83 CÎdH` /21 Ï.ÍvHÂa / :d|jhVésh JdVdNl Ï.IlHk.Í|d,
:d|jhVéshÏCdv.IlHkVfJö¥achÏVÎ=<„[
[email protected]
I„gh.Pét õNÁÈl
J¶Áw , L„u ÍHæúkhn UdHÁw DsNÁÈl ÏVé;n Ï<íúkhn
ÍNÎ¥]
:d|jhVésh JdVdNl VwHÁu -1 G¥a
FjH¥l , Hi.LdhnhvH` R„o If VíÁl n<o Ï.If<k If Li
#Jsh ÍNa ÏVúf Akhn ch Iéav Kdh vn D™„éòl
ch DkHdV[ Ï|jhVésh I; NkNÆé¶l Di,V= HÁäl Kdh Vf
DÆ¢Ál Dgh<j ÏHÁäl Vf I; Jsh ÏN΄; èHÂÎÂûj
ÏCdv.IlHkVf NÁd>Vt :d õHsh Vf , èHlhNrh ch
I; Í,V= Kdh #nnV=.Dl Cd<íj , ÍNa ßhNfh &Wòúl
NÁd>Vt , Ï|jhVésh ch 4NÁéöi ´,V¶l ËhC®l.~] If
ÍnV; nHd G΄ñj , IdCíj L„u Ëh<Áu.If Ë> If DfHd.Jsn
Vædn Í,V= GfHÆl vn #NÁéöi 5ÏCd<íj LdhnhvH` ,VÎ` ,
Ï.Í<ñk , IkHr±o Jsh ÏVlh Ï|jhVésh I; NkNÆé¶l
VÎfhNj , ‰HÂuh , XdhVa Hf Rä¢Ál CÎk Ë> ÏVÎ=.G¥a
If CÎk VÎoh Í,V= I; Jsh IuHögh.R„o , DÂsvVÎy
LdhnhvH` Ëh,VÎ` ,C[ , 6Ín<f ´,V¶l ËhC®l.Jshv
#Nk<a.Dl ã<öñl 7D™Îw<j
vn I; Iîk> &J™= Ëh<j.Dl ´Hw,h Kdh Ï.IÂi Hf
ch DÆΙ„j DiH=Ndn n<a.Dl IéohnV` ËhNf GÂu
Jsh VÁi , JÎr±o CÎk , &ÏV=.G΄ñj , L„u
Fö; &,v AÎ` ÏHi.JwVt vH¥a &({dhv ÏHiÍNdN`
JdHqv F„[ Härv If Jäök ÏVjVf , DéfHrv JdCl
ËhVdNl ÏN΄; ÏHiIyNyn I„Â[ ch LÈgHêlh , ËH¶™k.Ïb
, ó<¢s vn HiËHlcHs , Hi.J;Va ËhVÎ=.LÎÂûj ,
ÏIf<k If Li Ë> I; Ín<f vH;,.Fö; T„éòl ÏHi.Íc<p
, ÏCdvIlHkVf &T„éòl ÏHi.AdhV= v<Èz , c,Vf n<o
‰Häkn If hv :d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf I„Â[ ch
V¥™j DjvHäu If Hd , ÏCdv.IlHkVf If AdhV= #Jahn
NdHf ÍNÁd> vn I; DjHlhNrh ÏhVf ‰Hp ËHlc vn IkHiH=>
Ëh<Áu.If I; Jsh DjHlhNrh D„wh Xo &Nk<a RÆñl
Ë> Ënv,> NdN` ÏHi.Íhv ßhNfh , Íh<ògn ÏÍNÁd> DphVx
óV¢l :d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf èHÎfnh vn
DfHdcvh , ‰VéÁ; &Ï|jhVésh Ï.I¶s<j VûÁu Is , ÍNa
(1 G¥a) #nVÎ=.Dl Vf vn hv Ï|jhVésh
NÁd>Vt CÎk , 3nVäihv Hd Ï|jhVésh Ê<È™l Héshv Kdh vn
‰N[ , Eñf GlHu Ëh<Áu.If Ívh<Âi Ë> If DfHd.Jsn
ß<q<l ÏVÁi Hd , D„u ÏHi.IäÁ[ ËhvhNtVx KÎfHl.Dt
