‫درﺑﺎرهي ﻣﻮﻟﻔﺎن‬
‫ﻣﺎﻳﻚ دﺑﻠﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ و روﻻﻧﺪ ﺷﻴﻨﺰﻳﻨﮕﺮ در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1980-1978‬در ﭘﺮوژهي ﻣﻠﻲ ﻓﻠﺴﻔﻪ و اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻴﻢ‬
‫ﻓﻴﻠﺴﻮف‪-‬ﻣﻬﻨﺪس ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬از آن زﻣﺎن آﻧﻬﺎ ﻣﻘﺎﻻﺗﻲ را ﻣﺸﺘﺮﻛﺎ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ و دورهﻫﺎي آﻣﻮزﺷﻲ و ﺳﻤﻴﻨﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﺑﺮاي‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﺎن ﺑﺮﮔﺰار ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1992‬آﻧﻬﺎ ﺟﺎﻳﺰهي ﻋﺎﻟﻲ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ادﺑﻲ در ارﺗﻘﺎي ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را از‬
‫ﻫﻴﺎت ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪهي ﻣﻮﺳﺴﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻳﻚ دﺑﻠﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﻓﻲﺑﺘﺎﻛﺎﭘﺎ و ﻓﻲﻛﺎﭘﺎﻓﻲ و ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲارﺷﺪش را از داﻧﺸﮕﺎه ﻳﻮﺗﺎ و دﻛﺘﺮاﻳﺶ را از‬
‫داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ در اﻳﺮواﻳﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬او در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺘﺎد ﻓﻠﺴﻔﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﭼﭙﻤﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﻘﺎﻻت‬
‫ﺑﺴﻴﺎر او ﻣﻮﻟﻒ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻒ ﻫﻤﻜﺎر و وﻳﺮاﺳﺘﺎر ﻫﺸﺖ ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎر ﺑﺎﻣﻌﻨﺎ‪ :‬ﺗﻔﻜﺮي ﻣﺠﺪد ﺑﺮ اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي ﺳﺎل ‪ 2000‬و اﺧﻼق‬
‫روزﻣﺮه وﻳﺮاﺳﺖ ﺳﻮم ‪ 2001‬اﺳﺖ‪ .‬او ﺟﺎﻳﺰهي آرﻧﻮﻟﺪ ال‪ .‬و ﻟﻮﻳﺲ اس‪ .‬ﮔﺮﻳﻮز ﺑﺮاي ﻣﺪرﺳﺎن ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ و دو ﻋﻀﻮﻳﺖ از ﻣﻮﺳﺴﻪ‬
‫ﻣﻠﻲ اوﻗﺎف ﺑﺮاي ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫روﻻﻧﺪ ﺷﻴﻨﺰﻳﻨﮕﺮ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮاﻳﺶ را از داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ در ﺑﺮﻛﻠﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬او ﻛﻪ در ژاﭘﻦ‬
‫ﻣﺘﻮﻟﺪ و ﺑﺰرگ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ژاﭘﻦ ﺗﺠﺎرب ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺎ ﺑﻮش ژاﭘﻦ‪ ،‬ﻛﺸﺘﻲﺳﺎزي ﺳﻮﻧﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻴﭙﻮن اﺳﺘﻴﻞ ﺗﻴﻮب و ﺷﺮﻛﺖ ﻓﺎر‬
‫اﻳﺴﺘﺮن اﻛﻮﻳﭙﻤﻨﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪ .‬او در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻬﻨﺪس ﻃﺮح و ﺗﻮﺳﻌﻪ در ﺷﺮﻛﺖ وﺳﺘﻴﻨﮕﻬﺎوس اﻟﻜﺘﺮﻳﻚ ﻛﺎر‬
‫ﻛﺮده و در داﻧﺸﮕﺎه ﭘﻴﺘﺴﺒﻮرگ و روﺑﺮت ﻛﺎﻟﺞ‪/‬داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮﺳﻔﻮروس در اﺳﺘﺎﻧﺒﻮل ﺑﻪ ﺗﺪرﻳﺲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬او ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ‬
‫ﻣﻮﺳﺲ داﻧﺸﮕﺎه ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ در اﻳﺮواﻳﻦ ﺑﻮد و در ﺳﺎل ‪ 1993‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮق ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬او ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه‬
‫دﻳﮕﺮان اﻳﻦ ﻛﺘﺎبﻫﺎ را ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ :‬ﻧﻘﺸﻪﻧﮕﺎري ﻛﺎﻧﻔﻮرﻣﺎل‪ :‬روشﻫﺎ و ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎ ‪ 1991،2003‬ﺣﻮادث ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه در ﺗﻮزﻳﻊ‬
‫آب ‪ 1979‬و آزﻣﺎﻳﺸﺎﺗﻲ در اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ و ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ‪ 1961‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻛﻴﺘﻲ ﻛﻪ او ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در ﺗﺮﻛﻴﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬اﻓﺘﺨﺎرات‬
‫او ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪالﻫﺎي ﻗﺮن و ﻫﺰارهي ﺳﻮم ‪ ، IEEE‬ﻋﻀﻮﻳﺖ ‪ IEEE‬و ﻋﻀﻮﻳﺖ ‪ AAAS‬اﺳﺖ‪ .‬او ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺮﻓﻪاي ﺛﺒﺖ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺶﮔﻔﺘﺎر‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻋﻤﻴﻖ و ﻧﺎﻓﺬي در ﺟﻬﺎن ﻣﻌﺎﺻﺮ دارد و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻧﻘﺸﻲ ﻣﺤﻮري در ﺗﻤﺎم ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي در ﺣﺪ اﻋﻼ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ و رﻓﺎه ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﻬﺪ اﺧﻼﻗﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲ اي ﻛﻪ ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ دﺳﺖ و ﭘﻨﺠﻪ ﻧﺮم ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﺣﺎﺿﺮ )اﺧﻼق در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ(‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲاي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲآورد ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت را در ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﻲﻧﺸﺎﻧﺪ و در ﭘﻲ ﻧﺸﺎن‬
‫دادن اﻫﻤﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﭼﺎﻟﺶ ﻋﻘﻼﻧﻲ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪف ﺗﺤﺮﻳﻚ اﺳﺘﺪﻻل و ﻓﺮاﻫﻢﺳﺎزي اﺑﺰارﻫﺎي ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﺑﻌﺎد ﻛﻼن ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻠﻴﺪي‪ ،‬ﺗﺮﺳﻴﻢ دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي دﻳﮕﺮ و ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮدن ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻣﻮردي ﺑﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻣﻲروﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﺮﺧﻲ ﺟﺎﻫﺎ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ در ﻣﻮاردي ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ ﻛﻪ در ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻣﺜﻞ اﺧﻼق ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ زﻳﺮا ﺑﺮاي ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﺪف ﺗﺸﻮﻳﻖ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ اﻳﻦ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺻﺮﻓﺎ ﻫﻀﻢ ﻧﻈﺮات دﻳﮕﺮان‪ .‬ﻣﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن دارﻳﻢ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ در اﺧﻼق اﻣﻜﺎﻧﭙﺬﻳﺮ اﺳﺖ و از ﻃﺮﻳﻖ ﺑﺤﺚ ﺟﺪي و ﺑﺮدﺑﺎراﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮان در ﺣﻞ آﻧﭽﻪ در ﻧﮕﺎه اول ﻣﺸﻜﻼت ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬
‫ﺣﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﻨﺪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي درسﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺧﺘﺼﺎص دارﻧﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻓﺼﻮل ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪهاﻧﺪ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ از درسﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‪،‬‬
‫اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ و ارزشﻫﺎ و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗﺪرﻳﺲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫وﻳﺮاﺳﺖ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﻓﺼﻞﻫﺎي ﻳﻚ ﺗﺎ ﺳﻪ و ﺷﺶ ﺗﺎ ده ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻮرد ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺤﺚﻫﺎي ﻛﺎﻣﻠﺘﺮي ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﺪﻻل اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬اﺧﻼق ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺻﺪاﻗﺖ و اﺧﻼق ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﻓﻠﺴﻔﻪي‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮد در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎي اﻓﺮاد و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن در‬
‫ﻣﻮرد دﻏﺪﻏﻪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻠﻴﺪي در اﻧﺘﻬﺎي ﻫﺮ ﻓﺼﻞ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﻮﺳﺖ ‪ A‬ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ‬
‫از ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻣﻮزﺷﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺣﺎوي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻳﻚ دﺑﻠﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎرﺗﻴﻦ اﻳﻦ وﻳﺮاﺳﺖ را ﺑﺎ‬
‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎﻳﻲ از روﻻﻧﺪ ﺷﻴﻨﺰﻳﻨﮕﺮ آﻣﺎده ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺧﻼق و ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻼﻣﺖ و رﻓﺎه ﺟﺎﻣﻌﻪ را در اﻧﺠﺎم وﻇﺎﻳﻒ ﺣﺮﻓﻪاي ﺧﻮد در اوﻟﻮﻳﺖ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻴﺎت اﻋﺘﺒﺎرﮔﺬاري ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻓﻦآوري )‪(ABET‬‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﺧﻠﻖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻏﺬا‪ ،‬ﺳﺮﭘﻨﺎه‪ ،‬اﻧﺮژي‪ ،‬ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪ ،‬ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺣﻔﺎﻇﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻼﻳﺎي‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ و ﺑﺮ رﻓﺎه و زﻳﺒﺎﻳﻲ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮهي ﻣﺎ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺸﺮ روﻳﺎي ﻓﺘﻮﺣﺎت ﭼﺸﻢﮔﻴﺮي را در ﺳﺮ‬
‫ﻣﻲﭘﺮوراﻧﺪ و در اﺳﻄﻮرهﻫﺎ و داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ روﻳﺎﻫﺎ ﭘﺮ و ﺑﺎل ﻣﻲداد‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻋﻤﻠﻲ ﺷﺪن اﻳﻦ روﻳﺎﻫﺎ را اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ‬
‫ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻳﻚ و ﻧﻴﻢ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ‪ ،‬ژول ورن در داﺳﺘﺎن »از زﻣﻴﻦ ﺗﺎ ﻣﺎه« ﻣﺴﺎﻓﺮان ﻓﻀﺎﻳﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ را ﺗﺼﻮر ﻛﺮد ﻛﻪ از ﻓﻠﻮرﻳﺪا‬
‫ﺑﻪ ﻓﻀﺎ ﭘﺮﺗﺎب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﻓﺮاز ﻣﺎه ﺑﻪ ﮔﺮدش ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ و در ﺑﺎزﮔﺸﺖ در ﻣﻴﺎن آبﻫﺎي اﻗﻴﺎﻧﻮس آرام ﺷﻴﺮﺟﻪ ﻣﻲروﻧﺪ‪ .‬در دﺳﺎﻣﺒﺮ‬
‫‪ 1968‬ﺳﻪ ﻓﻀﺎﻧﻮرد ﺳﻮار ﺑﺮ ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎي آﭘﻮﻟﻮ دﻗﻴﻘﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎري را اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﻔﺖ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ در ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺟﻮﻻي ‪ 1969‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺎم‬
‫اﻧﺴﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﻞ آرﻣﺴﺘﺮاﻧﮓ ﺑﺮ روي ﻣﺎه ﻧﻬﺎده ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ رﺧﺪاد ﺧﺎرقاﻟﻌﺎده ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﮔﺰارش زﻧﺪهي‬
‫ﻓﺮود در ﻣﺎه را ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺣﺴﺎس ارﺗﺒﺎط ﻣﺎ ﺑﺎ ﮔﻴﺘﻲ را ﻣﺘﺤﻮل ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ ﺧﻴﺎل ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫آوردن اﻣﻜﺎن ﺳﻔﺮﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ روزﻣﺮه ﺑﺮاي ﺷﻬﺮوﻧﺪان ﻋﺎدي را ﻧﻴﺰ ﭘﺮوراﻧﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي اﻏﻠﺐ ﺑﺤﺚ دوﮔﺎﻧﻪاي را ﺑﺮ ﻣﻲاﻧﮕﻴﺰد‪ .‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﻛﻪ ﻣﻨﺎﻓﻌﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬
‫دﻧﺒﺎل دارد‪ .‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎنﻗﺪر ﻛﻪ ﻛﺎوش ﻣﺎه و ﺳﻴﺎرات ﻳﻜﻲ از ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﻓﺘﻮﺣﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬اﻧﻔﺠﺎر ﺷﺎﺗﻞﻫﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ‬
‫ﭼﻠﻨﺠﺮ در ﺳﺎل ‪ 1986‬و ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ در ﺳﺎل ‪ 2003‬ﺗﺮاژديﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺻﺪاي ﻫﺸﺪارﻫﺎي ﻣﺼﺮاﻧﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮔﻮش‬
‫ﺷﻨﻮاﻳﻲ ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﻣﻮارد و ﻣﻮارد دﻳﮕﺮي از ﺧﻄﺎي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ ،‬زﻳﺮا ﺑﺎ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﺧﻼق و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﻮاﻣﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ از ﻣﺸﺎﻫﺪهي ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮوز ﺳﻮاﻧﺢ ﻋﺒﺮت ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﺧﻄﺮات ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻧﺒﺎﻳﺪ‬
‫ﺳﻮدﻣﻨﺪيﻫﺎي آن را در ﻣﺤﺎق ﻗﺮار دﻫﺪ‪ ،‬و اﺧﻼق‪ ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺑﻌﺎد ﻣﺜﺒﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻤﻴﻘﺎ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮهي ﻣﺎ ﻏﻨﺎ‬
‫ﺑﺨﺸﻴﺪهاﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ اﺻﻠﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اراﺋﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﺪف از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را‬
‫آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮش و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﭘﺎي ﻓﺸﺮده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﺮﻛﺘﻲ‪،‬‬
‫ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻛﺜﺮ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻣﺮوز در آن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ و ﺑﺮ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﻣﻴﺎن اﻫﺪاف ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري و‬
‫ﺗﺠﺎري ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪودهي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‬
‫در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻛﺎوش در ﮔﺴﺘﺮهي وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻔﺖ ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺴﻴﺎر ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻫﻔﺖ‬
‫ﻣﻔﻬﻮم در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﭼﺎرﭼﻮﺑﻲ ﻫﻨﺠﺎري )ارزﺷﻲ( در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آزﻣﻮنﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻣﻜﺎﻧﺎت و ﻫﻢ ﺧﻄﺮات ﺟﺪﻳﺪي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‬
‫در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ‪ ،‬ﭘﻴﺶﮔﻴﺮي از ﻣﻀﺎر و اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻲ در ﻣﻮرد ﺧﻄﺮات ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .٢‬ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﺗﻤﺎم زواﻳﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻧﺎﻓﺬ ﻫﺴﺘﻨﺪ و اﺧﻼق و ﻛﻴﻔﻴﺖ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺣﻀﻮر ﺗﻮاﻣﺎن دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .٣‬ﻧﻴﺎت و ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲ در اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ اﺻﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ ﻛﻪ در ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻴﺎن‬
‫ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﻲﺷﻮد اﻫﻤﻴﺖ دارد‪.‬‬
‫‪ .۴‬ارﺗﻘﺎي ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﺣﺘﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮ از ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺧﻄﺎﻛﺎري اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .۵‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺟﺎﻫﺎي دﻳﮕﺮ‪ ،‬رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ زﻳﺮا ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎرﻧﺪ و ﮔﺎه ﺑﺎ ﻫﻢ در‬
‫ﺗﻀﺎد ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .۶‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮد و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن ﺑﭙﺮدازد ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻄﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .٧‬ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ ‪ --‬ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺣﺘﻴﺎط ‪ --‬را ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺷﻤﺎرد‪.‬‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آزﻣﻮن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺷﺎﺗﻞ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ در اول ﻓﺒﺮﻳﻪ ‪ 2003‬ﻣﻨﻔﺠﺮ ﺷﺪ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪن‬
‫ﻫﻔﺖ ﻓﻀﺎﻧﻮرد ﺳﺮﻧﺸﻴﻦ آن ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻌﺪ از ‪ 11‬ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺑﻴﻢ از آن داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺣﻤﻠﻪاي‬
‫ﺗﺮورﻳﺴﺘﻲ ﺑﻮده ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮﺿﻴﻪي ﻛﺎرآﻣﺪي ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﻧﺤﻪ را ﺟﺪا ﺷﺪن ﻗﻄﻌﻪاي از اﺳﻔﻨﺞ ﻋﺎﻳﻖ ﻣﺨﺰن‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﺧﺎرﺟﻲ و ﺑﺮﺧﻮرد آن ﺑﻪ ﺑﺎل ﭼﭗ در ﺛﺎﻧﻴﻪي ‪ 82‬ﭘﺮﺗﺎب ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬روﻛﺶ ﻟﺒﻪي ﺟﻠﻮي ﺑﺎل از ﺟﻨﺲ »ﻛﺮﺑﻦ ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﺷﺪه« ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺎدهي ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰي ﻛﻪ ﺑﺎل را در ﺑﺮاﺑﺮ دﻣﺎﻫﺎﻳﻲ در ﺣﺪود ‪ 3000‬درﺟﻪ ﻛﻪ در زﻣﺎن ورود ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﺟﻮ در اﺛﺮ‬
‫اﺻﻄﻜﺎك ﺑﺎ ﻫﻮا ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺷﻜﺎﻓﻲ ﺑﺴﻴﺎر رﻳﺰ در آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ راه ﭘﻴﺪاﻛﺮدن ﮔﺎزﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر داغ ﺑﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺑﺎل و ذوب ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﻴﻢﻛﺸﻲ و ﭘﺎﺷﻴﺪن ﻓﻠﺰ ذوب ﺷﺪه ﺑﻪ داﺧﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎل ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﻔﺤﺺ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﺳﺎﻧﺤﻪ در زﻣﺎن ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺳﭙﺮده ﺷﺪن اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻫﻤﭽﻨﺎن اداﻣﻪ دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺤﻘﻘﺎن ﻗﺒﻼ اﻇﻬﺎر ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺻ‪‬ﺮف ﻛﺸﻒ راز ﻋﻠﺖ ﺑﺮوز اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﺑﻖ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﺎﺟﻌﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ رﺧﺪاد دﻳﮕﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺪا‬
‫ﺷﺪن اﺳﻔﻨﺞ از ﻣﺨﺰن ﺳﻮﺧﺖ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺮا آن ﺣﻮادث ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ؟ و ﭼﺮا اﻳﻨﻘﺪر ﺧﻄﺮات‬
‫ﺟﺪﻳﺪﺗﺮي ﻧﻈﻴﺮ ‪bolt catcher‬ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻮب در ﺣﺎل ﺑﺮوز ﻫﺴﺘﻨﺪ؟ ﺑﻮﻟﺖ ﻛﭽﺮﻫﺎ ﺣﻔﺮهﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﮔﺮﻓﺘﻦ زﺑﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﺑﺪﻧﻪي ﺑﻮﺳﺘﺮﻫﺎي ﺳﻮﺧﺖ ﺟﺎﻣﺪ و ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﺪﻧﻪي ﻣﺨﺰن ﺳﻮﺧﺖ ﺧﺎرﺟﻲ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﻳﻤﻨﻲ در ﻧﺎﺳﺎ‪ ،‬ﺑﺮ‬
‫ﺧﻼف ﺗﺼﻮر ﺑﻬﺒﻮد آن ﺑﻌﺪ از ﻓﺎﺟﻌﻪ ﭼﻠﻨﺠﺮ در ‪ 1986‬آﻧﻘﺪر ﻣﻀﻤﺤﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻀﺎوت ﺑﻲﻃﺮﻓﺎﻧﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﻪ ﭼﻴﺰي‬
‫اﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد؟ ﺣﺘﻲ در ﻃﻮل آﺧﺮﻳﻦ ﺳﻔﺮ ﻛﻠﻤﺒﻴﺎ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻗﻄﻌﻪي ﺣﻔﺎظ ﻋﺎﻳﻖ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﻲﻫﺎي ﺷﻜﻨﻨﺪهي ﺳﻄﺢ ﺑﺎل ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺠﺮب در ﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي و ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻘﺎﺿﺎي آﻧﻬﺎ رد ﺷﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ در زﻣﺎن‪ ،‬ﭘﻮل‪ ،‬ﭘﺮﺳﻨﻞ و روﻳﻪﻫﺎي اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻣﻨﻴﺖ ﻛﺎﺳﺘﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺑﻮد؟‬
‫ﺑﻪ وﻓﻮر ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي دوﻟﺒﻪ و دوﭼﻬﺮه اﺳﺖ و از ﻧﻈﺮ اﺧﻼﻗﻲ اﺑﻬﺎم دارد‪ :‬ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ‬
‫اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺟﺪﻳﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮات ﺟﺪﻳﺪي را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺟﻮاﻧﺐ ﺳﻮد‪-‬ﺧﻄﺮ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎر‬
‫ﻣﺪل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان آزﻣﻮن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ – آزﻣﻮنﻫﺎي در وﺳﻌﺖ اﺟﺘﻤﺎع ‪ --‬را ﻣﻄﺮح ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﺗﺎﻛﻴﺪ دارد ﺑﺮ‬
‫ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺳﻬﻢﭘﺬﻳﺮي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﺎرﺷﺎن‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺸﻴﺎري و دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ‪ ،‬ﺗﺼﻮر و ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺨﺎﻃﺮات‬
‫و اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻫﺮ ﮔﺎه ﻛﻪ اﻣﻜﺎن دارد ﺑﺎ وﺟﺪان ﻛﻴﻔﻴﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻨﺪ و دﻳﮕﺮان را در ﻣﻮرد ﺧﻄﺮات آﮔﺎه ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﻋﻠﻢ ﺑﺮ ﺧﻄﺮات‪ ،‬ﺧﻄﺮات را ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ دادن ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﺑﺮ ﻧﻔﻌﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ دﺳﺘﺎوردﻫﺎ و‬
‫ﻛﺸﻔﻴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻴﺴﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲورزد و ﺑﺮ اﻫﻤﻴﺖ اﺧﻼق ﭘﻴﺶﮔﻴﺮاﻧﻪ ﭘﺎي ﻣﻲﻓﺸﺎرد‪ :‬اﻋﻤﺎل و ﺗﺎﻣﻼت اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻫﺪف آن ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﻣﻀﺎر اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﺧﻼق و ﺑﺮﺗﺮي‪ :‬ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺣﺘﻲ در درون ﺳﺎدهﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ ﻧﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﭘﺮوژه ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ‬
‫داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﺳﺎل اول در ﻛﺎﻟﺞ ﻫﺎروي ﻣﺎد داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻣﺮﻏﺪاﻧﻲاي ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪ و ﺗﺨﻢﻣﺮغ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ و در ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ ﻣﺮﻏﺪاﻧﻲ ﻓﻘﻂ از ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻛﺎرﮔﺮان ﻣﺤﻠﻲ – در ﻳﻚ ﺗﻌﺎوﻧﻲ ﻣﺎﻳﺎﻳﻲ در ﮔﻮاﺗﻤﺎﻻ – ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس و ﻗﺎﺑﻞ ﻧﮕﻬﺪاري اﺳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻛﺎرﺑﺮان ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ‬
‫ﻣﺮﻏﺪاﻧﻲ زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻞ در ﻳﻚ ﺗﻌﺎوﻧﻲ ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻣﺤﺘﻮاي ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻏﺬاﻳﻲ ﻓﺮزﻧﺪاﻧﺸﺎن را ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﻏﺬاﻳﻲ ﺳﻨﺘﻲاﺷﺎن ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎﺷﺪ اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﻨﺪ و ﺗﺮﺟﻴﺤﺎ ﻧﮕﻬﺪاري از ﻣﺮﻏﺪاري آﻧﻬﺎ را زﻳﺎد از ﻛﺎر ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﻲاﺷﺎن دور‬
