16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
1
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Περιεχόμενα / Contents
1. Προφορικές Ανακοινώσεις ………………………………………………….. 3
2. Αναρτημένες Ανακοινώσεις ……………………………………………….. 35
3. Ευρετήριο / Index ……………………………………………………………. 56
2
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
3
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
1. ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ: ΒΙΟ-ΗΘΙΚΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΟΥΒΑΡΗ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΑΣΚΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ,ΙΩΑΝΝΗΣ
ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ, π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ
Α.Ε.Α.Θ.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο κύριος προβληματισμός της ηθικής των μεταμοσχεύσεων,
αναφέρεται στις λεγόμενες πτωματικές μεταμοσχεύσεις. Πριν από την
πρόσφατη ανάπτυξη της τεχνολογικής ιατρικής ο θάνατος ταυτίζονταν με την
καρδιακή παύση. Η τεχνολογική επίτευξη της καρδιο-αναπνευστικής
υποστήριξης, δημιούργησε την καινοφανή δυνατότητα υποστήριξης της
καρδιο-αναπνευστικής λειτουργίας του νεκρού. Ενώ λοιπόν για την ιατρική
επιστήμη ο θάνατος είναι ένας και ορίζεται ως η ανεπανόρθωτη απώλεια της
ικανότητας για συνείδηση, σε συνδυασμό με την ανεπανόρθωτη απώλεια της
ικανότητας για αυτόματη αναπνοή, για τον περισσότερο κόσμο υπάρχουν
αμφιβολίες. Η δυνατότητα τεχνητής υποστήριξης της αναπνοής και της
κυκλοφορίας δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι ο άνθρωπος εξακολουθεί να ζει.
Αυτός είναι ο επονομαζόμενος ε.θ. Η αποδοχή αυτή είχε ως συνέπεια, να
μετατοπιστούν τα κριτήρια διάγνωσης του θανάτου από την καρδιά στον
εγκέφαλο και να ταυτιστεί ο θάνατος του ανθρώπου με τον εγκεφαλικό. Αυτή η
υιοθέτηση όμως και η σύνδεση του ήδη φορτισμένου και αδόκιμου όρου ε.θ.
με τις μεταμοσχεύσεις είχε ως φυσικό επακόλουθο να εγείρει ερωτημα τικά και
αμφισβητήσεις.
ΣΚΟΠΟΣ: της εργασίας είναι να προβάλλει ότι η ουσιαστική διαφωνία, σε
βιοηθικό - φιλοσοφικό επίπεδο, έγκειται στο κατά πόσον αυτή η κλινικήνοσολογική οντότητα, η αποκαλούμενη ε.θ., μπορεί να ταυτιστεί με την
κατάσταση του βιολογικού θανάτου.
ΥΛΙΚΟ: Εφαρμόστηκε η ανασκόπηση της τρέχουσας ελληνικής, διεθνούς,
διαδικτυακής και βιβλικής - πατερικής επιστημονικής βιβλιογραφίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο ε.θ. είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ζήτημα, όχι μόνο ιατρικό
αλλά και βιοηθικό, με έντονες θεολογικές διαστάσεις και προεκτάσεις, καθώς
εμπλέκονται έννοιες όπως η ζωή, ο θάνατος, το πρόσωπο. Ο ε.θ. δεν είναι
καθολικά αποδεκτός. είναι όμως αποδεκτός από τη συντριπτική πλειοψηφία
του ιατρικού – εκκλησιαστικού χώρου και νομοθετικά κατοχυρωμένος, ως
ταυτόσημος με το βιολογικό θάνατο. Η κύρια αιτία συγχύσεων και
αμφισβητήσεων οφείλεται στο ατυχές του όρου, το οποίο δημιουργεί την
εντύπωση ότι πρόκειται για νέο είδος θανάτου. Πιο επιτυχημένος όρος και πιο
ακριβής ιατρικά είναι ο όρος «θάνατος διαπιστούμενος με νευρολογικά
κριτήρια».
2. ΒΙΟ-ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΟΥΒΑΡΗ, π. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ, ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
ΚΟΝΤΑΚΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Α.Ε.Α.Θ.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Οι μεταμοσχεύσεις αναφέρονται στο μυστήριο της ζωής και του
θανάτου και εγγίζουν το ιερό της ψυχοσωματικής συμφυΐας του ανθρώπου.
Βασίζονται στη δυνατότητα καλλιέργειας σχέσεων αγάπης, συναλληλίας και
αμοιβαίου ενδιαφέροντος των ανθρώπων. Μόνον έτσι βρίσκονται τα
μοσχεύματα. Όλα αυτά αφορούν άμεσα την Εκκλησία. Γι’ αυτό και με ιερό
4
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
αίσθημα η Εκκλησία αφήνει την θεολογία της και την εμπειρία της να
διαλεχθούν μαζί τους, έτοιμη να επικροτήσει ό,τι είναι συμβατό με την αιώνια
αλήθειά της και να απορρίψει ό,τι την προσβάλλει.
ΣΚΟΠΟΣ: της εργασίας είναι να αναδείξει την αίσθηση ότι είμαστε «αλλήλων
μέλη», που εν αγάπη καλούμαστε να κοινωνούμε το θείο δώρο της ζωής.
Έτσι, οι μεταμοσχεύσεις δεν ερμηνεύονται μονομερώς μέσα από την οπτική
της παράτασης της βιολογικής ζωής ενός πάσχοντα συνανθρώπου μας, αλλά
προβάλλονται στο πνεύμα της μεταστοιχείωσης-μεταμόρφωσης της φθοράς
σε προσφορά ζωής!
ΥΛΙΚΟ: Εφαρμόστηκε η ανασκόπηση της βιβλικής - πατερικής βιβλιογραφίας,
σχετικά με το θέμα αυτό.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Βασικός άξονας αυτής της βιο-θεολογικής ηθικής
εισήγησης, αποτελεί η διερεύνηση των χαρακτηριστικών της αγάπης, που οι
μεταμοσχεύσεις θα μπορούσαν να προϋποθέτουν. Η Εκκλησία είναι ελεύθερη
και ζει με την αγάπη. Απλώς οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν ένα θαυμάσιο
πεδίο που μπορεί να φανεί το ήθος της. Η Εκκλησία πρέπει να θέσει το θέμα
σε προσωπική και προαιρετική βάση. Δεν πρέπει να είναι ούτε αποτρεπτική,
ούτε προτρεπτική, αλλά επιτρεπτική. Λόγω της λεπτότητας του θέματος, αν
διακρίνει σε κάποιον συστολή και δισταγμό ενώπιον του μυστηρίου της ζωής
και του θανάτου, αυτό το ευλογεί και το κατανοεί. Αν όμως διαπιστώσει την
παρουσία μιας δυνατής αγαπητικής διάθεσης και προσφοράς τέτοιου
μεγέθους που ξεπερνά τις φυσικές αναστολές, αυτό το ενισχύει και το
επευλογεί. Εξάλλου οι μεταμοσχεύσεις θα ζήσουν, μόνον όταν μάθουμε να
δίνουμε. σίγουρα θα πεθάνουν, όταν θέλουμε μόνον να παίρνουμε.
3. Η ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ
ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ
Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Γ. Φούζας2, Γ. Ίμβριος2, Μ.
Πασακιώτου1, Β. Παπανικολάου2, Ν.Γρίτση-Γερογιάννη1
1ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο»
2 ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο»
ΣΚΟΠΟΣ: Η καταγραφή των αιμορραγικών επιπλοκών σε ασθενείς με
μεταμόσχευση ήπατος, , οι μεταγγίσεις σε αίμα και παράγωγα, ο συσχετισμός
τους με την κατάσταση του λήπτη, η επιβάρυνση του ασθενούς και η
επιβίωση των ασθενών στη ΜΕΘ και 1 χρόνο μετά.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Στην τριετία 2008-2010, 78 ασθενείς υπoβλήθηκαν σε
μεταμόσχευση ήπατος. Έγινε καταγραφή του MELD score, του Donor Risk
index, του APACHE II και του SOFA,των αιμορραγικών επιπλοκών και των
επανεπεμβάσεων, της θνητότητας, του χρόνου νοσηλείας στην ΜΕΘ και
σύγκριση των στοιχείων αυτών με τους λοιπούς μεταμοσχευμένους ασθενείς
που δεν εμφάνισε αιμορραγία ματεγχειρητικά.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 15 ασθενείς (19,23% των ασθενών με μεταμόσχευση
ήπατος) με ηπατική ανεπάρκεια (Child A: 1 , Child B: 3, Child C: 11)
εμφάνισαν αιμορραγική επιπλοκή μετεγχειρητικά, 14 εκ των οποίων
υποβλήθηκαν σε επανεπέμβαση για έλεγχο της αιμορραγίας, 4 από τους
οποίους πάνω από μια φορά.
ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ:
5
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Ν=15
Συμπυκνωμένα ερυθρά (μονάδες)
Πλάσμα (μονάδες)
Αιμοπετάλια (μονάδες)
Κρυοκαθίζημα (μονάδες)
MELD (μ.ο.-SD)
SOFA (μ.ο.-SD)
APACHE II (μ.ο.-SD)
DRI (μ.ο.-SD)
Χειρουργείο ΜΕΘ
247
215
772
393
244
198
266
166
Σύνολο
462
1165
442
432
ΜΕ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ ΧΩΡΙΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
N=15
N=58
7,32+/-8,49
14,9+/-5,0
10,46+/-1,72
13,28+/-6,64
18,4 +/- 5,4
7,96+/- 3,36
1,481+/-0,347
1,383+/-0,29
Διάρκεια νοσηλείας στην ΜΕΘ (μ.ο.-SD)- ημέρες
9,67+/-3,08
4.02 +/3.08
Διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο (μ.ο.-SD) 35,4+/-18,3
27,06+/-9,18
Θνητότητα στην ΜΕΘ
53,3%
10,3%
Θνητότητα στο έτος
53,3%
25,9%
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η αιμορραγία άμεσα μετεγχειρητικά φαίνεται ότι σχετίζεται
κυρίως με την βαρύτητα του ασθενούς κατά την εισαγωγή στη ΜΕΘ και
επηρεάζει σημαντικά τη διάρκεια νοσηλείας στη ΜΕΘ, την επιβίωση στη ΜΕΘ
και ένα έτος μετά την μεταμόσχευση.
4. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ MELD, MELD-Na,
APACHE II KAI SOFA ΣΕ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ
Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Κ. Σγουρού1, Τ. Γιασνέτσοβα1,
Μ. Πασακιώτου1, Ι. Φούζας,2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1 1ΜΕΘ
Γ.Ν.Θ.¨ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ¨ 2 ΧΚΜ Γ.Ν.Θ.¨ΊΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ¨
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Τα συστήματα αξιολόγησης MELD και το MELD-Na
αναπτύχθηκαν για την πρόβλεψη της θνητότητας των αρρώστων με κίρρωση.
Το δε APACHE II και το SOFA score χρησιμοποιούνται στην εκτίμηση της
επιβίωσης των βαρέως πασχόντων κατά την εισαγωγή τους στη ΜΕΘ.
ΣΚΟΠΟΣ: Η σύγκριση των συστημάτων αξιολόγησης σε αρρώστους που
υποβλήθηκαν σε ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ) και η συσχέτιση
τους με την επιβίωση.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Αναδρομική μελέτη 78 μεταμοσχεύσεων ήπατος που
πραγματοποιήθηκαν κατά την τελευταία 3ετία . Αποκλείστηκαν 2 άρρωστοι
που κατέληξαν λίγες ώρες μετά την εισαγωγή τους στη ΜΕΘ και 2 που
επαναμεταμοσχεύθηκαν.
Στους ασθενείς ηλικίας 22-66 ετών (μ.ό. 52,18 έτη) , 53 άνδρες και 25
γυναίκες, υπολογίστηκε το MELD score, το MELD-Na score, το APACHE II
και το SOFA score, καθώς και η έκβαση τους στη ΜΕΘ , στο νοσοκομείο, στο
τρίμηνο και στο εξάμηνο.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: To MELD score υπολογίστηκε στο 16,14 (±5,88), το
MELD-Na στο 19,22 (±6,66), το APACHE II στο 15,19 (±7,17) και το SOFA
score στο 8,75(±3,32).
6
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Η προβλεπόμενη θνητότητα σύμφωνα με τα MELD, MELD-Na, APACHE II &
SOFA scores
Score Προβλεπόμενη θνητότητα
MELD
16,14±5,88
6%
MELD-Na
19,22±6,66
23,7%
APACHE II 15,19±7,17
25%
SOFA
8,75±3,32
33%
Η θνητότητα των αρρώστων στην ΜΕΘ καταγράφηκε στο 16,15%, του
τριμήνου στο 22,3% και του έτους στο 25%.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το APACHE II score, αλλά και το MELD-Na φαίνεται να
έχουν την καλύτερη συσχέτιση με την επιβίωση των ασθενών μετά από OLT,
επιβεβαιώνοντας και σε αυτή την ομάδα αρρώστων την προγνωστική αξία του
APACHE II score ανεξαρτήτως της αιτιολογίας.
5. ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΚΥΗΣΗ
Ταξιάρχης Κατσαμάγκας1, Ιωάννης Καλογιαννίδης1, Αλέξανδρος Τραϊανός1,
Γεώργιος Ίμβριος2, Ιωάννης Φούζας2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Θεόδωρος
Αγοραστός1.
1 Δ΄ Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Θεσσαλονίκη
2 Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Θεσσαλονίκη
ΣΚΟΠΟΣ. Παρουσιάζεται η εμπειρίας μας σε ότι αφορά την κύηση και τον
τοκετό γυναικών που είχαν στο παρελθόν υποβληθεί σε μεταμόσχευση
ήπατος.
ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΣ. Μελετήθηκαν πέντε ασθενείς με μεταμόσχευση ήπατος,
των οποίων ο τοκετός περατώθηκε στην Δ΄ Μαιευτική & Γυναικολογική
Κλινική του ΑΠΘ, την περίοδο 2003-2011. Αναλύθηκαν τα επιδημιολογικά
χαρακτηριστικά των γυναικών και η πορεία κατά την κύηση και τον τοκετό
(μαιευτικές επιπλοκές, τρόπος περάτωσης τοκετού, περιγεννητική
νοσηρότητα).
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ. Η μέση ηλικία (±SD) των γυναικών της μελέτης κατά τον
τοκετό ήταν 32±5.4 έτη, ενώ ο μέσος χρόνος μεταξύ μεταμόσχευσης και του
τοκετού ήταν 8.2 έτη. Η σύλληψη ήταν αυτόματη στις τέσσερεις ασθενείς της
μελέτης, ενώ σε μία εφαρμόσθηκε μέθοδος υποβοηθούμενης αναπαραγωγής
(σπερματέγχυση). Τρεις από τις πέντε ασθενείς εμφάνισαν προεκλαμψία κατά
την κύηση. Η μέση εβδομάδα κύησης κατά τον τοκετό ήταν 34±2.5 εβδομάδες
(τέσσερεις από τις πέντε γυναίκες γέννησαν πρόωρα). Η καισαρική τομή
αποτέλεσε την μέθοδο εκλογής για την περάτωση του τοκετού. Το μέσο
βάρος γέννησης των νεογνών ήταν 2264±511γρ. και το μέσο Apgar score στο
1΄και 5΄ λεπτό της ζωής των νεογνών ήταν 7.8 και 8.6 αντίστοιχα. Εισαγωγή
στην Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) χρειάσθηκαν τα
τέσσερα από τα πέντε νεογνά της μελέτης.
ΣΥΜΕΡΑΣΜΑΤΑ. Οι κυήσεις γυναικών με μεταμόσχευση ήπατος είναι
υψηλού κινδύνου. Εμφανίζουν υψηλό αριθμό επιπλοκών κατά την κύηση
καθώς και αυξημένη περιγεννητική νοσηρότητα.
7
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
6. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΙΡΡΩΣΗ (HCV) ΗΠΑΤΟΣ,
ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (ΗΚΚ) ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟ Ca ΠΑΧΕΟΣ
ΕΝΤΕΡΟΥ
Ευστάθιος Αντωνίου1, Πανωραία Παρασκευά1, Δημήτριος Μαντάς1,
Αναστάσιος Σμυρνής1, Νικόλαος Νικητάκης1, Απόστολος Κανδύλης1 ,
Αικατερίνη Λαμπαδαρίου2, Δημήτριος Καρούσος2, Καλλιόπη Τσινάρη2,
Νικόλαος Τσαβαρής3, Γεώργιος Θωμόπουλος4, Παύλος Βερνίκος4,
Χρυσαΐδα Καρούνη4, Μαρία Κούρτη4, Αλκιβιάδης Κωστάκης1.
1Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΓΝΑ "Λαϊκό", 2Αναισθησιολογικό
Τμήμα ΓΝΑ "Λαϊκό", 3Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας ΓΝΑ "Λαϊκό",
4 ΜΕΘ ΓΝΑ "Λαϊκό".
Σκοπός: Η παρουσίαση του τρόπου αντιμετώπισης μιας σπάνιας περίπτωσης
με κίρρωση ήπατος, ΗΚΚ και σύγχρονο καρκίνο παχέος εντέρου.
Ασθενής & Μέθδοδος: Ασθενής, άνδρας 46 ετών, με HCV αντιρροπούμενη
κίρρωση και αρνητικό ιϊκό φορτίο εμφάνισε σε υπερηχοτομογραφικό έλεγχο
ΗΚΚ διαμέτρου 3,5cm, στο τμήμα VII του ήπατος. Μετά διαγνωστική
λαπαροσκόπηση και βιοψία ήπατος, κρίθηκε ακατάλληλος για εκτομή και
συστήθηκε μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ). Στον προμεταμοσχευτικό έλεγχο –
κολοσκόπηση-,
βρέθηκε ελκωτικό αδενο-Ca σιγοειδούς. Ο ασθενής
υποβλήθηκε σε επιτυχή ΟΜΗ και δύο μήνες αργότερα σε σιγμοειδεκτομή
(Duke’s C). Ένα μήνα αργότερα άρχισε χημειοθεραπεία. Ενάμισυ χρόνο
αργότερα εμφάνισε προοδευτική άνοδο της α-FP. MRI έδειξε τρείς μικρές
εστίες στο ήπαρ και εξωαυλική πάχυνση στην περιοχή της αναστόμωσης του
π. εντέρου. Υποβλήθηκε σε αριστερή ημικολεκτομή και αφαίρεση μιας εστίας
για βιοψία (τμήμα V). Μετεγχειρητικά, εμφάνισε αυτόματο πνευμοθώρακα και
οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Η άριστη προεγχειρητική του κατάσταση δεν
δικαιολογούσε την μετεγχειρητική του εικόνα. Διαγνώσθηκε πολλαπλούν
μυέλωμα (ΠΜ) με βιοψία μυελού των οστών. Ο ασθενής ανένηψε και
υποβλήθηκε σε χημειοθεραπεία (Ca σιγμοειδούς, ΠΜ). Λίγους μήνες
αργότερα, ο ασθενής κατέληξε από σήψη, μετά από σοβαρή λοίμωξη στο
αριστερό κάτω άκρο και βαριά ουρολοίμωξη.
Συμπέρασμα: Πρόκειται για σπάνιο και δύσκολο περιστατικό στην
αντιμετώπιση του. Μετά προσεχτικό προμεταμοσχευτικό έλεγχο τέτοια
περιστατικά μπορούν να υπβάλλονται σε ΟΜΗ και μετά δύο μήνες σε εκτομή
του εντέρου. Το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών αυτών είναι άγνωστο,
καθώς δεν υπάρχει σχετική αναφορά στην βιβλιογραφία.
7. DONOR HEPATECTOMY FOR PEDIATRIC LIVE LIVER
TRANSPLANTATION IN THE ERA OF DIAGNOSIS-RELATED-GROUPS
Anja Gallinat1, Georgios C. Sotiropoulos1, Martin Metzelder1, Jürgen
Treckmann1, Patrick Gerner2, Andreas Paul1, Zoltan Mathé1.
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, and
the 2Department of Pediatrics, University Hospital Essen, Essen, Germany
Background: Donor operations in the liver and kidney living donor setting are
tradinionally covered by the health insurance company of the recipient.
However, in the era of Diagnosis-Related-Groups (DRG) calculations,
8
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
increasing interest focuses in the as far as posible uneventful donor operation.
We herein report our recent institutional experience with donor operations for
pediatric living donor liver transplantation (LDLT).
Patients and Methods: Data of living donors in the setting of pediatric LDLT
were reviewed for the purposes of this study.
Results: Twenty-one donors were included for the period 01/2009-09/2011.
There were 11 female and 10 male donors with a median age of 31 years.
The relation to recipient was father/mother to child, in all except 2 instances.
Left lateral hepatectomy and right hemihepatectomy were performed by 19
and 2 donors, respectively. No donor required blood trasfusion. Median
values for Body-Mass-Index and hospital stay were 24.7kg/m2 and 8 days,
respectively. Two donors required pain medication during hospitalization.
Postoperative complications encompassed 2 grade I complications (fever and
wound serom) according to the Dindo-Clavien classification. No medication
was required by patient discharge.
Discussion: Donor hepatectomy for pediatric LDLT can be performed safely
and without considerable charging the healht insurance company.
8. ΠΡΟΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΛΗΠΤΗ ΗΠΑΤΟΣ
ΜΕ MDCT
Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Γεώργιος Ιμβριος2,
Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ.«Γ.Παπανικολάου»
2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
ΣΚΟΠΟΣ: Η αξιολόγηση της MDCT (Multi Detector Computed Tomography)
ως κατ΄εξοχήν μέθοδος εκλογής στον προμεταμοσχευτικό έλεγχο υποψήφιων
ληπτών ήπατος.
ΜΕΘΟΔΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν υποψήφιοι λήπτες ήπατος σε
πολυτομικό ελικοειδή αξονικό τομογράφο. Η εκτίμηση αφορούσε κυρίως την
κατάσταση του ηπατικού παρεγχύματος και των αγγειακών δομών και
συγκεκριμένα τον αποκλεισμό ηπατικής και εξωηπατικής κακοήθειας,
φλεβοθρόμβωσης (πυλαίας και άνω μεσεντερίου φλέβας), εκτεταμένων
περιηπατικών κιρσών, την εκτίμηση της κατάστασης του κοιλιακού τρίποδα
και των κλάδων του, την εκτίμηση του μεγέθους του κερκοφόρου λοβού,
καθώς και κατά περίπτωση τον έλεγχο της θέσης του πυλαιοσυστηματικού
shunt. Επίσης στον ίδιο χρόνο εκτιμήθηκαν και οι υπόλοιπες κοιλιακές δομές
προς αποκλεισμό άλλης εξεργασίας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η MDCT αποτελεί πλέον την εξέταση εκλογής για τον έλεγχο
των υποψηφίων προς μεταμόσχευση ήπατος. Η MDCT μπορεί να παρέχει τις
απαραίτητες πληροφορίες τόσο για τις αγγειακές δομές όσο και για την
κατάσταση της κοιλιάς συνολικά σε ένα χρόνο . Απαραίτητη είναι η εξοικείωση
του απεικονιστή με το αντικείμενο, καθώς και η συνεργασία με τους
χειρουργούς.
9. ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΑΡΔΙΑΣ: Η 20ΧΡΟΝΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Κωνσταντίνος Βασιλειάδης, Θεοδώρα Αστέρη, Ευάγγελος Τσαριτσανιώτης,
Γεώργιος Μίσιας, Ταισίρ Νάτσε, Ιωάννης Κιουμής, Σοφία Λάμπρου, Γεώργιος
9
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Κυριαζής, Αθανάσιος Βοσνακίδης, Χριστίνα Φυτίλη, Παρασκευή
Αργυροπούλου, Παναγιώτης Σπύρου, Ιωάννης Φεσατίδης
Γ.Ν.Θ. «Γεώργιος Παπανικολάου» Θεσσαλονίκης: Καρδιοχειρουργικό Κέντρο,
Εξωτερικό Ιατρείο Καρδιακής Ανεπάρκειας και Μεταμοσχεύσεων Καρδιάς.
ΣΚΟΠΟΣ της εργασίας είναι να συμβάλει στην ακριβέστερη αποτύπωση της
συνολικής μέχρι σήμερα εμπειρίας της χώρας μας στις μεταμοσχεύσεις
καρδιάς
παρουσιάζοντας την δραστηριότητα μας στον τομέα αυτόν.
Σημειωτέον ότι το Καρδιοχειρουργικό μας Κέντρο υπήρξε το μόνο μέχρι
σήμερα στη χώρα μας που ανέπτυξε τρία προγράμματα μεταμοσχεύσεων
συμπαγών οργάνων θώρακος (καρδιάς, καρδιάς-πνευμόνων, πνευμόνων).
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΙ: Κατά την 10ετη λειτουργία του ως επίσημου
Μεταμοσχευτικού Κέντρου (1992-2002) διενεργήθηκαν στο «Παπανικολάου»
32 ορθοτοπικές μεταμοσχεύσεις καρδιάς παράλληλα με την υπόλοιπη
δραστηριότητα του Καρδιοχειρουργικού Τμήματος. Η ηλικία των ασθενών
κατά την μεταμόσχευση κυμαίνονταν μεταξύ 16 και 67 ετών (median 50).
Δεκαεπτά έπασχαν από ισχαιμική, 14 από διατατική μυοκαρδιοπάθεια και 1
από αρρυθμιογόνο δυσπλασία της δεξιάς κοιλίας. Η ανοσοκαταστολή μετά
την μεταμόσχευση περιελάμβανε: κυκλοσπορίνη, αζαθειοπρίνη, στεροειδή και
everolimus.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: 23 /32 ασθενείς εξήλθαν του νοσοκομείου μετά την
μεταμόσχευση και παρακολουθήθηκαν από 1 μήνα μέχρι 18 ½ έτη.
Επιβίωσαν: >5 ετών 12 ασθενείς (52.17%), > 10 ετών 8 ασθενείς (34.7%).
Αιτίες θανάτου: Εκπτωση λειτουργίας μοσχεύματος ( χρόνια: 7 ασθενείς,
οξεία: 8), Ca ήπατος (3), λοίμωξη (3), πνευμονική εμβολή (2), αιμορραγία (2),
ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής (1). Έξη ασθενείς ευρίσκονται εν ζωη
με επιβίωση που κυμαίνεται μέχρι στιγμής από 13 μέχρι 18 ½ έτη. 6/32
ασθενείς υποβλήθηκαν επιτυχώς σε 9 μη καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις, 1
ασθενής σε αγγειοπλαστική στεφανιαίων και 1 ασθενής σε πλαστική
τριγλώχινος
λόγω
ανεπάρκειας.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
Η μακρόχρονη δραστηριοποίηση μας είναι προϊόν
τοπικής ομαδικής πρωτοβουλίας για κάλυψη πραγματικού κενού στον
ευαίσθητο τομέα των μεταμοσχεύσεων καρδιάς στη χώρα μας. Η εμπειρία
μας δείχνει ότι παρόμοιες πρωτοβουλίες μπορούν να αναδείξουν στην πράξη
τα συναφή προβλήματα και να κατευθύνουν την Πολιτεία προς την επίλυση
τους.
10. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΝΟΜΟΥ 3984/2011, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ
ΔΩΡΕΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΟΡΓΑΝΩΝ, ΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΩΝ.
Μυρτώ E. Χατζηαντωνίου, Δικηγόρος LL.M.
Θέμα της εισήγησης είναι η παρουσίαση ενός νομοθετήματος με ευρύ πλαίσιο
δράσης που αποσκοπεί στην εξοικείωση, ευαισθητοποίηση και ανταπόκριση
των πολιτών σε σχέση με τη δωρεά οργάνων, ιστών και κυττάρων, ειδικά
τώρα που η αναλογία δοτών -ληπτών είναι ολοφάνερα ανισομερής.
Πυρήνα αποτελεί ο νόμος 3984/2011, που ενσωμάτωσε στην ελληνική έννομη
τάξη, τις ρυθμίσεις της Οδηγίας 2010/53 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και
Συμβουλίου, σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας οργάνων προς
μεταμόσχευση. Παράλληλα η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η
10
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
νομοθετική αντιμετώπιση των ιστών και κυττάρων και οι προϋποθέσεις
λειτουργίας Τραπεζών Ομφαλοπλακουντιακού αίματος, ιστών και κυττάρων
σχετίζονται με την παρουσίαση.
Μέσα από την ανάλυση που απευθύνεται κυρίως στον ιατρικό κλάδο, καθώς
στις αρμοδιότητές τους εμπίπτουν τα πρώτα ερωτήματα εφαρμογής, θα
προσπαθήσω να επισημάνω τα σημεία που θεωρώ ότι χρειάζονται
διευκρινίσεις. Η ανάπτυξη του εμπορίου οργάνων σε συνδυασμό με την
οικονομική κρίση προβλημάτισε το νομοθέτη, ο οποίος ανταποκρινόμενος
στις νέες εξελίξεις επέκτεινε τις προϋποθέσεις υπαγωγής στις ποινικές
διατάξεις και ενίσχυσε τις ποινές.
Η κριτική προσέγγιση ζητημάτων όπως ενδεικτικά η διεύρυνση του κύκλου
των ληπτών για όργανα ζώντα δότη, η εισαγωγή εναλλακτικών τρόπων
αρωγής των υποψηφίων ληπτών, η υιοθέτηση της πάγιας εικαζόμενης
συναίνεσης του θανόντος δότη, η αποδυνάμωση του ρόλου του συγγενικού
περιβάλλοντος, ο ρόλος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, καθώς
και η έννοια της αυτοδιάθεσης σε σχέση με τη μεταμόσχευση, είναι
απαραίτητη για την αποτελεσματικότητα των διατάξεων.
Με τη ριζική αλλαγή του πλαισίου των μεταμοσχεύσεων, οι γιατροί θα
αντιμετωπίσουν διλήμματα, ηθικά, ιατρικά, νομικά, ως προς τα οποία θα
πρέπει να ενεργήσουν άμεσα και κατάλληλα. Σε θέματα εφαρμογής της
ιατρικής επιστήμης, ο νόμος δεν είναι σε θέση να προβλέψει το απαιτούμενο
μέτρο επιμέλειας κάθε περίπτωσης, μπορεί όμως να θέσει δικλείδες
ασφαλείας. Περαιτέρω επιτεύγματα όπως η εμφύτευση τεχνητών μελών ή
οργάνων ή η αξιοποίηση των δυνατοτήτων των κυττάρων του
ομφαλοπλακουντιακού αίματος, μπορούν να δώσουν ελπίδα στο δύσκολο
δρόμο των υποψηφίων ληπτών.
11. ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ
ΗΠΑΤΟΣ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕ MDCT.
Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Γεώργιος Ιμβριος2,
Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ.«Γ.Παπανικολάου»
2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
ΣΚΟΠΟΣ: Η κατάδειξη του ρόλου του απεικονιστικού ελέγχου στην
παρακολούθηση των ασθενών μετά μεταμόσχευση ήπατος και στον έλεγχο
των επιπλοκών.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν σε πολυτομικό αξονικό τομογράφο ασθενείς μετά
μεταμόσχευση ήπατος, προς έλεγχο των απεικονίσιμων επιπλοκών.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν
24 ασθενείς μετά από μεταμόσχευση
ήπατος. Ανιχνεύθηκαν έξι (6) περιπτώσεις απόφραξης, τρεις (3) στένωσης,
μία (1) θρόμβωσης και δύο (2) ανευρύσματος της ηπατικής αρτηρίας. Οι
βλάβες της πυλαίας φλέβας αφορούσαν δύο (2) στενώσεις, και δύο (2)
θρομβώσεις. Παρατηρήθηκε μία περίπτωση σύγχρονης στένωσης της
ηπατικής αρτηρίας και της πυλαίας φλέβας, μία περίπτωση ανευρύσματος της
σπληνικής αρτηρίας, μία θρόμβωση κάτω κοίλης και αριστερής νεφρικής
φλέβας, καθώς και μία περίπτωση θρόμβωσης της κάτω κοίλης φλέβας. Σε
τέσσερις περιπτώσεις απόφραξης της ηπατικής αρτηρίας, παρατηρήθηκε η
ανάπτυξη παράπλευρου δικτύου. Μία περίπτωση απόφραξης και μία
11
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
στένωσης της ηπατικής αρτηρίας συνοδευόταν από χόλωμα. Ανιχνεύθηκαν
επίσης τρεις (3) περιπτώσεις ανάπτυξης ΗΚΚ, η μια από αυτές αφορούσε
υποτροπή ινοπεταλιώδους ΗΚΚ με συνοδό παρουσία περιτοναϊκών
εμφυτεύσεων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η MDCT είναι ικανή και ευαίσθητη μέθοδος και αποτελεί
μέθοδο εκλογής για την απεικόνιση, την ανάδειξη και την αξιολόγηση των
επιπλοκών μετά από μεταμόσχευση ήπατος.
12. ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΌΣ ΑΝΤΊΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ
ΛΟΊΜΩΞΗΣ ΑΠΌ ΚΥΤΑΡΟΜΕΓΑΛΟΪΌ (CMV) ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΎΣΕΙΣ
ΝΕΦΡΟΎ. ΕΜΠΕΙΡΊΑ ΔΕΚΑΕΤΊΑΣ ΕΝΌΣ ΚΈΝΤΡΟΥ.
Δ. Γιακουστίδης, Α. Αντωνιάδης, Α. Παπαγιάννης, Α. Σκλάβος, Κ.
Κουμπαναγκίτη, Α. Τσιτλακίδης, Ι. Γερογιάννης, Α. Γιακουστίδης, Δ. Γάκης, Ν.
Ουζουνίδης, Γ. Μυσερλής, Φ. Σολωνάκη, Ι. Φούζας, Γ. Ίμβριος, Β.
Παπανικολάου
Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Ιατρική Σχολή, Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκη και Γ. Ν. Θ. «Ιπποκράτειο»
Εισαγωγή: Παρά τις πρόσφατες εξελίξεις στην πρόληψη και θεραπεία του, ο
κυταρομεγαλοϊός (CMV) αποτελεί ένα σημαντικό κλινικό πρόβλημα για τους
ασθενείς με μεταμόσχεύση νεφρού για χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.
Στηνπαρούσα μελέτη αναλύουμαι τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου και την
επίδραση της στην επιβίωση των ασθενών και μοσχεύματων.
Υλικό και μέθοδος: μεταξύ του Ιανουαρίου 2001 και Σεπτεμβρίου 2011,
μελετήσαμε 592 μεταμοσχεύσεις νεφρού που πραγματοποιήθηκαν στο κέντρο
μας. Οι 214 έγιναν από ζώντες συγγενείς δότες και οι 378 από αποβιώσαντες
δότες. Μελετήθηκε ο χρόνος ανάπτυξης CMV λοίμωξης από την
μεταμόσχευση μέχρι την εμφάνιση θετικής PCR, η συχνότητα εμφάνισης, η
επιβίωση των ασθενών, η κρεατινίνη και η ουρία πρό και μετά εμφάνισης
CMV λοίμωξης και το είδος της ανοσοκατοστολής.
Αποτελέσματα: Η συνολική εμφάνιση CMV λοίμωξης ήταν 76/592 KTx
(12,8%). Ο χρόνος εμφάνισης CMV λοίμωξης από την KTx ήταν 16,66 ±23,38
μήνες. Η συνολικής θνητότητα ήταν 6/592 KTx (1%) επί του συνόλου και 6/76
(7,9%) επί των νοσούντων. Η κρεατινίνη και η ουρία προ και μετά τη CMV
λοίμωξη ήταν 1,8 ±0,84, 1,6 ±0,82 και 65 ±35,7, 60 ±30,8 αντίστοιχα. 13/76
ελάμβαναν ανοσοκαταστολή διατήρησης με αναστολείς mTOR και σε 33/76
έγινε προσωρινής διακοπή της ανοσοκαταστολής.
Συμπεράσματα: Η λοίμωξη από τον κυταρομεγαλοϊό (CMV) αποτελεί ένα
σημαντικό κλινικό πρόβλημα με σημαντική συχνότητα εμφάνισης. Η
συστηματική προφυλακτική αγωγή και η έγκαιρη θεραπευτική αντιμετώπιση
μειώνει τη θνητότητα. Η CMV λοίμωξη δεν φαίνεται να επηρεάζει τις τιμές
κρεατινίνης και ουρίας
13. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ - ΝΕΦΡΟΥ.
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ.
Καλλιόπη Μπίσμπα1, Σοφία Ζλήκα1, Ιωάννης Φούζας2, Νικόλαος
Αντωνιάδης2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1
12
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ.Παπανικολάου»
2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
Αναφέρουμε την εμπειρία μας από τον απεικονιστικό έλεγχο σε δύο
περιπτώσεις σύγχρονης μεταμόσχευσης παγκρέατος - νεφρού.
Ελέγχθηκαν με MDCT (Multi Detector Computed Tomography) δύο ασθενείς
μετά σύγχρονη μεταμόσχευση παγκρέατος – νεφρού Η εξέταση διενεργήθηκε
εν ψυχρω χωρίς την παρουσία συμπτωμάτων από τους ασθενείς και σε
διάφορο χρονικό διάστημα από την μεταμόσχευση και ελέχθησαν όλες οι
δομές (αγγειακές και συμπαγεις) των μοσχευμάτων. Στην μία περίπτωση τα
απεικονιστικά ευρήματα ήταν φυσιολογικά, ενώ στην δεύτερη περίπτωση
παρατηρήθηκε στένωση της αρτηρίας του παγκρεατικού μοσχεύματος με
μεταστενωτική διάταση.
14. ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΜΕ ΝΕΦΡΟ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΣΤΗΝ
ΕΛΛΑΔΑ
Iωάννης Φούζας1, Νικόλαος Αντωνιάδης1, Διονύσιος Βροχίδης1, Δημήτριος
Γιακουστίδης1, Δημήτριος Γάκης1, Νικολέττα Τάτσου1, Καλιόππη Μπίσμπα,2
Ανδρέας Παπαγιάννης1, Γρηγόριος Μυσερλής1, Φιλιώ Σολωνάκη1, Μαρία
Πασακιώτου2, Ελένη Μουλούδη2, ΑναστάσιοςΠετρίδης3, Γεώργιος Ιμβριος1,
Βασίλειος Παπανικολάου1.
1. Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
2. Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ.
3. Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ.Παπανικολάου»
Σκοπός : Στην εργασία αυτή περιγράφονται οι συνδυασμένες με νεφρό
μεταμοσχεύσεις παγκρέατος (ΣΝΜΠ) που πραγματοποιήθηκαν μετά την
επανέναρξη του προγράμματος μεταμόσχευσης παγκρέατος στη Χειρουργική
Κλινική Μεταμοσχεύσεων του Α.Π.Θ., στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο
Θεσσαλονίκης Ασθενείς και μέθοδοι : Από το 2008 μέχρι το 2010
πραγματοποιήθηκαν 4 ΣΝΜΠ, σε 3 άνδρες και μία γυναίκα, με μέση ηλικία
40,75 ± 4,78 έτη, μέσο χρόνο από την εμφάνιση του διαβήτη τύπου Ι 27 ± 15
έτη και μέσο χρόνο από την έναρξη της αιμοκάθαρσης 3.5 ± 0.57 έτη. Τα
μοσχεύματα προέρχονταν από εγκεφαλικά νεκρούς δότες (μέση ηλικία 26 ±
8.16 έτη, μέσο σωματικό βάρος 74 ± 4,34 Kgr), μετά από έκπλυση και
συντήρηση με διάλυμα Belzer (University of Wisconsin) και ψυχρή ισχαιμία
10,62 ± 3,09 ώρες για πάγκρεας και 14,00 ± 2,97 ώρες για το νεφρό. Οι δότες
δεν είχαν κοινά HLAs με τους λήπτες, αλλά παρουσίαζαν αρνητική δοκιμασία
διασταυρούμενης αντίδρασης. Oι δότες ήταν ταυτόχρονα και δότες ήπατος με
αποτέλεσμα την ανάγκη διενέργειας αγγειακών τροποποιήσεων στα
παγκρεατικά μοσχεύματα, που έγιναν με τμήματα λαγονίων αγγείων από τους
σύστοιχους δότες (αναστόμωση της άνω μεσεντερίου και της σπληνικής
αρτηρίας του μοσχεύματος με αρτηριακό μόσχευμα σχήματος Υ της κοινής
έξω και έσω λαγονίου αρτηρίας του δότη). Η αιμάτωση του παγκρεατικού
μοσχεύματος έγινε με την τελικο – πλάγια αναστόμωση της κοινής λαγονίου
αρτηρίας του αγγειακού μοσχεύματος με την έξω λαγόνιο αρτηρία του λή τη
και με την τελικο – πλάγια αναστόμωση του κολοβώματος της πυλαίας
φλέβας (χωρίς την χρησιμοποίηση αγγειακού μοσχεύματος) με την έξω
λαγόνιο φλέβα του λήπτη. Τα παγκρεατικά και νεφρικά μοσχεύματα
13
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
τοποθετήθηκαν στον δεξιό και αριστερό λαγόνιο βόθρο, αντίστοιχα, σε 3
ασθενείς εξωπεριτοναϊκά και σε 1 ασθενή ενδοπεριτοναϊκά. Η εξωκρινής
μοίρα του παγκρέατος παροχετεύθηκε με 12δακτυλο-εντερική αναστόμωση. Η
αναστόμωση του ουρητήρα στην κύστη έγινε με την τεχνική Taguchi. Η
ανοσοκαταλτατική
αγωγή
περιελάμβανε
εισαγωγική
θεραπεία
με
αντιθυμοκυτταρική σφαιρίνη (ATG) ή μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του
υποδοχέα της ιντερλευκίνης – 2 και θεραπεία συντήρησης με
μεθυλπρεδνιζολόνη, mycophenolate mofetil και κυκλοσπορινη ή tacrolimus.
Αποτελέσματα : Όλα τα παγκρεατικά μοσχεύματα λειτούργησαν άμεσα και
αποκατέστησαν ευγλυκαιμία στους ασθενείς και διακοπή της χορήγησης
ινσουλίνης. Δύο νεφρικά μοσχεύματα παρουσίασαν καθυστερημένη έναρξη
λειτουργίας και χρειάσθηκε να υποβληθούν σε αιμοκάθαρση οι ασθενείς, επί 9
και 23 ημέρες, αντίστοιχα. Η μετεγχειρητική πορεία των ασθενών ήταν
παρατεταμένη (νοσηλεία 82,00 ± 12,56 ημέρες) και σε 3 ασθενείς έγινε
επανεπέμβαση. Ολοι οι ασθενείς επιβιώνουν σήμερα (31,75 ± 9,03 μήνες) και
τα παγκρεατικά και νεφρικά μοσχεύματα λειτουργούν άριστα (γλυκόζη αίματος
73,00 ± 34,41 mg/dl και κρεατινίνη ορού 0,98 ± 0,37 mg/dl).
Συμπεράσματα : Τα αποτελέσματα αυτά, σε συνδυασμό με τις αναφορές των
διεθνών βάσεων δεδομένων, αποδεικνύουν ότι η ΣΝΜΠ αποτελεί πλέον τη
θεραπεία εκλογής σε επιλεγμένους ουραιμικούς διαβητικούς ασθενείς και
πρέπει να επεκταθεί η εφαρμογή της στην Ελλάδα.
15. ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΙ ΝΕΦΡΟΥ 20 ΧΡΟΝΙΑ
ΜΕΤΑ
Ευάγγελος Ι. Χατζηγιαννάκης
Σκοπός: Αναφορά στην μακροβιότερη επιβίωση διπλής ταυτόχρονης
μεταμόσχευσης ήπατος και νεφρού, στον κόσμο για πολυοργανική πολυκυστική νόσο. Το επόμενο έτος 1993, εγένετο επιτυχής μεταμόσχευση
ήπατος - παγκρέατος, που θα παρουσιαστεί ξεχωριστά σε άλλη εκδήλωση.
Υλικό: Αφορά ασθενή μητέρα ενός αγοριού ηλικίας τότε (01 Σεπτ. 1992) 47
ετών, που σήμερα είναι 67 ετών (19 Σεπτ. 2011) και ευρίσκονται σε αρίστη
κατάσταση.
Μέθοδος: Προσήλθε Μάρτιο 1991 στο γραφείο μου στον Ευαγγελισμό. Την
11/11/1991, με σύμφωνη γνώμη της νεφρολογικής μονάδας, εκτελείται A-V
Fistula και εντάσσεται στο πρόγραμμα περιοδικής αιμοκάθαρσης. Παρά τις
αντιρρήσεις ορισμένων εκ των συνεργατών μου, αποδέχεται την πιθανότητα
διπλής μεταμόσχευσης ήπατος - νεφρού. Στις 24/12/1991, υποβάλλεται
αναγκαστικά (δύσπνοια κ.λ.π.) σε ταυτόχρονη άμφω νεφρεκτομή, ολική
υστερεκτομή (πολλαπλά ευμεγέθη ινομυώματα), μετά συναφαίρεσης και των
δύο πολυκυστικών ωοθηκών. Υποχρεωτικά γίνεται σκωληκοειδεκτομή
(κοπρόλιθοι). Στις 01/09/1992, ευρίσκεται συμβατός δότης προς τη λήπτρια
και εκτελείται αυθημερόν η μεταμόσχευση των οργάνων ήπατος και νεφρού.
Διάρκεια εγχείρησης 7 ώρες και 30 λεπτά, ανηπατική φάση 27 λεπτά, χρόνος
ισχαιμίας: Θ = 0, Ψ = 7 ώρες και 30 λεπτά
Συμπεράσματα: Εξαίρετο αποτέλεσμα, πλήρης επανένταξη στο κοινωνικό
σύνολο. Εξάμηνο μετά την μεταμόσχευση ήπατος – νεφρού, επανάρχισε την
προηγούμενη ενασχόλησή της. Αναπολώ, σήμερα που έκλεισα 45 χρόνια
χειρουργός, από τα οποία τα 42 αφιέρωσα στην μεταμόσχευση οργάνων.
14
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
16. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
ΑΣΘΕΝΩΝ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙ ΣΕ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ, ΣΕ
ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ, CRAD001AGR01.
Τακούδας Δημήτριος1, Γιακουστίδης Δημήτριος1, Τριανταφύλλου
Κωνσταντίνος2, Αντωνακόπουλος Νικόλαος3
1. Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσ/κης, Χειρουργική Μονάδα Μεταμοσχεύσεων,
2. Αττικό Νοσοκομείο, Ηπατογαστρεντερολογική Μονάδα, Β'ΠΠΚ, 3. Novartis
Hellas, Ιατρικό Τμήμα
Στόχοι: Να καταγραφούν επιδημιολογικά δεδομένα που αφορούν στη
μεταμόσχευση νεφρού σε σχέση με την κλινική έκβαση του μοσχεύματος και
του ασθενούς σε ένα μεταμοσχευτικό κέντρο.
Μεθοδολογία: Πρόκειται για μια ανοικτή μελέτη παρατήρησης, διάρκειας 3
ετών (περίοδος εισαγωγής ασθενών και παρακολούθησης) στην οποία πήραν
μέρος 270 λήπτες νεφρικού μοσχεύματος από συγγενικούς ή πτωματικούς
δότες στους οποίους χορηγήθηκε οποιαδήποτε εγκεκριμένη
ανοσοκατασταλτική αγωγή.
Αποτελέσματα:
Βασικά χαρακτηριστικά ληπτών:

Μέση (±SD) και διάμεση ηλικία ληπτών: 42 ± 15 έτη και 43 έτη
αντίστοιχα.

Φύλο: 64% άνδρες, 36% γυναίκες.

Συχνότητα ιογενών λοιμώξεων ληπτών, χρόνια ηπατίτιδα Β: 0%,
χρόνια ηπατίτιδα C: 2,7%, HIV λοίμωξη: 0%
Αίτια μεταμόσχευσης*:
Πρωτοπαθής νεφρική νόσος
Ν
%
Αυτοάνοση νόσος
84
39.3
Συγγενής ανωμαλία
39
17.8
Λοιμώδες αίτια
10
4.6
Αποφρακτική νόσος (νεφρολιθίαση, ανατομικές
24
11.2
ανωμαλίες)
Σακχ. Διαβήτης / Υπέρταση
18
8.4
Άλλα αίτια
5
2.3
Άγνωστο αίτιο
38
17.7
*(κάποιοι ασθενείς είχαν περισσότερα του ενός αίτια).
Βασικά χαρακτηριστικά δοτών:

Μέση (±SD) και διάμεση ηλικία ληπτών: 49 ± 18 έτη και 54 έτη
αντίστοιχα.

Φύλο: 44% άνδρες, 56% γυναίκες.