Ë> I; Ín<f óV¢l :d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf
XdhVa vn DéfHrv JdCl Fö; , JtVúÎ` , I¶s<j
Dg<wh ÏCdv.IlHkVf Ë,Nf I; JöÎk ÏCÎ] Dk<Á;
#JtHd Jsn ËhNf Ëh<éf
&:d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf óVx Héshv Kdh vn
HiJ;Va ÏHÆf , Êh,n &I¶s<j JÈ[ Jsh ÏnV¥d,v
AòfVeh , Dg<wh èv<w.If I; Ï<ñk If Hi.ËHlcHs ,
, Hi.J;Va èHÎfVíj #n<a IéahB= hV[h nv<l If
Êh<j Ívh<Âi NÁd>Vt Kdh ÏVÎ=vH;.If vn Hi.ËHlcHs
DúòfVeh I; Np ËhNf Hj &Jsh Ín<äk JÎÆt<l Hf
vn Kdh #Jsh IétV=vhVr ‰h<s nv<l NÁd>Vt Kdh
Hi.ËHlcHs , Hi.J;Va DÈ[<j.L; I; Jsh DgHp
&:d|jhVésh ÏCdv.IlHkVf NÁd>Vt Vf L;Hp Nuh<r If
‰Häkn If hv Hi.IlHkVf Kdh Jö¥a , DlH;Hk èHlNÆl
ÏN΄; Gd¨n ch DoVf IgHÆl Kdh vn hBg #Jsh Iéahn
vhVr DsvVf nv<l :d|jhVésh ÏHi.IlHkVf Jö¥a
Ë> Rt<l ÏhV[h Vf L;Hp ‰<wh , KÎkh<r If , IétV=
#JohnV` LÎih<o
ÏN΄; èH„;
&:d|jhVésh JdVdNl &:d|jhVésh ÏCdv.IlHkVf
JÎÆt<l KÎkh<r &ÏCdv.IlHkVf Jö¥a
ÏCdvIlHkVf LÎiH™l , èHÎfnh Vf DgHÂ[h Ïv,Vl
1:d|jhVésh
ÏHiD=NÎîÎ` , èhVÎήj , ÏVúf Ï.I¶lH[ ‰<ñj VÎs
Vûu Hd , Dé¶ÁwhVt Ï.Ív,n If I; VÎoh Ï.Iin NÁ]
hv Hi.ËHlcHs , Hi.J;Va &NkVf.Dl ÊHk Ë> ch 2Akhn
IéoHs I[h<l JfHrv , JdVdNl ÏCdv.IlHkVf ËhVñf Hf
Ëh<ÁuIf) Hi.D=NÎîÎ` Vf Iä„y ËHÎl Kdh vn #Jsh
ËhVdh J¶Áw , L„u ÍHæúkhn UdHÁw DsNÁÈl Dûûòj D„u Ï.IlHk.Gût
44
83 CÎdH` /21 Ï.ÍvHÂa / :d|jhVésh JdVdNl Ï.IlHk.Í|d,
^ch JöjvHäu :d|jhVésh ÏCdvIlHkVf
{dHék , ÏCdv. IlHkVf NÁd>Vt If ËhVdNl DdHÁa> ÊNu -1
Ë> ÏHi.D[,Vo ,
IlHkVf Kd,Nj èv,Vq If Oshv nHÆéuh ÊNu -2
Iu<Âíl ËhVdNl KÎfvn
NÁd>Vt vn Dé;vHúl JdVdNl If I[<j ÊNu -3
ÏCdvIlHkVf
vn ËhVdNl KÎf V§k ØH™jh , µVéúl ËHlv> ËhNÆt -4
IlHkVf ÏHinv,Hésn , {dHék ü<ûo
ÏHi.IlHkVf ÏhV[h ÏhVf UxHr JdVdNl ËhNÆt -5
:d|jhVésh
Hi.IlHkVf vn Dk,VÎf XÎñl AÆk If DÈ[<j.L; -6
èv<w.If Hi.IlHkVf ÏVækcHf , DÁÎfcHf ËhNÆt -7
L§Ál
D¢Îñl UdVs ÏHi.Dk<=V=n Hf I„fHÆl T¶q -8
èHu±xh Ën<f RÎrn , Ur<l.If , JdH™; ÊNu -9
