YAMMITHS - chronomaitre.org

YAMMITHS
ARQIMHDHS
I. OÒontaÐ tines, baleÜ Gèlwn, toÜ yˆmmou tän ‚rijmän Špeiron eÚmen tÄ pl jei; lègw dà oÎ mìnon toÜ perÈ SurakoÔs te kai t€n Šllan
SikelÐan Ípˆrqontos, ‚ll€ kaÈ toÜ kat€ pn q¸ran tˆn te æikhmènan
kaÈ t€n ‚oÐkhton. >EntÐ tines dè, oCi aÎtän Špeioron màn eÚmen oÎq Ípolambˆnonti, mhdèna mèntoi talikoÜton katwnomaènon Ípˆrqein ‚rijmìn, íis
Íperbˆllei tä pl¨jos aÎtoÜ. OÉ dà oÕtws doxˆzontes d¨lon ±s, eÊ no ien
âk toÜ yˆmmou talikoÜton îgkon gkeÐmenon tä mègejos, lÐkos å ts
gs îgkos ‚napeplhrwmènwn ân aÎtÄ tÀn te pelˆgewn pˆntwn kai tÀn koilwmˆtwn ts gs eÊs Òn Õyos toØs Íyhlotˆtois tÀn æpèwn, pollaplaÓws m˜
gn¸ntai mhdèna ka ûhj¨men ‚rijmän Íperbˆllonta tä pl¨jos aÎtoÜ. >Eg°
dà peiraÜmaÐ toi deiknÔein di ‚podeÐxiwn geometrikn, aÑs parakolouj is, íti tÀn Íf mÀn katwnomaènwn ‚rijmÀn kaÈ âkdedomènwn ân toØs
potÈ ZeÔxippon gegrammènois ÍperbˆllontÐ tines æu mìnon tän ‚rijmän toÜ
yˆmmou toÜ mègejos êqontos Òn t” g” peplhrwmènø, kajˆper eÒpames, ‚ll€ kaÈ tän toÜ mègejos Òn êqontos tÄ kìÄ. Katèqeis dà di oti kaleØtai
kìos Ípä màn tÀn pleÐwn ‚rolìgwn  aØra, ‘s âi kèntron, màn tä
ts gs kèntron,  dà âk toÜ kentrou Ò t” eÎjeÐø ta metaxÌ toÜ kentrou
toÜ lÐou kaÈ toÜ kentrou ts gs; taÜta g€r ân taØs grafomènais par€
tÀn ‚rolìgwn deÐxe diˆkous. >ArÐarqos dà å Sˆmios Ípojè¸n
tinÀn âxèdwken grafˆs, ân aÙs âk tÀn Ípokeimènwn mbaÐnei tän kìon
pollaplˆon eÚmen toÜ nÜn eÊrhmènou. <UpotÐjetai g€r t€ màn ‚planèa
tÀn Šrwn kaÈ tän ‰lion mènein ‚kÐnhton, t€n dà gn perifère
ai perÈ tän
‰lion kat€ kÔklou perifèreian, ís âin ân mèsú tÄ drìmú keÐmenos, t€n
1
dà tÀn ‚planèwn Šrwn aØran perÈ tä aÎtä kèntron tÄ lÐú keimènan
tÄ megèjei thlikaÔtan eÚmen, ¹e tän kÔklon, kaj oCn t€n gn ÍpotÐjetai
perifère
ai, toiaÔtan êqein ‚nalogÐan potÈ t€n tÀn ‚planèwn ‚poaÓan,
oÑan êqei tä kèntron ts aÐras potÈ t€n âpifˆneian. ToÜtì g eÖdhlon
±s ‚dÔnatìn âin; âpeÈ g€r tä ts aÐras kèntron oÎdàn êqei mègejos,
oÎdà lìgon êqein oÎdèna potÈ t€n âpifˆneian ts aÐras Ípolaptèon aÎtì.
>Ekdektèon dà tän >ArÐarqon dianoeØ
ai tìde; âpeid˜ t€n gn Ípolambˆnomes ¹er eÚmen tä kèntron toÜ kìou, oCn êqei lìgon  g potÈ tän
Íf mÀn eÊrhmènon kìon, toÜton êqein tän lìgon t€n aØran, ân • âin
å kÔklos, kaj oCn t€n gn ÍpotÐjetai perifère
ai, potÈ t€n tÀn ‚planèwn
Šrwn aØran; t€s g€r ‚podeÐxias tÀn fainomènwn oÕtws Ípokeimènú ânarmìzei, kaÈ mˆlia faÐnetai tä mègejos ts aÐras, ân • poieØtai t€n
gn kinoumènan, Òn ÍpotÐje
ai tÄ Íf mÀn eÊrhmènú kìú. Famàs d ,
kaÈ eÊ gènoito âk toÜ yˆmmou aØra thlikaÔta tä mègejos, lÐkan >ArÐstarqos ÍpotÐjetai t€n tÀn ‚planèwn Šrwn aØran eÚmen, kaÈ oÕtws tin€s
deiqj in tÀn ân ‚rq” ‚rijmÀn tÀn katonomaxÐan âqìntwn Íperbˆllontas
tÄ pl jei tän ‚rijmän tän toÜ yˆmmou toÜ mègejos êqontos Òn t” eÊrhmenø
aÐrø, Ípokeimènwn tÀnde;
prÀton màn t€n perÐmetron ts gs eÒmen ±s t muriˆdwn adÐwn kaÈ m˜
meÐzw, kaÐper tinÀn pepeiramènwn ‚podeiknÔein, kaj°s kaÈ tÌ parakoloujeØs, âoÜn aÎt€n ±s l muriˆdwn adÐwn. >Eg° d Íperballìmenos kaÈ
jeÈs tä mègejos ts gs ±s dekaplˆon toÜ Ípä tÀn protèrwn dedoxaènou t€n perÐmetron aÎts ÍpotÐjemai eÒmen ±s t muriˆdwn adÐwn
