Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» Δράση Εθνικής Εμβέλειας «Συνεργασία» «Γεώκλιμα» Ανάπτυξη γεωγραφικού συστήματος κλιματικής πληροφορίας Κωδικός Έργου: 09ΣΥΝ‐31‐1094 EE1 – Προεπεξεργασία Δεδομένων Παραδοτέο Π1.4: ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Υπεύθυνος Φορέας Υλοποίησης: Συνεργαζόμενοι φορείς: Έκδοση: Ημερομηνία παράδοσης: 13/3/2012 Επίπεδο διάχυσης: Συγγραφείς: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΤΜΚ‐ΕΦΑ ΤΓ 4.0 Καταληκτική ημερομηνία: 13/1/2012 Δημόσιο Δ. Μελάς (ΤΜΚ‐ΕΦΑ), Χ. Φείδας (ΤΜΚ‐ΕΦΑ) , Π. Ζάνης (ΤΜΚ‐ΕΦΑ), , Ι. Κιουτσιούκης (ΤΜΚ‐ΕΦΑ), Γ. Μαρουγιάννη (ΤΜΚ‐ΕΦΑ), Μ. Βαΐτης (ΤΓ), Α. Κίζος (ΤΓ), Ν. Λιώρα (ΤΜΚ‐ΕΦΑ), Δ. Παπαναστασίου (ΤΜΚ‐ΕΦΑ) Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ © Copyright 2011 Η σύμπραξη του έργου «Γεώκλιμα» Το παρόν κείμενο δημοσιεύτηκε με τη σύμφωνη γνώμη όλων των φορέων της σύμπραξης. Περιέχει υλικό τα δικαιώματα του οποίου ανήκουν στην κοινοπραξία του έργου «Γεώκλιμα» και το οποίο δεν μπορεί να αναπαραχθεί χωρίς άδεια από την σύμπραξη. Η έρευνα που οδήγησε στα αποτελέσματα του παρόντος κειμένου χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΝ ΙΙ) και από Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ). Η σύμπραξη του έργου αποτελείται από τους φορείς: Α/Α Φορέα Επωνυμία Φορέα Συντομογραφία Φορέα Τομέας Μετεωρολογίας & Κλιματολογίας και Εργαστήριο Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ΤΜΚ‐ΕΦΑ 2 Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία ΕΜΥ 3 Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου ΤΓ 4 Singular Logic Α.Ε SL 5 DRAXIS Περιβαλλοντική Α.Ε. Δράξις 1 (Συντονιστής) 1 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ .................................................................................................................................... 3 2. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ........................................................... 4 2.1 Στατιστική ανάλυση κλιματικών δεδομένων .......................................................................... 4 2.2 Υπολογισμός των τάσεων ...................................................................................................... 10 3. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ..... 16 3.1 Βροχόπτωση .......................................................................................................................... 17 3.2 Θερμοκρασία Επιφάνειας Εδάφους (Land Surface Temperature ‐ LST) ............................... 20 3.3 Κανονικοποιημένος δείκτης βλάστησης (Normalized Difference Vegetation Index ‐ NDVI) 22 3.4 Κλάσμα Νέφωσης του MODIS ............................................................................................... 25 3.5 Δείκτης Αστάθειας Lifted Index του MODIS .......................................................................... 27 3.6 Δείκτης Αστάθειας Total Totals Index του MODIS ................................................................ 30 3.7 Δεδομένα Κάλυψης Γης CORINE (Coordination of information on the environment) .......... 32 3.8 Δεδομένα Κάλυψης Γης GlobeCorine .................................................................................... 34 4. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ............................ 37 ΑΝΑΦΟΡΕΣ ....................................................................................................................................... 47 2 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ερευνητικό έργο «Ανάπτυξη Γεωγραφικού Συστήματος Κλιματικής Πληροφορίας (ΓΕΩΚΛΙΜΑ)» στοχεύει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών (ΓΣΠ) το οποίο θα έχει τη δυνατότητα διαχείρισης, ανάλυσης, μοντελοποίησης και οπτικοποίησης του συνόλου της πληροφορίας που σχετίζεται έμμεσα ή άμεσα με το κλίμα της Ελλάδας, των παραγόντων που το διαμορφώνουν, τη διαχρονική του εξέλιξη στο παρελθόν και τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του στο άμεσο μέλλον. Απώτερος στόχος του έργου είναι η δημιουργία μιας καινοτόμου, σύγχρονης τεχνολογίας πληροφοριών η οποία θα αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο για τη μελέτη των κλιματικών μεταβολών στη χώρα μας, παρέχοντας άμεσα και με διαδραστικό τρόπο, συνδυασμένες πληροφορίες που σχετίζονται με τη μεταβολή του κλίματος στο χώρο και το χρόνο σε κάθε περιοχή της ελληνικής επικράτειας. Η τεχνολογία αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα γνωσιακό υπόβαθρο αναφοράς σε θέματα κλίματος και κλιματικών μεταβολών, στο οποίο θα μπορούν να βασιστούν οι μελλοντικές εκτιμήσεις των περιβαλλοντικών και κοινωνικό‐οικονομικών επιπτώσεων τους. Η παρούσα έκθεση αφορά στο παραδοτέο Π1.4 του έργου με τίτλο «Έκθεση τεκμηρίωσης των δεδομένων». Πρόκειται για αναφορά στα πλαίσια της οποίας γίνεται τεκμηρίωση του σετ των συμβατικών κλιματικών, δορυφορικών κλιματικών και περιβαλλοντικών και κοινωνικοοικονομικών δεδομένων, πρωτογενών και δευτερογενών, ως προς την πηγή, το είδος, τη διάρκεια, τη χωρική κάλυψη, την ποιότητα, τη μορφή των αρχείων και άλλων χαρακτηριστικών. Οι πληροφορίες αυτές είναι απαραίτητες για την εισαγωγή των δεδομένων αυτών στη βάση γεωγραφικών δεδομένων που θα δημιουργηθεί στην ενότητα εργασίας 3 (ΕΕ3). Υπεύθυνος της εργασίας αυτής είναι ο ΤΜΚ‐ΕΦΑ, όμως συμμετέχουν και οι φορείς που εμπλέκονται επίσης στη συλλογή και στη δημιουργία του σετ δεδομένων του έργου. 3 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 2. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Στην παρούσα έκθεση περιγράφονται τα δεδομένα που παρήχθησαν από την προεπεξεργασία των κλιματικών δεδομένων (θερμοκρασία, βροχόπτωση, υγρασία, καιρικά φαινόμενα, πίεση, ηλιοφάνεια, άνεμος, νέφωση), που θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία της γεωγραφικής βάσης κλιματικής πληροφορίας του έργου «Γεώκλιμα». Κύρια πηγή των δεδομένων είναι η κλιματική βάση της ΕΜΥ, η οποία είναι εγκατεστημένη στο υπολογιστικό της κέντρο. Η ΕΜΥ διαθέτει ένα ευρύ δίκτυο μετεωρολογικών σταθμών με τις παρατηρήσεις του οποίου δημιούργησε και συντηρεί ένα μοναδικό στο είδος του αρχείο κλιματικών δεδομένων το οποίο καλύπτει όλη την έκταση του ελληνικού χώρου για την περίοδο από το 1950 μέχρι και σήμερα. Η συμμετοχή της ΕΜΥ αφορά στη διάθεση και την προεπεξεργασία των δεδομένων της κλιματικής βάσης δεδομένων της. 2.1
Στατιστική ανάλυση κλιματικών δεδομένων Το σετ των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε αποτελείται από παρατηρήσεις από μετεωρολογικούς σταθμούς του δικτύου της ΕΜΥ. Πρόκειται για παρατηρήσεις 27 μεταβλητών οι οποίες παρουσιάζονται στον πίνακα Ι και περιλαμβάνουν θερμοκρασία επιφάνειας, ύψος υετού, υγρασία, καιρικά φαινόμενα, πίεση, νέφωση, ταχύτητα ανέμου και ηλιοφάνεια. Αρχικά εξετάσθηκαν συνολικά οι χρονοσειρές από 89 σταθμούς. Αποφασίσθηκε η αξιοποίηση χρονικής περιόδου 30 ετών για τη στατιστική ανάλυση των κλιματικών δεδομένων. Με βάση αυτήν την απαίτηση ο αριθμός των διαθέσιμων σταθμών για τη στατιστική ανάλυση μειώθηκε στους 79 σταθμούς. Η επιλογή της βέλτιστης περιόδου έγινε με βάση τον αριθμό των σταθμών που καλύπτουν αυτήν την περίοδο, ο οποίος καθορίζεται από: α) τη μέγιστη χρονοσειρά συνεχών καταγραφών και β) τον αριθμό των ελλιπών μηνιαίων τιμών μέσα στη χρονοσειρά αυτής της περιόδου. Για το σκοπό αυτό καθορίστηκε ένα ανώτερο κατώφλι στον αριθμό ελλιπών τιμών για κάθε χρονοσειρά, βάσει του οποίου η χρονοσειρά κάθε σταθμού γίνεται αποδεκτή. Η βέλτιστη χρονική περίοδος αξιοποίησης των χρονοσειρών που ανέδειξε η ανάλυση ήταν η περίοδος 1975‐2004. 4 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας Ι: Μετεωρολογικές παράμετροι για τη δημιουργία της γεωγραφικής βάσης κλιματικής πληροφορίας του έργου «Γεώκλιμα» Ώρες Ηλιοφάνειας Νέφωση ‐ Μέση Ολική Νέφωση Φαινόμενα ‐ Aριθμός Ημερών Καταιγίδας ‐ Αριθμός Ημερών Χιονιού ‐ Αριθμός Ημερών Βροχής ‐ Αριθμός Ημερών Όμβρου Υγρασία ‐ Μέση Σχετική Υγρασία ‐ Μέσος Δείκτης Δυσφορίας DI ‐ Μεγαλύτερος Μέσος Ημερήσιος Δείκτης Δυσφορίας DI ‐ Μικρότερος Μέσος Ημερήσιος Δείκτης Δυσφορίας DI Μέση θερμοκρασία ‐ Μέση Θερμοκρασία Πίεση ‐ Μέση Πίεση στη Μέση Στάθμη Θάλασσας Άνεμος ‐ Μέση Ταχύτητα Ανέμου (knots) Υετός ‐ Ύψος Υετού (18 εως 18 UTC)(mm) ‐ Αριθμός Ημερών με Υετό ≥ 1.0 mm ‐ Αριθμός Ημερών με Υετό ≥ 0.1 mm Μέγιστη θερμοκρασία ‐ Μέση Μέγιστη Θερμοκρασία ‐ Αριθμός Ημερών με Μέγιστη Θερμοκρασία ≤0oC(ολικός παγετός) ‐ Αριθμός Ημερών με Μέγιστη Θερμοκρασία >0oC, ≥20 o
C, ≥30 oC, ≥35 oC, ≥40 oC Ελάχιστη θερμοκρασία ‐ Μέση Ελάχιστη Θερμοκρασία ‐ Αριθμός Ημερών με Ελάχιστη Θερμοκρασία <0oC, < ‐10 o
C, ≥20 oC α. Πρωτογενή δεδομένα Τα πρωτογενή κλιματικά δεδομένα που παραχωρήθηκαν από την ΕΜΥ για την υλοποίηση των στόχων της πρώτης ενότητας εργασίας του έργου (ΕΕ1) αποτελούνται από 79 αρχεία σε format .xls (ένα αρχείο ανά σταθμό). Τα αρχεία αυτά μετατράπηκαν σε αρχεία ascii. Κάθε αρχείο .xls ανά σταθμό διασπάσθηκε σε 27 αρχεία ascii, ένα για κάθε μια μετεωρολογική μεταβλητή. Συνολικά δημιουργήθηκαν 27 79 2133 αρχεία, τα οποία έχουν την ονομασία staXXvarYY.txt, όπου ΧΧ ο κωδικός αριθμός του σταθμού και όπου ΥΥ ο κωδικός αριθμός της μετεωρολογικής παραμέτρου, οι οποίοι παρουσιάζονται στους πίνακες ΙΙ και ΙΙΙ αντίστοιχα. Κάθε αρχείο αποτελείται από 13 στήλες και 30 γραμμές. Η πρώτη στήλη είναι τα έτη των παρατηρήσεων και οι επόμενες 12 στήλες είναι οι μηνιαίες τιμές για κάθε μετεωρολογική παράμετρο (μία στήλη ανά μήνα). Αναφέρεται ότι στην περίπωση που στο μηνιαίο δείγμα υπάρχει μεγάλος αριθμός ελλιπών ημερήσιων τιμών, τότε η μηνιαία τιμή δεν υπολογίζεται και η εγγραφή για τον μήνα αυτό σημειώνεται ως NaN (κενή εγγραφή). 5 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας ΙΙ: Κωδικός αριθμός σταθμού (ΧΧ) Κωδ. αριθ. 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Σταθμός Αγχίαλος Αγρίνιο Αιδηψός Αίγινα Αίγιο Άκτιο Αλεξανδρούπολη
Αλίαρτος Ανδραβίδα Ανώγεια Αράχωβα Άραξος Άργος Αργοστόλι Άρτα Ζάκυνθος Άστρος Δεσφίνα Διαβολίτσι Δομοκός Κωδ. αριθ. 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Σταθμός
Δράμα
Έδεσσα
Ελευσίνα
Ελληνικό
Φλώρινα
Φούρνη
Γύθειο
Γόρτυς
Ιεράπετρα
Ιωάννινα
Ηράκλειο
Καλάβρυτα
Καλαμάτα
Καλαμπάκα
Κάρπαθος
Σάμος
Καστέλλι
Καστοριά
Καβάλα
Κέρκυρα
Κωδ. αριθ. 41
43
46
47
48
49
51
52
53
54
55
56
57
58
61
62
63
65
66
67
Σταθμός
Κύθηρα
Κόνιτσα
Κοζάνη
Λαμία
Λάρισα
Λήμνος
Μεθώνη
Μίκρα
Μήλος
Μυτιλήνη
Ν.Φιλαδέλφεια
Νάξος
Ναύπακτος
Παλαιόχωρα
Πάτρα
Πειραιάς
Πύργος
Ρέθυμνο
Ρόδος
Σαντορίνη
Κωδ. αριθ. 68 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 89 Σταθμός Σέρρες Σητεία Σκύρος Σκόπελος Σούδα Σουφλί Σπάρτη Σπάτα Σπέτσες Στεφάνι Τανάγρα Τατόι Τυμπάκι Τρίκαλα Ημαθ.