Hi.JwVt Ur<l.If vH¥a , D[vHo , D„ohn
Glh<u VeHj , VÎeHj If Jäök DtH;Hk JoHÁa -10
D[vHo , D„ohn
ÏHi IlHkVf , ´hNih JdH™; , DdhvH; ÊNu -11
D„är
vn IéaB= If ùVæk vn DkHlc ÏVÎ=.JÈ[ -12
ËhVdNl KÎf ÍNÁd> GfHÆl
ÏvH; Ï.ÍCÎækh , UfHÁl Jdn,Nñl -13
ËH=NkVÎ=.LÎÂûj , ËhVdNl èHäe ÊNu -14
ÏN΄;
ÏI¶s<j vn Ïv,><k , JÎr±o If DÈ[<j L; -15
Hi.IlHkVf
Vf èvH§k , ‰VéÁ; , DdhV[h ÊH§k T¶q -16
IlHkVf
JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf NÁd>Vt If DjH™dVúj ÍHæk -17
:d|jhVésh
ÏhVf FsHÁl Ï.I[n<f , Jr, WÎûòj ÊNu -18
45
´hNih
ÏcHs.RÆñl Dæk<æ] ^(Plans) Hi.IlHkVf Õ
Hi.Ï|jhVésh
:d|jhVésh ÏCdv.IlHkVf Jö¥a Gd¨n
.ÊH= ÏhV[h ´Vw If Jahn vH§ékh Ëh<j.DÂk :a.Df
, Hi.J;Va &:d|jhVésh ÏCdv. IlHkVf NÁd>Vt ÊH=.If
ÏHi.ËHlv> , ´hNih Ï.IÂi If , ÍNa ‰<ñél Hi.ËHlcHs
D[,Vo JgHp KdVéÈf vn I; hV] #NÁfHd Jsn n<o
Ï|jhVésh Ik , Jsh IlHkVf :d &ÏCdv.IlHkVf NÁd>Vt
, JÎr±o CÎk , +ÁiVt , ó,v Jsh Ïv,Vq hBg ,
IÁdnHÈk Hi.ËHlcHs , Hi.J;Va vn :d|jhVésh V¥™j
I; D„d¨n KdVj.LÈl ch DoVf Héshv Kdh vn #nnV=
hv Nin.Dl AiH; hv :d|jhVésh Ï.IlHkVf DúòfVeh
I[<j Hf Jsh DÈdNf #nVÂaVf Ëh<j. Dl Gdb óVa If
Hi.ËHlcHs &Hi.J;Va ˨,<öl , ËhVdNl JdHÁu ,
Ëh<j.Dl &FsHÁl ÏVÎfhNj bHòjh , v<;Bl nvh<l If
Dg<ûñl If hv :d|jhVésh ÏCdv.IlHkVf NÁd>Vt D[,Vo
Ï.IÁÎlc , IéoHs ‰Näl ËHlcHs ÏhVf AòfVeh , NΙl
nv<l Ï.Iu<Âíl ÏN΄; ÏHi. ËHlv> , ´hNih RÆñj
#JoHs LihVt hv I¶gH¢l
Jö¥a , DlH;Hk ÏN΄; Glh<u I„Â[ ch
ËhVdh J¶Áw , L„u ÍHæúkhn UdHÁw DsNÁÈl Dûûòj D„u Ï.IlHk.Gût
If Jäök hv DdH†érh , :ÎjHÂéöÎs DiH=Ndn I;
NÁ;.Dl IÎw<j :d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf
ÍvHah nv<l 1 ‰,N[ Dx Ë> D„wh ÏHi.D=|d, ,
#Jsh IétV= vhVr
ÏN΄; LÎiH™l DoVf Na ÍvHah ËhNf I; Iîk> õHsh Vf
hv :d|jhVésh JdVdNl , ÏCdv.IlHkVf èHÎfnh vn {dhv
Gdb óVa If Ë> FjH¥l , LdhnhvH` ß<k ch V§k.´Vw
( 4, 3 G¥a) #n<Âk TdV¶j Ëh<j.Dl
ã<„¢l Ï.ÍNÁd> Vd<ûj ^(Vision) chNkh.Lú] Õ
