ΑΝΩΤΑΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΚΑΙ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΕΡΑΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ, ΤΜ. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Εκκλησία Κρήτης, 1866-1913: από την εθναρχική στην εθνική συνείδηση» Ηράκλειο, Βασιλική Αγίου Μάρκου Παρασκευή 15 και Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013 ΕΚΘΕΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ (με αφορμή τα 100 χρόνια από την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Α. ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ - Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος - Οι Ιεράρχες - Μέλη της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης - Περιφερειάρχης Κρήτης - Δήμαρχος Ηρακλείου - Πρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης - Πρόεδρος Α.Τ.Ε.Ι. Κρήτης - Διευθυντής Ι.Τ.Ε. Β. ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελιού και Βιάννου κ. Ανδρέας Νανάκης, Καθηγητής Α.Π.Θ., Πρόεδρος Δ.Ε. Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης (Α.Ε.Α.Η.Κ.). Μέλη: -Αρχιμανδρίτης π. Νήφων Βασιλάκης, Δρ Θεολογίας, (Inv.) Professore Pontificio Istituto Orientale Roma, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ. -Μιχαήλ Στρουμπάκης, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. -Ιωάννης Λίλης, Λέκτορας Α.Ε.Α.Η.Κ.. -Δημήτριος Σάββας, Προϊστάμενος Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, Πρόεδρος Δ.Ε. Ιστορικού Αρχείου Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης - Ε.Μ.Ι. -Μανόλης Δρακάκης, Δρ Ιστορίας της Εκπαίδευσης Παν. Κρήτης, Προϊστάμενος Γ.Α.Κ. Αρχείων Ν. Ηρακλείου, Πρόεδρος Δ. Ε. Βιβλιοθήκης Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης – Ε.Μ.Ι. -Ροδάνθη Ανδρουλιδάκη, Δρ Παιδαγωγικής Παν. Κρήτης - Γραμματέας Δ.Ε. & Διδάσκουσα Α.Ε.Α.Η.Κ -Μανώλης Ανδρουλιδάκης, Δρ Φιλολογίας Παν. Αθηνών, Καθηγητής – Σύμβουλος Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (Ε.Α.Π.), Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ., -Ανδρέας Γιακουμάκης, εκλ. Ε.ΔΙ.Π. Α.Ε.Α.Η.Κ. -Αντώνιος Μποτονάκης, Δρ Μουσικών Σπουδών Παν. Αθηνών, Διδάσκων ΑΕΑΗΚ. -Εύα Αστυρακάκη, Δρ Φιλολογίας Παν. Λονδίνου, Διδάσκουσα Α.Ε.Α.Η.Κ. -Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, Μεταδιδάκτωρ Ιστορίας Παν. Οξφόρδης, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ. κούσας Επιτροπής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης. Αντιπρόεδρος: Απόστολος Μπουρνέλης, Αντιπρόεδρος της Δ.Ε., Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. Μέλη: -π. Γεώργιος Μαρνέλος, Αν. Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ.., Μέλος Διοικούσας Επιτροπής Α.Ε.Α.Η.Κ., Πρόεδρος Ινστιτούτου Ελληνικής Γλώσσας, Ορθόδοξης Θεολογίας και Πολιτισμού. -Νικόλαος Παπαδογιαννάκης, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης & τ. Κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών της Αγωγής, Μέλος Διοικούσας Επιτροπής Α.Ε.Α.Η.Κ., Πρόεδρος της Ιστορικής & Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνης -Αρχιμανδρίτης Οικ. Θρόνου, π. Μακάριος Γρινιεζάκης, εκλ. Λέκτορας Α.Ε.Α.Η.Κ. -Αρχιμανδρίτης Νήφων Βασιλάκης, (Inv.) Professore Pontificio Istituto Orientale Roma, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ. -π. Αυγουστίνος Μπαϊρακτάρης, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. -Μιχαήλ Στρουμπάκης, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. -Χριστόφορος Αρβανίτης, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. -Ιωάννης Λίλης, Λέκτορας Α.Ε.Α.Η.Κ. -Εμμ. Δουνδουλάκης, εκλ. Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ. -Αμαλία Γιάνναράκη, ΕΕΔΙΠ Παν. Κρήτης, Διδάσκουσα Α.Ε.Α.Η.Κ. -Δημήτριος Σάββας, Προϊστάμενος Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, Πρόεδρος Δ.