‫شیوه های ارائه مطالب علمی و فنی‬
‫استاد درس‪:‬‬
‫ارائه دهنده ‪:‬‬
‫آقای ابطحی‬
‫محمد رئیس ی‬
‫‪ 4‬دی ماه ‪85‬‬
‫آشنایی اولیه‬
‫یک سوال عجیب !‬
‫” مگر ممکن است کس ی با خواندن یک کتاب و استفاده از یک نرم افزار‬
‫مخترع شود؟ “‬
‫روش هایی برای رشد خالقیت و حل مسئله‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 2‬از ‪33‬‬
‫چه کسانی ازاین نرم افزاراستفاده می کنند؟‬
‫‪ ‬مراکز تحقیق و توسعه و تولید محصول در واحد های‬
‫صنعتی‪.‬‬
‫دانشجویان و محققین رشته خالقیت‪ ،‬رشته های فنی‪-‬‬
‫مهندس ی و رشته های مدیریتی‪.‬‬
‫دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی‪.‬‬
‫مدیران رده باال به منظور تصمیم گیری سریع و بهینه‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 3‬از ‪33‬‬
‫‪ TRIZ‬چیست ؟‬
‫‪ TRIZ‬مخفف عبارت ‪Theory of Inventive Problem Solving‬‬
‫است که به مفهوم ”تئوری حل خالقانه مسائل“ می باشد‪.‬‬
‫بنیان گذار این علم‪ ،‬دانشمند روس ی جنریچ آلتشولر می باشد‪.‬‬
‫محققین و دانشمندان دنباله رو او پس از انجام حدود ‪ 1500‬نفر ساعت تحقیق‬
‫و مطالعه بیش از دو میلیون از موفق ترین اسناد ثبت اختراع جهان‪ ،‬اصول‬
‫بهترین نوآوری های موجود را جمع آوری و منظم کرده و آنها را در قالب یک‬
‫چارچوب کلی حل مساله ارائه داده اند‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 4‬از ‪33‬‬
‫مغزو هسته اصلی ‪TRIZ‬‬
‫‪ )1‬در تمام نوآوری ها از تعداد محدودی اصول و راهبردهای نوآوری استفاده‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ )2‬مسیرهای تکامل فناوری تا حد زیادی قابل پیش بینی هستند‪.‬‬
‫‪ )3‬قوی ترین راه حل ها آن هایی هستند که املان های نامطلوب یا زیان بار یک‬
‫سیستم را به منابع مفید تبدیل می کند‪.‬‬
‫‪ )4‬همچنین قوی ترین راه حل ها آن هایی هستند که فعاالنه تناقض ها و‬
‫مصالحه های صورت گرفته در طراحی ها را جستجو کرده و با آن ها مقابله‬
‫می کند‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 5‬از ‪33‬‬
‫اساس ‪TRIZ‬‬
‫با در دست داشتن ”چارچوب کلی حل مساله“ تنها وظیفه تعریف کننده ها و‬
‫حل کنندگان مسائل استفاده از ابزارهای گوناگون ‪ TRIZ‬و یافتن آن ابزاری‬
‫است که می تواند مساله خاص آن ها را به این چارچوب نگاشت کند‪.‬‬
‫راه حل عمومی ‪TRIZ‬‬
‫مساله خاص‬
‫راه حل خاص‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫مساله عمومی ‪TRIZ‬‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 6‬از ‪33‬‬
‫فرآیند یادگیری ‪TRIZ‬‬
‫دانش ‪ TRIZ‬در عین حال هم ساده و هم پیچیده است‪ .‬آموزش و آشنایی‬
‫عملی با کل ساختار آن تقریبا ‪ 6‬ماه به طول می انجامد‪ .‬بعض ی افراد حاضر به‬
‫این سرمایه گذاری هستند و بعض ی خیر‪ .‬حتی آن دسته افرادی که حاضر به‬
‫سرمایه گذاری برای یادگیری کل فرآیند نیستند از دانستن اینکه با یادگیری‬
‫تک تک ابزارها هم می توانند از مزایای به کارگیری آن ابزار بهره ببرند‪ ،‬راض ی‬
‫خواهند بود‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 7‬از ‪33‬‬
‫توضیح چند واژه‬
‫سیستم فنی ‪ :‬هر چیزی که عملی را انجام دهد‪ ،‬مانند اتومبیل‪ ،‬چاقو و ‪. ...‬‬
