1ο ΕΠΑΛ Μοιρών Εργασία στο μάθημα Ερευνητική Εργασία της Α’ ΕΠΑΛ Σχολικό Έτος 20122013 Στην ερευνητική εργασία συμμετείχαν οι μαθητές: Ομάδα 1η: Μαζί τα φάγαμε Παπαδάκης Γιώργος (ΗΥ), Ξημεράκης Διονύσης (ΗΥ), Μαλαδάκη Μαρία (Χορός), Καμπουράκη Αργυρώ (Γραμ.), Καμπουράκη Κατερίνα Ομάδα 2η: Ανώνυμοι Γιαννούλος Ραφαήλ (ΗΥ), Γαρεφαλάκης Ραφαήλ (Χορός), Μανιαδάκη Στέλλα (Γραμ.), Καραγκιόζη Σταυρούλα Ομάδα 3η: Λεφτά υπάρχουν Παπαδάκη Στέλλα (ΗΥ), Ζουριδάκης Χρήστος (ΗΥ), Παπαδάκη Άσπα (Χορός), Σόρα Χριστίνα (Γραμ.), Θεοδωρίδης Χρήστος 2 Περιεχόμενα Στην ερευνητική εργασία συμμετείχαν οι μαθητές:........................................................................ 2 Περιεχόμενα.....................................................................................................................................3 Πρόλογος......................................................................................................................................... 4 Εισαγωγή ........................................................................................................................................ 5 Περιγραφή Μεθόδου........................................................................................................................6 Τεχνικές συλλογής δεδομένων........................................................................................................ 8 Α. Ερωτηματολόγια .................................................................................................................... 8 Β. Βιβλιογραφική έρευνα ......................................................................................................... 16 Συμπέρασμα ..................................................................................................................................32 Παράρτημα – Ερωτηματολόγιο για το Χορό.................................................................................33 3 Πρόλογος Η έρευνα αυτή διεξάγεται στα πλαίσια του μαθήματος Ερευνητική Εργασία (Project) της Α’ Τάξης ΕΠΑΛ. Πραγματοποιήθηκε στο 1 ο ΕΠΑΛ Μοιρών κατά τη διάρκεια του Α Τετραμήνου. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις καθηγήτριές μας Παπαδάκη Π. και Πλασταρά Α. Για τη βοήθεια και τη στήριξή τους καθώς και όλους τους μαθητές του 1 ου ΕΠΑΛ Μοιρών που βοήθησαν με τη συμμετοχή τους στη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων. 4 Εισαγωγή Στο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας γι’ αυτό το τετράμηνο επιλέξαμε το θέμα «Χορεύοντας στην Ελλάδα» γιατί μας φάνηκε ενδιαφέρον να μάθουμε για τους χορούς της ιδιαίτερης πατρίδας μας (Κρήτη) αλλά και από τα υπόλοιπα μέρη του τόπου μας. Ο χορός ήταν πάντα ένας ευχάριστος τρόπος έκφρασης των συναισθημάτων των ανθρώπων γι’ αυτό το λόγο τον συναντάμε σε πολλές εκδηλώσεις της καθημερινής ζωής, κυρίως στις χαρές, όπως ο γάμος, η βάφτιση, τα πανηγύρια. Ο τίτλος της εργασίας μας τράβηξε το ενδιαφέρον από την αρχή γιατί μας αρέσει γενικά να ασχολούμαστε με το χορό και με τις παραδόσεις του τόπου μας. Επίσης, οι περισσότεροι από εμάς συμμετέχουμε σε χορευτικά συγκροτήματα της περιοχής μας οπότε θα ήταν καλό να μάθουμε λεπτομέρειες για τους αγαπημένους μας χορούς. Επειδή όμως δε γνωρίζαμε πολλά πράγματα για χορούς από την υπόλοιπη Ελλάδα έπρεπε να ρωτήσουμε και να ψάξουμε πληροφορίες γι’ αυτούς. Σ’ αυτή την εργασία λοιπόν θα σας παρουσιάσουμε τα ερευνητικά μας ερωτήματα, τον τρόπο που συλλέξαμε τις πληροφορίες μας και κάναμε την έρευνά μας καθώς και τα αποτελέσματά της. 5 Περιγραφή Μεθόδου Στο πρώτο μάθημα κάναμε Καταιγισμό Ιδεών (Brainstorming), δηλαδή σε ένα χαρτόνι που στη μέση είχε τη φράση «Χορεύοντας στην Ελλάδα» γράψαμε ό,τι μας ερχόταν στο μυαλό σχετικά μ’ αυτό. Μετά καταλήξαμε στις κατηγορίες που φαίνονται στην επόμενη σελίδα. Από αυτές τις κατηγορίες βγάλαμε τα παρακάτω ερευνητικά ερωτήματα: 1. 1. Πόσα και ποια είδη χορών υπάρχουν στην Ελλάδα. 2. 2. Γιατί χορεύουμε και πού. 3. 3. Πού και πώς μπορούμε να μάθουμε να χορεύουμε Άρα σκοπός της έρευνάς μας ήταν να γνωρίσουμε καλύτερα τους χορούς που ήδη ξέραμε να χορεύουμε αλλά και να πάρουμε πληροφορίες και για άγνωστους προς εμάς χορούς από τα άλλα μέρη της Ελλάδας, όπως η Μακεδονία, η Θράκη, ο Πόντος. Ακόμα, θέλαμε να μάθουμε σε ποιες περιπτώσεις χορεύουν οι Έλληνες και πού μπορούμε να μάθουμε στην περιοχή μας, για παράδειγμα σε ποιες σχολές χορού μπορούμε να πάμε. 6 7 Τεχνικές συλλογής δεδομένων Για την έρευνά μας χρησιμοποιήσαμε δύο μεθόδους: τα ερωτηματολόγια και τη βιβλιογραφική έρευνα. Για να βρούμε ποιοι είναι οι δημοφιλέστεροι χοροί ανά περιοχή όπως και τους κυριότερους λόγους που χορεύει κάποιος επιλέξαμε την μέθοδο των ερωτηματολογίων. Για πληροφορίες σχετικά με τα είδη των χορών, την περιγραφή και την προέλευσή τους διαβάσαμε διάφορα βιβλία που βρήκαμε