1
‫تبارشناس ی فعالیتهای یادگیری الکترونیکی در‬
‫ایران`‬
‫غالمعلی منتظر‬
‫دانشگاه تربیت مدرس‬
‫بهمن ماه ‪1391‬‬
‫فهرست مطالب‬
‫‪3\42‬‬
‫آموزش‬
‫فعاليتيهدفمدار و از پيشطراحيشده براي فراهم کردن فرصتها و‬
‫موقعيتهايي که امريادگیري را دردرون يک نظام پرورش ي تسهيل کند ‪.‬‬
‫‪4\42‬‬
‫آموزش از دور‬
‫نوعی آموزش غیرمستقیم سازماندهی شده که ازسوی نهادهای آموزش ی طراحی میشود‪.‬‬
‫‪ ‬ویژگی ‪ :1‬یادگیرنده به طور پیوسته درمعرض آموزشهای یاددهنده قرارندارد ولی «برنامهریزی آموزش ی»‪« ،‬راهنمایی در‬
‫محیط» و «هندسۀ تدریس» دردست یادگیرنده است‪.‬‬
‫‪ ‬ویژگی ‪ :2‬طراحی محتوای خودآموز (‪ ،)Self- Study‬یادگیرنده محور (‪ )Learner- Oriented‬و‬
‫مطابق با‬
‫نیازها و استعدادهای یادگیرنده‪.‬‬
‫‪ ‬ویژگی ‪ :3‬مخاطبان اصلی کسانی هستند که نمیتوانند همزمان و هممکان درکالس درس شرکت کنند‪.‬‬
‫‪ ‬ویژگی ‪َ :4‬‬
‫مسوولیت یادگیرندگان درمحیط آموزش ی بسیارزیادتراست‪ ،‬ولی معماری و مهندس ی آموزش برعهدۀ نهاد‬
‫آموزش ی است‪.‬‬
‫‪5\42‬‬
‫تقسیمبندی آموزش از دور‬
‫‪‬‬
‫آموزش همزمان (بیدرنگ)‬
‫)‪Synchronous (Real Time‬‬
‫ناظربه ارتباط همزمان یادگیرندگان و یاددهندگان با رعایت نا هممکانی‬
‫‪‬‬
‫آموزش ناهمزمان‬
‫‪Asynchronous‬‬
‫ناظربه عدم ارتباط همزمان یادگیرندگان و یاددهندگان با رعایت ناهممکانی‬
‫‪6\42‬‬
‫‪‬نسل اول آموزش ازدور (یادگیری مکاتبهای)‬
‫‪‬نسل دوم آموزش ازدور (یادگیری دیداری‪ -‬شنیداری)‬
‫تبارشناس ی فعالیتهای یادگیری الکترونیکی‬
‫‪‬نسل سوم آموزش ازدور (یادگیری رایانه یار)‬
‫‪‬نسل چهارم آموزش ازدور (یادگیری وببنیاد)‬
‫‪‬نسل پنجم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪)1‬‬
‫‪‬نسل ششم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪/2‬یادگیری اجتماعی‪/‬یادگیری همراه)‬
‫‪7‬‬
‫نسل اول آموزش ازدور (یادگیری مکاتبهای)‬
‫‪ ‬آغازازسال ‪ 1728‬میالدی دربوستون امریکا‬
‫‪ ‬آموزش تندنویس ی به دانشآموزان روستایی ازسوی فیلیپس‬
‫‪ ‬ارسال جزوههای دستنویس به صورت هفتگی‬
‫‪ ‬سال ‪ 1838‬میالدی‪ :‬دانشگاه سوئد استفاده ازپست برای آموزش‬
‫‪ ‬سال ‪ 1840‬میالدی‪ :‬آموزش تندنویس ی درانگلستان ازطریق دورههای مکاتبهای‬
‫‪ ‬سال ‪ 1856‬میالدی‪ :‬تأسیس مدرسۀ مکاتبهای آموزش زبان دربرلین‬
‫‪ ‬سال ‪ 1873‬میالدی‪ :‬تأسیس انجمن مطالعه درخانه (‪ )Studies at Home‬درامریکا ازسوی آناتیکنر‬
‫(‪ ،)Tichnor‬مادرآموزش مکاتبهای‪،‬‬
‫‪8\42‬‬
‫نسل اول آموزش ازدور (یادگیری مکاتبهای)‬
‫‪ ‬سال ‪ 1890‬میالدی‪ :‬تدوین برنامۀ آموزش ی ازدور درسطح دانشگاهی دردانشگاه شیکاگو ازسوی ویلیام هارپر‬
‫(‪ ،)Harper‬پدرآموزش مکاتبهای‪،‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1890‬میالدی‪ :‬راهاندازی دورۀ آموزش ازدور درسه سطح کارشناس ی‪ ،‬کارشناس ی ارشد و دکتری دردانشگاه‬
‫آکسفورد‬
‫‪ ‬سال ‪ 1892‬میالدی‪ :‬جعل واژۀ «آموزش ازدور» دردانشگاه ویسکانسین امریکا‬
‫‪ ‬سال ‪ 1900‬میالدی‪ :‬جذب ‪ 500‬نفردردانشگاه آکسفورد ازطریق آموزش ازدور‬
‫‪ ‬سال ‪ 1906‬میالدی‪ :‬تأسیس مدرسۀ کالورت دربالتیمور امریکا برای آموزش ازدور ابتدایی‬