‫تناقض (تناقض فنی) ‪ :‬هنگامی که بهبود بخشیدن یک مشخصه سیستم‬
‫باعث تخریب یا تضعیف یک مشخصه دیگر سیستم شود‪.‬‬
‫تناقض فیزیکی ‪ :‬هنگامی که ویژگی های متضادی از یک مشخصه سیستم مد‬
‫نظر باشد‪.‬‬
‫اصول نوآوری ‪ :‬مجموعه ای از بهترین راه حل های پیشنهادی برای حل تناقض‬
‫ها‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 8‬از ‪33‬‬
‫سطوح نوآوری درسیستم های فنی‬
‫سطح ‪ : 1‬انجام بهبود ساده ای در یک سیستم فنی‪.‬‬
‫سطح ‪ : 2‬نوآوری که نیاز به حل یک تناقض دارد‪.‬‬
‫سطح ‪ : 3‬نوآوری که نیاز به حل یک تناقض فیزیکی دارد‪.‬‬
‫سطح ‪ : 4‬یک فناوری جدید ایجاد می شود که شامل یک راه حل متحول کننده‬
‫می باشد (این سطح نیازمند دانش نسبت به رشته های مختلف دانش است)‪.‬‬
‫سطح ‪ : 5‬کشف یک پدیده جدید (سوق دادن فناوری موجود به سمت یک‬
‫فناوری باالتر)‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 9‬از ‪33‬‬
‫الگوهای تکامل‬
‫از آنجا که در اسناد ثبت اختراع به دیگر اختراعات مرتبط با موضوع مورد‬
‫نظر ارجاع داده می شود‪ ،‬می توان نحوه پیشرفت یک طرح در طول زمان را‬
‫تشخیص داد‪.‬‬
‫الگوی تقسیم بندی ‪:‬‬
‫کاهش وزن‪ ،‬کاهش مواد مصرفی‪ ،‬به وجود آمدن فضا برای قرار‬
‫دادن چیزهای دیگر‪ ،‬افزایش ممان اینرس ی‪ ،‬گذراندن چیزی از میان ش یء و‬
‫افزایش انتقال حرارت‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 10‬از ‪33‬‬
‫الگوهای تکامل‬
‫الگوی تقسیم بندی ‪:‬‬
‫مثال ‪:‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 11‬از ‪33‬‬
‫قانون طرح ایده آل‬
‫تفکر مهندس ی ‪:‬‬
‫”می خواهیم این و آن کار را انجام دهیم‪ ،‬پس باید این مکانیزم و آن‬
‫دستگاه را بسازیم‪“.‬‬
‫تفکر ‪: TRIZ‬‬
‫” می خواهیم این و آن کار را انجام دهیم بدون اینکه مکانیزم یا‬
‫دستگاه جدیدی به سیستم اضافه کنیم‪“.‬‬
‫هربار که ما یک سیستم را بهبود می بخشیم در واقع آن سیستم را به سمت‬
‫ایده آل شدن پیش می بریم‪ .‬زمانی که مکانیزم ناپدید شود در حالی که عمل‬
‫همچنان انجام می شود به طرح ایده آل رسیده ایم‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 12‬از ‪33‬‬
‫کارکرد گرایی‬
‫‪ )1‬هر سیستم دارای یک کارکرد مفید اصلی است و هر جزئی از سیستم که در‬
‫راستای رسیدن به این هدف یاری نکند‪ ،‬در نهایت زیان بار خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )2‬در روش سنتی نگاشت کارکرد‪ ،‬تاکید زیادی بر برقراری روابط کارکردی بین‬
‫اجزا وجود دارد‪ .‬اما در ‪ TRIZ‬تاکید بیشتر بر رسم هر دو نوع رابطه موثر و‬
‫زیان بار موجود در سیستم می باشد‪.‬‬
‫‪ )3‬کارکرد گرایی مانند ریسمانی است که امکان تبادل دانش بین صنایع‬
‫گوناگون را فراهم می آورد‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 13‬از ‪33‬‬
‫استفاده ازمنابع‬
‫منبع ‪ :‬هر چیزی در درون یا اطراف سیستم که حداکثر استفاده ممکن از‬
‫آن صورت نمی پذیرد‪.‬‬
‫‪ TRIZ‬خواهان شناسایی و پیگیری بدون گذشت هر چیزی در یا اطراف‬
‫سیستم است که مورد استفاده قرار نگرفته باشد‪ .‬عالوه بر این پافشاری‬
‫‪ TRIZ‬از ما می خواهد که عالوه بر جستجوی کالسیک منابع مثبت‪،‬‬
‫جستجوی منابع منفی را هم انجام دهیم‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 14‬از ‪33‬‬