στις βιβλιοθήκες του σχολείου μας και ψάξαμε στο ίντερνετ. Α. Ερωτηματολόγια Στο τρίτο μάθημα η κάθε ομάδα βρήκε κάποιες ερωτήσεις που θα μπαίνανε στο ερωτηματολόγιο. Έτσι προέκυψε η φόρμα που βρίσκεται στο Παράρτημα. Η κάθε ομάδα μοίρασε από 28 ερωτηματολόγια στα παιδιά του σχολείου και έτσι μαζέψαμε τελικά 78 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. Μετά καταχωρήσαμε στο πρόγραμμα Excel τα αποτελέσματα της κάθε ερώτησης και από αυτά βγάλαμε διαγράμματα και συμπεράσματα που φαίνονται παρακάτω. Φύλο Φύλο Φύλο Άντρες 23 Γυναίκες 55 29% Άντρες Γυναίκες 71% Από τα ερωτηματολόγια που μοιράσαμε ανακαλύψαμε ότι οι περισσότεροι που τα έγραψαν ήταν γυναίκες (71%) ενώ λιγότεροι ήταν οι άντρες (29%). 8 Ηλικία Ηλικία Ηλικία κάτω από 20 21-25 26-30 31-35 36-40 41 και πάνω 31 6 9 8 6 16 κάτω από 20 21% 40% 21-25 26-30 31-35 8% 36-40 11% 12% 41 και πάνω 8% Οι περισσότεροι άνθρωποι ήταν κάτω από 20 χρονών (40%) αλλά αρκετοί ήταν πάνω από 41 (21%). Τόπος Διαμονής Τόπος διαμονής Ηράκλειο Μοίρες Σκούρβουλα Πετροκεφάλι Καπαριανά Χανιά Κύνθος, Κυκλάδες Γαλιά Ρουφάς Αγία Βαρβάρα Τήνος Μεγάλη Βρύση Ερ.1: Καταγωγή Καλυβιανή Κρήτη Δαφνές Νησιά Γέργερη Μακεδονία, Θράκη Αθήνα Στερεά Ελλάδα Σαλαμίνα Θεσσαλία Ρέθυμνο Πελοπόννησος Ξεροκάμπια Εξωτερικό Γερμανία Βούτες, Ηρακλείου Ανάληψη Άγιοι Δέκα 51 8 2 2 1 2 2 12 9 7 7 7 5 4 4 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 Ηράκλειο Τόπος διαμονής Μοίρες Σκούρβουλα Οι περισσότεροι άνθρωποι μένουνε Ηράκλειο και Μοίρες ενώ Πετροκεφάλι Καπαριανά αρκετοί σε άλλες κοντινές περιοχές της Μεσσαράς όπως Σκούρβουλα, Πετροκεφάλι κ.α. Υπάρχουν Χανιά όμως 7 Κύνθος,και Κυκλάδες Γαλιά άνθρωποί που μένουν εκτός Κρήτης. Ρουφάς Αγία Βαρβάρα Τήνος Ερώτηση 1 – Καταγωγή Μεγάλη Βρύση Καλυβιανή Καταγωγή Δαφνές 1% 3% 3% 3% 3% Κρήτη 12% Νησιά Μακεδονία, Θράκη Στερεά Ελλάδα Θεσσαλία Πελοπόνησσος Εξωτερικό 75% 9 Το 75% των ανθρώπων που ρωτήσαμε είναι Κρητικοί. Από τους υπόλοιπους οι πιο πολλοί είναι από νησιά (12%). Ερώτηση 2 – Χοροί του τόπου σας Οι πιο πολλοί είναι από την Κρήτη, αφού και οι πιο πολλοί άνθρωποι που ρωτήσαμε είναι Κρητικοί. Ερώτηση 2 Κρητικοί Χανιώτης Πεντοζάλης Σούστα 35 Μαλεβιζιώτης Σιγανός Καλαματιανός 30 Νησιώτικα Ανωγειανός πηδηχτός Παραδοσιακοί Μπαλος 25 Συρτό Λαϊκα Χασαποσέρβικα 20 Θρακιωτικα Μακεδονικοί Ποντιακ ά 15 Τσαμικος Απανομερήτης Γενικά Χοροί με κλαρίνο Ευρωπαικοι 10 5 30 Ζεμπεκικο Ερώτηση 3 0 Ερώτηση 3 – Χοροί από άλλα μέρη της Ελλάδας (εκτός του τόπου 25 20 15 10 5 0 Ζωναράδικος Καλαματιανό Καπάρι,Σουλάχος Τσάμικο Καστρινός Λαζέος Μπάλο Οριεντάλ ΠοντιακούςΣολαχό Χασάπικ ο Όχι Νησιώτικα κρητικούς Pop διαμονής Rock σας) Ζεϊμπέκικο Συρτος Πεντοζάλης Σιγανός Ροδίτικο Καραγκούνα Ικαριώτικος Χανιώτης Χασάπικο Θρακιώτικος Ηπειρώτικος Ποδαράκι Μενούσης Χανιά Ανώγεια Εβριτικους Κερκυρέικο Οριεντάλ Πελοπονησιακούς Μαλεβιζιώτης Βλάχικος 10 Χοροί από Γρεβενά Ευρωπαϊκοί Χασαποσέρβικο Ο πιο γνωστός χορός είναι ο Καλαματιανός. Επίσης πολύ γνωστοί είναι και ο Τσάμικος και ο Μπάλος. Αρκετοί άνθρωποι γνωρίζουν Ποντιακά και Νησιώτικα. Επίσης 7 άνθρωποι δε γνωρίζανε χορούς από άλλα μέρη. Ερώτηση 4 – Χοροί της περιοχής σας με προέλευση από άλλα μέρη Ερ.4: Χοροί της περιοχής από άλλα μέρη Καλαματιανός Μπάλος Όχι Συρτός/Χανιώτης Νησιώτικα Τσάμικο Ζεϊμπέκικο Λαϊκά Τσιφτετέλι Ποντιακά Θρακιώτικα Μενούσης Ποδαράκι Μικρά Ασία 42 13 10 4 4 2 1 1 1 1 1 1 1 1 Ερώτηση 4 Καλαματιανός Μπάλος Όχι Συρτός/Χανιώτης Νησιώτικα Τσάμικο Ζεϊμπέκικο Λαϊκά Τσιφτετέλι Ποντιακά Θρακιώτικα Μενούσης Ποδαράκι Μικρά Ασία Χασάπικο Σούστα 11 Χασάπικο Σούστα 1 1 Και πάλι ο Καλαματιανός είναι ο πιο δημοφιλής χορός και μετά έρχεται ο Μπάλος. Βέβαια 10 άνθρωποι δε γνωρίζουν κανένα χορό από άλλο μέρος. Ερώτηση 5 – Ίδιος χορός, διαφορετικά βήματα Ερώτηση 5 Ερ.5: Ίδιος Χορός-Διαφορετικός Τρόπος Συρτός/Χανιώτης Όχι Σιγανός Μαλεβιζιώτης Χανιά Ανωγειανός Πηδηχτός Ανώγεια Ρέθυμνο Καλαματιανός Σούστα Φουρφουράς 17 13 7 6 6 3 3 3 3 1 1 18 16 Συρτός/Χανιώτης 14 Όχι Σιγανός 12 Μαλεβιζιώτης 10 Χανιά Ανωγειανός Πηδηχτός 8 Ανώγεια 6 Ρέθυμνο Καλαματιανός 4 Σούστα Φουρφουράς 2 0 Οι πιο πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν ότι ο χορός με τις πιο πολλές παραλλαγές είναι ο Χανιώτης/Συρτός αλλά και 13 άτομα δεν ξέρουν καμιά παραλλαγή. Ερώτηση 6 – Σας αρέσει ο χορός; Ερώτηση 6 Ερ.6: Σας αρέσει να χορεύετε; Ναι Όχι 65 10 Όχι 13% Ναι 87% 12 Στο 87% των ανθρώπων αρέσει ο χορός ενώ στο 13% όχι. Ερώτηση 7 – Λόγοι για τους οποίους χορεύετε Ερώτηση7 Ερ.7: Λόγος για χορό Μου αρέσει Διασκέδαση Χαρά Παράδοση τόπου Ευχαρίστηση Κέφι Ψυχαγωγία Εκτόνωση Χωρίς λόγο Άσκηση Γάμος Λατρεία Έκφραση Χόμπυ Εντύπωση Παρέα Μου αρέσει 22 14 11 11 5 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 Διασκέδαση Χαρά Παράδοση τόπου 3% 3% 3% 6% 1%1%1%1%1% 1% 3% 3% 27% Ευχαρίστηση Κέφι Ψυχαγωγία Εκτόνωση