‫‪ ‬سال ‪ 1906‬میالدی‪ :‬تأسیس واحد آموزش ازدور دانشگاه ویسکانسین امریکا‬
‫‪9\42‬‬
‫ویژگیهای نسل اول‬
‫‪‬‬
‫یادگیرندگان ناهممکان بودند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫آموزش ناهمزمان رخ میداد‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی به صورت متن (نوشتاری) ارائه میشد و مهمترین محمل آن کتاب بود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی برای همه یکسان بود‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ ارتباطی پست بود‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباطی میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت‪.‬‬
‫‪ ‬جریان اطالعات یکطرفه (فقط ازمعلم به مخاطب) بود‪.‬‬
‫‪ ‬ازاین روش برای آموزش غیر رسمی بیش از رسمی استفاده میشد‪( .‬برای مناطق روستایی و ‪)...‬‬
‫‪10\42‬‬
‫نسل دوم آموزش ازدور (یادگیری دیداری‪ -‬شنیداری)‬
‫‪ ‬سال ‪ 1906‬میالدی‪ :‬پیدایی رادیو درامریکا‬
‫‪ ‬سال ‪ 1922‬میالدی‪ :‬استفاده از رادیو برای آموزش ازدور دردانشگاه اوهایو‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ 1926‬میالدی‪ :‬تأسیس شورای ملی تحصیل درخانه (‪ )National home Study Coucil‬درامریکا‬
‫‪ ‬سال ‪ 1927‬میالدی‪ :‬اختراع تلویزیون درانگلستان‬
‫‪ ‬سال ‪ 1933‬میالدی‪ :‬استفاده ازتلویزیون درآموزش دردانشگاه آیوا‬
‫‪ ‬سال ‪ 1950‬میالدی‪ :‬برگزاری کالسهای درس ازطریق تلویزیون (‪ 15‬ساعت درهفته به طور شبانه) دردانشگاه هوستن‬
‫‪11\42‬‬
‫نسل دوم آموزش ازدور (یادگیری دیداری‪ -‬شنیداری)‬
‫‪ ‬سال ‪ 1959‬میالدی‪ :‬برگزاری اولین دورۀ کامل آموزش ازدور ازطریق تلویزیون دردانشگاه شیکاگو‬
‫‪ ‬سال ‪ 1960‬میالدی‪ :‬برقراری ارتباط ماهوارهای توسط اکو ‪)Echo 1( 1‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1969‬میالدی‪ :‬تأسیس دانشگاه بازدرانگلستان و پذیرش ‪ 25000‬دانشجو تا سال ‪1971‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1971‬میالدی‪ :‬برگزاری دورههای آموزش تلویزیون درشبکۀ ‪BBC‬‬
‫‪12\42‬‬
‫ویژگیهای نسل دوم‬
‫‪ ‬یادگیرندگان ناهممکان بودند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش همزمان رخ میداد (با ضبط برنامهها امکان آموزش ناهمزمان پدیدار میشد)‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی به صورت گفتاری (رادیو) و دیداری (تلویزیونی) ارائه میشد و مهمترین حامل آن نوار(صوتی و تصویری)‬
‫بود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی برای همه یکسان بود‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ ارتباطی‪ ،‬رادیو و تلویزیون (امواج مایکروویو) بود‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباطی میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت‪.‬‬
‫‪ ‬جریان اطالعات یکطرفه (فقط ازمعلم به مخاطبان) بود‪.‬‬
‫‪ ‬ازاین روش درآموزشهای رسمی بیش ازآموزشهای غیر رسمی استفاده شد‪.‬‬
‫‪13\42‬‬
‫نسل سوم آموزش ازدور (یادگیری رایانه یار)‬