Ε. Ιστορικού Αρχείου Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης - Ε.Μ.Ι. -Μανόλης Δρακάκης, Δρ Ιστορίας της Εκπαίδευσης Παν. Κρήτης, Προϊστάμενος Γ.Α.Κ. Αρχείων Ν. Ηρακλείου, Πρόεδρος Δ. Ε. Βιβλιοθήκης Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης – Ε.Μ.Ι. -Ανδρέας Γιακουμάκης, εκλ. Ε.ΔΙ.Π., διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ. -Μανώλης Ανδρουλιδάκης, Δρ Φιλολογίας Παν. Αθηνών, Καθηγητής – Σύμβουλος Ε.Α.Π., Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ., -Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, Μεταδιδάκτωρ Ιστορίας Παν. Οξφόρδης, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ. Γ. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, κ. Ανδρέας Νανάκης, Καθηγητής Α.Π.Θ., Πρόεδρος Διοι- Γραμματεία Συνεδρίου: Μανώλης Ανδρουλιδάκης, Αντώνης Μποτονάκης, π. Γεώργιος Γεράκης, Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης Πρόγραμμα Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 2013 1η Συνεδρία Προεδρείο: Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος – Απόστολος Μπουρνέλης 17.30-18.00: Εγκαίνια έκθεσης ιστορικών τεκμηρίων της εποχής. Ξενάγηση. 18.00-18.30: Έναρξη Συνεδρίου – Χαιρετισμοί επισήμων 18.30-18.45: Σεβ. Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου κ. Ανδρέας Νανάκης, Το επισκοπικό ζήτημα στην Εκκλησία της Κρήτης 1880-1882. 18.45-19.00: Αρχιμ. Μακάριος Γρινιεζάκης, Ανέκδοτη επιστολή του Διακόνου Ευμενίου Ξηρουδάκη (μετέπειτα Μητροπολίτου Κρήτης). Ηθικές και ποιμαντικές συνιστώσες. 19.00-19.15: π. Εμμανουήλ Βλαβογιλάκης, Η μετάβαση από την εθναρχική στην εθνική συνείδηση στις δυτικές επαρχίες της Κρήτης. 19.15-19.30: Παναγιώτης Υφαντής, “Άι θυμοί και άι τρέλες της πατρίδας”. Πίστη και εθνικά οράματα στους θούριους του Κρητικού Αγώνα. 19.30-19.45: Εμμανουήλ Ανδρουλιδάκης, Εθναρχία και Έθνος σε επιμνημόσυνους λόγους του Ελευθερίου Βενιζέλου. 19.45-20.10: Συζήτηση 20.10-20.30: Διάλειμμα - καφές 20.30-21.00: Απόδοση από την παραδοσιακή χορωδία της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης επιλεγμένων νεοελληνικών ασμάτων του ΙΘ΄ αιώνα από τη συλλογή του Παύλου Βλαστού υπό τη διεύθυνση του εκλεγ. Ε.Δ.Ι.Π. της Α.Ε.Α.Η.Κ. Ανδρέα Γιακουμάκη. Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013 2η Συνεδρία Προεδρείο: Χριστόφορος Αρβανίτης – Μανόλης Δρακάκης 9.30-9.45: Ιωάννης Τσερεβελάκης, Πεσκέσια και πρόσοδοι των αρχιερέων της Κρήτης την περίοδο της ύστερης Τουρκοκρατίας. 9.45-10.00: Αθανάσιος Τζιερτζής, Η Εκκλησία της Κρήτης στις αρχές της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα μέσα από φύλλα κρητικού εντύπου στο εθνικό κέντρο της Αθήνας (Μάρτιος – Μάιος 1890). 10.00-10.15: Αρχιμ. Νήφων Βασιλάκης, Σχέδιον Καταστατικού Νόμου της εν Κρήτη Ορθοδόξου Εκκλησίας (του έτους 1900) και τροποποιήσεις αυτού μέχρι το έτος 1913, μέσα από τον Α’ Κώδικα των Πρακτικών της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Εκκλησίας Κρήτης. 10.15-10.30: π. Αυγουστίνος Μπαϊραχτάρης, Κηρυγματικές Ομιλίες του Μητροπολίτη Κρήτης Ευμενίου και του Επισκόπου Ρεθύμνης & Αυλοποτάμου Χρύσανθου με θέμα "O υπέρ πίστεως και πατρίδος αγών και το ημέτερον καθήκον", όπως διατυπώνονται στο περιοδικό "Ποιμήν". Ο Παρακλητικός Κανών υπέρ των εν πολέμω αγωνιζομένων αδελφών ημών. 10.30-10.45: Συζήτηση 10.45-11.00: Διάλειμμα – καφές 3η Συνεδρία Προεδρείο: Εμμανουήλ Ανδρουλιδάκης – Δημήτρης Σάββας 11.00-11.15: Μιχάλης Τρούλης, «Αρκάδι: Ιστορία, Σύμβολο, Μνήμη». 11.15-11.30: Ηρακλής Πυργιανάκης - Εμμανουήλ Δρακάκης, Μελέτιος Καλησπεράκης: Ηγούμενος της Μονής Ιερουσαλήμ, Πρόεδρος της Επαναστατικής Επιτροπής Μαλεβιζίου – Τεμένους και Μεσαράς στη Μεγάλη Επανάσταση του 1866. Μία πρώτη προσέγγιση. 11.30-11.45: Αντώνης Σανουδάκης, Εθναρχούσα Εκκλησιαστική Πολιτική και το Κρητικό Σύνταγμα του 1899. 