Χωρίς λόγο Άσκηση 14% 18% 14% Γάμος Λατρεία Έκφραση Χόμπυ Εντύπωση Παρέα Οι περισσότεροι άνθρωποι χορεύουν γιατί τους αρέσει (22%) και το 14% χορεύει γιατί διασκεδάζει. Επίσης πολλοί άνθρωποι χορεύουν γιατί τους προκαλεί χαρά ή γιατί υποστηρίζουν την παράδοσή τους. Ερώτηση 8 – Εκδηλώσεις όπου χορεύετε 1% Ερ.8: Περιπτώσεις Όλα Γάμος Βάπτιση Χορεσπερίδες Πανηγύρι Σπίτι Παρέα Οικογενειακές Γιορτές 45 29 25 17 13 2 1 1 1% 2% Όλα 10% 33% 13% Γάμος Βάπτιση Χορεσπερίδες Πανηγύρι Σπίτι Παρέα 19% 21% Οικογενειακές Γιορτές Το 33% των ανθρώπων χορεύουν σε όλες τις εκδηλώσεις, το 21% σε γάμους και το 13 19% σε βαφτίσεις. Ερώτηση 9 – Αγαπημένος χορός Ερώτηση 9 Ερ.9: Αγαπημένος Χορός Μαλεβιζιώτης Χανιώτης Πεντοζάλης Σιγανός Σούστα Ανωγειανός Πηδηχτός Ζεϊμπέκικο Νησιώτικα Μπάλος Οριεντάλ Καλαματιανός Brake Dance Χασαποσέρβικος Απονωμερίτης Ζωναράδικος Ικαριώτικος 24 12 10 9 6 3 3 3 3 1 1 1 1 1 1 1 25 Μαλεβιζιώτης Χανιώτης 20 Πεντοζάλης Σιγανός Σούστα Ανωγειανός Πηδηχτός 15 Ζεϊμπέκικο Νησιώτικα Μπάλος Οριεντάλ 10 Καλαματιανός Brake Dance Χασαποσέρβικος Απονωμερίτης 5 Ζωναράδικος Ικαριώτικος 0 35 1 Χανιώτης Σιγανός Ο Μαλεβιζιώτης είναι ο αγαπημένος χορός των περισσότερων και ακολουθεί ο Σούστα Χανιώτης. Καλαματιανός Ερώτηση 10 – Ποιους χορούς χορεύετε 30 Μαλεβιζιώτης Πεντοζάλης Μπάλος 25 Κρητικά Νησιώτικα Ανωγειανός Πηδηχτός Χασαποσέρβικος 20 Τσάμικο Ξένα Ζεϊμπέκικο 15 Κανένα Όλους Ποντιακά 10 Απανωμερίτης Θρακιώτικα Ικαριώτικος Καραγκούνα 5 Λαϊκά Μακεδονικά Μενούσης 0 Τριζάλης Χασάπικο 14 Οι περισσότεροι άνθρωποι χορεύουν Χανιώτη και Σιγανό. Ερώτηση 11 – Πού μάθατε να χορεύετε Ερ.11: Πού μάθατε Σχολή Χορού Από συγγενείς/Φίλους Μόνος μου Σχολείο Σύλλογο 37 32 12 3 1 14% 4% 1% 43% Σχολή Χορού Από συγγενείς/Φίλους Μόνος μου Σχολείο Σύλλογο 38% Το 43% των ανθρώπων μάθανε να χορεύουν σε σχολές χορού ενώ το 38% από συγγενείς και φίλους. 15 Ερώτηση 12 – Γιατί μάθατε να χορεύετε Ερ.12: Γιατί μάθατε Μου αρέσει Για να μάθω την παράδοση Για να συμμετέχω σε εκδηλώσεις Για να εκφράζω συναισθήματα Χωρίς λόγο Ενδιαφέρον Όπου και να πας χορεύουν Για να χορεύω όταν χρειάζεται Έτσι μεγάλωσα Για διασκέδαση Ερώτηση 12 46 4 4 4 3 3 2 1 1 1 Μου αρέσει 50 Για να μάθω την παράδοση 45 40 Για να συμμετέχω σε εκδηλώσεις 35 Για να εκφράζω συναισθήματα 30 Χωρίς λόγο 25 Ενδιαφέρον 20 Όπου και να πας χορεύουν 15 Για να χορεύω όταν χρειάζεται 10 5 Έτσι μεγάλωσα 0 1 Για διασκέδαση Παραπάνω από τους μισούς ανθρώπους μάθανε να χορεύουν γιατί τους αρέσει, ενώ πολύ λίγοι μάθανε για να στηρίζουν την παράδοση ή μα συμμετέχουν σε εκδηλώσεις. Β. Βιβλιογραφική έρευνα Στους σύγχρονους νεοελληνικούς χορούς συναντώνται ρυθμοί και μουσικά μοτίβα της αρχαίας Ελλάδας. Οι νεοελληνικοί χοροί διαιρούνται ουσιαστικά σε δυο κατηγορίες: στους «συρτούς», στους «πηδηχτούς» και στις παραλλαγές αυτών. Η ονομασία του κάθε χορού συνήθως σχετίζεται με τον τόπο καταγωγής του (ο συρτός-καλαματιανός, ο μακεδονικός κ.α.) ή έχει την ονομασία κυρίων προσώπων (ο Μενούσης, ο Μανέτας). Επίσης, μπορεί να παίρνει την ονομασία του από τις διάφορες εποχές (ο πασχαλινός χορός), ή να προέρχεται από τις ονομασίες επαγγελμάτων (ο χορός των σφουγγαράδων) κ.α. Οι ελληνικοί χοροί παρουσιάζουν αξιοσημείωτη ποικιλία από παραλλαγές και επηρεάζονται μορφολογικά από τον τόπο καταγωγής τους. Είναι γνωστό ότι οι χοροί της ηπειρωτικής Ελλάδας έχουν «βαρύ» ύφος και για αυτό αποκαλούνται συχνά και «λεβέντικοι», σε αντίθεση με αυτούς της νησιωτικής Ελλάδας, οι οποίοι είναι περισσότερο «ανάλαφροι» και λυρικοί. Οι παραδοσιακοί χοροί στην Ελλάδα παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία. Κάθε περιοχή ή χωριό της Ελλάδας έχει τους δικούς του χορούς, οι οποίοι διαφέρουν από περιοχή σε 16 περιοχή ή ακόμη και από χωριό σε χωριό. Αυτή η διαφορά των χορών οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως το κλίμα, ο τρόπος ζωής των κατοίκων, οι πόλεμοι και οι καταστροφές. Οι χοροί χωρίζονται επίσης σε ανδρικούς γυναικείους και μικτούς .Και σε πανελλήνιους η εθνικούς και στους τοπικούς. Οι πανελλήνιοι χοροί είναι ο συρτός-καλαματιανός και ο τσάμικος ή κλέφτικος. Τοπικοί χοροί είναι οι ηπειρώτικοι, οι θρακιώτικοι, οι νησιώτικοι, οι κρητικοί, οι χοροί της Μακεδονίας, οι ποντιακοί και άλλοι. Ο κάθε χορός χορεύεται διαφορετικά, έχει τη δική του μουσική και το όνομά του έχει κάποια σημασία. Έχουμε αναλύσει χορούς από όλη την Ελλάδα όπως θα δείτε παρακάτω. 1. Μακεδονία Η Μακεδονία είναι ιστορική περιοχή της βαλκανικής χερσονήσου στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Η Μακεδονία σήμερα αποτελεί γεωγραφικό διαμέρισμα, το μεγαλύτερο σε έκταση, της Ελληνικής επικράτειας οριζόμενο προς Β. από τα σύνορα με την Π.Γ.Δ.