‫‪ ‬سال ‪ 1953‬میالدی‪ :‬اسکینر ایدۀ آموزش برنامهای (‪ )Programmed Instruction‬را توسعه داد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1960‬میالدی‪ :‬شرکت پژوهشهای علمی (‪ )SRA‬وابسته به ‪ ،IBM‬سامانۀ رایانهای خود را با نام ‪Course‬‬
‫‪ Writer‬توسعه داد که وظیفۀ مدیریت دوره‪ ،‬مدیریت دانشجویی و مدیریت محتوا را برعهده داشت‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1962‬میالدی‪ :‬بیترز ایدۀ استفاده ازرایانههای آنالوگ را درآموزش مطرح کرد و سامانۀ پالتو را دردانشگاه ایلی نویز‬
‫توسعه داد که قابلیت تدریس همزمان به ‪ 1000‬یادگیرنده را داشت‪.‬‬
‫‪ ‬دهۀ ‪ 1960‬میالدی‪ :‬رایانه به عنوان ابزاری برای ارائۀ محتوا به طور یکطرفه به کارمیرفت‪.‬‬
‫‪ ‬دهۀ ‪ 1970‬میالدی‪ :‬دیدگاه ازآموزش رایانه یار(‪ )CAI‬به آموزش رایانه بنیادی (‪ )CBI‬ارتقا یافت که درآن رایانه نقش‬
‫معلم را برعهده میگرفت و برنامهها تا حدودی متعامل شدند‪.‬‬
‫‪14\42‬‬
‫نسل سوم آموزش ازدور (یادگیری رایانه یار)‬
‫‪ ‬سال ‪ 1980‬میالدی‪ :‬نرمافزار «استاد دیجیتالی» (‪ )Digital Professor‬با بهرهبرداری ازتلفن رایانهای ( ‪Computer‬‬
‫‪ )Telephony‬پدید آمد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1989‬میالدی‪ :‬سامانۀ متمتیکا (‪ )Mathematica System‬دردانشگاه ایلینویز برای آموزش ریاض ی به‬
‫دانشآموزان دبیرستانی ایجاد شد که اجازۀ تبادل تکالیف‪ ،‬بحث و یادداشت گذاشتن را به آنها میداد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1989‬میالدی‪ :‬سامانۀ برخط آموزش شبکهای (‪ )NEOS‬در‪ MIT‬راهاندازی شد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ 1991‬میالدی‪ :‬سامانۀ گرافیکی ارائۀ دوره دردانشگاه سیدنی بهرهبرداری شد که عالوه برمتن‪ ،‬تصاویرو گرافیک را‬
‫نیز دربرمیگرفت‪.‬‬
‫‪15\42‬‬
‫ویژگیهای نسل سوم‬
‫‪ ‬یادگیرندگان ناهممکان بوند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش ناهمزمان رخ میداد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫مواد آموزش ی ترکیبی ازگفتار‪ ،‬تصویر و متن (چندرسانهای) ارائه میشد و مهمترین حامل آن انواع دیسکها بود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی برای همه یکسان بود‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ ارتباطی‪ ،‬رایانه بود‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباط میان یادگیرندگان با هم وجود نداشت‪.‬‬
‫‪ ‬جریان اطالعات به سمت دوطرفه شدن (تعاملی) پیش میرود‪.‬‬
‫‪ ‬ازاین روش درآموزشهای رسمی بیش ازآموزشهای غیر رسمی استفاده شد‪.‬‬
‫‪16\42‬‬
‫نسل چهارم آموزش ازدور (یادگیری وببنیاد)‬
‫‪ ‬سال ‪ :1991‬اینترنت گرافیکی و وب پدید آمد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ :1992‬دانشگاه بازانگلستان طی پروژۀ ژینوس (‪ )Janus‬کارسازی را برای توزیع اطالعات آموزش ی درسراسر اروپا‬
‫راه انداخت‪.‬‬
‫‪‬‬
‫کانون با همکاری دانشگاه فونیکس اولین کالس مجازی (‪ )VC‬را به نام الکس )‪ (Alex‬پدید آوردند‪.‬‬
‫سال ‪ :1993‬مؤسسه ِ‬
