Προκήσεις και Περιορισμοί στον Επαγγελματικό Προσανατολισμό Εφήβων με ΔΕΠΥ Μπάρλου Έφη Παιδοψυχίατρος Σημασία Επαγγελματικού Προσανατολισμού • Η επαγγελματική δραστηριότητα καλύπτει το 1/3 της ζωής του ατόμου • Σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στον επαγγελματικό αλλά και προσωπικό τομέα Επαγγελματικός Προσανατολισμός • Διαχρονική διαδικασία με συμβουλευτικό χαρακτήρα • Επιλογή στη διάρκεια της εφηβείας - Αποφυγή της χειρωνακτικής εργασίας, η άκριτη προτίμηση επαγγελμάτων με ακαδημαϊκή έμφαση, η επιδίωξη απασχόλησης στο δημόσιο τομέα και η εξασφάλιση υψηλού κοινωνικού κύρους μέσω των σπουδών και όχι μέσω της επαγγελματικής απόδοσης Παράγοντες που επηρεάζουν την Επαγγελματική Επιλογή • Οικογένεια - ενδοοικογενειακές σχέσεις - επάγγελμα γονέων - μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο γονέων - στάση γονέων και φιλοδοξίες - δομή οικογένειας • Σχολείο - αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών - αξιολόγηση από τους καθηγητές/ άτυπη αξιολόγηση - κουλτούρα του σχολείου • Κοινωνικοί παράγοντες Ψυχομετρικά Εργαλεία (1) • Αξιολόγηση Ικανοτήτων - γλωσσικός συλλογισμός - αριθμητικός συλλογισμός - διαγραμματικός συλλογισμός - έλεγχος δεδομένων - αντίληψη χώρου - μηχανική αντίληψη Ψυχομετρικά Εργαλεία (2) • Επαγγελματικά Ενδιαφέροντα - λίστες επαγγελματικών δραστηριοτήτων • Επαγγελματική Προσωπικότητα - ερωτηματολόγιο • Εργασιακά Κίνητρα - παράγοντες που δραστηριοποιούν το άτομο Επαγγελματικός Προσανατολισμός και ΔΕΠΥ Σύμβουλος (1) Γνώση των συμπτωμάτων της ΔΕΠΥ στην Εφηβεία - τα υπάρχοντα κριτήρια βασίζονται στην σχολική ηλικία - όχι φανερή υπερκινητικότητα - Προεξάρχοντα Συμπτώματα: απροσεξία, χαμηλός αυτοέλεγχος, σχεδιασμό, εκτίμηση των συνεπειών μιας πράξης, διαχείριση χρόνου Σύμβουλος (2) • Παρουσία συμπτωμάτων στη διάρκεια της αξιολόγησης: - υπερβολική ομιλία στη συνεδρία - χαμηλή ανοχή στη ματαίωση - ελλείμματα στον εστιασμό της προσοχής - αναβολή - φτωχή διαχείριση χρόνου - αργοπορία στις συναντήσεις - δυσκολία στο σχεδιασμό - παρορμητικές απαντήσεις Σύμβουλος (3) • Σχετικοί μύθοι - αντιμετώπιση λανθασμένων πεποιθήσεων των εφήβων για τη φύση και την προέλευση των συμπτωμάτων τους που μπορεί να επηρεάσει την πανεπιστημιακή τους πορεία Συμβουλος (4) • Γνώση της Νομοθεσίας: - νόμος 3699/2008: τα παιδιά με ΔΕΠΥ εντάσσονται στην κατηγορία των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Σύμβουλος (5) • Επιπτώσεις της ΔΕΠΥ στην εργασία: - πως τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ επηρεάζουν την εργασία - διαχείριση χρόνου, συνεχής αλλαγή αντικειμένου προσοχής, έναρξη και ολοκλήρωση δραστηριοτήτων, αναβολή, ξεχνά, χαμηλή ανοχή στη ματαίωση, δυσκολία προγραμματισμού και επιλογής προτεραιοτήτων Συμβουλος (6) • Επιλογές επαγγέλματος : - επαγγέλματα που προωθούν την δημιουργικότητα, επιτρέπουν ελαστικότητα στον χώρο εργασίας και περιλαμβάνουν ποικιλία καθηκόντων - επαγγέλματα που απαιτούν προσοχή στις λεπτομέρειες και εξαιρετική προσοχή Μαθητής (1) Αυτοεποπτεία: ο σύμβουλος βοηθά τον έφηβο να αναπτύξει ξεκάθαρη εικόνα των δυνατοτήτων και των αδυναμίών του. - η αυτογνωσία οδηγεί σε ενίσχυση της αυτοεκτίμησης που αποτελεί θεμέλιο λίθο για την εργασία Μαθητής (2) Συνηγορία υπερ του εαυτού: - μεγάλη εξάρτηση από τους γονείς - απουσία αυτονομίας - υπερπροστασία - υπερεμπλοκή Μαθητής (3) • Ρεαλιστικοί στόχοι - αναπλαισίωση: 1. Αναγνώριση των δυσκολιών 2. Αποδοχή 3. Κατανόηση των επιπλοκών σε όλους τους τομείς 4. Στόχοι Συμπεράσματα • Δεν υπάρχουν επιλογές που «απαγορεύονται» • Αναγνώριση και κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων της ΔΕΠΥ, της επίδρασης στον εργασιακό τομέα και των εναλλακτικών επιλογών • Απαραίτητη διαδικασία εκπαίδευσης για διαβίου αυοεποπτεία στον εργασιακό τομέα • Έλεγχος των παρορμητικών επιλογών