Μ. (F.Y.R.O.M.), και Βουλγαρία, προς Ν. από τη Θεσσαλία και Αιγαίο Πέλαγος, προς Α. από τη Δυτική Θράκη και Δ. από την Ήπειρο και Αλβανία Η Μακεδονία έχει διαφόρους χορούς όπως τον Σταγκαίνα, τον τρίπατη. Ο Ζαλιστός που είναι στην περιοχή της Ημαθίας, τον Μακρινίτσα, τον νιζαμικο εμείς από αυτούς επιλέξαμε να αναλύσουμε δυο τους Σταγκαίνα και τον τρίπατη. I. Σταγκαίνα. Μικτός, γυναικείος και αντρικός χορός, που χορεύεται στην περιοχή της Αριδαίας. Κυρίως γαμήλιος χορός που χορεύεται από τους νιόπαντρους και τους συμπεθέρους. Μπροστά χορεύουν οι άνδρες και ακολουθούν οι γυναίκες. Όπως πάρα πολλοί μακεδονικοί χοροί είναι διμερής χορός που αποτελείται από ένα αργό και ένα γρήγορο μέρος. Το αργό αποτελείται από 9 βήματα και η λαβή είναι από τους ώμους. Στο γρήγορο μέρος η λαβή αλλάζει και οι χορευτές πιάνονται από τις παλάμες με τους αγκώνες τεντωμένους. Βήματα : Α Μέρος 1: Το δεξί προς τη φορά του κύκλου 17 2: Το αριστερό σε άρση δίπλα από το δεξί. 3: Το αριστερό πατάει πάνω από το δεξί, προς τη φορά. 4: Το δεξί προς τη φορά σε διάσταση. 5: Το αριστερό πατάει εμπρός και προς το κέντρο του κύκλου με σύγχρονη άρση του δεξιού ποδιού πίσω, ενώ το μέτωπο είναι προς τη φορά. 6: Το δεξί πίσω στη θέση του. 7: Το αριστερό βήμα πίσω με μέτωπο στη φορά. 8: Το δεξί προς τα πίσω σε διάσταση, με μέτωπο στη φορά. 9: Το αριστερό μικρό βήμα προς τη φορά. Β’ Μέρος Επαναλαμβάνονται τα ίδια βήματα με το αργό μέρος, πιο πηδηχτά, ζωηρά και γρήγορα. Δίνεται έμφαση στο 5-6 με αναπήδηση στο δεξί, όπως και στο 8-9 με αναπήδηση στο αριστερό. II. Τρίπατη. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες στη Μακεδονία και Θράκη, που προέρχονται από την Ανατολική Ρωμυλία, και με λαβή των χεριών απ’ τις παλάμες. Ο χορός αποτελείται από δύο μέρη των (7) βημάτων. Αρχική θέση είναι η προσοχή και μουσικό μέτρο τα 2/4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΗΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α Αρχίζοντας με το δεξί πόδι, και με το αριστερό πάνω από το δεξί, κάνουμε (5) πηδηχτά βήματα προς τη φορά. Στο (6,7), έρχεται το αριστερό πόδι κοντά στα δάχτυλα του δεξιού και χτυπάει δύο φορές το έδαφος με όλο το πέλμα .Τα παραπάνω (7) βήματα εκτελούνται με μικρή στροφή του σώματος προς τα δεξιά. Αρχίζοντας τώρα με το αριστερό πόδι, εκτελούμε τα ιδία βήματα προς τα αριστερά και μικρή στροφή του σώματος (αριστερά). Στο (6,7) έρχεται το δεξί πόδι κοντά στα δάχτυλα του αριστερού και χτυπάει δυο φορές το έδαφος με όλο τα πέλμα. Τα βήματα του Α μέρους. Που επαναλαμβάνονται μια φορά ακόμη (δεξιά-αριστερά), μπορεί να γίνουν και με ρυθμική αιώρηση των χεριών μπροστά-πίσω (Σχ.50).Η αιώρηση των χεριών, που γίνεται μέχρι το 5ο βήμα γιατί στο 6ο και 7ο παραμένουν στην προσοχή, αρχίζει όπως ακριβός και στον Καστρινό. Τα προς τα αριστερά βήματα μπορούν να γίνουν και με τι πλάτη προς τα πίσω ΜΕΡΟΣ Β 18 Στο (1), φέρουμε το δεξί πόδι στη διάσταση και σε μικρή απόσταση από το αριστερό. Στο (2) έρχεται το αριστερό πόδι κοντά στα δάχτυλα του δεξιού και χτυπάει μια φορά το έδαφος με όλο το πέλμα .Στο (3), έρχεται το αριστερό πόδι στη διστάσει και σε μικρή απόσταση από το δεξί. Στο (4), έρχεται το δεξί πόδι κοντά στα δάχτυλα του αριστερού και χτυπάει μια φορά το έδαφος με όλο το πέλμα. Στο (5), το δεξί πόδι στη διάσταση και σε μικρή απόσταση από το αριστερό. Στο (6,7), έρχεται το αριστερό πόδι κοντά στα δάχτυλα του δεξιού και χτυπάει δυο φορές το έδαφος με όλο το πέλμα. Τα βήματα του Β ου μέρους, που επαναλαμβάνονται μια φορά ακόμη αλλά με το αριστερό πόδι προς τα αριστερά, μπορούν να γίνουν και λίγο πηδηχτά, κάθε φορά δηλ. που βγαίνει το αριστερό η το δεξί πόδι στην διάσταση, και με μικρή στροφή του σώματος αντίστοιχα. 2. Στερεά Ελλάδα Αντίθετα με τον Μοριά ή Ρούμελη, στο δυτικό κυρίως τμήμα της, παραμένει μια συντηρητική περιοχή που διαφύλαξε πολλά στοιχειά της παραδοσιακής ζώνης με την εποχή ακόμη τις Κλεφτουριάς Στερεά Ελλάδα έχει διαφόρους χορούς όπως τον Τσάμικο τον Συρτοκαλαματιανό, τον Συρτό της τάρτας κ.α. Εμείς θα αναλύσουμε δυο από αυτούς τον Τσάμικο και τον Συρτό της τάρτας. I. Τσάμικος. Ανδρικός χορός, από τους πιο λεβέντικους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Θεωρείται όπως και ο Συρτός Καλαματιανός, πανελλήνιος χορός γιατί χορεύεται στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας. Το όνομά του το πήρε από την Τσαμουριά ή Τσάμικο της Ηπείρου. Λέγεται και «κλέφτικος» γιατί χορευόταν από τους κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας. 19 Βήματα. 1: Το δεξί πόδι προς τη φορά και λίγο πίσω. 2: Το αριστερό προς τη φορά, τα δάχτυλα προς το κέντρο. 3: Το δεξί προεκβολή στο κέντρο ελαφρά στα δάχτυλα. 4: Το δεξί σε προεκβολή πίσω και λίγο δεξιά. 5: Το αριστ. προεκβολή στο κέντρο, ελαφρά στα δάχτυλα. 6: Το αριστερό βήμα δεξιά. 7: Το δεξιό βήμα δεξιά και τα δάχτυλα προς το κέντρο 8: Πήδημα στο δεξιό - Άρση του αριστ. λυγισμένου πίσω. 9: Το αριστερό πόδι αριστερά (αντίστροφα στη φορά) 10: Το δεξί πόδι αριστερά. 