Τρίκαλα Θεσσ.
Τρίπολη Ξανθη Χίος Α/Δ Ζάρος 6 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας ΙΙΙ: Κωδικός αριθμός μετεωρολογικής παραμέτρου (ΥΥ) Κωδικός αριθμός 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 26 32 33 34 Μετεωρολογική παράμετρος Ηλιοφάνεια σε ώρες Νέφωση σε όγδοα Αριθμός ημερών καταιγίδας Αριθμός ημερών χιονιού Αριθμός ημερών βροχής Αριθμός ημερών όμβρου Μέση πίεση στη μέση στάθμη της θάλασσας (hPa) Ταχύτητα ανέμου σε κόμβους Ύψος υετού σε mm Αριθμός ημερών με ύψος υετού ίσο με ή μεγαλύτερο από 1mm Αριθμός ημερών με ύψος υετού ίσο με ή μεγαλύτερο από 0.1mm Μέγιστη θερμοκρασία σε °C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία ίση με ή μικρότερη από 0°C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία μεγαλύτερη από 0°C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία ίση με ή μεγαλύτερη από 20°C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία ίση με ή μεγαλύτερη από 30°C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία ίση με ή μεγαλύτερη από 35°C Αριθμός ημερών με μέγιστη θερμοκρασία ίση με ή μεγαλύτερη από 40°C Ελάχιστη θερμοκρασία σε °C Αριθμός ημερών με ελάχιστη θερμοκρασία ίση με ή μικρότερη από 0°C Αριθμός ημερών με ελάχιστη θερμοκρασία ίση με ή μικρότερη από ‐10°C Αριθμός ημερών με ελάχιστη θερμοκρασία ίση με ή μεγαλύτερη από 20°C Μέση θερμοκρασία σε °C Σχετική υγρασία (%) Δείκτης δυσφορίας σε °C Μέγιστος μέσος ημερήσιος δείκτης δυσφορίας σε °C Ελάχιστος μέσος ημερήσιος δείκτης δυσφορίας σε °C 7 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ β. Αποτελέσματα στατιστικής ανάλυσης Τα αρχεία των μηνιαίων τιμών των 27 μεταβλητών επεξεργάσθηκαν στατιστικά. Αρχικά υπολογίσθηκαν οι μέσες και οι αθροιστικές ετήσιες και εποχιακές τιμές και στη συνέχεια υπολογίσθηκαν κλασικές στατιστικές παράμετροι όπως οι ακρότατες τιμές και η τυπική απόκλιση ανά μήνα καθώς και η 5η, η 90η και η 95η ποσοστιαία θέση (δηλαδή η νιοστή θέση, κάτω από την οποία βρίσκεται το ν% των παρατηρήσεων). Τα αρχεία που παρήχθησαν έχουν φορμάτ ascii και διατηρούν την ίδια ονομασία με τα αρχικά αρχεία. Αποτελούνται από 18 στήλες και 30 γραμμές δεδομένων. Προηγούνται των γραμμών δεδομένων τέσσερις γραμμές κεφαλίδων (headers), όπου αναγράφονται το όνομα του σταθμού και ο διεθνής αριθμός ταυτότητάς του και το όνομα της μετεωρολογικής παραμέτρου. Η πρώτη στήλη αναφέρεται στα έτη παρατηρήσεων, οι επόμενες 12 στις μηνιαίες τιμές ενώ η επόμενες 5 στήλες είναι η μέση ή η αθροιστική ετήσια τιμή και οι εποχιακές τιμές. Υπάρχουν 30 γραμμές μηνιαίων τιμών, για τις οποίες έχει πραγματοποιηθεί συμπλήρωση ελλιπών τιμών με συγκεκριμένη μεθοδολογία, η οποία περιγράφεται αναλυτικά στην έκθεση για την προεπεξεργασία των δεδομένων (παραδοτέο Π1.2). Στην επόμενες επτά γραμμές που ακολουθούν κάτω από τις γραμμές δεδομένων παρουσιάζονται οι στατιστικές παράμετροι που υπολογίσθηκαν, δηλαδή η μέση τιμή, η μέγιστη τιμή, η ελάχιστη τιμή, η τυπική απόκλιση και η 5η, η 90η και η 95η ποσοστιαία θέση ανά στήλη αντίστοιχα. Αναφέρεται ότι τέθηκε ο περιορισμός να μην υπολογίζεται η μέση ή αθροιστική ετήσια τιμή όταν σε ένα έτος λείπουν περισσότερες από τέσσερις μηνιαίες τιμές, ενώ οι εποχιακές τιμές δεν υπολογίζονται αν λείπει έστω μια από τις τρεις απαιτούμενες μηνιαίες τιμές. Οι εποχιακές τιμές υπολογίσθηκαν ως εξής: 
για τη μεταβλητή ύψος υετού και για τις μεταβλητές ημερών βροχής, ημερών με υετό 1.0mm και ημερών με υετό ≥ 0.1mm η ετήσια τιμή υπολογίσθηκε ως άθροισμα των 12 μηνιαίων τιμών από την 1η Σεπτεμβρίου μέχρι τις 31 Αυγούστου, αντιστοιχώντας στο έτος στο οποίο ανήκει ο Ιανουάριος. Η εποχιακή τιμή του φθινοπώρου για ένα έτος προκύπτει ως άθροισμα των μηνιαίων τιμών του Σεπτεμβρίου, του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου του προηγούμενου έτους, η εποχιακή τιμή του χειμώνα προκύπτει ως το άθροισμα των μηνιαίων τιμών του Δεκεμβρίου, του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου και αντιστοιχεί στο έτος, στο οποίο ανήκει ο Ιανουάριος. Αντίστοιχα υπολογίζονται οι εποχιακές τιμές της άνοιξης και του καλοκαιριού. 
Για τις υπόλοιπες μεταβλητές, η ετήσια τιμή προκύπτει ως το άθροισμα (για τις μεταβλητές που μετρώνται σε αριθμό ημερών) ή η μέση τιμή των 12 μηνιαίων τιμών από το Δεκέμβριο μέχρι τον Νοέμβριο, αντιστοιχώντας στο έτος, στο οποίο ανήκει ο Ιανουάριος. Οι εποχιακές τιμές υπολογίζονται ομοίως με το ύψος υετού. 8 Πίνακας ΙV: Παράδειγμα αρχείου στατιστικής ανάλυσης
******** GEOCLIMA ‐ HNMS DATABASE ********
Monthly, seasonal and annual Statistics
Aghialos (STAID 16665) Mean temperature in °C Year
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
mean
max
min
std
p05
p50
p95
Jan
5.74
7.23
7.07
5.84
6.17
5.33
3.49
6.66
6.44
7.47
7.46
8.43
8.34
8.64
5.25
5.56
5.56
6.09
6.6
9.06
7.67
7.54
7.85
7.71
7.63
4.1
8.44
5.58
9.67
5.55
68.057
9.67
3.49
14.573
4.1
6.865
9.06
Feb 5.7 6.54 10.75 9.54 8.53 6.67 7.18 4.87 5.22 8.06 5.55 8.63 8.85 7.92 8.41 9.14 7.04 6.4 5.37 8.11 10.47 7.52 7.87 8.91 7.36 7.95 9.23 10.06 4.21 8.08 76.713 10.75 4.21 16.722 4.87 7.935 10.47 Mar 11.38 9.53 10.65 11.23 11.76 9.95 12.25 9.02 9.91 9.21 9.85 10.09 5.6 9.75 11.4 12.08 10.7 9.57 9.83 11.42 10.83 7.32 9.41 8.12 10.78 9.76 15.07 11.57 8.58 10.67 10.243
15.07 5.6 16.975
7.32 10.02 12.25 Apr
14.63
14.01
14.89
14.02
12.99
12.89
14.54
12.34
15.77
12.17
15.72
15.43
13.46
13.05
16.21
15.52
13.48
14.22
14.03
15.77
14.01
12.88
11.4
16.03
15.94
16.12
14.62
13.87
12.77
14.6
14.246
16.21
11.4
13.218
12.17
14.125
16.12
May
20.12
18.47
20.95
19.11
19.37
18.02
18.23
17.81
21.07
19.38
20.98
19.35
17.83
19.57
18.36
19.71
17.41
17.31
19.34
20.64
20.06
21.37
21.05
19.15
20.78
21.17
19.71
19.39
21.22
18.62
19.518
21.37
17.31
12.351
17.41
19.385
21.22
Jun
23.58
23.29
25.36
25.73
26.02
23.87
25.82
24.63
22.41
23.52
25.12
25.19
24.76
25.4
23.36
25.16
25.12
23.85
25.63
24.75
26.06
25.44
25.19
25.77
26.26
25.64
25.42
25.95
26.77
24.51
24.986
26.77
22.41
10.305
23.29
25.19
26.26
Jul
26.87
25.56
28.04
27.07
26.21
27.08
26.4
25.62
26.91
25.62
26.43
26.46
27.72
29.25
26.17
27.51
26.43
25.63
26.81
26.81
26.96
26.88
28.15
28.29
27.77
28.26
28.7
28.17
28.03
27.19
27.1
29.25
25.56
0.976
25.62
26.935
28.7
Aug
24.92
23.13
26.95
25.18
25.32
25.81
25.41
25.69
24.74
24.33
26.76
27.54
25.86
27.45
26.46
25.36
25.81
27.69
26.55
27.31
25.77
26.1
25.28
27.42
27.5
27.5
27.48
26.16
27.28
26.83
26.186
27.69
23.13
11.371
24.33
26.13
27.54
Sep
23.35
20.96
21.6
20.64
21.71
22.01
22.5
22.47
21.61
23.02
22.33
23.11
23.95
23.27
22.95
22.18
21.98
22.16
22.82
25.15
23.09
21.81
20.55
22.33
22.72
22.66
24.19
21
21.65
22
22.392
25.15
20.55
10.283
20.64
22.33
24.19
Oct 16.89 17.35 15.53 15.38 15.33 18.23 19.59 17.26 15.95 19.11 15.12 16.98 15.74 16.66 15.56 17.2 17.85 20.34 19.4 18.94 15.37 15.32 15.43 18.42 19.27 16.2 18.8 17.14 18.19 19.04 17.253 20.34 15.12 15.863 15.32 17.17 19.59 Nov
11.27
12.27
13.91
9.06
12.29
13.7
9.62
10.38
10.81
12.32
13.26
10.38
11.95
8.29
11.46
13.74
12.5
12.98
10.35
12.07
9.68
12.87
12.64
12.48
12.57
14.12
11.3
12.92
13.05
12.61
11.895
14.12
8.29
1.497
9.06
12.305
13.91
Dec
7.02
8.58
6.42
10.15
8.85
8.32
10.13
8.91
7.71
7.37
9.43
5.87
8.47
6.11
6.88
8.7
4.27
6.95
10.36
8.2
11.01
9.49
8.45
6.42
9.55
9.11
2.93
8.57
7.69
9.83
80.58
11.01
2.93
18.08
4.27
8.46
10.36
Annual
15.954
15.447
17.023
15.768
16.321
16.034
16.113
15.573
15.813
15.993
16.329
16.752
15.828
16.477
15.975
16.67
16.048
15.876
16.14
17.532
16.514
16.338
16.192
16.923
17.083
16.919
17.673
16.228
16.666
16.449
16.355
17.673
15.447
0.542
15.573
16.275
17.532
Winter
(DJF)
61.467
6.93
8.8
72.667
82.833
6.95
6.33
7.22
68.567
77.467
67.933
8.83
76.867
83.433
6.59
71.933
7.1
55.867
63.067
91.767
8.78
8.69
84.033
83.567
71.367
7.2
89.267
6.19
74.833
71.067
74.803
91.767
55.867
0.973
61.467
7.21
89.267
Spring
(MAM)
15.377
14.003
15.497
14.787
14.707
13.62
15.007
13.057
15.583
13.587
15.517
14.957
12.297
14.123
15.323
15.77
13.863
13.7
14.4
15.943
14.967
13.857
13.953
14.433
15.833
15.683
16.467
14.943
14.19
14.63
14.669
16.467
12.297
0.953
13.057
14.747
15.943
Summer
(JJA)
25.123
23.993
26.783
25.993
25.85
25.587
25.877
25.313
24.687
24.49
26.103
26.397
26.113
27.367
25.33
26.01
25.787
25.723
26.33
26.29
26.263
26.14
26.207
27.16
27.177
27.133
27.2
26.76
27.36
26.177
26.091
27.367
23.993
0.845
24.49
26.127
27.36
Autumn
(SON)
17.17
16.86
17.013
15.027
16.443
17.98
17.237
16.703
16.123
18.15
16.903
16.823
17.213
16.073
16.657
17.707
17.443
18.493
17.523
18.72
16.047
16.667
16.207
17.743
18.187
17.66
18.097
17.02
17.63
17.883
17.18
18.72
15.027
0.833
16.047
17.192
18.493
2.2 Υπολογισμός των τάσεων Το σετ των δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό των τάσεων αποτελείται από παρατηρήσεις από έναν αριθμό σταθμών, ο οποίος διαφέρει ανά μεταβλητή. Οι μετεωρολογικές παράμετροι για τις οποίες υπολογίσθηκαν οι τάσεις (ετήσια και εποχιακές) επιλέχθηκαν να είναι η βροχόπτωση και η μέγιστη, η μέση και η ελάχιστη θερμοκρασία. Η ανάλυση των τάσεων αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί για δύο χρονικές περιόδους για τη μέση, τη μέγιστη και την ελάχιστη θερμοκρασία (1956 – 2010 και ενδιάμεση περίοδος 1955 – 2004) και για τρεις χρονικές περιόδους για τη βροχόπτωση (1955 – 2010 και ενδιάμεσοι περίοδοι 1955 – 2004 και 1955 – 2006). Ωστόσο, παρουσιάστηκε πρόβλημα στην εύρεση έγκυρης πηγής κλιματικών δεδομένων ελληνικών σταθμών για τα έτη 2005 – 2010, καθώς για την εξαετία αυτή η βάση δεδομένων της ΕΜΥ εμφανίζει ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό ελλείψεων για τους περισσότερους σταθμούς. Επιπλέον, για τα διαθέσιμα πρωτογενή (ημερήσια) δεδομένα της βάσης της ΕΜΥ για την εξαετία αυτή δεν έχει διενεργηθεί ποιοτικός έλεγχος. Αποφασίστηκε λοιπόν να χρησιμοποιηθούν για τη χρονική περίοδο 2005 – 2010 για την ανάλυση των τάσεων των μετεωρολογικών μεταβλητών βρόχοπτωση, μέγιστη και ελάχιστη θερμοκρασία, εκτός από την κλιματική βάση της ΕΜΥ, η κλιματική βάση του Εθνικού Ωκεανογραφικού και Ατμοσφαιρικού Ινστιτούτου των Η.Π.Α. (http://iridl.ldeo.columbia.edu/SOURCES/.NOAA/.NCEP/.CPC/.EVE/). Η κλιματική αυτή βάση επιλέχθηκε επειδή παρουσιάζει υψηλό βαθμό συσχέτισης με τη βάση της ΕΜΥ. Η διαπίστωση αυτή προκύπτει και από τα διαγράμματα των σχημάτων 1 και 2, όπου φαίνεται για τέσσερις σταθμούς, για τη χρονική περίοδο 2000 – 2003, η σύγκριση των δεδομένων των δύο βάσεων για τη μέγιστη και για την ελάχιστη θερμοκρασία. Είναι εμφανές ότι όλες οι τιμές είναι πολύ κοντά στην κύρια διαγώνιο. Επίσης, για τη μέση θερμοκρασία για τρεις σταθμούς αντλήθηκαν ημερήσια δεδομένα από την κλιματική βάση European Climate Assessment and Dataset, που υποστηρίζεται από το European Climate Support Network (http://eca.knmi.nl/dailydata/index.php). Τα δεδομένα αυτά ελέγχθηκαν ποιοτικά και στη συνέχεια υπολογίσθηκαν οι μέσες μηνιαίες τιμές. Παράλληλα με τον υπολογισμό των τάσεων πραγματοποιήθηκε και ο έλεγχος της στατιστικής σημαντικότητας για το επίπεδο 95%, τιμή που υιοθετείται συνήθως σε ανάλογες μελέτες. Αναφέρεται ότι στα αρχεία που χρησιμοποιήθηκαν για την ανάλυση των τάσεων των τεσσάρων μεταβλητών τέθηκε ως μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό ελλιπών τιμών στο σύνολο της χρονοσειράς το 2%. Λάρισα ‐ μέση μηνιαία Τmax 2000‐03