‫که اتصال کاربران را به شکل برخط مهیا میکرد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ :1993‬مؤسسۀ آموزش ی هورایزن‪ ،‬مدرسهای را با شبکۀ ماهوارهای برای ارتباط و از رایانههای تحت شبکه برای‬
‫آموزش دانشآموزان تأسیس کرد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ :1994‬مؤسسۀ ‪ NKI‬نروژدورههای آموزش برخط را روی شبکۀ اینترنت راهاندازی کرد‪.‬‬
‫‪17\42‬‬
‫نسل چهارم آموزش ازدور (یادگیری وببنیاد)‬
‫‪ ‬دهۀ ‪ :1990‬ایجاد سامانههای مدیریت یادگیری و مدیریت محتوا تحت وب‬
‫‪ ‬سال ‪ :1994‬تدوین دورۀ ‪ MBA‬دردانشگاه آتاباسکای کانادا به صورت برخط‬
‫‪ ‬سال ‪ :1995‬تأسیس اولین مدرسۀ مجازی ‪ K12‬درایالت اورگان آمریکا‬
‫‪ ‬سال ‪ 10 :1997‬درصد مؤسسههای آموزش ی امریکا‪ ،‬ازمزایای آموزش شبکهای استفاده میکردند‪.‬‬
‫‪18\42‬‬
‫ویژگیهای نسل چهارم‬
‫‪ ‬یادگیرندگان ناهممکان بودند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش همزمان یا ناهمزمان میتوانست باشد‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی به شکل چندرسانهای درمحیطی یکپارچه ارائه میشد و مهمترین حامل آن اینترنت بود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی برای همه یکسان بود‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ ارتباطی‪ ،‬اینترنت بود‪.‬‬
‫‪ ‬ارتباطات میان یادگیرندگان با هم تا حدودی وجود دارد‪( .‬ازطریق رایانامه)‬
‫‪ ‬سامانههای مدیریت یادگیری تحت وب به وجود آمدند‪.‬‬
‫‪ ‬جریان اطالعات دو طرفه (تعاملی) شد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ازاین روش درهردو آموزشهای رسمی و غیررسمی به طور گسترده استفاده شد‪.‬‬
‫‪19\42‬‬
‫نسل پنجم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪)1‬‬
‫‪ ‬ازاواخردهۀ ‪ 1990‬میالدی موضوع شخص یسازی درآموزش با استفاده ازشناخت ویژگیهای فردی کاربر مورد توجه قرار‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪ :1997‬سامانهی آموزشیارهوشمند آموزش الکترونیکی دردانشگاه ولزبریتانیا پدید آمد‪.‬‬
‫‪ ‬سال ‪« :1999‬کالس برتر» (‪ )Top Class‬امکان ایجاد محیطی شخص ی شدۀ محدود را برای یادگیرندگان ایجاد میکرد‪( .‬هر‬
‫یادگیرنده یک نسخۀ مجزای درس ی!)‬
‫‪‬‬
‫سال ‪ :2003‬رهگیری هوشمند فعالیتهای یادگیرنده درسامانه برای تطبیق مواد درس ی با نیازهای او درشرکت پاراسکول‬
‫فرانسه‬
‫‪20\42‬‬
‫نسل پنجم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪)1‬‬
‫‪ ‬دهۀ اول ‪ :2000‬توسعۀ سامانههای آموزشیاری هوشمند با استفاده از روشهای نرم رایانش (نظریۀ فازی‪ ،‬شبکههای‬
‫عصبی‪ ،‬هوش انبوه)‬
‫‪ ‬دهۀ اول ‪ :2000‬شبکۀ ارتباطی به سمت شبکههای سیارتغییرمیکند‪.‬‬
‫‪21\42‬‬
‫ویژگیهای نسل پنجم‬
‫‪ ‬یادگیرندگان ناهممکان هستند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش به شکل ناهمزمان ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی به شکل چندرسانهای و تا حدودی شخص ی شده (متفاوت برای یادگیرندگان) ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬رویکرد آموزش ی ازرفتارگرایی برساختارگرایی تمایل مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬راهبرد اصلی این نسل‪ ،‬استفاده ازروشهای نرمرایانش ی است‪.‬‬