Υπέρταση: 28%

Σακχαρώδης διαβήτης: 2%
Χαρακτηριστικά μεταμόσχευσης:

Χρόνος ψυχρής ισχαιμίας (μέση τιμή ±SD) / διάμεση τιμή: 17 ±10,5
ώρες / 17 ώρες

Επιβίωση ασθενών και μοσχευμάτων >90%

DGF: 7,4% ασθενών

Κοινά HLA αντιγόνα: 6:1%, 3-5:74%, 1-3:25%

Μεταβολή νεφρικής λειτουργίας:

15
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Κρεατινίνη
Χρόνος
Συμπέρασμα
Πολύ καλά ποσοστά επιβίωσης ασθενών και μοσχευμάτων με ικανοποιητική
μακροχρόνια διατήρηση της νεφρικής λειτουργίας.
Δεν κατέστη δυνατόν να γίνει συσχέτιση με ανοσοκατασταλτικά σχήματα.
Δεδομένα ασφαλείας θα παρουσιαστούν χωριστά.
17. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΉ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΕΡΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΩΝ ΟΛΙΚΟΥ ΠΑΧΟΥΣ
ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
ΟΦΘΑΛΜΩΝ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 20 ΧΡΟΝΙΑ.
Δημήτρης Μικρόπουλος, Κώστας Μπομπορίδης, Μίλτος Μπαλίδης, Νίκος
Γεωργιάδης.
Α\' Οφθαλμολογική Κ΄λινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Περίληψη: Σκοπός: Η ταυτοποίηση των ενδείξεων για διαμπερή
κερατοπλαστική στην Ελληνική Τράπεζα Οφθαλμών την χρονική περίοδο
1980-2009
Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά το σύνολο των 1043 περιστατικών
που υποβλήθηκαν σε διαμπερή κερατοπλαστική στο 29ετές αυτό διάστημα.
Αποτελέσματα: Από τα 1043 περιστατικά που μελετήθηκαν οι κυριότερες
ενδείξεις για μεταμόσχευση ήταν κατά σειρά συχνότητας η φυσαλιδώδης
κερατοπάθεια 335 περιστατικά, ο κερατόκωνος, 312 περιστατικά, η απόρριψη
μοσχεύματος 119 περιστατικά, η μεθερπητική κερατοπάθεια, 49 περιστατικά,
16
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
η δυστροφία του κερατοειδούς 43 περιστατικά, τα τραύματα 35 περιστατικά
και τα χημικά εγκαύματα 34 περιστατικά.
Συμπέρασματα: Οι πιο κοινές ενδείξεις για μεταμόσχευση κερατοειδούς ήταν
η φυσαλιδώδης κερατοπάθεια, ο κερατόκωνος, η απόρριψη του μοσχεύματος
και η μεθερπητική κερατοπάθεια.
18. TOPICAL APPLICATION OF AUTOLOGOUS ADIPOSE-DERIVED
MESENCHYMAL STEM CELLS FOR PERSISTENT STERILE CORNEAL
EPITHELIAL DEFECT
George D. Kymionis1†, George I. Agorogiannis1†, Vassilia-Ismini Alexaki2†,
Elias Castanas2, Ioannis Pallikaris1
1 Eye Clinic, University Hospital of Heraklion, Crete-Eye Clinic, Heraklion,
Greece;
2 Experimental Endocrinology, University of Crete, School of Medicine,
Heraklion, Greece;
PURPOSE To report a patient with post-traumatic persistent sterile corneal
epithelial defect treated with topical application of autologous adipose-derived
mesenchymal stem cells (MSCs).
METHODS
A 35-year-old man was referred to the emergency ophthalmology department
for treatment of post-traumatic persistent corneal epithelial defect treated for
two weeks as infection. One year before, corneal cross-linking was performed
for keratoconus stabilization. Slit lamp examination showed a central corneal
epithelial defect with underlying stromal opacification, severe corneal thinning
and mild conjuctival inflammation. Corneal sensitivity was significantly
decreased (measured with a tip of a cotton swap) while corneal scrapings
cultures were negative for both bacterial and fungal infection. Despite
conventional medical treatment (patching, unpreserved artificial tears, soft
contact lens bandage, autologous serum eyedrops) no corneal epithelial
healing progression occurred. A penetrating keratoplasty was scheduled since
there was a risk of corneal perforation. In the meantime and as we were
waiting for a corneal graft, we proposed to the patient the alternative
treatment with topical application of autologous adipose-derived mesecchymal
stem cells (MSCs). Institutional Review Board (IRB) was obtained and
approved from the University Hospital of Crete.
RESULTS
Corneal epithelial healing progression was started eleven days after topical
application of autologous adipose-derived mesecchymal stem cells (MSCs).
One month later, a complete corneal epithelial healing was observed. Six
months after application, the corneal epithelium remains intact with mild
anterior stromal opacification. No side effects or complications were observed
during this follow up period.
CONCLUSIONS
Topical application of autologous adipose-derived mesenchymal stem cells
(MSCs) seems to promote corneal epithelial healing in a patient with
persistent sterile corneal epithelial defect refractory to other treatment
modalities. Differentiation or trans-differentiation of MSCs into corneal
17
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
epithelial/stroma cells and/or production of trophic factors could be possible
mechanisms behind the corneal healing process.
19. ΟΙ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΗ
ΜΕΘ.
Τ. Γιασνέτσοβα1, Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Χ. Κυδώνα1, Γ.
Ίμβριος2, Μ. Πασακιώτου1, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1
1. 1.ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2. ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειου»
ΣΚΟΠΟΣ: Η καταγραφή των λοιμώξεων σε ασθενείς με μεταμόσχευση
ήπατος την τελευταία τριετία.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν 78 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε
μεταμόσχευση ήπατος κατά το χρονικό διάστημα 2008-2010, οι λοιμώξεις που
εμφάνισαν κατά τη νοσηλεία τους στη ΜΕΘ, οι πιθανοί παράγοντες κινδύνου
και η έκβασή τους.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ:
Λοιμώξεις εκδήλωσε το 28.2% των ασθενών (25
επεισόδια σε 22 περιστατικά), οι οποίοι είχαν APACHE II: 20.54 (+-5.89) &
SOFA: 10.4(+-2.58). Ως υπεύθυνοι μικροοργανισμοί απομονώθηκαν τα Gram
(-) βακτήρια στο 72% (Pseudomonada aeruginosa /Acinetobacter baumanii /
Klebsiella pneumoniae), τα Gram (+) βακτήρια στο 18% (Staphylococcus
aureus / Enterococcus faecium) και οι μύκητες στο 4% (Candida albicans).
Ο μέσος χρόνος εκδήλωσης της λοίμωξης ήταν 4.95 ημέρες (2η έως10η), με
την εξής κατανομή: Μικροβιαιμία 48%, πνευμονία 24%, ενδοκοιλιακή 16% και
λοίμωξη χειρουργικού τραύματος 12%.
Ο μηχανικός αερισμός ήταν παρατεταμένος συγκρίνοντάς τον με των
αρρώστων που δεν παρουσίασαν λοίμωξη ( 12,75±3,02 vs 3,95±2,82
p<.001), ο χρόνος παραμονής στη ΜΕΘ μεγαλύτερος (15,75±2,28 vs
4,21±2,32 p<.001), η θνητότητα στην ΜΕΘ ανήλθε στο 31,81% (vs 15,3%) και
η επιβίωση στον 1 χρόνο ήταν 50% ( vs 77,8%). Τα ποσοστά απόρριψης και
ηπατικής δυσπραγίας ανήλθαν στο 31.8% στην ομάδα αυτή των αρρώστων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Σχετικά σύντομα (κατά μ.ο. την 5η μέρα) εμφανίζονται οι
νοσοκομειακές λοιμώξεις σε αυτούς τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς,
αυξάνοντας, αναμενόμενα, το LOS και τη θνητότητα. Η μικροβιολογία τους
δεν παρουσιάζει διαφορές από τη συνήθη μικροβιολογία της Μονάδας.
20. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ MELD - DRI - ΕΚΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ ΤΑ
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 3 ΧΡΟΝΙΑ.
Χ. Κυδώνα1, Α. Καραπαναγιώτου1, Σ. Παπαδόπουλος1, Τ. Γιασνέτσοβα1, Ε.
Μάσσα1 ,Γ. Ρεμπελάκος1, , Β. Παπανικολάου2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1
1ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2 ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο»
ΣΚΟΠΟΣ : Να μελετηθεί η έκβαση των ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος
συσχετίζοντας τα scores MELD & DRI. Με έναυσμα την αγωνία μας να
καταφέρουμε να δώσουμε «το σωστό όργανο στο σωστό άρρωστο», είναι
απαραίτητο να αξιολογήσουμε αν κάνουμε επιτυχή συνδυασμό αυτών των
18
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
δύο παραμέτρων, με κριτήριο πάντα τη μεγαλύτερη επιβίωση των
μεταμοσχευμένων.
ΥΛΙΚΟ : Αναλύσαμε τα στοιχεία όλων των μεταμοσχευμένων ήπατος που
νοσηλεύτηκαν στη Μονάδα μας το διάστημα 2008-2010, η οποία αποτελεί και
το κύριο Μεταμοσχευτικό Κέντρο πανελλαδικά αυτήν την περίοδο.
ΜΕΘΟΔΟΣ : Καταγράψαμε τα δημογραφικά και κλινικά στοιχεία των
ασθενών, το αντίστοιχο Μodel for End-stage Liver Disease & Donor Risk
Index και την επιβίωση μέσα στη ΜΕΘ και μετά 1 έτος.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : Σε σύνολο 78 ασθενών οι 17 (21.8%) είχαν MELD>20
(M.O. 24.9 και διακύμανση 20-36), οι οποίοι μεταμοσχεύθηκαν με DRI:1.3
κατά Μ.Ο. (διακύμανση 0.94-1.88). Η θνητότητά τους άγγιξε το 47%, πολύ
μεγαλύτερη συγκρινόμενη με το 14.7% των αρρώστων με MELD<20 και η
επιβίωσή τους στο 1 έτος ήταν 41%, πολύ μικρότερη αυτών με MELD<20,
που έφτασε το 75%. Συμπτωματικά (?) όλοι οι θάνατοι στην ομάδα των
βαρέως πασχόντων ( MELD>20) είχαν DRI >1.3 ενώ οι επιβιώσαντες DRI
<1.3. Από την άλλη, η πιο “ελαφριά” ομάδα με 61 ασθενείς ( MELD<20)
μεταμοσχεύτηκε με χειρότερο DRI:1.42 κατά Μ.Ο. (διακύμανση 0.94-1.98),
χωρίς αυτό να διαφαίνεται οτι επηρέασε την επιβίωσή τους (επιζήσαντες με
DRI:1.43 έναντι θανάτων με DRI:1.45).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Σύμφωνα με τη διεθνή εμπειρία έχει αποδειχθεί ότι σε
υψηλό MELD (>20) η μεταμόσχευση είναι σίγουρα ωφέλιμη για την επιβίωση
με οποιοδήποτε DRI. Τα πρόσφατα USA DATA με 28165 περιστατικά, όμως
δείχνουν ότι σε χαμηλό MELD (<15) η μεταμόσχευση με υψηλό DRI (>1.8)
αυξάνει τη μετεγχειρητική θνητότητα και άρα είναι καλύτερο για αυτούς τους
αρρώστους να παραμένουν στη λίστα, περιμένοντας καλύτερο μόσχευμα. Τα
δικά μας στοιχεία (κατά προσέγγιση πάντα) δε συμβαδίζουν και το
καθοριστικό για την επιβίωση “μετά” είναι το MELD “πριν”. Με κριτήριο το
τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό βάρος που έχει η μεταμόσχευση ήπατος
είναι απαραίτητη η όσο το δυνατόν καλύτερη συσχέτιση αυτών των δύο
δεικτών προς όφελος των αρρώστων μας, αλλά και του ΕΣΥ.
21. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΥΠΟΝΑΤΡΙΑΙΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ
ΜΕΤΑ
ΑΠΟ
ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ
ΗΠΑΤΟΣ
Α.
Καραπαναγιώτου1,
Σ.
Παπαδόπουλος1,
Κ.
Σγουρού1,
Μ.
Μπογιατζόπουλος1, Μ.Πασακιώτου1, Γ. Φούζας2, Β. Παπανικολάου2Ν.
Γρίτση-Γερογιάννη1
1 ΜΕΘ ΓΝΘ"ΙΠΠΟΚΡΆΤΕΙΟ" 2 ΧΚΜ ΓΝΘ "ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ"
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η υπονατριαιμία (ΥποΝα) σχετίζεται με την μικρότερη επιβίωση
των κιρρωτικών ασθενών αυτών που βρίσκονται στη λίστα για μεταμόσχευση.
ΣΚΟΠΟΣ: Η επίδραση της υπονατριαιμίας κατά τον χρόνο της
μεταμόσχευσης στην νοσηρότητα και θνητότητα των αρρώστων
μετεγχειρητικά.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 78 ασθενείς που υποβλήθηκαν
σε ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ) την τελευταία τριετία, ηλικίας
μ.ο.52,18 (22-66 χρ) οι οποίοι ταξινομήθηκαν σε δύο ομάδες. Η ομάδα Α
περιλαμβάνει ασθενείς με υπονατριαιμία ενώ η ομάδα Β ασθενείς χωρίς
υπονατριαιμία. Ως ΥποΝα στην κίρρωση ορίζεται το Να-ορού ≤130 mEq/l.
19
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Καταγράψαμε την παραμονή στην ΜΕΘ, την έκβαση και τις επιπλοκές σε
συσχέτιση με τις τιμές του Να στον ορό.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Στην ομάδα Α συμπεριλήφθηκαν 23 ασθενείς ποσοστό
32,05% από τους οποίους το 2,56% είχε Να ορού ≤ 125 mΕq/l.
Συχνότερη ήταν η εμφάνιση των νευρολογικών επιπλοκών στην ομάδα Α
(διέγερση, λήθαργος, τρόμος, κρίσεις ¨Ε¨ και κεντρική απομυελίνωση της
γέφυρας) σε σχέση με την ομάδα Β (36% vs 18,72% p<.001) καθώς και της
οξείας νεφρικής ανεπάρκειας (55,17% vs 34,1% p<.005).
Παρατηρήθηκε μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας των αρρώστων της ομάδας Α
στην ΜΕΘ σε σύγκριση με την ομάδα Β (6,83±5,4) αλλά και παράταση της
παραμονής στο νοσοκομείο (35,98±9,94). Καταγράφηκε αύξηση της
θνητότητας στην ΜΕΘ (24%vs 17,6% p<.001) και στο νοσοκομείο (36% vs
21,25% p<.005). Τέλος ελαττώθηκε η ετήσια επιβίωση των ασθενών της
ομάδας Α (64% vs 75%) σε σχέση με την ομάδα Β.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Στους κιρρωτικούς ασθενείς η ΥποΝα αποτελεί παράγοντα
κινδύνου και σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών,
οξείας νεφρικής ανεπάρκειας αλλά και με αυξημένη θνητότητα των
αρρώστων. Βιβλιογραφικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι και η ταχεία διόρθωση
της τιμής του Να μπορεί να επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα
22. DE NOVO ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΟΛΕΑ mTOR EVEROLIMUS (ERL) ΣΕ
ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ MYCOPHENOLATE SODIUM (MPS) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΠΟΥ
ΥΠΟΒΛΗΘΗΚΑΝ ΣΕ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ (ΟΜΗ)
Ευστάθιος Αντωνίου1, Πανωραία Παρασκευά1, Δημήτριος Μαντάς1,
Αναστάσιος Σμυρνής1, Ευανθία Σβώλου1, Στυλιανός Κύκαλος1, Νικόλαος
Νικητάκης1, Αθανάσιος Βουτσαράκης1, Δημήτριος Πατσούρας1, Α.ικατερίνη
Λαμπαδαρίου2, Δ. Καρούσος2, Καλλιόπη Τσινάρη2, Παύλος Βερνίκος3,
Ιωάννης Παυλέας3, Νικόλαος Αρχοντούλης3, Ιωάννης Φλώρος3, Χρυσαΐδα
Καρούνη3, Μαρία Κούρτη3, Αλκιβιάδης Κωστάκης1.
1Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΓΝΑ "Λαϊκό", 2Αναισθησιολογικό
Τμήμα ΓΝΑ "Λαϊκό", 3ΜΕΘ ΓΝΑ "Λαϊκό",
Εισαγωγή. Παρουσιάζουμε την επιβίωση ασθενών μετά από ΟΜΗ, λόγω
Ηπατοκυτταρικού
Καρκινώματος
(ΗΚΚ),
Επιθηλιοειδούς
Αιμάγγειοενδοθηλιώματος (ΕΑΕ), ή Οξείας Νεφρικής Ανεπάρκειας (ΟΝΑ) πριν
την ΟΜΗ, που ελαβαν de novo αντιαπορριπτική αγωγή το συνδυασμό ERL
και MPS.
Μέθοδοι. Δεκατρείς ασθενείς υποβλήθηκαν σε ορθοτοπική μεταμόσχευση
ήπατος για ΗΚΚ, ΕΑΕ ή συνοδο ΟΝΑ. 3 ασθενείς έπασχαν από HBV+ΗΚΚ, 5
από HCV+ΗΚΚ, 1 από PBC+ΗΚΚ και 2 από ΕΑΕ. Δύο ασθενείς εμφάνισαν
Οξεία Ηπατική Ανεπάρκεια (ΟΗΑ) και ΟΝΑ πριν ΟΜΗ. Ολοι οι ασθενείς με
ΗΚΚ πληρούσαν τα κριτήρια UCSF. Ολοι υπεβλήθησαν σε de novo
αντιαπορριπτική αγωγή με ERL (1.5-2mg bid), MPS (720mg bid) και
πρεντνιζολόνη (10mg bid).
Αποτελέσματα. Ολοι οι σσθενείς είχαν βελτιούμενη ηπατική λειτουργία από
την πρώτη εβδομάδα. 10/13 ασθενείς (77%) είχαν περισσότερο από δύο
χρόνια επιβίωσης και 8/13 είναι ακόμα σε εξαιρετικά καλή κατάσταση. 3/15
ασθενείς εμφάνισαν μέτρια οξεία απόρριψη, η οποία αντιμετωπίστηκε με
υψηλή δόση στεροειδών για τρείς ημέρες και αυξημένη δόση ΕRL. Εμφάνιση
20
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ασκίτη και πτώση λευκών αιμοσφαιρίων, προσωρινά, ήταν οι εμφανισθείσες
παρενέργειες. Ο χρόνος επβίωσης των εν ζωη ασθενών κυμαίνεται μεταξύ 27
-63 μήνες. Επίπεδα ERL στο αίμα κυμάνθηκαν μεταξύ 4.0 και 7ng/ml.
Συμπέρασμα. Αν και ο αριθμός των ασθενών είναι μικρός, τα αποτελέσματα
δείχνουν ότι ο ανωτέρω ανοσοκατασταλτικός συνδυασμός μπορεί να
χρησιμοποιηθεί ως de novo αντι-απορριπτική αγωγή με ασφάλεια, σε
ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ΟΜΗ, ιδιαίτερα σε εκείνους τους ασθενείς
με κακοήθεια και/η νεφρική βλάβη.
23. ΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΜΕΝΟΣ ΝΕΦΡΟΣ.
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ.
Καλλιόπη Μπίσμπα1, Γεώργιος Κάψας1, Νικόλαος Αντωνιάδης2, Ανδρέας
Παπαγιάννης2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Αναστάσιος Πετρίδης1.
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου»
2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
ΣΚΟΠΟΣ: Η ανάδειξη το ρόλου του απεικονιστικού ελέγχου στην διάγνωση
των επιπλοκών μετά από μεταμόσχευση νεφρού.
ΜΕΘΟΔΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν με MDCT (Multi Detector
Computed Tomography) και MRI ασθενείς οι οποίοι παρουσίασαν διαταραχές
της νεφρικής λειτουργίας μετά από μεταμόσχευση νεφρού. Οι επιπλοκές που
απεικονίστηκαν αφορούσαν το παρέγχυμα του νεφρού (φλεγμονή, όψιμη
απόρριψη) και τα αγγεία του (στένωση νεφρικής αρτηρίας).
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Τα αυξημένα ποσοστά επιτυχίας αλλά και επιβίωσης του
μοσχεύματος έχουν καταστήσει την μεταμόσχευση νεφρού, επέμβαση
εκλογής για την αντιμετώπιση της νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου. Ο
απεικονιστικός έλεγχος κατέχει σημαντική θέση στην διερεύνηση και στη
διάγνωση της παθολογικής κατάστασης που έχει ως αποτέλεσμα ο
μεταμοσχευμένος νεφρός να μην λειτουργεί.
24. ΚΑΤΑΦΡΑΦΕΣ ΤΟΥ ΔΙΦΑΣΜΑΤΙΚΟΥ ΔΕΙΚΤΗ (BIS) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
ΜΕ ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ
Βαρβάρα Φυντανίδου,
Βασίλης Γροσομανίδης , Ζωή Αηδόνη, Γιαννούλα
Θωμά, Γιακουμής Μήτος, Ελλάδα Κιουρτζίεβα, Χαρίσιος Σκούρτης.
Κλινική Αναισθησιολογίας και Εντατικής Θεραπείας ΑΠΘ Πανεπιστημιακό
Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ
Εισαγωγή : Η χρήση του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ) σε ορισμένες
χώρες χρησιμοποιείται για την διάγνωση του ΕΘ σε αντίθεση με την χώρα μας
όπου προβλέπονται μόνο κλινικές δοκιμασίες και περιλαμβάνουν δοκιμασίες
του εγκεφαλικού στελέχους. Ο διφασματικός δείκτης (Bispectral Index – BIS
Aspect Medical Systems) είναι μια μεταβλητή η οποία υπολογίζεται από το
ΗΕΓ και έχει καθιερωθεί ως monitoring του βάθους αναισθησίας1. Από
μελέτες σε ασθενείς με ενδοκράνιο παθολογία
βρέθηκε ότι σχετίζεται με τις
χρησιμοποιούμενες κλίμακες καταστολής αλλά και την γενικότερη εγκεφαλική
λειτουργία2.
Σκοπός : Σκοπός της παρούσης μελέτης ήταν η καταγραφή τω μεταβολών
του BIS σε ασθενείς με σημειολογία ΕΘ.
21
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Υλικό – Μέθοδος : Σε 35 ασθενείς με θετικές, τις προβλεπόμενες από τον
νόμο, δοκιμασίες ΕΘ, καταγράψαμε δια μέσω των μεταβολών του BIS, την
ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφαλικού φλοιού για χρονικό διάστημα 24 –
36 ώρες. Οι 12/35 από αυτούς έγιναν δωρητές οργάνων. Θεωρήσαμε ότι
υπάρχει εγκεφαλική δραστηριότητα όταν η τιμή του BIS ήταν μεγαλύτερη από
το 30 για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30min.
Αποτελέσματα : Όλοι οι ασθενείς κατά την διάρκεια της καταγραφής ήταν
νορμοθερμικοί, νορμοκαπνικοί, χωρίς διαταραχές οξυγόνωσης και
ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Η αιμοδυναμική σταθερότητα σε μερικούς από
αυτούς απαιτούσε την χρήση ινότροπων και αγγειοσυσπατικών φαρμάκων.
Σε όλους του ασθενείς η τιμή του BIS ήταν 0 για το μεγαλύτερο χρονικό
διάστημα της καταγραφής. Σε 23/35 καταγράφηκαν τιμές μεγαλύτερες του 30
για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 30min. Οι μεταβολές αυτές δεν ήταν
δυνατόν να αποδοθούν σε οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα (αναρρόφηση,
αλλαγή σεντονιών).
Συμπεράσματα : Σε ασθενείς με θετικές δοκιμασίες ΕΘ η τιμή του BIS είναι 0,
γεγονός που δηλώνει ότι υπάρχει εγκεφαλική σιγή. Σε ένα σημαντικό όμως
ποσοστό ασθενών είναι δυνατόν να καταγραφεί ηλεκτρική δραστηριότητα για
κάποιο χρονικό διάστημα3. Οι περιστασιακές αυτές μεταβολές πιθανόν να
οφείλονται σε δραστηριότητα τμημάτων του εγκεφάλου εκτός εκγεφαλικού
στελέχους ή σε παράγοντες που δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Σε καμία
περίπτωση δεν ακυρώνουν τις ισχύουσες κλινικές δοκιμασίες και η εξήγηση
του θα πρέπει να γίνει με περίσκεψη.
Βιβλιογραφία
1.
Johansen J. Update on bispectral index monitoring. Best Practice &
Research Clinical Anaesthesiology 2006 ; 20 : 81-98.
2.
Escudero D, Otero J, Muniz G et al. The bispectral index scale : its use
in the detection of brain death. Transplantation Proceedings 2005 ; 37 ; 3661
– 63.
3.
Grigg M, Kelly M. Electroencephalographic activity after brain death.
Archives of Neurology 1987 ; 44 : 948-54.
25. ΑΜΕΣΗ ΑΠΟΔΙΑΣΩΛΗΝΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΣΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑ
ΑΠΟ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ(Μ.Η)
Ελένη Κατσίκα, Θεόδωρος Ασλανίδης, Στέλλα Χαριτίδου, Ευαγγελία Ματιάκη,
Βασίλειος Παπανικολάου, Ευδοκία Αναγνωστάρα.
Α' Αναισθησιολογικο Τμήμα,Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων,
Γ.Ν.Θεσσαλονίκης Ιπποκράτειο.
Σκοπός της παρούσης μελέτης είναι να ανακοινώσουμε το πρώτο περιστατικό
Μ.Η στην Ελλάδα που αποδιασωληνώθηκε άμεσα μετεγχειρητικά στο
χειρουργείο, να αναφέρουμε την αναισθητική τεχνική που εφαρμόσαμε, τα
κριτήρια που λάβαμε υπόψη για την άμεση αποδιασωλήνωση του ασθενούς
και τη χωρίς επιπλοκές μετεγχειρητική του πορεία.
Υλικό-Μέθοδος.Άντρας 28 ετών, με BMI 31.5,με εγκεφαλοπάθεια σταδίου
Ι,Child-Pugh B και χωρίς συνοδά προβλήματα υγείας, υποβάλλεται σε Μ.Η
λόγω HBV και HDV.Εφαρμόσαμε πλήρες αιμοδυναμικό και οξυγονομετρικό
monitoring.Η εισαγωγή στην αναισθησία έγινε με προποφόλη, φεντανύλη και
σις-ατρακούριο, η δε διατήρηση της αναισθησίας με σεβοφλουράνιο 2%.Ο
22
