‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان ‪www.ESOA.ir -‬‬
‫ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ دﺑﯿﺮﺧﺎﻧﻪ ﺷﻮراي ﻋﺎﻟﯽ اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان‬
‫اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن‪ :‬ﻣﻌﻤﺎر ﺳﺎزﻣﺎن و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا‬
‫)‪([email protected]‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1.1‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﭼﯿﺴﺖ‬
‫"ﻣﻌﻤﺎري‪ "1‬واژه ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اي ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻻاﻗﻞ ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن و آﺷﻨﺎﯾﺎن ﺑﻪ رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ‪ ،‬ﮐﻠﻤﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﯾﺎدآور ﯾﮏ ﻃﺮح و دﯾﺪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﮐﻼن ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر و رﻓﺘﺎر ﻣﻮﺟﻮدﯾﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ داراي ﺧﻮاﺻﯽ ﭼﻮن‬
‫ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ و ﭘﻮﯾﺎﺋﯽ ﺑﻮده و ﺗﻬﯿﻪ و ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ آن ﻣﺴﺘﻠﺰم داﺷﺘﻦ ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه اي ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﯿﺖ‪ ،‬ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ‪،‬‬
‫اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﺬﯾﺮي اﺳﺖ‪ .‬واژه ﻣﻌﻤﺎري ﺑﯿﺸﺘﺮ در رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻠﻮم ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺷﻨﯿﺪه‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬آﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎر‪ 2‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﺑﺮ ﺑﻨﺎ و ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪي از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺠﺎرب‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻃﺮﺣﯽ از ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺳﺎﺧﺖ ﻋﻤﺎرت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﻄﻌﺎت ﺳﺎزﻧﺪه اوﻟﯿﻪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‬
‫ﻣﻌﻤﺎر در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻃﻮل ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺳﺎﺧﺖ ﻧﯿﺰ ﺣﻀﻮر داﺷﺘﻪ و ﻫﻤﻪ ﺟﻮاﻧﺐ را ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﺧﻮد دارد‪.‬‬
‫در ﺣﻮزه ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻧﯿﺰ اﺑﺘﺪا اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم در ﻣﺤﺪوده ﺳﺨﺖ اﻓﺰار اﻫﻤﯿﺖ‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮد‪ ،‬زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از ﻗﻄﻌﺎت از ﭘﯿﺶ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺳﺌﻮال ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﭼﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﯽﺗﻮان ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺟﺪﯾﺪ را ﻃﺮاﺣﯽ ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻌﻤﺎري ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﯾﮑﯽ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻬﻢ در ﺣﻮزه ﺳﺨﺖ اﻓﺰار ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ در ﺳﺎﯾﺮ ﺣﻮزه ﻫﺎي ﻓﻨﺎوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻧﯿﺰ وارد ﺷﺪ و ﻫﺮ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر و رﻓﺘﺎر ﺑﻄﻮر ﺗﻮأم ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻄﻮر ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ رﺷﺘﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﻮم و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﻧﻈﯿﺮ‬
‫اﺑﻌﺎد‪ ،‬ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮔﺴﺘﺮش و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎي ﺧﺎص‪ ،‬ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻟﺰوم‬
‫ﻫﺮ ﻧﻮع ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﻨﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﻫﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﯾﺎ ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫‪Architecture‬‬
‫‪Architect‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪1‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫اﺑﻌﺎد ﯾﺎ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ آن از ﯾﮏ ﺣﺪ ﻣﻌﯿﻨﯽ ﻓﺮاﺗﺮ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﯾﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎي ﺧﺎﺻﯽ را ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻧﮕﺮش وﯾﮋه و‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ اي را ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ ﮐﻪ در اﺻﻄﻼح ﺑﻪ آن » ﻣﻌﻤﺎري « ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻌﻤﺎري ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ اﺳﺖ از‬