‫‪ ‬آموزشیارهوشمند‪ ،‬نقش راهبری یادگیرنده را بنا به ویژگیهای شخص ی وی برعهده گرفته است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫جریان اطالعات دو طرفه (متعامل) است‪( .‬ازطریق رایانامه و گپسرا)‬
‫‪ ‬رسانۀ اصلی ارتباطات‪ ،‬اینترنت و شبکههای سیاراست‪.‬‬
‫‪ ‬ازاین روش درآموزشهای غیر رسمی بیش ازآموزشهای رسمی استفاده شد‪.‬‬
‫‪22\42‬‬
‫نسل ششم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪/2‬یادگیری اجتماعی‪/‬یادگیری‬
‫همراه)‬
‫‪ ‬ازسال ‪ 2005‬به بعد موضوع مشارکت یادگیرندگان درآموزش و تولید محتوا مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬
‫‪ ‬دانشگاه صنعتی گراتس درآملان برای اولین باراز وبنوشت (وبالگ) برای امور آموزش ی استفاده کرد‪.‬‬
‫‪ ‬فناوریهای شبکۀ اجتماعی شامل ویکی ورسیتی‪ ،‬ویکیپدیا‪ ،‬زندگی دوم‪ ،‬وبنوشت و پادکست به شدت مورد استقبال در‬
‫آموزش الکترونیکی قرارگرفتهاند‪.‬‬
‫‪ ‬دانشگاه ایالتی مینسوتا ازسال ‪ 2007‬آموزش دانشگاهی خود را درمحیط زندگی دوم ارائه کرده است‪.‬‬
‫‪ ‬دانشگاه آریزونا ازسال ‪ 2006‬ازفناوری‪-‬رسانه ویکی برای تعمیق و غنیسازی آموزش بهره میبرد‪.‬‬
‫‪ ‬دانشگاه سدایا (مالزی) ازسال ‪ 2009‬استفاده ازشبکههای اجتماعی را به عنوان راه حلی برای رفع مشکالت اجتماعی‬
‫دانشجویان خارجی برگزیده است‪.‬‬
‫‪23\42‬‬
‫نسل ششم آموزش ازدور (یادگیری الکترونیکی ‪/2‬یادگیری اجتماعی‪/‬یادگیری‬
‫همراه)‬
‫‪‬‬
‫ازسال ‪ 2009‬موضوع یادگیری به عنوان خدماتی دربستررایانش ابری مورد توجه قرارگرفته است‪.‬‬
‫‪ ‬با استفاده از رایانش ابری ارائۀ خدمات آموزش ی (محتوای آموزش ی‪ ،‬مدیریت یادگیری‪ ،‬مدیریت محتوا) به صورت‬
‫نامتمرکز‪ ،‬انعطافپذیر‪ ،‬مقیاسپذیر و بنا به درخواست به مخاطب ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬تلفیق یادگیری مشارکتی (یادگیری بربستراجتماعی) و خدمات مشارکتی (خدمات رایانش ابری) نوع تلقی ازآموزش را به‬
‫خدماتی تمام عمر(پیوسته) و عمومی تبدیل خواهد کرد‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ اصلی این نوع یادگیری ابزارهای ارتباطی هوشمند (تلفنهای هوشمند و لوحهها) است و این مبنای یادگیری همراه‬
‫است‪.‬‬
‫‪24\42‬‬
‫ویژگیهای نسل ششم‬
‫‪ ‬یادگیرندگان ناهممکان هستند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش به شکل ناهمزمان ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی به شکل چندرسانهای و تا حدودی شخص ی شده (متفاوت برای هریک ازیادگیرندگان) ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬رویکرد آموزش ی به سمت ساختارگرایی اجتماعی تمایل مییابد‪.‬‬
‫‪ ‬راهبرد اصلی این نسل‪ ،‬استفاده ازامکانات فهم اجتماعی است‪.‬‬
‫‪ ‬ترکیب هوشمندی محیط (شخص یسازی) همراه با هوش اجتماعی (مشارکت) درصدد رفع عدم ارتباطات اجتماعی است‪.‬‬
‫‪ ‬جریان اطالعات به شکل شبکهای (رسانه‪ -‬فناوریهای شبکه اجتماعی) است‪.‬‬
‫‪ ‬رسانۀ اصلی ارتباطات اینترنت‪ ،‬شبکههای سیاروابزارهای ارتباطی هوشمند (تلفنهای هوشمند ولوحهها) است‪.‬‬