kaÈ m˜ meÐzw; met€ dà toÜto t€n diˆmetron ts gs meÐzona e^men ts diamètrou ts l nas, kaÈ t€n diˆmetron toÜ liou meÐzona eÒmen ts diamètrou ts gs, åmoÐws t€ aÎt€ lambˆnwn toØs pleÐois tÀn protèrwn
‚rolìgwn; met€ dà taÜta t€n diˆmetron toÜ liou ts diamètrou ts
l nas ±s triakontaplaÓan eÒmen kaÈ m˜ meÐzona, kaÐper tÀn protèrwn
‚rolìgwn EÎdìxou màn ±s ânneaplaÓona ‚pofainomènou, FedÐa dà toÜ
moÜ paträs ±s d˜ dwdekaplaÓan, >Ariˆrqou dà pepeiramènou deiknÔein
íti âÈn  diˆmetros toÜ liou ts diamètrou ts l nas meÐzwn màn _h
æktwkaidekaplaÓwn, âlˆttwn dà _heÊkoplaÓwn; âg° dà Íperballìmenos
2
kaÈ toÜton, ípws tä prokeÐmenon ‚namfilìgws ® dedeigmènon, ÍpotÐjemai
t€n diˆmetron toÜ lÐou ts diamètrou ts l nas ±s triakontaplaÓan
eÒmen kaÈ m˜ meÐzona; poti dà toÔtois t€n diˆmetron toÜ lÐou meÐzona eÒmen
ts toÜ qiliag¸nou pleurs toÜ eÐs tän mègion kÔklon âggrafomènon
tìnde tän trìpon âpeirˆjhn ærganikÀn labeØn t€n gwnÐan, eÊs aCn å ‰lios
ânarmìzei t€n koruf€n êqoun poti t” îyei. Tä màn oÞn ‚kribàs labeØn
oÎk eÎqerès âi di€ tä m te t€n îyin m te t€n qeØras m te t€ îrgana, di
Án deØ labeØn, ‚xiìpia eÚmen tä ‚kibàs ‚pofaÐne
ai; perÈ dà toÔtwn âpÈ
toÜ parìntos oÎk eÖkairon makÔnein Šllws te kaÈ pleonˆkis toioÔtwn âmpefaniènwn; ‚poqr˜ dè moi âs t€n ‚pìdeixin toÜ prokeimènou gwnÐan labeØn,
‰tis âi m˜ meÐzwn ts gwnÐas, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei, kaÈ pˆlin Šllan gwnÐan labeØn, ‰tis âi oÎk âlˆttwn ts
gwnÐas, eÊs aCn ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êqoun poti t” îyei. Tejèntos oÞn makroÜ kanìnos âpÈ pìda ærjän ân tìpú keÐmenon, íjen ¢mellen
‚natèllwn å ‰lios år
ai, kaÈ kulÐndrou mikroÜ torneujèntos kaÈ tjèntos
âpÈ tän kanìna ærjoÜ eÎjèws met€ t€n ‚natol€n toÜ liou, êpeit âìntos
aÎtoÜ potÈ tÄ årÐzonti kaÈ dunamènou ‚ntiblèpe
ai âperˆfh å kan°n eÐs
tän ‰lion, kaÈ  îyis kateˆjh âpÈ tä Škron toÜ kanìnos; å dà kÔlindros
ân mè| keÐmenos toÜ te lÐou kaÈ ts îyios âpeìtei tÄ lÐú.
>Apoqwrizìmenos oÞn [toÜ kulÐndrou] ‚pä ts îyios, ân úC Šrqato parafaÐne
ai toÜ lÐou mikrän âf ákˆtera toÜ kulÐndrou, kateˆjh å kÔlindros.
EÊ màn oÞn nèbainen t€n îyin ‚f ánäs meÐou blèpein, eÎjein ‚qjei“n
‚p Škrou toÜ kanìnos, ân úC tìpú  îyis kateˆjh, âpiyauou“n toÜ kulÐndrou  perieqomèna gwnÐa Ípä tn ‚qjei“n âlˆwn ka ¢s ts gwnÐas, eÊs
aCn å ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei, di€ tä parablèpesjaÐ ti toÜ lÐou âf ákˆtera toÜ kulÐndrou; âpei d aÉ îyies oÎk ‚f ánäs
meÐou blèponti, ‚ll€ ‚pì tinos megèjeos, >âlˆfjh ti mègejos roggÔlon
oÎk êlatton îyios, kaÈ tejèntos toÜ megèjeos âpÈ tä Škron toÜ kanìnos, ân
úC täpú  îyis kateˆjh, ‚qjei“n eÎjein âpiyauou“n toÜ te megèjeos
kaÈ toÜ kulÐndrou  oÞn perieqomèna gwnÐa Ípä tn ‚qjei“n âlˆttwn ¢s
ts gwnÐas, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei.
Tä dà mègejos tä oÎk êlatton ts îyios tìnde tän trìpon eÍrÐetai; dÔo
3
kulÐndria lambˆnetai lept€ Êpaqèa ‚llˆlois, tä màn leukìn, tä dà oÖ,
kaÈ protÐjentai prä ts îyios, tä màn leukän ‚feakäs ‚p aÎts, tä dà
oÎ leukän ±s êin âggutˆtw ts îyios, ¹e kaÈ jiggˆnein toÜ pro»pou.