‫ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻫﻨﺮ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﻪ در رﺷﺘﻪ ﻫﺎﺋﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن داراي ﻗﺪﻣﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﻫﺰارﺳﺎﻟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪1.2‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﻋﺒﺎرﺗﺴﺖ از ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ داراي ﻣﺤﺪوده ﮐﺎري ﻣﺘﻨﻮع و ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ‬
‫از ﭘﯿﺶ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اي را دﻧﺒﺎل ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻈﯿﺮ ﻧﯿﺮوي اﻧﺴﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻼت ﻣﺮﺗﺒﻂ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ و ﻓﻨﺎوري ﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ اﻣﻮر را ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮده و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺸﺘﺮك‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬زﮐﻤﻦ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ 3‬را ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از اراﺋﻪ ﻫﺎي ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ )ﻣﺪل ﻫﺎ( در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﻨﺪان‬
‫ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪي ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ )ﮐﯿﻔﯿﺖ(‪ ،‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ و در دورة‬
‫ﺣﯿﺎت ﻣﻔﯿﺪش ﻗﺎﺑﻞ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ ﺑﺎﺷﺪ)ﺗﻐﯿﯿﺮﮐﻨﺪ(‪.‬‬
‫ﻟﺰوم ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﻣﯽﺗﻮان در ﻇﻬﻮر ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﺰرگ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻃﺮاﺣﯽ و ﺗﻮﺳﻌﮥ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫ﭘﯿﭽﯿﺪه‪ ،‬ﻇﻬﻮر ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﻣﻨﻈﻮرﻫﺎي ﺧﺎص و اﻫﻤﯿﺖ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎرﻫﺎي‬
‫ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻧﻈﯿﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﺄﻣﻮرﯾﺘﻬﺎ و ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﺳﺮﯾﻊ ﻓﻨﺎوري ارزﯾﺎﺑﯽ ﮐﺮد‪.‬‬
‫در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﯾﮑﯽ از ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ راهﺣﻞﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‪،‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از »ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت« اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ راﻫﮑﺎر ﮐﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪﻫﺎي‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ 4‬از ﺳﺎل ‪ 2003‬ﺑﻪ ﺻﺪر ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺪﯾﺮان ﻋﺎﻟﯽ و ﻣﺪﯾﺮان رده ﺑﺎﻻي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ‬
‫رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻢ اﮐﻨﻮن ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﯿﺎري از دوﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از آن در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺳﺎزﻣﺎن در‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨﺎً ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﻨﺎوري‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ را در ﺷﺮاﯾﻂ رﻗﺎﺑﺘﯽ آﯾﻨﺪه ﺑﺮاي ﺧﻮد ﺗﺼﻮر ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ دﭼﺎر ﺗﻐﯿﯿﺮ و ﺗﮑﺎﻣﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن دوﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ اﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﻣﻌﻨﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪:‬‬
‫§ ﯾﮏ ﭘﺎﯾﮕﺎه از اﻃﻼﻋﺎت راﻫﺒﺮدي ﮐﻪ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‬
‫§ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﻻزم اﺳﺖ‬
‫‪Enterprise Architecture‬‬
‫)‪Institute of Federal Enterprise Architecture Development (IFEAD‬‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪2‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫§ ﻓﻨﺎوري ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ ﻣﻮرد اﺣﺘﯿﺎج اﺳﺖ‬
‫§ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي ﻓﻨﺎوري ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ در ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﯿﺎزﻫﺎ ﻻزم‬
‫اﺳﺖ‬
‫و ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻠﯿﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬
‫§ ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻮﺟﻮد‬
‫‪5‬‬
‫§ ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻄﻠﻮب‬
‫‪6‬‬
‫§ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ‬
‫‪7‬‬