11: Το αριστερό πόδι αριστερά. 12: Πήδημα στο αριστερό και άρση του δεξιού προς τα αριστερά και πάνω 13: Το δεξιό πόδι βήμα δεξιά, (μέτωπο προς τη φορά.) 14: Το αριστερό βήμα δεξιά με τα δάχτυλα προς το κέντρο. 15: Το δεξί βήμα δεξιά, στα δάχτυλα, που στρέφουν προς το κέντρο. 16: Το δεξί χιαστί μπροστά από το αριστερό, στην άκρη των δαχτύλων. Αν παραληφθούν τα βήματα 13-16, τότε προκύπτει ο τσάμικος των 12 βημάτων. Ο τσάμικος των οκτώ βημάτων χορεύεται ως εξής: 1: Το δεξί προς τη φορά και λίγο πίσω 2: Το αριστερό μπροστά από το δεξί προς τη φορά, 3: Το δεξί προς τη φορά. 4 : Το αριστερό σε άρση μπροστά από το δεξί. 5 : Το αριστερό, αριστερά, στη διάσταση 6 : Το δεξί προς τα αριστερά. 7 : Το αριστερό προς τα αριστερά, στη διάσταση. 8 : Το δεξί σε άρση μπροστά από το αριστερό. II. Συρτός της τάρτας. Ο χορός αυτός που χορεύεται κυρίως στην περιοχή των Μεγάρων σε ρυθμό 2/4, 20 έχει πάρει τις κινήσεις του από τη ζωή των ψαράδων. Ανάλογα με την εθιμική περίσταση, παρουσιάζει διάφορες παραλλαγές που αποδίδονται με διαφορετικό ρυθμό και χορευτικό μοτίβο, προσαρμοσμένο προς την ανάλογη εορτάσιμη ημέρα του χρόνου. Βήματα: 1: Το δεξί πόδι, βήμα δεξιά. 2: Το αριστερό πόδι βήμα αριστερά. 3: Το δεξί πόδι, βήμα δεξιά. 4: Το αριστερό πόδι βήμα δεξιά στα δάκτυλά του ,ελαφρώς τεντωμένο. Συγχρόνως όμως το δεξί γόνατο λυγίζει και το σώμα κλίνει αριστερά, ώστε το κεφάλι, ο κορμός και το αριστερό πόδι να ευθυγραμμιστούν. 5: Το αριστερό πόδι, εν συνεχεία, αφού τεντωθεί το δεξί, εκτελεί βήμα αριστερά. 6: Το δεξί πόδι βήμα αριστερά, στα δάκτυλα ελαφρώς τεντωμένο. Συγχρόνως όμως το αριστερό γόνατο λυγίζει και το σώμα κλίνει δεξιά, ώστε το κεφάλι, ο κορμός και το αριστερό πόδι να ευθυγραμμιστούν. Ποικιλία Πρώτη 1-3: Χορεύονται κανονικά, αλλά στο 3 το δεξί στρέφει προς το κέντρο. 4: Το αριστερό πόδι μισό βήμα δεξιά και πίσω του δεξιού, με ελαφριά στήριξη στα δάχτυλα, στρέφοντας αριστερά. Συγχρόνως τα γόνατα και των δύο ποδών λυγίζουν ελαφριά και τεντώνουν. 5: Το αριστερό πόδι βήμα αριστερά, με τα δάκτυλα στραμμένα στο κέντρο. 6: Το δεξί πόδι μισό βήμα αριστερά και πίσω από το αριστερό, με ελαφριά στήριξη στα δάχτυλα, στρέφοντας δεξιά. Συγχρόνως τα γόνατα και των δύο ποδών λυγίζουν ελαφριά και τεντώνουν. Ποικιλία Δεύτερη 1 : Το δεξί πόδι βήμα δεξιά και πίσω. (με την πλάτη προς τη φορά) 2: Το αριστερό πόδι βήμα δεξιά και πίσω από το δεξί. ( Η πλάτη επίσης στραμμένη προς τη φορά). Τα υπόλοιπα βήματα χορεύονται κανονικά. 3. Κρήτη 21 Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το 5ο μεγαλύτερο στη Μεσόγειο, καλύπτει μια περιοχή 8.336 km². Πρωτεύουσα καθώς και μεγαλύτερη πόλη της είναι το Ηράκλειο. Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της είναι περίπου 35° Β 24°. Στην Κρήτη υπάρχουν αρκετοί χοροί, από διαφορετικά μέρη του νησιού, που μοιράζονται την ονομασία σιγανός, καθώς και πολλοί άλλοι, επίσης από διαφορετικά μέρη, που μοιράζονται την ονομασία πηδηχτός. Με λίγα λόγια, έχουμε πολλούς διαφορετικούς πηδηχτούς και πολλούς διαφορετικούς σιγανούς στην Κρήτη. Όπως ανωγειανός πηδηχτός μαλεβιζιώτης, χανιώτης, σιγανός πεντοζάλης κ.λπ. Εμείς επιλέξαμε δύο από αυτούς τον ΣΙΓΑΝΟ και τον ΜΑΛΕΒΙΖΙΩΤΗ. I. Σιγανός Λέγεται και Χορός του Θησέα ή Χορός της Νύφης. Πιστεύεται ότι αποτελεί αναπαράσταση της πορείας του Θησέα μέσα στο Λαβύρινθο. Οι χορευτές είναι σφιχταγκαλιασμένοι και βαδίζουν με μικρά σιγανά βήματα, με τον πρωτοχορευτή να φαίνεται ότι σέρνει την ανθρώπινη αυτή αλυσίδα προσπαθώντας να την οδηγήσει έξω από το Λαβύρινθο στη σωτηρία. Σιγά σιγά μετατρέπεται σε γρήγορο πεντοζάλη. Είναι χορός αργός και ίσως γι αυτό ονομάστηκε έτσι. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες σε κύκλο. Διάφορες μορφές του χορού συναντώνται στους νομούς Ρεθύμνου, Ηρακλείου και Λασιθίου. Μέχρι πριν μερικά χρόνια ήταν ο χορός της νύφης στην Κεντρική και Ανατολική Κρήτη και το λέμε αυτό γιατί στις μέρες μας ο χανιώτικος (συρτός) έχει επικρατήσει να είναι ο χορός της νύφης στα περισσότερα μέρη της Κρήτης. Στο νομό Ρεθύμνου ο χορός έχει μουσικό μέτρο 2/4, 8 βήματα και λαβή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων ή θηλυκωτή. Στο νομό Ηρακλείου ο χορός έχει μουσικό μέτρο 2/4, 6 βήματα και λαβή χιαστί. Στο νομό Λασιθίου είδος σιγανού χορού αποτελεί ο ξενομπασάρης, που είναι χορός της επαρχίας Ιεράπετρας. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4 , τα βήματά του 6 και η λαβή χιαστί ή θηλυκωτή ή από τις παλάμες στο ύψος των ώμων. Είναι χορός που βηματικά προσιδιάζει με το σιγανό που χορεύεται στο νομό Ηρακλείου, αν και δεν τον έλεγαν ποτέ έτσι στην Ιεράπετρα. Η ονομασία του οφείλεται στη μαντινάδα που τραγουδιέται πάντα πρώτη κατά τη διάρκεια του χορού: «Ξενομπασαρικάκι μου ξενομπασάρικό μου, σγουρό βασιλικάκι μου και να ‘σουνε δικό μου» 22 II. Μαλεβιζιώτης Ο Μαλεβιζιώτης ή Μαλεβιζιώτικος ή Καστρινός, ή πηδηχτός είναι ο γρηγορότερος και ζωηρότερος χορός της Κρήτης. Μαλεβιζιώτης ονομάζεται γιατί φαίνεται ότι στην επαρχία Μαλεβιζίου πήρε την τελική του μορφή. Καστρινός εξαιτίας του Με-γάλου Κάστρου όπως λεγόταν παλαιότερα το Ηράκλειο. Θεωρείται κατάλοιπο του αρχαίου μινωικού πολεμικού χορού Πυρρίχιου και αναπαριστά τις προσπάθειες κα-τάληψης και άμυνας του Μεγάλου Κάστρου στις διάφορες στιγμές της ιστορίας του. Είναι ένας χορός αλματώδης ο οποίος ολοκληρώνεται σε δεκαέξι βήματα, (οκτώ μπροστά και οκτώ πίσω). Χορεύεται σε ρυθμό με μέτρο 2/4, τη συνοδευτική μουσική παίζουν βιολί ή λύρα με λαγούτο, μαντολίνο ή ασκομαντούρα στα ορεινά. Ο χορός αυτός είναι ενθουσιώδης και δυναμικός. Χορεύεται κυκλικά με τα χέρια πιασμένα από τις παλάμες στο ύψος των ώμων και τους αγκώνες λυγισμένους. Εξελίσσετε με λεβεντιά και ενθουσιασμό και αφήνει τον χορευτή η τη χορεύτρια που σέρνει το χορό να αυτοσχεδιάσει χωρίς να την περιορίζει ιδιαίτερα ο σκοπός. Στο χορό αυτό ο χορευτής που κρατάει πρώτος έχει τη δυνατότητα αποσπώμενος του κύκλου να κάνει άλματα στριφογυριστά να συνθέσει πολλαπλούς αυτοσχέδιου ενθουσιώδης βηματισμούς και αν είναι καλός γνωστής των Κρητικών χορών να συνθέσει μια δική του χορευτική πράξη. Η γυναίκα στην Κρήτη πιάνει συχνά μπροστά έχοντας και εκείνη τη δυνατότητα με λεπτεπίλεπτους ελαφρά αλματώδης βηματισμούς, με στροφές, να συνδυάσει ποικίλες παραλλαγές βηματισμών ή σε συνδυασμό με το δεύτερο μαζί εκτελούν μια χορευτική πράξη. 23 4. Ήπειρος Η περιοχή Ήπειρος είναι το γεωγραφικό διαμέρισμα της Ελλάδας που εκτείνεται στο βορειοδυτικό άκρο της χώρας. Αποτελείται από τους νομούς Άρτας, Ιωαννίνων, Πρέβεζας και Θεσπρωτίας. Στην Ήπειρο υπάρχουν 10 χοροί…(Τσάμικο, Κλειδωτός, Ζαγορίσιος, Κοφτός, Παλαμάκια, Πέρδικα, Συρτός στα τρία, Παραμυθιώτικος, Καραματάτικος, Πάπιγκο). Εμείς από τους 10 χορούς θα αναλύσουμε τον Τσάμικο. I. Τσάμικος ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ο Τσάμικος είναι παραδοσιακός ελληνικός χορός. Παλαιότερα χορεύονταν από άνδρες αλλά στην σύγχρονη εποχή παίρνουν μέρος και γυναίκες. BHMATA: Ανδρικός χορός, από τους πιο λεβέντικους ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς. Θεωρείται όπως και ο Συρτός Καλαματιανός, πανελλήνιος χορός γιατί χορεύεται στις περισσότερες περιοχές 24 της Ελλάδας. Το όνομά του το πήρε από την Τσαμουριά ή Τσάμικο της Ηπείρου. Λέγεται και «κλέφτικος» γιατί χορευόταν από τους κλέφτες την εποχή της Τουρκοκρατίας. Ανάλογα με την περιοχή, συναντάμε διάφορες μορφές Τσάμικου, με 8, 12, 14 και 16 βήματα. Στα ορεινά της Ρούμελης για παράδειγμα προτιμούν τα 8 βήματα, ενώ αντίθετα στην Πελοπόννησο τον χορεύουν με τα 14. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτός που σέρνει το χορό, χορεύει στον τόπο, αυτοσχεδιάζει δηλαδή, κάνοντας πηδήματα, ψαλίδια, στροφές επιδεικνύοντας έτσι την λεβεντιά του και τις χορευτικές τους ικανότητες. Όταν ο πρώτος αυτοσχεδιάζει εκτελώντας φιγούρες, οι υπόλοιποι χορευτές ακολουθούν με τα βήματα της περιοχής ή επαναλαμβάνοντας συνέχεια τα 2 πρώτα βήματα του τσάμικου, προς τη φορά του κύκλου. Αντίθετα με την Ήπειρο, οι κινήσεις των Πελοποννήσιων χορευτών ήταν πιο απελευθερωμένες, με πηδήματα κλπ, ενώ στην Ήπειρο, κυριαρχούσε το αργό, βαρύ πάτημα. Τα βήματα του χορού είναι τα εξής: 1: Το δεξί πόδι προς τη φορά και λίγο πίσω. 2: Το αριστερό προς τη φορά, τα δάχτυλα προς το κέντρο. 3: Το δεξί προεκβολή στο κέντρο ελαφρά στα δάχτυλα. 4: Το δεξί σε προεκβολή πίσω και λίγο δεξιά. 5: Το αριστ. προεκβολή στο κέντρο, ελαφρά στα δάχτυλα. 6: Το αριστερό βήμα δεξιά. 7: Το δεξιό βήμα δεξιά και τα δάχτυλα προς το κέντρο 8: Πήδημα στο δεξιό – άρση του αριστ. λυγισμένου πίσω. 9: Το αριστερό πόδι αριστερά (αντίστροφα στη φορά) 10: Το δεξί πόδι αριστερά. 11: Το αριστερό πόδι αριστερά. 12: Πήδημα στο αριστερό και άρση του δεξιού προς τα αριστερά και πάνω 13: Το δεξιό πόδι βήμα δεξιά, (μέτωπο προς τη φορά.) 14: Το αριστερό βήμα δεξιά με τα δάχτυλα προς το κέντρο. 15: Το δεξί βήμα δεξιά, στα δάχτυλα, που στρέφουν προς το κέντρο. 16: Το δεξί χιαστί μπροστά από το αριστερό, στην άκρη των δαχτύλων. Αν παραληφθούν τα βήματα 13-16, τότε προκύπτει ο τσάμικος των 12 βημάτων. 25 5. Πελοπόννησος Οι περισσότεροι διαδεδομένοι χοροί είναι ο συρτός Καλαματιανός και ο Τσάμικος. Ο συρτός Καλαματιανός απαντά σ όλη σχεδόν την στεριανή Ελλάδα και τον τελευταίο αιώνα έχει εισχωρήσει και στα νησιά. Η καταγωγή του είναι στερεολλαδίτικη . Εμείς θα αναλύσουμε δύο από αυτούς τους χορούς: I. ΤΣΑΜΙΚΟΣ Ο Τσάμικος είναι παραδοσιακός ελληνικός χορός. Χορεύεται σε κύκλο με ρυθμό 3/4. Παλιότερα τσάμικο χορεύονταν μόνο από άνδρες, αλλά στη σύγχρονη εποχή παίρνουν μέρος και γυναίκες. Ο χορός έχει τα ίδια βήματα καθ' όλη τη διάρκεια της μουσικής και δεν αλλάζουν τα βήματα κάποια στιγμή ενώ χορεύεται. Το άτομο που χορεύει στη μία άκρη και οδηγεί τους άλλους, συνηθίζει να κάνει φιγούρες. Έτσι ο χορός επικεντρώνεται κυρίως στον «πρώτο» - π.