‫ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎر ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ از آﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﮔﻤﺎن ﻣﻲرﻓﺖ‪ .‬داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪي اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻦ ﻓﻘﺲ و‬
‫ﻣﺤﻮﻃﻪي ﺑﺎز ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻗﺪرت و دوام ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻣﻨﻲ ﺑﺮاي روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن در‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﺮﺳﻲ اﻣﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮ و ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ در ﻣﺤﻞ درﻫﺎ و ﻛﻒ اﻣﻦ ﺑﺮاي ﭘﺎي ﺑﺮﻫﻨﻪ ﺑﻮد‪ .‬آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ از وﺟﻮد ﺷﺮاﻳﻂ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻣﺮغﻫﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻬﻮﻳﻪ و ﻓﻀﺎي ﻛﺎﻓﻲ و آﺳﺎﻳﺶ در زﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫آب و ﻫﻮا‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ آب و ﻏﺬا و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺟﺎﻧﻮران ﺷﻜﺎري ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ از زﻳﺮ ﺣﺼﺎر ﻧﻘﺐ ﺑﺰﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ روﻳﻪﻫﺎي ﺗﻤﻴﺰ ﻛﺮدن ﻣﺤﻔﻈﻪﻫﺎ را ﺑﺮاي ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻛﺮدن آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻨﺪ و در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل‬
‫ﻓﻀﻠﻪي ﻣﺮغﻫﺎ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﻮد ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ دوﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮدن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪ و ﺗﺨﻢﻣﺮغ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎري از ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺤﻮﻃﻪي ﻣﺤﺼﻮر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻗﻔﺲﻫﺎ ﻣﺮﺟﺢ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪ‪ .‬در ‪ 1997‬ﭼﻬﺎر‬
‫داﻧﺸﺠﻮ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه اﺳﺘﺎد ﻣﺸﺎورﺷﺎن ﺗﺤﺖ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﮔﺮوه ﻛﻤﻜﻬﺎي اﻧﺴﺎﻧﺪوﺳﺘﺎﻧﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم زﻳﻼ‪-‬اﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺎن ﻣﺎرﺗﻴﻦ ﭼﻴﻜﻮﻳﺘﻮ در‬
‫ﮔﻮاﺗﻤﺎﻻ ﺳﻔﺮ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ روﺳﺘﺎﻳﻴﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺮﻏﺪاﻧﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ از ﻗﺒﻴﻞ ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي ﺑﺎﻓﻨﺪﮔﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪاي اﻣﻨﻴﺖ و‬
‫ﻛﺎراﻳﻲ اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻮاﻣﻌﻲ از ﻣﺮدم ﻛﻪ در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك درﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻨﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻮك ﭘﻴﻜﺎن ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي را ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻲراﻧﻨﺪ و اﻳﺪهي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺮﻓﻪاي ﻛﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ را ﺑﺎ دلﺳﭙﺮدﮔﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻳﺮ ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮي ﻛﻴﻔﻲ و اﺧﻼق در ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‬
‫ﻛﻼن و در دراز ﻣﺪت ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﺎزﮔﺎرﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم‪ ،‬اﺧﻼق ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﻓﺮاﺗﺮ از ﻣﺸﻜﻼت و ﺗﻨﺒﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬وﻇﺎﻳﻒ و ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار را‬
‫در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬اﺧﻼق ﻣﺤﺪودهي ﻛﺎﻣﻠﻲ را از ارزشﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﻛﻪ در ﺟﻬﺖدﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﻼﺷﻬﺎﻳﻤﺎن و در ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﻲ رواﺑﻂ و‬
‫ﺟﻮاﻣﻌﻤﺎن آن ارزشﻫﺎ را ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮي ﻣﻌﻨﻮي ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎن ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻛﻠﻤﻪي ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ ‪ arete‬در ﻓﺎرﺳﻲ »رﺟﺤﺎن« ﻳﺎ »ﻓﻀﻴﻠﺖ« ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻧﻴﺖ و ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﺣﺎل ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﺠﺪد رﻳﻪاي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺘﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﺎزار ﻋﺮﺿﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ در ﺑﺎزاري ﭘﺮرﻗﺎﺑﺖ ﻣﺸﻐﻮل ﺑﻪ ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﻋﺎت ﻛﺎر ﻃﻮﻻﻧﻲ و ﭘﺮاﺳﺘﺮس را ﻃﻠﺐ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺗﻤﺎس ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻛﻢ ﻳﺎ در ﺣﺪ ﺻﻔﺮ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﺷﺮﻛﺖ دارﻧﺪ و ﻓﻘﻂ روي ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ و ﻧﻪ ﺑﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ذﻫﻦ ﻣﻬﻨﺪس ﭘﺮوژه‬
‫ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن رﻳﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ و ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎي آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺎه دﻋﻮت ﻛﻨﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺷﺮح دﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬
‫زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﺑﺎ رﻳﻪﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﻣﺘﺤﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ و ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ اﺳﺖ‪» .‬وﻗﺘﻲ ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ‬
‫ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﺸﺎن را آوردﻧﺪ‪ ،‬ﺑﭽﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ آزاداﻧﻪ ﻧﻔﺲ ﺑﻜﺸﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﺮاﺣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻣﻮزﻧﺪ و از‬
‫زﻧﺪﮔﻲ ﻟﺬت ﺑﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻛﺎرﮔﺮان ﻧﻮﻋﻲ ﻣﻜﺎﺷﻔﻪ دﺳﺖ داد‪ .‬ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪهي ﻣﺪرك ﻣﺤﻜﻢ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻼشﻫﺎﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪي‬
‫در ﺑﻬﺒﻮد زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺮو ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و روﺣﻴﻪي ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ رﻓﺖ‪4 «.‬‬
‫اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎ و ﺗﻌﻬﺪات ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن درﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﺳﺎﻳﺮ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﺘﻨﻮع و ﻓﺮاوان اﺳﺖ‪ .‬آرزوي ﻛﺎر ﻣﻔﻴﺪ و ﻣﻌﻨﺎدار‪ ،‬دﻏﺪﻏﻪي ﻣﻌﺎش‪،‬‬
‫ﻋﻼﻗﻪﻣﻨﺪي ﺑﻪ دﻳﮕﺮ اﻧﺴﺎنﻫﺎ – اﻧﺴﺎن دوﺳﺘﻲ – ‪ ،‬و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺣﺮﻣﺖ ﻧﻔﺲ ﻫﻤﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ آﻣﻴﺨﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮاي ﺑﺮﺗﺮي در‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻧﮕﻴﺰه اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﻤﺪﺗﺎ اﻳﻦ اﻧﮕﻴﺰهﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﮔﻮﻧﻪاي اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺨﺼﻲ در ﻛﺎر ﻓﺮد اﻳﺠﺎد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻛﺮارا ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﺮ و ﻛﺎر دارد‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻧﻴﺰ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪ ،‬و‬
‫ﻣﺮدم ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻫﻤﻜﺎران‪ ،‬ﻛﺎرﻓﺮﻣﺎﻳﺎن و ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم راﺑﻄﻪي اﺧﻼﻗﻲ )و ﻣﺎﻟﻲ( دارﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻠﺰم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ در ﻣﺮامﻧﺎﻣﻪي اﺧﻼﻗﻲاﺷﺎن ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاورده ﺳﺎزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻟﺰاﻣﺎت‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردي ﻛﻤﻴﻨﻪ اﻣﺎ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﺑﺮاي ﺑﺮﺗﺮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ ﻓﺮد ﻓﺮد ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي‬
‫ﻣﺸﺘﺮك ﻧﺸﺎﻧﻪ روي ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻳﻜﭙﺎرﭼﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ و ارزشﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺨﺼﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ دلﺳﭙﺮدﮔﻲﻫﺎي ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻄﻲ‪ ،‬ﻛﺎر ﻧﻈﺎﻣﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮاده و‬
‫ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲﻫﺎي ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ از ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﻣﺮاد ﻫﻢ ﺗﻌﻬﺪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻣﺸﺘﺮك و ﻫﻢ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﺎر ﺣﺮﻓﻪاي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄﺎﻛﺎري‪ .‬ﻣﻮﺟﻲ از رﺳﻮاﻳﻲﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2001‬آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ اﻋﺘﻤﺎد‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ را ﻣﺘﺰﻟﺰل ﻛﺮد‪ .‬در آن ﺳﺎل اﻧﺮون ﺑﺰرگﺗﺮﻳﻦ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ در ﺗﺎرﻳﺦ آﻣﺮﻳﻜﺎ را اﻋﻼم ﻛﺮد و ﺷﺼﺖ ﻣﻴﻠﻴﺎرد‬
‫دﻻر ﺳﻬﺎم در دﺳﺖ ﺳﻬﺎمداران ﺑﻲارزش ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎل ﺑﻌﺪ‪ ،‬ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ رﺳﻮاﻳﻲ آﻣﻴﺰ ورﻟﺪﻛﺎم رﻛﻮرد ﺗﺎزهاي ﺑﺮ ﺟﺎي ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﺑﺰرگ و ﺧﻮشﻧﺎم ﺣﺴﺎﺑﺪاري آرﺗﻮر اﻧﺪرﺳﻦ ﻛﻪ ﺣﺴﺎﺑﺪاري اﻧﺮون و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي دﻳﮕﺮ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪ داﺷﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﺪﺳﺘﻲ در ﺟﺮم ﻣﺘﻬﻢ‬
‫ﺷﺪ و وادار ﺑﻪ اﻧﺤﻼل ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎزﮔﺎري و اﻃﺎﻋﺖ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﺒﻌﻴﺖ اﻓﺮاد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي را ﺗﻀﻤﻴﻦ و از ﺑﺮوز‬
‫ﺧﻄﺎﻛﺎري ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﻫﻤﻪي ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪ روﻳﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻛﻼﻫﺒﺮداري‪ ،‬ﺳﺮﻗﺖ‪ ،‬رﺷﻮه‪ ،‬ﻧﺎﻛﺎراﻣﺪي و ﺗﻌﺪاد‬
‫زﻳﺎدي از ﺷﻜﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮي از ﺑﻲاﺧﻼﻗﻲ آﺷﻜﺎر ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ و ﻧﻈﺎم و ﻣﻘﺮرات دوﻟﺘﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﺎزاتﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي‬
‫رﻓﺘﺎر ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ و ﻣﺴﺎﻣﺤﻪ ﻛﺎري ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺸﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﮔﺎه ﺑﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﺧﻄﺎﻛﺎري ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺪﻫﻴﻢ ﺗﺎ ﮔﺰارش ﻛﺮدن ﻣﻮارد ﺧﻄﺎﻛﺎري ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎت ذيرﺑﻂ‪.‬‬
‫ﻋﻄﻒ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﺪهاي از اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺶﮔﻴﺮي از ﺑﺮوز ﺧﻄﺎﻛﺎري اﺧﺘﺼﺎص دارد‪ .‬ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﺎ اﺧﻼق‬
‫ﭘﻴﺶﮔﻴﺮاﻧﻪ ﻣﻴﻨﺎﻣﻴﻢ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﺧﻼق ﭘﻴﺶﮔﻴﺮاﻧﻪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از اﻋﻤﺎل و ﺗﺎﻣﻼت اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﺧﺪادﻫﺎي ﺑﺪ‬
‫ﻣﻌﻨﻮي و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري اﺧﻼﻗﻲ‪ .‬ﺗﺎﻛﻴﺪ اﺻﻠﻲ در اﺧﻼق ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ از ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻠﺘﺰم ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﻴﻨﻄﻮر اﻛﺜﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ‪ .‬اﻓﺮاد و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ارزش ﺟﻮ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻓﻘﻂ در ﭘﻲ روﻳﻪﻫﺎي اﻃﺎﻋﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﺗﺌﻮري ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .5‬ارزشﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﺑﻴﺸﻤﺎر ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻏﺎﻣﺾ اﺧﻼﻗﻲ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﺷﻴﻤﻲ ﻛﻪ در ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬
‫ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺷﺮﻛﺘﺶ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎزي ﺳﺮب و آرﺳﻨﻴﻚ در ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮ‬
‫ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﻓﺎﺿﻼب را ﻣﻮرد ﭘﺮدازش ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ و از آن ﻛﻮد ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻮد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدهي ﻛﺸﺎورزان ﻣﺤﻠﻲ ﻗﺮار‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از اﻳﻤﻨﻲ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪهاي در ﻣﻮرد ﺗﺨﻠﻴﻪي ﺳﺮب و آرﺳﻨﻴﻚ دارد‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اوﻟﻴﻪ‬
‫ﻣﻬﻨﺪس را ﻣﺘﻘﺎﻋﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻛﻨﺘﺮل آﻟﻮدﮔﻲ ﻗﻮﻳﺘﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺪﻳﺮ او ﻣﺼﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﻛﺎري ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ اﺳﺖ و ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل ﻓﻨﻲ از ﻗﺎﻧﻮن ﻣﺘﺎﺑﻌﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎري ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬
‫ﺷﺮﻛﺘﺶ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪي ﻣﺤﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ از ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮاد آﻟﻮده ﻛﻨﻨﺪه ﺻﺪﻣﻪ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺌﻮل‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻀﺎﻓﺎ او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮادهي ﺧﻮد ﻧﻴﺰ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ و ﺣﻖ اداﻣﻪ و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﺷﻐﻞ ﺧﻮد را ﻧﻴﺰ دارد‪ .‬او ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻜﻨﺪ؟‬
‫ﻣﻌﻤﺎﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻳﺎ ﻣﻌﻤﺎﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آن ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻀﺎد ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﺮدن ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺸﻜﻞزا ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﻪ وﺿﻮح ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺗﺸﺨﻴﺺ داد ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪ .‬دﻻﻳﻞ ﻣﻌﻨﻮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ وﻇﺎﻳﻒ‪،‬‬
‫ﺣﻘﻮق‪ ،‬ﺧﻴﺮﻫﺎ‪ ،‬اﻳﺪهآلﻫﺎ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮي ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻲﺷﻤﺎرﻧﺪ و‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ در ﺗﻀﺎد ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻐﺮﻧﺞ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻗﻀﺎوت ﺧﻮب درﺑﺎرهي ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﺮدن و‬
‫ﻳﻚﭘﺎرﭼﻪ ﻛﺮدن ارزشﻫﺎي ﻣﺘﻀﺎد اﺳﺖ‪ .‬از ﻓﺼﻞ دوم ﻣﺎ درﺑﺎرهي ﻣﻨﺎﺑﻊ درك و ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻐﺮﻧﺞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺤﺚ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮامﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ و ﺗﺌﻮريﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲورزﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮوز ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻐﺮﻧﺞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬
‫ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﺧﻄﺎ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ وﺟﻮد آﻧﻬﺎ ﺣﻀﻮر ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﻮي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﺮاﺋﻢ ﺷﺮﻛﺘﻲ را ﺣﺬف ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻤﭽﻨﺎن وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺧﺮد و ﻛﻼن‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮد‪ ،‬ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت اﻓﺮاد و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ را ﻟﺤﺎظ ﻣﻲدارد‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻬﺎﻧﻲﺗﺮي‬
‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮيﻫﺎ در ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺻﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺷﻮﻧﺪ و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺗﺠﻤﻌﻲ ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺻﻨﻔﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ .‬ﻫﺮ دوي ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮد و ﻛﻼن در اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و‬
‫اﻏﻠﺐ در ﻫﻢ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺑﻪ ﺑﺤﺚﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﺎرهي اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻔﺮﻳﺢ – اس ﻳﻮ وي – در ﮔﺮﻓﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮدي در‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ﻣﻮرد ﻓﻮرد اﻛﺴﭙﻠﻮرر و ﺑﺮﻳﺠﺴﺘﻮن‪/‬ﻓﺎﻳﺮﺳﺘﻮن ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻛﺴﭙﻠﻮرر ﺗﺎﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬در اواﺧﺮ دﻫﻪي ‪1990‬‬
‫ﮔﺰارشﻫﺎي زﻳﺎدي در ﺑﺎرهي ﺟﺪا ﺷﺪن ﻋﺎجﻫﺎي ﻻﺳﺘﻴﻚ اﻛﺴﭙﻠﻮرر واﺻﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻴﺪﮔﻲ و ﭼﭗﻛﺮدﮔﻲ اﻛﺴﭙﻠﻮررﻫﺎ‬
‫ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 2002‬ﺗﺨﻤﻴﻦﻫﺎ ﺣﻜﺎﻳﺖ از آن داﺷﺖ ﻛﻪ ﺣﺪود ‪ 300‬ﻧﻔﺮ در اﺛﺮ اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ دادهاﻧﺪ و ﺑﻴﺶ از‬
‫‪ 1000‬ﻧﻔﺮ در اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺟﺮاﺣﺖ ﺑﺮداﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﺗﺨﻤﻴﻦﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪﺗﺮ اﻳﻦ ارﻗﺎم را ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻓﻮرد و ﺑﺮﻳﺠﺴﺘﻮن‬
‫ﺗﻘﺼﻴﺮ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲاﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﻧﺰاع ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ از ﻫﻢ ﮔﺴﺴﺘﻦ ﻫﻤﻜﺎري ﺗﺠﺎري ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪي اﻳﻦ دو ﺷﺮﻛﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪﻫﺎ آﺷﻜﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻌﺪدي داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﻳﺠﺴﺘﻮن از ﻳﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻌﻴﻮب ﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮد و واﺣﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪي اﺻﻠﻲ از ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺿﻌﻴﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬ﻓﻮرد ﺑﺮاي ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎ از ﺣﺎﺷﻴﻪي اﻣﻨﻴﺘﻲ ﺿﻌﻴﻔﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮد و ﺑﻪ‬
‫اﻣﻴﺪ اﻳﻦ ﻛﻪ راﻧﻨﺪﮔﺎن ﭼﺮخﻫﺎ را در وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺎد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻧﮕﺎه ﻣﻲدارﻧﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻮرد ﺑﺎ ﺑﻲﻣﻴﻠﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﺸﻜﻞ اﻋﺘﺮاف ﻛﺮد و از‬
‫دارﻧﺪﮔﺎن ﺧﻮاﺳﺖ ﺗﺎ ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك را ﭘﺲ ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن ﺑﺮ اﻳﻦ اﺗﻬﺎم ﻛﻪ اس ﻳﻮ وي ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎدهاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﻤﺮﻛﺰ دارد‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮﻳﻦ وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎدهاي‪ .‬ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﺣﺎﺻﻞ از ارﺗﻔﺎع ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﭼﭗﻛﺮدن ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در اس ﻳﻮ‬
‫ويﻫﺎ ﺗﺼﺎدﻓﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ اﻧﻮاع ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺮگ راﻧﻨﺪه ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻢ ﺷﺪن دﻳﺪ راﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎي‬
‫ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ در آزادراهﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در ﺷﺐ‪ ،‬ﻧﻮر ﻣﺮﺗﻔﻊ ﭼﺮاغﻫﺎي اس ﻳﻮ وي دﻳﺪ راﻧﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﺳﺎزد‪ ،‬ﻣﺼﺮف‬
‫ﺳﻮﺧﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﻳﻲ دارﻧﺪ و آﻟﻮدﮔﻲ زﻳﺎدي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﻴﺚ ﺑﺮدﺷﺮ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻲزﻧﺪ ﻛﻪ اس ﻳﻮ ويﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ‪ 3000‬ﻣﺮگ ﺑﺮ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﺮگﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺼﺎدﻓﺎت ‪ --‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اس ﻳﻮ ويﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ‪ --‬ﻣﻲاﻓﺰاﻳﻨﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪ 1000‬ﻣﺮگ اﺿﺎﻓﻪ در‬
‫ﻫﺮ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﺮﻧﺸﻴﻨﺎن اس ﻳﻮ ويﻫﺎي ﭼﭗ ﻛﻨﻨﺪه اﺧﺘﺼﺎص دارد ﻛﻪ اﮔﺮ اﻳﻦ راﻧﻨﺪﮔﺎن از اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎي ﺳﻮاري اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‬
‫اﻳﻦ ‪ 1000‬ﻣﺮگ ﺣﺬف ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ 1000 .‬ﻣﺮگ در اﺛﺮ ﺑﺮ ﺧﻮرد اس ﻳﻮ وي ﻫﺎ ﺑﺎ اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎي دﻳﮕﺮ رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﻴﻦ‬
‫دو اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﻧﺒﻮد اﻳﻦ ﻣﺮگﻫﺎ اﺗﻔﺎق ﻧﻤﻲاﻓﺘﺎد و ﺗﺎ ﺳﻘﻒ ‪ 1000‬ﻧﻔﺮ در ﺳﺎل ﺑﺮ اﺛﺮ اﻓﺰودهي آﻻﻳﻨﺪهﻫﺎي آزاد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اس ﻳﻮ‬
‫ويﻫﺎ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻼت ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮدﺷﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﺎور اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻋﺪاد ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎل اس ﻳﻮ ويﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي وارد‬