‫اﻣﺮوزه ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﺑﺮ روي ﮐﻠﯿﺎت ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ وﺟﻮد دارد ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎي ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ‪ ،‬داده ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﻓﻨﺎوري ﺑﺮاي ﻫﺮ دوي ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻮﺟﻮد و ﻣﻄﻠﻮب ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﺎت اﻣﻨﯿﺘﯽ و ﯾﮏ ﻃﺮح اﻧﺘﻘﺎل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪2‬‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﭼﺎرﭼﻮب‪ 8‬وﺳﯿﻠﻪ اي ﺑﺮاي ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي اﺷﯿﺎء اﺳﺖ و از آﻧﺠﺎﮐﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬اﺷﯿﺎء ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺻﯿﻔﺎﺗﯽ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎ و ﺣﻮزه ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻮﺻﯿﻔﺎت)ﻣﺪل ﻫﺎ( ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻫﺮ ﻓﺮدي ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺣﺘﯿﺎج داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎده اﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﯽ ﮐﻪ اﺟﺎزه دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﻬﯿﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻮﺻﯿﻔﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﻣﺪل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮان ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﮐﺮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﯾﮏ ﻣﻠﮏ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎﻟﮏ آﻧﭽﻪ را در ذﻫﻦ ﺧﻮد دارد )ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻠﯽ از ﺷﮑﻞ و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن( ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎر ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯽﮔﻮﯾﺪ‬
‫ﺗﺎ اﯾﻦ ﺗﻮﺻﯿﻔﺎت را ﺑﺼﻮرت "اﺷﮑﺎل و ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎي" ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ درآورد‪ .‬ﺣﺎل ﺗﺼﻮرات ﻣﺎﻟﮏ از ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫اي ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Base Line Architecture‬‬
‫‪Target Architecture‬‬
‫‪Sequence Plan‬‬
‫‪Framework‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪3‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺪاﻗﻞ دو ﭼﺎرﭼﻮب وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ از ﻣﺪل ﻫﺎي ﭘﺎﯾﻪ ﮐﻪ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﻨﺪه‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ و ﺑﻪ آن ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻮﺟﻮد‪ 9‬ﮔﻮﯾﻨﺪ و دﯾﮕﺮي ﮐﻪ وﺿﻌﯿﺖ آﯾﻨﺪه )ﭘﺲ از‬
‫اﻋﻤﺎل ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ( را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ و آن را ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﻣﻄﻠﻮب‪ 10‬ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺑﺎ ﭼﺎرﭼﻮب ﺗﻔﺎوت دارد‪ ،‬اﮔﺮﭼﻪ در ﺧﯿﻠﯽ ﺟﺎﻫﺎ اﯾﻦ دو ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺑﺮاي دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي و ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ اﻃﻼﻋﺎت ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺷﺪه از اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺴﯿﺎري از ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ از ﯾﮏ ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﻮﻣﯽ ﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در آن ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ دﺳﺘﻪ‬
‫ﺑﻨﺪي و ﻧﮕﻬﺪاري ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﻣﻌﺮوﻓﯽ اراﺋﻪ ﺷﺪه ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫‪Zachman Framework‬‬
‫·‬
‫)‪Federal Enterprise Architecture Framework (FEAF‬‬
‫·‬
‫)‪The Open Group Architecture Framework (TOGAF‬‬
‫·‬
‫‪Command, Control, Communications, computers, Intelligence, Surveillance and‬‬
‫)‪Reconnaissance (C4ISR‬‬
‫·‬
‫)‪Department of Defense Architecture Framework (DODAF‬‬
‫·‬
‫)‪Technical Architecture Framework for Information Management (TAFIM‬‬
‫·‬
‫)‪Extended Enterprise Architecture Framework (E2F‬‬
‫·‬
‫)‪Treasury Enterprise Architecture Framework (TEAF‬‬
‫·‬
‫)‪Integrated Architecture Framework (IAF‬‬
‫·‬
‫)‪Joint Technical Architecture (JTA‬‬
‫·‬
‫در اداﻣﻪ ﺗﻌﺪادي از ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﻣﻌﺮوف ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪2.1‬‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري زﮐﻤﻦ‪ 11‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺟﺪول ﻣﻨﺪﻟﯿﻒ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽآﯾﺪ‪ ،‬ﭼﺎرﭼﻮب‬