40
35
35
30
30
Tmax - EVE
Tmax - EVE
Ελληνικό ‐ μέση μηνιαία Τmax 2000‐03
40
25
20
15
r = 0,99994
10
25
20
15
r = 0,99978
10
5
5
0
0
0
5
10
15
20
25
30
35
40
0
5
10
15 20 25 30
Τmax - ΕΜΥ
Tmax - EMY
Τρίπολη ‐ μέση μηνιαία Τmax 2000‐
03
25
30
20
25
15
10
15
‐5
r = 0,99951
10
5
0
‐5
20
r = 0,99967
5
40
Σκύρος ‐ μέση μηνιαία Τmax 2000‐03
35
Tmax ‐ EVE
Tmax - EVE
30
35
0
5
10
15
20
25
0
30
0
Tmax - EMY
5
10
15 20
25
Tmax - EMY
30
35
Σχήμα 1: Σύγκριση κλιματικών βάσεων ΕΜΥ – EVE για 4 σταθμούς για την περίοδο 2000‐2003 για τη μέγιστη θερμοκρασία (στα διαγράμματα φαίνονται οι συντελεστές συσχέτισης) Ελληνικό ‐ μέση μηνιαία Τmin 2000‐03
30
30
25
25
20
20
Tmin ‐ EVE
Tmin ‐ EVE
Λάρισα ‐ μέση μηνιαία Tmin 2000‐03
15
15
r = 0,99977
10
5
5
0
‐5
‐5
r = 0,99976
10
0
0
5
10
15
Tmin ‐ EMY
20
25
30
0
5
10
15
20
Tmin ‐ EMY
25
30
Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τρίπολη ‐ μέση μηνιαία Τmin 2000‐03
25
15
20
Tmin ‐ EVE
20
10
Τmin ‐ EVE
‐10
Σκύρος ‐ μέση μηνιαία Τmin 2000‐03
15
5
10
r = 0,9979
0
‐5
0
5
‐5
‐10
10
15
20
r = 0,9991
5
0
0
Tmin ‐ EMY
5
10
15
Tmin ‐ EMY
20
25
Σχήμα 2: Σύγκριση κλιματικών βάσεων ΕΜΥ – EVE για 4 σταθμούς για την περίοδο 2000‐2003 για την ελάχιστη θερμοκρασία (στα διαγράμματα φαίνονται οι συντελεστές συσχέτισης) α. Βροχόπτωση Για τη βροχόπτωση οι τάσεις (ετήσια και εποχιακές) υπολογίσθηκαν, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, για τη χρονική περίοδο 1955 – 2010 και για τις δύο ενδιάμεσες περιόδους 1955 – 2004 και 1955 – 2006. Για την περίοδο 1955 – 2010 ο αριθμός των σταθμών που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση τάσεων είναι 18, για την περίοδο 1955 – 2006 ο αριθμός αυτός ανέρχεται στους 24 ενώ για την περίοδο 1955 – 2004 στους 25. Τα δεδομένα για τον υπολογισμό των τάσεων της βροχόπτωσης προήλθαν όπως αναφέρθηκε από δύο πηγές: από τη βάση δεδομένων της ΕΜΥ και για την περίοδο 2005 – 2010 από την κλιματική βάση του Εθνικού Ωκεανογραφικού και Ατμοσφαιρικού Ινστιτούτου των Η.Π.Α. (National Oceanic and Atmospheric Administration – NOAA). Μοναδικός σταθμός για τον οποίο υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα για όλη τη χρονική περίοδο 1955 – 2010 από τη μετεωρολογική βάση της ΕΜΥ ήταν ο σταθμός της Κέρκυρας. Επίσης, υπολογίσθηκαν οι τάσεις της βροχόπτωσης για τον μετεωρολογικό σταθμό του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 12 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας V: Σταθμοί για τον υπολογισμό των τάσεων της βροχόπτωσης Σταθμός Χρονοσειρά δεδομένων
Α.Π.Θ. 1955 – 2010 Αγρίνιο Αγχίαλος Αλεξανδρούπολη Άραξος Ελληνικό Ηράκλειο Ιωάννινα Καλαμάτα Κέρκυρα Κοζάνη Κύθηρα Λάρισα Λήμνος Μεθώνη Μήλος Μίκρα (Θεσσαλονίκη) Μυτιλήνη Ν.Φιλαδέλφεια Νάξος Ρόδος Σάμος Σκύρος Τρίκαλα Θεσσαλίας Τρίπολη 1955 – 2004 1955 – 2004 1955 – 2010 1955 – 2004 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2004 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2004 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2004 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2010 1955 – 2004 1955 – 2010 Πηγή δεδομένων Μετεωροσκοπείο Α.Π.Θ. ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ‐ EVE ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE β. Μέγιστη και ελάχιστη θερμοκρασία Για τη μέγιστη και ελάχιστη θερμοκρασία υπολογίσθηκαν οι τάσεις (ετήσιες και εποχιακές) για τη χρονική περίοδο 1955 – 2010 και για την ενδιάμεση περιόδο 1955 – 2004. Για την περίοδο 1955 – 2010 ο αριθμός των σταθμών που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση τάσεων είναι 19, για την περίοδο 1955 – 2004 ο αριθμός αυτός ανέρχεται στους 28. Τα δεδομένα για τον υπολογισμό των τάσεων της μέγιστης και της ελάχιστης θερμοκρασίας προήλθαν όπως αναφέρθηκε από δύο πηγές: από τη βάση δεδομένων της ΕΜΥ και για την περίοδο 2005 – 2010 από την κλιματική βάση του NOAA. Για τους 8 από τους 19 σταθμούς υπήρχαν διαθέσιμα δεδομένα για όλη τη χρονική περίοδο 1955 – 2010 από τη μετεωρολογική βάση της ΕΜΥ. 13 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας VI: Σταθμοί για τον υπολογισμό των τάσεων της μέγιστης και της ελάχιστης θερμοκρασίας Χρονοσειρά δεδομένων Σταθμός Αγρίνιο 1955 – 2004 Αγχίαλος 1955 – 2004 Αλεξανδρούπολη 1955 – 2010 Άραξος 1955 – 2004 Ελληνικό 1955 – 2010 Ηράκλειο 1955 – 2010 Ιεράπετρα 1955 – 2004 Ιωάννινα 1955 – 2004 Καλαμάτα 1955 – 2004 Κέρκυρα 1955 – 2010 Κοζάνη 1955 – 2010 Κύθηρα 1955 – 2010 Λάρισα 1955 – 2010 Λήμνος 1955 – 2010 Μεθώνη 1955 – 2010 Μήλος 1955 – 2010 Μυτιλήνη 1955 – 2010 Ν.Φιλαδέλφεια 1955 – 2010 Νάξος 1955 – 2010 Πειραιάς 1955 – 2004 Ρόδος 1955 – 2010 Σάμος 1955 – 2010 Σκόπελος 1955 – 2004 Σκύρος 1955 – 2010 Τανάγρα 1955 – 2010 Τατόι 1955 – 2010 Τρίπολη 1955 – 2010 Χίος 1955 – 2004 Πηγή δεδομένων ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ‐ EVE ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – EVE ΕΜΥ γ. Μέση θερμοκρασία Για τη μέση θερμοκρασία υπολογίσθηκαν οι τάσεις (ετήσιες και εποχιακές) για τη χρονική περίοδο 1955 – 2010 και για την ενδιάμεση περιόδο 1955 – 2004. Για την περίοδο 1955 – 2010 ο αριθμός των σταθμών που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση τάσεων είναι 10, για την περίοδο 1955 – 2004 ο αριθμός αυτός ανέρχεται στους 27. Τα δεδομένα για τον υπολογισμό των τάσεων της μέγιστης και της ελάχιστης θερμοκρασίας προήλθαν από τρεις πηγές: από τη βάση δεδομένων της ΕΜΥ και για την περίοδο 2005 – 2010 για τρεις σταθμούς αντλήθηκαν ημερήσια δεδομένα από την κλιματική βάση European Climate Assessment and Dataset, που υποστηρίζεται από το European Climate Support Network (http://eca.knmi.nl/dailydata/index.php). Τα δεδομένα αυτά ελέγχθηκαν ποιοτικά και στη συνέχεια υπολογίσθηκαν οι μέσες μηνιαίες τιμές. Επίσης, υπολογίσθηκαν οι τάσεις της μέσης θερμοκρασίας για τον μετεωρολογικό σταθμό του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. 14 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας VII: σταθμοί για τον υπολογισμό των τάσεων της μέγιστης και της ελάχιστης θερμοκρασίας Χρονοσειρά δεδομένων
Σταθμός Α.Π.Θ. 1955 – 2004 Αγρίνιο 1955 – 2004 Αγχίαλος 1955 – 2004 Αλεξανδρούπολη 1955 – 2004 Άραξος 1955 – 2004 Ελληνικό 1955 – 2010 Ηράκλειο 1955 – 2010 Ιεράπετρα 1955 – 2004 Ιωάννινα 1955 – 2004 Καλαμάτα 1955 – 2004 Κέρκυρα 1955 – 2010 Κοζάνη 1955 – 2010 Κύθηρα 1955 – 2004 Λάρισα 1955 – 2010 Λήμνος 1955 – 2004 Μεθώνη 1955 – 2010 Μήλος 1955 – 2004 Μυτιλήνη 1955 – 2004 Ν.Φιλαδέλφεια 1955 – 2004 Νάξος 1955 – 2004 Πειραιάς 1955 – 2004 Ρόδος 1955 – 2010 Σάμος 1955 – 2010 Σκύρος 1955 – 2010 Τατόι 1955 – 2010 Τρίπολη 1955 – 2004 Χίος 1955 – 2004 Πηγή δεδομένων Μετεωροσκοπείο Α.Π.Θ. ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – ECA&D ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – ECA&D ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ – ECA&D ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ ΕΜΥ 15 3. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Στο κεφάλαιο αυτό περιγράφονται τα δεδομένα που παρήχθησαν από την προεπεξεργασία των δορυφορικών δεδομένων και τα οποία συμπεριλαμβάνονται στη βάση κλιματικών και κοινωνικοοικονομικών δεδομένων «Γεώκλιμα». Τα δεδομένα αυτά καλύπτουν τον ευρύτερο Ελληνικό χώρο (Σχήμα 3) και πιο συγκεκριμένα, την περιοχή που εκτίνεται από 19° έως 31° δυτικό γεωγραφικό μήκος, και από 34° έως 42° βόρειο γεωγραφικό πλάτος. Στην περιοχή αυτή περιλαμβάνονται όλη η ελληνική επικράτεια, έως και τη νήσο Στρογγύλη στις 29.6° ανατολικό γεωγραφικό πλάτος. Τα δορυφορικά δεδομένα προέρχονται από πληθώρα διαφορετικών πηγών με αποτέλεσμα τόσο η χωρική ανάλυση όσο και το καλυπτόμενο χρονικό διάστημα να διαφέρει μεταξύ των δεδομένων. Ορισμένα από αυτά συμπεριλήφθησαν στη βάση όπως ακριβώς ελήφθησαν από τον εκάστοτε πάροχο χωρίς καμία περαιτέρω επεξεργασία. Τα περισσότερα όμως υπεβλήθησαν σε επεξεργασία η οποία περιγράφεται αναλυτικά στην Έκθεση για την Προεπεξεργασία των Δεδομένων (Παραδοτέο Π1.2). Συνοπτικά, η επεξεργασία αυτή αποτελείται από το μέρος της εξαγωγής των επιθυμητών μεγεθών (πρωτογενή δεδομένα) από πολυπληροφοριακά προϊόντα στα οποία συμπεριλαμβάνονται, και από το μέρος του υπολογισμού μιας σειράς στατιστικών ανά σημείο πλέγματος τα οποία είναι και τα δευτερογενή δεδομένα που χρησιμοποιούνται στη βάση. Σχήμα 3: Η γεωγραφική περιοχή ενδιαφέροντος Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Στις παραγράφους που ακολουθούν περιγράφονται το είδος και τα χαρακτηριστικά των δορυφορικών δεδομένων που συμπεριλαμβάνονται στη βάση, ενώ γίνεται και μια συνοπτική αναφορά στα πρωτογενή δεδομένα από τα οποία προέρχονται. 3.1 Βροχόπτωση α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα βροχόπτωσης προέρχονται από την βάση δεδομένων του προγράμματος Tropical Rainfall Measuring Mission (TRMM). Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί μια συνεργασία των National Space Development Agency of Japan (JAXA) και της National Aeronautics and Space Administration (NASA). Περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα υπάρχουν στην ιστοσελίδα http://trmm.gsfc. nasa.gov/. Τα πρωτογενή δεδομένα αποτελούνται από μηνιαίες τιμές μέσης ραγδαιότητας βροχής σε χιλιοστά ανά ώρα (mm/hr), καλύπτουν δε μια περίοδο περίπου 13.5 ετών, από τον Ιανουάριο του 1998 έως τον Μάιο του 2011. Παρέχονται σε στοιχεία πλέγματος, χωρικής ανάλυσης 0.25οx0.25ο, δηλαδή κάθε στοιχείο του πλέγματος έχει πλευρά ίση με 0.25o. Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των στοιχείων πλέγματος ανέρχεται σε 1536. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσης μηνιαίας ραγδαιότητας βροχής υπολογίστηκαν τα εξής: 


Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές ολικού ύψους βροχής ανά στοιχείο πλέγματος. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές ολικού ύψους βροχής ανά στοιχείο πλέγματος. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Όσον αφορά ειδικά την βροχόπτωση, υπενθυμίζεται ότι το υδρολογικό έτος ξεκινά τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους και ολοκληρώνεται τον Αύγουστο του ονομαστικού έτους (πχ το ολικό ύψος βροχής του 2004 είναι το άθροισμα των υψών από το Σεπτέμβριο του 2003 έως τον Αύγουστο του 2004). Στον πίνακα VIII παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. 17 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας VIII. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών του ολικού ύψους υετού και των στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή Μήνας, εποχή ή Περίοδος Περίοδος ή έτος έτος Ιανουάριος 1998‐2011 Νοέμβριος 1998‐2010 Φεβρουάριος 1998‐2011 Δεκέμβριος 1998‐2010 Μάρτιος 1998‐2011 Απρίλιος 1998‐2011 Χειμώνας 1998‐2011 Μάιος 1998‐2011 Άνοιξη 1998‐2011 Ιούνιος 1998‐2010 Καλοκαίρι 1998‐2010 Ιούλιος 1998‐2010 Φθινόπωρο 1998‐2010 Αύγουστος 1998‐2010 Σεπτέμβριος 1998‐2010 Έτος 1999‐2010 Οκτώβριος 1998‐2010 δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 0.25οx0.25ο το καθένα. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία του πλέγματος εκτείνεται από 34ο έως 34.25ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 19.25ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.125οΕ, 34.125οΝ). Στο σχήμα 4 παρουσιάζονται τα γεωγραφικά όρια (γωνίες) των στοιχείων πλέγματος. Επομένως ο ολικός αριθμός των στοιχείων πλέγματος παραμένει ίσος με 1536. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon.PrecipitationStats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/Sum/Aut) ή το έτος (Year). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Jan.PrecipitaionStats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του Ιανουαρίου. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1.