‫ﺟﺎدهﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و اس ﻳﻮ ويﻫﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮ ﺑﻪ راﻧﻨﺪﮔﺎن ﺟﻮانﺗﺮ و ﺧﻄﺮﻧﺎكﺗﺮ ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫آﻳﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪي اس ﻳﻮ وي ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻛﻞ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ﺣﺮﻓﻪاي و‬
‫اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﻓﻨﻲ؟ اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺖ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد؟ ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪي دﻣﻮﻛﺮاﺗﻴﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ داري ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫اﻓﺮاد ﻧﻘﺶ اﻳﻔﺎ ﻛﻨﻨﺪ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوهﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻳﺎﻓﺘﻪ؟ آﻳﺎ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮد را از ﻗﻀﻴﻪ ﺟﺪا ﻧﮕﺎه دارﻧﺪ و ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺑﻪ ﮔﺮوهﻫﺎي‬
‫ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن و ﻗﺎﻧﻮنﮔﺰاران واﮔﺬار ﻛﻨﻨﺪ؟ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ آﻳﻨﺪه ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺳﻨﺘﻲ‬
‫ﺗﻘﻠﻴﻞ ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﻣﻄﺮح ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪي اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﻫﺎ و اس‬
‫ﻳﻮ ويﻫﺎ را در ﺑﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪،‬‬
‫‪ .7‬ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ در ﻣﻮرد ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﻲﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﻛﻼن در ﻣﻮرد ﻛﻠﻴﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻣﻴﺪﻫﺎ و‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺮات آن اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻓﺼﻞ دﻫﻢ در ﻣﻮرد آن ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺪﺑﻴﻦﻫﺎ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي را ﺗﻬﺪﻳﺪﮔﺮ و ﺧﺎرج از ﻛﻨﺘﺮل‬
‫ﻣﻲﺑﻴﻨﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺼﺎن ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻣﺮگوﻣﻴﺮ ﻓﺮاوان در ﺟﺎدهﻫﺎ و در ﺟﻨﮓﻫﺎي ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‬
‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺗﺮس از ﺳﻼحﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺗﻬﺪﻳﺪ دﻳﺮﭘﺎي ﺟﻨﮓ ﻫﺴﺘﻪاي اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮشﺑﻴﻦﻫﺎ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‬
‫ﭼﻘﺪر زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ را ﻋﻤﻴﻘﺎ ارﺗﻘﺎ ﺑﺨﺸﻴﺪه اﺳﺖ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪي آﻛﺎدﻣﻲ ﻣﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﺮﻗﻲ از ﺑﻴﺴﺖ‬
‫دﺳﺘﺎورد ﺑﺮﺗﺮ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺑﻬﺮه ﻣﻲﺑﺮﻳﻢ‪ :‬ﺑﺮقرﺳﺎﻧﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ‪ ،‬ﻫﻮاﭘﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺗﻮزﻳﻊ آب ﻟﻮﻟﻪﻛﺸﻲ‪ ،‬اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ‪،‬‬
‫رادﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‪ ،‬ﻛﺸﺎورزي ﻣﻜﺎﻧﻴﺰه‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻄﺒﻮع و ﻳﺨﭽﺎلﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺰرگراهﻫﺎ‪ ،‬ﻓﻀﺎﭘﻴﻤﺎﻫﺎ‪ ،‬اﻳﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري در ﭘﺰﺷﻜﻲ و دﻳﮕﺮ ﻣﻮارد‪ ،‬ﻟﻮازم ﺧﺎﻧﮕﻲ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﭘﺘﺮوﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻟﻴﺰر و ﻓﻴﺒﺮ ﻧﻮري‪،‬‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي و ﻣﻮاد ﺑﺎ ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺎﻻ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻪ ﻃﺮز ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪاي ﺧﻮشﺑﻴﻦ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺑﻲﺧﻄﺮ ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ آدﻣﻲ ﻣﺤﻮرﻳﺖ ﻧﺪارد و ﻫﻴﭻ ﻳﻚ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﺧﻼﻗﺎﻧﻪي ﺑﺸﺮي ﻛﻤﺘﺮ از ﻧﺒﻮغ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮرد ﺗﺤﺴﻴﻦ ﻋﺎﻣﻪ‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬و در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻣﺪل آزﻣﻮن اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد و اﻣﻴﺪ ﺑﺎﻻ ‪ --‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺿﺮوري‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪ -‬ﺑﺎ واﻗﻊﮔﺮاﻳﻲ ﻫﺸﻴﺎراﻧﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺑﺎ ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت و ﻣﻼﺣﻈﻪي ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ در ذﻫﻦ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اراﺋﻪ دﻫﻴﻢ‪ .‬ﻛﻠﻤﻪي‬
‫اﺧﻼق ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪدي دارد‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪي ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه در ﻋﻨﻮان اﻳﻦ ﻛﺘﺎب اﺧﻼق ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ اﺧﻼﻗﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ‬
‫ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﺷﺎره دارد ﻛﻪ ﺑﻲﻧﻘﺺ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺿﺮوري ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﺣﻖ( ﻳﺎ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺠﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل(‪ ،‬و ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮا اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ اﺳﺖ ﺑﺮ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﺎن ﻛﻪ در ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺻﺤﻪ ﮔﺬارده ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﺪهآلﻫﺎي‬
‫ﻣﻄﻠﻮب و ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪.‬‬
‫در زﻣﻴﻨﻪي دﻳﮕﺮي اﺧﻼق ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﻠﻢ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼﻗﻴﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق اﺧﻼﻗﻴﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺘﻔﺴﺎر در‬
‫اﺧﻼق ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي اول‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ‪ ،‬اﺧﻼق‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺪام اﻋﻤﺎل‪ ،‬اﻫﺪاف‪ ،‬اﺻﻮﻟﺔ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ از ﻟﺤﺎظ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻦ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎي اﺧﻼق‪ ،‬ﻛﻪ زﻣﻴﻨﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﻳﻦ ﻛﺘﺎب ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺖ‪ ،‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎ‪ ،‬و ارزشﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺗﺤﻘﻴﻖ و اﻓﻌﺎل ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻳﻦ دو زﻣﻴﻨﻪي ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻫﻨﺠﺎري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎ و ارزشﻫﺎي ﻣﻮﺟﻪ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﻠﻮب‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻓﻘﻂ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬زﻣﻴﻨﻪي ﻫﻨﺠﺎري اﺧﻼق ﺑﺎ زﻣﻴﻨﻪي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ اﺧﻼق ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪي‬
‫ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﺎ از اﺧﻼق ﻫﻨﺮي ﻓﻮرد ﻳﺎ اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺪﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﺑﻪ ﺑﺎورﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻳﻚ ﻓﺮد‬
‫ﺧﺎص ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻲ از اﻓﺮاد اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺪون اﻳﻦ ﻛﻪ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎورﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻮﺟﻪ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ ﺑﺤﺜﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺎن ﺑﻴﺎورﻳﻢ‪ .‬در ﻳﻚ زﻣﻴﻨﻪي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ دﻳﮕﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﺧﻼق را زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺗﻮﺿﻴﺢ آﻧﭽﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪان‬
‫ﺑﺎور دارﻧﺪ و ﻧﺤﻮهي رﻓﺘﺎر آﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮدازﻧﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻧﻈﺮ ﺳﻨﺠﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ اﺟﺮا در ﻣﻲآورﻧﺪ‪ ،‬رﻓﺘﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬
‫ﻣﺴﺘﻨﺪاﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻮاﻣﻊ ﺣﺮﻓﻪاي ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﭘﺮده از ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻛﻪ اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را‬
‫ﺷﻜﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺮﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ زﻣﻴﻨﻪي ﻫﻨﺠﺎري‪ ،‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺮ ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻮﺟﻪ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دﻻﻟﺖ دارد اﻣﺎ ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﭼﻴﺴﺘﻨﺪ؟ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻟﻐﺖﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﺑﺮ درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ‪ ،‬ارزشﻫﺎ و آنﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﺷﻮد دﻻﻟﺖ دارد‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻧﺎﻛﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﻫﻢ دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻲ‬
‫اﺗﻮﻣﺒﻴﻠﻲ را روﺷﻦ ﻛﻨﺪ »ﺑﺎﻳﺪ« ﻛﻠﻴﺪ را در ﺷﻜﺎف ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ وارد ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر »درﺳﺘﻲ« اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻜﻼت ﻃﻌﻢ »ﺧﻮﺑﻲ«‬
‫دارد و زﻳﺒﺎﻳﻲ در زﻳﺒﺎﻳﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻳﻚ »ارزش« اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺧﻼﻗﻴﺎت درﮔﻴﺮ درﺳﺖ و ﻧﺎدرﺳﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮب و ﺑﺪ اﺧﻼﻗﻲ‪،‬‬
‫ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ و آﻧﭽﻪ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد اﺳﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻦ اﻳﻦ ﭼﻨﺪان روﺷﻨﮕﺮ ﻧﻴﺴﺖ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ دوار‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻛﻪ در آن از ﻫﻤﺎن ﻛﻠﻤﻪاي ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﺮاي آن ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ اراﺋﻪ دﻫﻴﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اراﺋﻪي ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ از اﺧﻼق ﻛﺎر ﺳﺎدهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﻪي ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺜﺎلﻫﺎﻳﻲ از ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺑﺰﻧﻴﻢ اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻌﻲ از اﺧﻼق اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺌﻮري ﻧﺎﻗﺺ و ﺑﺪوي اﺧﻼق ﻛﺸﻴﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﺜﻼ اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﺧﻼق ﺷﺎﻣﻞ ارﺗﻘﺎي ﺧﻴﺮ ﻋﺎﻣﻪ اﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺗﺌﻮري اﺧﻼﻗﻲاي ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺳﻮدﻣﻨﺪﮔﺮاﻳﻲ ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪهاﻳﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﺧﻼق ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﺣﻘﻮق روي آوردهاﻳﻢ و اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻴﺎت در ذات ﺧﻮد ﺑﻪ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺧﻮب ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ از اﺧﻼﻗﻴﺎت ﻓﻀﺎﺋﻞ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪاﻳﻢ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﺗﺌﻮريﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ دﻳﮕﺮ در ﻓﺼﻞ ‪ 3‬ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ اﺧﻼﻗﻴﺎت در ﻣﻮرد‬
‫اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﺷﺨﺎص اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢ دﻳﮕﺮان و ﻫﻢ ﺧﻮدﻣﺎن ﻛﻪ اﻳﻦ ﺷﺎﻣﻞ ﻋﺪل و اﻧﺼﺎف‪ ،‬وﻓﺎي ﺑﻪ ﻋﻬﺪ و اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﻘﻮق و اﻳﺠﺎد‬
‫ﻧﻜﺮدن ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري زﻳﺎن از ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺎراﺳﺘﻲ‪ ،‬ﺳﻨﮕﺪﻟﻲ و ﻏﺮور اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺳﺎده ﺷﺎﻣﻞ اﻳﺪهآلﻫﺎي ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ از‬
‫ﻗﺒﻴﻞ اﻣﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺳﭙﺎسﮔﺰاري و آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺨﺘﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ ﺗﻠﻮﻳﺤﺎ از ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻛﺮدن‬
‫در رﻧﺞ ﻗﺮار دادن ﺟﺎﻧﻮران و آﺳﻴﺐ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻴﺰ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪.‬‬
‫ﭼﺮا اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ؟‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻳﻤﻦ و ﻣﻔﻴﺪ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﻼشﻫﺎي‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻔﻜﺮ ﺟﺪي در ﻛﻞ ﻳﻚ دورهي ﺷﻐﻠﻲ دارد‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﻳﻚ ﻣﺪرك داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ وراي اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻛﻠﻲ ﭼﻪ اﻫﺪاف ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫را ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﻨﺪ؟‬
‫در دﻳﺪﮔﺎه ﻣﺎ ﻫﺪف ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺷﺨﺺ را ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻛﺮدن ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮد‪ .‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮا‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﺳﺘﺪﻻل ﺷﻔﺎف و دﻗﻴﻖ را درﺑﺎرهي ﺳﻮاﻻت اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﻫﺪف ﻏﺎﻳﻲ اﻓﺰودن‬
‫ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎري اﺧﻼﻗﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﺮات در اﺧﻼق ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬
‫ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﻳﻌﻨﻲ اﺳﺘﻘﻼل ﻳﺎ اﺧﺘﻴﺎر در ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮي در ﻛﺎرﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻫﺮ ﻧﻮع ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﺧﻼق ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺧﻮد‬
‫ﻣﺨﺘﺎري اﺧﻼﻗﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎري اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻋﺎدت اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﻪي ﺣﺴﺎﺳﻴﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻳﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﻛﻮدﻛﻲ‪ ،‬زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ آﻣﻮزش داده‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎ و ﺣﻘﻮق دﻳﮕﺮان و ﺧﻮدﻣﺎن ﺣﺴﺎس ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪي ﻏﻢاﻧﮕﻴﺰ ﻋﺪم وﺟﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺴﺎﺳﻴﺘﻲ‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﻛﻪ در ﻣﻮرد ﺑﭽﻪﻫﺎي ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﻮرد ﺳﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺻﺎدق اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪﺳﺘﻴﺰ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫درﻛﻲ از ﺧﻴﺮ و ﺷﺮ اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺳﺘﻴﺰﻫﺎ و ﻣﺮدمﺳﺘﻴﺰﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺧﻮد ﻣﺨﺘﺎر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺪﻻل‬
‫آﮔﺎﻫﺎﻧﻪاﺷﺎن در ﺑﺎرهي اﺧﻼﻗﻴﺎت ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻌﻤﻖ ﺑﺎ دﻗﺖ در ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﺠﺎد ﺗﻔﻜﺮ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ اﺧﻼق در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬اﮔﺎﻫﻲ اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬ﻣﻬﺎرت در ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪.‬‬
‫‪ .2‬اﺳﺘﺪﻻل اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ‪ :‬ادراك‪ ،‬ﺷﻔﺎفﺳﺎزي و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪي اﺧﻼﻗﻲ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻫﻤﺴﺎﻧﻲ اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬ﺷﻜﻞ دادن دﻳﺪﮔﺎهﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮ اﺳﺎس در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫‪ .4‬اﺑﺘﻜﺎر اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي ﻏﻴﺮ روزﻣﺮه ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ و آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ﻗﺒﻮل راه ﺣﻞﻫﺎي اﺑﺘﻜﺎري ﺑﺮاي‬
‫ﻣﺸﻜﻼت ﻋﻤﻠﻲ‪.‬‬
‫‪ .5‬ارﺗﺒﺎط اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬دﻗﺖ در ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن زﺑﺎن ﻣﺸﺘﺮك اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن و دﻓﺎع ﻛﺎراﻣﺪ از ﻧﻈﺮات و ﻋﻘﺎﻳﺪ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺷﺨﺺ‪.‬‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮارد اﻫﺪاف ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ درسﻫﺎي داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦﻫﺎ ﺣﻮل ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ دور ﻣﻲزﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ذﻫﻨﻲ در‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻴﺪن ﺷﻔﺎف و ﻣﻨﻄﻘﻲ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻣﻜﺎن دارد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻬﺎرتﻫﺎ را داﺷﺖ و ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ اﺧﻼﻗﻲ رﻓﺘﺎر ﻧﻜﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ آﻳﺎ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ اﻫﺪاﻓﻤﺎن اﻫﺪاف ذﻳﻞ را ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺗﻌﻬﺪات اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬
‫اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ؟‬
‫‪ .6‬ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬ﺗﻤﺎﻳﻞ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺧﻼﻗﻲ‪.‬‬
‫‪ .7‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻓﺮاد‪ :‬دﻟﻮاﭘﺴﻲ ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ در ﻣﻮرد ﺑﻬﺮوزي دﻳﮕﺮان و ﺧﻮد‪.‬‬
‫‪ .8‬ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻨﻮع‪ :‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻧﮋادي و ﻣﺬﻫﺒﻲ و ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻣﻌﻘﻮل در ﻧﮕﺮشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪.‬‬
‫‪ .9‬اﻣﻴﺪ اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬اﻋﺘﻘﺎد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺣﻞ ﺗﻀﺎدﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻔﻴﺪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .10‬ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ‪ :‬ﺣﻔﻆ ﭘﺎﻛﺪاﻣﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﺮﻓﻪاي و اﻋﺘﻘﺎدات ﺷﺨﺼﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺎ در دﻳﺪﮔﺎه ﺧﻮد ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ اﻫﺪاف را ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﻛﻨﻴﻢ زﻳﺮا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﺑﺪون اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻪ دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺪف ارزش زﻳﺎدي ﻧﺪارد‪ .‬در ﻫﻤﺎن ﺣﺎل ﺗﻌﻘﻴﺐ اﻳﻦ اﻫﺪاف ﺑﻪ ﺷﻴﻮهي ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ و ﺗﻠﻮﻳﺤﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺷﻴﻮهي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ از روش ﻣﻮﻋﻈﻪ ﻛﺮدن و اﻣﺘﺤﺎن ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق در ﺳﻄﺢ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﻀﻤﻦ اﻳﺠﺎد‪،‬‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬
‫‪ .1‬در ﻣﻮارد ذﻳﻞ‪ ،‬ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻞ و ﻣﻌﻤﺎﻫﺎ را در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ و ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮا ﺷﻤﺎ آﻧﻬﺎ را ارزش ﻳﺎ‬
‫ﻣﺴﺎﻟﻪي اﺧﻼﻗﻲ در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺘﺶ اﻃﻼع ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪاي ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺪك و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺣﺒﺎﺑﻲ ﺑﺎ دوامﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻤﺮ‬
‫ﭼﺮاغﻗﻮهﻫﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺿﺎﻓﻪ ﻛﺮد‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻜﺮدن از ﺣﺒﺎب ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻔﻌﺶ اﺳﺖ زﻳﺮا ﻫﻢ‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻢ ﻧﻔﻊ اﺳﺘﻬﻼك ذاﺗﻲ ﻛﺎﻻ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺸﺘﺮيﻫﺎ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﭼﺮاغﻗﻮهﻫﺎي‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺤﻔﻮظ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫ب‪ .‬ﻳﻚ ﺷﺘﺎبدﻫﻨﺪهي ﺧﻄﻲ اﻟﻜﺘﺮون ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﺻﺪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ دو ﺣﺎﻟﺘﻪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫اﺷﻌﻪي ‪ X‬ﻳﺎ ﺷﻌﺎعﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮوﻧﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ دﺳﺘﮕﺎه ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدهي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ آﻣﻴﺰ ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ‬
‫ﮔﻬﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﺗﺎﺑﺶ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﻮارض ﺑﻌﺪي دردﻧﺎك ﻣﻲﺷﺪ و در ﭼﻨﺪ ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﺮگ ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎري در ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺠﺪد ﻣﺘﺤﻤﻞ درد زﻳﺎدي ﺷﺪ اﻣﺎ اﭘﺮاﺗﻮر ﻛﻪ دور از ﻣﺤﻞ ﺑﻴﻤﺎر ﻗﺮار داﺷﺖ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻧﺸﺪ‬
‫زﻳﺮا اﻣﻜﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ آن دو وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ :‬اﻳﻨﺘﺮﻛﺎم ﺧﺮاب ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻣﻮﻧﻴﺘﻮر وﻳﺪﺋﻮﻳﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﺑﻮد‪ .‬ﺿﻤﻨﺎ ﺑﻴﻤﺎر ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺪون‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻤﻚ از ﺑﻴﺮون از اﺗﺎق اﺷﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺳﻬﻴﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪهي ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺲ از‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺮﺳﺮي آن اﺻﺮار داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ دﭼﺎر ﺧﻄﺎ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻧﺒﺎﻳﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﻧﺸﺪه اﻓﺘﺮاآﻣﻴﺰي در ﻣﻮرد دﺳﺘﮕﺎه ﭘﺨﺶ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﺗﻼشﻫﺎي ﺷﺒﺎﻧﻪ روزي ﻓﻴﺰﻳﻜﺪان ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن رد ﭘﺎي ﻣﺴﺎﻟﻪ در ﺧﻄﺎﻳﻲ‬