EÊ màn oÞn ka t€ lafjènta kulÐndria leptìtera êwnti ts îyios, perilambˆnetai Ípä ts îyios tä âggÌs kulÐndrion kaÈ år¨tai Ípä aÎts tä leukìn,
eÊ mèn ka par€ polÌ leptìtera êwnti, pn, eÊ dè ka m˜ par€ polÔ, mèreˆ
tina toÜ leukoÜ årÀontai âf ákˆtera toÜ âggÌs ts îyios, lafjèntwn dà
tÀnde tÀn kulindrÐwn âpitadeÐwn pws tÄ pˆqei âpioteØ tä éteron aÎtÀn
tÄ átèrú kaÈ oÎ pleÐoni tìrú; tä d˜ talikoÜton mègejos, lÐkon âÈ tä
pˆqos tÀn kulindrÐwn tÀn toÜto poioÔntwn, mˆliˆ p¸s âin oÎk êlatton
ts îyios. <A dà gwnÐa  oÎk âlˆttwn ts gwnÐas, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei
t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei, oÕtws âlˆfjh; ‚poajèntos âpi toÜ
kanonÐou toÜ kulÐndrou ‚pä ts îyios oÕtws, ±s âpioteØn tän kÔlindron
ílú tÄ lÐú, kaÈ ‚qjei“n eÎjein ‚p Škrou toÜ kanìnos, ân ½ tìpú 
îyis kateˆjh, âpiyauou“n toÜ kulÐndrou  perieqomèna gwnÐa Ípä tn
‚qjei“n eÎjein oÎk âlˆttwn gÐnetai ts gwnÐas, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei
t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei. TaØs d˜ gwnÐas taØs oÕtws lafjeÐs
katametrhjeÐs ærjs gwnÐais âgèneto  ân Ðgú diairejeÐs ts ærjs
eÊs rxd âlˆttwn _h Cen mèros toÔtwn,  dà âlˆttwn diairejeÐs ts ærjs eÊs
c meÐzwn _h Cen mèros toÔtwn; d¨lon oÞn oCti kaÈ  gwnÐa, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êqoun potÈ t” îyei, âlˆttwn mèn âin _h diairejeÐs
ts ærjs eÊs rxd toÔtwn Cen mèros, meÐzwn dà _h diairejeÐs ts ærjs eÊs c
toÔtwn Cen mèros. Pepieumènwn dà toÔtwn deÐknutai  diˆmetros toÜ lÐou
meÐzwn âoÜ ts toÜ qiliag¸nou pleurs toÜ eÊs tän mègion kÔklon âggrafomènou tÀn èn tÄ kìú. NoeÐ
w g€r âpÐpedon âkbeblhmènon diˆ te
toÜ kentrou toÜ lÐou kaÈ toÜ kèntrou ts gs kaÈ di€ ts îyios, mikrän
Ípàr tän årÐzonta âìntos toÜ lÐou, temnètw dà tä âkblhjàn âpÐpedon tän
màn kìon kat€ tän ABG kÔklon, t€n dà gn kat€ tän DEZ, tän dà ‰lion
kat€ tän SH kÔklon, kèntron dà êw ts màn gs tä J, toÜ dà lÐou tä
K, îyis dà êw tä D, kaÈ Šqjwn eÎjeØai âpiyaÔoui toÜ SH kÔklou
‚pä màn toÜ D aÉ DL, DX, âpiyauìntwn dà dat€ tä N kaÈ tä T, ‚pä dà toÜ
J aÉ JM, JO, âpiyauìntwn dà kat€ tä Q kaÈ tä P, tän dà ABG kÔklon
4
temnìntwn aÉ JM, JO kat€ tä A kaÈ tä B; êi d˜ meÐzwn  JK ts DK,
âpeÈ Ípìkeitai å ‰lios Ípàr tän årÐzonta eÒmen; ¹e  gwnÐa  perieqomèna
Ípä tn DL, DX meÐzwn âÈ ts gwnÐas ts perieqomènas Ípä tn JM, JO.
<A dà perieqomèna gwnÐa Ípä tn DL, DX meÐzwn mèn âi _h diakooän
mèros ærjs, âlˆttwn dà _h ts ærjs diairejeÐs eÊs rxd toÔtwn Cen mèros;
Ò gˆr âin t” gwnÐø, eÊs aCn å ‰lios ânarmìzei t€n koruf€n êxoun potÈ
t” îyei; ¹e  gwnÐa  perieqomèna Ípä tn JM, JO âlˆttwn âÈn _h ts
ærjs diairejeÐs eÊs rxd toÔtwn Cen mèros,  dà AB eÎjeØa âlˆttwn âÈ
ts ÍpoteinoÔs Cen tmma diairejeÐs ts toÜ ABG kÔklou perifereÐas
âs qn. <A dà toÜ eÊrhmènou polugwnÐou perÐmetros potÈ t€n âk toÜ kèntrou toÜ ABG kÔklou âlˆttona lìgon êqei _h t€ md potÈ t€ z di€ tä pantäs
polugwnÐou âggegrammènou ân kÔklú t€n perÐmetron potÈ t€n âk toÜ kèntrou âlˆttona lìgou êqein h_ t€ md potÈ t€ z; âpÐai g€r dedeigmènon
Íf mÀn íti pantäs kÔklou  perifèreia meÐzwn âÈn _h triplaÓwn ts
diamètrou âlˆoni _h ábdìmú mèrei, taÔtas dà âlˆttwn âÈn  perÐmetros
toÜ âggrafèntos polugwnÐou; âlˆttw oÞn lìgon êqei  BA potÈ t€n JK _h
t€ ia potÈ t€ armh; ¹e âlˆttwn âÈn  BA ts JK _h ákatoän mèros.
T” dà BA Ò âÈn  diˆmetros toÜ SH kÔklou, diìti kaÈ  ™mÐia aÎts
 FA Ò âÈ t KR; ʓn g€r âou“n tn JK, JA ‚pä tÀn perˆtwn kˆjetoi âpizeÔgnuntai Ípä t€n aÎt€n gwnÐan; d¨lon oÞn íti  diˆmetros toÜ SH
kÔklou âlˆttwn âÈn _h ákatoän mèros ts JK. KaÈ  EJU diˆmetros
âlˆttwn âÈ ts diamètrou toÜ SH kÔklou, âpeÈ âlˆttwn âÈn å DEZ kÔklos toÜ ZH kÔklou; âlˆttones Šra ântÈ ‚mfìterai aÉ JU, KS _h ákatoän
mèros ts JK; ¹e  JK potÈ t€n US âlˆttonˆ lìgon êqei _h t€ r potÈ t€
j. KaÈ âpeÈ  màn JK oÎk âlˆttwn âÈ ts JP,  dà SU âlˆttwn ts DT,
âlˆttw Šra ka lìgon êqoi  JP potÈ t€n DT _h t€ r potÈ t€ j. >EpeÈ dà tÀn
JKR, DKT ærjogwnÐwn âìntwn aÉ màn KR, KT pleuraÈ Òi ântÈ, aÉ dà JR,
DT ‚nÐi kaÈ meÐzwn  JR,  gwnÐa  perieqomèna Ípä tn DT, DK potÈ
t€n gwnÐan t€n perieqomènan Ípä tn JP, JK meÐzona màn êqei lìgon _h 
JK potÈ t€n DK, âlˆttwn dà _h  JR potÈ t€n DT; eÊ gˆr ka duÀn trig¸nwn
ærjogwnÐwn aÉ màn ‰terai pleuraÈ aÉ perÈ t€n ærj€n gwnÐan Òi êwnti, aÉ dà
‰terai Šnii,  meÐzwn gwnÐa tn potÈ taØs ‚nÐis pleuraØs potÈ t€n âlˆt5
tona meÐzona màn êqei lìgon _h  meÐzwn gramm€ tn Ípä t€n ærj€n gwnÐan
Ípoteinou“n potÈ t€n âlˆttona, âlˆttona dà _h  meÐzwn gramm€ tn perÈ
t€n ærj€n gwnÐan potÈ t€n âlˆttona. VWe  gwnÐa  perieqomèna Ípä tn
DL, DX potÈ t€n gwnÐan t€n perieqomènan Ípä tn JO, JM âlˆttw lìgon
êqei _h  JR potÈ t€n DT, ‰tis âlˆttw lìgon êqei _h t€ r potÈ j; ¹e kaÈ
 gwnÐa  perieqomèna Ípä tn DL, DX potÈ t€n gwnÐan t€n perieqomènan
Ípä tn JM, JO âlˆttw lìgon êqei _h t€ r potÈ t€ j. KaÈ âpeÐ âin  gwnÐa
 perieqomèna Ípä tn DL, DX meÐzwn _h diakooän mèros ærjs, eÒn ka
 gwnÐa  perieqomèna Ípä tn JM, JO meÐzwn _h ts ærjs diairejeÐs âs
diÔria toÔtwn j mèrea; ¹e meÐzwn âÈn _h diairejeÐs ts ærjs eÊs c
kai g toÔtwn Cen mèros. <A Šra BA meÐzwn âÈ ts ÍpoteinoÔs Cen tmma
diùrhmènas ts toÜ ABG kÔklou perifereÐas eÊs wib. T” dà AB Ò ântÈ 
toÜ lÐou diˆmetros; d¨lon oÞn íti meÐzwn âÈn  toÜ lÐou diˆmetros ts
toÜ qiliag¸nou pleurs.