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ασθενής τέθηκε σε μοντέλο αερισμού IPPV με Fio2 0.6. TV 7ml/kgr , PEEP
3cmH2O, Ti;Te=1.0:2.0. H xειρουργική τεχνική που επιλέχτηκε ήταν η Piggyback τεχνική. Η συνολική διάρκεια της Μ.Η ήταν 350min. Συνολικά
χορηγήθηκαν 4lR/L, 500mlHES130/0.4 6%, 35 FFP, 10 CRYO, 10 PLT,και
2.750lml αυτόλογου επεξεργασμένου αίματος. Με την έναρξη της σύκλεισης
των κοιλιακών τοιχωμάτων και με δεδομένη την αιμοδυναμική και οξεοβασική
σταθερότητα του ασθενούς,άρχισε η διαδικασία επαναθέρμανσης, με
ταυτόχρονη διακοπή της μυοχάλασης και μείωση της αναλγησίας και της
ύπνωσης, ενώ ο ασθενής τέθηκε σε υποβοηθούμενο μοντέλο αερισμού
(SIMV)και σταδιακά
επανέκτησε
πλήρη
αυτόματο
αερισμό
και
συνείδηση.Μετά 55min από τη σύγκλειση του χειρουργικού τραύματος ο
ασθενής αποδιασωληνώθηκε και μεταφέρθηκε στην ΜΕΘ και από εκεί στο
θάλαμο, όπου και νοσηλεύτηκε για 11 ημέρες.
Συμπέρασμα. Η άμεση αποδιασωλήνωση ασθενούς στο χειρουργείο μετά
από Μ.Η δεν αποτελεί πάγια τεχνική, αλλά μπορεί με ασφάλεια να
εφαρμοσθεί σε επιλεγμένους λήπτες ηπατικών μοσχευμάτων εφόσον
πληρούν τις ανάλογες προυποθέσεις(ηλικία, βάρος σώματος,αιμοδυναμική
σταθερότητα, νορμοθερμία, νορμοκαπνία, καλή οξυγόνωση, λειτουργία
μοσχεύματος, χορήγηση<10μονάδς συμπηκνωμένα ερυθρά διεγχειρητικά).
26. ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗΣ (CROSSMATCH-XM) ΜΕΤΑΞΥ ΔΟΤΗΛΗΠΤΗ ΜΕ ΔΥΟ ΜΕΘΟΔΟΥΣ CDC ΚΑΙ LUMINEX
Ασημίνα Φυλάκτου, Σουλτάνα Λαλάγκα, Ελένη Περσίδου, Ευφροσύνη Σιάνου,
Ευθυμία Παραπανήσιου
Εθνικό Περιφερειακό Κέντρο Ιστοσυμβατότητας-Εργαστήριο Ανοσολογίας,
Γ.Ν. «Ιπποκράτειο»
Σκοπός: Η σύγκριση δύο μεθόδων ως προς τη δοκιμασία διασταύρωσης
μεταξύ δότου και λήπτη πριν τη μεταμόσχευση νεφρού.
Υλικό και μέθοδοι: Σε 122 ζεύγη δοτών ληπτών για νεφρική μεταμόσχευση
έγινε δοκιμασία διασταύρωσης με την κλασική μέθοδο CDC
(κυτταροτοξικότητα εξαρτώμενη από το συμπλήρωμα) με τη χρήση ολικών
λεμφοκυττάρων και διασταύρωσης με την τεχνολογία Luminex LumXm
(τεχνολογία μαγνητικών μικροσφαιριδίων συνδεδεμένων με τα HLA αντιγόνα
του δότη και δυνατότητα ξεχωριστού LumXm για τάξης Ι και τάξης ΙΙ HLA
μόρια). Σε 61 από τα παραπάνω ζεύγη δοτών-ληπτών έγινε τυποποίηση του
HLA του δότη και προσδιορισμός των ειδικών αντισωμάτων έναντι HLA
αντιγόνων στον ορό του λήπτη με τεχνολογία Luminex.
Αποτελέσματα: Στα 122 ζεύγη υπήρχαν 15 θετικά CDCXm (12,3%) και 39
LumXm (44,3%). Στα 15 θετικά CDCXm τα 10 ήταν και LumXm θετικά (66,7%
συμφωνία θετικών αποτελεσμάτων Luminex ως προς CDC).
Από τα 61 ζεύγη με γνωστή ειδικότητα αντισωμάτων στον ορό του λήπτη, 10
είχαν κοινά θετικά Xm και 30 κοινά αρνητικά Xm, και με τις δύο μεθόδους ,2
μόνο CDC θετικά και 19 μόνο Luminex θετικά (ποσοστό θετικότητας CDCXm
19,7% και LuminexXm 47,5%) Στην ίδια ομάδα των 61 ζευγών, 15 λήπτες
είχαν ειδικότητα έναντι των αντιγόνων του δότη. Σε αυτά τα ζεύγη, 10 έδωσαν
θετικό CDC και LuminexXm, 3 μόνο θετκό LuminexΧm, ενώ σε 2 καμία
μέθοδος δεν έδωσε θετικό αποτέλεσμα (ευαισθησία CDCXm 66,7% και
LuminexXm 86,7%, ειδικότητα CDCXm 58,8% και LuminexXm 44,8%).
23
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Συμπέρασμα: Το LuminexXm φαίνεται να είναι πολύ πιο ευαίσθητο σε σχέση
με το CDCXm, με πολύ χαμηλότερη όμως ειδικότητα. Χρειάζεται περαιτέρω
μελέτη για τη χρησιμότητά του κα την αξιοπιστία του στην έκβαση της
μεταμόσχευσης, λαμβάνοντας υπόψη το πρόβλημα περιορισμού του αριθμού
των δυνητικών ληπτών λόγω αυξημένης ευαισθησίας αλλά και το κατά πόσο
είναι σημαντικά τα θετικά Lum Xm στα τάξης ΙΙ HLA μόρια.
27. ELMPs FOR TS IN THE COORDINATION PROCESS AS A METHOD
TO OPTIMIZE QUALITY IN ORGAN TRANSPLANTATION
Constantinos. S. Mammas1, George-Petros. K. Economou2,
Nikolaos. Arkadopoulos1, Georgia. Kostopanagiotou1
George. J. Mandellos2, Panagiotis. Lymberopoulos2,
Vasileios Smyrniotis1, Dimitrios Lymberopoulos2
1.Surgical Laboratory C.TOUNTAS, Aretaieion University Hospital of Athens
2.Department of Electrical and Computer Engineering, University of Patras
Aim: The project aims to describe the development of Experienced-Leaded
Medical Protocols (ELMP) for Telemedicine Systems (TS) applied in the
coordination procedures of organ transplantation.
Material and Methods: Coordinators seem to prefer simple and friendly
terminals (e.g. Audio-visual Telephones, PCs, Lap-tops, Mini-tops, etc)
equipped with audio-visual interfaces. Thus, TS protocols are technically
designed so as to provide patient data (personal and family history,
examinations results, image capturing etc), medical image processing, realtime collaboration by using a powerful videoconference environment, chat and
whiteboard facilities, application sharing, tele-education and tele-mentoring
capabilities. The quality control is based on experimental peer to peer
coordinator surgeon and patient local network kit communication for a
retrospective cases assessment, using the FILIPPOS TS.
Results: By using TS protocols coordinators may be more accurate and quick
to analyze medical data of potential organ donors and transplant recipients
from medical and social records, physical examination, and consultation with
health team members to perform preliminary physical assessment and screen
potential recipients and donors. They may also enable them to: schedule
recipient and donor laboratory tests to determine histo-compatibility of blood
or tissue of recipient and donor, compare at distance collected data to normal
values to determine medical suitability of procedure, identify potential
complicating factors, evaluate recipient and donor compatibility and improve
organ and tissue procurement tasks.
Conclusion: ELMPs for TS in the coordination procedures for Organ
Transplantation may build a service over tele-communication networks and
systems integrating and improving notification, accuracy, velocity and
effectiveness and at last the overall quality of the so-called European Organ
Transplantation Project.
28. ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
ΓΕΩΡΓΙΑ ΒΟΥΒΑΡΗ, ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΑΣΚΟΣ, ΣΤΑΥΡΟΣ
ΧΑΤΖΗΜΙΛΤΙΑΔΗΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΙΑΝΟΣ
24
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Α.Ε.Α.Θ.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η βιοηθική προσέγγιση των μεταμοσχεύσεων παρουσιάζει μια
μεγάλη ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα άλλα ιατρικά πεδία. Ο λόγος είναι ότι η
μεταμόσχευση δεν αποτελεί μια απλή ιατρική θεραπευτική μέθοδο, αλλά μια
σύνθετη ιατρική πράξη, που ξεπερνά τα σύνορα της κλασσικής ιατρικής και
εισέρχεται σε πεδία βιοηθικής και θεολογικής προβληματικής. Η ιστορία των
μεταμοσχεύσεων χάνεται μέσα στο μύθο. Κανένας χειρουργικός τομέας δεν
παρουσιάζει τόσο μεγάλο μυθολογικό παρελθόν και τόσο βαθύ μεταφυσικό
υπόβαθρο, όσο οι μεταμοσχεύσεις. και αν καταβληθεί προσπάθεια κατάδυσης
στο μυθολογικό τους παρελθόν, ή αν γίνει αγώνας κατανόησης και
ενδεχομένως εμβάθυνσης και εντρύφησης στο μεταφυσικό τους υπόβαθρο,
θα καταλήξουν όλες αυτές οι προσπάθειες στο να εγγίσουν τα πιο αρχέγονα
και ιερά μυστήρια της ανθρώπινης αγωνίας για τη ζωή και το θάνατο, τη
συμφυία ψυχής και σώματος, την πνευματική και νομοτελειακή έκφραση της
ψυχής, την ιερότητα του σώματος.
ΣΚΟΠΟΣ μας η εξέταση του θέματος βιο-ιστορικά, σε βάθος χρόνου,
προκειμένου να αναδυθούν οι όποιοι ηθικο-κοινωνικοί προβληματισμοί και οι
λύσεις τους.
ΥΛΙΚΟ: Εφαρμόστηκε η ανασκόπηση της τρέχουσας ελληνικής, διεθνούς και
διαδικτυακής επιστημονικής βιβλιογραφίας, σχετικά με το θέμα αυτό.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων αποτελούν το
τελικό επιστέγασμα μιας ολόκληρης σειράς φιλοσοφικών, κοινωνικών, ηθικών
και θεολογικών προσεγγίσεων, καθώς και βιολογικών, ιατρικών και
χειρουργικών προσπαθειών, με έντονες κοινωνικο-ηθικές προεκτάσεις και
διαστάσεις. Αν γενικά η ιατρική αποτελεί μέσο στον αγώνα του ανθρώπου
ενάντια στην αρρώστια και το θάνατο, οι μεταμοσχεύσεις αποτελούν την
ακραία έκφραση αυτού του αγώνα. και αυτό γιατί οι μεταμοσχεύσεις
αποτελούν την προσδοκία, πως και ο θάνατος ακόμα μπορεί να αποτελέσει
πηγή ζωής.
Υπεύθυνη αλληλογραφίας:
Γεωργία Βούβαρη,
Γραμματέας (ΠΕ), Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης
(ΑΕΑΘ) Πτυχιούχος Νοσηλευτικής
ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Απόφοιτος
Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ MS (Βιο)Ηθικής & Κοινωνιολογίας Α.Π.Θ
Υποψήφια Διδάκτωρ Βιοηθικής, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσ/κης ΑΠΘ
29. ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟΥ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ
Μ.Μπαλιδης, Γ. Ιωαννιδης, Κ. Μπομποριδης
Προτυπο Οφθαλμιατριο Θεσσαλονικης
ΣΚΟΠΟΣ: Να αξιολογηθούν τα πρώτα οπτικά και διαθλαστικά αποτελέσματα
της ενδοθηλιακής κερατοπλαστικής (DSEK) χρησιμοποιώντας το σύστημα
εισαγωγής ενδοθηλίου Tan EndoGlide ™ Endothelium Insertion System για τη
θεραπεία της ενδοθηλιακής δυστροφίας του Fuchs και της ψευδοφακικής
φυσαλιδώδης κερατοπάθειας.
ΜΕΘΟΔΟΙ: Το δυσλειτουργικό ενδοθήλιο αντικαθιστάται με το σύστημα
εισαγωγής ενδοθηλίου Tan EndoGlide ™. Η τεχνική DSEK περιλαμβάνει την
25
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
απομάκρυνση της δεσκεμετείου και του ενδοθηλίου από τον κερατοειδή του
δέκτη και την μεταμόσχευση του οπίσθιου στρώματος και του ενδοθηλίου του
κερατοειδούς του δότη χρησιμοποιώντας το Tan EndoGlide ™ μέσω μιας
μικρής τομής στο σκληροκερατοειδικό όριο.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Σε πέντε περιστατικά DSΑEK ελέχθηκε η Οπτική οξύτητα,
CVA, κερατοειδικός αστιγματισμός μορφολογία και πυκνότητα ενδοθηλιακών
κυττάρων , και παχυμετρία κερατοειδούς χρησιμοποιώντας την οπτική
τομογραφία συνοχής, με διάστημα παρακολούθησης 3-18 μήνες
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το κλειδί για την επιτυχία της μεταμόσχευσης
ενδοθηλιακών κυττάρων είναι η προστασία και η διατήρηση του μεγαλύτερου
δυνατού αριθμού των ενδοθηλιακών κυττάρων του δότη. Το ΤΑΝ EndoGlide
™ είναι μια συσκευή που επιτρέπει την ένθεση του μοσχεύματος του δότη
μέσω μιας μικρής τομής με ελάχιστη απώλεια ενδοθηλιακών κυττάρων, ενώ
θα καταστήσει τη διαδικασία εισαγωγής σχετικά αξιόπιστη και συνεπή, με το
χειρουργό να έχει τον πλήρη έλεγχο του μοσχεύματος σε όλα τα στάδια της
εισαγωγής.
30. AMNIOTIC MEMBRANE IN THE MANAGEMENT OF ANTERIOR
SEGMENT OCULAR DISEASES
Kostas G. Boboridis, Dimitris Mikropoulos, Miltos Balidis, Nick S. Georgiadis
Α' Οφθαλμολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Purpose: To investigate the applications of preserved human amniotic
membrane in cases with advanced ocular surface disorders.
Meterials-Methods: A total of 246 amniotic membrane transplantations over
7 year period (1998-2004) were reviewed. Indications were bullous
keratopathy (n=112), neurotrophic ulcer (n=14), chemical injuries (n=47),
symblepharon (n=7), conjunctival chalasis (n=15), filamentary keratitis (n=5),
ocular cicatricial pemphigoid (n=7), conjunctival defects (n=11), pterygium
(n=19) and socket contraction (n=9).
Results: Follow-up ranged from 6 to 36 months. Successful reconstruction
of the conjunctiva surface and fornices, symptomatic improvement of bullous
keratopathy and accelerated cornea surface healing in eyes with chemical
injuries, filamentary keratitis and corneal ulceration was achieved in most
cases. Despite the initial improvement in cases of ocular cicatricial
pemphigoid and socket contraction, a cicatrisation recurred in most cases.
Conclusions: Preserved human amniotic membrane can be an effective
treatment in restoring the ocular surface, promoting normal conjunctival and
corneal epithelialization and improving the clinical appearance in ocular
surface disorders.
31. ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΙΚΟΥ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ
ΘΡΟΜΒΩΣΗ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΚΗΣ ΑΡΤΗΡΙΑΣ
Iωάννης Φούζας1, Γεώργιος Ιμβριος1, Νικόλαος Αντωνιάδης1, Δημήτριος
Γιακουστίδης1, Δημήτριος Γάκης1, Αναστάσιος Τσιτλακίδης1, Αργύριος
Σκλάβος1, Τιμόθεος Δεληγιαννίδης1, Ιωάννης Γερογιάννης1, Ανέστης
Καρακατσάνης1, Αρετή Καραπαναγιώτου2, Ευαγγελία Κατσίκη3, Καλλιόπη
26
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Πατσιαούρα3, Ιωάννης Παχιαδάκης4, ΑναστάσιοςΠετρίδης5, Βασίλειος
Παπανικολάου1.
1. Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., 2. Μονάδα Εντατικής
Θεραπείας, Iπποκράτειο Γ.N.Θ. και 3. Παθολογοανατομικό Εργαστήριο,
Ιπποκράτειο Γ.Ν.Θ. 4. Γαστρεντερολογική Κλινική 424 ΓΣΝΕ. 5. Τμήμα
Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ.Παπανικολάου»
Η ηπατική αρτηρία αποτελεί τη μοναδική πηγή αρτηριακού αίματος του
ηπατικού μοσχεύματος. Κατά συνέπεια η θρόμβωση της ηπατικής αρτηρίας
θεωρείται βαρύτατη επιπλοκή η οποία απαιτεί επαναμεταμόσχευση ή
καταλήγει σε θάνατο του ασθενούς. Στην εργασία αυτή παραθέτουμε στοιχεία
για τρείς ασθενείς οι οποίοι επιβιώνουν μετά από θρόμβωση της ηπατικής
αρτηρίας και παρουσιάζουν νεοαγγείωση του ηπατικού μοσχεύματος μετά
από ανάπτυξη παράπλευρης κυκλοφορίας.
Οι ασθενείς αυτοί παρουσίασαν θρόμβωση της ηπατικής αρτηρίας σε έλεγχο
με τρισδιάστατη αξονική αγγειογραφία και ανάπτυξη παράπλευρης
κυκλοφορίας. Οι ασθενείς μεταμοσχεύθηκαν για κίρρωση λόγω ηπατίτιδας
HCV και αλκοόλ ο πρώτος, κρυψιγενή κίρρωση και κίρρωση λόγω ηπατίτιδας
HBV οι άλλοι δύo. Ο πρώτος ασθενής υποβλήθηκε σε τρείς μεταμοσχεύσεις
ήπατος, λόγω θρόμβωσης της ηπατικής αρτηρίας και δεν παρουσίασε
επιπλοκές από τα χοληφόρα, Αντίθετα, οι δύο άλλοι ασθενείς παρουσίασαν
ρήξη της αναστόμωσης του χοληδόχου πόρου και διαφυγή χολής και
αντιμετωπίσθηκαν με ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή και τοποθέτηση stent. Οι
ασθενείς και επιβιώνουν με καλή ηπατική λειτουργία 36, 42 και 24 μήνες,
αντίστοιχα.
Συμπέρασμα. Η θρόμβωση της ηπατικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει
ανάπτυξη παράπλευρης κυκλοφορίας και να έχει σχετικά καλή πρόγνωση.
32. LIVING DONOR LIVER TRANSPLANTATION. EFFECT OF THE TYPE
OF LIVER GRAFT DONATION ON DONOR MORTALITY AND MORBIDITY.
Lampros Kousoulas, Thomas Becker, Nicolas Richter, Nikos EmmanouilidiS,
Harald Schrem, Hannelore Barg-Hock, Juergen Klempnauer and Frank
Lehner
Department for General-, Viszeral- and Transplantsurgery. Hanover Medical
School
Objective: To investigate the influence of the type of liver graft donation on
donor mortality and morbidity.
Methods: The clinical course of eighty-seven living liver donors operated on at
our center between 2002 and 2009 was retrospectively analyzed and all
complications were retrieved.
Results: No donor mortality was observed and no donor suffered a lifethreatening complication. Four donors (4.6%) developed biliary leakage, nine
(10.3%) had to be readmitted to hospital and six (6.9%) required some type of
reoperation related to the previous liver donation. Reoperations included
incisional or diaphragmatic hernia repair (n=4), biliary leakage repair (n=1)
and segmental colon resection combined with diaphragmatic hernia repair
(n=1). There was a statistically significant difference in hospital stay (p<
27
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
0.001), autologous blood transfusions (p< 0.001) and operating time (p<
0.005) when right lobe donations (Segments V-VIII) were compared to left
lobe (Segments II-IV) and left lateral lobe (Segments II-III) donations,
whereas no difference was found between these two groups regarding
hospital readmission, operative revisions and the incidence or severity of
complications.
Conclusions: Right lobe donation was associated with prolonged hospital
stay, increased blood transfusions and prolonged operating time compared to
left and left lateral lobe donation, whereas donor mortality and morbidity did
not differ between these groups.
33. ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ
ΗΠΑΤΟΣ (ΟΜΗ)
Χρυσαΐδα Καρούνη 1, Πανωραία Παρασκευά 2, Αναστάσιος Σμυρνής 2,
Δημήτριος Μαντάς 2, Μαρία Κούρτη 3, Παύλος Βερνίκος 1, Ιωάννης Φλώρος
1, Ευστάθιος Αντωνίου 2
1 ΜΕΘ ΓΝΑ "Λαϊκό", 2 Β΄ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΓΝΑ "Λαϊκό",
3Γραφείο Ποιότητας ΓΝΑ "Λαϊκό"
Σκοπός: Προσδιορισμός επιβίωσης 1ου μήνα, 1ου χρόνου και μέχρι σήμερα,
μετά ΟΜΗ, καθώς επίσης παραγόντων που σχετίζονται με αυτήν.
Υλικό και μέθοδος : Μελετήθηκαν 32 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε ΟΜΗ,
στο ΓΝΑ ΛΑΪΚΟ, από 07/06 έως 07/09. Έγινε επεξεργασία στοιχείων που θα
μπορούσαν να επηρεάσουν την επιβίωση ασθενών μετά ΟΜΗ, όπως το
φύλλο, η ηλικία, τα αίτια της ορθοτοπικής μεταμόσχευσης, η προ-εγχειρητική
κατάσταση και το MELD score των ασθενών. Εξετάσθηκε ο 1ος μήνας, ο 1ος
χρόνος επιβίωσης, καθώς και η έως σήμερα επιβίωση.
Αποτελέσματα : Από τους 32 ασθενείς, 25 (78%) ήταν άνδρες και 7 (22%)
γυναίκες, μέση ηλικία 51 έτη. Δεν υπήρξε διεγχειρητικός ή άμεσα
μετεγχειρητικός θάνατος σχετιζόμενος με χειρουργικά αίτια. Επιβίωση 1ου
μήνα μετά ΟΜΗ 80%, 1ου χρόνου 72% και η έως σήμερα (πέντε χρόνια από
την πρώτη ΟΜΗ) 53%. 6 ασθενείς είχαν υπολογιζόμενο MELD score: 0-10
(19%) (χαμηλού κινδύνου), 12 είχαν 11-20 (37% ) (μέτριου κινδύνου) και 14
(44%) είχαν >20 (υψηλού κινδύνου). Το 66% των ασθενών ανέπτυξαν
λοιμώξεις μετά ΟΜΗ. Ένας ασθενής εμφάνισε πρωτοπαθή μη λειτουργία του
μοσχεύματος και μια ασθενής θρόμβωση της δεξιάς ηπατικής αρτηρίας.
Συμπεράσματα: Απο τη στατιστική ανάλυση προκύπτει ότι το φύλλο, η ηλικία,
το αίτιο, η λοίμωξη, η ύπαρξη εγκεφαλοπάθειας, ασκίτη ή πυλαίας υπέρτασης
πρίν τη μεταμόσχευση δεν σχετίζονται με την επιβίωση. Το MELD score
ωστόσο, παρουσιάζει στατιστική συσχέτιση με την επιβίωση 1ου χρόνου
(p=0,033) και την έως σήμερα επιβίωση (p=0,002). Αν και το δείγμα ασθενών
είναι μικρό από ένα νέο μεταμοσχευτικό κέντρο ήπατος, τα αποτελέσματα
συμβαδίζουν σε γενικές γραμμές με αυτά μεγάλων κέντρων.
28
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
34. ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΜΕΘ. ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ
3 ΕΤΩΝ
Σ. Παπαδόπουλος1, Α. Καραπαναγιώτου1, Κ. Σγουρού1, Χ. Κυδώνα1, Μ.
Πασακιώτου1, Γ. Φούζας2, Β. Παπανικολάου2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1
1.ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειου»
ΣΚΟΠΟΣ: Η καταγραφή της εμπειρίας της Μονάδας Εντατικής θεραπείας του
"Ιπποκρατείου" Γ.Ν.Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με την Χειρουργική Κλινική
Μεταμοσχεύσεων του ιδίου νοσοκομείου, που αποτελεί και το μοναδικό
μεταμοσχευτικό κέντρο ήπατος-παγκρέατος στην Ελλάδα, στην νοσηλεία των
ασθενών που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος την τελευταία τριετία,
καθώς και η ανάλυση των παραγόντων που συμβάλλουν στην άμεση και
απώτερη θνητότητα.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Έγινε αναδρομική μελέτη 78 μεταμοσχεύσεων και 4
επαναμεταμοσχεύσεων ήπατος που διενεργήθηκαν στο "Ιπποκράτειο" Γ.Ν.
Θεσσαλονίκης κατά την τριετία 2008-2010, ηλικίας 22-66 ετών (μ.ο. 52,15 έτη)
49 άνδρες και 25 γυναίκες. Μελετήθηκαν τα στοιχεία της προεγχειρητικής
κατάστασης του λήπτη (φύλο, ηλικία, αίτιο ηπατικής ανεπάρκειας, κατάταξη
κατά Child-Pugh, MELD score, MELD-Na score, DRI), τα στοιχεία του
μοσχεύματος από τον δότη, η διεγχειρητική εξέλιξη, η μετεγχειρητική πορεία
του λήπτη στην ΜΕΘ, η συχνότητα και το είδος επιπλοκών που εμφάνισαν,
καθώς και η θνητότητα στο σύνολο της νοσηλείας των ασθενών.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Καταγράφηκαν 78 ασθενείς με ηπατική ανεπάρκεια που
υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση ήπατος, με MELD score μ.ο. 16,14 ±5,88 (736) , MELD-Na score μ.ο. 19,1± 6,66 (9-37) και DRI score 1,41±1,297. Ο
χρόνος χειρουργείου υπολογίστηκε κατά μ.ο. σε 6,76±1,57 (4-12 h). Η
νοσηλεία στη ΜΕΘ ήταν κατά μ.ο. 5,22±3,08 ημέρες (1-34 ) και η διάρκεια του
μηχανικού αερισμού κατά μ.ο. 4,26±3,78 ημέρες (0,5-34). Η μετέπειτα
νοσηλεία στην Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων κυμάνθηκε από 12-69
ημέρες (μ.ο. 28,38±10,86 ).Η θνητότητα στη ΜΕΘ ήταν 16,25% ενώ
αντίστοιχα στο εξάμηνο 22,5% και στο έτος ανήλθε στο 25 %.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ:
ΕΠΙΠΛΟΚΗ
%
ΕΠΑΝΑΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ
5,1
ΗΠΑΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
14,1
ΑΠΟΡΡΙΨΗ
2,5
ΣΗΨΗ
17,9
ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
23
ΕΠΑΝΕΠΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
17,9
>1 ΕΠΑΝΕΠΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ
5,1
ΕΠΑΝΕΠΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΔΙΑΦΥΓΗ ΑΠΟ ΧΟΛΗΦΟΡΑ 5,1
ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ
15,4
ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
23
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Από την ανάλυση της παραπάνω χρονικής περιόδου
προκύπτει ότι η συχνότερη χειρουργική επιπλοκή ήταν η αιμορραγία ενώ στην
ΜΕΘ εκτός των νευρολογικών διαταραχών και των αρρυθμιών η σήψη
καταγράφηκε σε ίδια περίπου ποσοστά με τις προαναφερθείσες επιπλοκές,
παρά τη σχετικά ταχεία διακίνηση των ασθενών.
29
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
35. Η ΟΞΕΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ
ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ
Α. Καραπαναγιώτου1, Ε. Μάσσα1, Τ. Γιασνέτσοβα1, Κ. Σγουρού1, Μ.
Πασακιώτου1, Γ. Ίμβριος2, Ν. Γρίτση-Γερογιάννη1
1ΜΕΘ ΓΝΘ «Ιπποκράτειο» 2 ΧΚΜ ΓΝΘ «Ιπποκράτειου»
Η οξεία νεφρική ανεπάρκεια αποτελεί σοβαρή επιπλοκή μετά από
μεταμόσχευση ήπατος και μπορεί να επηρεάσει την επιβίωση των ασθενών.
ΣΚΟΠΟΣ: Η μελέτη και καταγραφή των επιμέρους χαρακτηριστικών των
ασθενών με οξεία νεφρική ανεπάρκεια (ΟΝΑ)
μετά από ορθοτοπική
μεταμόσχευση ήπατος (ΟΜΗ) και η έκβαση τους.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 78 ασθενείς με μεταμόσχευση
ήπατος ηλικίας 22-66 ετών (μ.ο. 52,18 έτη), 53 άνδρες και 25 γυναίκες.
Καταγράφηκαν οι ασθενείς που εμφάνισαν ΟΝΑ. Ως ΟΝΑ ορίστηκε η αύξηση
της κρεατινίνης ορού κατά 0,5 mg/dl (ή 50% της βασικής τιμής) ή τιμή
κρεατινίνης >2 mg/dl.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς επεπλάκησαν με ΟΝΑ σε ποσοστό 34,1% και
εξωσωματική κάθαρση χρειάστηκε στο 12,9% αυτών. Το MELD-score και
MELD-Na score καταγράφηκαν στο 18,07(±6,3) και 21,84 (±7,72) αντίστοιχα
έναντι 15,18 (±5,35) και 17,75 (± 5,85) των ασθενών χωρίς ΟΝΑ.
Αγγειοδραστικά φάρμακα χορηγήθηκαν στο 78,57% των ασθενών με ΟΝΑ
έναντι 46,29% των ασθενών χωρίς ΟΝΑ. Λοιμώξεις εμφάνισε το 35,71% vs
23,63% (p<0.001) και επαναχειρουργήθηκε το 50% εξ’ αυτών vs 16,36%
(p<0.001) Tο κύριο αίτιο επανεπέμβασης ήταν η αιμορραγία (65%).
Στους ασθενείς με ΟΝΑ καταγράφηκε μεγαλύτερη διάρκεια μηχανικού
αερισμού (μ.ο. 8,4±3,2 ημέρες έναντι 2,85±1,02 των ασθενών χωρίς
επιβάρυνση της νεφρικής λειτουργίας) και παράταση του χρόνου νοσηλείας
στη ΜΕΘ (μ.ο.9,29±2,3 ημέρες έναντι 3,34 ±1,85) Η θνητότητα στη ΜΕΘ των
αρρώστων με ΟΝΑ ήταν σημαντικά μεγαλύτερη (46,4% vs 9,09%, p<0.001)
και η επιβίωση στον 1 χρόνο ανήλθε στο 28,57% έναντι 81,81% των
ασθενών χωρίς ΟΝΑ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η ΟΝΑ στους αρρώστους με μεταμόσχευση ήπατος, όπως
σε όλους τους βαρέως πάσχοντες ασθενείς της ΜΕΘ, αποτελεί καθοριστικό
παράγοντα για την εμφάνιση των επιπλοκών και επηρεάζει σημαντικά, αφ'
ενός τη διάρκεια της νοσηλείας, αφ' ετέρου δε την επιβίωση των ασθενών
αυτών.
36. ΑΡΧΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΜΟΝΑΔΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ
(Π.Γ.Ν.Ιωαννίνων). ΠΡΩΪΜΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ.
Mιχάλης Μήτσης1, Ευαγγελία Ντουνούση2, Χαράλαμπος Χαρίσης1, Γεώργιος
Γλαντζούνης1, Χαράλαμπος Παππάς2, Βασίλειος Κούτλας3, Ειρήνη
Τζαλαβρά3, Όλγα Μανούρη4, Λουίζα Χρόνη4, Κωνσταντίνος Σιαμόπουλος2,
Μιχάλης Φατούρος1
1 Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
2 Νεφρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
3 Συντονιστές Μονάδος Μεταμοσχεύσεων Π.Γ.Ν.Ι.
4 Προϊσταμένες Α και Β Χειρουργικής Κλινικής Π.Γ.Ν.Ι.
30
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Η ίδρυση της νέας μονάδος μεταμοσχεύσεων του Π.Γ.Ν. Ιωαννίνων
αποτέλεσε τη δικαίωση κόπων και ενεργειών πολλών ετών και εντάχθηκε στο
εθνικό σύστημα των μεταμοσχεύσεων την 1/1/2011. Η αρχική ζώνη ευθύνης
λήψης οργάνων, που της ανατέθηκε από τον ΕΟΜ, αφορά στην περιοχή της
Βορειοδυτικής Ελλάδος, μόνο για τις πρώτες 10 ημέρες κάθε μήνα.
Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, στο διάστημα που διανύθηκε μέχρι
σήμερα
αναπτύχθηκε πρόγραμμα
μεταμοσχεύσεων νεφρού από
αποβιώσαντες δότες, ενώ παράλληλα και μετά την ίδρυση Εξωτερικού
Ιατρείου χειρουργικής νεφροπαθών και μεταμοσχεύσεων, έγινε προσπάθεια
παρακολούθησης σε τοπικό επίπεδο, των ήδη μεταμοσχευθέντων σε άλλα
κέντρα ασθενών. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί τέσσερις
μεταμοσχεύσεις νεφρού από αποβιώσαντες δότες και παρακολουθούνται περί
τους 30 ασθενείς.
Στην παρούσα ανακοίνωση αναλύονται τα χαρακτηριστικά των τεσσάρων
πρώτων ασθενών, που υποβλήθηκαν σε μεταμόσχευση νεφρού και
παρουσιάζονται τα πρώιμα αποτελέσματα.
Επίσης, αναπτύσσονται προβληματισμοί και σκέψεις, γύρω από την
αναγκαιότητα και βιωσιμότητα μιας περιφερειακής μονάδος μεταμοσχεύσεων,
όπως επίσης και προτάσεις προς συζήτηση εντός της Ελληνικής
ματαμοσχευτικής κοινότητας.
37. ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΝΕΦΡΕΚΤΟΜΗ ΣΕ ΖΩΝΤΕΣ ΔΟΤΕΣ: ΥΠΑΡΧΕΙ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΡΟΥ Ή ΔΕΞΙΟΥ ΝΕΦΡΟΥ;
Γεώργιος Τσουλφάς, Πολυξένη Αγοραστού, Dicken Ko, Martin Hertl, Nahel
Elias, A. Benedict Cosimi, Tatsuo Kawai.
MASSACHUSETTS GENERAL HOSPITAL
Σκοπός: Η μελέτη 278 λαπαροσκοπικών νεφρεκτομών σε ζώντες δότες
(ΛΝΖΔ) σε Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική Μεταμοσχεύσεων για τη
διερεύνηση του κατά πόσο η χρησιμοποίηση του αριστερού ή του δεξιού
νεφρού επηρεάζει το αποτέλεσμα.
Μέθοδοι: Από τον Αύγουστο του 1998 έως τον Απρίλιο του 2009, 278
ασθενείς υπεβλήθησαν σε ΛΝΖΔ (259 αριστερή [Α] και 19 δεξιά [Δ]). Έγινε
σύγκριση ανάμεσα στις δύο ομάδες όσον αφορά περιεγχειρητικές και
μετεγχειρητικές παραμέτρους.
Αποτελέσματα: Οι δύο ομάδες είχαν παρόμοιο προεγχειρητικό GFR (A=129.5
vs Δ=127.3), διάρκεια χειρουργείου (Α=228λεπτά vs Δ=226λεπτά),
μετεγχειρητική Cr δότη (Α=1.36 vs Δ=1.48), μετατροπή σε ανοικτή (Α=6.6%
vs Δ=5.3%), καθυστερημένη λειτουργία μοσχεύματος (Α=7.2% vs Δ=6.3%)
και μετεγχειρητική κρεατινίνη του δότη (Α=1.54 vs Δ=1.32). Υπήρξαν 3
εγχειρητικές επιπλοκές στην ομάδα Α (αιμορραγία με μία να χρειασθεί
μετάγγιση), και καμία στην ομάδα Δ. Παρομοίως, υπήρξαν περισσότερες,
αλλά χωρίς στατιστικά σημαντική διαφορά, μείζονες μετεγχειρητικές
επιπλοκές στην ομάδα Α (6) έναντι μίας στην ομάδα Δ. Ο δεξιός νεφρός
προτιμήθηκε λόγω αριθμού αγγείων ( 5 ασθενείς), παρουσία κυστών (5
ασθενείς), μέγεθος και λειτουργίας νεφρού (6 ασθενείς), παρουσία νεφρικών
λίθων (2 ασθενείς) και πορεία του ουρητήρα (1 ασθενής). Οι λόγοι για τη
μετατροπή σε ανοικτή συμπεριλάμβαναν αιμορραγία, θέματα ανατομίας, και
παρουσία συμφύσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι κατά τα τελευταία 3 έτη
31
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
δεν υπήρξαν καθόλου μετατροπές σε ανοικτή, ενώ η μόνη μετατροπή στην
ομάδα Δ ήταν το πρώτο περιστατικό.
Συμπεράσματα: Οι εγχειρητικές και μετεγχειρητικές παράμετροι είναι
παρόμοιες ανάμεσα στις δύο ομάδες. Λαμβάνοντας υπόψη τους
περιορισμούς του μικρού δείγματος από δεξιές νεφρεκτομές, διαφαίνεται μία
τάση σύμφωνα με την οποία η δεξιά νεφρεκτομή είναι εξίσου ασφαλής και
αποτελεσματική με την αριστερή. Ιδιαιτέρως σημαντική είναι η καμπύλη
εκμάθησης, όπως αποδεικνύεται από την έλλειψη μετατροπών σε ανοικτές τα
τελευταία έτη.
38. ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕ CT ΑΓΓΕΙΟΓΡΑΦΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ
ΛΗΠΤΩΝ ΝΕΦΡΙΚΟΥ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΟΣ.
Καλλιόπη Μπίσμπα1, Γεώργιος Κάψας1, Αναστάσιος Πετρίδης1, Δημήτριος
Γιακουστίδης2, Δημήτριος Γάκης2, Βασίλειος Παπανικολάου2, Παναγιώτης
Παλλάδας1
1Τμήμα Αξονικού και Μαγνητικού Τομογράφου, Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου»
2Xειρουργική Kλινική Mεταμοσχεύσεων A.Π.Θ., Iπποκράτειο Γ.N.Θ.
ΣΚΟΠΟΣ : Η ανάδειξη το ρόλου του απεικονιστικού ελέγχου με CT
αγγειογραφία στην προεγχειρητική εκτίμηση του υποψηφίου λήπτη νεφρικού
μοσχεύματος.
ΜΕΘΟΔΟΣ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ελέγχθηκαν υποψήφιοι λήπτες νεφρού με
πολυτομική αξονική τομογραφία (MD CTA). Ο έλεγχος αφορούσε την
κατάσταση των περιφερικών αγγείων του λήπτη για την επιλογή της
χειρουργικής τεχνικής και τον καθορισμό της βέλτιστης θέσης της εμφύτευσης.
Εκτός από τα αγγεία, ελέγχθηκε η πιθανή παρουσία άλλης νόσου
προκειμένου να καθοριστεί κατά πόσον η μεταμόσχευση είναι εφικτή και εάν
απαιτείται κάποια προεγχειρητική θεραπεία ή παρέμβαση και εάν συνυπάρχει
παθολογική κατάσταση που θα μπορούσε να επηρεάσει η βιωσιμότητα του
μοσχεύματος.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η άριστη προεγχειρητική εκτίμηση του λήπτη πριν την
επέμβαση είναι σημαντική για την επιτυχημένη έκβασή της. Η CT
αγγειογραφία είναι μέθοδος εκλογής για τον προεγχειρητικό έλεγχο των
υποψηφίων ληπτών.
39. Η ΜΙΚΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΥΤΟΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΜΥΙΚΩΝ ΚΑΙ
ΔΕΡΜΟΠΕΡΙΤΟΝΙΑΚΩΝ ΚΡΗΜΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ
ΜΑΛΑΚΩΝ
ΜΟΡΙΩΝ.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
ΑΛΛΟΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ
ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΚΑΙ ΑΚΡΩΝ.
(α) Σπυρίδων Βούρτσης,MD,PhD, (β) Πέτρος Σπυριούνης,MD,PhD
(α)Επιμελητής Α' Πλαστικής & Επανορθωτικής Χειρουργικής 401 ΓΣΝΑ
(β)Ιδιώτης Πλαστικός Χειρουργός, τ.Δντής τμήματος Πλαστικής &
Επανορθωτικής Χειρουργικής 417 ΝΙΜΤΣ
Σκοπός: Παρουσιάζουμε την εμπειρία μας στις αυτομεταμοσχεύσεις μυϊκών
και δερμοπεριτονιακών κρημνών, με τη χρήση της μικροχειρουργικής
τεχνικής, για την κάλυψη ελλειμμάτων σε όλο το ανθρώπινο σώμα.
32
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Υλικό & Μέθοδοι: Τα τελευταία 5 έτη πραγματοποιήσαμε 34 μεταμοσχεύσεις
μυών και αγγειούμενων δερμοπεριτονιακών τμημάτων για την κάλυψη
ελλειμμάτων σε διάφορες περιοχές του σώματος σε ασθενείς με ηλικιακό
εύρος από 17 έως 68 ετών. Τα ελλείμματα αυτά ήταν απότοκα κυρίως
τραυματισμών, ογκεκτομής, συγγενών ανωμαλιών και ελκών. Οι
μεταμοσχεύσεις έλαβαν χώρα με τη χρήση μικροσκοπίου ή μεγεθυντικών
γυαλιών, κατά τη διάρκεια των αναστομώσεων των αγγείων και των νεύρων
και κατά περίπτωση. Όλοι οι ασθενείς ακολούθησαν πρωτόκολλο ενδελεχούς
προεγχειρητικής εκτίμησης και μετεγχειρητικής παρακολούθησης.
Αποτελέσματα: Στις 31 από τις από τις 35 περιπτώσεις, οι μεταμοσχεύσεις
ήταν απολύτως επιτυχείς με μέσο όρο νοσηλείας τις 15 ημέρες. Σε 3
περιπτώσεις παρουσιάστηκε μερική νέκρωση των αυτομοσχευμάτων η οποία
αντιμετωπίστηκε συντηρητικά. Τέλος, σε μία εκ των περιπτώσεων χρειάσθηκε
αναθεώρηση των αναστομώσεων η οποία όμως δεν είχε αποτέλεσμα με
αποτέλεσμα την ολική νέκρωση του κρημνού.
Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα κρίνονται άκρως ικανοποιητικά. Οι
ασθενείς μπόρεσαν και επέστρεψαν σταδιακά στους προηγούμενους ρυθμούς
της ζωής τους σε μικρότερο χρονικό διάστημα από αυτό που θα επέστρεφαν,
αν οποιαδήποτε άλλη μέθοδος αποκατάστασης χρησιμοποιούνταν. Κατά τις
τελευταίες δύο δεκαετίες η Πλαστική Επανορθωτική Χειρουργική έχει
πραγματοποιήσει άλματα και στον Ελλαδικό χώρο. Οι αυτομεταμοσχεύσεις
ιστών αποτελούν πλέον ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια εξειδικευμένων
χειρουργών. Τελευταία και σε παγκόσμιο επίπεδο έχουν πραγματοποιηθεί
ελάχιστες προσπάθειες αλλομεταμόσχευσης προσώπου, άνω και κάτω
άκρων. Η τεχνογνωσία είναι υπαρκτή και στον Ελλαδικό χώρο. Μένει μόνο ο
συντονισμός των ιατρικών ειδικοτήτων και η αντιμετώπιση των ηθικών
διλημμάτων και των νομικών ζητημάτων.
40.
Ο
ΡΟΛΟΣ
ΤΩΝ
ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ
ΣΤΗ
ΕΚΒΑΣΗ
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΗ ΜΕΘ
Παναγιώτα Μελιτζανά, Βάιος Αηδονούδης, Κυριακή Σπυροπούλου
Γ.Ν.ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΤΩΝ
ΣΚΟΠΟΣ:
Να περιγραφεί η άμεση μετεγχειρητική φροντίδα των
μεταμοσχευμένων ασθενών στη ΜΕΘ. Ο ρόλος των νοσηλευτών στη συνεχή
παρακολούθηση, την ημερήσια νοσηλευτική φροντίδα και την ψυχολογική
υποστήριξη των ασθενών. Καθώς και η συμβολή τους στην έκβαση των
ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος.
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ: Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία πρόσφατης ελληνικής και
ξένης βιβλιογραφίας για τη συμβολή των νοσηλευτών στην έκβαση των
μεταμοσχεύσεων και κλινική εμπειρία 21 ετών στην παρακολούθηση των
ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος.
ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ: Η νοσηλευτική παρέμβαση περιλαμβάνει:
1)Την προετοιμασία της κλίνης και την υποδοχή του ασθενή.
2)Την ημερήσια νοσηλευτική φροντίδα του διασωληνωμένου ασθενή.
3)Τη λήψη μέτρων για την πρόληψη των λοιμώξεων.
4)Την παρακολούθηση των ζωτικών λειτουργιών βάση monitoring
(BP,CVP,HR,CCI,CCO,SVO2,PA,TEMP.SPO2).
33
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
5)Την παρακολούθηση της νεφρικής λειτουργίας (ωριαία καταγραφή
ούρων,φάρμακα,αιμοδιήθηση).
6)Το ισοζύγιο των υγρών και την εκτίμηση των ηλεκτρολυτών.
7)Την υποστήριξη της θρέψης.
8)Την αναγνώριση πιθανών επιπλοκών και την έγκαιρη αντιμετώπισή τους.
9)Τη διαδικασία αποσωλήνωσης.
10)Την ψυχολογική εκτίμηση και υποστήριξη των μεταμοσχευμένων ασθενών
και τέλος 11)Τη διακομιδή τους στην κλινική μεταμοσχεύσεων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Το νοσηλευτικό προσωπικό στη ΜΕΘ καλείται να
αντιμετωπίσει ασθενείς οι οποίοι υποβάλονται σε μια χειρουγική επέμβαση
μεγάλης βαρύτητας με σοβαρές διαταραχές των ζωτικών τους
λειτουργιών.Πρόκειται για ασθενείς ανοσοκατασταλμένους με σημαντικό
αριθμό
αιματηρών
και αναίμακτων
παρεμβάσεων
καθημερινά.Οι
ανοσοκατασταλμένοι και μεταμοσχευμένοι ασθενείς χρήζουν εξειδικευμένης
φροντίδας.Γι'αυτό η επιστημονική κατάρτιση,η γνώση και η διαρκής
ενημέρωση και εκπαίδευση των νοσηλευτών σε συνδυασμό με την αριθμητική
τους επάρκεια και τη βελτίωση των υλικοτεχνικών μέσων αποτελεί
αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι της μετεγχειρητικής παρακολούθησης
των μεταμοσχευμένων ασθενών, με σκοπό την καλύτερη πορεία της
επέμβασης.
41. LIVER TRANSPLANTATION IN PATIENTS WITH PORTAL VEIN
THROMBOSIS IN THE ABSENCE OF HEPATOCELLULAR CARCINOMA
Georgios C. Sotiropoulos1, Christopher Becker1, Ioannis Fouzas1, Spiridon
Vernadakis1, Jürgen W. Treckmann1, Zoltan Máthé1, Guido Gerken2,
Andreas Paul1
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, and
the 2Department of Gastroenterology and Hepatology, University Hospital
Essen, Essen, Germany
Background: Liver transplantation (LT) in the setting of portal vein thrombosis
(PVT) has been a matter of controversy in the past. We herein report our
experience in LT for PVT, in the absence of hepatocellular carcinoma.
Patients and Methods: Data of patients undergoing LT for end-stage liver
disease, having a documented PVT prior to LT, were reviewed for the
purposes of this study.
Results: Twenty-five patients were included for the period 07/2003-12/2009.
There were 20 men and 5 women with a median age of 57 years. Median
values for waiting time and MELD score were 150 days and 18, respectively.
PVT was classified as grade II (n=6), IIIa (n=7), IIIb (n=9) or IVa (n=3),
respectively. Partial portal vein resection/reconstruction, operative
thrombectomy and eversion thromboendovenectomy were performed in 2, 16
and 7 instances, respectively. After a median follow-up of 18 months, 14
patients are alive. Survival rates at 3, 6, 9, 12 months and 3 years post-LT are
68%, 64%, 61%, 61%, and 61%, respectively. PVT-grade was a negative
predictor of survival by Cox proportional hazard analysis (p=0.0253).
Discussion: Despite the technical innovations of the recent years, PVT-grade
correlates with poor patient survival, irrespective of the applied surgical
technique.
34
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
35
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
1. HEALTH-RELATED QUALITY OF LIFE IN ADULT TRANSPLANT
RECIPIENTS MORE THAN 15 YEARS AFTER ORTHOTOPIC LIVER
TRANSPLANTATION
Lampros Kousoulas, Michael Neipp, Hannelore Barg-Hock, Steffan Jackobs,
Juergen Klempnauer and Thomas Becker
Department of General, Visceral and Transplant Surgery, Medical School of
Hannover, Hannover, Germany
Background. With continuously rising survival rates following orthotopic liver
transplantation (OLT), health-related quality of life (HRQOL) of transplant
recipients becomes increasingly important.
Methods. Recipients more than 15 years after OLT were studied
retrospectively. HRQOL in 104 adult liver transplant recipients surviving more
than 15 years after OLT was assessed using the German Version of the 36Item Health Survey (SF-36).
Results. Liver transplant recipients surviving more than 15 years after OLT
scored lower in all categories of SF-36 revealing a poor HRQOL in
comparison to the German reference population. A statistical significance was
reached in almost all SF-36 categories with the exceptions of mental health
and bodily pain, where our study population scored similarly to the reference
population. Job rehabilitation after OLT had a positive effect on HRQOL.
Patients who returned to their job during the first year after OLT scored
significantly higher in the SF-36 categories of physical functioning and role
physical. Marital status and the immunosuppression used didn’t affect
HRQOL as there was no statistical significance reached in any of the
comparisons performed.
Conclusions. More than 15 years after OLT, long-term survivors present a
poor HRQOL comparable to the reference population. Occupational
rehabilitation was the only factor shown to positively influence long-term
HRQOL
2. LIVING DONOR LIVER TRANSPLANTATION: IMPACT ON DONORS
HEALTH-RELATED QUALITY OF LIFE
Lampros Kousoulas, Nikos Emmanouilidis, Juergen Klempnauer and Frank
Lehner
Department of General, Visceral and Transplant Surgery, Hanover Medical
School, Hanover, Germany
Aim: To evaluate the health-related quality of life of living liver donors after
living donor liver transplantation (LDLT).
Methods: Health-related quality of life (HRQOL) in fifty-five living liver donors
operated on at our center between 2002 and 2009 was assessed using the
German Version of the 36-Item Health Survey (SF-36).
Results: Donors after full-right lobe hepatectomy (n=18) scored similarly and
without statistical significance to the German reference population, whereas
donors after left lateral segmentectomy (n=37) revealed statistically significant
higher average score values (p < 0.005) in the categories of physical
functioning, bodily pain and general health compared to the German
reference population. In the analysis between donors after full-right lobe
36
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
hepatectomy and donors after left lateral segmentectomy there was no
statistically significant difference observed in any of the SF-36 categories.
Postoperative complications of the donors and postoperative recipient
mortality were particularly revealing regarding HRQOL. Donors who
developed postoperative complications presented a lower HRQOL especially
in the categories of role physical, bodily pain and social functioning where a
statistically significant difference (p < 0.005) was observed. Similarly,
postoperative recipient mortality was correlated to lower mean score values in
all SF-36 categories but a statistically significant difference (p < 0.005) was
reached only in the categories of role emotional and mental health.
Conclusions: Donors did not regret their decision to donate as health-related
quality of life was not negatively affected by the donation procedure. Living
liver donors scored as well as or even better than the German reference
population, but it was clearly shown that the development of postoperative
donor complications and the postoperative recipient mortality had a negative
effect on the HRQOL of the donors.
3. ΕΝ ΘΕΡΜΩ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ ΣΕ ΕΚΚΕΝΤΡΟ
ΔΙΑΤΡΗΘΕΝ ΑΠΟΣΤΗΜΑ
Ελιέ Φαντέλ, Ιφιγένεια Πανίδου, Απόστολος Ρέπτσης, Κωνσταντίνος Μπίκος,
Ιορδάνης Δεμιρτζόγλου, Αφροδίτη Τσαλουχίδου.
Οφθ/κή Κλινική Γ.Ν \"Γ.Παπανικολάου\" , Τμήμα Μεταμοσχέυσεων
ΣΚΟΠΟΣ: Η αποκατάσταση διατρηθέντος αποστήματος.
ΥΛΙΚΟ: Ασθενής 42 ετών προσήλθε με έκκεντρο διατρηθέν απόστημα
κερατοειδούς και υπόπυο.
ΜΕΘΟΔΟΣ Υπεβλήθη εν θερμώ σε μεταμόσχευση κερατοειδόυς.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Αποκατάσταση της ανατομικής του κερατοειδούς με