‫در ﻧﺮماﻓﺰار ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻄﺎ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺗﻼشﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮﭘﺴﻨﺪﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺜﺎل رﻳﻪي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻳﻚ ارﺗﺒﺎط اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺳﺎده ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﻪ آن ﺑﺰرﮔﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ‬
‫ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺜﺎل در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﻣﻼﻗﺎت اﻧﮕﻴﺰه ﻣﻲداد ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ؟ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺜﺎل آﻧﻘﺪر‬
‫ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﺳﺖ ﻛﻪ اﺟﺎزهي ﺗﻌﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را ﻧﺪﻫﺪ؟‬
‫‪ .3‬آﻳﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪي اس ﻳﻮ وي در ﺳﻄﺢ ﻛﻼن ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﺮوه و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي آﻧﻬﺎ رﺑﻂ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ؟ و آﻳﺎ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﺗﻮﻣﺒﻴﻞﺳﺎزي ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻓﺮدي ﺑﺎﻳﺪ در ﻛﺎرﻫﺎي روزاﻧﻪي ﺧﻮد ﻧﮕﺮان ﺗﺎﺛﻴﺮات ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻣﺤﻴﻄﻲ اس ﻳﻮ ويﻫﺎ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ؟‬
‫‪ .4‬اراﺋﻪي ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺳﺎده از اﺧﻼﻗﻴﺎت آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ اﻣﺎ اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﺧﻼﻗﻴﺎت ﻳﻚ ﺧﻴﺎل ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﺪﺗﻲ‬
‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﻜﺮ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ رﺳﺎ از ﻳﻚ اﻳﺪه‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺷﺮاﻳﻂ ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ را ﺑﺮاي اﻃﻼق ﺑﻪ آن اﻳﺪه‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل اﻳﻦ ﺻﻔﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﺜﻠﺚ ﺿﺮوري اﺳﺖ و ﺑﺎ ﻫﻢ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺴﻄﺢ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺧﻂ راﺳﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺳﻪ زاوﻳﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﺴﻮﻓﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﻮدوﻳﮓ وﻳﺘﮕﻨﺸﺘﺎﻳﻦ ‪ 1951-1889‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺤﺚ ﻛﺮد ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻳﺪهﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻏﻴﺮ ﻓﻨﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺗﺮ و ﺗﻤﻴﺰي ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻋﻮض ﻣﻴﺎن اﺷﻴﺎﺋﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻛﻠﻤﺎت ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎي ﻧﺴﺒﻲ ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫رﻧﮓ ﭼﺸﻢ ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻓﺮم ﺑﺪن‪ ،‬ﺧﻠﻖ و ﺧﻮ و ﻏﻴﺮه‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻳﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﻠﺪ ﮔﺎﻟﻴﻨﮕﻮر ﻳﺎ ﺟﻠﺪ ﻣﻘﻮاﻳﻲ ﻳﺎ‬
‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ ﻳﺎ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﻳﺎ دﺳﺖﻧﻮﻳﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ آﻟﻤﺎﻧﻲ و ﻏﻴﺮه‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺷﺮﻃﻬﺎي ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي‬
‫اﻳﺪهﻫﺎي زﻳﺮ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ؟ ﺻﻨﺪﻟﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ ،‬اﻧﺮژي‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ و اﺧﻼق‪.‬‬
‫‪ .5‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻌﻀﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ ﻣﻴﺎن آﻣﺪن ﺳﺨﻦ از اﺧﻼق ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﺠﺎد اﺷﺘﻴﺎق و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز ﻏﺮوﻟﻨﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﺳﺨﻦ‬
‫از اﺧﻼق ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﺷﺎق و ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﻳﻨﺪ را در ذﻫﻦ ﻣﺘﺒﺎدر ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬ﺑﺪﺗﺮ از آن‪ ،‬ﺳﺨﻦ از اﺧﻼق‬
‫ﺗﺼﺎوﻳﺮي از زﻫﺪﻓﺮوﺷﻲ‪ ،‬ﺗﻈﺎﻫﺮ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي اﻓﺮاﻃﻲ ﻛﻴﻔﺮي و ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﻘﺼﺮ و ﺗﻨﺒﻴﻪ – رﻓﺘﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد از ﻟﺤﺎظ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻌﺮض اﻧﺘﻘﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ – را ﻣﺠﺴﻢ ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬روﻳﺪاد اﺧﻴﺮي را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺎورﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻋﺘﺮاض ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ روﻳﺪاد در ﻣﻮرد ﺗﻔﺎوت ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ و داﺷﺘﻦ ﻋﻘﺪهي اﺧﻼق و در رد ﻋﻘﺪهي اﺧﻼق ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺑﺤﺚ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮاردي از ﻗﺒﻴﻞ وﺳﻌﺖ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﺳﻌﻪي ﺻﺪر‪ ،‬درك زﻣﻴﻨﻪي ﺑﺤﺚ و ﺗﻌﻬﺪ اﺷﺎره ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺬﻳﺮش و اﺷﺘﺮاك در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫ﻫﺮﺑﺮت ﻫﻮور ﻗﺒﻞ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪهي اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮﺳﺪ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻌﺪن ﺑﻮد‪ .‬او در ﺧﺎﻃﺮاﺗﺶ در ﺑﺎرهي‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫»ﺣﺮﻓﻪي ﻋﺎﻟﻲاي اﺳﺖ‪ .‬در آن اﻓﺴﻮﻧﻲ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪهي اﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﻜﻪ ﺧﻴﺎل ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻳﻚ ﻧﻘﺸﻪ ﺑﺮ روي‬
‫ﻛﺎﻏﺬ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ واﻗﻌﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ در ﺳﻨﮓ ﻳﺎ ﻓﻠﺰ ﻳﺎ اﻧﺮژي ﭘﻴﺶ ﻣﻲرود‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺷﻐﻞ و ﺧﺎﻧﻪ‬
‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺳﭙﺲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻧﺪﮔﻲ را ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد و ﺑﺮ رﻓﺎه زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲاﻓﺰاﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺰرگ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺻﺎﺣﺒﺎن دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺎﻏﻞ در اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎي وي ﻧﺎﭘﻮﺷﻴﺪه و در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻫﻤﮕﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻋﻤﺎل او‪ ،‬ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺎدهي ﺳﺨﺖ اﺳﺖ‪ .‬او ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﭘﺰﺷﻚ اﺷﺘﺒﺎﻫﺎﺗﺶ را در ﻗﻌﺮ ﮔﻮر ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎزد‪ .‬او‬
‫ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﺶ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ وﻛﻴﻞ ﺑﺎ ﺟﺮ و ﺑﺤﺚ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺳﺎزد و ﺧﻄﺎ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻴﺎﻧﺪازد‪ .‬او ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻣﻌﻤﺎر‬
‫ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﺶ را ﺑﺎ درﺧﺘﺎن و ﭘﻴﭽﻚﻫﺎ ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬او ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﺳﻴﺎﺳﺖﻣﺪار ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺗﻬﻤﺖ ﺑﻪ رﻗﻴﺐ ﭘﺮدهﭘﻮﺷﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻨﺪ و اﻣﻴﺪوار ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺮدم ﻓﺮاﻣﻮش ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪس ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﺧﻄﺎﻳﺶ ﻃﻔﺮه رود‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪس ﻛﺎر ﻧﻜﻨﻨﺪ او‬
‫ﻣﻠﻌﻮن اﺳﺖ‪«.‬‬
‫ﻫﻮور در زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻖ ﭘﺮداﺧﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺣﺪاﻗﻞ در ﻇﺎﻫﺮ ﺗﺤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ﻣﺸﺎور ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﻮد ﻧﻪ ﻣﻬﻨﺪس در اﺳﺘﺨﺪام ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ .‬در زﻣﺎن او اﻓﺮاد ﻣﻬﻨﺪس آﺳﺎنﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﺣﺴﻲ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺮاي ﻛﻞ ﭘﺮوژه ﻛﺎر ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﭘﻠﻲ‬
‫ﻣﻲﺷﻜﺴﺖ ﻳﺎ ﻛﺸﺘﻲاي ﻏﺮق ﻣﻲﺷﺪ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻣﻬﻨﺪس ﻣﻘﺼﺮ ﺳﺎدهﺗﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﻪ ﺻﺤﻪ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺑﺮ روﻳﺎي ﻓﺮدﮔﺮاﻳﻲ‬
‫ﻫﻮور ﭼﻪ در ﺧﻼﻗﻴﺖ و ﭼﻪ در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﭘﺬﻳﺮي ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﺮد‪.‬‬
‫اﻣﺮوز‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﻫﻮور ﺑﺎز و در ﻣﻌﺮض دﻳﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ رﺳﺎﻧﻪ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎط ﺟﻤﻌﻲ ﺗﻀﻤﻴﻦ‬
‫ﻣﻴﻜﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﻄﺎﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ در ﻣﻌﺮض ﻧﻈﺎرت دﻗﻴﻖ ﻋﺎﻣﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬و اﻳﻦ روزﻫﺎ ﺑﻴﺶ از ﻫﺮ زﻣﺎن دﻳﮕﺮي ﻣﻬﻨﺪس‬
‫وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد‪ ،‬ﻋﻠﻲ رﻏﻢ ﺗﻌﺪادﺷﺎن‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻣﺮوز ﻛﻤﺘﺮ از زﻣﺎن ﻫﻮور ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﺮدم ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‬
‫ﺑﺪﻳﻬﻲ و ﻋﺎدي ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺷﻜﺴﺖﻫﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ اﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﺮدن دوﻟﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮد ﺑﻪ ﮔﺮدن ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬و ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻋﻤﻮم‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪهي ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﻣﺪﻳﺮ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي آن اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ از ﻛﺎرﻫﺎي روزاﻧﻪي ﺧﻼﻗﺎﻧﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺪور اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻣﺮﺋﻲ ﺑﻮدن ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﺣﺴﺎﺳﻲ از درك ﻣﺸﺘﺮك و ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ را در ﺧﻮد ﺣﻔﻆ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎر ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﻈﻴﻤﻲ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎل زﻳﺮ اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ را ﺑﻴﺸﺘﺮ روﺷﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺠﺎت ﺑﺮج ﺳﻴﺘﻴﻜﻮرپ‬
‫ﺑﻴﻞ ﻟﻮﻣﮋر‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺎزه‪ ،‬و ﻫﻴﻮ اﺳﺘﺎﺑﻴﻨﺰ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎر‪ ،‬وﻗﺘﻲ روي ﻃﺮحﻫﺎي ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ آﺳﻤﺎنﺧﺮاش ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ ﺑﺎ‬
‫ﭼﺎﻟﺸﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺴﺎي ﻟﻮﺗﺮي ﺳﻨﺖ ﭘﻴﺘﺮ ﮔﻮﺷﻪ اي از زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزه در آن ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ را در ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﺧﻮد داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮاﻓﻘﺘﻲ ﺑﺪﻳﻦ ﺷﺮح ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪ :‬ﺑﺮج ﺑﺎﻧﻚ روي ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ارﺗﻔﺎع ﻧﻪ ‪ 9‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺎ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭘﺎﻳﻪ در وﺳﻂ اﺿﻼع‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﺮار داﺷﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻛﻠﻴﺴﺎي ﺳﻨﺖ ﭘﻴﺘﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺪﻳﺪي ﻛﻪ آزاداﻧﻪ زﻳﺮ ﻳﻜﻲ از ﮔﻮﺷﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺳﺘﻮن دار ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻗﺮار‬
‫داﺷﺖ داده ﻣﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﻴﺘﻴﻜﻮرپ ﺳﻨﺘﺮ در ﺳﺎل ‪ 1977‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺟﺪﻳﺪ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﺼﻮﻳﺮ زﻳﺮ ﮔﻮﺷﻪ ي ﭼﭗ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲ ﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺪون ﭘﺮﺳﭙﻜﺘﻴﻮ ﺑﺮج ﺳﻴﺘﻴﻜﻮرپ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﺑﺎدﺑﺎرﻫﺎ‪ F :‬ﻣﻘﺎﺑﻞ و ‪Q‬‬
‫ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ‪ .‬ﺑﺎز ﺳﺎزي از ‪...‬‬
‫ﺳﺎزهي ﻟﻮﻣﮋر از آﻧﺠﺎ ﺑﺎ ﺳﺎزهﻫﺎي راﻳﺞ ﺗﻔﺎوت داﺷﺖ ﻛﻪ ﺳﺘﻮنﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﻛﻪ در ﮔﻮﺷﻪﻫﺎي ﺑﻨﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ در وﺳﻂ‬
‫اﺿﻼع ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻴﻤﻲ از ﺑﺎر وزﻧﻲ و ﺗﻤﺎم ﺑﺎر ﺑﺎدي ﺳﺎزه ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﭼﺎرﭼﻮب ﺧﺮﭘﺎﻫﺎﻳﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ در ﺧﺎرج از ﺑﺮج‬
‫اﺗﻜﺎ داﺷﺖ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻟﻮﻣﮋر ﻳﻚ ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮ ﺟﺮﻣﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ در ﻧﻮع ﺧﻮد ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺑﻪ ﻛﺎر‬
‫ﻣﻲرﻓﺖ ﻧﺼﺐ ﻛﺮد ﺗﺎ از ﻧﻮﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺑﺎد ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎﺧﺖ ﺑﺮج‪ ،‬ﻳﻚ داﻧﺸﺠﻮي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﻣﻄﺮح ﻛﺮد ﻛﻪ ﻟﻮﻣﮋر را ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺨﺖ ﺗﺎ ﺑﺮﺧﻲ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮج را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﻨﺪ و ﺧﻮدش ﻧﻴﺰ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ آﻳﺎ ﺳﺎزه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮﺧﻲ از ﺑﺎرﻫﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎدﻫﺎي‬
‫ﺟﺎﻧﺒﻲ ﻗﻮي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ؟ در ﭼﻨﻴﻦ ﺣﺎﻟﺖﻫﺎﻳﻲ دو ﭘﻬﻠﻮي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ارﻳﺐ ﺑﺎد را درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬
‫ﻧﻴﺮوي ﺣﺎﺻﻞ ‪ 40‬درﺻﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎد ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﭘﻬﻠﻮﻫﺎي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ در‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻨﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻴﺎن ﺷﺪه ﺑﻮد ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎرﻫﺎي ﺑﺎدي ﻋﻤﻮدي ﺧﺎص ﺑﻮد و اﻳﻦ ﻣﺒﻨﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺟﺎي‬
‫ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﻧﺒﻮد زﻳﺮا ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﻪاي را ﺑﻪ راﺣﺘﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﺮط اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﻮشﻫﺎ در ﺣﺪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻي ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺳﻮاﻻت داﻧﺸﺠﻮ ﻟﻮﻣﮋر را ﺑﺮ اﻧﮕﻴﺨﺖ ﺗﺎ از دﻓﺘﺮش در ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ ﺑﻪ دﻓﺘﺮش در ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺗﻤﺎس ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺮﻗﺮار‬
‫ﻛﻨﺪ ﺗﺎ از اﺳﺘﻨﻠﻲ ﮔﻠﺪﺷﺘﻴﻦ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺑﺮج در ﻣﻮرد اﺗﺼﺎﻻت ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه اﺳﻜﻠﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻮال ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﺎر ﭼﻘﺪر‬
‫ﺳﺨﺖ ﺑﻮد؟ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر ﭼﻘﺪر ﺧﻮب ﺑﻮد؟ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻠﺪﺷﺘﻴﻦ ﻟﻮﻣﮋر را ﻧﺎاﻣﻴﺪ ﻛﺮد‪ .‬ﮔﻠﺪﺷﺘﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻴﺪ؟ اﺗﺼﺎﻻت اﺻﻼ‬
‫ﺟﻮﺷﻜﺎري ﻧﺸﺪه اﻧﺪ‪ .‬از ﺑﺘﻠﻬﻢ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﻪ ﻣﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺑﺎﺷﺪ‪ «.‬دﻓﺘﺮ ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫اﺟﺎزهاي ﻛﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﻛﺮدن اﺗﺼﺎﻻت را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎز ﻫﻢ ﻣﺴﺎﻟﻪي ﺑﺎدﻫﺎي ﻣﻮرب در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﺪه‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬
‫در اﺑﺘﺪا ﻟﻮﻣﮋر زﻳﺎد ﻧﮕﺮان ﻧﺒﻮد‪ .‬زﻳﺮا ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮ ﺟﺮﻣﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪه ﺟﻠﻮي ﻧﻮﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺑﺎد را ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭘﺲ او ﺳﺮاغ‬
‫ﻣﺸﺎورش در اﻣﻮر رﻓﺘﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺮﺗﻔﻊ در ﺑﺎد‪ ،‬آﻟﻦ دﻳﻮﻧﭙﻮرت از داﻧﺸﮕﺎه اوﻧﺘﺎرﻳﻮي ﻏﺮﺑﻲ رﻓﺖ‪ .‬دﻳﻮﻧﭙﻮرت ﺑﺎ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫آزﻣﻮنﻫﺎي ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻛﻮﭼﻚ ﺷﺪه از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻴﺘﻴﻜﻮرپ در ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎد ﻛﻪ ﻗﺒﻼ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻮد ﮔﺰارش ﻛﺮد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎر ﺑﺎد‬
‫ﻣﻮرب ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ‪ 40‬درﺻﺪي ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻣﺪل رﻳﺎﺿﻲ اﻳﺪهآل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد از ﺑﺎرﺑﺎد ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻓﺮا ﻣﻲرود‪ .‬ﺑﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ از اﺗﺼﺎﻻت ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮهاي ﺣﻴﺎﺗﻲ را ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﻨﻨﺪ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻞ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﻴﺎﻓﻜﻨﻨﺪ در ﻧﻴﻮﻳﻮرك‬
‫ﻫﺮ ﺷﺎﻧﺰده ﺳﺎل رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻘﻮﻳﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس ﺑﻮدﻧﺪ اﻣﺎ ﻛﺎر ﭘﺮ ﻣﺸﻘﺖ و ﮔﺮان ﺑﻮد و‬
‫ﻫﺰﻳﻨﻪ اي ﺑﻴﺶ از ﻣﻘﺪار ﺑﻴﻤﻪاي ﻛﻪ ﻟﻮﻣﮋر را ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻴﺪاد ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﻟﻮﻣﮋر ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻌﻤﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻀﺎدي ﺑﻮد ﺑﻴﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ‬
‫از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻌﻬﺪاﺗﺶ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮﻛﺎي ﻣﺎﻟﻲ و ﻣﺼﻠﺤﺖاﻧﺪﻳﺸﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻛﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺑﺮاورده ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﻣﻴﻜﺮد؟ او ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪي ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻧﻴﺶ در ﺟﺰﻳﺮهاي در درﻳﺎﭼﻪي ﺳﺒﺎﮔﻮ در اﻳﺎﻟﺖ ﻣﻴﻦ رﻓﺖ‪ .‬آﻧﺠﺎ در آراﻣﺶ دوﺑﺎره ﺗﻤﺎم ﻃﺮاﺣﻲ و اﻋﺪاد‬
‫ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ ﺗﻮﻧﻞ ﺑﺎد را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن »اﺣﺴﺎﺳﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺳﺮﮔﻴﺠﻪآور از ﻗﺪرت« ﺑﻪ او دﺳﺖ داد و ﭘﻲ ﺑﺮد ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ او‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺑﺘﻜﺎر ﻋﻤﻞ ﺟﻠﻮي ﺑﺮوز ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻓﺎﺟﻌﻪ را ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻟﻮﻣﮋر ﻛﻪ ﺣﺎﻻ ﺗﺼﻤﻴﻤﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪ‪ .‬او و اﺳﺘﺎﺑﻴﻨﺰ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﻪﮔﺮﻫﺎ‪ ،‬وﻛﻼ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺎﻧﻚ و دﭘﺎرﺗﻤﺎن‬
‫ﺷﻬﺮﺳﺎزي ﺷﻬﺮ ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاي ﺑﺮاي ﺗﺠﻬﻴﺰ و ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮرد ﺗﻮاﻓﻖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎدﺑﻨﺪﻫﺎ در ﻧﻘﺎط ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﺟﻮش دادن ﺻﻔﺤﺎﺗﻲ ﻓﻮﻻدي ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ دو اﻳﻨﭻ روي ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ اﺗﺼﺎل ﭘﻴﭻﻣﻬﺮهاي ﺗﻘﻮﻳﺖ‬
‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬روزﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎران ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا از رﻓﺖ و آﻣﺪ وﻛﻼ ﺑﻪ دﻓﺎﺗﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻨﺠﻜﺎو ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻌﻄﻴﻠﻲ روزﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ‬
‫ﻧﻴﻮﻳﻮرك ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻋﺘﺼﺎب ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬وﻛﻼ از ﻟﺰﻟﻲ راﺑﺮﺗﺴﻮن ﻣﻬﻨﺪس ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺤﺮان ﻣﺸﻮرت ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫او دﻓﺘﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ روﻳﺪادﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮهي ﺷﻬﺮدار و ﺻﻠﻴﺐ ﺳﺮخ را در ﺟﺮﻳﺎن ﻗﺮار داد ﺗﺎ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﺗﻨﺪﺑﺎد ﺑﺘﻮان‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي اﻃﺮاف ﺑﺮج را ﺗﺨﻠﻴﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬او ﺗﺮﺗﻴﺒﻲ داد ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪاي از ﺗﻨﺶ ﺳﻨﺞﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﻬﻢ ﺳﺎزه ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮان از‬
‫ﻧﻘﻄﻪي دور دﺳﺘﻲ ﺗﻨﺶ واﻗﻌﻲاي را ﻛﻪ ﻓﻮﻻد ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺮد و ﻣﻮرد ﻧﻈﺎرت ﻗﺮار داد‪ .‬ﻟﻮﻣﮋر ﺑﺮ ﻧﺼﺐ ﻣﻮﻟﺪ ﺑﺮق‬