χ. μπορεί να σταματάει το χορό και να αρχίζει να κάνει φιγούρες, και τότε οι άλλοι μένουν στάσιμοι και παρακολουθούν το άτομο αυτό, και μετά μπορεί να συνεχίσει το χορό με τα κανονικά βήματα. 26 II. ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ Ο καλαματιανός, είναι ένας συρτός χορός που χορεύεται σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, διαφοροποιούμενος ελάχιστα, σε ότι αφορά το ύφος του και το ρυθμό. Το χορευτικό του μοτίβο απαρτίζεται από 12 κινήσεις που χορεύονται συγχρόνως απ’ όλους τους χορευτές. και επαναλαμβάνονται σ’ όλη τη διάρκεια του χορού, στρωτά για τις γυναίκες και λίγο πιο πηδηχτά για τους άνδρες. 6. Επτάνησα Κάθε νησί παρουσιάζει και ιδιαίτερους τοπικούς χορούς όπως: Ρούγα ,Αϊ Γιώργης, Κορακιανίτικος (Κέρκυρα), Γυρτός, Απαλός (Κεφαλονιά), Γιαργυνός ,Μεγάλος Ζακυνθινός ,Άμοιρη (Ζάκυνθος), Μηλίτσα, Μπάλος, Τσάμικος ,Διπλός χορός ή Μπερατιανός (Λευκάδα) κ.α. Εμείς θα αναλύσουμε δύο από αυτούς τους χορούς : I. ΜΠΑΛΟΣ 27 Ο μπάλος είναι νησιώτικος αντικριστός χορός. Υπάρχει αρκετή ελευθερία όσο αφορά τόσο στις κινήσεις όσο και στις φιγούρες. . Οι κινήσεις του χορού είναι κομψές και οι δύο χορευτές κρατούν μαντήλια. II. ΣΟΥΣΤΑ Η προέλευσή του είναι από το νομό Ρεθύμνης, γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται συχνά «ρεθεμνιώτικη σούστα», αν και από τους ίδιους τους χορευτές της πόλης και των χωριών του Ρεθέμνους λεγόταν και λέγεται πάντα απλώς σούστα. Είναι ζευγαρωτός χορός, χορεύεται από ζεύγη άνδρα και γυναίκας, ιδιαίτερα ερωτικός, με πολλές φιγούρες των χεριών ενώ τα βήματα των ποδιών παραμένουν σχεδόν πάντα ίδια (ή γίνονται σταυρωτά για λίγη ώρα, ως φιγούρα). 7. Θράκη H Θράκη είναι μια ιστορική και γεωγραφική περιοχή των Βαλκανίων στην νοτιοανατολική Ευρώπη….. Η Θράκη είναι χώρα της Βαλκανικής Χερσονήσου στα ΒΑ της Ελλάδας. Κατά την προομηρική περίοδο περιλάμβανε επίσης τη Νότια Μακεδονία και μέρος της Θεσσαλίας. Σήμερα είναι μοιρασμένη ανάμεσα σε τρία γειτονικά κράτη: Ελλάδα, Τουρκία, Βουλγαρία…. Χοροί όλοι: Στην Θράκη υπάρχουν πολλοί και διάφοροι χοροί όπως: Ζωναράδικος, Συγκαθιστός, Μαντηλάτος, Γίκνα, Κουσευτός κλπ.. Αλλά εμείς θα αναλύσουμε μόνο δύο… 1)Ζωναράδικος 2)Μαντηλάτος…… Ο Ζωναράδικος είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς χορούς που έχουμε στα ερωτηματολόγια…. I. Zωναράδικος: 28 Θρακιώτικος χορός, που χορεύεται με διάφορες μορφές, σε όλη τη Θράκη αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου έχουν εγκατασταθεί πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία. Οφείλει την ονομασία του στη λαβή που χρησιμοποιούν οι χορευτές. Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες· οι άνδρες πιάνονται στην αρχή ο ένας μετά τον άλλον και ακολουθούν οι γυναίκες δηλαδή αν τα βήματά του είναι συρτά πολύ τότε λέγεται 'ντούζκος' και όταν γίνονται πολύ γρήγορα και πηδηχτά τότε γίνεται ο 'τσέστος', μια χορογραφία του ζωναράδικου που είναι ένας πολύ γρήγορος και εντυπωσιακός χορός που χορεύεται μόνο από άντρες. Χαρακτηριστικό του είναι τα σβέλτα βήματα. Ο χορός Ζωναράδικος είναι γρήγορος και ζωηρός…. Και ονομάστηκε Ζωναράδικος επειδή οι χορευτές χρησιμοποιούσαν ως λαβή το πιάσιμο από τα ζωνάρια.. II. Mαντηλάτος: Χορεύεται από άνδρες και γυναίκες οι οποίοι κρατούν μαντίλια. Είναι αντικριστός χορός και γι’ αυτό λέγεται και καρσιλαμάς (καρσί = αντίκρυ). Χορεύεται κυρίως στους γάμους, όταν οι συγγενείς πηγαίνουν να πάρουν τη νύφη ή τον κουμπάρο για την εκκλησία. Τα βήματα του χορού είναι εξάρια. Τα χέρια κατά τη διάρκεια των βημάτων κινούνται ελεύθερα το ένα μπροστά και το άλλο πίσω, ή και τα δύο στην έκταση: Κάνουμε μια αναπήδηση στο αριστερό πόδι με σύγχρονη άρση του δεξιού μπροστά λυγισμένο… Τα βήματα: Ζωναράδικος: 1: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα στη φορά. 2: Το αριστερό σταυρώνει πάνω από το δεξί και πατάει στη φορά. 3: Το δεξί πατάει με όλο το πέλμα στη φορά, σε διάσταση 4α: Το δεξί λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του απ’ το έδαφος, ενώ ταυτόχρονα το αριστερό έρχεται ελαφρά λυγισμένο, σε άρση, διαγώνια αριστερά. 4β: Το δεξί πατάει σε όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το αριστερό παραμένει σε άρση στη θέση του. 5: Το αριστερό πατάει λίγο πίσω από τη φτέρνα του δεξιού. 6α: Το αριστερό λυγίζει και σηκώνεται η φτέρνα του από το έδαφος, ενώ το δεξί έρχεται ελαφρά λυγισμένο σε άρση διαγώνια δεξιά. 6β: Το αριστερό πατάει σε όλο το πέλμα στη θέση του, ενώ το δεξί παραμένει ε άρση στη θέση του… Βήματα Μαντηλάτου: 1α: Κάνουμε μια αναπήδηση στο αριστερό πόδι με σύγχρονη άρση του δεξιού μπροστά λυγισμένο. 