II. ToÔtwn dà Ípokeimènwn deÐknutai kaÈ tˆde; oÙon  diˆmetros toÜ kìsmou ts diamètrou ts gs âlˆttwn âÈn _h murioplaÓwn, kaÈ êti  diˆmetros toÜ kìou âlˆttwn âÈn _h adÐwn muriˆkis muriades r. >EpeÈ g€r
Ípìkeitai t€n diˆmetron toÜ lÐou m˜ meÐzwn eÒmen _h triakontaplaÓona ts
diamètrou ts l nas, t€n dà diˆmetron ts gs meÐzwn eÒmen ts diamètrou
ts l nas, d¨lon ±s  diˆmetros toÜ lÐou âlˆttwn âÈn _h triakontaplaÓwn ts diamètrou ts gs. Pˆlin dè, âpeÈ âdeiqjh  diˆmetros toÜ lÐou
meÐzwn âoÜ ts toÜ qiliag¸nou pleurs toÜ eÊs tän mègion kÔklon âggrafomènou tÀn ân tÄ kìú, fanerän íti  toÜ qiliag¸nou perÐmetros
toÜ eÊrhmènou âlˆttwn âÈn _h qilioplaÓwn ts diamètrou toÜ lÐou. <A
dà diˆmetros toÜ lÐou âlˆttwn âÈn _h triakontaplaÓwn ts diamètrou ts
gs; ¹e  perÐmetros toÜ qiliag¸nou âlˆttwn âÈn _h triurioplaÓwn
ts diamètrou ts gs. >EpeÈ oÞn  perÐmetros toÜ qiliag¸nou ts màn diamètrou ts gs âlˆttwn âÈn _h triurioplaÓwn, ts dà diamètrou toÜ
kìou meÐzwn _h triplaÓwn; dèdeiktai gˆr toi diìti pantäs kÔklou  diˆmetros âlˆttwn âÈn _h trÐton mèros pantäs polugwnÐou ts perimètrou, í ka
Êïpleuron ® kaÈ polugwnìteron toÜ áxag¸nou âggegrammènon ân tÄ kÔklú;
eÒn ka  diˆmetros toÜ kìou âlˆttwn _h murioplaÓwn ts diamètrou ts
6
gs. <A màn oÞn diˆmetros toÜ kìou âlˆttwn âoÜ _h murioplaÓwn ts
diamètrou ts gs dèdeiktai; íti dà âlˆttwn âÈn  diˆmetros toÜ kìou
_h adÐwn muriˆkis muriˆdes r âk toÔtou d¨lon; âpeÈ g€r Ípìkeitai t€n
perÐmetron ts gs m˜ meÐzona eÒmen _h triakoÓas muriˆdas adÐwn,  dà
perÐmetros ts gs meÐzwn âÈn _h triplaÓa ts diamètrou di€ tä pantäs
kÔklou t€n perifèreian meÐzona eÚmen _h triplaÓona ts diamètrou, d¨lon
±s  diˆmetros ts gs âlˆttwn âÈn _h adÐwn r muriˆdes. >EpeÈ oÞn 
toÜ kìou diˆmetros âlˆttwn âÈn _h purioplaÓwn ts diamètrou ts gs,
d¨lon ±s  toÜ kìou diˆmetros âlˆttwn âÈn _h adÐwn muriˆkis muriˆdes
r. PerÈ màn oÞn tÀn megejèwn kaÈ tÀn ‚pohmˆtwn taÜta ÍpotÐjemai, perÈ
dà toÜ yˆmmou tˆde; eÒ ka ® ti gkeÐmenon mègejos âk toÜ yˆmmou m˜ meØzon
mˆkwnos, tän ‚rijmän aÎtoÜ m˜ mèzona eÒmen murÐwn, kaÈ t€n diˆmetron ts
mˆkwnos m˜ âlˆttona eÒmen _h tetrwkoomìrion daktÔlou. <UpotÐjemai dà
toÜto âpieyˆmenos tìnde tän trìpon; âtèjen âpÈ kanìna leØon mˆkwnes âp
eÎjeÐas âpÈ mÐan keÐmenai ptìmenai ‚llaln, kaÈ ‚nèlabon aÉ ke mˆkwnes
plèona tìpon daktuliaÐou mˆkeos. >Elˆttona oÞn tijeÈs t€n diˆmetron ts
mˆkwnos ÍpotÐjemai ±s tetrwkoomìrion eÒmen daktÔlou kaÈ m˜ âlˆttona
boulìmenos kaÈ di€ toÔtwn ‚namfilog¸tata deÐknu
ai tä prokeÐmenon.