‫اﺿﻄﺮاري اﺻﺮار داﺷﺖ ﺗﺎ ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮ ﺟﺮﻣﻲ ﺑﺪون وﻗﻔﻪ در ﺣﺎل ﻛﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﺗﻨﺪﺑﺎد اﻻ )‪ (Ella‬در ﺣﻮاﻟﻲ ﺳﺎﺣﻞ ﭘﺪﻳﺪار ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻛﺎر روي اﺗﺼﺎﻻت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎن‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺗﻨﺪﺑﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺴﻴﺮ داد و ﺿﺮورﺗﻲ ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﻴﻪ ﭘﻴﺶ ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻃﺮح ﻧﻮﺳﺎزي و ﺿﺮﺑﻪ ﮔﻴﺮ ﺟﺮﻣﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي آﻣﺎده ﺷﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺗﻨﺪﺑﺎدﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ دوﻳﺴﺖ ﺳﺎل ﻳﻚ ﺑﺎر رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻃﺮﻓﻴﻦ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺧﺎرج از دادﮔﺎه ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺳﺘﺎﺑﻴﻨﺰ اﺗﻬﺎﻣﻲ وارد ﻧﺸﺪ‪ ،‬دو ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻري ﻛﻪ ﺑﻴﻤﻪﮔﺮ ﻟﻮﻣﮋر ﭘﺮداﺧﺖ آن‬
‫را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد از ﻟﻮﻣﮋر و ﺷﺮﻛﺎﻳﺶ درﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪ و ﻣﺒﻠﻎ ﻛﻠﻲ ﺻﻮرتﺣﺴﺎب ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺑﺮ ‪ 12.5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر ﺑﺎﻟﻎ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻟﻮﻣﮋر‬
‫ﺟﺎن اﻧﺴﺎنﻫﺎ را ﻧﺠﺎت داد و ﺷﺮاﻓﺘﺶ را ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﮕﺎه داﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺷﻬﺮﺗﺶ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻟﻜﻪ دار ﺷﺪن ﺑﺮ اﺛﺮ اﻳﻦ رﺧﺪاد‪ ،‬اﻓﺰوده ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﻟﻮﻣﮋر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻮد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﭼﻴﺰ ﻣﻨﻈﻮرﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ :‬او ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﺶ ﻋﻤﻞ ﻛﺮد )وﻇﺎﻳﻒ( او ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدن ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻮد )ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮد( او ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮد )ﺑﺎ وﺟﺪان رﻓﺘﺎر ﻛﺮد( و‬
‫او ﺷﺎﻳﺴﺘﻪي ﺳﺘﺎﻳﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ ﺷﺮوع ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ – اﻳﺪهي ﻣﺤﻮرياي ﻛﻪ‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺣﻮل آن ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬وﻇﺎﻳﻒ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ وﻇﻴﻔﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ – ﮔﻮﻧﻪاي از اﻋﻤﺎل ﻛﻪ اﻧﺠﺎم دادن آنﻫﺎ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ اﺟﺒﺎري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ از‬
‫ﺗﻌﻬﺪات ﺑﺮ ﮔﺮدن ﻫﻤﻪي ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ راﺳﺘﮕﻮ ﺑﻮدن‪ ،‬ﻋﺪاﻟﺖ و درﺳﺘﻜﺎري‪ .‬ﺗﻌﻬﺪات دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺷﻐﻠﻲ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ و زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻲ را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻳﻢ ﺑﺮ ﻋﻬﺪهي ﻣﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺶﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭘﺪر ﺑﻮدن‪ ،‬ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻮدن و‬
‫ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﻮدن‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس اﻳﻤﻨﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺑﺎزدﻳﺪ ﻣﻨﻈﻢ از ﻛﺎرﮔﺎهﻫﺎي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﻮاﻳﺪ و ﻣﺨﺎﻃﺮات ﺑﺎﻟﻘﻮهي‬
‫ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ دﻳﮕﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻮدن ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮدن اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي داﺷﺘﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻇﺮﻓﻴﺖ درك و ﻋﻤﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس دﻻﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﻮدن در ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ وﻇﺎﻳﻒ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ آﻣﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﺎم و اﻓﺮاد ﺧﺎﺻﻲ در‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺧﺎص ﺑﺎزﺧﻮاﺳﺖ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ اﺣﻀﺎر ﺷﻮﻳﻢ ﺗﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ دﻫﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻛﺮدﻳﻢ و ﺗﻮﺟﻴﻪ ﻳﺎ ﻋﺬر ﻣﻮﺟﻪ اراﺋﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺧﻮد را ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﺑﺪاﻧﻴﻢ‪ ،‬ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ‬
‫اﺣﺴﺎس اﻓﺘﺨﺎر و ﺳﺮاﻓﺮازي و ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ اﺣﺴﺎس ﮔﻨﺎه ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ زﻳﺎن رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﺷﺮم ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺖ در ﻧﻴﻞ ﺑﻪ‬
‫اﻳﺪهآلﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺧﻄﺎﻛﺎري دو ﺷﻜﻞ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﺧﻄﺎﻛﺎري ﻋﻤﺪي و اﻫﻤﺎل‪ .‬ﺧﻄﺎﻛﺎريﻫﺎي ﻋﻤﺪي زﻣﺎﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ‬
‫ﻣﻲداﻧﻴﻢ آﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﺑﺪ اﺳﺖ و ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم آن از ﺳﻮي ﻛﺴﻲ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪاﻳﻢ‪ .‬ﻧﻮﻋﻲ از‬
‫ﺧﻄﺎﻛﺎريﻫﺎي ﻋﻤﺪي ﺧﻮدﺳﺮاﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮدن اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻮدﺳﺮي ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ آﺷﻜﺎر ﺧﻄﺮات ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ اﺳﺖ‪ .‬دﻳﮕﺮ ﺧﻄﺎﻛﺎريﻫﺎي ﻋﻤﺪي ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺿﻌﻒ اراده اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﺴﻠﻴﻢ وﺳﻮﺳﻪﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮﻳﻢ‬
‫ﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازهي ﻛﺎﻓﻲ ﺳﺨﺖ ﺗﻼش ﻧﻤﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬اﻫﻤﺎل زﻣﺎﻧﻲ اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ در‬
‫ﺑﺮاورده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ دﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ﺧﺮج ﻧﻤﻲدﻫﻴﻢ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در زﻣﺎن ﺑﺮوز ﺧﻄﺎ ﻧﻤﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ آﻧﭽﻪ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﭼﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻳﻲ دارد اﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﻲداﻧﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺿﻌﻴﻒ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﺑﻲﻟﻴﺎﻗﺘﻲ ﺻﺮف ﻣﻌﻤﻮﻻ در اﻳﻦ دﺳﺘﻪ‬
‫ﻣﻲﮔﻨﺠﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬وﺟﺪان‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺷﺎﻳﺎن ﺳﺘﺎﻳﺶ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻮﻣﮋر‪ ،‬وﻇﺎﻳﻔﺸﺎن را ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ و در ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺳﺎس وﺟﺪان ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻫﺸﻴﺎراﻧﻪ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎر درﺳﺖ را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ و ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﺻﺤﻴﺤﻲ‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و اﻏﻠﺐ ﺣﺘﻲ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ دﺷﻮار در اﻧﺠﺎم ﻛﺎر درﺳﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﻛﺎﻣﻞ ﻧﻴﺴﺖ و اﻣﻜﺎن‬
‫دارد ﻛﻪ در ﺑﺮﺧﻲ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎر ﺑﺎ وﺟﺪان ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي دﻳﮕﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﺜﻞ ﭘﺮورش‬
‫ﻓﺮزﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﻛﺮد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻣﻘﺼﺮ‪/‬ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آﺷﻜﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻄﺎﻛﺎري اﺳﺖ »ﻣﺴﺌﻮل«‬
‫ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﻣﻘﺼﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﺮدار ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ‪» ،‬ﻣﺴﺌﻮل« ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ‬
‫ﺷﺎﻳﺎنﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﺳﻮال »ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻣﺴﺌﻮل ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮج آﻧﺘﻦ اﺳﺖ؟« ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺮاي‬
‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺼﺮ ﻓﺮورﻳﺨﺘﻦ آن اﺳﺖ ﻳﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺎن ﺳﺘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺮج در ﺗﺤﻤﻞ ﺗﻮﻓﺎن ﺷﺪﻳﺪ‬
‫اﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻫﻤﮕﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻠّﻲ‪ ،‬ﺷﻐﻠﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ‬
‫دارد اﻣﺎ از آﻧﻬﺎ ﺗﻔﻜﻴﻚﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻋﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﻠﺖ ﺑﻮدن ﺑﺮ ﻳﻚ رﺧﺪاد اﺳﺖ‪) .‬ﺧﺮدﺳﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺒﺮﻳﺖ ﺑﺎزي ﻣﻲﻛﻨﺪ و‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺳﻮﺧﺘﻦ ﺧﺎﻧﻪاي ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﭽﻪ را ﺑﺎ ﻛﺒﺮﻳﺖ رﻫﺎ ﻛﺮده اﺳﺖ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺴﺌﻮل اﺳﺖ‪ (.‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﻐﻠﻲ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺨﺪام ﺑﻪ ﺷﺨﺺ واﮔﺬار ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن آن را ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ – ﺷﺎﻣﻞ وﻇﺎﻳﻒ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ و ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ در ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﻋﻠﻲ‪ ،‬ﺷﻐﻠﻲ و ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﺣﻴﻄﻪﻫﺎي‬
‫وﺳﻴﻌﻲ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ آﻧﻬﺎ ﻫﻤﭙﻮﺷﺎﻧﻲ دارد اﻣﺎ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻌﻘﻮل اﺳﺖ اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻓﻼن ﻗﺎﻧﻮن ﺗﻮﺟﻴﻪ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﺮ وﻇﻴﻔﻪﻫﺎي ﺷﻐﻠﻲ ﻣﺤﺪود ارﺟﺤﻴﺖ دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻟﻮﻣﮋر ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻋﻤﻮم را ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺖ و ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺮح آن ﻛﺎر ﺧﺎص ﺑﻪ ﻃﻮر واﺿﺢ ﺑﻴﺎن ﻧﻜﺮده ﺑﻮد ﻛﻪ دﻗﻴﻘﺎ از او ﭼﻪ‬
‫ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺣﺎﻻ درك دﻗﻴﻘﺘﺮي از ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﺗﺴﻬﻴﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ در ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼوه‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن درك دﻗﻴﻘﺘﺮ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺤﺪودهي وﺳﻴﻌﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮد را آﺷﻜﺎر ﺳﺎزﻳﻢ و آﮔﺎﻫﻲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮي از اﻳﻦ‬
‫ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﻳﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﺴﻴﺮ ﻣﻔﻬﻮم ذﻫﻨﻲ ﺗﺎ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ را ﻃﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻫﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ اﺧﻼﻗﻲ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ اي ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻛﺎر ﻫﻤﻜﺎران در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ زﻣﺎن و ﻫﻮسﻫﺎي ﺑﺎزار‪ ،‬ﺗﻨﻮع ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪي در دﺳﺘﺮس و رواﺑﻂ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮاﺗﺒﻲ اﻗﺘﺪار داﺧﻞ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺷﻜﻞ ‪ 2-1‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻛﺎري ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ را ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻔﻬﻮم ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﻃﺮح‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﻓﺮوش اﺳﺘﻔﺎده و اﻧﻬﺪام ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﻨﺠﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﺎدﮔﻲ‪ ،‬ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻋﺒﺎرت ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻛﻼن و ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻟﻮازم ﺧﺎﻧﮕﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه در ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه‪ ،‬ﻛﻞ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﻳﺎ ﻳﻚ ﻣﺠﺘﻤﻊ ﺗﺼﻔﻴﻪي ﻧﻔﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻳﻚ ﺳﺎﻟﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻳﺎ در‬
‫ﻳﻚ ﻛﺎرﮔﺎه ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻮﭼﻚ ﻳﺎ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻛﺎر آﻓﺮﻳﻦ ﻳﺎ ﻣﺸﺎور ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‬
‫)ﻣﻮﺳﺴﺎت( ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻧﺘﻔﺎﻋﻲ‪ ،‬دﻓﺎﺗﺮ ﻣﺸﺎوره ﻳﺎ ادارهي ﻓﻮاﻳﺪ ﻋﺎﻣﻪي ﻳﻚ ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﺎرﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﺠﺎد ﻣﻔﻬﻮم ﻳﻚ‬
‫ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ دﻗﻴﻖ ﺑﺨﺸﻲ از ﻳﻚ ﻣﻮﺗﻮر ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ و‬
‫ﻣﺴﺘﻨﺪات اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ را ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﻳﺪهي ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺟﺪﻳﺪ اﺑﺘﺪا در ﻳﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻇﻬﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻃﺮح ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮد و‬
‫اﻧﺠﺎم ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻛﺎرﻛﺮدي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻗﻴﻖﺗﺮ و‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزيﻫﺎي ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي و ﻣﺪلﻫﺎ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻃﺮاﺣﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺟﺰﺋﻲ و ﻧﻘﺸﻪﻫﺎي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﻛﻠﻴﻪي اﺟﺰا اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻤﺪهي ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ زﻣﺎنﺑﻨﺪي و اﻧﺠﺎم ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎي ﺧﺮﻳﺪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪ و اﺟﺰا‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت‪ ،‬ﻣﻮﻧﺘﺎژ اوﻟﻴﻪ‪،‬‬
‫ﻣﻮﻧﺘﺎژ ﻧﻬﺎﻳﻲ و آزﻣﻮن ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮل اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮوش‪ ،‬ﻳﺎ ﺗﺤﻮﻳﻞ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻻ ﻧﺘﻴﺠﻪي ﻳﻚ ﻗﺮارداد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﻣﺮﺣﻠﻪي ﺑﻌﺪي ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺘﺮي ﻛﺎر ﻧﺼﺐ‪ ،‬آﻣﻮزش ﭘﺮﺳﻨﻞ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ ﻳﺎ اﻧﻬﺪام را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﻧﺪرت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻫﻤﻮار و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ آنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻓﻠﺶﻫﺎي وﺳﻂ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ رﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪي ﺑﺪون اﻧﻘﻄﺎع‪ ،‬در ﻣﻴﺎن ﻳﺎ در اﻧﺘﻬﺎي ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﻲ ﻋﻘﺐﮔﺮد اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‬
‫ﺗﺎ در ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ اﻋﻤﺎل ﺷﻮد‪ .‬ﺧﻄﺎﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ و اﺻﻼح ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻻزم‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﺑﺪ ﻳﺎ ﻣﺤﺪودﻳﺖﻫﺎي ﻫﺰﻳﻨﻪ و زﻣﺎن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪي ﻫﺮﺑﺮت ﺳﻴﻤﻮن »ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻧﻮﻋﻲ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ اﻏﻠﺐ آن را ﺑﺪ‪-‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻴﻨﺎﻣﻴﻢ‪ ...‬ﻛﺎر از اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻳﻚ ﻫﺪف ﺧﻮشﺗﻌﺮﻳﻒ آﻏﺎز ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬و از‬
‫اﺑﺘﺪا راهﺣﻞﻫﺎي ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ اﺻﻼ ﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راهﺣﻞ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬اﻫﺪاف و‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ از ﻣﻴﺎن ﺧﻮد ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺮ ﺑﺮآورﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از اوﻟﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻫﺪاف ﻣﺸﺨﺺ ﺷﻮﻧﺪ و ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﻧﺪ‪«.‬‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻳﻚ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻜﺮاري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺪادي از ﮔﺎمﻫﺎي ﺑﺎزﮔﺸﺘﻲ در آن ﺑﺎ ﺧﻂﻫﺎي ﺑﺎرﻳﻚ و ﻓﻠﺶﻫﺎ در ﻫﺮ دو ﻃﺮف ﺗﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﻃﻲ ﺗﻼش اوﻟﻴﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ راه ﺣﻞ وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻌﻲ ﺑﺮﺧﻮرد‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ روﻳﻜﺮد ﺑﻬﺘﺮي ﺑﻪ ذﻫﻨﺸﺎن ﺧﻄﻮر ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻪ ﺗﻮﻗﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮرد ﻧﻈﺮﺷﺎن را اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲﻫﺎﻳﻲ در ﻃﻲ ﺗﻜﺮارﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﻃﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ و اﺟﺮا در ﻫﻤﺎن ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ‬
‫ﻛﺎرﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ ﺷﺮوع و ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺪان ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻜﻢ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎن آﺧﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ از آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺟﺎري‪،‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻜﺮارﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ و ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از ﻃﺮح ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺸﺎﺑﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ در ﻃﻲ ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻫﻢ ﻧﻴﺎز ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬درﺧﻮاﺳﺖﻫﺎي ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﻃﺮاﺣﻲ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﺳﺎﺧﺖ در ﺟﺮﻳﺎن اﺳﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ وﻳﮋه‬
‫رﺳﻴﺪﮔﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻋﻮاﻗﺐ ﻧﺎﮔﻮاري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺮاﺑﻲ راﻫﺮوي ﻫﻴﺎت‪-‬رﺟﻨﺴﻲ ﻛﻪ در ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻳﻚ ﺳﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﺑﺎر آورد‪ .‬ﺳﺮ و ﻛﻠﻪ زدن ﺑﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻴﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺨﺸﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻳﺎدي‬
‫در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻴﻤﻲ ﻋﻤﺮان ﺑﺮق ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ دارد‪ .‬ﻧﺎدر ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ در ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ »ذﻫﻨﻴﺖ ﺳﻴﻠﻮ وار«‬
‫ﺷﺎﻳﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ذﻫﻨﻴﺖ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻛﺎري ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﻏﻴﺮ از ﺧﻮدﺷﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ را دﺳﺖﻛﻢ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻳﺎ‬
‫ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﺑﺨﺸﻴﺪن ﻃﺮح و ﺣﺘﻲ اﺻﻼح اﺷﺘﺒﺎهﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﻫﻤﻜﺎراﻧﺸﺎن در آن ﺳﻮي اﻳﻦ ﻣﺮزﻫﺎي ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ آزادي ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺟﺮﻳﺎن ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﮔﻮﻧﻪ ارﺗﺒﺎﻃﺎت زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪهي اﺧﻼﻗﻲ ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﺪ اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋه ﻣﻲﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻜﺮار ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻋﺒﺎرت ﻧﻴﺴﺖ از ﻃﺮحﻫﺎ ﻳﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﭘﺲ از دﻳﮕﺮي ﻃﻲ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﺎرﻫﺎي‬
‫ﺟﺪا از ﻫﻢ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺳﻌﻲ و ﺧﻄﺎ ﺑﺎ ﻋﻘﺐﮔﺮدﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﭘﺎﻳﻪي ﺗﺼﻤﻴﻢﻫﺎي ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه در ﻃﻲ ﻣﺴﻴﺮ‪ .‬ﺗﻜﺮارﻫﺎي ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﻪ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎي ﭘﺲﺧﻮر ﺷﺒﺎﻫﺖ دارد‪ .‬و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻪي ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎي‬
‫ﻛﻨﺘﺮﻟﻲ ﭘﺲﺧﻮري ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاي را ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺤﺼﻮل و ﻣﺮدﻣﻲ ﻛﻪ از‬
‫ﻣﺤﺼﻮل اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت وارد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺳﺮاغ ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﻃﺒﻖ آﻧﭽﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎﻳﻲ از ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‪ ،‬ﻧﺎﻇﺮان آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻳﺎ ﻛﺎرﺑﺮان ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻻﻳﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﻛﻮﺗﻪﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻪ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ دﻳﺪ ﺗﻮﻧﻠﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﺳﻨﺘﻲ ﺗﻌﺼﺐ دارد از دﻳﺪن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﻋﺎﺟﺰ اﺳﺖ و اﮔﺮ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﮔﺮوهاﻧﺪﻳﺸﻲ )ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻳﺮوﻳﻨﮓ ﺟﺎﻧﻴﺲ اﺧﺘﺮاع ﺷﺪه اﺳﺖ( ﻇﺎﻫﺮ ﺷﻮد ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻤﺎل ﻛﺮدن‬
‫اﻧﺪﻳﺸﻪي ﻧﻘﺎداﻧﻪ ﺑﻪ ارﺗﻘﺎي ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﻣﻲﭘﺮدازد‪.‬‬
‫ب( ﺑﻲﻛﻔﺎﻳﺘﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﻫﺎي ﻓﻨﻲ را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫ج( ﻛﻤﺒﻮد زﻣﺎن ﻳﺎ ﻛﻤﺒﻮد ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪي ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﺮ دو ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺿﻌﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷﻮد‪.‬‬
