinoj zaštiti.
Finasiranje
Da bi se plan edukacije sprovodio, neophodno je osigurati trajan sistem njegovog sprovođenja. Sredstva
za finansiranje edukativnih programa biće osigurana u budžetu opštine, iz donacija, programa stranih
financijera ( fondovi Evropske unije, projekti stranih donatora za nevladine organizacije, ... ), sistemom
‘zagađivač plaća’, od velikih investitora koji će graditi u Tivtu.
IX. INSTITUCIONALNE I NORMATIVNE PROMJENE
Da bi se Lokalni Plan upravljanja otpadom, po njegovom usvajanju mogao primjenjivati, neophodno je
dopuniti ili izmijeniti određene propise kojima lokalna uprava uređuje komunalnu oblast:
▪ Odluka o komunalnom redu
Ova Odluka i Lokalni plan upravljanja otpadom moraju biti međusobno usklađeni pa će odredbe
Odluke biti izmijenjene i/ili dopunjene.
Izmjene Odluke će pripremiti Sekretarijat za urbanizam i stambeno komunalne poslove.
▪ Izmjene i prilagođavanje lokalnih poreza i taksa
U cilju stimulisanja građana i pravnih lica na separatno odlaganje otpada potrebno je izmijeniti i
prilagoditi lokalne propise koji definišu lokalne takse i poreze i ustanoviti olakšice koje će poticati na
aktivno učešće u pravilnom odlaganju i zbrinjavanju komunalnog otpada.
▪ Kazne i sankcije
Da bi cijeli sistem planiranog odlaganja otpada mogao funkcionirati neophodno je ustanoviti i
odgovarajući sistem kazni kojima će biti sankcionirani svi koji ne poštuju plan i propise. U tu svrhu je
potrebno preispitati sve odluke i druge akte koji ovu oblast regulišu na lokalnom nivou.
▪ Reorganizacija Javnog preduzeća
Da bi lokalni plan upravljanja otpadom mogao biti efikasno primijenjen ali i još važnije, da bi se
upravljanje otpadom na teritoriji opštine unaprijedilo i učinilo primjerenim višim standardima EU
kojima težimo, potrebno je reorganizovati JP Komunalno. Ovo preduzeće trenutno objedinjava
nekoliko različitih djelatnosti od interesa za grad: sakuplja i odvozi otpad, održava javnu čistoću,
održava javne zelene površine, upravlja gradskim grobljima, obavlja građevinske radove... Daljnjim
rastom i razvojem grada i težići najboljim rezultatima u svim ovim oblastima koji će moći osigurati
izgled grada primjeren visokim standardima turizma i stanovanja, biće potrebno preispitati sadašnju
organizaciju JP Komunalno. Treba sagledati mogućnosti i potrebe lokalne zajednice te nove
mogućnosti u okviru privatnog sektora i na osnovu analize procijeniti potrebu da se sadašnji sektori
javnog preduzeća organizuju kao zasebna preduzeća (po principu privatno – javnog partnerstva
ukoliko bude interesa).
Ovaj zadatak će zajednički realizovati resorni organi lokalne uprave i JP Komunalno Tivat.
▪ Traženje privatnih partnera
Traženje ponuda za partnerstvo u sakupljanju i odvozu odnosno zbrinjavanju pojedinih vrsta otpada
za koje je ovim planom predviđen takav vid njegovg zbrinjavanja (baterije, elektronski otpad, auto
gume...).
Ovo je zadatak resornog organa lokalne uprave i JP Komunalno.