‫‪ ‬ارائۀ خدمات آموزش ی به صورت نامتمرکزو رایانش ابری صورت میپذیرد‪.‬‬
‫‪ ‬ازاین روش درآموزش غیر رسمی بیش ازآموزش رسمی استفاده شد‪.‬‬
‫‪25\42‬‬
‫جمعبندی تبارشناس ی فعالیتهای یادگیری الکترونیکی‬
‫دورۀ زمانی‬
‫فناوری مورد استفاده‬
‫نوع آموزش‬
‫تعامل یادگیرندگان با یکدیگر‬
‫نوع مواد آموزش ی‬
‫‪1920-1728‬‬
‫پست‬
‫ناهمزمان‬
‫وجود نداشت‬
‫نوشتاری‬
‫‪1960-1920‬‬
‫رادیو و تلویزیون‬
‫(امواج مایکروویو)‬
‫همزمان یا‬
‫ناهمزمان‬
‫وجود نداشت‬
‫گفتاری و دیداری‬
‫‪1990-1960‬‬
‫رایانه‬
‫ناهمزمان‬
‫وجود نداشت‬
‫نوشتاری‪ ،‬گفتاری و‬
‫دیداری‬
‫‪1999-1990‬‬
‫اینترنت‬
‫همزمان یا‬
‫ناهمزمان‬
‫تا حدودی (رایانامه)‬
‫چندرسانهای‬
‫‪2006-2000‬‬
‫اینترنت ‪ +‬هوش‬
‫مصنوعی‬
‫ناهمزمان‬
‫وجود تعامل (رایانامه و‬
‫گپسرا)‬
‫چندرسانهای‬
‫از ‪2008‬‬
‫وب ‪ + 2‬رایانش ابری‬
‫ناهمزمان‬
‫وجود تعامل‬
‫(وب ‪)2‬‬
‫چندرسانهای‬
‫‪26\42‬‬
‫جمعبندی تبارشناس ی فعالیتهای یادگیری الکترونیکی‬
‫دورۀ زمانی‬
‫جهت جریان اطالعات‬
‫کاربرد یادگیری‬
‫آموزش شخص ی شده‬
‫‪1920-1728‬‬
‫یکطرفه (ازمعلم به‬
‫مخاطب)‬
‫رسمی کم‬
‫غیر رسمی زیاد‬
‫یکسان برای همه‬
‫‪1960-1920‬‬
‫یکطرفه (ازمعلم به‬
‫مخاطب)‬
‫رسمی زیاد‬
‫غیر رسمی کم‬
‫یکسان برای همه‬
‫‪1990-1960‬‬
‫پیشرفتن به سمت‬
‫دوطرفه‬
‫رسمی زیاد‬
‫غیر رسمی کم‬
‫یکسان برای همه‬
‫‪1999-1990‬‬
‫دوطرفه (تعاملی)‬
‫رسمی زیاد‬
‫غیر رسمی زیاد‬
‫یکسان برای همه‬
‫‪2006-2000‬‬
‫دوطرفه (تعاملی)‬
‫رسمی کم‬
‫غیر رسمی زیاد‬
‫تا حدودی شخص ی شده‬
‫از ‪2008‬‬
‫دوطرفه (تعاملی)‬
‫رسمی کم‬
‫غیر رسمی زیاد‬
‫تا حدودی شخص ی شده‬
‫‪27\42‬‬
‫‪‬وزارت آموزش و پرورش‬
‫‪‬سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور‬
‫یادگیری الکترونیکی درایران‬
‫‪‬وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش کشور‬
‫‪‬وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬
‫‪‬دانشگاه آزاد اسالمی‬
‫‪‬حوزههای علمیه‬
‫‪28‬‬
‫وزارت آموزش و پرورش‬
‫‪‬‬
‫جمعیت دانشآموزی کشور‪ 12 :‬میلیون نفر‬
‫‪‬‬
‫جمعیت دانشآموزی بزرگسال کشور‪ 500 :‬هزارنفر‬
‫‪‬‬
‫تعداد نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش‪ 1 :‬میلیون نفر‬
‫‪‬‬
‫تعداد مدارس کل کشور‪ 114 :‬هزار‬
‫‪ ‬طبق سند ملی آموزش و پرورش‪ ،‬یادگیری الکترونیکی فقط به عنوان مکمل آموزش حضوری است‪( .‬مگربرای بازماندگان‬
‫ازتحصیل)‬
‫‪29\42‬‬
‫عملکرد وزارت آموزش و پرورش‬
‫‪‬‬
‫تبدیل محتوای حدود ‪ 200‬عنوان ازکتابهای درس ی به شکل الکترونیکی (از مجموع ‪ 900‬عنوان)‬
‫‪‬‬
‫برگزاری بیش از‪60‬درصد دورههای آموزش ی ضمن خدمت معلمان به شکل الکترونیکی‬
‫‪‬‬
‫برگزاری جشنوارۀ محتوا (تولید ‪ 3000‬درسپارو ‪ 20‬عنوان تور آموزش ی دروس)‬
‫‪‬‬
‫تولید ده بازی آموزش ی برای دورههای ابتدایی و پیشدبستانی‬
‫‪‬‬
‫ارائۀ برنامههای آموزش الکترونیکی ازطریق شبکۀ ‪roshd.ir‬‬
‫‪30\42‬‬
‫سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور‬
‫‪‬‬
‫مأموریت‪ :‬تأمین نیروی ماهربرای اشتغال از طریق آموزشهای مهارتی‬
‫‪‬‬
‫تعداد مراکزآموزش ی دولتی‪ 600 :‬مرکز‬