‫د( ذﻫﻨﻴﺖ ﺳﻴﻠﻮ وار ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮد اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺟﺪا ﺟﺪا ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﻮد و از ﺗﻮزﻳﻊ ﺷﺪن آن ﻣﻴﺎن دﭘﺎرﺗﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ه( ﺗﺼﻮر اﻳﻦ ﻛﻪ ﺟﺎﻳﻲ در ﭘﺎﻳﻴﻦ دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻳﻤﻨﻲاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﻠﻮي ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺎﻟﻘﻮه را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫و( اﺳﺘﻔﺎده ﻳﺎ دور اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﺳﻂ دارﻧﺪه ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻨﺪهي ﺑﻲاﺣﺘﻴﺎط‬
‫ز( ﻋﺪم ﺻﺪاﻗﺖ در ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪ 1-2‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻓﺸﺎر ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻴﺎنﺑﺮ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ح( ﺑﻲ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻓﺮوش‪ ،‬در زﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد ﻛﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮدن‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﺤﺪودهي ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ را ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﺮا ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ دور اﻧﺪﻳﺸﻲ و اﺣﺘﻴﺎط داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ درﺑﺎرهي اﻓﺮادي ﻛﻪ‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻮب ﻳﺎ ﺑﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت آﻧﻬﺎ ﻣﻮرد ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﺗﺼﻮر و ﺗﻌﻤﻖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﺷﺎره دارد‪.‬‬
‫ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬
‫‪ .1‬آﻳﺎ ﻟﻮﻣﮋر ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺧﻄﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﻴﺘﻲﻛﻮرپ ﺑﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪاﻧﻲ ﻛﻪ در آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ و ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ رﻓﺖ و آﻣﺪ ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ اﻋﻼم ﺧﻄﺮ ﻣﻲﻛﺮد‬
‫ﻳﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻛﻪ او اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻃﺮحﻫﺎي ﺗﺨﻠﻴﻪ آﻣﺎده ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻮد وي ﻧﻴﺰ آﻣﺎدهي اﻋﻼم ﺧﻄﺮ در ﺻﻮرت‬
‫ﺑﺮوز ﺗﻮﻓﺎن ﺑﺰرﮔﻲ اﺳﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮد؟‬
‫‪ .2‬ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻤﻲ را در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﺮ ﻣﻨﺶ اﺧﻼﻗﻲ ﺳﺎﻳﻪ ﻣﻲاﻓﻜﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ آن را‬
‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وﻛﻼ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻮد اﻋﺘﺮاف ﻧﻜﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎ ﻛﻪ‬
‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺘﻪاي ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺤﺚ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ در ﻗﻀﻴﻪي ﺳﻴﺘﻲﻛﻮرپ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﺑﻪ ﻟﻮﻣﮋر ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد درﺳﺘﻲ ﺑﻮد؟‬
‫‪ .3‬ﻫﺮﺑﺮت ﻫﻮور ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﺑﺮاﺑﺮ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﺸﺎن ﻃﺒﻖ اﻧﺘﻈﺎر ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ آنﻃﻮر ﻛﻪ راﻳﺞ اﺳﺖ ﻳﻚ ﻣﻬﻨﺪس ﻓﻘﻂ روي ﻗﺴﻤﺖ ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻳﺎ ﻳﻚ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‬
‫ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬آﻳﺎ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻮور ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ آن ﻣﻬﻨﺪس در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﻠﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﻬﻴﻢ اﺳﺖ اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ؟ آﻳﺎ اﻧﭽﻪ او‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ در ﻣﻮرد ﻣﻬﻨﺪس ﭘﺮوژه ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﻞ ﭘﺮوژه ﻧﻈﺎرت دارد ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ؟ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻠﻤﻪي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ را ﻛﻪ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﻮرد ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﺎر روﻧﺪ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ‪3-1‬‬
‫ﻓﺮورﻳﺰش راﻫﺮوي ﻫﻴﺎت‪-‬رﺟﻨﺴﻲ در ﻛﺎﻧﺰاس ﺳﻴﺘﻲ‪ .‬دو راﻫﺮو‪ ،‬ﻳﻜﻲ روي دﻳﮕﺮي در ﻛﻨﺎر دﻳﻮار ﻳﻚ دﻫﻠﻴﺰ ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﺪوﻗﻪاي ﺟﻮﺷﻜﺎري ﺷﺪه ﺑﺮﭘﺎﻧﮕﺎه داﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮد ﺗﻴﺮﻫﺎي ﺻﻨﺪوﻗﻪاي ﻗﺮار اﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﻣﻴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از‬
‫ﺳﻘﻒ ﭘﺎﻳﻴﻦ آﻣﺪهاﻧﺪ ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ در ﻃﺮاﺣﻲ اوﻟﻴﻪ اﻟﻒ آﺷﻜﺎر ﺷﺪ‪ ،‬اﺻﻼح ب ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫دو ﻣﻴﻠﻪي ﻛﻮﺗﺎﺗﺮ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻣﻴﻠﻪي ﺑﻠﻨﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺑﺎر ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر روي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﻴﺮ ﺻﻨﺪوﻗﻪايﻫﺎ را‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار د ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ P‬ﭘﻮﻧﺪ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت در ﻃﺮح‬
‫اﻟﻒ ﻫﺮ ﺗﻴﺮ در ﻃﺒﻘﺎت ﺑﺎﻻ ﺗﺤﺖ ﺑﺎري ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ P‬ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪ .‬اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ه ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﺎر را‬
‫ﺑﻪ ‪ 2P‬رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار ج ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎر اﺿﺎﻓﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻜﺴﺖ ﺗﻜﻴﻪﮔﺎه ﻣﻴﻠﻪ‪/‬ﺗﻴﺮ‪/‬ﻣﻬﺮه ﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﺮ دو‬
‫راﻫﺮو ﻓﺮو رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﺮگ ‪ 114‬ﻧﻔﺮ و زﺧﻤﻲ ﺷﺪن ‪ 200‬ﻧﻔﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺣﺎدﺛﻪ آﺷﻜﺎر ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﺮ »ﺗﺎﻳﻴﺪ«‬
‫ﺑﺮ ﺧﻮد داﺷﺖ اﻣﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻴﺸﺘﺮ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻛﺘﺎب ﭼﺮا ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ ﻓﺮو ﻣﻲرﻳﺰﻧﺪ اﺛﺮ ام‪.‬‬
‫ﻟﻮي و ام‪ .‬ﺳﺎﻟﻮادوري ‪ Norton & C. 1992‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫‪M. Levy and M. Salvadori, Why Buildings Fall Down [Norton & Co., 1992].‬‬
‫ﺟﺪول ‪ 1-1‬ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻤﻜﻦ‬
‫دﺳﺘﭽﻴﻨﻲ از ﻣﺸﻜﻼت ﻣﻤﻜﻦ‬
‫ﺗﺴﻚ‬
‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در درك اﻳﺪهﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ‬
‫ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ‬
‫ﻧﻘﺾ اﻣﺘﻴﺎزﻫﺎ و اﺳﺮار ﺣﺮﻓﻪاي‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﻣﺤﺼﻮل در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻓﺮضﻫﺎي ﻏﻴﺮ واﻗﻊﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ‬
‫اﻫﺪاف‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮد‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪي ﻧﺎﻣﻮﺟﻮد ﻳﺎ ﺗﺴﺖ ﻧﺸﺪه‬
‫ﻧﺎﻫﻤﮕﻮﻧﻲ‪ :‬ﺟﺰﺋﻴﺎت ﻓﺮاوان در زﻣﻴﻨﻪي ﺗﺨﺼﺺ ﻣﻬﻨﺪس‪،‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺑﺘﺪاﻳﻲ‬
‫ﺳﻄﺤﻲ در ﺑﻘﻴﻪي ﻗﺴﻤﺖﻫﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﻛﻮرﻛﻮراﻧﻪ از دادهﻫﺎي ﻛﺘﺎبﻫﺎي راﻫﻨﻤﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻗﻴﻖ‬
‫ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺘﺪوﻟﻮژيﻫﺎي ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫آزﻣﻮن ﻧﻤﻮﻧﻪي اوﻟﻴﻪ ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺴﻴﺎر اﻳﺪهآل اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬
‫ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﻧﻤﻮﻧﻪي اوﻟﻴﻪ‬
‫اﺳﺖ ﻳﺎ اﺻﻼ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻃﺮاﺣﻲ‬
‫زﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻛﺎرﻫﺎ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﻄﻌﺎت‬
‫ﻣﻮﻧﺘﺎژ‪/‬ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‪/‬آزﻣﻮن‬
‫ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ و ﻓﺮوش‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ‪ ،‬ﻧﺼﺐ‪ ،‬آﻣﻮزش‬
‫روﻳﻪﻫﺎ و اﺑﺰارﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﮕﻬﺪاري‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮات‬
‫ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ آﺛﺎر ﻣﺤﺼﻮل‬
‫ﺑﺎزﻳﺎﻓﺖ‪/‬اﻧﻬﺪام‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻤﺎت ﻻزم ﺑﺮاي زﻣﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ و زﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺴﻴﺎر دﺷﻮار‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﻋﻼم زﻣﺎن ﻏﻴﺮ واﻗﻊﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺗﺎرﻳﺦ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﻨﻲ ﻧﻜﺮدن زﻣﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي رﺧﺪادﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈﺮه‬
‫ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻛﺎﻻﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻛﻨﻨﺪهي ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ‪ .‬رﺷﻮه‪ ،‬ﭘﻮرﺳﺎﻧﺖ و آزﻣﻮن ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ روي‬
‫ﻗﻄﻌﺎت ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪه‬
‫ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻏﻴﺮ ﻳﻜﺴﺎن در ﻣﻮاد و ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه روي آﻧﻬﺎ‪.‬‬
‫ﻛﺸﻒ ﻧﺸﺪن ﻣﻮاد اوﻟﻴﻪي و ﻗﻄﻌﺎت ﺗﻘﻠﺒﻲ‬
‫اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‬
‫ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻓﺸﺎر ﺣﺮﻛﺖ ﺗﻜﺮاري روي ﻛﺎرﮔﺮان‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺿﻌﻴﻒ روي ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺳﻤﻲ‬
‫ﺑﻲﻃﺮف ﻧﺒﻮدن و ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺪﻳﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮدن ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ‬
‫و ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬آزﻣﻮنﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪﻛﺎره و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻘﻠﺒﻲ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻏﻠﻂ در ﻣﻮرد ﻛﻴﻔﻴﺖ و آﻣﺎده ﺑﻮدن ﻛﺎﻻ‬
‫ﻓﺮوش ﻛﺎﻻ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﺎز ﻣﺸﺘﺮي‬
‫ﺑﺰرﮔﻲ ﺑﻴﺶ از اﻧﺪازهي ﻣﺤﺼﻮل ﺑﺮاي ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ زﻣﻴﻨﻲ‬
‫واﮔﺬاري ﻧﺼﺐ و آﻣﻮزش ﺑﻪ ﭘﻴﻤﺎنﻛﺎر ﺑﺪون ﻧﻈﺎرت ﻛﺎﻓﻲ‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻴﻠﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر در ﻣﻌﺮض‬
‫ﺧﺮاﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻘﺼﺎن راه ﺧﺮوج اﻣﻦ ﺳﺎده‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﻧﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎ اﺳﺘﻔﺎده در ﻛﺎرﻫﺎي ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎدهي ﺳﻨﮕﻴﻦ‪ ،‬آﻣﺎده ﻧﺒﻮدن دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ذﺧﻴﺮهي ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ از ﻗﻄﻌﺎت ﻳﺪﻛﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺧﻴﺮ در اﻋﻼم ﻣﺸﻜﻞ در‬
‫زﻣﺎن ﻛﺸﻒ اﻳﺮاد‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻦ روﻳﻪي رﺳﻤﻲ ﺑﺮاي ﺗﻌﻘﻴﺐ ﭼﺮﺧﻪي ﺣﻴﺎت ﻣﺤﺼﻮل و‬
‫اﺛﺮ آن روي ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬
‫ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ در اوراق ﻛﺮدن و اﻧﻬﺪام ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ ﺑﻪ‬
‫اﻋﻼم ﺧﻄﺮات ﻣﺤﺼﻮل ﺑﻪ ﻋﻤﻮم‬
‫ﺣﺮﻓﻪايﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي اﺧﻼقﻣﺪار‬
‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻪ ﻛﻪ از ﻓﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان زﻳﺎدي در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﻨﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﺪف ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻗﺘﺼﺎدي و اﻳﻤﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺮاي ﻋﺮﺿﻪ در ﺑﺎزار و ﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري اﻓﺮاد زﻳﺎدي اﺣﺘﻴﺎج دارد اﺳﺖ‪.‬‬
‫ادوﻳﻦ ﺗﻲ‪ .‬ﻟﻲﺗﻮن ﭘﺴﺮ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس و ﻣﻮرخ‪ ،‬دو ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻪ در ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫اول رﺷﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻃﻲ ﻧﻴﻤﻪي اول ﻗﺮن‪ ،‬ﺳﺎﺧﺖ ﮔﺴﺘﺮدهي راهآﻫﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎﻟﻬﺎ و دﻳﮕﺮ ﭘﺮوژهﻫﺎي ﺑﺰرگ را ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﻮﺳﺴﺎت‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ از ﻋﻬﺪهي اﻧﺠﺎم آن ﺑﺮ ﻣﻲآﻣﺪﻧﺪ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬دوم از ‪ 1880‬ﺗﺎ ‪ 1920‬ﻛﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺮﻳﻊ‬
‫ﻳﺎﻓﺖ و ﺗﻌﺪاد ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن را ﺑﻴﺴﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮد‪ .‬ﻫﻤﺮاه اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻘﺎﺿﺎ‪ ،‬ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻠﻮم و رﻳﺎﺿﻴﺎت ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ‬
‫و داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن ﻏﻠﺒﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﺸﺎور ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻣﺤﻮ ﮔﺮدﻳﺪ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر روز اﻓﺰون ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻟﻲﺗﻮن ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺷﺎره ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺮﻛﺖ زﻳﺮﺑﻨﺎي اﺻﻠﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪» .‬ﻣﺴﺎﻟﻪي ﻣﻬﻨﺪس ﺑﺮ ﺗﻀﺎدي ﻣﻴﺎن اﺳﺘﻘﻼل ﺣﺮﻓﻪاي و وﻓﺎداري اداري ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ اﺳﺖ‪ «.‬و »ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻨﺪس ﭼﻬﻞﺗﻜﻪاي از‬
‫ﻣﺼﺎﻟﺤﺎت ﻣﻴﺎن اﻳﺪهآلﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي و ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻛﺴﺐوﻛﺎر را ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬارد‪«.‬‬
‫ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮﺧﻮرد ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي از ﺗﻌﻤﻴﻢ ﻟﻲﺗﻮن ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬
‫ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺮوزه ﻫﻤﻪي ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺣﻘﻮق روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري و ﻋﻠﻮم در‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﺎﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي و اﺧﻼق ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ از ﻫﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻫﻢ‬
‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﮕﺬارﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﻼﺻﻪ واري از اﺧﻼق ﺣﺮﻓﻪاي اراﺋﻪي و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﺧﻼق ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﺑﺮﺳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺣﺮﻓﻪ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﺣﺮﻓﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﺎم ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻫﺮ ﻣﺸﻐﻮﻟﻴﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﮔﺬران زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد‪ .‬اﻣﺎ در ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﻣﺮاد اﺳﺖ ﺣﺮﻓﻪ آن ﮔﻮﻧﻪ ﻛﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺨﺼﺺ ﭘﻴﺶرﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺧﻮدﮔﺮداﻧﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰي ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﺧﻴﺮ ﻋﻤﻮﻣﻲ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻬﺎرت ﭘﻴﺶرﻓﺘﻪ‪ .‬ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻗﻀﺎوتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻣﻼ روزﻣﺮه ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و اﻣﻜﺎن ﻣﻜﺎﻧﻴﺰاﺳﻴﻮن آﻧﻬﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ )داﻧﺶ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ( و اﻃﻼﻋﺎت ﺗﺌﻮرﻳﻚ )داﻧﺶ ﭼﻴﺴﺘﻲ( دارﻧﺪ‪ .‬آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي درﮔﻴﺮ ﺷﺪن در‬
‫ﻛﺎر ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼت رﺳﻤﻲ دارد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﻨﻲ در ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ زﻣﻴﻨﻪي داﻧﺶ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ و‬
‫ﺗﺤﺼﻴﻼت وﺳﻴﻊﺗﺮ در ﻫﻨﺮﻫﺎي آزاد )ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻮم و ﻫﻨﺮ( اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﺗﺤﺼﻴﻼت اداﻣﻪدار و ﺑﻪ روز رﺳﺎﻧﻲ داﻧﺶ‬
‫ﻧﻴﺰ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺧﻮد ﮔﺮداﻧﻲ‪ .‬ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻣﻨﺪ ﺣﺮﻓﻪاي اﺟﺎزه ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮدن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي‬
‫ﭘﺬﻳﺮش در ﺣﺮﻓﻪ‪ ،‬ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﻛﺮدن ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﺟﺮا در آوردن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد و ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮدن ﺣﺮﻓﻪ‬
‫ﻧﺰد ﻋﺎﻣﻪ و دوﻟﺖ اﻳﻔﺎ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ اﻏﻠﺐ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﺣﺮﻓﻪاي اﻃﻼق ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﺣﺮﻓﻪاي ﭘﺎﻳﻪاي ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻓﺮاد ﺣﺮﻓﻪاي در ﻛﺎر ﺧﻮد ﻗﻀﺎوتﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎر اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻧﻔﻊ ﻋﺎﻣﻪ‪ .‬ﺣﺮﻓﻪ در ﺧﺪﻣﺖ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﻲ از ﻧﻔﻊ ﻋﺎﻣﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﻛﺎر را ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﺗﻼﺷﻲ ﻫﺪفﻣﻨﺪ ﺑﺮاي ﻧﮕﺎهداﺷﺘﻦ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﻻي اﺧﻼﻗﻲ در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ارﺗﻘﺎي ﺳﻼﻣﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮق ﺑﻪ ﺳﻮي‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﺣﻘﻮق ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻋﺎﻣﻪ و ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﺳﻮي راه ﺣﻞﻫﺎي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺑﺮاي ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ رﻓﺎه‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ و‬
‫ﺳﻼﻣﺖ ﻋﺎﻣﻪ در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺪف ﮔﻴﺮي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻫﺪاف و راﻫﻜﺎرﻫﺎي ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻋﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺟﺰﺋﻴﺎت در‬
‫ﻣﺮامﻧﺎﻣﻪي اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺮ ﺣﺮﻓﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻋﺎﻣﻪ ﺑﺎﻳﺪ در ﺗﻤﺎم اﻣﻮر ﺣﺮﻓﻪاي ﺟﺪي‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺑﺎ اﺷﺎره ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺿﻤﻨﻲ ﻣﺜﺒﺖ و اﻓﺘﺨﺎر آﻣﻴﺰ »ﺣﺮﻓﻪ« اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺟﺪاﻛﺮدن ﺣﺮﻓﻪ از اﻧﻮاع‬
‫دﻳﮕﺮ ﻛﺎر ﺗﻼﺷﻲ ﻣﻤﺘﺎزﮔﺮاﻳﺎﻧﻪ ﺑﺮاي ﺑﺎﻻ ﺑﺮدن ﻣﻨﺰﻟﺖ و درآﻣﺪ ﺑﻌﻀﻲ از ﮔﺮوهﻫﺎي ﻛﺎرﮔﺮان اﺳﺖ‪ .‬اﺷﻜﺎل ﺑﻲﺷﻤﺎري از ﻛﺎر در‬
‫رﺳﺎﻧﺪن ﻧﻔﻊ ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت ﭘﻴﺶرﻓﺘﻪ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ آراﻳﺸﮕﺮي‪ ،‬ﻓﺮوش اﻣﻼك‪ ،‬زﺑﺎﻟﻪ ﺟﻤﻊﻛﻨﻲ و‬
‫ورزشﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي‪.‬‬
‫در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﺎ ﻗﺒﻮل دارﻳﻢ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻮارد اﺷﻜﺎل ارزﺷﻤﻨﺪي از ﻛﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺻﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﺎور دارﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻼش ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺑﺮاي ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﻳﻲ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺧﻼﻗﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز و اﺳﺘﻠﺰام ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري ﺑﺮاي ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮدن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد اﺣﺘﺮاﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺳﻨﺘﻲ ﺑﺎ ﻛﻠﻤﻪي‬
‫ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻤﺰوج اﺳﺖ را در ﭘﻲ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺪي ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻳﺪهي ﺳﻨﺘﻲ ﺣﺮﻓﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر‬
‫ﺿﻤﻨﻲ ﭼﺸﻢاﻧﺪازي ارزﺷﻲ را اﻟﻘﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺣﺮﻓﻪ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ ارزشﻫﺎي ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام‬
‫وي را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ رﺟﻮع ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺎ ﺗﻌﻬﺪ اﺧﻼﻗﻲ‬
‫ﺑﺮاي ﻟﺤﻈﻪاي ﺑﺎز ﻣﻲﮔﺮدﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻲ از رﺳﻮاﻳﻲﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻛﻪ از ﺳﺎل ‪ 2001‬آﻏﺎز ﺷﺪ و اﻋﺘﻤﺎد آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲﻫﺎ را ﻟﺮزان ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫در آن ﺳﺎل اﻧﺮون ﺑﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ورﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺗﺎرﻳﺦ آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪ و ‪ 60‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﺳﻬﺎم در دﺳﺖ ﺳﻬﺎمداران را ﺑﻲارزش‬
‫ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺮون ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 1985‬ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺎ ﻓﺮوش ﮔﺎز ﻃﺒﻴﻌﻲ و ﻋﻤﺪه ﻓﺮوﺷﻲ اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ در ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪي از‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﺳﺎزي دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ ﻛﺮد‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1990‬ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي ﻣﺘﻘﻠﺒﺎﻧﻪ در ﺣﺴﺎبداري رو آورد ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ از‬