‫مدل سازی ش یء ‪ -‬اثر‬
‫موثرترین روش برای حل مساله ساخت یک مدل گرافیکی از سیستم می‬
‫باشد‪ .‬این مدل سازی درون منطقه کاری صورت می گیرد که طبق تعریف‬
‫منطقه ایست که تناقض واقعی در آن رخ می دهد‪ .‬در این منطقه حداقل باید‬
‫دو ش یء و یک اثر (میدان‪ ،‬انرژی) وجود داشته باشد‪ .‬تحلیل این مدل تغییرات‬
‫ضروری در سیستم فنی به منظور بهبود آن را مشخص می کند‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 15‬از ‪33‬‬
‫سطوح راه حل ها‬
‫سطح ‪ : 1‬منجر به تشکیل یا تخریب یک مدل ش یء‪-‬اثر‪.‬‬
‫سطح ‪ : 2‬منجر به توسعه یک مدل ش یء‪-‬اثر‪.‬‬
‫سطح ‪ : 3‬منجر به انتقال از مدل اصلی به مدل سیستم فوقانی یا زیرسیستم‪.‬‬
‫سطح ‪ : 4‬منجر به اندازه گیری یا شناسایی هر چیزی در یک سیستم فنی‪.‬‬
‫سطح ‪ : 5‬منجر به افزودن یک ش یء یا اثر جدید به مدل‪.‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 16‬از ‪33‬‬
‫ابزارهای تعریف مساله‬
‫‪ )1‬توصیف مساله‬
‫‪ )2‬تعریف مجدد‬
‫‪ )3‬مدل سازی سیستم‬
‫‪ )4‬طرح ایده آل‬
‫‪ )5‬منابع‬
‫‪ )6‬محدودیت ها‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 17‬از ‪33‬‬
‫ابزارهای حل مساله‬
‫‪ )1‬تناقض ها‬
‫‪ )2‬اصول نوآوری‬
‫‪ )3‬مسیرهای تکاملی‬
‫‪ )4‬دانش‬
‫‪ )5‬تحلیل ش یء‪-‬اثر‬
‫‪ )6‬پتانسیل تکامل‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 18‬از ‪33‬‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 19‬از ‪33‬‬
‫توصیف مساله‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 20‬از ‪33‬‬
‫منابع‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 21‬از ‪33‬‬
‫محدودیت ها‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 22‬از ‪33‬‬
‫تعریف مجدد مساله‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 23‬از ‪33‬‬
‫مدل سازی سیستم‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 24‬از ‪33‬‬
‫طرح ایده آل‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 25‬از ‪33‬‬
‫انتخاب ابزار‬
CREAX
Innovation
Suite
is
:
a technical-purpose idea generation tool.
centered around TRIZ (the Theory of Inventive
Problem
Solving).
the world's most powerful software that provides an
ideal
environment.
includes
some
other
tools.
33 ‫ از‬26 ‫اسالید‬
‫محمد رئیس ی‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫مسیرهای تکاملی‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 27‬از ‪33‬‬
‫اصول نوآوری‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 28‬از ‪33‬‬
‫تناقض ها‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 29‬از ‪33‬‬
‫پتانسیل تکامل‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 30‬از ‪33‬‬
‫دانش‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 31‬از ‪33‬‬
‫مدل ش یء ‪ -‬اثر‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 32‬از ‪33‬‬
‫برنامه جلسه بعد ‪:‬‬
‫نحوه کاربا نرم افزارهمراه با ارائه یک‬
‫مثال کامل‬
‫نرم افزار کارگاه نوآوری‬
‫محمد رئیس ی‬
‫اسالید ‪ 33‬از ‪33‬‬