Xo , Ïn<[, Ï.I™ö„t ^(Mission) Jdv<lHl Õ
Dé;Vp
JÈ[(Objective Goals) DÂ; , D™Î; ´hNih Õ
J;Vp vhNÆl , J;Vp
, HiNdHäk , HiNdHf &Hiv,Hf ^(Values) Hi.ùcvh Õ
DkHlcHs èHÎk
ÏHiDdHkh<j , Hi.GÎökHé` ^(Strengths) è<r £HÆk Õ
D„ohn
, Hi.DésH; ^(Weaknesses) T¶q £HÆk Õ
D„ohn ÏHi.Jdn,Nñl
, Hi.GÎökHé` ^(Opportunities) Hi.JwVt Õ
D¢Îñl G¶™gHf , Í<ÆgHf ÏHiJÎfhB[
G¶™gHf , Í<ÆgHf èhV¢o ^(Threats) HiNdNÈj Õ
D¢Îñl
ÏcHs.RÆñl Dæk<æ] ^(Strategy) Ï|jhVésh Õ
83 CÎdH` /21 Ï.ÍvHÂa / :d|jhVésh JdVdNl Ï.IlHk.Í|d,
IlHkVf ÏhV[h
ËH¶™k.Ïb JdHqv F„[ If I[<j ÊNu -19
ÏnHÈÁúÎ` KÎkh<r
DoVf &JtV= vhVr ÍvHah nv<l I; DêpHäl ‰Häkn If
ch ÏVÎ=<„[ JÈ[ IdH` Nuh<r , ÏN΄; LÎiH™l
nv<l Ëh<j. Dl Gdb óVa If hv ÏCdv.IlHkVf Jö¥a
LÎiH™l If I[<j , C;VÂj Jsh DÈdNf #nhn vhVr NÎ;Hj
&I¶s<j NÁd>Vt &KÎkh<r Kdh ch :d Vi vn ÍvHah nv<l
Veh , IkHr±o ÏHi.Ï|jhVésh ‰VéÁ; , ÏcHs.ÍnHÎ`
#Núòf.Dl Jg<Ès hv Aòf
HiÏ|jhVésh nV¥„Âu Ï.Í<ñk ^ùcvh Ë<kHr Õ
èhnHÆéuh , Hi.ùcvh KdVjDdHÁfVdc VÎeHj Jñj IúÎÂi
.ËHúk ËhCdv.IlHkVf V¥™j Ï.Í<Îa #Jsh ËhCdvIlHkVf
#Nkvhn nHÆéuh Ë> If I; Jsh DdHiùcvh ÏÍNÁin
I; LÎéöi Ë> ‰Häkn If SP ‰Nl vn ^VÎήj Ë<kHr Õ
!Ë> DkHfVr Ik , LÎaHf Ïv,><k , VÎήj nHésh
n<o UtHÁl Fö; ‰Häkn If ËH¶™k.Ïb ^U™Ádb Ë<kHr Õ
:d|jhVésh Ï.IlHkVf :d hBg #NÁéöi G¥a KdVéÈf If
JdHqv Fö; I[<él Ívh<Âi I; NÁ;.Dl ãHídh ã<o
#NaHf ËH¶™k.Ïb
nHídh vn DdHkh<j ch Jsh èvHäu ^JfHrv Ë<kHr Õ
ÏhVf HÈÁj vhcHf I; hV] &Härv ch VéúÎf &ùcvh ËHdV[
Jsh VqHp ËhVædn ch VjVf ÏHinV¥„Âu , HinV;vH;
#nchnVåf Df<o ÏHÈf
&ÏCdvIlHkVf NÁd>Vt D[,Vo ^JÎr±o Ë<kHr Õ
Jsh Ïv,Vq hBg ›Ï|jhVésh HlhCgh Ik , Jsh IlHkVf
JohnV` AòfVeh , IkHr±o ÏHi.Ï|jhVésh R„o If
I; ÏCÎ] Vi If Nkh<j.Dl Jöd|jhVésh Kib I; hV]
Jsn NaHf Iéahn v,Hf hv Ë> , NaHf µvn GfHr AdhVf
:d Hf vH;,.Fö; vn DétVúÎ` Vi I; Hík> ch , #NfHd
ÏHi.ÍNdh R„o vn DdHkh<j Ë<] , n<a.Dl cHy> ÍNdh
CÎk vH;,.Fö; Ï.ÍNÁd> S` &Jsh n,NñlHk ãHk