ταυτόχρονη αντιμετώπιση της μόλυνσης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η εν θερμώ μεταμόσχευση κερατοειδούς αποτελεί έναν
ασφαλή
και αποτελεσματικό
τρόπο
αντιμετώπισης διατρηθέντων
αποστημάτων.
4.
ΕΠΑΝΑΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ
ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ
ΚΑΙ
ΑΦΑΙΡΕΣΗ
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΜΕ ΕΝΘΕΣΗ ΕΝΔΟΦΑΚΟΥ Ο.Θ. ΣΕ ΕΝΑ ΧΡΟΝΟ
Ιφιγένεια Πανίδου, Ελιέ Φαντέλ, Σεβαστή Τσιρώνη, Κωνσταντίνος Μπίκος,
Φάνης Κύρτσος, Παναγιώτης Τσιρώνης.
Οφθ/κή Κλινική Γ.Ν \"Γ.Παπανικολάου\" , Τμήμα Μεταμοσχέυσεων
ΣΚΟΠΟΣ: Η αποκατάσταση της όρασης σε ασθενείς μετά από απόρριψη
μοσχεύματος και καταρράκτη.
ΥΛΙΚΟ:2 ασθενείς 62 και 52 με απόρριψη μοσχεύματος και καταρράκτη.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Υπεβλήθησαν, σε ένα χρόνο, σε επαναμεταμόσχευση
κερατοειδούς, αφαίρεση του καταρρακτικού φακού και ενθεση ενδοφακού
οπισθίου θαλάμου.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι ασθενείς μας απέκτησαν ικανοποιητική όραση μετά τη
τριπλή επέμβαση επαναμεταμόσχευσης κερατοειδούς και καταρράκτη.
37
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ:
Η ταυτόχρονη επέμβαση επαναμεταμόσχευσης
κερατοειδούς και καταρράκτου αποτελεί μια χειρουργική πρόκληση με
ικανοποιητικά αποτελέσματα.
5. ΑΠΟΡΡΙΨΕΙΣ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΥΣ –ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ.
Ελίε Φαντέλ, Ιφιγένεια Πανίδου, Ευαγγελία Κούλαλη, Κωνσταντίνος Μπίκος,
Ιάσων Βογιατζής, Ιορδάνης Δεμιρτζόγλου.
Οφθ/κή Κλινική Γ.Ν \"Γ.Παπανικολάου\" , Τμήμα Μεταμοσχέυσεων
ΣΚΟΠΟΣ: Η αντιμετώπιση της απόρριψης μοσχευμάτων κερατοειδούς.
ΥΛΙΚΟ: Απόρριψη μοσχεύματος σε 6 ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε
κερατοπλαστική.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Επαναμεταμόσχευση κερατοειδούς σε έδαφος απόρριψης
μοσχεύματος.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : Επιτυχής αποκατάσταση της ανατομικής του
κερατοειδούς μετά την επαναμεταμόσχευση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η επαναμεταμόσχευση αποτελεί τη μονη ενδεδειγμένη
μέθοδο αντιμετώπισης της απόρριψης μοσχεύματος κερατοειδούς.
6. SUCCESSFUL TRANSPLANTATION OF RAT MESENCHYMAL
STEM CELLS, FOR THE THERAPY OF BLEOMYCIN INDUCED LUNG
INJURY.
Marina Kontogiorgi 1, Vassiliki Kalodimou 2, Georgios Agrogiannis 3,
Eleftheria, Karampela 1, Kalliopi Tsarea 1, Maria Karamperi 1, Efstratios
Patsouris 3, Apostolos Papalois 1. 1. Experimental – Research Center,
ELPEN Pharmaceuticals, Pikermi, Athens, Greece. 2. Department of Flow
Cytometry, IASO Maternal Hospital, MedStem Services – CRYOBANKS
International, Amarousion, Athens, Greece. 3. 1st Department of Pathology,
University of Athens, School of Medicine, Athens, Greece
Introduction : Recent reports have shown the capacity of mesenchymal stem
cells (MSC) to differentiate into several types of cells. The aim of this study
was to isolate MSC and then after the development of a method for
transplantation (Tx) to study the behaviour of the cells and their influence in
the repair of lung tissue.
Materials & Methods : Totally 30 female Wistar rats were used as MSC
recipients and 15 male Wistar rats as donors of MSC (Demokritus Institute).
Also 30 female animals were served as BL study group (weight average 202,8
g). All female rats, were injected intratracheally (IT) with BL in an dose of 2
mg/Kg. After 40 days from BL administration, female rats, were Tx IT, with 1
million (16) or 2 million (14) MSC in both lungs. Animals, with Tx as well as
with BL injection and without any further treatment, were euthanized at 4, 6
and 8 weeks after Tx. The tissue was stained for the evaluation of fibrosis (J.
Clin.Pathol. 1988, 41, 467-470 and in situ hybridization.
Results :
Grading
Bleomycin 1 million cells 2 million cells
38
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
4 weeks after Tx
6 weeks after Tx
8 weeks after Tx
> 12 weeks
>3.92
>5.00
>5.00
>5.00
0.69
2.03
1.04
1.46
1.42
1.13
Conclusion : Our first objective to develop a reliable model of lung fibrosis
without respiratory failure, was successfully achieved. The pathological
evaluation showed that the period of 40 days after BL injection, is necessary
in order to reach “clinical” grading of fibrosis. Initial results showed that the
number of the Tx S.C. probably is not the first factor for successful repair of
the lung tissue (This study was supported by the Hellenic Thoracic Society).
7. ΡΟΜΠΟΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη1, Κωνσταντίνος Ιμπριάλος2, Αθανάσιος
Κιντσάκης3
1 Καθηγήτρια Φαρμακολογίας, Α Εργαστήριο Φαρμακολογίας, Ιατρικής Σχολή
Α.Π.Θ.
2 Φοιτητής Ιατρικής, Ιατρική Σχολή Α.Π.Θ.
3 Φοιτητής τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών
Υπολογιστων, Πολυτεχνείο, Α.Π.Θ.
Σκοπός: Η παρουσα εργασία συνοψίζει όλα τα νεότερα δεδομένα γύρω από
τα ρομποτικά εμφυτεύματα, τον τρόπο χρήσης τους, τις λεπτομέρειες
λειτουργίας τους και την προσαρμοστικότητα αυτών και του οργανισμού δέκτη
στην όλη διαδικασία.
Σύνοψη: Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αξιοσημείωτη πρόοδος στο
σχεδιασμό λειτουργικών προσθετικών εμφυτευμάτων. Παρόλα αυτά
παρουσιάζονται αρκετές δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν έως ότου
τα εμφυτεύματα να καταστούν εύκολα στο χειρισμό τους, άνετα στην
εφαρμογή τους
καθώς και αισθητικά κατάλληλα. Δεδομένου ότι η
βιβλιογραφία που αναφέρεται στα εμφυτεύματα είναι πλούσια, η ανασκόπηση
αυτή εστιάζει στον τρόπο που μεταδίδονται τα σήματα για τον έλεγχο του
εμφυτεύματος και την ανατροφοδότηση (ελεκτρομυογραφικά σήματα και
θεωρία ελέγχου), στις αντιδράσεις των ιστών στο υλικό του εμφυτεύματος,
στις φλεγμονώδεις αντιδράσεις των κυττάρων και των περιβαλλόντων ιστών
με τους εμφυτευόμενους αισθητήρες καθώς και την επιρροή που μπορεί να
έχουν στη λειτουργία τους. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η επαφή
των βιολογικών επιφανειών με τα ρομποτικά εμφυτεύματα και το πώς η
γνώση των παθοφυσιολογικών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα στις
επιφάνειες αυτές μπορεί να οδηγήσει στο σχεδιασμό βελτιωμένων και
περισσότερο βιοσυμβατών προθεμάτων.
Συμπέρασμα: Οι παραπάνω στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο μέσα από
μια διεπιστημονική προσέγγιση. Απαιτείται ολιστική συνεργασία μεταξύ
μηχανικών βιοατρικής, ιατρών καθώς και επιστημόνων της τεχνολογίας των
βιοϋλικών.
39
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
8. ΡΥΘΜΙΣΗ ΕΟΠ ΜΕΤΑ ΑΠΌ ΚΕΡΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΘΕΣΗ
ΒΑΛΒΙΔΑΣ ‘AHMED’ (A.G.V.)
Ιφιγένεια Πανίδου, Ελίε Φαντέλ, Θάλεια Πανακλερίδου, Κωνσταντίνος Μπίκος,
Ιάσων Βογιατζής, Δέσποινα Ελευθεριάδου.
Οφθ/κή Κλινική Γ.Ν \"Γ.Παπανικολάου\" , Τμήμα Μεταμοσχέυσεων
ΣΚΟΠΟΣ: Η ρύθμιση της ενδοφθάλμιας πίεσης σε μη ρυθμιζόμενους με
φαρμακευτική αγωγή ασθενείς με κερατοπλαστική.
ΥΛΙΚΟ: 2 ασθενείς ηλικίας 52 και 65 ετών που χειρουργήθηκαν για
μετατόσχευση κερατοειδούς και στην συνέχεια παρουσίασαν υπερτονία μη
ρυθμιζόμενη φαρμακευτικά.
ΜΕΘΟΔΟΣ : Τοποθέτηση βαλβίδας Α.G.V.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : Ρύθμιση της ΕΟΠ σε φυσιολογικά επίπεδα μετά την
επέμβαση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η τοποθέτηση βαλβιδας A.G.V αποτελεί έναν ασφαλή
και αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της μη ρυθμιζόμενης ΕΟΠ μετά
από κερατοπλαστική.
9. Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΜΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ
ΜΕ ΝΕΦΡΙΚΟ ΜΟΣΧΕΥΜΑ
Ε. Ντουνούση, Χ. Παππάς, Μ. Μήτσης, Ε. Τζαλαβρά, Β. Κούτλας, Χ. Χαρίσης,
Γ. Γκλαντζούνης, Μ. Φατούρος, Κ. Σιαμόπουλος Εξωτερικό Νεφρολογικό
Ιατρείο Μεταμόσχευσης και Μεταμοσχευτικό Κέντρο Πανεπιστημιακού Γενικού
Νοσοκομείου Ιωαννίνων
Εισαγωγή: Η χρόνια νεφροπάθεια του μοσχεύματος (ΧΝΜ) αποτελεί την
κυριότερη αιτία που οδηγεί τον μεταμοσχευμένο ασθενή σε χρόνια νεφρική
νόσο (ΧΝΝ) τελικού σταδίου. Η αιτιολογία της ΧΝΜ περιλαμβάνει τόσο
ανοσολογικούς, όσο και μη ανοσολογικούς παράγοντες. Ο έλεγχος των μη
ανοσολογικών παραγόντων καθορίστηκε πρόσφατα από τις κατευθυντήριες
οδηγίες KDIGO.
Σκοπός μας ήταν ο έλεγχος της εφαρμογής των κατευθυντήριων οδηγιών στο
εξωτερικό ιατρείο νεφρικής μεταμόσχευσης, τριτοβάθμιου νοσοκομείου της
περιφέρειας.
Ασθενείς-Μέθοδοι: Ελέγχθηκαν αναδρομικά 30 ασθενείς με νεφρικό μόσχευμα
(21 άνδρες, μέση ηλικία 37,7±8,8 έτη) αναφορικά με τον έλεγχο της αναιμίας,
του οστικού μεταβολισμού, της δυσλιπιδαιμίας και της αρτηριακής πίεσης
(ΑΠ). Η καταγραφή των στοιχείων έγινε ανά εξάμηνο για χρονικό διάστημα
δύο ετών, τουλάχιστον ένα έτος από την ημερομηνία μεταμόσχευσης.
Αποτελέσματα: Ο eGFR (τύπος Cockroft-Gault) των ασθενών κατά την
έναρξη της καταγραφής ήταν 60,6±19,7ml/min και παρέμεινε αμετάβλητος
κατά την παρακολούθηση. Ο έλεγχος της αναιμίας ήταν απόλυτος αφού το
σύνολο των ασθενών διατηρούσε την τιμή-στόχο της Hb≥10gr/dl. Το ποσοστό
των ασθενών με ολική χοληστερόλη <220mg/dl βελτιώθηκε σημαντικά από
41% σε 65% και το ίδιο συνέβη και με το ποσοστό των ασθενών που είχαν
επιθυμητά επίπεδα τριγλυκεριδίων <150mg/dl (από 47% σε 71%). Αναφορικά
με τον έλεγχο του οστικού μεταβολισμού, το ασβέστιο ορού (Ca) ρυθμίζονταν
ικανοποιητικά (9mg/dl ≤ Ca ≤ 10,5mg/dl) στο 65% των ασθενών, ο φώσφορος
40
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
(Ρ) (2,5mg/dl ≤ Ρ ≤ 5,5mg/dl) σε 23 ασθενείς (23%), ενώ το γινόμενο Ca x P
ήταν μικρότερο από 55mg2/dl2 στο σύνολο των ασθενών. Η μέση τιμή της
iPTH ήταν 68±24pg/ml κατά την έναρξη και 76±33pg/ml στη λήξη, ενώ 47%
των ασθενών είχαν iPTH ≤ 70pg/ml.
Ρύθμιση της ΑΠ (ΑΠ≤130/80mmHg) επιτεύχθηκε όσον αφορά στη συστολική
ΑΠ στο 48% των ασθενών, ενώ το ποσοστό ρύθμισης της διαστολικής ΑΠ
βελτιώθηκε σημαντικά από 23% σε 59% κατά τη διετία. Ο έλεγχος της ΑΠ
γινόταν κυρίως με διουρητικά (12%), β-αποκλειστές (έναρξη: 53%, λήξη:
65%), αποκλειστές διαύλων ασβεστίου (έναρξη: 41%, λήξη: 53%) και
ΑΜΕΑ/ΑΤ1 (30%). Κανένας από τους ασθενείς πριν την μεταμόσχευση δεν
είχε σακχαρώδη διαβήτη, ενώ 5 ασθενείς (17.5%) τον εμφάνισαν μετά τη
μεταμόσχευση.
Συμπεράσματα: φαίνεται ότι ο έλεγχος των μη ανοσολογικών παραγόντων
ήταν σχετικά ικανοποιητικός όσον αφορά στην αντιμετώπιση της αναιμίας,
ενώ αναφορικά με την δυσλιπιδαιμία, τον οστικό μεταβολισμό και την ΑΠ, οι
ασθενείς υποθεραπεύονταν. Γίνεται σαφής η αναγκαιότητα για
αποτελεσματικότερη ενσωμάτωση των κατευθυντήριων οδηγιών στην κλινική
πράξη.
10. ΚΕΡΑΤΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΣΕ ΠΑΛΙΟ ΕΓΚΑΥΜΑ ΑΠΌ ΑΣΒΕΣΤΗ ΜΕ
ΕΠΙΚΑΛΥΨΗ ΕΠΙΠΕΦΥΚΟΤΑ
Ελίε Φαντέλ, Ιφιγένεια Πανίδου, Κωνσταντίνος Μπίκος, Αθανάσιος
Νικολακόπουλος
ΤΜΗΜΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ ΟΦΘ/ΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Γ.Ν Γ.ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ
ΣΚΟΠΟΣ: Αποκατασταση της ορασης μετα απο παλιο εγκαυμα κερατοειδους
απο ασβεστη.
ΥΛΙΚΟ: Ασθενης 32 ετων που υπεστη εγκαυμα απο ασβεστη προ 12 ετων ,
οποτε εγινε θεραπευτικη επικαλυψη με επιπεφυκοτα.
ΜΕΘΟΔΟΣ: Εκτομη του επιπεφυκοτα απο τον πασχοντα κερατοειδη,
διαμπερης κερατοπλαστικη.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Ικανοποιητικη αποκατασταση της ορασης.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Η κερατοπλαστικη αποτελει τον αποτελεσματικοτερο τροπο
αντιμετωπισης βαρεων χημικων εγκαυματων κερατοειδους.
11. SOLID ORGAN TRANSPLANTATION AFTER RETRIEVAL FROM
DECEASED DONORS WITH ABDOMINAL AORTIC GRAFTS.
Ioannis Fouzas, Spiridon Vernadakis, Gernot M. Kaiser, Zoltan Mathe,
Stylianos Kykalos, Jürgen Treckmann, Andreas Paul, Georgios C.
Sotiropoulos
Department of General Visceral and Transplantation Surgery, University
Hospital Essen, Germany
Background: Organ procurement from deceased donors has steadily
increased over the last decade. With a more aged donor population, a higher
incidence of intraabdominal pathologies, including abdominal aortic
aneurysms and atherosclerotic aortic disease is commonly being faced. The
41
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
aim of this study was to report our recent experience with abdominal aortic
grafts during solid organ harvesting.
Patients and Methods: From 01/2009-06/2011 the organ retrieval team of our
institution has performed 246 multiorgan retrievals from deceased donors. In
particular we harvested 6 livers and 12 kidneys from 6 donors with abdominal
aortic grafts, not known/diagnosed before the harvesting procedure. In all
these donors severe atherosclerosis was present.
Results: All 18 harvested organs were successfully transplanted. Apart of the
absence of the aortic patch in some kidney-grafts, no further special technical
difficulties have been reported by the transplant teams. Data analysis of the
recipient and graft outcome was performed through the Eurotransplant
database.
Conclusion: There are so far no literature data on the outcome of recipients
and grafts from deceased donors with abdominal aortic grafts. Although
retrieval of such organs is very challenging and requires a very experienced
team, the transplantation of the corresponding organs can be performed
without special technical problems.
12. ΟΞΕΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ Β ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΟ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΤΟΥ ΙΟΥ ΣΕ
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΜΕΝΟ ΑΣΘΕΝΗ
Ασημίνα Φυλάκτου 1, Μαρία Νταουντάκη 2, Ευφροσύνη Σιάνου1, Νικόλαος
Μαλισιόβας 3
1Εθνικό Περιφερειακό Κέντρο Ιστοσυμβατότητας-Εργαστήριο Ανοσολογίας,
Γ.Ν. «Ιπποκράτειο» 2Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας Α.Π.Θ.
3Εργαστήριο Μικροβιολογίας Α.Π.Θ.
Ο ιός της ηπατίτιδας Β παραμένει μετά την αποδρομή της νόσου αλλά ο
πολλαπλασιασμός του περιορίζεται από τη δράση των Τ κυττάρων. Η
ανοσοκατασταλτική αγωγή μπορεί να οδηγήσει σε επαναενεργοποίηση του
ιού και οξεία ηπατίτιδα.
Σκοπός: Η παρουσίαση περιστατικού ασθενούς χρόνιου φορέα της ηπατίτιδας
Β που υποβλήθηκε σε νεφρική μεταμόσχευση και παρουσίασε αναζωπύρωση
της νόσου λόγω μετάλλαξης στο επιφανειακό αντιγόνο.
Ο ασθενής πριν την μεταμόσχευση είχε ένα οριακά ανιχνεύσιμο επιφανειακό
αντιγόνο HBsAg (+) (5 IU) και θετικό το antiHBc όπως και το antiHBe χωρίς
HBeAg, με φυσιολογικές τρανσαμινάσες. Μετά τη μεταμόσχευση παρουσίασε
ιικό φορτίο 3,76x106, HBsAg (+) (373 IU) HBeAg (+), και άνοδο των
τρανσαμινασών.
Έγινε απομόνωση του DNA του ιού από τον ορό του ασθενούς και με τη
χρήση ειδικών εκκινητών πραγματοποιήθηκε πολλαπλασιασμός τμήματος του
γονιδίου του επιφανειακού αντιγόνου S του ιού και ειδικά της περιοχής του α
αντιγονικού καθοριστή, με PCR στο οποίο στη συνέχεια έγινε ανάλυση της
αλληλουχίας των νουκλεοτιδίων (sequencing).
To αποτέλεσμα της αλληλούχισης έδειξε την ύπαρξη μετάλλαξης D144E στο
γονίδιο S, ενώ ο ιός φάνηκε ότι ανήκε στον γονότυπο D με υπότυπο ayw3.
Συμπέρασμα: Η ανοσοκαταστολή κατά τη μεταμόσχευση όπως και η
χορήγηση ειδικής ανοσοσφαιρίνης HBIG, αποτελεί έδαφος για την ανάπτυξη
μεταλλαγμένων στελεχών του ιού και οξείας ηπατίτιδας, έστω κι αν υπάρχει
42
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
προηγούμενη φυσική ανοσία, φαινόμενο ιδιαίτερα επικίνδυνο για τον
μεταμοσχευμένο ασθενή.
13. CLAUDIN-7 EXPRESSION IN HEPATOCELLULAR CARCINOMA
Eirini I. Brokalaki1, Frank Weber1, Georgios C. Sotiropoulos1, Ioannis
Fouzas1, Vito R. Cicinnati2, Susanne Beckebaum1,2
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, and
the 2Department of Gastroenterology and Hepatology, University Hospital
Essen, Essen, Germany
Background: Claudins are integral part of tight junctions and their expression
may be altered in various cancers. The aim of the present study was to
examine the expression of claudin-7 mRNA in hepatocellular carcinoma
(HCC) patients.
Patients and Methods: Liver tumoral and non-tumoral tissues from 20 patients
with HCC who underwent resection or liver transplantation was prospectively
collected and retrospectively analyzed for the purposes of this study.
Molecular biology techniques were applied for the study of the expression of
claudin-7 mRNA and the findings were combined with the clinico-pathological
and follow-up patients’ data.
Results: A significant increase in the expression of claudin-7 in tumoral versus
non-tumoral tissues was demonstrated. There was no significant correlation
between expression profile of claudin-7 mRNA and patient demographic data,
the presence of cirrhosis, the histological differentiation and vascular invasion.
Survival analysis showed a trend toward better prognosis in patients with
overexpression of claudin-7 in tumor tissues.
Conclusions: Claudin-7 expression may serve as an additional prognostic
factor in patients with HCC. Further investigations in basic research and
studies in larger patient populations are needed to determine the role and
importance of claudins in HCC.
14. TREATMENT OF SEVERE PSORIASIS WITH ETANERCEPT IN A
PANCREAS- KIDNEY TRANSPLANT PATIENT
Eirini I. Brokalaki1, Nadine Voshege1, Oliver Witzke2, Andreas Kribben2, Dirk
Schadendorf1, Uwe Hillen1
From the 1Department of Dermatology, Venereology and Allergology, and the
2Department of Nephrology University Hospital Essen, Essen, Germany
Severe psoriasis is a rare condition under immunosuppressive therapy. We
describe a 42 years old male individual with psoriasis since the age of 22. The
patient underwent a combined pancreas-kindey transplantation at the age of
32 because of Goodpasture-syndrome with renal and pulmonary involvement
and diabetes mellitus Typ I. In October 2009 and in spite of an intensive
systemic immunosupression consisting of prednisone, tacrolimus and
mycofenolate mofetil and a topical treatment with dithranol and steroids it
came to a significangt worsenig of psoriasis. We initiated a therapy with
etanercept 25mg s.c. twice weekly under closed clinical and laboratory
43
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
monitoring. Improvement was very rapid with a decrease in Psoriasis Area
and Severity Index (PASI) from 25.2 to under 5 during the first months of
treatment. The patient remains on the same regiment and is almost free of
skin manifestations. To our knowledge so far only two cases of etanercept
therapy in psoriasis have been reported in organ transplant recipients.
Psoriasis therapy in organ transplant patients represents a major challenge.
Biologics such as etanercept may provide an effective option in refractory
cases.
15. OCHROCONIS GALLOPAVUM INFECTION IN A LUNG TRANSPLANT
PATIENT
Eirini I. Brokalaki1, Urte Sommerwerck2, Evelyn Heintschel von Heinegg3,
Uwe Hillen1
From the 1Department of Dermatology, Venereology and Allergology, and
the 3Institute of Medical Microbiology, University Hospital Essen,
Essen, Germany and the 2Center of Pneumonology and Thorax Surgery,
Ruhrlandklinik, Essen, Germany
Disseminated phaeohyphomycoses are rare infections caused by
dematiaceous fungi. Ochroconis gallopavum is a neurotropic dematiaceous
mold responsible for life threatening respiratory and central nervous system
infections in domestic poultry and in immunologically compromised humans.
The world literature describes only 13 previous Ochroconis gallopavum
infections in solid organ transplant recipients. We report herein an Ochroconis
gallopavum phaeohyphomycosis with involvement of skin in a transplant
patient.
A 69-year old Caucasian male with a history of bilateral lung transplantation 6
years ago presented with acute onset of severe respiratory distress. Chest Xray showed no evidence of pneumonia. Lung function showed bronchiolitis
obliterans syndrome. Excision biopsy was performed because of a suspected
pigmented basal cell carcinoma. Histopathology revealed dermal
granulomatous dermatitis, focally suppurative, dominated by epitheloid cells
with brownish round fungi. Further microbiological work-up of the biopsy
specimen subsequently revealed Ochroconis gallopavum as causative
organism. No brain involvement was observed. Antimycotic therapy with
voriconazole 200mg twice a day was immediately initiated and the patient was
treated over 3 months. Additional intravenous therapy with tobramycin and
imipenem was started upon detection of Enterobacter clocae and Enterococci
in the sputum. The patient recovered over the next weeks and was