III. CA màn oÞn ÍpotÐjemai, taÜta; qr mon dà eÒmen Ípolambˆnw t€n
katonìmaxin tÀn ‚rijmÀn ûhj¨men, ípws kaÈ tÀn Šllwn oÉ tÄ biblÐú m˜
periteteuqìtes tÄ potÈ ZeÔxippon gegrammènú m˜ planÀntai di€ tä mhdàn
eÒmen Ípàr aÎts ân tÄde tÄ biblÐú proeirhmènon. SumbaÐnei d˜ t€ ænìmata
tÀn ‚rijmÀn âs tä màn tÀn murÐwn Ípˆrqein mØn paradedomèna, kaÈ Ípàr
tä tÀn murÐwn [màn] ‚poqreìntws gign¸omes muriˆdwn ‚rijmän lègontes
êe potÈ t€s murÐas muriˆdas. ^Ewn oÞn mØn oÉ màn nÜn eÊrhmènoi ‚rijmoÈ âs t€s murÐas muriˆdas prÀtoi kaloÔmenoi, tÀn dà pr¸twn ‚rijmÀn
aÉ mÔriai muriˆdes mon€s kaleÐ
w deutèrwn ‚rijmÀn, kaÈ ‚rijmeÐ
wn tÀn
deutèrwn monˆdes kaÈ âk tn monˆdwn dekˆdes kaÈ ákatontˆdes kaÈ qiliˆdes kaÈ muriˆdes âs t€s murÐas muriˆdas. Pˆlin dà kaÈ aÉ mÔriai muriˆdes
tÀn deutèrwn ‚rijmÀn mon€s kaleÐ
w trÐtwn ‚rijmÀn, kaÈ ‚rijmeÐ
wn
tÀn trÐtwn ‚rijmÀn monˆdes kaÈ ‚pä tn monˆdwn dekˆdes kaÈ ákatontˆdes
kaÈ qiliˆdes kaÈ muriˆdes âs t€s murÐas muriˆdas. Tän aÎtän dà trìpon
7
kaÈ tÀn trÐtwn ‚rijmÀn, kaÈ aÉ tÀn tetˆrtwn ‚rijmÀn mÔriai muriˆdes mon€s
kaleÐ
w pèmptwn ‚rijmÀn, kaÈ ‚eÈ oÕtws proˆgontes oÉ ‚rijmoÈ t€ ænìmata
âqìntwn âs t€s muriakiurioÀn ‚rijmÀn murÐas muriˆdas. >Apoqrèonti
màn oÞn kaÈ âpÈ toÜton oÉ ‚rijmoÈ gignwìmenoi, êxei dà kaÈ âpÈ plèon
proˆgein. ^Ewn g€r oÉ màn nÜn eÊrhmènoi ‚rijmoÈ pr¸tas periìdou kaloÔmenoi, å dà êatos ‚rijmäs ts pr¸tas periìdou mon€s kaleÐ
w deutèras
periìdou pr¸twn ‚rijmÀn. Pˆlin dà kaÈ aÉ mÔriai muriˆdes ts deutèras periìdou pr¸twn ‚rijmÀn mon€s kaleÐ
w ts deutèras periìdou deutèrwn ‚rijmÀn. <OmoÐws dà kaÈ toÔtwn å êatos mon€s kaleÐ
w deutèras peiìdou
trÐtwn ‚rijmÀn, kaÈ ‚eÈ oÕtws oÉ ‚rijmoÈ prìagontes t€ ænìmata âqìntwn
ts deutèras periìdou âs t€s muriakiurioÀn ‚rijmÀn murÐas muriˆdas.
Pˆlin dà kaÈ å êatos ‚rijmäs ts deutèras periìdou mon€s kaleÐ
w trÐtas periìdou pr¸twn ‚rijmÀn, kaÈ ‚eÈ oÕtws proagìntwn âs t€s muriakiurios periìdou muriakiurioÀn ‚rijmÀn murÐas muriˆdas. ToÔtwn dà
oÕtws katwnomaènwn, eÊ ka êwnti ‚rijmoÈ ‚pä monˆdos ‚nˆlogon áx¨s
keÐmenoi, å dà par€ t€n monˆda dek€s ­, ækt° màn aÎtÀn oÉ prÀtoi Ïn t”
monˆdi tÀn pr¸twn ‚rijmÀn kaloumènwn âoÜntai, oÉ dà met aÎtoÌs Šlloi
ækt° tÀn deutèrwn kaloumènwn, kaÈ oÉ Šlloi tän aÎtän trìpon toÔtois tÀn
nwnÔmwn kaloumènwn âoÜntai t” ‚poˆi ts æktˆdos tÀn ‚rijmÀn
‚pä ts pr¸tas æktˆdos tÀn ‚rijmÀn. Ts màn oÞn pr¸tas æktˆdos tÀn
‚rijmÀn å ígdoìs âin ‚rijmäs qÐliai muriˆdes, ts dà deutèras æktˆdos
å prÀtos, âpeÈ dekaplaÓwn âÈn toÜ prä aÎtoÜ, mÔriai muriˆdes âeØtai;
oÖtos dè âi mon€s tÀn deutèrwn ‚rijmÀn. <O dà îgdoos ts deutèras æktˆdos âÈ qÐliai muriˆdes tÀn deutèrwn ‚rijmÀn. Pˆlin dà kaÈ ts trÐtas
æktˆdos å prÀtos, âpeÈ dekaplaÓwn âÈ toÜ prä aÎtoÜ, mÔriai muriˆdes
âeØtai tÀn deutèrwn ‚rijmÀn; o_utos dè âin mon€s tÀn trÐtwn ‚rijmÀn.
Fanerän dà íti kaÈ polloaÈ æktˆdes áxoÜnti ±s eÒrhtai. Qr mo dè âi
kaÈ tìde gignwìmenon. EÒ ka ‚rijmÀn ‚pä ts monˆdos ‚nˆlogon âìntwn
pollaplaˆzwntÐ tines ‚llˆlous tÀn âk ts aÎts ‚nalogÐas, å genìmenos
âeØtai âk ts aÎts ‚nalogÐas ‚pèqwn ‚pä màn toÜ meÐzonos tÀn pollaplaaxˆntwn ‚llˆlous, íus å âlˆttwn tÀn pollaplaaxˆntwn ‚pä
monˆdos ‚nˆlogou ‚pèqei, ‚pä dà ts monˆdos ‚fèxei ánÈ âlˆttonas _h ís
8
âÈn å ‚rijmäs namfotèrwn, oCus ‚pèqonti ‚pä monˆdos oÉ pollaplaˆxantes ‚llˆlous. ^Ewn g€r ‚rijmoÐ tines ‚nˆlogon ‚pä monˆdos oÉ A, B,
G, D, E, Z, H, J, I, K, L, mon€s dà êw å A, kaÈ pepollaplaˆ
w å D tÄ
J, å dà genìmenos êw å Q. Lelˆfjw dà âk t¨s ‚nalogÐas å L ‚pèqwn ‚pä
toÜ J toÔtous, íus å D ‚pä monˆdos ‚pèqei; deiktèon íti Òs âÈn å
Q tÄ L. >EpeÈ oÞn ‚nˆlogon âìntwn ‚rijmÀn Òus ‚pèqei í te D ‚pä toÜ
A kaÈ å L ‚pä toÜ J, tän aÎtän êqei lìgon å D potÈ tän A, oCn å L potÈ tän
J. PollaplaÓwn dè âin å D toÜ A tÄ D; pollaplaÓwn Šra âÈn kaÈ å
L toÜ J tÄ D; ºe Òs âÈn å L tÄ Q. D¨lon oÞn íti å genìmenos âk ts
‚nalogÐas tè âin kaÈ ‚pä toÜ meÐzonos tÀn pollaplaaxˆntwn ‚llˆlous
Òus ‚pèqwn, íus å âlˆttwn ‚pä ts monˆdos ‚pèqei. Fanerän dà íti kaÈ
‚pä monˆdos ‚pèqei ánÈ âlˆttonas _h ís âÈn å ‚rijmäs namfotèrwn,
oCus ‚pèqonti ‚pä ts monˆdos oÉ D, J; oÉ màn g€r A, B, G, D, E, Z, H, J
toÜtoÐ ânti, íus å J ‚pä monˆdos ‚pèqei, oÉ dà I, K, L ánÈ âlˆttones _h
íus å D ‚pä monˆdos ‚pèqei; Ïn g€r tÄ J toÜtoÐ ânti.