(1 έως 6) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 2.
(7 έως 13) – κενό 3.
(14 έως 19) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 4.
(20 έως 27) – κενό 5.
(28 έως 32) – κανονική τιμή ολικού ύψους υετού με 1 δεκαδικό (σε χιλιοστά) 6.
(33 έως 40) – κενό 7.
(41 έως 45) – μέγιστη τιμή ολικού ύψους υετού με 1 δεκαδικό (σε χιλιοστά) 8.
(46 έως 55) – κενό 18 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 9.
(56 έως 59) – ελάχιστη τιμή ολικού ύψους υετού με 1 δεκαδικό (σε χιλιοστά) 10.
(60 έως 65) – κενό 11.
(66 έως 71) – γραμμική τάση του ολικού ύψους υετού με 3 δεκαδικά (σε χιλιοστά ανά έτος) 12.
(72 έως 79) – κενό 13.
(80 έως 82) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 34.125#######19.125######### 20.3########100.1###########.0########‐.187########No# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “34.125” είναι το γεωγραφικό πλάτος, “19.125” το γεωγραφικό μήκος και “20.3” είναι το κανονικό ολικό ύψος βροχής για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “100.1” η μέγιστη τιμή ύψους βροχής, “.0” η ελάχιστη τιμή ύψους βροχής, “.187” η γραμμική τάση (mm/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐
σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Των γραμμών δεδομένων, προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πλέγμα, την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 155KB. Σχήμα 4: Τα στοιχεία πλέγματος των δεδομένων βροχόπτωσης TRMM 19 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.2 Θερμοκρασία Επιφάνειας Εδάφους (Land Surface Temperature ‐ LST) α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα θερμοκρασίας επιφάνειας εδάφους (Land Surface Temperature – LST) που χρησιμοποιούνται στο παρόν έργο προέρχονται από τα δορυφορικά δεδομένα του οργάνου MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) των δορυφόρων Terra και Aqua της NASA. Το προϊόν MODIS V5 LST/E Monthly L3 Global CMG product αποτελείται από μηνιαίες τιμές θερμοκρασίας επιφάνειας εδάφους (LST), σε σημεία πλέγματος χωρικής ανάλυσης 0.05ox0.05o. Το σύντομο όνομα του προϊόντος για τον Aqua είναι MYD11C3, ενώ το αντίστοιχο του δορυφόρου Terra είναι MOD11C3. Οι τιμές της LST δίνονται σε βαθμούς Κέλβιν (oΚ) και καλύπτουν μια περίοδο περίπου 9 ετών, από τον Αύγουστο του 2002 έως το Δεκέμβριο του 2011. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσης μηνιαίας θερμοκρασίας επιφάνειας εδάφους (LST) υπολογίστηκαν τα εξής: α. Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LST ανά στοιχείο πλέγματος. β. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LST ανά στοιχείο πλέγματος. γ. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. Τα παραπάνω μεγέθη υπολογίζονται τόσο για την ημερήσια όσο και την νυχτερινή διέλευση των δορυφόρων Aqua και Terra. Η ακριβής χρονική στιγμή της ημερήσιας ή νυχτερινής παρατήρησης εξαρτάται από την στιγμή σάρωσης της μελετώμενης περιοχής από τον εκάστοτε δορυφόρο. Λόγω όμως του γεγονότος ότι οι δορυφόροι Aqua και Terra είναι ηλιοσύγχρονοι, οι ώρες σάρωσης κάθε περιοχής είναι σχετικά σταθερές, παρουσιάζοντας μικρές περιοδικές μετατοπίσεις. Κάθε ένας από τους δορυφόρους ολοκληρώνει μια πλήρη μετατόπιση της τροχιάς του μέσα σε περίπου 16 ημέρες. Ο δορυφόρος Aqua διέρχεται πάνω από τον Ελληνικό χώρο περίπου στις 00:30 και στις 11:30 UTC (νυχτερινή και ημερήσια διέλευση Aqua), ενώ ο Terra στις 09:30 και 20:30 UTC (ημερήσια και νυχτερινή διέλευση Terra). Τελικώς λοιπόν προκύπτουν κανονικές τιμές και στατιστικά για τέσσερα μεγέθη, τα οποία είναι η LST ημέρας του Aqua (11:30 UTC), η LST νύχτας του Aqua (00:00UTC), η LST ημέρας του Terra (09:30UTC) και η LST νύχτας του Terra (20:30UTC). γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Επιλέχθηκε οι καλυπτόμενες χρονικές περίοδοι να είναι οι ίδιες και για τα τέσσερα μεγέθη (LST ημέρας και νύχτας των Aqua και Terra) έτσι ώστε αυτά να είναι συγκρίσιμα. Στον 20 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ πίνακα IX παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. Πίνακας IX. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών της μέσης θερμοκρασίας επιφάνειας (LST) και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή ή Μήνας, εποχή Περίοδος Περίοδος έτος ή έτος Ιανουάριος 2003‐2011 Νοέμβριος 2002‐2011 Φεβρουάριος 2003‐2011 Δεκέμβριος 2002‐2011 Μάρτιος 2003‐2011 Απρίλιος 2003‐2011 Χειμώνας 2002‐2011 Μάιος 2003‐2011 Άνοιξη 2002‐2011 Ιούνιος 2003‐2011 Καλοκαίρι 2002‐2011 Ιούλιος 2003‐2011 Φθινόπωρο 2002‐2010 Αύγουστος 2002‐2011 Σεπτέμβριος 2002‐2011 Έτος 2003‐2010 Οκτώβριος 2002‐2011 δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 0.05οx0.05ο το καθένα, δηλαδή κάθε στοιχείο του πλέγματος έχει πλευρά ίση με 0.05o. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία της περιοχής του πλέγματος που μας ενδιαφέρει εκτείνεται από 34ο έως 34.05ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 19.05ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.025οΕ, 34.025οΝ). Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των στοιχείων πλέγματος ανέρχεται σε 38400. Τα δεδομένα των δύο δορυφόρων (Terra και Aqua) δίνονται σε ξεχωριστά αρχεία. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon_LST_SP_Stats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/ Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/Sum/Aut) ή το έτος (Yea), “S” ο δορυφόρος Terra ή Aqua (T/A) και “P” η ημερησία ή νυχτερινή διέλευση (D/N). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Jan_LST_AD_Stats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του Ιανουαρίου για την ημερήσια διέλευση του δορυφόρου Aqua. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1. (1 έως 6) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 2. (7 έως 13) – κενό 3. (14 έως 19) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 21 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 4. (20 έως 22) – κενό 5. (23 έως 29) – κανονική τιμή LST με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κελσίου) 6. (30 έως 35) – κενό 7. (36 έως 41) – μέγιστη τιμή LST με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κελσίου) 8. (41 έως 46) – κενό 9. (47 έως 53) – ελάχιστη τιμή LST με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κελσίου) 10. (54 έως 61) – κενό 11. (62 έως 69) – γραμμική τάση LST με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κελσίου ανά έτος) 12. (69 έως 79) – κενό 13. (80 έως 82) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 41.975#######19.075#####19.01#######21.51#######16.03############.08##########
No# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “41.975” είναι το γεωγραφικό πλάτος, “19.075” το γεωγραφικό μήκος και “19.01” είναι η κανονική LST για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “21.51” η μέγιστη τιμή LST, “16.03” η ελάχιστη τιμή LST, “.08” η γραμμική τάση σε βαθμούς Κελσίου ανά έτος (deg/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Όταν για οποιοδήποτε λόγο δεν υπάρχει διαθέσιμη τιμή LST για ένα στοιχείο πλέγματος (πχ το στοιχείο βρίσκεται μέσα στη θάλασσα), τότε σε αυτό δίνεται η τιμή “9999.00” (Fill Value). Σε αυτή την περίπτωση δεν υπολογίζεται σημαντικότητα, οπότε στην αντίστοιχη θέση εμφανίζεται παύλα (‐). Των γραμμών δεδομένων προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πλέγμα, την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 3.7ΜB. 3.3 Κανονικοποιημένος δείκτης Vegetation Index ‐ NDVI) βλάστησης (Normalized Difference α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα του δείκτη NDVI (Nomralized Difference Vegetation Index) υπολογίζονται από τα δορυφορικά δεδομένα του οργάνου MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) του δορυφόρου Aqua της NASA. Οι τιμές του δείκτη εξήφθησαν από τα δεδομένα της ημερήσιας διέλευσης του δορυφόρου Aqua, λόγω της εγγύτητας της συγκεκριμένης σάρωσης προς την μεσουράνηση του ήλιου στην Ελληνική περιοχή (11:30UTC). Το προϊόν MODIS VI monthly 0.05‐deg Vegetation Index product περιέχει 22 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ μεταξύ άλλων τις μηνιαίες τιμές του δείκτη βλάστησης NDVI, σε στοιχεία πλέγματος χωρικής ανάλυσης 0,05ox0,05o. Το σύντομο όνομα του προϊόντος είναι MYD13C2. Τα χρησιμοποιούμενα δεδομένα μηνιαίων τιμών NDVI καλύπτουν μια περίοδο 10 ετών και εκτείνονται από τον Ιούλιο του 2002 έως τον Ιούνιο του 2011. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσων μηνιαίων τιμών του δείκτη NDVI υπολογίστηκαν τα εξής: α. Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές NDVI ανά στοιχείο πλέγματος. β. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές NDVI ανά στοιχείο πλέγματος. γ. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Στον πίνακα X παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. Πίνακας X. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών του κανονικοποιημένου δείκτη βλάστησης (NDVI) και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Ιανουάριος 2003‐2011 Νοέμβριος 2002‐2010 Φεβρουάριος 2003‐2011 Δεκέμβριος 2002‐2010 Μάρτιος 2003‐2011 Απρίλιος 2003‐2011 Χειμώνας 2003‐2011 Μάιος 2003‐2011 Άνοιξη 2003‐2011 Ιούνιος 2003‐2011 Καλοκαίρι 2003‐2011 Ιούλιος 2002‐2010 Φθινόπωρο 2002‐2010 Αύγουστος 2002‐2010 Σεπτέμβριος 2002‐2010 Έτος 2003‐2010 Οκτώβριος 2002‐2010 δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 0.05οx0.05ο το καθένα, δηλαδή κάθε στοιχείο του πλέγματος έχει πλευρά ίση με 0.05o. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία της περιοχής του πλέγματος 23 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ που μας ενδιαφέρει εκτείνεται από 34ο έως 34.05ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 19.05ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.025οΕ, 34.025οΝ). Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των στοιχείων πλέγματος ανέρχεται σε 38400. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon.NDVIStats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/ Sum/Aut) ή το έτος (Yea). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Win.NDVIStats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του χειμώνα του δείκτη NDVI. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1. (1 έως 6) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 2. (7 έως 13) – κενό 3. (14 έως 19) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 4. (20 έως 22) – κενό 5. (23 έως 31) – κανονική τιμή NDVI με 5 δεκαδικά (χωρίς μονάδες) 6. (32 έως 34) – κενό 7. (35 έως 43) – μέγιστη τιμή LST με 5 δεκαδικά (χωρίς μονάδες) 8. (44 έως 46) – κενό 9. (46 έως 55) – ελάχιστη τιμή LST με 5 δεκαδικά (χωρίς μονάδες) 10. (56 έως 59) – κενό 11. (60 έως 68) – γραμμική τάση LST με 2 δεκαδικά (χωρίς μονάδες ανά έτος) 12. (69 έως 76) – κενό 13. (87 έως 79) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 21.175#######38.325######.42492 ######.46310######.36110#######.00721########No# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “21.175” είναι το γεωγραφικό μήκος, “38.325” το γεωγραφικό πλάτος και “.42492” είναι η κανονική τιμή NDVI για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “.46310” η μέγιστη τιμή, “.36110” η ελάχιστη τιμή, “.00721” η γραμμική τάση ανά έτος (‐/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Όταν για οποιοδήποτε λόγο δεν υπάρχει διαθέσιμη τιμή LST για ένα στοιχείο πλέγματος (πχ το στοιχείο βρίσκεται μέσα στη θάλασσα), τότε σε αυτό δίνεται η τιμή “999.00000” (Fill Value). Σε αυτή την περίπτωση δεν υπολογίζεται σημαντικότητα, οπότε στην αντίστοιχη θέση εμφανίζεται παύλα (‐). Των γραμμών δεδομένων προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πλέγμα, την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 3,8ΜB. 24 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.4 Κλάσμα Νέφωσης του MODIS α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα κλάσματος νέφωσης (Cloud Fraction) που συμπεριλαμβάνονται στη βάση προέρχονται από τα δορυφορικά δεδομένα του οργάνου MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) του δορυφόρου Terra της NASA. Το προϊόν MODIS/Terra Atmosphere Level 3 Monthly Gridded Product περιέχει, μεταξύ άλλων, μηνιαίες τιμές κλάσματος νεφοκάλυψης (Cloud Fraction) σε δέκατα που δίνονται σε σημεία πλέγματος χωρικής ανάλυσης 1ox1o. Το σύντομο όνομα του προϊόντος είναι MYD08_M3. Τα δεδομένα κλάσματος νέφωσης του MODIS καλύπτουν μια περίοδο περίπου 12 ετών, από τον Μάρτιο του 2000 έως τον Ιανουάριο του 2012. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσης μηνιαίας τιμής του κλάσματος νέφωσης υπολογίστηκαν τα εξής: α. Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές κλάσματος νέφωσης ανά στοιχείο πλέγματος. β. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές κλάσματος νέφωσης ανά στοιχείο πλέγματος. γ. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Στον πίνακα XI παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. Πίνακας XI. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών του κλάσματος νέφωσης και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Ιανουάριος 2001‐2012 Νοέμβριος 2000‐2011 Φεβρουάριος 2001‐2011 Δεκέμβριος 2000‐2011 Μάρτιος 2000‐2011 Απρίλιος 2000‐2011 Χειμώνας 2001‐2011 Μάιος 2000‐2011 Άνοιξη 2000‐2011 Ιούνιος 2000‐2011 Καλοκαίρι 2000‐2011 Ιούλιος 2000‐2011 Φθινόπωρο 2000‐2011 Αύγουστος 2000‐2011 Σεπτέμβριος 2000‐2011 Έτος 2001‐2011 Οκτώβριος 2000‐2011 25 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 1οx1ο το καθένα. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία της περιοχής του πλέγματος που μας ενδιαφέρει εκτείνεται από 34ο έως 35ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 20ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.5οΕ, 34.5οΝ). Στο σχήμα 5 παρουσιάζονται τα γεωγραφικά όρια (γωνίες) των στοιχείων πλέγματος. Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των κομβικών στοιχείων ανέρχεται σε 96. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon_CF_Stats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/ Sum/Aut) ή το έτος (Yea). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Yea_CF_Stats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του έτους του κλάσματος νέφωσης. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1. (1 έως 6) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 2. (7 έως 13) – κενό 3. (14 έως 19) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 4. (20 έως 24) – κενό 5. (25 έως 28) – κανονική τιμή κλάσματος νέφωσης με 2 δεκαδικά (σε όγδοα) 6. (29 έως 35) – κενό 7. (36 έως 39) – μέγιστη τιμή κλάσματος νέφωσης με 2 δεκαδικά (σε όγδοα) 8. (40 έως 47) – κενό 9. (48 έως 51) – ελάχιστη τιμή κλάσματος νέφωσης με 2 δεκαδικά (σε όγδοα) 10. (52 έως 60) – κενό 11. (61 έως 64) – γραμμική τάση κλάσματος νέφωσης με 2 δεκαδικά (σε όγδοα ανά έτος) 12. (65 έως 77) – κενό 13. (78 έως 80) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 41.500#######19.500#####4.61 #######5.78########2.51#########‐.07#############No# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “41.500” είναι το γεωγραφικό πλάτος, “19.500” το γεωγραφικό μήκος και “4.61” είναι η κανονική τιμή κλάσματος νέφωσης, “5.78” η μέγιστη τιμή κλάσματος νέφωσης για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “2.51” η ελάχιστη τιμή, “‐.07” η γραμμική τάση ανά έτος (eights/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η γραμμική υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Των γραμμών δεδομένων προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πλέγμα, 26 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 10KB. Σχήμα 5: Τα στοιχεία πλέγματος των δεδομένων κλάσματος νέφωσης του MODIS 3.5 Δείκτης Αστάθειας Lifted Index του MODIS α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα του δείκτη αστάθειας Lifted Index (LI) που συμπεριλαμβάνονται στη βάση προέρχονται από τα δορυφορικά δεδομένα του οργάνου MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) του δορυφόρου Terra της NASA. Το προϊόν MODIS/Terra Atmosphere Level 3 Monthly Gridded Product περιέχει, μεταξύ άλλων, μηνιαίες τιμές του δείκτη LI σε βαθμούς Κέλβιν που δίνονται σε σημεία πλέγματος χωρικής ανάλυσης 1ox1o. Το σύντομο όνομα του προϊόντος είναι MYD08_M3. Τα δεδομένα κλάσματος νέφωσης του MODIS καλύπτουν μια περίοδο περίπου 12 ετών, από τον Μάρτιο του 2000 έως τον Ιανουάριο του 2012. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσων μηνιαίων τιμών του δείκτη LI υπολογίστηκαν τα εξής: α. Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LI ανά στοιχείο πλέγματος. β. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LI ανά στοιχείο πλέγματος. 27 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ γ. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Στον πίνακα XII παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. Πίνακας XII. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών του LI και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Μήνας, εποχή ή έτος Περίοδος Ιανουάριος 2001‐2012 Νοέμβριος 2000‐2011 Φεβρουάριος 2001‐2011 Δεκέμβριος 2000‐2011 Μάρτιος 2000‐2011 Απρίλιος 2000‐2011 Χειμώνας 2001‐2011 Μάιος 2000‐2011 Άνοιξη 2000‐2011 Ιούνιος 2000‐2011 Καλοκαίρι 2000‐2011 Ιούλιος 2000‐2011 Φθινόπωρο 2000‐2011 Αύγουστος 2000‐2011 Σεπτέμβριος 2000‐2011 Έτος 2001‐2011 Οκτώβριος 2000‐2011 δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 1οx1ο το καθένα. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία της περιοχής του πλέγματος που μας ενδιαφέρει εκτείνεται από 34ο έως 35ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 20ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.5οΕ, 34.5οΝ). Στο σχήμα 6 παρουσιάζονται τα γεωγραφικά όρια (γωνίες) των στοιχείων πλέγματος. Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των στοιχειών πλέγματος ανέρχεται σε 96. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon_LI_Stats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/ Sum/Aut) ή το έτος (Yea). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Yea_LI_Stats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του έτους του LI. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1. (1 έως 6) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 28 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 2. (7 έως 13) – κενό 3. (14 έως 19) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 4. (20 έως 23) – κενό 5. (24 έως 28) – κανονική τιμή LI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 6. (29 έως 35) – κενό 7. (36 έως 40) – μέγιστη τιμή LI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 8. (41 έως 47) – κενό 9. (48 έως 52) – ελάχιστη τιμή LI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 10. (53 έως 60) – κενό 11. (61 έως 65) – γραμμική τάση κλάσματος νέφωσης με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν ανά έτος) 12. (66 έως 77) – κενό 13. (78 έως 80) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 41.500#######19.500##### 4.42########5.57########3.50#########‐.09############No# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “41.500” είναι το γεωγραφικό πλάτος, “19.500” το γεωγραφικό μήκος και “4.42” είναι η κανονική τιμή του δείκτη LI, “5.57” η μέγιστη τιμή του δείκτη για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “3.50” η ελάχιστη τιμή, “‐.09” η γραμμική τάση ανά έτος (Kelvin degrees/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η γραμμική υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Των γραμμών δεδομένων προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά με το πλέγμα, την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 10KB. Σχήμα 6: Τα στοιχεία πλέγματος των δεδομένων του δείκτη LI του MODIS 29 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.6 Δείκτης Αστάθειας Total Totals Index του MODIS α. Πηγή και γενικά χαρακτηριστικά των πρωτογενών δεδομένων Τα δεδομένα του δείκτη αστάθειας Total Totals Index (ΤΤΙ) που συμπεριλαμβάνονται στη βάση προέρχονται από τα δορυφορικά δεδομένα του οργάνου MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer) του δορυφόρου Terra της NASA. Το προϊόν MODIS/Terra Atmosphere Level 3 Monthly Gridded Product περιέχει, μεταξύ άλλων, μηνιαίες τιμές του δείκτη TTI σε δέκατα που δίνονται σε σημεία πλέγματος χωρικής ανάλυσης 1ox1o. Το σύντομο όνομα του προϊόντος είναι MYD08_M3. Τα δεδομένα κλάσματος νέφωσης του MODIS καλύπτουν μια περίοδο περίπου 12 ετών, από τον Μάρτιο του 2000 έως τον Ιανουάριο του 2012. β. Προεπεξεργασία Μετά από την προεπεξεργασία των πρωτογενών δεδομένων μέσων μηνιαίων τιμών του δείκτη TTI υπολογίστηκαν τα εξής: α. Κανονικές, μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LI ανά στοιχείο πλέγματος. β. Μέγιστες και ελάχιστες μηνιαίες, εποχικές και ετήσιες τιμές LI ανά στοιχείο πλέγματος. γ. Τιμές γραμμικής τάσης και σημαντικότητα αυτής ανά στοιχείο πλέγματος, για τις χρονοσειρές μηνιαίων, εποχικών και ετησίων τιμών. γ. Χρονική περίοδος Η ακριβής χρονική περίοδος από τα δεδομένα της οποίας υπολογίζονται οι κανονικές τιμές και τα αντίστοιχα στατιστικά εξαρτάται από τον συγκεκριμένο μήνα ή εποχή. Στον πίνακα XIII παρουσιάζεται η χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος. Πίνακας XIII. Χρονική περίοδος που καλύπτουν τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό των κανονικών τιμών του TTI και στατιστικών για κάθε μήνα, εποχή και το έτος Μήνας, εποχή ή έτος Χρησιμοποιούμενη Περίοδος Μήνας, εποχή ή έτος Χρησιμοποιούμενη Περίοδος Ιανουάριος 2001‐2012 Νοέμβριος 2000‐2011 Φεβρουάριος 2001‐2011 Δεκέμβριος 2000‐2011 Μάρτιος 2000‐2011 Απρίλιος 2000‐2011 Χειμώνας 2001‐2011 Μάιος 2000‐2011 