▪ Pristupanje međuopštinskom preduzeću
Korištenjem zajedničke pretovarne stanice sa opštinom Kotor odnosno, kasnije, izgradnja regionalne
sanitarne deponije zahtijeva pristupanje međuopštinskom preduzeću d.o.o. Lovanja.
Ovo je zadatak resornog organa lokalne uprave i JP Komunalno.
Opština Tivat
23
Lokalni plan upravljanja otpadom
X. AKCIONI PLAN
Br.
OPIS AKTIVNOSTI
1.
Izrada plana postavljanja kontejnera
2.
Definisanje lokacije za reciklažno dvorište,
riješavanje imovinsko-pravnih pitanja i otkup
zemljišta (1. i 2. faza)
Izrada projekta uređenja reciklažnog dovrišta
Čišćenje usputnih neuređenih odlagališta
Usaglašavanje normativnih akata i Plana
upravljanja otpadom
Izrada projekta sanacije zatvorenog odlagališta
Sinjarevo i revizija postojećeg projekta sanacije
zatvorene deponije Grabovac
Izbor lokacija, riješavanje imovinsko-pravnih
pitanja, izrada projekta i opremanje kompostišta
Učešće Opštine u finansiranju izgradnje
regionalne sanitarne deponije komunalnog
čvrstog otpada za opštine Tivat,Kotor i Budvu
(cca18,2%)
Pristupanje međuopštinskom preduzeću DOO
“Lovanja”
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Uređenje zelenih ostrva po gradu (1. i 2. faza)
Definisanje lokacie za odlaganje uginulih
životinja i riješavanje imovinsko-pravnih pitanja
za tu lokaciju
Definisanje lokacija za odlaganje otpadnih vozila
i riješavanje imovinsko-pravnih pitanja za tu
lokaciju
Nabavka potrebnog broja kontejnera (1. i 2. faza)
Institucionalna (re) organizacija
Uređenje i opremanje reciklažnog dvorišta
prema projektu
Nabavka novih vozila za prikupljanje otpada
Sanacija deponije Grabovac
Sanacija deponije Sinjarevo
Edukacija građana: izrada EKO biltena, izrada
programa, priprema radio emisija, školske
aktivnosti
Opština Tivat
OBAVEZA
ROK
JP Komunalno i
Opština Tivat
Jul 2009.
Opština Tivat
Septembar 2009. ÷
Mart 2010.
Opština Tivat
JP Komunalno
Oktobar 2009.
Oktobar 2009.
Opština Tivat
Novembar 2009.
Opština Tivat
Novembar 2009.
Opština Tivat
Januar 2010.
Opština Tivat i
donacije
Januar 2010.
Opština Tivat i
JP Komunalno
JP Komunalno i
Opština Tivat
Januar 2010. ÷ Decembar
2011.
Opština Tivat
Maj 2010.
Opština Tivat
Maj 2010.
JP Komunalno i
Opština Tivat
Opština Tivat
Opština Tivat i
JP komunalno
Opština Tivat i
JP komunalno
Opština Tivat i
donacije
Opština Tivat i
donacije
Predškolske i školske
obrazovne ustanove,
Radio Tivat, Opština
Tivat, NVO
Januar 2010.
Mart 2010. ÷ Jun 2011.
Kraj 2010.
Jun 2010.
Jun 2011.
Oktobar 2011.
Novembar 2012.
Tokom cijelog planskog
perioda
24
Lokalni plan upravljanja otpadom
XI. FINANCIJSKA ANALIZA – DINAMIKA I IZVORI
FINANSIRANJA
Realizacija Lokalnog plana upravljanja otpadom započinje njegovim usvajanjem na Skupštini opštine
Tivat. Njegova realizacija zahtijeva znatna finansijska ulaganja koje lokalna zajednica mora obezbijediti.
Troškovi realizacije Plana su:
Investicioni troškovi
▫ otkup zemljišta i izrada projekta za reciklažno dvorište,
▫ opremanje reciklažnog dvorišta,