IV. ToÔtwn dà tÀn màn Ípokeimènwn, tÀn dà ‚kodedeigmènwn, tä prokeÐmenon deiqj tai. >EipÈ g€r Ípìkeitai t€n diˆmetron ts mˆkwnos m˜ âlˆsna eÒmen _h tetrwkoomìrion daktÔlou, d¨lon ±s  aØra  daktuliaÐan
êqou t€n diˆmetron oÎ meÐzon âÈn _h ¹e qwreØn mˆkwnas áxakiurÐas
kaÈ tetrakiilÐas; ts g€r aÐras ts âqoÔs t€n diˆmetron tetrwkostomìrion daktÔlou pollaplaÓa âÈn tÄ eÊrhmènú ‚rijmÄ; dèdeiktai gˆr toi
íti aÉ aØrai triplˆon lìgon êqonti potÈ ‚llˆla tn diamètrwn. >EpeÈ
dà Ípìkeitai kaÈ toÜ yˆmmou tän ‚rijmän toÜ eÊs tä ts mˆkwnos mègejos m˜ meÐzona eÒmen murÐwn, d¨lon ±s, eÊ plhrwjeÐh yˆmmou  aØra 
daktuliaÐan êqou t€n diˆmetron, oÎ meÐzwn ka eÒn å ‚rijmäs toÜ yˆmmou _h muriˆkis t€ áxakiÔria kaÈ tetrakiÐlia. OÝtos dè âin å ‚rijmäs
monˆdes te tÀn deutèrwn ‚rijmÀn kaÈ tÀn pr¸twn muriˆdes tetrakiÐliai; âlˆwn oÞn âin _h i monˆdes tÀn deutèrwn ‚rijmÀn. <A dà tÀn
r daktÔlwn êxou t€n diˆmetron aØra pollaplaÓa âÈn ts daktuliaÐan âqoÔs t€n diˆmetron aÐras taØs r muriˆdein di€ tä triplˆon lìgon êqein pot ˆllˆlas tn diamètrwn t€s aÐras. EÊ oÞn gènoito
âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn  aØra  ê9
qou t€n diˆmetron daktÔlwn r, d¨lon ±s âlˆttwn âeØtai å toÜ yˆmmou ‚rijmäs toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n tn dèka monˆdwn
tÀn deutèrwn ‚rijmÀn taØs r muriˆdein. >EpeiÈ d aÉ tÀn deutèrwn ‚rijmÀn dèka monˆdes dèkatìs âin ‚rijmäs ‚pä monˆdos ‚nˆlogon ân t” tÀn
dekaplaÓwn írwn ‚nalogÐø, aÉ dà ákatän muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos
âk ts aÎts ‚nalogÐas, d¨lon ±s å genìmenos ‚rijmäs âeØtai tÀn âk
ts aÎts ‚nalogÐas ákkaidèkatos ‚pä monˆdos; dèdeiktai g€r íti ánÈ âlˆsna ‚pèqei ‚pä ts monˆdos _h ís âÈn å ‚rijmäs namfotèrwn, oCus
‚pèqonti ‚pä monˆdos oÉ pollaplaˆxantes ‚llalous. TÀn dà ákkaÐdeka
toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn t” monˆdi tÀn pr¸twn kaloumènwn ântÐ,
oÉ dà met€ toÔtous ækt° tÀn deutèrwn, kaÈ å êatìs âin aÎtÀn qÐliai
muriˆdes deutèrwn ‚rjmÀn. Fanerän oÞn íti toÜ yˆmmou tä pl¨jos toÜ
mègejos êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron r daktÔwn âqoÔ| êlattìn âin _h qÐliai muriˆdes tÀn deutèrwn ‚rijmÀn. Pˆlin dà kaÈ  aØra 
tÀn murÐwn daktÔlwn êqou t€n diˆmetron pollaplaÓa âin ts aÐras
ts âqoÔs t€n diˆmetron r daktÔlwn tis r muriˆdein. EÊ oÞn gènoito
âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn  êqou aØra
t€n diˆmetron murÐwn daktÔlwn, d¨lon ±s âlˆwn âeØtai å toÜ yˆmmou ‚rijmäs toÜ genomènou pollaplaa
ei“n tn qilin muriˆdwn tÀn
deutèrwn ‚rijmÀn taØs r muriˆdein. >EpeÈ d aÉ màn tÀn deutèrwn ‚rijmÀn
qÐliai muriˆdes ákkaidèkatìs âin ‚rijmäs ‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ dà r
muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos ân t” aÎt” ‚nalogÐø, d¨lon ±s å genìmenos
âeØtai duokaieikoäs tÀn âk ts aÎts ‚nalogÐas ‚pä monˆdos. TÀn
dà dÔo kaÈ eÒko toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn t” monˆdi tÀn pr¸twn
kaloumènwn ântÐ, ækt° dà oÉ met€ toÔtous tÀn deutèrwn kaloumènwn, oÉ dà
loipoÈ Cex tÀn trÐtwn kaloumènwn, kaÈ å êatos aÎtÀn âi dèka muriˆdes
tÀn trÐtwn ‚rijmÀn. Fanerän oÞn íti tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| murÐwn daktÔlwn êlaìn
âÈn _h i muriˆdes trÐtwn ‚rijmÀn. KaÈ âpei âlˆwn âÈn  adiaÐan êqou t€n diˆmetron aØra ts aÐras ts âqoÔs t€n diˆmetron murÐwn
daktÔlwn, d¨lon íti kaÈ tä toÜ yˆmmou pl~jos toÜ mègejos êqontos Òn
t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| adiaÐan âlaìn âin _h i muriˆdes
10
tÀn trÐtwn ‚rijmÀn. Pˆlin d˜  aØra  êqou t€n diˆmetron r adÐwn
pollaplaÓwn âÈ ts aÐras ts âqoÔs t€n diˆmetron adiaÐan taØs
r muriˆdein. EÊ oÞn gènoito âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn  êqou t€n diˆmetron r adÐwn, d¨lon íti âlˆwn
âeØtai å toÜ yˆmmou ‚rijmäs toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n
tn dèka muriˆdwn trÐtwn ‚rijmÀn taØs r muriˆdei. KaÈ âpeÈ aÉ màn tÀn
trÐtwn ‚rijmÀn dèka muriˆdes duokaieikoìs âin ‚pä monˆdos ‚nˆlogon,
aÉ dà r muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos âk ts aÎts ‚nalogÐas, d¨lon ±s
å genìmenos âeØtai æktwkaieikoäs âk ts aÎts ‚nalogias ‚pä monˆdos. TÀn dà ækt° kaÈ eÒko toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn t” monˆdi