Άνοιξη 2000‐2011 Ιούνιος 2000‐2011 Καλοκαίρι 2000‐2011 Ιούλιος 2000‐2011 Φθινόπωρο 2000‐2011 Αύγουστος 2000‐2011 Σεπτέμβριος 2000‐2011 Έτος 2001‐2011 Οκτώβριος 2000‐2011 30 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ δ. Χαρακτηριστικά Τα δευτερογενή δεδομένα παρέχονται στα ίδια με τα δεδομένα εισόδου στοιχεία πλέγματος, διαστάσεων 1οx1ο το καθένα. Το στοιχείο στην νότια και δυτική γωνία της περιοχής του πλέγματος που μας ενδιαφέρει εκτείνεται από 34ο έως 35ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος, και από 19ο έως 20ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος. Η τιμή λοιπόν του μελετώμενου μεγέθους για το συγκεκριμένο στοιχείο μπορεί να αποδοθεί στη γεωγραφική θέση με συντεταγμένες (19.5οΕ, 34.5οΝ). Στο σχήμα 7 παρουσιάζονται τα γεωγραφικά όρια (γωνίες) των στοιχείων πλέγματος. Με δεδομένη την συνολική έκταση της καλυπτόμενης περιοχής, ο ολικός αριθμός των στοιχειών πλέγματος ανέρχεται σε 96. Ο τύπος των δεδομένων είναι ASCII, με γενικό όνομα “Mon_TTI_Stats.dat” όπου “Mon” ο μήνας (Jan/Feb/Mar/Apr/May/Jun/Jul/Oct/Nov/Dec), η εποχή (Win/Spr/ Sum/Aut) ή το έτος (Yea). Έτσι για παράδειγμα το αρχείο “Yea_TTI_Stats.dat” περιέχει τα δευτερογενή δεδομένα και στατιστικά του έτους του ΤΤI. H μορφή κάθε γραμμής των αρχείων αυτών είναι: 1. (1 έως 6) – γεωγραφικό πλάτος με 3 δεκαδικά 2. (7 έως 13) – κενό 3. (14 έως 19) – γεωγραφικό μήκος με 3 δεκαδικά 4. (20 έως 23) – κενό 5. (24 έως 28) – κανονική τιμή ΤΤI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 6. (29 έως 35) – κενό 7. (36 έως 40) – μέγιστη τιμή ΤΤI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 8. (41 έως 47) – κενό 9. (48 έως 52) – ελάχιστη τιμή ΤΤI με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν) 10. (53 έως 60) – κενό 11. (61 έως 65) – γραμμική τάση ΤΤΙ με 2 δεκαδικά (σε βαθμούς Κέλβιν ανά έτος) 12. (66 έως 77) – κενό 13. (78 έως 80) – Στατιστική σημαντικότητα της γραμμικής τάσης σε επίπεδο 95% Παράδειγμα μιας γραμμής αποτελεί η 41.500#######19.500####47.74#######49.19#######46.26##########.10############N
o# όπου το σύμβολο «#» αντιπροσωπεύει ένα κενό, “41.500” είναι το γεωγραφικό πλάτος, “19.500” το γεωγραφικό μήκος και “47.74” είναι η κανονική τιμή του δείκτη ΤΤΙ, “49.19” η μέγιστη τιμή του δείκτη για τον συγκεκριμένο μήνα και σημείο πλέγματος, “46.26” η ελάχιστη τιμή, “.10” η γραμμική τάση ανά έτος (Kelvin degrees/year) και “No” ο χαρακτηρισμός για τη σημαντικότητα της γραμμικής τάσης για το συγκεκριμένο σημείο του πλέγματος. Είναι προφανές ότι ο χαρακτηρισμός “No” σημαίνει ότι η γραμμική υπολογισθείσα γραμμική τάση είναι στατιστικώς μη‐σημαντική σε επίπεδο 95%, ενώ ο χαρακτηρισμός των στατιστικώς σημαντικών γραμμικών τάσεων είναι “Yes”. Των γραμμών δεδομένων προηγούνται 5 γραμμές κεφαλίδων (headers) που παρέχουν στοιχεία σχετικά 31 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ με το πλέγμα, την καλυπτόμενη περίοδο, το όνομα του προϊόντος κλπ. Το μέγεθος έκαστου αρχείου είναι περίπου 10KB. Σχήμα 7: Τα στοιχεία πλέγματος των ατμοσφαιρικών δεδομένων MODIS 3.7 Δεδομένα Κάλυψης Γης CORINE (Coordination of information on the environment) α. Πηγή Τα δεδομένα της βάσης δεδομένων κάλυψης γης προέρχονται από την Corine Land Cover 2000 version 13 της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, όπως αυτή έχει επικαιροποιηθεί το 2000. Για την δημιουργία της βάσης αυτής χρησιμοποιήθηκαν δορυφορικές παρατηρήσεις των δορυφόρων SPOT και Landsat, οι οποίοι παρέχουν πυκνή χωρικά και χρονικά πληροφορία με πολύ χαμηλό κόστος. Η ονοματολογία των κατηγοριών κάλυψης Γης είναι οργανωμένη σε τρία επίπεδα. Το πρώτο επίπεδο αποτελείται από 5 κατηγορίες κάλυψης και διαχωρίζει με αρκετά γενικό τρόπο τις καλύψεις γης. Το δεύτερο επίπεδο αποτελείται από 15 κατηγορίες και χρησιμοποιείται για εφαρμογές κλίμακας 1:500.000 έως 1:100.000 ενώ το τρίτο αποτελείται από 44 κατηγορίες και χρησιμοποιείται για εφαρμογές κλίμακας 1:100.000. Οι κατηγορίες των τριών αυτών επιπέδων φαίνονται στον Πίνακα XIV. 32 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας XIV: Οι κατηγορίες κάλυψης γης σύμφωνα με την βάση δεδομένων Corine Land Cover 2000 version 13 1ο Επίπεδο 1. ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ 2ο Επίπεδο 3ο Επίπεδο 1.1 ΑΣΤΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ 1.1.1.
1.1.2 Συνεχής αστικός ιστός Ασυνεχής αστικός ιστός 1.2 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ‐ 1.2.1
1.2.2 1.2.3 1.2.4 Βιοµηχανικές και εµπορικές ζώνες Οδικά και σιδηροδροµικά δίκτυα Ζώνες λιµένων Αεροδρόµια 1.3.1
1.3.2 1.3.3 Χώροι εξορύξεως ορυκτών Χώροι απορρίψεως απορριµµάτων Χώροι οικοδόµησης 1.4.1
1.4.2 Περιοχές αστικού πρασίνου Εγκαταστάσεις αθλητισµού αναψυχής 2.1 ΑΡΩΣΙΜΗ ΓΗ 2.1.1
2.1.2 2.1.3 Μη αρδευόµενη αρώσιµη γη Μόνιµα αρδευόµενη γη Ορυζώνες 2.2 ΜΟΝΙΜΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ 2.2.1
2.2.2 Αµπελώνες
Οπωροφόρα δένδρα και φυτείες µε σαρκώδεις καρπούς Ελαιώνες ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 1.3 ΟΡΥΧΕΙΑ, ΧΩΡΟΙ ΑΠΟΡΡΙΨΕΩΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΙ ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗΣ 1.4 ΤΕΧΝΗΤΕΣ ΜΗ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΖΩΝΕΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ 2. ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2.2.3 2.3 ΛΙΒΑΔΙΑ 2.3.1
2.4 ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2.4.1
3.1 ΔΑΣΗ ΗΜΙ‐ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 4. ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ 5. ΥΔΑΤΙΝΕΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΕΣ Λιβάδια
2.4.4 Ετήσιες καλλιέργειες που σχετίζονται µε µόνιµες καλλιέργειες Σύνθετες καλλιέργειες Γη που χρησιµοποιείται κυρίως για γεωργία µαζί µε σηµαντικά τµήµατα φυσικής βλάστησης Γεωργο‐δασικές περιοχές 3.1.1
3.1.2 3.1.3 ∆άσος πλατύφυλλων ∆άσος κωνοφόρων Μικτό δάσος 2.4.2 2.4.3 3. ΔΑΣΗ ΚΑΙ και 3.2 ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΙ ΘΑΜΝΩΔΟΥΣ Η/ΚΑΙ 3.2.1
3.2.2 ΠΟΩΔΟΥΣ 3.2.3 3.2.4 ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ Φυσικοί βοσκότοποι
Θάµνοι και χερσότοποι Σκληροφυλλική βλάστηση Μεταβατικές δασώδεις και θαµνώδεις εκτάσεις 3.3 ΑΝΟΙΧΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΜΕ ΛΙΓΗ Η 3.3.1
3.3.2 ΚΑΘΟΛΟΥ 3.3.3 3.3.4 ΒΛΑΣΤΗΣΗ 3.3.5 Παραλίες, αµµόλοφοι, Αµµουδιές Απογυµνωµένοι βράχοι Εκτάσεις µε αραιή βλάστηση Αποτεφρωµένες εκτάσεις Παγετώνες και αέναο χιόνι 4.1 ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΕΝΔΟΧΩΡΑΣ 4.1.1
4.1.2 Βάλτοι στην ενδοχώρα Τυρφώνες 4.2 ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ 4.2.1
4.2.2 4.2.3 Παραθαλάσσιοι Βάλτοι Αλυκές Ζώνες που καλύπτονται παλιρροιακά ύδατα 5.1 ΧΕΡΣΑΙΑ ΥΔΑΤΑ 5.1.1
5.1.2 Υδατορρεύµατα
Επιφάνειες στάσιµου ύδατος 5.2 ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΥΔΑΤΑ 5.2.1
5.2.2 5.2.3 Παράκτιες Λιµνοθάλασσες Εκβολές ποταµών Θάλασσες και ωκεανοί από 33 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την βάση δεδομένων Corine μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας περιβάλλοντος (http://www.eea.europa.eu/), ενώ η βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται στο παρόν έργο παρέχεται στην ιστοσελίδα http://www.eea.europa.eu/data‐and‐maps/data/corine‐land‐
cover‐2000‐raster. β. Προεπεξεργασία Συμπεριλήφθησαν στη βάση όπως ακριβώς ελήφθησαν από τον πάροχο χωρίς καμία περαιτέρω επεξεργασία. Τα αρχεία περιέχουν το είδος κάλυψης γης, σύμφωνα με τις κατηγορίες της χρησιμοποιούμενης βάσης. γ. Χρονική περίοδος Η βάση δεδομένων κάλυψης γης Corine, επικαιροποιείται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Επομένως, για κάθε σημείο της μελετώμενης περιοχής υπάρχει ένας μοναδικός χαρακτηρισμός, σύμφωνα με μια συγκεκριμένη έκδοση της βάσης, ο οποίος θεωρείται ότι παραμένει σταθερός μέχρι την επόμενη έκδοση, στην οποία μπορεί να παραμείνει ο ίδιος ή να αλλάξει. Η τελευταία έκδοση που περιέχει τον Ελληνικό χώρο είναι αυτή του 2000. δ. Χαρακτηριστικά Τα δεδομένα παρέχονται σε μορφή πλέγματος (Raster Data). Η χωρική ανάλυση των δεδομένων αυτών είναι είτε 100mx100m είτε 250mx250m. Τα δεδομένα παρέχονται σε συμπιεσμένα αρχεία zip. Για την περίπτωση των 100mx100m το αρχείο έχει μέγεθος περίπου 85MB, ενώ για την περίπτωση των 250mx250m το αρχείο έχει μέγεθος περίπου 22ΜΒ. Κάθε ένα από τα δύο αυτά αρχεία περιέχει αρχεία κατάληξης .lyr .prj .aux .tif καθώς και δύο επιπλέον αρχεία όπου παρουσιάζονται οι κωδικοί, τα είδη (ονοματολογία) και τα αντίστοιχα χρώματα της κάλυψης γης. Επίσης, πέρα από τα αρχεία zip δίνονται i. επιπλέον πληροφορίες (κλάσεις και κωδικοί χρωμάτων RGB), ii. αρχείο .prj για το ESRI, ιιι. metadata set για το INSPIRE και colourmap για το QGIS. 3.8 Δεδομένα Κάλυψης Γης GlobeCorine α. Πηγή Τα δεδομένα κάλυψης γης GlobeCorine που χρησιμοποιηούνται στο παρόν έργο αποτελούν μέρος της βάσης δεδομένων κάλυψης γης που δημιουργήθηκε από το πρόγραμμα GlobeCorine της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. Για την δημιουργία αυτής χρησιμοποιήθηκαν οι χρονοσειρές δεδομένων υψηλής ανάλυσης του οργάνου MERIS 34 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (Medium Resolution Imaging Spectrometer Instrument) του δορυφόρου ENVISAT. Στόχος του προγράμματος ήταν η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων κάλυψης γης η οποία θα ήταν κατά το μέγιστο δυνατό συμβατή με την βάση CORINE. Με χρήση των πρωτογενών δεδομένων του MERIS που εκτίνονταν από το Δεκέμβριο του 2004 έως τον Ιούνιο του 2006 δημιουργήθηκε η πρώτη βάση GlobeCorine. Στη συνέχεια και με βάση τα πρωτογενή δεδομένα της περιόδου Ιανουάριος 2009 – Δεκέμβριος 2009, δημιουργήθηκε η GlobeCorine 2009 η οποία και χρησιμοποιείται στο παρόν έργο. Στον Πίνακα XV παρουσιάζονται οι 14 κατηγορίες κάλυψης γης. Μια 15η κατηγορία προστέθηκε για να χαρακτηρίσει όλες τις περιοχές, οι οποίες στερούνται χαρακτηρισμού είτε λόγο έλλειψης ικανής ποσότητας και ποιότητας πρωτογενών δεδομένων, είτε επειδή δεν περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα GlobeCorine. Πίνακας XV: Οι κατηγορίες κάλυψης γης σύμφωνα με την βάση δεδομένων GlobeCorine2009 Νούμερο Κατηγορίας Είδος Κάλυψης Κατηγορίας 10 Αστικές Περιοχές 20 Μη αρδευόμενες καλλιέργειες 30 Αρδευόμενες καλλιέργειες 40 Δάση 50 Θαμνώδης και σκληρόφυλλη βλάστηση. 60 Χαμηλή βλάστηση 70 Λίγη ή καθόλου βλάστηση 80 Περιοχές βλάστησης, συχνά πλημμυρισμένες. 90 Γυμνές από βλάστηση περιοχές 10 Μικτές καλλιέργειες 110 Μωσαϊκό καλλιεργειών και φυσικής βλάστησης. 120 Μωσαϊκό φυσικής βλάστησης 200 Υδάτινες επιφάνειες. 