‫‪‬‬
‫تعداد مراکزآموزش ی خصوص ی‪ 18000 :‬آموزشگاه‬
‫‪‬‬
‫تدوین ‪ 3000‬استاندارد (برنامه) آموزش مهارتی‬
‫‪ ‬ارائه سالیانه ‪ 150‬میلیون نفرساعت آموزش درمراکزدولتی‬
‫‪‬‬
‫تعداد مخاصبان‪600 :‬هزارنفردر سال‬
‫‪‬‬
‫استفاده ازیادگیری الکترونیکی به عنوان تسهیلگرآموزشهای مهارتی‬
‫‪31\42‬‬
‫عملکرد سازمان آموزش فنی و حرفهای‬
‫‪‬‬
‫تدوین استاندارد (برنامه)های آموزش الکترونیکی‬
‫‪‬‬
‫تولید محتوای مهارتآموزی الکترونیکی (‪ 100‬برنامه در سال)‬
‫‪‬‬
‫برگزاری جشنواره مهارت آموزی الکترونیکی‬
‫‪‬‬
‫ارائه آموزشهای الکترونیکی از طریق شبکه ‪maharatonline.ir‬‬
‫‪‬‬
‫ارائه درس به شکل ترکیبی ازاسالید و فیلم آموزش ی‬
‫‪‬‬
‫تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه‬
‫‪32\42‬‬
‫وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش کشور‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشگاهها و دانشکدههای مستقل‪44 :‬‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشجویان‪ 180000 :‬نفر‬
‫‪‬‬
‫تعداد اعضای هیئت علمی‪12000 :‬‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشجویان دورههای الکترونیکی‪ 450 :‬نفر‬
‫‪‬‬
‫تأکید براستفاده ازآموزش الکترونیکی درحوزۀ آموزش مداوم و مکمل (آموزش غیررسمی)‬
‫‪33\42‬‬
‫عملکرد وزارت بهداشت‬
‫‪‬‬
‫تهیه لوحهای آموزش ی برای آموزش مکمل پزشکان‬
‫‪‬‬
‫تهیه بستههای آموزش الکترونیکی برای پزشکان خانواده‬
‫‪‬‬
‫پذیرش دانشجو در هشت رشتۀ الکترونیکی در مقطع کارشناس ی ارشد‬
‫‪‬‬
‫تأسیس دانشکدۀ آموزش الکترونیکی دردو دانشگاه‬
‫‪34\42‬‬
‫وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشگاهها و مؤسسههای آموزش ی مستقل‪300 :‬‬
‫‪‬‬
‫واحدهای دانشگاه پیامنور‪550 :‬‬
‫‪‬‬
‫واحدهای دانشگاه علمی‪-‬کاربردی‪750 :‬‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشجویان‪ 4/2 :‬میلیون نفر (‪ 600‬هزارنفر کاردانی‪ 5/1 ،‬میلیون نفر کارشناس ی‪ 200 ،‬هزارنفر‬
‫کارشناس ی ارشد‪ 100 ،‬هزارنفردکتری)‬
‫‪‬‬
‫تعداد اعضای هیئت علمی‪ 20000 :‬نفر‬
‫‪‬‬
‫آموزش الکترونیکی به عنوان جایگزین آموزش حضوری دردورههای رسمی‬
‫‪35\42‬‬
‫عملکرد وزارت علوم‬
‫‪‬‬
‫ارائه حدود ‪ 200‬رشته به صورت الکترونیکی در‪ 30‬دانشگاه کشور‬
‫‪‬‬
‫تأسیس ‪ 25‬مرکزآموزش الکترونیکی دردانشگاههای دولتی و پیامنور‬
‫‪‬‬
‫تأسیس ‪ 6‬مرکزآموزش عالی الکترونیکی‬
‫‪‬‬
‫پذیرش حدود ‪ 6000‬دانشجو دردورههای الکترونیکی (کارشناس ی و کارشناس ی ارشد)‬
‫‪‬‬
‫ارائۀ دروس به شکل ترکیبی ازاسالید و فیلم آموزش ی‬
‫‪‬‬
‫برگزاری کالسها به شکل ناهمزمان و اجباربرکالسهای همزمان (ویدئو کالس)‬
‫‪‬‬
‫تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه‪ ،‬گپسرا (با خود و با استاد)‬
‫‪36\42‬‬
‫دانشگاه آزاد اسالمی‬
‫‪‬‬
‫تعداد واحدهای دانشگاهی‪ 400 :‬واحد‬
‫‪‬‬
‫تعداد دانشجویان‪ 7/1 :‬میلیون نفر (‪ 500‬هزارنفر کاردانی‪ 1/1 ،‬میلیون نفر کارشناس ی‪ 80 ،‬هزارنفر کارشناس ی‬
‫ارشد‪ 20 ،‬هزارنفردکتری)‬
‫‪‬‬
‫تعداد اعضای هیئت علمی‪ 20000 :‬نفر‬
‫‪‬‬
‫آموزش الکترونیکی به عنوان جایگزین آموزش حضوری دردورههای رسمی‬