tÀn pr¸twn kaloumènwn ântÐ, oÉ dà met€ toÔtous Šlloi ækt° tÀn deutèrwn,
kaÈ oÉ met€ toÔtous ækt° tÀn trÐtwn, oÉ dà loipoÈ tèares tÀn tetˆrtwn
kaloumènwn, kaÈ å êatos aÎtÀn âi qÐliai monˆdes tÀn tetˆrtwn ‚rijmÀn. Fanerän oÞn íti tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn t”
aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| adÐwn r êlaìn âin _h qÐliai monˆdes
tÀn tetˆrtwn ‚rijmÀn. Pˆlin d˜  aØra  êqou t€n diˆmetron murÐwn
adÐwn pollaplaÓa âÈ ts diˆmetron murÐwn adÐwn pollaplaÓa âÈ
ts aÐras ts âqoÔs t€n diˆmetron adÐwn r taØs r muriˆdein. EÊ
oÞn gènoito âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn 
aØra  êqou t€n diˆmetron adÐwn murÐwn, d¨lon íti âlaon âeØtai
tä mègejos, lÐka âÈn  aØra  êqou t€n diˆmetron adÐwn murÐwn,
d¨lon íti êlaon âeØtai tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n tn qilin monˆdwn tÀn tetˆrtwn ‚rijmÀs taØs r
muriˆdein. >EpeÈ d aÉ màn tÀn tetˆrtwn qÐliai monˆdes æktwkaiekìs
âin ‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ d ákatän muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos âk
ts aÎts analogÐas, d¨lon íti å genìmenos âeØtai âk ts aÎts ‚nalogÐas
tètartos kaÈ triakoäs ‚pä monˆdos. TÀn dà teˆrwn kaÈ triˆkonta
toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn tÌn t” monˆdi tÀn pr¸twn kaloumènwn ânti,
oÉ dà met€ toÔtous ækt° tÀn deutèrwn, kaÈ oÉ met€ toÔtous Šlloi ækt°
tÀn trÐtwn, kaÈ oÉ met€ toÔtous ækt° tÀn tetˆrtwn, oÉ dà loipoÈ dÔo tÀn
pèmptwn kaloumènwn âoÜntai, kaÈ å êatos aÎtÀn âi dèka monˆdes
tÀn pèmptwn ‚rijmÀn. D¨lon oÞn íti tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ mègejos
11
êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| adÐwn mu'riwn êlaon
âeØtai _h i monˆdes tÀn pèmptwn ‚rijmÀn. Pˆlin d˜  aØra  êqou
t€n diˆmetron adÐwn r muriˆdwn pollaplaÓa âÈ ts aÐras ts t€n
diˆmetron âqoÔs adÐwn murÐwn taØs r muriˆdein. EÊ oÞn gènoito âk
toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn  aØra  êqou
t€n diˆmetron adÐwn r muriˆdwn, d¨lon ±s âlˆwn âeØtai å toÜ yˆmmou ‚rijmäs toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n tn dèka monˆdwn
tÀn pèmptwn ‚rijmÀn taØs r muriˆidein. KaÈ âpeÈ aÉ màn tÀn pèmptwn
‚rijmÀn dèka monˆdes tètartìs âi kaÈ triakoäs ‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ dà r muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos âk ts aÎts ‚nalogÐas, d¨lon
íti å genìmenos âk ts aÎts ‚nalogÐas âeØtai tetrwkoäs ‚pä monˆdos.
TÀn dà tearˆkonta toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn t” monˆdi tÀn pr¸twn
kaloumènwn ântÐ, oÉ dà met€ taÜta Šlloi ækt° tÀn deutèrwn, kaÈ oÉ met€
toÔtous Šlloi ækt° tÀn trÐtwn, oÉ dà met€ toÌs trÐtous ækt° tÀn tetˆrtwn,
oÉ dà met€ toÔtous ækt° tÀn pèmptwn kaloumènwn, kaÈ å êatos aÎtÀn
âi qÐliai muriˆdes tÀn pèmptwn ‚rijmÀn. Fanerän oÞn íti toÜ yˆmmou
tä pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ|
adÐwn r êlaìn âin _h qÈliai muriˆdes tÀn pèmptwn ‚rithmÀn. <A dà t€n
diˆmetron êqou aØra adÐwn murin muriˆdwn pollaplaÓwn âÈ ts
aÐras ts âqoÔs t€n diˆmetron adÐwn r muriˆdwn taØs r muriˆdein.
EÊ d˜ gènoito âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn 
aØra  êqou t€n diˆmetron adÐwn murin muriˆdwn, fanerän íti êlaon âeØtai tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n tn qilin muriˆdwn tÀn pèmptwn ‚rijmÀn taØs r muriˆdein.
>EpeÈ d aÉ màn tÀn pèmptwn ‚rijmÀn qÐliai muriˆdes tetrwkoìs âin
‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ dà r muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos âk ts aÎts
‚nalogÐas, d¨lon ±s å genìmenos âeØtai éktos kaÈ tetrwkoäs ‚pä monˆdos. TÀn dà tearˆkonta kaÈ Cex toÔtwn ækt° màn oÉ prÀtoi Ïn t” monˆdi
tÀn pr¸twn kaloumènwn ântÐ, ækt° dà oÉ met€ toÔtous tÀn deutèrwn, kaÈ
oÉ met€ toÔtous Šlloi ækt° tÀn trÐtwn, oÉ dà met€ toÌs trÐtous Šlloi ækt°
tÀn tetˆrtwn, kaÈ oÉ met€ toÌs tetˆrtous ækt° tÀn pèmptwn, oÉ dà loipoÈ
Cex tÀn éktwn kaloumènwn ântÐ, kaÈ å êatos aÎtÀn âi i muriˆdes tÀn
12
éktwn ‚rijmÀn. Fanerän oÞn íti tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| adÐwn muriˆdwn murin
âlaìn âin _h i muriˆdes tÀn éktwn ‚rijmÀn. <A dà t€n diˆmetron êqou aØra adÐwn muriˆkis muriˆdwn r pollaplaÓa âÈ ts aÐras
ts âqoÔs t€n diˆmetron adÐwn muriˆdwn murin taØs r muriˆdein.