210 Μόνιμα χιόνια και πάγοι Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την βάση δεδομένων GlobeCorine 2009 μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (http://www.esa.int/esaCP/index.html), καθώς και στην ιστοσελίδα http://ionia1.esrin.esa.int/globcorine/, όπου παρέχεται και η βάση δεδομένων που θα χρησιμοποιηθεί στο παρόν έργο. 35 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ β. Προεπεξεργασία Συμπεριλήφθησαν στη βάση όπως ακριβώς ελήφθησαν από τον πάροχο χωρίς καμία περαιτέρω επεξεργασία. Τα αρχεία περιέχουν το είδος κάλυψης γης, σύμφωνα με τις κατηγορίες της χρησιμοποιούμενης βάσης. γ. Χρονική περίοδος Στη βάση δεδομένων κάλυψης γης GlobeCorine 2009, κάθε σημείο της μελετώμενης περιοχής έχει ένα μοναδικό χαρακτηρισμό, ο οποίος παραμένει σταθερός. Ο χαρακτηρισμός αυτός είναι δυνατόν να αλλάξει στην περίπτωση που παραχθεί μια νέα βάση, από πιο καινούργια πρωτογενή δεδομένα, κάτι που είναι μέσα στις γενικές προθέσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος. δ. Χαρακτηριστικά Το σύνολο των διαθέσιμων δεδομένων της βάσης GlobeCorime 2009 παρέχεται σε ένα zip αρχείο μεγέθους περίπου 60ΜΒ. Σε αυτό περιέχονται δεδομένα πλέγματος (Raster Data) χωρικής ανάλυσης 300m σε χάρτη προβολής Plate‐Carrée (ελλειψοειδές WGS84) τα οποία καλύπτουν την περιοχή από το σημείο με συντεταγμένες 75oN, 20oW (βορειοανατολικότερο σημείο) έως αυτό με συντεταγμένες 15oN, 65oE (νοτιοανατολικότερο σημείο), και επομένως ολόκληρη την περιοχή μελέτης. Συγκεκριμένα σε αυτό το αρχείο περιέχεται: α. Ένα αρχείο περιγραφής των περιεχομένων (περίπου 14ΚΒ). β. Δύο αρχεία με τα δεδομένα πλέγματος .tiff (περίπου 600ΜΒ έκαστο). γ. Μία εικόνα .jpg που απεικονίζει γεωγραφικά τα παρερχόμενα δεδομένα σε χαμηλή ανάλυση (περίπου 300ΚΒ). δ. Ένα αρχείο .xls με την ονοματολογία και το χρώμα κάθε κατηγορίας (κωδικοί RGB) (περίπου 20ΚΒ). ε. Ένα αρχείο .lyr και ένα αρχείο .dsr τα οποία περιέχουν τη γεωγραφική απεικόνηση των δεδομένων σε μορφή κατάλληλη για χρήση από τα ARC/INFO και Envi (περίπου 15ΚΒ και 1ΚΒ αντίστοιχα). Επιπλέον παρέχεται ένα αρχείο zip με τίτλο Documantation2009.zip, όπου παρέχονται δύο pdf αρχεία με εκτενείς πληροφορίες σχετικά με τη βάση. 36 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 4. ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Στο κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζεται αναλυτικά η διαδικασία και τα αποτελέσματα της προεπεξεργασίας και της τεκμηρίωσης των κοινωνικοοικονομικών δεδομένων του έργου. Συνολικά συλλέχθηκαν δεδομένα για 15 πρωτογενείς μεταβλητές (Πίνακας XVI) και εξ αυτών υπολογίστηκαν οι τιμές άλλων 16 δευτερογενών μεταβλητών (Πίνακας XVII). Σε σχέση με τις μεταβλητές που είχαν προταθεί αρχικά υπάρχουν ορισμένες μικρές διαφοροποιήσεις που οφείλονται στην ανυπαρξία ή στη χαμηλή ποιότητα των διαθέσιμων δεδομένων. Οι διαφορές αυτές παρουσιάζονται αναλυτικά στη συνέχεια σε κάθε μεταβλητή. Οι μεταβλητές είναι διαθέσιμες σε χωριστά αρχεία excel ανά μεταβλητή. Για όλες τις μεταβλητές ακολουθείται η ίδια μέθοδος καταγραφής: η πρώτη στήλη περιλαμβάνει τις γεωγραφικές ενότητες και οι επόμενες τα έτη για τα οποία είναι διαθέσιμες οι τιμές για κάθε γεωγραφική ενότητα. Επιπλέον, το σύνολο των μεταβλητών για όλα τα διαθέσιμα έτη υπάρχει διαθέσιμο και σε ένα αρχείο excel. Η πρώτη στήλη περιλαμβάνει τις γεωγραφικές ενότητες και οι επόμενες το συνδυασμό μεταβλητής και έτους. 1. Πραγματικός πληθυσμός: τα δεδομένα του πληθυσμού αφορούν στον πραγματικό και όχι στον μόνιμο πληθυσμό όπως είχε προταθεί, εξαιτίας της έλλειψης των δεδομένων του μόνιμου πληθυσμού σε όλα τα απαραίτητα χωρικά επίπεδα πριν από το 1981. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001 (για το 2011 τα δεδομένα είναι ακόμη προσωρινά και θα επιδιωχθεί να προστεθούν αργότερα, όταν θα δημοσιευτούν τα τελικά δεδομένα). Ως πραγματικό πληθυσμό ο ΕΛΣΤΑΤ (πρώην ΕΣΥΕ) ορίζει τον πληθυσμό που βρισκόταν στο μέρος της Απογραφής τη συγκεκριμένη ημέρα (δεν είναι γνωστό αν θα διατηρηθεί και στην απογραφή του 2011). Έτσι, παρατηρούνται ορισμένες μικρές διαφορές μεταξύ μόνιμου και πραγματικού πληθυσμού, αλλά σε επίπεδο Νομού οι διαφορές αυτές είναι πολύ μικρές και μπορούν να μη θεωρηθούν σημαντικές. Τα χωρικά επίπεδα στα οποία συλλέχθηκαν τα δεδομένα είναι τρία: το σύνολο της Χώρας, Νομοί (εκτός Αγίου Όρους) και Πρωτεύουσα Νομού. Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 2. Αριθμός Γυναικών (πραγματικός πληθυσμός): και εδώ τα δεδομένα του πληθυσμού αφορούν στον πραγματικό και όχι στον μόνιμο πληθυσμό για το ίδιο λόγο (έλλειψη δεδομένων μόνιμου πληθυσμού στα απαραίτητα χωρικά επίπεδα πριν από το 1981). Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζει ο 37 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 3.
4.
5.
6.
7.
πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. Πληθυσμός μεγαλύτερος σε ηλικία των 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός): και εδώ τα δεδομένα του πληθυσμού αφορούν στον πραγματικό και όχι στον μόνιμο πληθυσμό για το ίδιο λόγο (έλλειψη δεδομένων μόνιμου πληθυσμού στα απαραίτητα χωρικά επίπεδα πριν από το 1981). Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. Γυναίκες μεγαλύτερες σε ηλικία των > 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός): και εδώ τα δεδομένα του πληθυσμού αφορούν στον πραγματικό και όχι στον μόνιμο πληθυσμό για το ίδιο λόγο (έλλειψη δεδομένων μόνιμου πληθυσμού στα απαραίτητα χωρικά επίπεδα πριν από το 1981). Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. Γυναίκες σε ηλικία 15 ως 45 ετών (πραγματικός πληθυσμός): και εδώ τα δεδομένα του πληθυσμού αφορούν στον πραγματικό και όχι στον μόνιμο πληθυσμό για το ίδιο λόγο (έλλειψη δεδομένων μόνιμου πληθυσμού στα απαραίτητα χωρικά επίπεδα πριν από το 1981). Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. Ενεργός πληθυσμός: ως ενεργό πληθυσμό ο ΕΛΣΤΑΤ (πρώην ΕΣΥΕ) ορίζει όσους είναι άνω των 15 ετών και κάτω των 65 ετών και είτε είναι απασχολούμενοι, είτε άνεργοι. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001 (για το 2011 τα δεδομένα είναι ακόμη προσωρινά και θα επιδιωχθεί να προστεθούν αργότερα, όταν θα δημοσιευτούν τα τελικά δεδομένα). Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν τα δεδομένα για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. Απασχολούμενοι: ως απασχολούμενοι ορίζονται από τον ΕΛΣΤΑΤ (πρώην ΕΣΥΕ) τα άτομα που εργάστηκαν για έναν ελάχιστο αριθμό ημερών τον προηγούμενο μήνα από τον μήνα που διενεργήθηκε η Απογραφή. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001 (για το 2011 τα δεδομένα είναι ακόμη προσωρινά και θα επιδιωχθεί να προστεθούν αργότερα, όταν θα δημοσιευτούν τα τελικά δεδομένα). Τα δεδομένα 38 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν τα δεδομένα για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 8. Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα: ως απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα ορίζονται από τον ΕΛΣΤΑΤ (πρώην ΕΣΥΕ) όσοι δήλωσαν ότι η κύρια απασχόληση τους το προηγούμενο έτος από αυτό της Απογραφής ήταν στη γεωργία, κτηνοτροφία, δασοκομία, αλιεία και ορυχεία. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Πληθυσμού του 1951, 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001 (για το 2011 τα δεδομένα είναι ακόμη προσωρινά και θα επιδιωχθεί να προστεθούν αργότερα, όταν θα δημοσιευτούν τα τελικά δεδομένα). Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν τα δεδομένα για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 9. Γεννήσεις: οι γεννήσεις καταγράφονται ως προς τον τόπο μόνιμης κατοικίας της μητέρας τη χρονιά της γέννησης. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τις εκδόσεις «Οι Νομοί της Ελλάδας» της allmedia publications με δεδομένα που προέρχονται από τον ΕΛΣΤΑΤ, καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμα στα κατάλληλα χωρικά επίπεδα άμεσα από τον ΕΛΣΤΑΤ. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα για τα έτη 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 (απουσιάζει το 1999). 10. Θάνατοι: οι θάνατοι καταγράφονται ως προς τον τόπο μόνιμης κατοικίας του θανόντος. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τις εκδόσεις «Οι Νομοί της Ελλάδας» της allmedia publications με δεδομένα που προέρχονται από τον ΕΛΣΤΑΤ, καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμα στα κατάλληλα χωρικά επίπεδα άμεσα από τον ΕΛΣΤΑΤ. Η μονάδα μέτρησης είναι άτομα για τα έτη 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 (απουσιάζει το 1999). 11. ΑΕΠ/κεφαλή: το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ή Ακαθάριστο Περιφερειακό Προϊόν εκφράζει την αξία των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών σε μια περιοχή στη διάρκεια ενός έτους. Εξαιτίας της συχνής αλλαγής της μεθόδους εκτίμησης του, δεν έχουν δημοσιευτεί δεδομένα σε επίπεδο Νομού έπειτα από το 2007 ως σήμερα και τα διαθέσιμα δεδομένα δεν είναι συγκρίσιμα με τα αναθεωρημένα δεδομένα σε εθνικό επίπεδο που έχουν δημοσιευτεί από τον ΕΛΣΤΑΤ πρόσφατα ως το 2000. Παρόλα αυτά επιλέχθηκε να μείνουν τα δεδομένα που ήταν διαθέσιμα, καθώς εκφράζουν μια πολύ σημαντική παράμετρο για την οικονομική ανάπτυξη σε μια περιοχή. Σε περίπτωση που δημοσιευτούν Περιφερειακά δεδομένα με βάση την αναθεωρημένη μέθοδο εκτίμησης θα αντικατασταθούν από αυτά. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τις εκδόσεις «Οι Νομοί της Ελλάδας» της allmedia publications με δεδομένα που προέρχονται από τον ΕΛΣΤΑΤ, καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμα στα κατάλληλα χωρικά επίπεδα άμεσα από τον ΕΛΣΤΑΤ. Η μονάδα μέτρησης είναι €/κάτοικο έπειτα από το 2001 και δραχμές /κάτοικο πριν για τα έτη 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007. 39 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 12. Δηλωθέν Εισόδημα/ φορολογούμενο: η μεταβλητή εκφράζει το εισόδημα που δηλώθηκε για φορολόγηση προς τον αριθμό των φορολογουμένων. Εξαιτίας της απουσίας σχετικών δεδομένων πριν από το 2000, τα δεδομένα 1992‐1999 αφορούν «δηλωθέν εισόδημα ανά κάτοικο» και δεν είναι άμεσα συγκρίσιμα με τα αυτά από 2000 ‐2008. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν από τις εκδόσεις «Οι Νομοί της Ελλάδας» της allmedia publications με δεδομένα που προέρχονται από τον ΕΛΣΤΑΤ, καθώς δεν υπήρχαν διαθέσιμα στα κατάλληλα χωρικά επίπεδα άμεσα από τον ΕΛΣΤΑΤ. Η μονάδα μέτρησης είναι €/κάτοικο έπειτα από το 2001 και δραχμές /κάτοικο πριν για τα έτη 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 13. Καλλιεργούμενη γη: αφορά τις κατηγορίες αροτραία γη, αγραναπαύσεις (ετήσιες καλλιέργειες), δενδρώνες και αμπελώνες (δεν περιλαμβάνονται ουσιαστικά οι βοσκότοποι). Η μονάδα μέτρησης είναι στρέμματα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Γεωργίας – Κτηνοτροφίας του 1961, 1971, 1981, 1991 και 2001 (για το 2011 δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί δεδομένα). Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν τα δεδομένα για το Νομό Γρεβενών για το 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 14. Έκταση με ετήσιες καλλιέργειες: αφορά τις κατηγορίες αροτραία γη και αγραναπαύσεις. Η μονάδα μέτρησης είναι στρέμματα, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Γεωργίας – Κτηνοτροφίας του 1971, 1991 και 2001 (για το 2011 δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί δεδομένα), καθώς δεν έχουν δημοσιευτεί επίσημα δεδομένα από την Απογραφή του 1981. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 15. Αριθμός εκμεταλλεύσεων: αφορά τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις φυσικών και νομικών προσώπων. Η μονάδα μέτρησης είναι αριθμός, τα δεδομένα προέρχονται από τις Απογραφές Γεωργίας – Κτηνοτροφίας του 1961, 1971, 1991 και 2001 (για το 2011 δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί δεδομένα), καθώς δεν έχουν δημοσιευτεί επίσημα δεδομένα από την Απογραφή του 1981. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 40 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Πίνακας XVI: Πρωτογενή δεδομένα που συλλέχτηκαν Μονάδα μέτρησης Έτη Γεωγραφική ανάλυση Ελλείψεις/ παρατηρήσεις άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός, Πρωτεύουσα Νομού Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Γυναίκες (πραγματικός πληθυσμός) άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Πληθυσμός > 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός) άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Γυναίκες > 65 ετών (πραγματικός πληθυσμός) άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Γυναίκες 15 ως 45 ετών (πραγματικός πληθυσμός) άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Ενεργός πληθυσμός άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απασχολούμενοι άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απασχολούμενοι στον πρωτογενή τομέα άτομα 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Μεταβλητή Πραγματικός πληθυσμός Γεννήσεις πλήθος Θάνατοι πλήθος ΑΕΠ/κεφαλή €/κάτοικο 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Χώρα, Νομός Απουσιάζει το 1999 Χώρα, Νομός Απουσιάζει το 1999 Χώρα, Νομός Δεδομένα πριν το 2001 σε δραχμές, μετατράπηκαν σε € 41 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Μονάδα μέτρησης Έτη Δηλωθέν Εισόδημα Καλλιεργούμενη γη Μεταβλητή Έκταση με ετήσιες καλλιέργειες Αριθμός εκμεταλλεύσεων Γεωγραφική ανάλυση Ελλείψεις/ παρατηρήσεις €/φορολογο
ύμενο 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 Χώρα, Νομός Δηλωθέν εισόδημα ανά κάτοικο ως το 1999, Δεδομένα πριν το 2001 σε δραχμές, μετατράπηκαν σε € Στρέμματα 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απουσιάζει η τιμή για το Νομό Γρεβενών για το 1961 Στρέμματα 1971, 1991, 2001 Χώρα, Νομός πλήθος 1961, 1971, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Αναλυτικά για τις δευτερογενείς μεταβλητές είναι (Πίνακας XV): 1. Μεταβολή πληθυσμού: η μεταβολή του πληθυσμού υπολογίζεται με βάση τον τύπο (τελικός – αρχικός)/αρχικός* 100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά δεκαετία 1951‐1961, 1961‐1971, 1971‐1981, 1981‐1991, 1991‐2001 και η συνολική μεταβολή 1951‐2001 για το σύνολο της Χώρας, τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους) και τις Πρωτεύουσες Νομών. Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 2. Πληθυσμός > 65 ετών /σύνολο πληθυσμού: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: Πληθυσμός >65 ετών / συνολικός πληθυσμός *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 3. Γυναίκες > 65 ετών / πληθυσμός >65 ετών: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: Πληθυσμός γυναικών >65 ετών / συνολικός πληθυσμός > 65 ετών *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 4. Γυναίκες > 65 ετών / σύνολο πληθυσμού: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: Πληθυσμός γυναικών >65 ετών / συνολικός πληθυσμός *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 42 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 5. Γυναίκες 15 ως 45 ετών / σύνολο γυναικών: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: Πληθυσμός γυναικών 15 ως 45 ετών / συνολικός πληθυσμός γυναικών *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 6. Μεταβολή ενεργού πληθυσμού: η μεταβολή υπολογίζεται με βάση τον τύπο (τελικός – αρχικός)/αρχικός* 100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά δεκαετία 1951‐1961, 1961‐1971, 1971‐1981, 1981‐1991, 1991‐2001 και η συνολική μεταβολή 1951‐2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 7. Ενεργός πληθυσμός / σύνολο πληθυσμού: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: ενεργός πληθυσμός / συνολικός πληθυσμός *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 8. Απασχολούμενοι σε πρωτογενή τομέα / απασχολούμενους: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: απασχολούμενοι σε πρωτογενή τομέα / συνολικός αριθμός απασχολούμενων *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1951 και 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 9. Φυσική κίνηση /1000 κατοίκους: υπολογίζεται με βάση τον τύπο (γεννήσεις – θάνατοι) * 1000 και εκφράζεται σε νούμερο ανά 1000 κατοίκους της περιοχής υπολογισμού. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 και η συνολική τιμή 1995‐2008 (απουσιάζουν οι τιμές για το 1999) για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 10. ΑΕΠ/κεφαλή (Ελλάδα =100): υπολογίζεται με τον τύπο: ΑΕΠ περιοχής/ΑΕΠ χώρας *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 11. Μεταβολή καλλιεργούμενης γης: η μεταβολή υπολογίζεται με βάση τον τύπο (τελικός – αρχικός)/αρχικός* 100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά δεκαετία 1961‐1971, 1971‐1981, 1981‐1991, 1991‐2001 και η συνολική μεταβολή 1961‐2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Απουσιάζουν οι μεταβολές για το Νομό Γρεβενών για το 1961 όπου δεν υπήρχαν δεδομένα στις αντίστοιχες εκδόσεις της τότε ΕΣΥΕ. 43 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 12. Ετήσιες καλλιέργειες /καλλιεργούμενη γη: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: έκταση ετησίων καλλιεργειών / έκταση καλλιεργούμενης γης *100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1971, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 13. Μεταβολή έκτασης ετησίων καλλιεργειών: η μεταβολή υπολογίζεται με βάση τον τύπο (τελικός – αρχικός)/αρχικός* 100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι μεταβολές 1971‐1991, 1991‐2001 και η συνολική μεταβολή 1971‐2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 14. Μεταβολή εκμεταλλεύσεων: η μεταβολή υπολογίζεται με βάση τον τύπο (τελικός – αρχικός)/αρχικός* 100 και εκφράζεται σε %. Υπολογίστηκαν οι μεταβολές ανά δεκαετία 1961‐1971, 1971‐1991, 1991‐2001 και η συνολική μεταβολή 1961‐2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 15. Μέση έκταση εκμετάλλευσης: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: καλλιεργούμενη γη / αριθμό εκμεταλλεύσεων και εκφράζεται σε στρέμματα. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1961, 1971, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). 16. Απασχολούμενοι σε πρωτογενή / αριθμός εκμεταλλεύσεων: υπολογίζεται με βάση τον τύπο: απασχολούμενοι σε πρωτογενή τομέα / αριθμό εκμεταλλεύσεων και είναι νούμερο. Υπολογίστηκαν οι τιμές για τα έτη 1961, 1971, 1991, 2001 για το σύνολο της Χώρας και τους Νομούς (εκτός Αγίου Όρους). Από τις δευτερογενείς μεταβλητές που είχαν προταθεί δεν υπολογίζεται μετανάστευση, καθώς τα διαθέσιμα δεδομένα της φυσικής κίνησης δεν είναι αρκετά. Πίνακας XVII: Μεταβλητές δευτερογενών κοινωνικο‐οικονομικών δεδομένων Δείκτες Υπολογισμός (Μονάδα μέτρησης) Μεταβολή πληθυσμού (τελικός – αρχικός)/ αρχικός* 100 (%) Πληθυσμός > 65 ετών /σύνολο πληθυσμού Πληθυσμός >65 ετών / συνολικός πληθυσμός *100 (%) 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Γυναίκες > 65 ετών / πληθυσμός >65 ετών Πληθυσμός γυναικών >65 ετών / συνολικός πληθυσμός >65 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και Έτη Γεωγραφική ανάλυση Ελλείψεις/ παρατηρήσεις 1951‐1961, 1961‐
Απουσιάζουν οι Χώρα, 1971, 1971‐1981, μεταβολές για το Νομός, 1981‐1991, 1991‐
Πρωτεύουσα Νομό Γρεβενών για 2001 και 1951‐
το 1951 και 1961 Νομού 2001 44 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ *100 (%) 1961 Γυναίκες > 65 ετών / σύνολο πληθυσμού Πληθυσμός γυναικών >65 ετών / συνολικός πληθυσμός >65 *100 (%) Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Γυναίκες 15 ως 45 ετών / σύνολο γυναικών Πληθυσμός γυναικών 15‐45 ετών / συνολικός πληθυσμός γυναικών >65 *100 (%) 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Μεταβολή ενεργού πληθυσμού (τελικός – αρχικός)/ αρχικός* 100 (%) 1951‐1961, 1961‐
Απουσιάζουν οι Χώρα, 1971, 1971‐1981, μεταβολές για το Νομός, 1981‐1991, 1991‐
Πρωτεύουσα Νομό Γρεβενών για 2001 και 1951‐
το 1951 και 1961 Νομού 2001 Ενεργός πληθυσμός / σύνολο πληθυσμού Ενεργός πληθυσμός / συνολικός πληθυσμός *100 (%) 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 Απασχολούμενοι Απασχολούμενοι σε πρωτογενή 1951, 1961, 1971, σε πρωτογενή τομέα / 1981, 1991, 2001 τομέα / απασχολούμενους απασχολούμενους *100 (%) Χώρα, Νομός Απουσιάζει ο πληθυσμός του Νομού Γρεβενών για το 1951 και 1961 1995, 1996, 1997, 1998, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008 και 1995‐
2008 Χώρα, Νομός Απουσιάζουν οι τιμές για το 1999 Χώρα, Νομός Χώρα και Νομός Απουσιάζει η τιμή για το Νομό Γρεβενών για το 1961 Χώρα και Νομός Φυσική κίνηση /1000 κατοίκους ΑΕΠ/κεφαλή (Ελλάδα =100) (Γεννήσεις – Θάνατοι) * 1000 ΑΕΠ περιοχής/ΑΕΠ χώρας *100 (%) 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007 Μεταβολή καλλιεργούμενης γης Ετήσιες καλλιέργειες /καλλιεργούμενη 1961‐1971, 1971‐
(τελικός – 1981, 1981‐1991, αρχικός)/αρχικός* 1991‐2001 και 100 (%) 1961‐2001 έκταση ετησίων καλλιεργειών / έκταση 1971, 1991, 2001 45 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ γη καλλιεργούμενης γης *100 (%) Μεταβολή έκτασης ετησίων καλλιεργειών 1971‐1991, 1991‐
(τελικός – αρχικός)/αρχικός* 2001 και 1971‐
2001 100 (%) Χώρα και Νομός Απουσιάζει η τιμή για το Νομό Γρεβενών για το 1961 Μεταβολή εκμεταλλεύσεων (τελικός – 1971‐1991, 1991‐
αρχικός)/αρχικός* 2001 και 1971‐
100 (%) 2001 Χώρα και Νομός Απουσιάζει η τιμή για το Νομό Γρεβενών για το 1961 Μέση έκταση εκμετάλλευσης Καλλιεργούμενη γη / αριθμό 1961, 1971, 1991, 2001 εκμεταλλεύσεων (στρέμματα) Χώρα και Νομός Απασχολούμενοι σε πρωτογενή / αριθμός εκμεταλλεύσεων Απασχολούμενοι σε πρωτογενή τομέα / αριθμό 1961, 1971, 1991, 2001 εκμεταλλεύσεων (χωρίς μονάδα μέτρησης) Χώρα και Νομός 46 Π1.4 ΕΚΘΕΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΦΟΡΕΣ European Environment Agency. 2006. Land accounts for Europe 1990‐2000, EEA Report No 11/2006 prepared by Haines‐Young, R. and Weber, J.‐L. (http://reports.eea.europa.eu/eea_report_2006_11/en) Strahler, A.H., Boschetti, L., Foody, G.M., Friedl, M.A., Hansen, M.A., Mayaux, P., Morisette, J.T., Stehman, S.V. and Woodcock, C.E. 2006. Global Land Cover Validation: recommendations for evaluation and accuracy assessment of global land cover maps, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg. Vancutsem, C., Bicheron, P., Cayrol, P. and Defourny, P. 2007. Performance assessment of three compositing strategies to process global ENVISAT MERIS time series, Canadian Journal of Remote Sensing, 33, 492‐502. World Meteorological Organization, 2011, Guide to climatological practices, WMO‐No.100, ISBN 978‐92‐63‐10100‐6 47 

2014-2015 - Τμήμα Πληροφορικής ΑΠΘ

9o Πανελλήνιο Συνέδριο Αγροτικής Οικονομίας

ΑΚΤΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΛΙΜΕΝΙΚΑ ΕΡΓΑ

Στερεά

Εκτίµηση των µελλοντικών µεταβολών της υπεριώδους ηλιακής

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Πέτρος Κατσαφάδος

Οδιγίες Προγραμματισμού

6. περιβαλλον