discharged on day 26.
16. CHOLECYSTECTOMY DUE TO SYMPTOMATIC GALLBLADER
DISEASE AFTER ORTHOTOPIC LIVER TRANSPLANTATION: SINGLE
CENTER EXPERIENCE AND LITERATURE REVIEW
44
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Spiridon Vernadakis, Georgios C. Sotiropoulos, Ioannis Fouzas, Gernot M.
Kaiser, Stylianos Kykalos, Benjamin Juntermanns, Andreas Paul, Jürgen
Treckmann
Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, University
Hospital Essen, Germany
Liver transplantation (LT) has established its role as the optimum treatment
for end-stage liver disease and selected cases of hepatocellular carcinoma.
Although biliary stones and sludge are relatively common after LT,
symptomatic cholecystolithiasis or acute cholecystitis have rarely been
reported. During the 1980s and early 1990s few transplant centres preserved
the gallbladder of the donor that was in turn transplanted with the liver-graft.
This technique would allow procedures such as cholecystojejunostomy or
donor gallbladder conduit for biliary tract reconstruction to be performed after
posttransplant biliary complications. We report on 3 cases of the successful
either
laparoscopic
of
open
cholecystectomy
for
symptomatic
cholecystolithiasis or acute cholecystitis between 14 and 19 years after LT. At
present, in a follow-up from 6-36 months post-cholecystectomy, all 3 patients
remain in good general condition and with good graft function. The results of a
systematic review of the literature are also demonstrated. The incidence of
biliary complications and the role of laparoscopy after OLT are further
discussed.
17. INCARCERATED DIAPHRAGMATIC HERNIA AFTER RIGHT
HEPATECTOMY FOR LIVE DONOR LIVER TRANSPLANTATION: AN
EXTREMELY RARE LATE DONOR COMPLICATION
Spiridon Vernadakis, Andreas Paul, Ioannis Fouzas, Gernot M. Kaiser,
Stylianos Kykalos, Jürgen Treckmann, Georgios C. Sotiropoulos
Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, University
Hospital Essen, Germany
Living donor liver transplantation (LDLT) has evolved to an indispensable
surgical strategy to minimize mortality of adult and pediatric patients awaiting
transplantation. The crucial prerequisite to performing this procedure is a
minimal morbidity and mortality risk to the healthy living donor, especially in
adult-to-adult living donor liver transplantation using a right lobe liver graft. A
46-year-old woman underwent donor right hepatectomy for living donor liver
transplantation. Two and a half years after liver donation she presented with
upper abdominal pain and fullness. Radiographic workup revealed an
incarcerated diaphragmatic hernia of the right hemithorax. After emergency
laparotomy and evaluation of the right hemithorax, a partial jejunal resection
was performed due to ischemic findings and the diaphragmatic hernia was
repaired. Currently the patient remains well several months after the repair
with complete resolution of abdominal pain, normal chest X-ray examination
demonstrating no recurrence of diaphragmatic hernia, and normal liver
functions tests. Multiple complications of living donor liver transplantation
have been described within the transplant literature. Diaphragmatic hernia is a
45
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
rarely reported complication of right donor hepatectomy for transplantation
and should be considered as potential late complication.
18.
SUCCESSFUL
SALVAGE
DELIVERY
AND
LIVER
TRANSPLANTATION FOR FULMINANT HEPATIC FAILURE IN A 34
WEEKS PREGNANT WOMAN
Spiridon Vernadakis1, Georgios C. Sotiropoulos1, Ioannis Fouzas1, Zoltan
Mathe1, Susanne Beckebaum1, Gernot M. Kaiser1, Jürgen Treckmann1,
Martin Metzelder1, Rainer Kimmig2, Andreas Paul1
From the 1Department of General Visceral and Transplantation Surgery, and
the 2Department of Gynecology and Obstetrics, University Hospital Essen,
Germany
Acute liver failure (ALF) occurring during pregnancy is an unusual but
dramatic event, which may be coincidental or secondary to a pregnancyrelated disorder as HELLP syndrome (hemolysis, elevated liver enzymes, and
low platelets) or acute fatty liver of pregnancy (AFLP), that poses special
ethical and technical issues because it involves two lives. We report the case
of a 40-year-old multiparous woman with fulminant hepatic failure due to
acute HBV–infection who underwent a successful cesarean delivery of a
healthy male fetus at 34 gestation weeks’, and after a few hours a successful
salvage orthotopic liver transplantation (LT). There were no obstetrical
complications and the neonatal outcome was excellent. After 27 months of
follow-up, the patient is in well doing, and the newborn has exhibited normal
development. LT for acute liver failure during pregnancy is an uncommon
occurrence with variable outcomes. This case illustrates the challenge of
treating this rare condition and demonstrates that a salvage double surgical
approach (emergency delivery and LT) is a feasible therapeutic option for
treatment of these patients, where the management is still controversial.
19. LIVER TRANSPLANTATION FOR LIVER MALIGNANCY IN WILSON
DISEASE
Spiridon Vernadakis1, Andreas Paul1, Stylianos Kykalos1, Ioannis Fouzas1,
Jürgen Treckmann1, Guido Gerken2, Hideo A. Baba3, Georgios C.
Sotiropoulos1
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, the
2Department of Gastroenterology and Hepatology, and the 3Institute of
Patholgoy and Neuropathology, University Hospital Essen, Germany
Wilson disease (WD) is an inherited disorder of copper metabolism that
presents with hepatic, neurologic, or psychiatric disturbances. Its association
with liver malignancies (LM) such as hepatocellular carcinoma (HCC) and
cholangiocellular carcinoma (CCC) has been rarely reported. Liver
transplantation (LT) provides a cure for WD in patients in whom medical
therapy has failed or in those found to have advanced decompensated liver
disease at initial evaluation. We report on two cases of LT for coexistent WD
46
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
and LM. The first patient is a 49-years-old woman with since 23 years known
WD and Child-Turcotte-Pugh B cirrhosis. During follow-up, imaging revealed
the development of multifocal HCC by normal a-fetoprotein (AFP). She
underwent 2 two sessions of transarterial-chemoembolization (TACE) as
bridging therapy and was uneventfully transplanted 8 months later. The
second patient is a 48-year-old man suffering from WD, who developed two
malignancy focuses in segment VIII, in the context of established cirrhosis.
Eleven months post-TACE he was successfully transplanted. The final
histology revealed two sites of CCC. At present, 21 months and 4 years postLT, both patients are alive and receive no chelating agent. WD-patients
should enroll close follow-up with imaging examinations, as AFPmeasurement alone is not reliable for exclusion of LM.
20. SINGLE CENTER EXPERIENCE ON LIVER TRANSPLANTATION FOR
POLYCYSTIC LIVER DISEASE
Spiridon Vernadakis1, Andreas Paul1, Ioannis Fouzas1, Zoltan Mathe1,
Gernot M. Kaiser1, Stylianos Kykalos1, Laszlo Kobori1, Guido Gerken2,
Jürgen Treckmann1, Georgios C. Sotiropoulos1
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, and
the 2Department of Gastroenterology and Hepatology, University Hospital
Essen, Germany
Background: Polycystic liver disease (PLD) can result in massive
hepatomegaly leading to abdominal distension, pain and debilitating
symptoms. Liver transplantation (LT) offers curative treatment, but its
relevance as treatment modality is controversial, considering the absence of
liver failure, organ shortage, perioperative risks and lifelong
immunosuppression. The purpose of this study was to review our experience
of LT for PLD.
Material and Methods: Twenty-three patients with a median age of 47 years
underwent LT for diffuse PLD in our center. All of the patients had combined
liver and kidney disease, but only nine required combined liver/kidney
transplantation. Indications for transplantation were massive hepatomegaly,
malnutrition, cholestasis and portal-hypertension. Ten patients underwent liver
mass reduction pre-LT. Native liver weight was 4-20Kg.
Results: One patient who received a split liver graft died intraoperatively of
bleeding due to massive portal-hypertension. Three patients died between
4th-30th postoperative days on septic complications. At present (follow up 114 years) sixteen patients are alive, relieved of symptoms and with good graft
function.
Conclusions: Transplanted PLD-patients with extensive hepatic involvement
experience good long-term prognosis and excellent symptoms relief. LT might
be considered in severe PLD-cases but must be balanced against the risks of
LT and lifelong commitment to immunosuppression.
21. ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ ΠΟΥ
ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΘ. ΜΕΛΕΤΗ 20 ΕΤΩΝ
47
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Ε Μουλούδη1, Ε Μάσσα1, Ε Γεωργιάδου1, Η Ιωσηφίδης3, Γ Ρεμπελάκος1, Γ
Ίμβριος2, Β Παπανικολάου2, Ν Γρίτση-Γερογιάννη1 1=Μονάδα Εντατικής
Θεραπείας, 2=Κλινική Μεταμοσχεύσεων, 3=Επιτροπή Νοσοκομειακών
Λοιμώξεων Γ.Π.Ν. “ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ” Θεσ/νικης.
Σκοπός: της μελέτης αποτελεί η εκτίμηση της αντιμετώπισης ασθενών με
λοίμωξη μετά μεταμόσχευση νεφρού (ΜΝ) στη ΜΕΘ, το είδος της λοίμωξης, οι
επιπλοκές και η έκβαση των ασθενών.
Υλικό-μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά για 15 χρόνια (1/1/1992 έως
1/1/2007) και προοπτικά για 5 χρόνια (1/1/2007-1/10/2011) όλοι οι ασθενείς
μετά ΜΝ με λοίμωξη που απαίτησαν νοσηλεία στη ΜΕΘ. 27 ασθενείς
νοσηλεύτηκαν στη ΜΕΘ λόγω λοίμωξης μετά ΜΝ (το 44,3% των ασθενών
που εισήχθησαν στη μονάδα με ΜΝ). Εκτιμήθηκε το είδος και η έκβαση της
λοίμωξης, οι επιπλοκές και η έκβαση των ασθενών.
Αποτελέσματα: 27 ασθενείς (22 άνδρες και 5 γυναίκες, ηλικίας 42,7±12,3 έτη)
εμφάνισαν λοίμωξη μετά ΜΝ που απαίτησε νοσηλεία στη ΜΕΘ. Ο δείκτης
βαρύτητας εισαγωγής τους στη μονάδα κατά APACHE II ήταν 20±4,6. Η
λοίμωξη εμφανίστηκε 10 μήνες (από 10 μέρες έως 70 μήνες) μετά τη
μεταμόσχευση. Σε 22 ασθενείς η αιτία εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν πνευμονία
(15/ μεγαλοκυτταροϊός, 3/ασπέργιλλος, 1/μυκόπλασμα και 2/κλεμψιέλλα), σε 2
ασθενείς μικροβιαιμία (σταφυλοκοκκική και από κλεμψιέλλα), σε ένα
γενικευμένη ασπεργίλλωση
και σε 2 ουρολοίμωξη από εντερόκοκκο.
Αιμοδυναμική αστάθεια εμφάνισαν 16/27 ασθενείς ενώ τεχνική υποστήριξη
της νεφρικής τους λειτουργίας απαίτησαν 14/27 ασθενείς. Ο χρόνος
νοσηλείας τους στη ΜΕΘ ήταν 19 μέρες (από 2-62 μέρες). Οι ασθενείς κατά
τη νοσηλεία τους επεπλάκησαν με: 11 επεισόδια πνευμονίας του
αναπνευστήρα, 9 επεισόδια μικροβιαιμίας και 3 επεισόδια ουρολοίμωξης. Η
θνητότητα ήταν 62,9% (έναντι 26,5% των μη εισαχθέντων με λοίμωξη).
Ασθενείς που εμφάνισαν αιμοδυναμική αστάθεια είχαν θνητότητα 87,5%, ενώ
αυτοί που απαίτησαν τεχνική υποστήριξη της νεφρικής τους λειτουργίας
92,8%.
Συμπεράσματα: Η λοίμωξη μετά ΜΝ αποτελεί συχνή αιτία εισαγωγής στη
ΜΕΘ και δεν έχει καλή έκβαση. Η συχνότερη αιτία εισόδου στη ΜΕΘ είναι η
πνευμονία από μεγαλοκυτταροϊό. Η αιμοδυναμική αστάθεια και η τεχνική
υποστήριξη της νεφρικής λειτουργίας στη ομάδα αυτή των ασθενών αυξάνει
περισσότερο τη θνητότητα.
22. ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΘ. ΑΙΤΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ-ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ-ΕΚΒΑΣΗ ΚΑΙ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ. ΜΕΛΕΤΗ 20 ΕΤΩΝ
Ε Μουλούδη1, Ε Μάσσα1, Ε Γεωργιάδου1, Η Ιωσηφίδης3, Χ Κυδώνα1, Κ
Σγουρού1, Β Παπανικολάου2, Ν Γρίτση-Γερογιάννη1 1=Μονάδα Εντατικής
Θεραπείας, 2=Κλινική Μεταμοσχεύσεων, 3=Επιτροπή Νοσοκομειακών
Λοιμώξεων Γ.Π.Ν. “ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ” Θεσ/νικης.
Σκοπός: της μελέτης αποτελεί η εκτίμηση ασθενών μετά μεταμόσχευση
νεφρού (ΜΝ) στη ΜΕΘ, οι αιτίες εισαγωγής, οι επιπλοκές στη ΜΕΘ, η έκβαση
των ασθενών καθώς και οι παράγοντες που την επηρεάζουν.
48
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Υλικό-μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά για 15 χρόνια (1/1/1992 έως
1/1/2007) και προοπτικά για 5 χρόνια (1/1/2007-1/10/2011) όλοι οι ασθενείς
μετά ΜΝ που απαίτησαν νοσηλεία στη ΜΕΘ. 61 ασθενείς νοσηλεύτηκαν στη
ΜΕΘ μετά ΜΝ. Εκτιμήθηκε η αιτία εισαγωγής, οι επιπλοκές στη ΜΕΘ, η
έκβαση των ασθενών και οι παράγοντες που την επηρεάζουν.
Αποτελέσματα: 61 ασθενείς (50 άνδρες και 11 γυναίκες, ηλικίας 45,5±12,5
έτη) μετά ΜΝ απαίτησαν νοσηλεία στη ΜΕΘ. Ο δείκτης βαρύτητας εισαγωγής
τους στη μονάδα κατά APACHE II score ήταν 20±5,7. Εισήχθησαν 18,5 μήνες
(από άμεσα μετεγχειτητικά έως 18 έτη) μετά τη μεταμόσχευση. Σε 27 ασθενείς
η αιτία εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν λοίμωξη (σε 15 πνευμονία από
μεγαλοκυτταροϊό), σε 11 χειρουργικές επιπλοκές, σε 8 αναπνευστικές, σε 4
μεθαιμορραγικό σοκ, σε 4 οξύ πνευμονικό οίδημα, σε 3 ισχαιμία μυοκαρδίου,
σε 2 ΑΕΕ, σε 1 πνευμονική εμβολή και σε 1 αλλεργικό σοκ. Αιμοδυναμική
αστάθεια εμφάνισαν 34/61ασθενείς, ενώ τεχνική υποστήριξη της νεφρικής
τους λειτουργίας απαίτησαν 35/61 ασθενείς. Ο χρόνος νοσηλείας τους στη
ΜΕΘ ήταν 13,3 μέρες (1 μέρα έως 62 μέρες). Οι ασθενείς κατά τη νοσηλεία
τους επεπλάκησαν με: 16 επεισόδια πνευμονίας του αναπνευστήρα, 14
επεισόδια μικροβιαιμίας, 4 επεισόδια ουρολοίμωξης, μία αιμορραγία από ΓΕΣ
και ένα τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο. Η θνητότητα ήταν 42,6%. To APACHE II
score (p=0,026), η τεχνική υποστήριξη της νεφρικής λειτουργίας (p=0,012) και
κυρίως η λοίμωξη σαν αιτία εισαγωγής (p=0,005) αποτέλεσαν ανεξάρτητους
παράγοντες κινδύνου θνητότητας στη ΜΕΘ.
Συμπεράσματα: Ασθενείς μετά ΜΝ στη ΜΕΘ έχουν επιβαρυμένη έκβαση. Η
συχνότερη αιτία εισόδου είναι η λοίμωξη, κυρίως πνευμονία από
μεγαλοκυτταροϊό. Ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου θνητότητας στη ΜΕΘ
αποτελούν το APACHE II score, η τεχνική υποστήριξη της νεφρικής
λειτουργίας και κυρίως η λοίμωξη σαν αιτία εισαγωγής.
23. ΑΜΕΣΕΣ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΘ.
ΜΕΛΕΤΗ 20 ΕΤΩΝ
Ε Μουλούδη1, Ε Μάσσα1, Ε Γεωργιάδου1, Γ Φούζας2, Γ Ίμβριος2, Μ
Πασακιώτου1, Ν Γρίτση-Γερογιάννη1 1=Μονάδα Εντατικής Θεραπείας,
2=Κλινική Μεταμοσχεύσεων, Γ.Π.Ν. “ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ” Θεσ/νικης.
Σκοπός: της μελέτης αποτελεί η εκτίμηση ασθενών με άμεση μετεγχειρητική
επιπλοκή μετά μεταμόσχευση νεφρού (ΜΝ) στη ΜΕΘ, το είδος της επιπλοκής,
οι επιπλοκές κατά τ5η διάρκεια της νοσηλείας τους στη ΜΕΘ και η έκβαση
των ασθενών.
Υλικό-μέθοδος: Μελετήθηκαν αναδρομικά για 15 χρόνια (1/1/1992 έως
1/1/2007) και 5 χρόνια προοπτικά (1/1/2007-1/10/2011) όλοι οι ασθενείς με
άμεση επιπλοκή μετά ΜΝ που απαίτησαν νοσηλεία στη ΜΕΘ. 16 ασθενείς
νοσηλεύτηκαν στη ΜΕΘ λόγω άμεσης επιπλοκής μετά ΜΝ (το 26,2% των
ασθενών που εισήχθησαν στη μονάδα με ΜΝ). Εκτιμήθηκε το είδος της
επιπλοκής, οι επιπλοκές στη ΜΕΘ και η έκβαση των ασθενών.
Αποτελέσματα: 16 ασθενείς (13 άνδρες και 3 γυναίκες, ηλικίας 45,4±10 έτη)
εμφάνισαν άμεση επιπλοκή μετά ΜΝ που απαίτησε νοσηλεία στη ΜΕΘ. Ο
δείκτης βαρύτητας εισαγωγής τους στη μονάδα κατά APACHE II ήταν
49
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
17,8±4,6. Σε 6 ασθενείς η αιτία εισαγωγής στη ΜΕΘ ήταν χειρουργικές
επιπλοκές, σε 3 αναπνευστικές, σε 2 οξύ πνευμονικό οίδημα, σε 2 ισχαιμία
μυοκαρδίου, σε 2 μεθαιμορραγικό σοκ και σε 1 αλλεργικό σοκ. Αιμοδυναμική
αστάθεια εμφάνισαν 7/16 ασθενείς ενώ τεχνική υποστήριξη της νεφρικής τους
λειτουργίας απαίτησαν 6/16 ασθενείς. Ο χρόνος νοσηλείας τους στη ΜΕΘ
ήταν 6,9 μέρες (από 1-50 μέρες). Οι ασθενείς κατά τη νοσηλεία τους
επεπλάκησαν με: 2 επεισόδια πνευμονίας του αναπνευστήρα, 1 μυκηταιμία
και 1 επεισόδιο ουρολοίμωξης. Η θνητότητα ήταν 12,5%.
Συμπεράσματα: Οι χειρουργικές επιπλοκές αποτελούν την συχνότερη αιτία
εισαγωγής ασθενών άμεσα μετεγχειρητικά στη ΜΕΘ. Οι άμεσες
μετεγχειρητικές επιπλοκές σε ασθενείς μετά ΜΝ, εμφανίζουν περιορισμένη
θνητότητα.
24. EVALUATION OF DONOR SPLEEN VOLUMETRY AT 6 MONTHS
AFTER RIGHT HEPATECTOMY FOR ADULT LIVE DONOR LIVER
TRANSPLANTATION
Angelica Papaevangelou1, Georgios C. Sotiropoulos2, Arnold Radtke2,
Ioannis Fouzas2, Massimo Malago3, Andreas Paul2, Tobias Schroeder1
From the 1Institute of Radiology and Neuroradiology, the 2Department of
General, Visceral and Transplantation Surgery, University Hospital Essen,
Germany, and the 3Department of Surgery-UCL Division of Surgical and
Interventional Sciences, University College London, Royal Free Hospital,
London, UK
Background: Donor safety remains the mainstay in live donor liver
transplantation (LDLT). Poor information is available concerning the changes
in donor spleen volumetry following such procedures. Aim of this study was to
evaluate the donor spleen volumetry following right hepatectomy for adult
LDLT.
Patients and methods: In the period 02/2003-05/2007 a total of 77
consecutive right graft live liver donors participated in a prospective study
encompassing preoperative and postoperative liver computed tomography
(CT) scans. Maximum splenic length, width, and thickness were measured in
CT scans and documented in a database. Volume was calculated by
summing the volumes of multiple contiguous scans based on 10-mm
unenhanced images. The study protocol was approved by the corresponding
ethical committee. Statistical analysis included two-tailed t-test.
Results: There were 30 male and 47 female donors with a median age of 38
years. Twenty CTs have been postponed due to donor occupational reasons.
Median spleen volume preoperatively and at 6-months postoperatively was
calculated 184.5ml (range, 54-545ml) and 248ml (range, 93-576ml),
respectively (p<0.0001).
Conclusions: Significant donor spleen volume increase was documented at 6months postoperatively, situation which has to be familiar to the donor and the
corresponding physician.
50
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
25. SORAFENIB TREATMENT FOR RECURRENT HEPATOCELLULAR
CARCINOMA AFTER LIVER TRANSPLANTATION
Georgios C. Sotiropoulos1, Knut W. Nowak1, Christian G. Klein1, Ioannis
Fouzas1, Spiridon Vernadakis1, Jürgen Treckmann1, Vito R. Cicinnati2,
Susanne Beckebaum1,2, Andreas Paul1
From the 1Department of General, Visceral and Transplantation Surgery
Background: With an increasing number of patients with hepatocellular
carcinoma (HCC) undergoing liver transplantation (LT), HCC recurrence
remains the main limiting factor for long-term survival. Poor information about
the role and efficacy of sorafenib in this setting is available. We herein report
our experience with sorafenib treatment for HCC recurrence post-LT.
Patients and Methods: Data of transplanted HCC patients receiving sorafenib
for HCC recurrence were reviewed for the purposes of this study.
Results: Fourteen patients were included for the period 11/2006-02/2011.
There were 9 men and 5 women with a median age of 57 years. Twelve
patients (86%) received rescue grafts through Eurotransplant allocation.
Median values for alpha fetoprotein levels, labMELD score, sorafenib daily
dose rate and length of treatment were 97ng/ml, 10, 400mg and 6.5 months,
respectively. Sorafenib side-effects led to discontinuation (n=4) or reduction
(n=2) of the daily dose rate. Four patients experienced tumor progress during
treatment. Seven patients are currently alive, 4 patients died on non tumorrelated cause of death. Median survival was 25 months.
Discussion: Sorafenib treatment for HCC recurrence in transplant recipients
represents a challenging oncological approach and needs further
consideration and validation in prospective multicentric studies.
26. ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΗΠΑΤΟΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΔΙΑΤΑΣΗ
ΑΝΙΟΥΣΑΣ ΑΟΡΤΗΣ, ΔΙΠΤΥΧΗ ΑΟΡΤΙΚΗ ΒΑΛΒΙΔΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΙΟΥ
ΑΟΡΤΙΚΗ ΣΤΕΝΩΣΗ.
ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΡΙΤΙΔΟΥ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΤΙΑΚΗ,
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΥΤΣΙΑΝΟΣ, ΕΛΕΝΗ ΚΑΤΣΙΚΑ,
ΕΥΔΟΚΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ.
Α' ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ.Ν.Θ.ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η μεταμοσχευση ηπατος αποτελει την μονη θεραπευτικη λυση