1β: Το δεξί πόδι πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο. 2: Το αριστερό πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο. 29 3: Το δεξί πατάει προς τα εμπρός, σχεδόν στη θέση του. 4α: Κάνουμε μια αναπήδηση πάνω στο δεξί πόδι, ενώ το αριστερό έρχεται προς τα εμπρός σε άρση λυγισμένο. 4β: Το αριστερό πόδι πατάει προς τα εμπρός, ενώ το δεξί σηκώνεται λίγο. 5: Το δεξί πατάει σχεδόν στη θέση του, ενώ το αριστερό σηκώνεται λίγο. 6: Το αριστερό πόδι πατάει προς τα εμπρός σχεδόν στη θέση του. 8. Πόντος Στην γεωγραφική θέση του πόντου και στις ιστορικές συνθήκες που επικράτησαν εκεί οφείλεται, κατά κύριο λόγο, η ιδιομορφία της ποντιακής μουσικοχορευτικής παράδοσης. ΠΟΝΤΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ Κοτσαρι χορός της περιοχής Καρς. από παν κιεκα, χορός περιοχής ματσουκας, μια μορφή τικ.. αρματσουκ, χορός της περιοχής Καυκάσου (σοχουμ-κάρας). Ατσιαπατ, πολεμικος χορός (αργή μορφή σερας, της περιοχής Πλατάνων). Γεμουρα, χορός των παραθαλάσσιων χωριών τικ… Γιαματαν, χορός με βάση το ομαλά του Κάρς συνηθισμένος τόσο στο Κάρς όσο και στην παϊπουρτη. Τικ μονον, χορός της περιοχής Ματσουκας, με 6 βήματα. Κοτς, παμποντιακος χορός (κοτς=φτερνα). Ομαλ’ Τραπεζούντας(τραπεζουνταίικον ομαλ). Σέρα πολεμικός χορός ονομαζόμενος τονγιαλιδικον, στην περιοχή τούγιας. Εμείς διαλέξαμε τους εξής δύο: ΤΙΚ(ΜΟΝΟ) ΚΑΙ ΚΟΤΣΑΡΙ. I. τικ (μονό) Χορεύεται από άντρες και γυναίκες στην περιοχή Ματσούκας, δυτικά του Ν. Τραπεζούντας, με λαβή των χεριών από τις παλάμες και λυγισμένους αγκώνες. Σήμερα χορεύεται από όλους τους Πόντιους της Ελλάδας. Χαρακτηριστικό αυτού του χορού είναι το σπάσιμο των γονάτων και το σουστάρισμα και όχι το τρέμουλο που συνήθως διακρίνει τους ποντιακούς χορούς. Ο χορός αποτελείται από 6 βήματα. Αρχική θέση είναι η προσοχή. II. Το κότσαρι 30 Το κότσαρι είναι ένας από τους γνωστότερους ποντιακούς χορούς και ίσως ο περισσότερο φημισμένος ποντιακός χορός μετά τον χορό σέρα. Οι χορευτές πιάνονται από τους ώμους σε κύκλο ή ημικύκλιο. Τα βήματα-μέτρα του χορού είναι οκτώ και χωρίζονται σε δύο χορευτικές εικόνες. Η πρώτη χαρακτηρίζεται από τα τέσσερα πρώτα μέτρα, στα οποία εκτελούνται δυο κουτσά βήματα και δύο επιτόπιες αναπηδήσεις πάνω στην αριστερή φτέρνα. Τα επόμενα τέσσερα είναι απλά και μεταφέρουν το χορό προς τα δεξιά. Ο χορός κότσαρι παραδοσιακά ήταν αντρικός χορός. 31 Συμπέρασμα Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η έρευνά μας ήταν κυρίως περιγραφική καθώς ο κύριος στόχος της ήταν να μελετήσει και να μάθει για τη χορευτική παράδοση της Ελλάδας γενικότερα, και πιο ειδικά για συγκεκριμένους χορούς ανά περιοχή. Ένα από τα συμπεράσματα που βγάλαμε από την ανάλυση των ερωτηματολογίων είναι ότι όσοι ζουν στην Κρήτη δε γνωρίζουν χορούς από τα υπόλοιπα μέρη της Ελλάδας και η γνώση τους περιορίζεται στη δική τους περιοχή. Επίσης, στους περισσότερους ερωτηθέντες αρέσει ο χορός, είτε ξέρουν να χορεύουν είτε όχι, γιατί τους γεμίζει χαρά και τον έχουν συνδυάσει με κάθε ευχάριστη στιγμή της ζωής τους. Επιπλέον, στους πιο πολλούς αρέσει να στηρίζουν την παράδοση του τόπου τους γι’ αυτό και δεν είναι λίγοι όσοι μαθαίνουν να χορεύουν σε κάποια σχολή χορού. Τέλος, καταλήξαμε στο ότι το ενδιαφέρον βρίσκεται κυρίως στους Κρητικούς χορούς γι’ αυτό και θα χρειαστεί περαιτέρω έρευνα πάνω σε αυτούς στο μέλλον. 32 Παράρτημα – Ερωτηματολόγιο για το Χορό Ερωτηματολόγιο με θέμα τους χορούς στην Ελλάδα Φύλο: Άντρας Ηλικία: ……… Γυναίκα Τόπος ……………………………………………………………………….. Διαμονής: 1. Από πού κατάγεστε; …………………………………………………………………………………………… 2. Tι είδος χοροί υπάρχουν στον τόπο σας; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. Ξέρετε χορούς από άλλα μέρη της Ελλάδας; Αν ναι ποιους; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 4. Γνωρίζετε κάποιους χορούς που χορεύονται στην περιοχή σας αλλά προέρχονται από κάποια άλλη περιοχή της Ελλάδας; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5.Γνωρίζετε κάποια μέρη (π.χ. χωριά στην περιοχή σας), όπου χορεύουν τον ίδιο χορό, αλλά με διαφορετικό τρόπο ή βήματα ; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6. Σας αρέσει να χορεύετε; Ναι Όχι 33 7. Για ποιο λόγο χορεύετε; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 8. Σε ποιες περιπτώσεις χορεύετε; Γάμος Χοροεσπερίδες Πανηγύρι Βάπτιση Όλα Άλλα: …………………............................. …………………........................................ 9. Ποιος είναι ο αγαπημένος σας χορός (παραδοσιακός); …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 10. Ποιους χορούς χορεύετε; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 11. Πού μάθατε να χορεύετε; Σχολή Χορού Από συγγενείς/φίλους Μόνος μου Αλλού: ………………............................. 12. Γιατί μάθατε να χορεύετε; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 13. Γνωρίζετε κάποια σχολή χορού στην περιοχή σας; Αν ναι, ποια; …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 34
© Copyright 2024 Paperzz