‫آن ﺗﺤﺖ اﻟﻘﺎي ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﺰرگ آرﺗﻮر اﻧﺪرﺳﻮن ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ آرﺗﻮر اﻧﺪرﺳﻮن ﻃﻲ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي رﺳﻮاﻳﻲ اﻧﺮون‬
‫ﺳﻘﻮط ﻛﺮد‪ .‬اﻧﺮون »ﻣﻮﺟﻮدﻳﺖﻫﺎي ﺧﺎص ﻣﻨﻈﻮرهاي« اﻳﺠﺎد ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﻠﻴﺪ از داﻳﻨﺎﺳﻮرﻫﺎي ﺷﻜﺎرﭼﻲ ﻓﻴﻠﻢ ﭘﺎرك ژوراﺳﻴﻚ ﺑﻪ‬
‫»رﭘﺘﻮر« ﻣﻠﻐﺐ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬رﭘﺘﻮرﻫﺎ ﺷﺮاﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﺧﺎرج از ﺗﺮازﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺨﻔﻲ ﻛﺮدن ﻣﻴﻠﻴﻮنﻫﺎ دﻻر ﺑﺪﻫﻲ و ﻣﺘﻮرم‬
‫ﻛﺮدن ﮔﺰارشﻫﺎي ﺳﻮد ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎي ﻏﻴﺮ اﺧﻼﻗﻲ از ﻗﺒﻴﻞ دﺳﺘﻜﺎري ﻗﻴﻤﺖ در ﻓﺮوش اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎﻟﻴﻔﺮﻧﻴﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ وارد آوردن ﺧﺴﺎرتﻫﺎي ﻣﺎﻟﻲ ﻋﻤﺪه ﺑﻪ اﻳﺎﻟﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺮدﺳﺘﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪﺗﻲ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪ و اﻋﺘﺒﺎر اﻧﺮون را‬
‫ﭼﻨﺎن ﺑﺎﻻ ﻧﮕﺎه داﺷﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻗﺮض ﻛﻨﺪ و در ﺑﺎزارﻫﺎي در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺰاريﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎزارﻫﺎﻳﻲ‬
‫ﻛﻪ اﻧﺮون در آﻧﻬﺎ ﺗﺨﺼﺺ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻧﺮون ﺑﺮاي ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﭘﻴﺎﭘﻲ از ‪ 1996‬ﺗﺎ ‪ 2000‬در ﻧﻈﺮﺳﻨﺠﻲ ﻣﺠﻠﻪي ﻓﻮرﭼﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺒﺘﻜﺮﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮشﺑﺨﺘﺎﻧﻪ اﻛﺜﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﺮون ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري‪ ،‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻛﺜﺮ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ اوﻟﻮﻳﺖ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﺸﻴﺎري ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺑﺪردﺑﺨﻮر و روﻳﻪﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي زﻳﺎدي ﺑﺮ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺧﻮرد و اﻳﻨﺠﺎ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮاي روﺷﻨﮕﺮي‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻮﻳﻜﻲ دﻳﺰاﻳﻦ ﻛﻪ وﻳﻠﭽﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ در ﺳﺎل ‪ 1980‬ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎرﻳﻠﻴﻦ ﻫﻤﻴﻠﺘﻮن ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺪ‪ .‬او ﻛﻪ ﻣﻌﻠﻢ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻮد دو ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاري ﺷﺮﻛﺘﺶ در ﻳﻚ ﺣﺎدﺛﻪي ﻛﺎﻳﺖ ﺳﻮاري ﻓﻠﺞ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬اﺷﺘﻴﺎق او ﺑﺮاي ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﻓﻌﺎل ﺗﻮﺳﻂ وﻳﻠﭽﺮﻫﺎي ﺳﻨﮕﻴﻦ و ﻟﺨﺖ آن زﻣﺎن ﻋﻘﻴﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻘﺎﺿﺎي او دو ﺗﻦ از دوﺳﺘﺎﻧﺶ ﻳﻚ وﻳﻠﭽﺮ ﺳﺒﻚوزن‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺮ ﺗﺤﺮك و روان ﺑﻮد و از ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ ﻛﻪ در اﺻﻞ ﺑﺮاي ﺻﻨﻌﺖ ﻫﻮا ﻓﻀﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺣﺎﻻ ﺑﺮاي‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻛﺎﻳﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬دوﺳﺘﺎن ﺷﺮﻛﺘﻲ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﻓﺖ و ﮔﺴﺘﺮهاي از‬
‫ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻜﺮاﻧﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد ﺑﺮاي اﻓﺮاد ﻣﻌﻠﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﻜﺮد‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻮﺳﺴﻪي ﻏﻴﺮ اﻧﺘﻔﺎﻋﻲاي ﺑﻪ ﻧﺎم وﻳﻨﺮز آن وﻳﻠﺰ‬
‫)ﺑﺮﻧﺪﮔﺎن روي ﭼﺮخ( را ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻛﺮد و ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ از آن ﭘﺮداﺧﺖ‪ .‬ﻛﺎر اﻳﻦ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻲ از روﻳﺪادﻫﺎي ورزﺷﻲ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﺟﻮاﻧﺎن وﻳﻠﭽﺮﻧﺸﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻛﻮﻳﻜﻲ دﻳﺰاﻳﻦ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻃﻮر اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪداري دﻟﺴﻮز ﻟﻐﺐ دادهاﻧﺪ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻛﻪ رﻗﺎﺑﺖ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ و ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﺳﻮدآوري از ﻣﺸﺨﺼﺎت آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﺑﺎ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮي در ﭘﺎﺳﺪاري از ﺟﻮ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻮاﺟﻪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎري از آﻧﻬﺎ در ﺣﺎل ﻛﺸﻒ راﻫﻬﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫از دﻫﻪي ‪ 1960‬ﺟﻨﺒﺸﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻮﺟﻪﻫﺎ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬رﻓﺎه ﻛﺎرﮔﺮان‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪي‬
‫وﺳﻴﻌﺘﺮ و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺟﻨﺒﺶ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ ﺗﺌﻮري ذيﻧﻔﻊ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ :‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در ﻗﺒﺎل‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻔﻊ ﺣﻴﺎﺗﻲاي در ﺷﺮﻛﺖ دارﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻓﺮوﺷﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺟﻮاﻣﻊ‬
‫ﻣﺤﻠﻲ و ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ وراي دﻟﻤﺸﻐﻮﻟﻲﻫﺎي رواﺑﻂ ﻛﺎرﻣﻨﺪان و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ درون ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮ ﺗﻼش ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﺪارس ﻣﺤﻠﻲ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎي ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺪﻧﻲ و ﺧﻴﺮﻳﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺎﻳﮕﺎن ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻏﻠﺐ اﻳﻦ ﺳﻮال‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد و ﺗﻮﺳﻂ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻛﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد زﻳﺮا آﺛﺎر ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻻ زود ﻳﺎ در آﻳﻨﺪة ﻧﺰدﻳﻚ ﻇﺎﻫﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺳﻮاﻻت ﻣﻬﻢ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﺑﺎﺗﺮيﻫﺎي ﺧﺸﻚ‬
‫ﻣﺼﺮف ﺷﺪه ﻣﻲآﻳﺪ؟ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺳﻪ ﺑﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎﺗﺮي ﺧﺸﻚ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﻬﻠﻜﺸﺎن ﺳﺮ از زﺑﺎﻟﻪﻫﺎي ﺷﻬﺮي در‬
‫ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻻﻧﻪ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﭘﺎﻧﺰده ﺑﻴﻠﻴﻮن ﺑﺎﺗﺮي ﺧﺸﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ ﻧﮕﺮان اﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﺤﺼﻮﻟﺸﺎن ﭘﺲ از ﺗﺮك ﺳﺎﻟﻦ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﻲآﻳﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮان‬
‫ﺑﻬﺎﻧﻪﻫﺎي ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎدهاي دارﻧﺪ ﻛﻪ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﺑﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪهي ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﻐﺮﺿﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪» :‬ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ‬
‫ﻛﺴﻲ ﻣﺤﺼﻮل را ﺑﺨﺮد و ﭼﮕﻮﻧﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ و ﭼﮕﻮﻧﻪ آن را دور ﺑﻴﻨﺪازد‪ «.‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر اﺻﻼ آﺳﺎن ﻧﻴﺴﺖ و ﻧﻴﺎز‬
‫ﺑﻪ ﺗﻼشﻫﺎي ﻛﻞ ﺻﻨﻌﺖ و دوﻟﺘﻲ دارد اﻣﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارﻧﺪ در ﻳﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻛﺎري ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻧﻴﺰ از آن اﺣﺴﺎس رﺿﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ در ﻛﻞ ﻳﻚ ﺻﻨﻌﺖ ﺧﺎص‬
‫ﻗﺮﻳﺐاﻟﻮﻗﻮع ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﻴﺶﻛﺴﻮت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﺪرﺧﺸﺪ‪ .‬ﻣﺜﺎل ﺧﻮﺑﻲ از ﺗﻼشﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎﻧﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺎردﻳﺎك ﭘﻴﺲﻣﻴﻜﺮز )ﺿﺮﺑﺎنﺳﺎزﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ( اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﻨﺖﭘﻞ ﻣﻴﻨﻪﺳﻮﺗﺎ واﻗﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻴﻤﺎران ﻗﻠﺒﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ دﻋﻮت ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎﻳﺸﺎن را ﻣﻄﺮح ﻛﻨﻨﺪ و ﺷﺎﻳﺪ دﻟﻮاﭘﺴﻲﻫﺎﻳﺸﺎن را ﺗﺴﻠﻲ ﺑﺨﺸﻨﺪ و در ﻫﻤﺎن‬
‫ﺣﻴﻦ در ﻛﺎرﻣﻨﺪاﻧﻲ ﻛﻪ روي ﺿﺮﺑﺎنﺳﺎزﻫﺎ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ادراﻛﻲ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺘﺸﺎن در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻟﻲ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ اﻳﺠﺎد‬
‫ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻨﺒﺶ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻨﺘﻘﺪان ﺧﻮدش را دارد‪ .‬ﻣﻨﺘﻘﺪاﻧﻲ ﻛﻪ ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺤﺼﺮا ﺑﺮ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻛﺮدن‬
‫ﺳﻮد ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﺗﻤﺮﻛﺰ ﻛﻨﻨﺪ و ﻏﻴﺮ از اﻳﻦ ﻫﻴﭻ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ دﻳﮕﺮي در ﻗﺒﺎل اﺟﺘﻤﺎع‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن و ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﻠﺘﻮن ﻓﺮﻳﺪﻣﻦ‪،‬‬
‫اﻗﺘﺼﺎددان و ﺑﺮﻧﺪهي ﺟﺎﻳﺰهي ﻧﻮﺑﻞ در ﻣﻘﺎﻟﻪي ﻣﻌﺮوﻓﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم »ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ دادن ﺳﻮد اﺳﺖ« ﺑﻪ ﺟﻨﺒﺶ‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮد‪ .‬او ﺑﺤﺚ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮﻳﻦ و در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ارﺿﺎي ﺗﻤﺎﻳﻼت ﺳﻬﺎﻣﺪاراﻧﻲ‬
‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻮﻟﺸﺎن را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺳﭙﺮدهاﻧﺪ ﺗﺎ از ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺎزﮔﺸﺖ در ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬارﻳﺸﺎن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻫﺪاف‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻫﺪاﻓﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻔﺎﻇﺖ از ﻣﺤﻴﻂ و آﻣﻮزش ﻛﺎرﮔﺮان ﺑﻲﻣﻬﺎرت و دادن ﺷﺎﻧﺲ‬
‫ﺑﻴﺶازاﻧﺪازه ﺑﻪ زﻧﺎن و اﻗﻠﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻮرد ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﺮف ﺣﻤﺎﻳﺖ از آﻧﻬﺎ در اﺳﺘﺨﺪام ﻳﺎ اﻫﺪاي‬
‫ﻛﻤﻚﻫﺎي ﻧﻮعدوﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺤﻠﻲ و ﻫﻨﺮﻫﺎ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﻋﺘﻤﺎد ﺳﻬﺎمداران را زﻳﺮ ﭘﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﺬارد‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺪﻳﺮان راﻫﺒﺮي ﺗﺠﺎرت ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ اﻏﻠﺐ ﻛﺴﺐ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫ﭘﻮل در ﺿﻤﻦ ﺳﺎزﮔﺎري ﺑﺎ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﭘﺎﻳﻪاي ﺟﺎﻣﻌﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻗﺎﻧﻮن وﺟﻮد دارﻧﺪ و ﻫﻢ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻋﺮف‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺮ ﺧﻼف آﻧﭽﻪ ﻓﺮﻳﺪﻣﻦ ﻣﻴﮕﻮﻳﺪ اﺷﺎرهي وي ﺑﻪ رﻋﺎﻳﺖ ﻋﺮف اﺧﻼﻗﻲ راه را ﺑﺮاي ﺑﻪ رﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي وﺳﻴﻌﺘﺮ‬
‫ﺷﺮﻛﺘﻲ‪ ،‬ﻛﻪ او آﻧﻬﺎ را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺎز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬در ﺟﺎﻣﻌﻪي ﻣﺎ ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ اﻧﺘﻈﺎر دارﻧﺪ ﻛﻪ در ﻧﻔﻊ وﺳﻴﻊﺗﺮ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻛﻨﺪ و از ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﻳﻚ ﻋﺮف اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻲﺷﻮد )ﻛﻪ واﻗﻌﺎ ﺷﺪه اﺳﺖ(‪ .‬اﻣﺎ واﺿﺢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮدﻳﻤﻦ از ﻋﺮف اﺧﻼﻗﻲ ﻓﻘﻂ ﺧﻮدداري از ﺗﻘﻠﺐ و ﻧﻴﺮﻧﮓ اﺳﺖ و او ﺑﺎ ﻫﺮﭼﻴﺰي ﺑﻪ ﺟﺰ ﻛﻤﻴﻨﻪاي از ﻣﻘﺮرات ﻛﻪ‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻗﺮاردادﻫﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻈﺮ ﻓﺮﻳﺪﻣﻦ در ﺷﻜﻞ ﺷﺪﻳﺪش ﺑﺎ ﺧﻮد در ﺗﻨﺎﻗﺾ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺮدم روﺷﻦ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰي‬
‫ﺑﻪ ﺟﺰ ﺳﻮد ﺧﻮد ﺑﻲﺗﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺤﺪود ﻛﻨﻨﺪهاي ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻛﺴﺐ ﺳﻮد را ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ اﮔﺮ درك‬
‫ﻋﻤﻮﻣﻲ اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﻌﻬﺪات اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ وﺳﻴﻌﺘﺮي ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﺎﻳﻞﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻨﺪ و از‬
‫وﺟﻮد ﻣﻘﺮرات ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻨﺪ و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻬﺪ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارﻧﺪ را ﺧﺮﻳﺪاري ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺑﺴﻴﺎري‬
‫از ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺰاران ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﻜﺎري ﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻌﻬﺪات اﺧﻼﻗﻲ آﻧﻬﺎ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮي را در‬
‫ﺗﺠﺎرت ﻧﻮﻳﺪ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻻﻳﻞ اﻣﺮوزه ﭘﻴﺪا ﻛﺮدن ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻠﻨﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺘﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ در ﭘﻲ‬
‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﺮدن ﺳﻮد اﺳﺖ و ﺣﺮص و ﻃﻤﻊ ﭼﻴﺰ ﺧﻮﺑﻲ اﺳﺖ و ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﻛﺎرﮔﺮان و اﻣﻨﻴﺖ ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن ﻓﻘﻂ اﺑﺰارﻫﺎﻳﻲ در راه ﻛﺴﺐ درآﻣﺪ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ دﺷﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد و در ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻣﺪت اﺧﻼق ﺳﺎﻟﻢ و ﺗﺠﺎرت ﺧﻮب ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﺎزﮔﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬و از اﻳﻨﺠﺎ در ﺳﻄﺤﻲ ﭘﺎﻳﻪاي ﻧﻘﺶﻫﺎي‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻨﺶﻫﺎي ﮔﺎهوﺑﻲﮔﺎه ﻣﻴﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و ﻣﺪﻳﺮان ﻫﻢزﻳﺴﺖ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ در‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪي ﺗﻔﺎوت در ﺗﺠﺎرب و ﺗﺤﺼﻴﻼت و ﻧﻘﺶ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﺎراﻣﺪي ﺷﺮﻛﺖ و ﺑﻬﺮهوري ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﺣﺮﻓﻪايﻫﺎ ﺗﻤﺎﻳﻞ دارﻧﺪ ﺗﺎﻛﻴﺪ را ﺑﺮ ﺑﺮﺗﺮي در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﻔﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻤﻦ و ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوتﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻔﺎوت در‬
‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﺗﻘﺎﺑﻞ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﻫﻤﮕﺮاﻳﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺧﻮب‪ ،‬ﺗﺠﺎرت ﺧﻮب و اﺧﻼق ﺧﻮب‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ در اﺑﻌﺎد اﺻﻠﻲاﺷﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻫﻢ در ﻳﻚ راﺳﺘﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻫﻮارد ﮔﺎردﻧﺮ و ﻣﻮﻟﻔﺎن ﻫﻤﻜﺎرش در ﻛﺘﺎب ﻛﺎر ﺧﻮب ادﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻲ‬
‫ﻫﺪف ﺣﺮﻓﻪايﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﺸﺎن‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن و ﻋﻤﻮم ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﺎ ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ اراﺋﻪي ﻛﺎر ﺧﻮب ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪» .‬ﻛﺎري‬
‫ﻛﻪ ﻫﻢ در ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺮﺗﺮ اﺳﺖ و ﻫﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﭘﺬﻳﺮي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دارد‪ «.‬ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ ﮔﺎﻫﻲ دورهﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻲﮔﺬراﻧﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻫﺪاف از ﺧﻂ‬
‫ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﮔﺎردﻧﺮ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺮﻓﻪاي ﻛﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺣﺎل دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﻣﻄﺮح ﻣﻴﻜﻨﺪ‪ .‬زﻳﺮا ﺑﺎزار‬
‫ﺑﺮ دﮔﺮﮔﻮن ﻛﺮدن اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻲﻃﺮﻓﻲ و ارزش ﺧﺒﺮي ﻓﺸﺎر ﻣﻲآورد‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼف آن ﻋﻠﻢ ژﻧﺘﻴﻚ ﺣﺮﻓﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي درﺳﺖﻛﺎري و ﻟﺬت ﺗﺤﻘﻴﻖ در اﻛﺜﺮ ﻣﻮارد ﺑﺎ اﻧﺘﻈﺎرات ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ و ﻋﻤﻮم ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﺑﺮﻫﺎي‬
‫ﻃﻮﻓﺎﻧﻲاي در ﺣﺎل ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪن در اﻓﻖ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي آﻏﺎز ﺑﻪ ﺛﺒﺖ اﻣﺘﻴﺎز اﺷﻜﺎل ﺣﻴﺎت ﻛﺮدهاﻧﺪ و از‬
‫ﺷﻴﻮهﻫﺎي ﺳﻮال ﺑﺮاﻧﮕﻴﺰ اﻣﺎ ﺳﻮدآور ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎزار اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ روزﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎري و ﻋﻠﻢ ژﻧﺘﻴﻚ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻢ ﻃﻲ دورهﻫﺎﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ﺷﺪﻳﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺎزار ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در اﻳﻦ‬
‫دورهﻫﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺸﺎرﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻪ‪ .‬ﺣﺘﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻴﺶ از دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖ‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ و اﺧﻼق ﻣﺘﻌﻬﺪﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺷﺮﻛﺘﻲ‬
‫در ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺷﺮﻛﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ اﻣﺎ ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ ﻛﻠﻤﻪي ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺒﻬﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﻣﻌﺎﻧﻲاي‬
‫ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ در ﻣﻮرد ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .1‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻓﺮاد ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ دارﻧﺪ )وﻇﺎﻳﻔﻲ دارﻧﺪ( ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ اﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺗﻲ از اﻓﺮاد ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي دروﻧﻲاي ﻧﻴﺰ دارﻧﺪ ﻛﻪ از دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎي ﺧﻂ ﻣﺸﻲ و‬
‫ﻓﻠﻮﭼﺎرتﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻪ اﻓﺮادي واﮔﺬار ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬وﻗﺘﻲ آن اﻓﺮاد ﺑﺮ اﺳﺎس‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي واﮔﺬار ﺷﺪهاﺷﺎن ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻫﻮﻳﺖ ﻋﻤﻠﻲ اﻧﺠﺎم داده اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭘﺲ وﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ اﻳﻨﺘﻞ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺎﺑﻌﻪي ﺟﺪﻳﺪي اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ ،‬درك ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ اﻓﺮادي ﺑﺎ اﺧﺘﻴﺎرات ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ را اﻧﺠﺎم دادهاﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬درﺳﺖ ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﻓﺮاد در ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم‪،‬‬
‫ﻛﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن و ﺳﻬﺎﻣﺪاراﻧﺸﺎن ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺧﻼﻗﻲ را دارﻧﺪ زﻳﺮا اﻳﻦ ﻛﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﻋﻤﻠﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﻌﻨﺎ دار اﺳﺖ‪ .‬اﻋﻤﺎل ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد و زﻳﺮﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ در آن ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺠﺎم‬
‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﻠﻮﭼﺎرتﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﺧﺘﻴﺎرات را ﺗﻔﻮﻳﺾ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﻓﺮاد وﻗﺘﻲ ﻣﻨﻈﻤﺎ ﺑﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ از ﺧﻮد ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﺮوز ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫وﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺮﺗﺐ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد را ﺑﺮآورده ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻪ ﻓﻀﻴﻠﺖ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آراﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ دادن ﺻﻔﺎﺗﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺻﺪاﻗﺖ‪ ،‬اﻧﺼﺎف و ﺧﻴﺮﺧﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﻌﻨﺎدار اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ ﺧﻴﺮ‪.‬‬
‫‪ .4‬در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ واﺿﺢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺪﻛﺎري اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺘﺮادف ﻣﻘﺼﺮ ﻣﻲﺷﻮد و در‬
‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روﺷﻦ اﺳﺖ ﻣﻨﺶ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﻣﺴﺌﻮل ﻣﺘﺮادف ﺑﺎ ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ درﺳﺖ ﻣﺜﻞ اﻓﺮاد ﺻﺎدق اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ اﺧﻼﻗﻲ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻋﻠﻲ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﻋﻠﺖ ﻳﻚ رخداد ﺑﻮدن اﺳﺖ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻔﻜﻴﻚ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬
‫از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﺻﺮﻓﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي آﻧﭽﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ اﺳﺖ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺑﺮاي زﻳﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻤﻲ دارﻧﺪ و ﭼﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻪ ﻧﺪرت ﭘﻴﺶ ﻣﻲآﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺴﻴﺎر اﻧﺪﻛﻲ در ﭘﻲ دارﻧﺪ ﻳﺎ ﻫﻴﭻ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﺘﻼﻗﻲاي را ﻣﻮﺟﺐ ﻧﻤﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﺎﺟﺮاي دادﮔﺎﻫﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻮرد ﻛﺸﺎورزي‬