στην αντιμετωπιση ασθενων με τελικου σταδιου ηπατικη ανεπαρκεια. Η
χορηγηση αναισθησιας σε αυτην την κατηγορια ασθενων για μεταμοσχευση
ηπατος αποτελει μεγαλη προκληση για την ομαδα των Αναισθησιολογων,
γιατι προκειται να αντιμετωπισουν εναν βαρεως πασχοντα ασθενη που
χρειαζεται αναισθησια για μια ιδιαιτερα περιπλοκη επεμβαση.
ΥΛΙΚΟ: Παρουσιαζουμε την περιπτωση ανδρα ασθενη 54 ετων, με τελικου
σταδιου ηπατικη ανεπαρκεια - κιρρωση ηπατος, λογω HCC και ηπατιτιδας C
και με γνωστο καρδιολογικο ιστορικο, που υπεβληθει σε ορθοτοπικη
μεταμοσχευση ηπατος με μοσχευμα απο πτωματικο δοτη. Απο τον
καρδιολογικο προεγχειρητικο ελεγχο προεκυψε οτι ο ασθενης πασχει απο
διαταση ανιουσας αορτης μετα τους κολπους Valsalva, διπτυχη αορτικη
βαλβιδα και μετριου βαθμου αορτικη στενωση.
51
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΜΕΘΟΔΟΣ: Ο ασθενης υπεβληθει σε ορθοτοπικη μεταμοσχευση ηπατος υπο
γενικη αναισθησια. Προεγχειρητικα χορηγηθηκαν στον ασθενη Ranitidine 50
mg iv , Ondasetron 4 mg iv και Sulbactam/Ampicillin και Garamycin iv ως
χημειοπροφυλαξη για ενδοκαρδιτιδα.
Για την εισαγωγη στην γενικη αναισθησια χορηγηθηκαν Propofol 2.5 mg/Kg
βραδεως, Lidocaine 60 mg iv, Fentanyl 3.5 μg/kg και Cis-atracurium 0.15
mg/Kg. Για την διατηρηση στην αναισθησια χρησιμοποιηθηκε πτητικος
αναισθητικος παραγοντας, Sevoflurane,
Cis-atracurium 2μg/kg/min, CaCl
15mg/kg και για διεγχειρητικη αναλγησια χρησιμοποιηθηκε συνεχης εγχυση
Fentanyl 2-150μg/kg/min. . Μετα την εισαγωγη στην αναισθησια και την
διασωληνωση της τραχειας του ασθενους, εφαρμοστηκε πληρες αιμοδυναμικο
monitoring, με την τοποθετηση κεντρικης φλεβικης γραμμης, για την
παρακολουθηση της CVP, καθετηρα πνευμονικης αρτηριας για την
παρακολουθηση των πιεσεων της πνευμονικης αρτηριας και της PCWP,
καθως και αρτηριακος καθετηρας για την αμεση μετρηση της αρτηριακης
πιεσης και τον συχνο ελεγχο των αεριων αιματος και ηλεκτρολυτων.
Παρακολουθηση
της
καρδιακης
συχνοτητας
και
του
ηλεκτροκαρδιογραφηματος εφαρμοστηκε μεσω συστηματος 5 απαγωγων,
καθως επισης εφαρμοστηκε και συνεχης αναλυση του διαστηματος ST για
ανιχνευση ισχαιμιας.
Επιπροσθετα, εφαρμοστηκε monitoring της CO, του CI, του EDV της δεξιας
κοιλιας, του SV, της οξυγονωσης του μικτου φλεβικου αιματος, καθως επισης
διενεργηθηκε μελετη των καρδιολογικων προφιλ και των προφιλ οξυγονωσης
της κάθε χειρουργικης φασης, κατά την διαρκεια της μεταμοσχευσης.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ : Ο ασθενης υπεβληθει σε πολυωρη χειρουργικη
επεμβαση διαρκειας 6.5 ωρων διατηρωντας αιμοδυναμικη σταθεροτητα χωρις
αναγκη για ινοτροπη υποστηριξη. Στην φαση της επαναιματωσης
χορηγηθηκαν 15γ iv επινεφρινης και CaCl 2gr iv. Καθ’ολη την διαρκεια της
επεμβασης ο ασθενης διατηρησε σταθερες αιμοδυναμικες παραμετρους, ΑΠ,
ΗR, SpO2, καθως επισης και φυσιολογικες τιμες SVR (761822dynes/sec/cm2), PVR (87-85 dynes/sec/cm2), MPAP, CO/CI, CVP και
PCWP. Συνολικα ελαβε μεταγγιση με 20 μοναδες FFP, 6 μοναδες RBC, 10
μοναδες PLT, 10 μοναδες Κρυοκαθιζηματος και 1700ml αιματος από την
συσκευη CellSaver. Επισης ελαβε 2000ml NaCl 0.9% και 2000ml R/L. Η
διεγχειρητικη διουρηση κυμανθηκε στα 150-220ml/h. Ο ασθενης διατηρησε
ικανοποιητικη οξεοβασικη ισορροπια παρα την αναμενομενη μεταβολικη
οξεωση κατά την φαση της επαναιματωσης. Μετα το τελος της επεμβασης ο
ασθενης οδηγηθηκε σε Μοναδα Εντατικης Θεραπειας για την μετεγχειρητικη
του παρακολουθηση.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η μεταμόσχευση ήπατος αποτελεί μειζονα χειρουργικη
επεμβαση και η επιτυχης αναισθησιολογικη αντιμετωπιση απαιτει πληρη
γνωση της παθοφυσιολογιας του τελικου σταδιου ηπατικης ανεπαρκειας και
διατηρηση της ομοιοστασιας κατά τη διαρκεια των διαφορων σταδιων της
ηπατικης μεταμοσχευσης. Επιπροσθετα ο συγκεκριμενος ασθενης ειχε στο
ιστορικο του συγγενη διαμαρτια διαπλασεως της αορτικης βαλβιδας που
αποτελειται μονο απο δυο πτυχες, καθως επισης επασχε απο μετριου
βαθμου στενωση της αορτικης βαλβιδας με διαταση της ανιουσας αορτης.
Συμφωνα και με το βεβαρυμενο ιατρικο ιστορικο, η αναισθησιολογικη
προσεγγιση σ’αυτόν τον ασθενη εστιασε στην διεγχειρητικη αιμοδυναμικη
σταθεροτητα, με συνεχη μετρηση αιμοδυναμικων παραμετρων, στην
52
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
χορηγηση υγρων και προιοντων μεταγγισης με βαση τις τιμες της CVP,
PCWP, CO, ScvO2, Hb, και τις διεγχειρητικες αναγκες καθως αυτες
προεκυπταν, καθως επισης και βασει εργαστηριακων μετρησεων για
ανιχνευση διαταραχων πηκτικοτητας.
Η επιτυχης εκβαση οφειλεται πιθανον τοσο στην καλη γενικη προεγχειρητικη
κατασταση του ασθενους, στην χειρουργικη τεχνικη που χρησιμοποιηθηκε,
καθως επισης και στην πολύ προσεκτικη αναισθησιολογικη διαχειρηση.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1.
Liver Transplantation for the Treatment of Small Hepatocellular
Carcinomas in Patients with Cirrhosis. Vincenzo Mazzaferro, M.D., Enrico
Regalia, M.D., Roberto Doci, M.D., Salvatore Andreola, M.D., Andrea
Pulvirenti, M.D., Federico Bozzetti, M.D., Fabrizio Montalto, M.D., Mario
Ammatuna, M.D., Alberto Morabito, Ph.D., and Leandro Gennari, M.D., Ph.D.
N Engl J Med 1996; 334:693-700March 14, 1996
2.
Evolution of liver transplantation in Europe: Report of the European
Liver Transplant Registry. René Adam MD, PhD, Paul McMaster, John G.
O'Grady, Denis Castaing, Jurgen L. Klempnauer, Neville Jamieson, Peter
Neuhaus, Jan Lerut, Mauro Salizzoni, Stephen Pollard, Ferdinand
Muhlbacher, Xavier Rogiers, Juan Carlos Garcia Valdecasas, Joaquin
Berenguer15, Daniel Jaeck, Enrique Moreno Gonzalez. Liver Transplantation,
Volume 9, Issue 12, December 2003
3.
Liver transplantation for hepatocellular carcinoma: Comparison of the
proposed UCSF criteria with the Milan criteria and the Pittsburgh modified
TNM criteria. Francis Y. Yao MD, Linda Ferrell, Nathan M. Bass, Peter
Bacchetti, Nancy L. Ascher, John P. Roberts Liver Transplantation, Volume 8,
Issue 9, September 2002
4.
Liver transplantation for hepatocellular carcinoma: Analysis of survival
according to the intention-to-treat principle and dropout from the waiting list.
Francis Y. Yao MD, Nathan M. Bass, Bev Nikolai, Timothy J. Davern, Robert
Kerlan, Victor Wu
27. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΑΥΤΟΛΟΓΟΥ
ΑΙΜΑΤΟΣ(CELL SAVER) KATA THN ΟΡΘΟΤΟΠΙΚΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ
ΗΠΑΤΟΣ.
ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΜΑΤΙΑΚΗ, ΣΤΕΛΛΑ ΧΑΡΙΤΙΔΟΥ, ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΝΤΟΛΖΕΝΚΟ,
ΕΛΕΝΗ ΚΑΤΣΙΚΑ, ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΟΥΤΣΙΑΝΟΣ, ,
ΕΥΔΟΚΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ.
Α' ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ.Ν.Θ.ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ:Η μεταμόσχευση ήπατοs έχει καταστεί τιs τελευταίες δεκαετίες η
θεραπεία εκλογής για ένα μεγάλο αριθμό ασθενών με τελικό στάδιο μη
αναστρέψιμης ηπατικής ανεπάρκειας. Οι τελευταίες εξελίξεις τόσο στη
χειρουργική τεχνική, όσο και στην αναισθησιολογική προσέγγιση, έχουν
βελτιώσει κατά πολύ τα αποτελέσματα.
ΣΚΟΠΟΣ:Η αιμορραγία υπήρξε πάντοτε ένα από τα σημαντικότερα
προβλήματα κατά τη μεταμόσχευση ήπατος και εξακολουθεί ακόμη να
αποτελεί μια από τις βασικότερες αιτίες νοσηρότητας και θνητότητας. Σκοπός
53
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
αυτής της μελέτης είναι η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τηs μετάγγισης
αυτόλογου αίματοs (cell saver)κατά την ορθοτοπική μεταμόσχευση ήπατος,
στην ελαχιστοποίηση τηs διεγχειρητικήs απώλειας αίματος
ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ:Μελετήθηκαν 60 ασθενείs,ηλικίαs 29-65 ετων,με τελικού
σταδίου ηπατική ανεπάρκεια που υποβλήθηκαν στο νοσοκομείο μαs, σε
μεταμόσχευση ήπατοs. Η επιλογή των ασθενών ήταν τυχαία, ενώ
χωρίστηκαν σε 2 ομάδεs,την Α και Β. Την ομάδα Α απαρτίζουν ασθενείs κατά
την ΟLTχ των οποίων δεν χρησιμοποιήθηκε η συσκευή μετάγγισηs
αυτόλογου αίματοs,ενω στη Β ομάδα χρησιμοποιήθηκε διεγχειρητικά to cell
saver.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Στην ομάδα Α,ο μέσοs όροs των αναγκών μετάγγισηs
διεγχειρητικά ηταν : RBC-11,5%
FFP-31,9%
CRYO-12%
PLT11,1%
Στην ομάδα Β,ο μέσοs όροs αναγκών διεγχειρητικήs μετάγγισηs ήταν :
RBC-8,6% FFP-28,9%
CRYO-16.1%
PLT-10,1% CELL SAVER2702ml.
Όπωs φαίνεται απο τα παραπάνω,και από το γράφημα,στην ομάδα Β
υπάρχει μια μείωση στιs διεγχειρητικέs ανάγκεs μετάγγισηs σε RBC τηs τάξηs
25,22%,μείωση στιs ανάγκεs χορήγησηs τοσο FFP κατά 29,32%, όσο και
PLTκατά 9,ο1%. Παρατηρήθηκε αύξηση στιs ανάγκεs χορήγησηs
κρυοκαθιζήματοs κατά34,17%.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Απο τα ευρήματα τηs παρούσαs μελέτηs, προκύπτει οτι η
μετάγγιση αυτόλογου αίματοs κατά την μεταμόσχευση ήπατοs, μειώνει
διεγχειρητικά τιs ανάγκεs μετάγγισειs ομόλογου αίματοs. Βεβαίωs,
παράμετροι όπωs η προεγχειρητική κατάσταση του λήπτη, η ποιότητα του
μοσχεύματοs καθώs και η χειρουργική τεχνικη, επηρεάζουν τιs απαιτήσειs για
μετάγγιση και θα πρέπει πάντοτε να συνυπολογίζονται.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1. Evolution of liver transplantation in Europe: Report of the
European Liver Transplant Registry. René Adam MD, PhD, Paul McMaster,
John G. O'Grady, Denis Castaing, Jurgen L. Klempnauer, Neville Jamieson,
Peter Neuhaus, Jan Lerut, Mauro Salizzoni, Stephen Pollard, Ferdinand
Muhlbacher, Xavier Rogiers, Juan Carlos Garcia Valdecasas, Joaquin
Berenguer15, Daniel Jaeck, Enrique Moreno Gonzalez. Liver Transplantation,
Volume 9, Issue 12, December 2003
2.
Exchange auto transfusion using the Cell Saver, during the liver
transplantation.
Brown MR, Ramsay MA, Swygert TH
3.
Blood transfusion and autotransfusion during liver transplantation.
Lovell E, Smith M.
28. HORSESHOE KIDNEY TRANSPLANTATION: REPORT OF A CASE
AND SYSTEMATIC REVIEW OF THE LITERATURE
Ioannis Fouzas, Georgios C. Sotiropoulos, Andreas Paul, Gernot M. Kaiser,
Stylianos Kykalos, Jürgen Treckmann, Spiridon Vernadakis
54
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
Department of General, Visceral and Transplantation Surgery, University
Hospital Essen, Germany
There is only a very limited experience with donor horseshoe kidneys for
transplantation. Horseshoe kidneys, being the most common renal fusion
anomaly, can provide a useful solution to the increasing gap between demand
and organ supply. Transplantation of these deviant kidneys can be performed
either en-bloc or after division into a single recipient, or alternatively they can
be divided and transplanted into 2 recipients. We report on a case of the
successful transplantation of a divided horseshoe kidney into a single
recipient. In a follow-up of 30 months the patient remains in good general
condition and with good graft function. The results of a systematic review of
the literature are also performed. The results of horseshoe kidney
transplantation are good, provided the corresponding attention is paid to
certain technical details such as appropriate reconstruction of the vessels,
careful division of the isthmus, and avoidance of ureteral obstruction.
Although their transplantation represents a technical challenge for the implant
team, at the time of increasing donor scarcity, horseshoe kidneys may be
used in selected recipients.
29. LIVER TRANSPLANTATION FOR HEPATOCELLULAR CARCINOMA
IN PATIENTS WITH PRIMARY BILIARY CIRRHOSIS IN THE MELD ERA.
Spiridon Vernadakis, Laszlo Kobori, Ioannis Fouzas, Susanne Beckebaum,
Andreas Paul, Georgios C. Sotiropoulos
From the Department of General, Visceral and Transplantation Surgery,
University Hospital Essen, Germany
The incidence of primary biliary cirrhosis (PBC) related hepatocellular
carcinoma (HCC) is not well defined. We report herein on two patients with
HCC in liver cirrhosis due to PBC, who underwent liver transplantation (LT) in
our center.
Patient one is a 69-year-old-woman with a multifocal HCC meeting the Milancriteria. The model for end-stage-liver-disease-score (MELD-score) at LT was
27. Alfa-fetoprotein was elevated (188U/ml). The patient recovered
uneventfully and was discharged on day 21. She died due to sepsis 4.5
months posttransplantation. Autopsy revealed no evidence of recurrent tumor.
Patient two is a 68-year-old-woman who developed a solitary HCC within
Milan-criteria. Alfa-fetoprotein was normal. The patient was listed for LT and
transplanted having a MELD-Score of 26. The patient remains currently in
good condition and tumor-free 29 months post-LT.
PBC related HCC represents less than 1% of the transplanted HCC patients
in our institution. Actually, careful reading of the limited literature shows that
the low reported PBC related HCC overall-incidence increases from 2-3% to
10-12%, if late PBC-stages are considered. Through the MELD allocation
policy, increasing incidence of PBC-related HCC is to be expected, so that the
timing to LT in these cases may be crucial.
55
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ / INDEX
56
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
AGOROGIANNIS G.
18
ALEXAKI V.I.
18
ANDREAS PAUL
7
ANJA GALLINAT
7
ARKADOPOULOS N.
27
BECHER CHRISTOPHER
41
GUIDO GERKEN
41
MATHE ZOLTAN
41
VERNADAKIS SPIRIDON
41
BECKER THOMAS
32
BENEDICT COSIMI
37
CASTANAS EL.
18
DICKEN KO
37
ECONOMOU G.P.
27
EMMANOUILIDIS NIKOS
32
FRANK LEHNER
HANNELORE
BARGHOCK
32
JUERGEN KLEMPNAUER
32
JURGEN TRECKMANN
7
KOSTOPANAGIOTOU G.
27
KOUSOULSA L.
32
KYMIONIS G.
18
LYMBEROPOULOS D.
27
LYMBEROPOULOS P.
MAMMAS
CONSTANTINOS
27
MANDELLOS G.
27
MARTIN HERTL
37
MARTIN METZELDER
7
NAHEL ELIAS
37
PALLIKARIS IOAN.
18
PATRICK GERNER
7
RICHTER NICOLAS
32
SCHREM HARALD
32
SMYRNIOTIS V.
27
TATSUO KAWAI
37
ZOLTAN MATHE
7
ΑΓΟΡΑΣΤΟΣ Θ.
5
ΑΓΟΡΑΣΤΟΥ Π.
37
ΑΗΔΟΝΗ Ζ.
24
ΑΗΔΟΝΟΥΔΗΣ Β.
40
41
32
41
27
57
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ
25
ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ν.
16
ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ Ν.
12
13
14
ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΥΣΤ.
6
22
33
ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Π.
9
ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΗΣ ΑΝ.
22
ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Θ.
25
ΑΣΤΕΡΗ Θ.
9
ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ Κ.
8
9
ΒΕΡΝΙΚΟΣ Π.
6
22
33
ΒΟΣΝΑΚΙΔΗΣ ΑΘ.
9
ΒΟΥΒΑΡΗ Γ.
1
2
28
ΒΟΥΡΤΣΗΣ ΣΠ.
39
ΒΟΥΤΣΑΡΑΚΗΣ ΑΘ.
22
ΒΡΟΧΙΔΗΣ Δ.
14
ΓΑΚΗΣ Δ.
1
2
ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ Ι.
12
31
ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ Ν.
17
30
ΓΙΑΚΟΥΣΤΙΔΗΣ Α.
12
ΓΙΑΚΟΥΣΤΙΔΗΣ Δ.
12
ΓΙΑΣΝΕΤΣΟΒΑ Τ.
4
ΓΛΑΤΖΟΥΝΗΣ Γ.
36
ΓΡΙΤΣΗ-ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ Ν.
3
ΓΡΟΣΟΜΑΝΙΔΗΣ Β.
24
ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ Τ.
31
ΖΛΗΚΑ Σ.
8
ΘΩΜΑ Γ.
24
ΘΩΜΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
6
ΙΜΒΡΙΟΣ Γ.
3
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Γ.
29
ΚΑΛΛΙΑΚΜΑΝΗΣ Β.
1
ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝ.
5
ΚΑΝΔΥΛΗΣ ΑΠ.
6
ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗΣ ΑΝ.
31
ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Α.
3
ΚΑΡΟΥΝΗ ΧΡ.
23
31
12
14
28
14
16
31
38
19
20
35
4
19
20
11
13
5
8
4
19
6
22
33
ΚΑΡΟΥΣΟΣ Δ.
6
22
ΚΑΤΣΑΜΑΓΚΑΣ Τ.
5
ΚΑΤΣΙΚΑ ΕΛ.
25
ΚΑΤΣΙΚΗ ΕΥΑΓ.
31
ΚΑΨΑΣ Γ.
22
ΚΙΟΥΜΗΣ ΙΩΑΝΝ.
9
ΚΙΟΥΡΤΖΙΕΒΑ ΕΛΛ.
24
ΚΟΝΤΑΚΗΣ ΧΡ.
2
31
38
21
34
35
11
12
14
19
31
20
21
31
34
35
35
2
38
58
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΚΟΥΜΠΑΝΑΓΚΙΤΗ Κ.
12
ΚΟΥΡΤΗ Μ.
6
ΚΟΥΤΛΑΣ Β.
36
ΚΥΔΩΝΑ Χ.
19
ΚΥΚΑΛΟΣ ΣΤ.
22
ΚΥΡΙΑΖΗΣ Γ.
9
ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΑΛΚ.
6
ΛΑΛΑΓΚΑ Σ.
26
ΛΑΜΠΑΔΑΡΙΟΥ ΑΙΚ.
6
ΛΑΜΠΡΟΥ Σ.
9
ΜΑΝΟΥΡΗ ΟΛ.
36
ΜΑΝΤΑΣ Δ.
6
22
ΜΑΣΣΑ Ε.
20
35
ΜΑΤΙΑΚΗ ΕΥ.
25
ΜΕΛΙΤΖΑΝΑ Π.
40
ΜΗΤΟΣ Γ.
24
ΜΗΤΣΗΣ Μ.
36
ΜΙΚΡΟΠΟΥΛΟΣ Δ.
17
ΜΙΣΙΑΣ Γ.
9
ΜΟΥΛΟΥΔΗ ΕΛ.
14
ΜΠΑΛΙΔΗΣ Μ.
17
29
30
ΜΠΙΣΜΠΑ Κ.
8
11
13
ΜΠΟΓΙΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ Μ.
21
ΜΠΟΜΠΟΡΙΔΗΣ Κ.
17
29
30
ΜΥΣΕΡΛΗΣ Γ.
12
14
ΝΑΤΣΕ Τ.
9
ΝΙΚΗΤΑΚΗΣ Ν.
6
ΝΤΟΥΝΟΥΣΗ ΕΥ.
36
ΟΥΖΟΥΝΙΔΗΣ Γ.
12
ΠΑΛΛΑΔΑΣ Π.
38
ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ Α.
12
14
23
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Σ.
3
4
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Β.
3
ΠΑΠΠΑΣ Χ.
36
ΠΑΡΑΠΑΝΗΣΙΟΥ ΕΥΘ.
26
ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ Π.
22
33
20
34
22
22
33
30
14
23
38
19
20
21
34
5
8
11
13
14
20
6
22
33
ΠΑΣΑΚΙΩΤΟΥ Μ.
3
4
14
19
21
34
35
ΠΑΤΣΙΑΟΥΡΑ Κ.
31
ΠΑΤΣΟΥΡΑΣ Δ.
22
ΠΑΥΛΕΑΣ ΙΩΑΝΝ.
22
ΠΑΧΙΑΔΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝ.
31
ΠΕΡΣΙΔΟΥ ΕΛ.
26
ΠΕΤΡΙΔΗΣ ΑΝ.
8
11
13
14
23
31
38
ΡΕΜΠΕΛΑΚΟΣ Γ.
20
22
21
23
25
31
34
38
59
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΣΒΩΛΟΥ ΕΥΑΝΘ.
22
ΣΓΟΥΡΟΥ Κ.
4
ΣΙΑΜΟΠΟΥΛΟΣ Κ.
36
ΣΙΑΝΟΣ Γ.
28
ΣΙΑΝΟΥ ΕΥΦΡ.
26
ΣΚΛΑΒΟΣ Α.
12
ΣΚΟΥΡΤΗΣ Χ.
24
ΣΜΥΡΝΗΣ ΑΝ.
6
22
ΣΟΛΩΝΑΚΗ Φ.
12
14
ΣΠΥΡΙΟΥΝΗΣ Π.
39
ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Κ.
40
ΣΠΥΡΟΥ Π.
9
ΣΤΥΛΙΑΔΗΣ ΙΩΑΝΝ.
1
ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Β.
2
ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
7
ΤΑΚΟΥΔΑΣ Δ.
16
ΤΑΣΚΟΣ Ν.
1
ΤΑΤΣΟΥ Ν.
14
ΤΖΑΛΑΒΡΑ ΕΙΡ.
36
ΤΡΑΪΑΝΟΣ ΑΛΕΞ.
5
ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ Κ.
16
ΤΣΑΡΙΤΣΑΝΙΩΤΗΣ
9
ΤΣΙΝΑΡΗ ΚΑΛΛ.
6
22
ΤΣΙΤΛΑΚΙΔΗΣ Α.
12
31
ΤΣΟΒΑΡΗΣ Ν.
6
ΤΣΟΥΛΦΑΣ Γ.
37
ΦΑΤΟΥΡΟΣ Μ.
36
ΦΕΣΑΤΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝ.
9
ΦΛΩΡΟΣ ΙΩΑΝΝ.
22
33
ΦΟΥΖΑΣ Γ.
3
4
ΦΥΛΑΚΤΟΥ ΑΣ.
26
ΦΥΝΤΑΝΙΔΟΥ Β.
24
ΦΥΤΙΛΗ ΧΡ.
9
ΧΑΡΙΣΗΣ Χ.
36
ΧΑΡΙΤΙΔΟΥ ΣΤ.
25
ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ Μ.
10
ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΕΥ.
15
ΧΑΤΖΗΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΣΤ.
28
ΧΡΟΝΗ Λ.
36
21
34
35
31
33
41
28
5
8
11
12
13
14
21
31
34
41
60
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ
AGROGIANNIS G.
6
ANDREAS KRIBBEN
14
ANDREAS PAUL
11
ARNOLD RATKE
24
BENJAMIN JUNTERMANNS
16
BROKALAKI EIR.
13
CHRISTIAN G. KLEIN
25
DIRK SCHADENDORF
14
EMMANOUILIDIS NIKOS
1
EVELYN HEINTSCHEL
15
FRANK LEHNER
2
FRANK WEBER
13
GERNOT KAISER
16
18
19
20
14
15
11
16
18
20
28
GUIDO GERKEN
19
20
HANNELORE BARG HOCK
1
HIDEO A. BABA
19
JUERGEN KLEMPNAUER
1
2
JURGEN TRECKMANN
11
16
18
19
20
KALODIMOU V.
6
KARAMPELA EL.
6
KARAMPERI M.
6
KNUT W. WOWAK
25
KONTOGIOGRI M.
6
KOUSOULAS L.
1
2
LASZLO KOBORI
20
29
MARTIN METZELDER
18
MASSIMO MALAGO
24
MICHAEL NEIPP
1
NADINE VOSHEGE
14
OLIVER WITZKE
14
PAPAEVANGELOU A.
24
PAPALOIS AP.
6
PATSOURIS EFST.
6
RAINER KIMMIG
18
STEFFAN JACKOBS
1
STYLIANOS KYKALOS
11
SUSANNE BECKEBAUM
13
16
19
20
28
18
25
29
THOMAS BECKER
1
TOBIAS SCHROEDER
24
TSAREA KAL.
6
URTE SOMMERWERCK
15
24
25
25
28
28
29
61
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
UWE HILLEN
14
15
VERNADAKIS SP.
11
16
VITO R. CICINNATI
13
25
ZOLTAN MATHE
11
18
ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΡΑ ΕΥΔ.
26
27
ΒΟΓΙΑΤΖΗΣ Ι.
5
8
ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ Ε.
21
22
23
ΓΚΛΑΤΖΟΥΝΗΣ Γ.
9
ΓΡΙΤΣΗ-ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗ Ν.
21
22
23
ΔΕΡΜΙΤΖΟΓΛΟΥ Ι.
3
5
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΟΥ Δ.
8
ΙΜΒΡΙΟΣ Γ.
21
ΙΜΠΡΙΑΛΟΣ Κ.
7
ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ Η.
21
22
ΚΑΤΣΙΚΑ ΕΛ.
26
27
ΚΙΝΤΣΑΚΗΣ ΑΘ.
7
ΚΟΥΛΑΛΗ ΕΥ.
5
ΚΟΥΤΛΑΣ Β.
9
ΚΥΔΩΝΑ Χ.
22
ΚΥΡΤΣΟΣ Φ.
4
ΜΑΛΙΣΙΟΒΑΣ Ν.
12
ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ Ι.
26
27
ΜΑΣΣΑ Ε.
21
22
ΜΑΤΙΑΚΗ ΕΥΑΓΓ.
26
27
ΜΗΤΣΗΣ Μ.
9
ΜΟΥΛΟΥΔΗ Ε.
21
22
ΜΟΥΤΣΙΑΝΟΣ Γ.
26
27
ΜΠΙΚΟΣ Κ.
ΜΥΡΩΝΙΔΟΥ-ΤΖΟΥΒΕΛΕΚΗ
Μ.
3
4
ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘ.
10
ΝΤΑΟΥΝΤΑΚΗ Μ.
12
ΝΤΟΛΖΕΝΚΟ ΕΥΓ.
27
ΝΤΟΥΝΟΥΣΗ ΕΥ.
9
ΠΑΝΑΚΛΕΡΙΔΟΥ Θ.
8
ΠΑΝΙΔΟΥ ΙΦ.
3
4
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Β.
21
22
ΠΑΠΠΑΣ ΧΡ.
9
ΠΑΣΑΚΙΩΤΟΥ Μ.
23
ΡΕΜΠΕΛΑΚΟΣ Γ.
21
ΡΕΠΤΣΗΣ ΑΠ.
3
ΣΓΟΥΡΟΥ Κ.
22
ΣΙΑΜΟΠΟΥΛΟΣ Κ.
9
ΣΙΑΝΟΥ ΕΥΦΡ.
12
ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ Γ.
11
18
19
20
5
8
11
5
8
10
16
18
19
25
28
20
24
20
23
23
23
7
13
25
28
29
62
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
ΤΖΑΛΑΒΡΑ Ε.
9
ΤΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘ.
26
ΤΣΑΛΟΥΧΙΔΟΥ ΑΦΡ.
3
ΤΣΙΡΩΝΗ Σ.
4
ΤΣΙΡΩΝΗΣ Π.
4
ΦΑΝΤΕΛ ΕΛ.
3
ΦΑΤΟΥΡΟΣ Μ.
9
ΦΟΥΖΑΣ Ι.
11
ΦΥΛΑΚΤΟΥ ΑΣ.
12
ΧΑΡΙΣΗΣ Χ.
9
ΧΑΡΙΤΙΔΟΥ Σ.
26
4
5
8
10
13
16
18
19
20
23
24
25
28
29
27
63
16o Πανελλήνιο Συνέδριο Μεταμοσχεύσεων | Ελληνική Εταιρεία Μεταμοσχεύσεων
25 - 27 Νοεμβρίου 2011
64

pdf - ελληνικη εταιρεια μεταμοσχευσεων

Ο Θεόδωρος Κουκάκης νέος διοικητής

Κατάλογος Υδρομασάζ Τελικό (Καινούργιο

9 ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