11.45-12.00: Εμμανουήλ Δουνδουλάκης, Συμβίωση κοινωνικών ομάδων διαφορετικών θρησκειών & ομολογιών και εθνική αυτοσυνειδησία σε Αγιολογικά Κείμενα - Πηγές περί των Κρητών Αγίων κατά την περίοδο 1866-1913. (Συγκριτική μελέτη με Αγιολογικά κείμενα προγενέστερης περιόδου). 12.00-12.15: Συζήτηση 12.15-12.30: Διάλειμμα 4η Συνεδρία Προεδρείο: Ιωάννης Λίλης – Εύα Αστυρακάκη 12.30-12.45: Ντενίζ – Χλόη Αλεβίζου, Στέφανου Νικολαΐδη, Αγ. Μηνάς (1883) και Ιωάννη Σταυράκη, Η Ανάστασις του Χριστού (1889). Δύο ιδιαίτερες εικόνες αφιερώματα στο ναό του Αγ. Μηνά και η σημασία τους. 12.45-13.00: Μιχάλης Στρουμπάκης, Ιδεολογικές και μεθοδολογικές προϋποθέσεις της διδασκαλίας της εκκλησιαστικής μουσικής κατά τα πρώτα έτη της Κρητικής Πολιτείας. 13.00-13.15: Ζαχαρένια Σημανδηράκη, Στοιχεία από το Αρχείο του Ιεροσητείας Αμβροσίου, 18971898. 13.15-13.30: Εμμανουήλ Χαλκιαδάκης, Οι σχέσεις του Ύπατου Αρμοστή της Κρητικής Πολιτείας πρίγκιπα Γεωργίου με τους ιεράρχες της Κρήτης στο πλαίσιο του Κρητικού Ζητήματος, 1898-1906. 13.30-13.45: Δημήτρης Σάββας, Άγιος Μηνάς… Αθηνά και Πανανός Θεοδουλάκης: μία σχέση διαρκούς αγάπης και αφοσίωσης των δύο ευεργετών στον προστάτη του Μεγάλου Κάστρου. 13.45: Συζήτηση 14.00: Σύνοψη Συμπερασμάτων – Λήξη Συνεδρίου Εισηγητές: -Ανδρέας Νανάκης, Μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου, Καστελλίου και Βιάννου, Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., Πρόεδρος Δ.Ε. Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Ηρακλείου Κρήτης (Α.Ε.Α.Η.Κ.), email: [email protected] -Αλεβίζου Ντενίζ – Χλόη, Ιστορικός της Τέχνης, Δρ Παν. Κρήτης, email: [email protected] -Ανδρουλιδάκης Εμμανουήλ, Δρ Κλασικής Φιλολογίας Παν. Αθηνών, Καθηγητής - Σύμβουλος Ε.Α.Π., Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ., email: [email protected] -Βασιλάκης Νήφων, Αρχιμανδρίτης, Δρ Θεολογίας, (Inv.) Professore Pontificio Istituto Orientale Roma, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ., email: [email protected] -Βλαβογιλάκης Μιχαήλ, Πρωτοπρεσβύτερος, Θεολόγος, email: [email protected] -Γρινιεζάκης Μακάριος, Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου, Δρ. Ιατρικής Παν. Κρήτης, εκλ. Λέκτορας Α.ΕΑ.Η.Κ., email: [email protected] -Δρακάκης Εμμανουήλ, Δρ Ιστορίας της Εκπαίδευσης Παν. Κρήτης, Προϊστάμενος Γ.Α.Κ. - Αρχείων Ν. Ηρακλείου, Μέλος Δ.Σ. Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών, email: [email protected] -Δουνδουλάκης Εμμανουήλ, εκλ. Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ., email: [email protected] -Μπαϊραχτάρης Αυγουστίνος, Ιερέας, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ., email: [email protected] -Πυργιανάκης Ηρακλής, Αρχιτέκτων Μηχανικός, email: [email protected] -Σάββας Δημήτρης, Προϊστάμενος Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Ηρακλείου, email: [email protected] -Σανουδάκης Αντώνης, τ. Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ., Συγγραφέας, email: [email protected] -Σημανδηράκη Ζαχαρένια, Ειδική Συνεργάτης Γενικών Αρχείων του Κράτους, email: [email protected] -Στρουμπάκης Μιχάλης, Επίκουρος Καθηγητής Α.Ε.Α.Η.Κ., email: [email protected] -Τζιερτζής Αθανάσιος, Δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας Α.Π.Θ., email: [email protected] -Τρούλης Μιχάλης, Άρχων Ιερομνήμων της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας, Πρόεδρος της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ρεθύμνης, email: [email protected] -Τσερεβελάκης Ιωάννης, Φιλόλογος, Θεολόγος, Πρωτοψάλτης, email: [email protected] -Υφαντής Παναγιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., email: [email protected] -Χαλκιαδάκης Εμμανουήλ, Μεταδιδάκτωρ Ιστορίας Παν. Οξφόρδης, Διδάσκων Α.Ε.Α.Η.Κ., Επιστημονικός Συνεργάτης Ιστορικού Αρχείου Ι.Α.Κ.-Ε.Μ.Ι., email: [email protected]