▫ otkup zemljišta za odlagališta uginulih životinja i otpadnih vozila,
▫ nabavka kontejnera,
▫ uređenje zelenih ostrva,
▫ nabavka dodatnih vozila.
▫ Učešće Opštine u finansiranju izgradnje regionalne sanitarne deponije komunalnog čvrstog
otpada za opštine Tivat, Kotor i Budvu (cca 18,2%)
Operativni toškovi
▫ radna snaga,
▫ gorivo,
▫ amortizacija opreme.
Troškov sanacije smetlišta i deponija
▫ projekti,
▫ realizacija,
▫ održavanje i monitoring.
Izvori finansiranja
Finasiranje Plana će biti obezbijeđeno iz više izvora i to:
▫ nadoknada od korisnika usluga,
▫ budžet Opštine,
▫ donacije,
▫ prihod od recikliabilnog otpada,
▫ učešće velikih investitora koji će graditi na teritoriji Tivta.
Opština Tivat
25
Lokalni Plan Upravljanja Otpadom 2009 - 2013
FINANCIJSKI PLAN
I
DINAMIKA REALIZACIJE
Godina 2009
broj
aktivnost
ogovornost
JP Komunalno
1.
Izrada Plana postavljanja posuda za sakupljanje otpada
(kontejnera) na teritoriji opštine Tivat
2.
Definisanje lokacije za Reciklažno dvorište , riješavanje imovinskopravnih pitanja i otkup zemljišta ( 1. faza)
Opština Tivat
3.
Izrada projekta uređenja reciklažnog dvorišta
Opština Tivat
4.
Usaglašavanje normativnih akata i Plana upravljanja otpadom
cijena €
1.300
izvor financiranja
rok
Budžet Opštine
Jul '09
Budžet Opštine
Septembar '09
5.000
Budžet Opštine
Oktobar '09
Opština
Tivat
.........
Budžet Opštine
Opština Tivat
4.500
Budžet Opštine
Novembar '09
Opština
1.000
Budžet Opštine Tivat
Novembar '09
34.000
Novembar '09
5.
Izrada projekata sanacije zatvorenog odlagališta Sinjarevo
6.
Revidovanje postojećeg projekta sanacije zatvorene deponije
Grabovac
7.
Čišćenje usputnih neuređenih odlagališta
JP Komunalno
3.000
JP Komunalno
Oktobar '09
Edukacija građanstva: izrada programa, priprema radio emisija,
školske aktivnosti....
UKUPNO
razni partneri
1.200
Budžet, donacije, ...
cijela godina
8.
Opština Tivat
50.000€
25
Lokalni Plan Upravljanja Otpadom 2009 - 2013
Godina 2010
broj
aktivnost
odgovornost
cijena
izvor financiranja
rok
1.
Prva faza nabavake planiranog broja kontejnera zapremine 1,1m3 za
obični i posebnu vrstu otpada u skladu sa Planom postavljanja
kontejnera
(100 kom x 330 €)
JP Komunalno
33.000
JP Komunalno i Budžet
Opštine
Prva polovina
'10
2.
Uređenje zelenih ostrava po gradu u skladu sa Planom postavljanja
kontejnera – 100 mjesta
JP Komunalno
50.000
JP komunalno i Budžet
Opštine
tokom cijele
godine
3.
Reciklažno dvorište riješavanje imovinsko-pravnih pitanja i otkup
zemljišta ( 2. faza) 1000 m2
Opština Tivat
Budžet Opštine
početak '10
Budžet, donacije, .....
tokom cijele
godine
Budžet Opštine, donacije...
januar'10
januar'10
170.000
4.
Edukacija građana – razne aktivnosti
5.
Osnivanje Uređivačkog odbora za izdavanje EKO Biltena, izdavanje
biltena jednom mjesečno, 12 brojeva
Opština Tivat
6.
Izbor lokacija, riješavanje imovinsko-pravnih pitanja, izrada
projekta i opremanje kompostišta
Opština Tivat
31.000
Budžet Opštine, donacije...
7.
Uređenje i opremanje reciklažnog dvorišta prema projektu