‫‪37\42‬‬
‫عملکرد دانشگاه آزاد‬
‫‪‬‬
‫پذیرش حدود ‪ 2000‬نفردردورههای آموزش الکترونیکی در‪ 10‬رشته (کارشناس ی و کارشناس ی ارشد)‬
‫‪‬‬
‫آموزش به صورت کالس زنده شبکهای (آموزش همزمان)‬
‫‪‬‬
‫امکان استفاده از محتوای هرجلسه (اسالید و فیلم) پس از حضوردر کالس‬
‫‪‬‬
‫تعامل یادگیرندگان از طریق رایانامه‬
‫‪‬‬
‫رعایت همۀ مقررات کالسهای حضوری (حضور و غیاب‪ ،‬سقف غیبت مجازو ‪)...‬‬
‫‪38\42‬‬
‫حوزههای علمیه‬
‫‪ ‬مرکزحوزههای علمیه برادران‪ :‬پوشش ‪ 220‬حوزه درسراسرکشور (‪ 100‬هزارطلبه)‬
‫‪ ‬مرکزحوزههای علمیه خواهران‪ :‬پوشش ‪ 350‬حوزه درسطح ‪ 2‬و ‪( 3‬پذیرش ‪ 30000‬طلبه درسال)‬
‫‪ ‬جامعة املصطفی (ص) العاملیه‪ :‬تربیت طالب خارجی درسطوح دانشگاهی (‪ 18000‬دانشجو‪-‬طلبه)‬
‫‪ ‬جامعة الزهرا (س)‪ :‬تربیت دانشجو‪-‬طلبه خواهردرسطح دانشگاهی (‪ 12000‬دانشجو‪-‬طلبه)‬
‫‪39\42‬‬
‫عملکرد حوزهها‬
‫‪ ‬مرکزحوزههای برادران‪ :‬برخی دورهها به شکل الکترونیکی (متن و فیلم) ارائه میشود‪.‬‬
‫‪ ‬مرکزحوزههای خواهران‪ :‬حدود ‪ 150‬دانشجو دردورههای الکترونیکی (رشتههای «فقه و اصول» و «تفسیر»)‬
‫‪‬‬
‫نوع آموزش ‪ 76‬واحد حضوری و بقیه الکترونیکی‬
‫‪‬‬
‫ارائه درس به صورت زماندار(ارائه تدریجی برای مدت محدود)‬
‫‪‬‬
‫محتوا به شکل اسالید و فیلم‬
‫‪ ‬جامعة الزهرا (س)‪ 6300 :‬دانشجو دردورههای غیرحضوری‬
‫‪‬‬
‫محتوا به صورت فایلهای صوتی روی لوح هستند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تعامل و رفع اشکال ازطریق تلفن است‪.‬‬
‫‪ ‬جامعة املصطفی (ص)‪ :‬برخی دورههابه شکل الکترونیکی (متن‪ ،‬صدا و فیلم) ارائه میشود‪.‬‬
‫‪40\42‬‬
‫ویژگیهای آموزش الکترونیکی درایران‬
‫‪‬‬
‫یادگیرندگان ناهممکان هستند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برای کالسهای رفع اشکال هممکان میشوند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫برای آزمون هممکان میشوند‪.‬‬
‫‪ ‬آموزش ناهمزمان است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫درآموزشهای رسمی ترکیب همزمان و ناهمزمان به کارمیرود‪.‬‬
‫‪ ‬مواد آموزش ی ترکیب متن‪ ،‬فیلم و تصویراست‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫دربسیاری موارد صرفا فایلهای متنی موارد آموزش ی را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫‪41\42‬‬
‫ویژگیهای آموزش الکترونیکی درایران‬
‫‪ ‬رسانۀ ارتباطی اینترنت است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫دربسیاری ازموارد صرفا لوح حامل اطالعات است‪.‬‬
‫درمواردی کتاب حامل اطالعات است‪.‬‬
‫تعامل میان یادگیرندگان ازطریق رایانامه و گپسرا امکانپذیر است‪.‬‬
‫‪ ‬دیدگاه حاکم برآموزش رفتارگرایی است‪.‬‬
‫‪ ‬یادگیری الکترونیکی درنظام دانشگاهی به جای آموزش حضوری استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬یادگیری الکترونیکی درنظام غیردانشگاهی اغلب به عنوان مکمل استفاده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬سفارش یسازی‪ ،‬تطبیقپذیری و شخص یسازی دراین آموزش کاربردی ندارد‪.‬‬
‫‪42\42‬‬
‫با تشکر از توجه‬
‫شما‬