EÊ oÞn gènoito âk toÜ yˆmmou aØra talikaÔta tä mègejos, lÐka âÈn
 aØra  êqou t€n diˆmetron adÐwn muriˆkis muriˆdwn r, fanerän
íti tä toÜ yˆmmou pl¨jos êlaon âeØtai toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollaplaa
ei“n tn i muriˆdwn tÀn éktwn ‚rijmÀn taØs r muriˆdein.
>EpeÈ d aÉ màn tÀn éktwn ‚rijmÀn dèka muriˆdes éktos kaÈ tetrwkoìs
âin ‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ dà r muriˆdes ébdomos ‚pä monˆdos âk ts
aÎts ‚nalogÐas, d¨lon íti å genìmenos âeØtai duokaipentakoäs ‚pä
monˆdos âk ts aÎts ‚nalogÐas. TÀn dà dÔo kaÈ pent konta toÔtwn oÉ
màn ækt° kaÈ tearˆkonta Ïn t” monˆdi oÑ te prÀtoi kaloÔmenoi ântÈ
kaÈ oÉ deÔteroi kaÈ trÐtoi kaÈ tètartoi kaÈ pèmptoi kaÈ éktoi, oÉ dà loipoÈ
tèares tÀn ábdìmown kaloumènwn ântÐ, kaÈ å êatos aÎtÀn âi qÐliai monˆdes tÀn ábdìmwn ‚rijmÀn. Fanerän oÞn íti toÜ yˆmmou tä pl¨jos
toÜ mègejos êqontos Òn t” aÐrø t” t€n diˆmetron âqoÔ| adÐwn
muriˆkis muriˆdwn r êlaìwn âin _h a monˆdes tÀn ábdìmdwn ‚rijmÀn.
>EpeÈ oÞn âde'qjh  toÜ kìou diˆmetros âlˆwn âoÜ adÐwn muriˆkis
muriˆdwn r, d¨lon íti kaÈ toÜ yˆmmou tä pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn
tÄ kìú êlaìn âin _h a, monˆdes tÀn ábdìmwn ‚rijmÀn. VOti màn
oÞn tä toÜ yˆmmou pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn tÄ Ípä tÀn pleÐwn
‚rolìgwn kaloumènú kìú êlaìn âin _h a monˆdes tÀn ábdìmwn ‚rijmÀn dèdeiktai; íti dà kaÈ tä pl¨jos toÜ yˆmmou toÜ mègejos êqontos Òn
t” aÐrø talikaÔtø, lÐkan >ArÐarqos ÍpotÐjetai t€n tÀn ‚planèwn
Šrwn aØran eÒmen, êlaìn âin _h a muriˆdes tÀn ægdìwn ‚rijmÀn
deiqj tai. >EpeÈ g€r Ípìkeitai t€n gn tän aÎtän êqein lìgon potÈ t`n
Íf mÀn eÊrhmènon kìon, oCn âqei lìgon å eÊrhmènos kìos potÈ t€n tÀn
‚planèwn Šrwn aØran, aCn >ArÐarqos ÍpotÐjetai, kaÈ aÉ diˆmetroi tn
airn tän aÎtän êqonti lìgon pot ‚llˆlas. <A dà toÜ kìou diˆmetros ts diamètrou ts gs dèdeiktai âlˆwn âoÜ _h murioplaÓwn; d¨lon
13
oÞn íti kaÈ  diˆmetros ts tÀn ‚planèwn Šrwn aÐras âlˆwn âÈn
_h murioplaÓwn ts diamètrou toÜ kìou. >EpeÈ dà aÉ aØrai triplˆon
l'gon êxonti pot ‚llˆlas tn diamètrwn, fanerän íti  tÀn ‚planèwn Šstrwn aØra, aCn >ArÐarqos ÍpotÐjetai, âlˆttwn âÈn _h muriˆkis murÐais
muriˆdei pollaplaÓwn toÜ kìou. Dèdeiktai dà íti tä toÜ yˆmmou
pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn tÄ kìú âlaìn âin _h a monˆdes
tÀn ábdìmwn ‚rijmÀn; d¨lon o~Ôn íti, eÊ gènoito âk toÜ hˆmmou aØra
talikaÔta tä mègejos, lÐkan å >ArÐarqos ÍpotÐjetai t€n tÀn ‚planèwn
Šrwn aØran eÒmen, âlˆwn âeØtai å toÜ yˆmmou ‚rijmäs toÜ genomènou ‚rijmoÜ pollapla
ei“n tn qilin monˆdwn taØs muriˆkis murÐais
muriˆdein. KaÈ âpeÈ aÉ màn tÀn ábdìmwn a monˆdes duokaipentakoìs
âin ‚pä monˆdos ‚nˆlogon, aÉ dà muriˆkis mÔriai muriˆdes triaidèkatos
‚pä monˆdos âk ts aÎts ‚nalogÐas, d¨lon íti å genìmenos âeØtai tètartos kaÈ áxhkoäs ‚pä monˆdos âk ts aÎts ‚nalogÐas; oÞtos dè âi tÀn
ægdìwn îgdoos, ís ka eÒh qÐliai muriˆdes tÀn ægdìwn ‚rijmÀn. Fanerän
toÐnun íti toÜ yˆmmou tä pl¨jos toÜ mègejos êqontos Òn t” tÀn ‚planèwn
Šrwn aÐrø aCn >ArÐarqos ÍpotÐjetai, êlaìn âin _h a muriˆdes tÀn
ægdìwn ‚rijmÀn. TaÜta dè, baleÜ Gèlwn, toØs màn polloØs kaÈ m˜ kekoinwnhekìtei tÀn majhmˆtwn oÎk eÖpia fan in Ípolambˆnw, toØs dà
metalelabhkìtein kaÈ perÈ tÀn ‚pohmˆtwn kaÈ tÀn megejèwn ts te
gs kaÈ toÜ lÐou kaÈ ts l nas kaÈ toÜ ílou kìou pefrontikìtein
pi€ di€ t€n ‚pìdeixin âeØ
ai; diìper ¶ jhn kaÈ oÎk ‚nˆrmoon eÒmen
[êti] âpijewr¨i taÜta.
14