JP Komunalno
i
Opština
90.000
JP Komunalno
Opština Tivat
9.
Definisanje lokacija za odlaganje:
• uginulih životinja
• otpadanih vozila
i regulisanje imovinsko-pravnih pitanja.
Opština Tivat
20.000
Budžet Opštine
Maj '10
Učešće Opštine u finansiranju izgradnje regionalne sanitarne
deponije komunalnog čvrstog otpada za opštine Tivat,Kotor i
Budvu (cca18,2%)
UKUPNO
Opština Tivat
970.000
Budžet Opštine , donacije,...
Januar '10
10.
Različiti
partneri
2.000
2.400
Opština Tivat
Jun '10
1.368.400€
26
Lokalni Plan Upravljanja Otpadom 2009 - 2013
Godina 2011
broj
aktivnost
1.
odgovornost
cijena
Nabavka novih vozila za prikupljanje otpada:
1x 9 m3
1 x 16 m3
JP Komunalno
2.
Druga faza nabavake planiranog broja kontejnera zapremine
1,1m3 za obični i posebnu vrstu otpada u skladu sa Planom
postavljanja kontejnera (100komx330eur)
JP Komunalno
33.000
3.
Izdavanje EKO Biltena jednom mjesečno
razni partneri
6.000
4.
Sanacija deponije Grabovac
5.
Edukacija građana
razni partneri
3.000
Uređenje zelenih ostrava po gradu u skladu sa Planom
postavljanja kontejnera – 100 mjesta
JP Komunalno
50.000
100.000
130 .000
opština
100.000
izvor financiranja
JP komunalno i Bužet
Opštine
Jun'11
JP Komunalno i Budžet
Opštine
Jun '11
Budžet Opštine, donacije ....
jednom
mjesečno
Budžet Opštine, Ministarstvo
Oktobar '11
tokom cijele
godine
razni izvori: budžet opštine,
donacije
6.
UKUPNO
Opština Tivat
rok
JP Komunalno i Budžet
Opštine
tokom cijele
godine
422.000€
27
Lokalni Plan Upravljanja Otpadom 2009 - 2013
2012
broj
aktivnost
1.
obaveza
Kontinuirana nabavka i zamjena dotrajalih kontejnera – različiti
programi
2.
Izdavanje EKO Biltena jednom mjesečno
3.
Edukacija
4.
Sanacija deponije Sinjarevo
cijena
izvor finansiranja
rok
JP Komunalno
tokom cijele
godine
jednom
mjesečno
tokom cijele
godine
JP
Komunalno
10 000
razni partneri
6 000
Budžet, donacije....
3 000
Budžet opštine, Ministartstvo,
donacije...
razni partneri
Opštine Tivat,
Kotor, Budva
Opštine Tivat, Kotor, Budva
300 000
319 000€
UKUPNO
Novembar
2012.
2013
broj
aktivnost
1.
obaveza
Kontinuirana nabavka i zamjena dotrajalih kontejnera – različiti
programi
2.
Izdavanje EKO Biltena jednom mjesečno
3.
Edukacija
cijena
JP
Komunalno
10 000
razni partneri
6 000
razni partneri
UKUPNO
3 000
19 000€
izvor finansiranja
rok
JP Komunalno
tokom cijele
godine
Budžet, donacije....
jednom
mjesečno
tokom cijele
godine
Budžet opštine, Ministartstvo,
donacije...
Ukupna procijenjena sredstva potrebna za realizaciju Plana: 2.178.400,00 €
Opština Tivat
28

pametno gospodarimo otpadom 365 dana u godini pilot projekt tako

Organizacijska shema Društva

Poštovani korisnici, Zahvaljujemo Vam na dosadašnjoj suradnji

PROJEKT INFRASTRUKTURE ZA GOSPODARENJE OTPADOM

Razvrstavanje otpada počinje u Vašem domu! Ako još

Otpad ne mora da bude i smeće Otpad ne mora da bude i smeće

komunalnog otpada na području O

postupanje s otpadom 1 str

Akcija „Prateći list“ 2014.

Krupni otpad