#NaHf Ëh,hVt ÏHiJtVúÎ` Hf Êh<j Nkh<j.Dl
cHsJÈ[ ËH;vh KÎζj vn ^ÏVdB`.´H¢¶kh Ë<kHrÕ
n<f UxHr NdHf (Hiùcvh &chNkh.Lú] &Jdv<lHl)
NdHf Hi.Ë> ÏcHs.RÆñl Ï.Í<ñk ü<ûo vn Dg,
#nV; nv<oVf IkHr±o
I¥„f Ld,Vk hnVt If c,Vlh ch ^ÏCdv.IlHkVf Ë<kHr Õ
hnVt ch Ka,v Vd<ûj Kéahn #LÎdHÎf c,Vlh If hnVt ch
ÍNÁd> ch SP ‰Nl vn hBg &Jsh HÈf.ËhV= Ï.IdHlVs :d
c,Vlh ch hv ËHl.ã<„¢l Ï.ÍNÁd> , LÎd>.Dl c,Vlh If
Vd<ûj DÁ¶d hnVt If ËNÎúdNkh I; hV] #LdcHs.Dl
Kdh &Aòf NÎlh , LÈt GfHr , Ka,v Ïh.ÍNÁd> ËnV;
, n<a.Dl DaHk Cdv.IlHkVf ÏHädc GÎòj ch Li Vd<ûj
&vH;,.Fö; Ï.ÍNÁd> ÏHiNk,v JoHÁa Vf DÁéäl Li
ËhCdv.IlHkVf hBg #Jsh NÎg<j , Ï\<g<Á¥j &JdVdNl
#NÁÁ;.Dl ch,V` Gƶj , GÎòj ‰Hf ,n Hf Rd¨
ËhVdh J¶Áw , L„u ÍHæúkhn UdHÁw DsNÁÈl Dûûòj D„u Ï.IlHk.Gût
46
83 CÎdH` /21 Ï.ÍvHÂa / :d|jhVésh JdVdNl Ï.IlHk.Í|d,
Jζr<l &(Ploy) +kVÎk &Pattern)) <ægh &(Plan) IlHkVf
(Perspective) ùVæk , (Position)
(1980) Vjv<` If Ëh<j.Dl Í,V= Kdh Ëh,VÎ` I„Â[ ch -4
#nV; ÍvHah (1965) ´<ökh, (1980) <dvNk>
Prescriptive -5
&(1990) øVfCéÁÎl If Ëh<j.Dl Í,V= Kdh Ëh,VÎ` I„Â[ ch -6
#nV; ÍvHah (1995) GlHi
Descriptive -7
UfHÁl ²
Vf UlH[ DaVæk«KdN[Hj &Igh.Pét &ÏNÂph D„u -1
1382 -Akhn NÎg<j èhvHúékh »:d|jhVésh JdVdNl
-hVt Vúk »DúòfVeh Ï|jhVésh«DkHÎ; &ËHdvH™y -2
1380
3- E. Lawrence “Strategy thinking”1999
4- H. Mintzberg. J. Lample, Bahlstrand “Strategy safari prentice
hall”- 1998
5- F.R. David “the nature of Strategic
management” strategic management
concepts & cases 9th edition, new
England college prentice hall- 2001
6- S. Chakravarthy & H. Singh
“Value- based planning Application
& limitations” Advances in strategic
management V6- 1990
7- M. Michihiro “Selecting VE Subject for Realizing Strategic management” save international conference1992
8- R. La. roche “Portfolio management” scav international conference2003
Ëh,hVt LÈl ÏHivH; ^Jd<g,h , DfHdcvh Ë<kHr Õ