‫ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﭘﺮت ﺷﺪن ﺑﺮادهي ﻓﻠﺰي از ﭼﻜﺸﻲ ﻛﻪ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮد ﻳﻚ ﭼﺸﻤﺶ را از دﺳﺖ داده ﺑﻮد‪ .‬او ﭘﻴﺶ از ﺑﺮوز‬
‫اﻳﻦ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻳﺎزده ﻣﺎه از ﭼﻜﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻜﺶ از ﻓﻠﺰي ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻘﺮرات اﻳﻤﻨﻲ در‬
‫ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﻮد و ﻫﻴﭻ ﻧﻘﺺ ﺧﺎﺻﻲ ﻫﻢ در آن دﻳﺪه ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺴﺌﻮل ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﻣﻠﺰم ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺧﺴﺎرت‬
‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﻪي اﻳﻦ ﺣﻜﻢ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ اﻟﺰام ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﺤﺾ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻴﺎزي ﺑﻪ اﺛﺒﺎت وﺟﻮد ﻧﻘﺺ ﻳﺎ ﺑﻲﻣﺒﺎﻻﺗﻲ در ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﺪارد‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫وﺟﻮد ﻣﻄﻤﺌﻨﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ در ﺑﺮاﺑﺮ زﻳﺎن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﮔﻨﺎﻫﻜﺎر ﻳﺎ ﻣﻘﺼﺮ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﺷﺮﻛﺖ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺗﺎ‬
‫آﻧﺠﺎ ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس راﺑﻄﻪي ﺧﺎص ﺑﻴﻦ ﻛﺸﺎورز و ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺛﺮ ﺳﺎﻧﺤﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﺑﻮد ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﺟﺒﺮان‬
‫ﺧﺴﺎرت ﻧﺎﺷﻲ از ﭼﻜﺶ ﺧﺮاب ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻮاﻻﺗﻲ ﺑﺮاي ﮔﻔﺘﮕﻮ و ﻣﺒﺎﺣﺜﻪ‬
‫‪ .1‬ﻣﺎﻳﻜﻞ دﻳﻮﻳﺲ ﺣﺮﻓﻪ را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ :‬ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻪ از ﺗﻌﺪادي از اﻓﺮاد ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻐﻞ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ دارﻧﺪ‬
‫و داوﻃﻠﺒﺎﻧﻪ دور ﻫﻢ ﮔﺮد آﻣﺪهاﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺖ ﻋﻠﻨﻲ ﺑﻪ اﻳﺪهآﻟﻲ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﺷﻴﻮهﻫﺎي اﺧﻼقﭘﺴﻨﺪ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪ .‬اﻳﺪهآﻟﻲ ﻛﻪ‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ از آﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮن‪ ،‬ﺑﺎزار و ﻋﺮف روزﻣﺮه ﻣﻄﺎﻟﺒﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬او اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺠﺎران‪ ،‬آراﻳﺸﮕﺮان‪ ،‬ﺑﺎرﺑﺮان و‬
‫ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎ ﻛﻪ ﻛﺎرﺷﺎن را ﺣﻮل ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﺳﺎزﻣﺎن دادهاﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺣﺮﻓﻪاي ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬آﻳﺎ ﺑﺎ‬
‫اﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻮاﻓﻖ ﻫﺴﺘﻴﺪ؟ ﭼﺮا؟ آﻳﺎ اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻟﻐﺖﻧﺎﻣﻪ رﻓﻊ ﺷﻮد؟‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫آﻳﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻳﺎ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻧﺎﻛﺎﻣﻞ زﻳﺮ از ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري ﭼﻴﺰ ﻣﻬﻤﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻳﺎ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮات ﻏﻴﺮ ﻣﻮﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ؟‬
‫اﻟﻒ( ﺣﺮﻓﻪﻣﺪاري ﺑﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از رﻓﺘﺎرﻫﺎ دﻻﻟﺖ دارد‪ .‬ﻓﺮد ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺷﻴﻮهاي ﺑﻲﻃﺮﻓﺎﻧﻪ و ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫از ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺨﺼﻲ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﻳﻪاي از داﻧﺶ در زﻣﻴﻨﻪي ﺧﺎﺻﻲ ﻣﻲﭘﺮدازد ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻼش او ﺑﻪ ﺳﻮي ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻛﺮدن‬
‫ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺸﺘﺮي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﻘﻴﻘﺖ وﻇﻴﻔﻪي ﺣﺮﻓﻪاي اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﺪ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﺮاي ﻣﺸﺘﺮياش ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﺧﻮد ﻣﺸﺘﺮي اﻳﻦ را ﻧﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫ب( ﻣﺎدام ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻛﺎرﻣﻨﺪ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ ﺷﻮد و ﻧﻪ ﻳﻚ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮ آزاد او ﻫﻴﭻ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺣﺮﻓﻪاياي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ج( »ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻪاي واﻗﻌﻲ از وﻇﺎﻳﻒ ﻣﺤﻮﻟﻪ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻲرود‪ .‬او ﻓﺮض ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺨﺼﺼﺶ ﺑﺮاي ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮدن‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪاش‪ ،‬ﺷﻬﺮش و ﻛﺸﻮرش ﺑﻪ ﻣﺤﻠﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺮاي زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻬﻤﻲ ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﻪ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺳﺖ‪ .‬او از وﻗﺘﺶ‪ ،‬اﻧﺮژياش و‬
‫ﻛﻼﻣﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ﺑﻪ ارﺗﻘﺎي رﻓﺎه ﺟﺎﻣﻌﻪاش ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ .‬او ﺗﻤﺎم ﺳﻬﻢ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺪﻧﻲاش را ﺗﻘﺒﻞ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪«.‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮﻫﺎﻳﻲ وﺟﻮد دارد در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﺣﺮﻓﻪي ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ‬
‫اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ وﻓﻮر در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ رخ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮﻃﻲ ﺑﺮاي ﻳﻚ »ﻣﻬﻨﺪس‬
‫ﺣﺮﻓﻪاي« ﺑﻮدن در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ را ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﺒﻴﻨﻴﺪ ﻛﺪام ﻳﻚ در‬
‫ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺑﺮ آﻧﭽﻪ ﺷﻤﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﻣﻌﻨﺎي »ﻣﻬﻨﺪس« ﺑﺎﺷﺪ دﻻﻟﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻟﻒ( ﻛﺴﺐ ﻣﺪرك ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در داﻧﺸﻜﺪهاي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻴﺎت اﻋﺘﺒﺎر ﺳﻨﺠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗﺎﻳﻴﺪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬اﮔﺮ اﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪه ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻌﻤﻴﻢ داده ﺷﻮد ﻟﺌﻮﻧﺎردو داوﻳﻨﭽﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس ادﻳﺴﻮن و ﻧﻴﻜﻼ ﺗﺴﻼ را از درﺟﻪي‬
‫ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺮﻓﻪاي ﺑﻮدن ﺳﺎﻗﻂ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪(.‬‬
‫ب( اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﻋﺮف ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻛﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪) .‬اﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺑﺴﻴﺎري از ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن را‬
‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻤﺎم وﻗﺖ روي آوردهاﻧﺪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮد اﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺪرك ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻛﺴﺐ ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ را‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪(.‬‬
‫ج( در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‪ ،‬ﺛﺒﺖ ﺷﺪه و دارﻧﺪه ﺑﻮدن ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪي ﻣﻬﻨﺪس ﺣﺮﻓﻪاي ) ‪ .( PE‬ﺛﺒﺖ ﺷﺪن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل ﺷﺎﻣﻞ‬
‫اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ اﺳﺖ )‪ (1‬ﮔﺬراﻧﺪن اﻣﺘﺤﺎن ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ در ﺣﺎل ﻛﺎرآﻣﻮزي ﻳﺎ اﻣﺘﺤﺎن اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺣﺮﻓﻪاي اﻧﺪﻛﻲ ﻗﺒﻞ ﻳﺎ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻓﺎرغاﻟﺘﺤﺼﻴﻠﻲ از ﻳﻚ داﻧﺸﻜﺪهي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ (2) .‬ﭼﻬﺎر ﻳﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻛﺎر در زﻣﻴﻨﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ (3) .‬ﮔﺬراﻧﺪن اﻣﺘﺤﺎن‬
‫ﺣﺮﻓﻪاي و )‪ (4‬ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﻖ ﻋﻀﻮﻳﺖ‪) .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻛﺎرﺷﺎن ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد و ﻣﺪارك‬
‫رﺳﻤﻲ را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻘﺸﻪي ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎ را اﻣﻀﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻠﺰم ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ‪ pe‬ﺛﺒﺖ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﻨﺪﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ در ﻛﺎر‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻳﺎ در داﻧﺸﻜﺪهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺗﺪرﻳﺲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻌﺎف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﺴﻴﺎري ﮔﻮاﻫﻴﻨﺎﻣﻪي ‪pe‬‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﺮاي اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﺣﺮﻓﻪ ﻳﺎ ﺑﺮاي وﺟﻬﻪ‪(.‬‬
‫د( ﻋﻤﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﻴﻮهﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در اﻧﺠﺎم ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ .‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻬﺎﻳﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪي ﻏﻨﻲﺗﺮي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪) .‬اﻳﻦ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه ﺷﻴﺎدان را ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﻢ ﻛﻪ در ﻛﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺧﻼق ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺠﺰا ﻣﻲﻛﻨﺪ‪(.‬‬
‫ﻣﻴﻠﺘﻮن ﻓﺮﻳﺪﻣﻦ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﺪﻳﺮان‪ ،‬ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ آﻧﻬﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻬﺎمداران اﺳﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻮاﻳﺪ آﻧﻬﺎ‬
‫را در ﻣﺤﺪودهي ﻗﻮاﻧﻴﻦ و اﺟﺘﻨﺎب از ارﺗﻜﺎب ﺗﻘﻠﺐ ﺑﻴﺸﻴﻨﻪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﮕﺎه دﻳﮕﺮي ﺑﻪ ﻗﻀﻴﻪ ﺗﺌﻮري ذيﻧﻔﻌﺎن اﺳﺖ‪ :‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺎن‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم اﻓﺮاد و ﻣﻮﺳﺴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﻗﺮارداد ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ و ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ از ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻣﺴﺌﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻳﻚ واﺣﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ را ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﻴﻦ آوردن ﻫﺰﻳﻨﻪي ﺣﻘﻮق ﻛﺎرﮔﺮان ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ‬
‫اﺳﺎس اﻳﻦ دو دﻳﺪﮔﺎه در اﻳﻦ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮرﻧﺪ را ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻧﻈﺮات ﺧﻮد را در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺪام‬
‫ﻳﻚ از اﻳﻦ دو دﻳﺪﮔﺎه از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع اﺳﺖ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ اﻧﺮون‪ ،‬ﻛﻨﺚ ﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻗﻮي ﻛﺎرﻣﻨﺪاﻧﺶ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﺳﻬﺎم اﻧﺮون ﺣﺘﻲ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺳﻬﺎم دﭼﺎر‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ – در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻲداﻧﺴﺖ ﺳﻬﺎم دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻴﺎﻧﺖ ﻛﺮد‪ .‬ﺧﻮد او‬
‫در ﻫﻤﺎن رﻣﺎن ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ زﻳﺎدي از ﺳﻬﺎم ﺧﻮدش را ﻛﺮده ﺑﻮد‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ اﻓﺖ ارزش ﺳﻬﺎم‬
‫ﺷﺮوع ﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﺷﺮﻛﺖ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺳﻬﺎﻣﺸﺎن را ﺑﻔﺮوﺷﻨﺪ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻣﻲﻛﺮد ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﻬﺎم ﺑﻲارزش‬
‫ﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺧﺴﺎرﺗﻬﺎي زﻳﺎدي ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﻲ ﻛﺎرﻣﻨﺪان وارد ﻛﺮد‪ .‬ﻓﺮﻳﺪﻣﻦ و ﺗﺌﻮري ذيﻧﻔﻌﺎن در‬
‫ﻣﺤﻜﻮم ﻛﺮدن ﭼﻨﻴﻦ اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻳﻚﺻﺪا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ دو دﻳﺪﮔﺎه در ﻣﻮرد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪي »اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻨﺪي و اﺧﺮاج« ﺷﺮﻛﺖ اﻧﺮون‬
‫ﭼﻪ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ؟ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﻚ ﺷﺮح ﺣﺎل‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻛﻞ ﻛﺎرﻣﻨﺪان در ﻣﻘﻴﺎس ﻳﻚ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ اﻣﺘﻴﺎزﺑﻨﺪي ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ و‬
‫ﻣﺪﻳﺮان ﻣﻮﻇﻒ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﻧﺰده درﺻﺪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان را در ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮﻳﻦ رده ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﻴﻨﺘﺮﻳﻦ رده‬
‫اﻣﺘﻴﺎزﺑﻨﺪي ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﺷﺶ ﻣﺎه ﻓﺮﺻﺖ داده ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ آن ﺑﻪ اﻧﻬﺎ ﺳﻨﻮات و‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت ﻣﺮﺧﺼﻲ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻫﻤﻜﺎري ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﺷﺪ زﻳﺮا در ﺷﺸﻤﺎﻫﻪي ﺑﻌﺪي ﻧﻴﺰ ﻗﺎﻧﻮن ‪ 15‬درﺻﺪ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺎﺑﺮﺟﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺰاﻳﺎ و ﻣﻀﺮات ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪار ﻧﮕﺎه داﺷﺘﻦ ﺟﻮ اﺧﻼﻗﻲ و ﺑﺮﺗﺮي‬
‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫‪ .6‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﺮﻓﻪاي ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﺮدﺑﺎن ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺮدهاﻧﺪ اداره ﻣﻲﺷﻮد در ﺑﺮﺧﻲ از‬
‫ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮادي ﺣﻜﻢﻓﺮﻣﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﻳﻢ از زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰي ﻗﻄﻌﺎ در ﻣﻮرد اﻧﺮون ﺻﺪق ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و داﻧﺶﭘﮋوﻫﺎن را اﺳﺘﺨﺪام ﻣﻲﻛﺮد اﻣﺎ‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺪﻳﺮاﻧﻲ اداره ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺸﺎن ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺗﺠﺎرت‪ ،‬اﻗﺘﺼﺎد و ﺣﺴﺎﺑﺪاري ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻣﺪارك‬
‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ و دﻛﺘﺮاي ﻣﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻨﺚ ﻟﻲ ﻫﻤﮕﻲ در اﻗﺘﺼﺎد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮﻋﺎﻣﻞ ﺑﻌﺪي ﺟﻔﺮي‬
‫اﺳﻜﻴﻠﻴﻨﮓ ﻣﺪرك ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ در ﻋﻠﻮم ﻛﺎرﺑﺮدي و ‪ MBA‬داﺷﺖ‪ .‬ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺎﻟﻲ ﺷﺮﻛﺖ آﻧﺪرو ﻓﺴﺘﻮ ﻣﺪرك ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ در‬
‫اﻗﺘﺼﺎد و ‪ MBA‬داﺷﺖ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻲاﻧﺼﺎﻓﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺮاد را ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺪرﻛﺸﺎن ﻛﻠﻴﺸﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻣﺎ اﮔﺮ ﻛﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد در ﺟﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﭼﻨﻴﻦ ﻛﺎرﻫﺎﻳﻲ را ﻣﻲﻛﺮد؟ )ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫اوردن ﻧﮕﺮﺷﻲ ﻛﻠﻲ‪ ،‬ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﺪ‪(.‬‬
‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻛﻠﻴﺪي‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﻛﺰي در اﻳﻦ ﻛﺘﺎب‪ (1) :‬ﭘﺮوژهﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲاي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻣﻜﺎﻧﺎت‬
‫و ﻫﻢ ﺧﻄﺮات ﺟﺪﻳﺪي اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﻳﺠﺎد ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﻣﻀﺎر و اﺧﻄﺎر‬
‫ﺧﻄﺮات ﺳﻬﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ (2) .‬ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ در ﺗﻤﺎم ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻧﻔﻮذ دارﻧﺪ و از اﻳﻦ‬
‫رو اﺧﻼق و ﺑﺮﺗﺮي در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺳﺎزﮔﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ (3) .‬ﻧﻴﺖ و ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺨﺼﻲ در اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻫﻤﺮاه‬
‫ﺑﺎ اﺻﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻛﻪ در ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ذﻛﺮ ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺑﺮ ﻫﻤﻪي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻟﺰاﻣﻲ اﺳﺖ اﻫﻤﻴﺖ دارﻧﺪ‪(4) .‬‬
‫ارﺗﻘﺎي ﻣﻨﺶ ﻣﺴﺌﻮﻻﻧﻪ ﺣﺘﻲ از ﻣﺠﺎزات ﺑﺪﻛﺎري ﻣﻬﻢﺗﺮ اﺳﺖ‪ (5) .‬ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻫﺮ ﺟﺎي دﻳﮕﺮ رخ ﻣﻲدﻫﺪ و اﻳﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻠﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ ارزشﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻲﺷﻤﺎرﻧﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ (6) .‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﺮد و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻛﻼن ﺑﭙﺮدازد ﻛﻪ در اﻛﺜﺮ‬
‫ﻣﻮاﻗﻊ اﻳﻦ دو ﺑﻪ ﻋﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ (7) .‬ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﺧﻮشﺑﻴﻨﻲ ﻣﺤﺘﺎﻃﺎﻧﻪ را ﻣﺠﺎز ﻣﻲﺷﻤﺎرد‪.‬‬
‫اﺧﻼق ﭘﻴﺶﮔﻴﺮاﻧﻪ‪ :‬ﺗﺎﻣﻼت و اﻋﻤﺎل اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از زﻳﺎن اﺧﻼﻗﻲ و ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ دو ﻣﻌﻨﺎي ﻫﻨﺠﺎري )ارزش ﻣﺪار( دارد‪ .‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ارزشﻫﺎ از‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﻬﺎ ﻛﻪ در ﻛﺎر ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ درﮔﻴﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻴﻨﻴﻦ‬
‫اﻳﺪهآلﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب و ﺗﻌﻬﺪات ﺷﺨﺼﻲ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﻴﻨﻪي ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‪ ،‬اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﺗﺼﻤﻴﻤﺎت‪ ،‬ﺧﻂ ﻣﺸﻲﻫﺎ و ارزشﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻟﺤﺎظ اﺧﻼﻗﻲ در ﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و در‬
‫ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ ،‬ﻣﻄﻠﻮب ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﺋﻞ دﺷﻮار اﺧﻼﻗﻲ‪ :‬وﺿﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن دﻻﻳﻞ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺎ ﻫﻢ در ﺗﻀﺎد ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮدن‬
‫ارزشﻫﺎي اﺧﻼق ﻣﺴﺎﻟﻪ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﺑﻪ روﺷﻨﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮان درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﺧﺮد در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎ ﺗﺼﻤﻴﻤﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺧﻼﻗﻲ ﻛﻼن ﺑﺎ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮي ﻛﻠﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪي ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي و ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺟﻤﻌﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن‪،‬‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪﻫﺎي ﺣﺮﻓﻪاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و اﻧﺠﻤﻦﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺧﻼﻗﻴﺎت ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ و ﺣﻘﻮق‪ ،‬اﻳﺪهآلﻫﺎي ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ و ﻛﻤﻴﻨﻪ ﻛﺮدن زﻳﺎن ﺑﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻣﺤﻴﻂ‬
‫زﻳﺴﺖ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺌﻮريﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ ﺷﺮح دﻗﻴﻖﺗﺮي اراﺋﻪ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اﻫﺪاف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﺧﻼق ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ :‬ارﺗﻘﺎي ﻣﻬﺎرتﻫﺎ در آﮔﺎﻫﻲ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺪﻻل اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﺳﺎزﮔﺎري اﺧﻼﻗﻲ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻮر اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻣﺮاودات اﺧﻼﻗﻲ و ﺷﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢﺗﺮ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ اﻓﺮاد‪،‬‬
‫ﺗﺴﺎﻫﻞ و ﺗﺴﺎﻣﺢ و اﻃﻤﻴﻨﺎن در ﺣﻞ ﺗﻀﺎدﻫﺎي اﺧﻼﻗﻲ و ﺣﻔﻆ ﻛﻤﺎل اﺧﻼﻗﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ اﺧﻼﻗﻲ اﻓﺮاد و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ دارد‪ .‬وﻇﺎﻳﻒ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ اﺧﻼﻗﻲ‪ ،‬ﻓﻀﻴﻠﺖ ﺑﺎ وﺟﺪان ﺑﻮدن‬
‫و ﺷﺎﻳﺎن ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺑﻮدن )ﺑﺮاي ﻛﺎرﻫﺎي ﻣﻄﻠﻮب( و ﻣﻘﺼﺮ ﺑﻮدن )ﺑﺮاي ﺑﺪﻛﺎريﻫﺎ‪(.‬‬
‫ذﻫﻨﻴﺖ ﺳﻴﻠﻮﻳﻲ‪ :‬ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﻛﺮدن اﻃﻼﻋﺎت و ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ در ﭼﻨﺪ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺗﻮزﻳﻊ آن در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ‬
‫دﭘﺎرﺗﻤﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺮﻛﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ‪ :‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ از ﻛﺎر ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺨﺼﺺ ﭘﻴﺶرﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻗﻀﺎوت ﺑﻲﻃﺮﻓﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺧﻮدﻣﺨﺘﺎري و ﺧﺪﻣﺎت ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ‬
‫ﺑﺮاي ﺧﻴﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼﻗﻲ ﻣﺪون ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺌﻮري ذيﻧﻔﻌﺎن‪ :‬ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻪي ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺷﺮﻛﺖ ﻧﻔﻊ ﻳﺎ ﺿﺮر اﺳﺎﺳﻲ دارﻧﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺎرﻣﻨﺪان‪ ،‬ﻣﺸﺘﺮﻳﺎن‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮوش‪ ،‬ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺤﻠﻲ و ﻋﺎﻣﻪي ﻣﺮدم‪.‬‬