#nV; <íéö[ hv Hi.KdVj.LÈl NdHf &NÁéöi
ùcvh nHídh I; Iîk> Vi ^´±jh UfHÁl Ë<kHr Õ
›n<a ´Bp hv<t , DdHsHÁa NdHf NÁ;.DÂk Ín,Cth
DaHk Hl Ë<lhVÎ` ÏHiNdNÈj , D„ohn T¶q £HÆk
nvh<l Vf Iä„y , DdHsHÁa vn Hl DdHkh<j ÊNu ch
#Jsh hc.ùcvhVÎy
vn F„yh Hi.JwVt KdVj.øvCf ^JwVt Ë<kHr Õ
:d HÈÁj #Jsh Dk<lhVÎ` ÏHi.Jζr<l KdVj.Dg<¶l
JwVt µvn #Jsh Ë> vH¥a If vnHr رo Kib
Ë> HúÁl , ÍNa cHy> DÁib :dVñj :d ch Nkh<j.Dl
#NaHf Dk,vn , DÁib Hd D[vHo Ï.ÍNdN` :d ch DaHk
JÎr±o n<[, JwVt µvn Ï.Ilc¨ Jsh DÈdNf
#Jsh ¨Hf Ïn<Èa èvNr ,
&Jsh ÍHäéah Ukh<l DdHsHÁa ^Gp.Íhv Ë<kHr Õ
!NÎÁ; hNÎ` hv Hi GpÍhv
AÁéoHs vn n<o I; hv Iîk> nhVth ^J;vHúl Ë<kHr Õ
!NÁÁ;.Dl JdHÂp VéúÎf NÁaHf LÎÈs
hv :d|jhVésh Ï.IlHkVf ^IlHkVf nHídh Ë<kHr Õ
#nV; nHídh hv Ë> NdHf I¥„f &NdVo Ëh<jDÂk
ch Vj.LÈl ËnV; V¥t :d|jhVésh ^V¥™j Ë<kHr Õ
+ÁiVt , ó,v NdHf hBg ›Jsh ËnV; GÂu :d|jhVésh
#JoHs IÁdnHÈk hv :d|jhVésh V¥™j
Hi.IétHd ÏIw±o , ÏNÁf.UÂ[
Dx I; Dj¨<ñj , Hi.D=NÎîÎ` I; Kdh Vo> Kòs
&Jsh ÍNa ënHp Dk<=Hk<= nH¶fh ch VÎoh ÏIin
vH;,.Fö; ÏHÎkn vn HÆf , Êh,n ÏhVf hv DwHo èHlhCgh
&JtVúÎ` , I¶s<j I; DdH[ Hj #NÁ;.Dl Ié¥dn Dk<Á;
If I; n<f Nih<o DdHi.ËHlcHs , Hi.J;Va Ë>Ì ch
, Hi.J;Va ÏhVf DéfHrv ÏHi.JdCl Fö; , R„o
, C;VÂj õHsh KÎÂi Vf #NkchnVåf n<o ÏHiËHlcHs
ÏHi.Ï|jhVésh bHòjh , Dg<wh ÏCdv.IlHkVf If I[<j
nv<l &IlHkVf Jö¥a ch ÏVÎ=<„[ JÈ[ AòfVeh
#Jsh IétV= vhVr I[<j
èH¶gH¢l ÏHÁäl Vf IgHÆl Kdh vn õHsh KÎÂi Vf
KdVj.LÈl ch DoVf DdhV[h èHÎfVíj , ÍNaÊHíkh
ÍNa óV¢l :d|jhVésh Ï.IlHkVf Jö¥a RdnHûl
JÈ[ DdhV[h KÎkh<r FgHr vn DdHinHÈÁúÎ` ,
Ë> DúòfVeh AdhCth , IlHkVf Jö¥a ch ÏVÎ=<„[
#Jsh ÍNa Idhvh
Hi Ja<kH` ²
Strategic Planning -1
1950 ÏHi.‰Hs) Knowledge based oriented-2
(N¶f If
P5 If I; Jsh ÍnVf ÊHk Ê<È™l 5 Ï|jhVésh ch øVfCéÁÎl-3
Ëh<Áu.If Ï|jhVésh ch NÁjvHäu I; &Jsh ´,V¶l øVfCéÁÎl
47
ËhVdh J¶Áw , L„u ÍHæúkhn UdHÁw DsNÁÈl Dûûòj D„u Ï.IlHk.Gût