‫ﻣﺮﺟﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﺶ ﺟﻨﺒﻪ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻣﮑﺎن‪ ،‬اﻓﺮاد‪ ،‬زﻣﺎن و اﻫﺪاف را ﺗﺤﺖ ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ)ﺷﮑﻞ‬
‫‪ ،(1‬ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ ﻧﻘﺸﯽ ﮐﻠﯿﺪي در اﯾﺠﺎد ﭼﺎرﭼﻮﺑﻬﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﻓﺪرال داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺎن زﮐﻤﻦ‪ ،‬اراﺋﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﭼﺎرﭼﻮب ﻓﻮق‪ ،‬ﮐﻪ از ﭘﯿﺸﮑﺴﻮﺗﺎن ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﻣﺪه و اﻣﺮوزه او را‬
‫ﺑﻌﻨﻮان ﭘﺪر اﯾﻦ ﻋﻠﻢ ﻣﯽداﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﺿﺮورﺗﯽ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ اﺟﺘﻨﺎب ﺑﺮاي ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﺑﺰرگ ﻣﯽداﻧﺪ‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫‪As-is Architecture‬‬
‫‪To-be Architecture‬‬
‫‪11‬‬
‫‪Zachman Framework‬‬
‫‪10‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪4‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ‪ ،‬ﯾﮏ ﭼﺎرﭼﻮب ﺟﺎﻣﻊ و ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﯾﺮﺧﻮد در ﺣﻮزه ﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﯾﮏ ﻣﺪل ﭘﺎﯾﻪ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺘﺪوﻟﻮژي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ درﺳﺎل ‪ 1992‬ﺑﻮد و ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﯾﻦ دو ﺧﻮد ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﭼﺎرﭼﻮب ﻓﺪرال )‪ (1999‬و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل آن‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ﺧﺰاﻧﻪ داري )‪ (2000‬ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :1‬ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ‬
‫اﻣﺮوزه ﺟﺎن زﮐﻤﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﭼﺎرﭼﻮب وي ﻧﻘﺶ "ﯾﮏ اﺑﺰار ﺗﻔﮑﺮ" را ﺑﺎزي ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻤﺎران و ﻣﺪﯾﺮان ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺣﻮزه ﻫﺎ و ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎ را ﺟﺪاﺳﺎزي و ﻣﺮﺗﺐ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري زﮐﻤﻦ‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﺮ اﮐﺜﺮ ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﺑﻌﺪي و ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2.2‬‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ‪FEAF‬‬
‫در ﺳﺎل ‪ 1996‬ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﻣﻮﺳﻮم ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻨﮕﺮ ﮐﻮﻫﻦ در ﮐﻨﮕﺮه آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ آن‪ ،‬ﻫﻤﻪ‬
‫وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎي ﻓﺪرال آﻣﺮﯾﮑﺎ ﻣﻠﺰم ﺷﺪﻧﺪ ﻣﻌﻤﺎري ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮد را اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ‪ ،‬اﺻﻼح و اﺟﺮاي ﻣﻌﻤﺎري ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ در ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻣﺪﯾﺮ ارﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ 12‬آن‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﺳﺎل ‪ 1998‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﻤﯿﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺷﻮراي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﻮﻇﻒ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ‪ ،‬ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ و ﺗﺴﻬﯿﻞ ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي دوﻟﺘﯽ‪ ،‬راﻫﮑﺎر واﺣﺪي را اراﺋﻪ‬
‫‪Chief Information Officer‬‬
‫‪12‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪5‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫دﻫﺪ‪ .‬ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﺪرال)‪ (FEAF13‬در ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ﺳﺎل ‪ 1999‬ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮراي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دوﻟﺖ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺷﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮب از ‪ 4‬ﺳﻄﺢ و ‪ 8‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ)ﺷﮑﻞ ‪ ،(2‬در ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻ ﻃﺮح ﻫﺎ و راﻫﺒﺮدﻫﺎي‬
‫ﮐﻼن ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﻮح ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺑﺎ ﻃﺮح ﻫﺎ و ﻣﺸﺨﺼﺎت‬
‫ﺟﺰﺋﯽ ﺗﺮ ﺑﺮﺧﻮرد ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺳﺮاﻧﺠﺎم در ﺳﻄﺢ ‪ 4‬ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ‪ FEAF‬ﺑﺮﻣﯽﺧﻮرﯾﻢ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب اوﻟﯿﻪ زﮐﻤﻦ اﺳﺖ)اﯾﻦ ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺟﻨﺒﻪ داده‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ و ﻣﮑﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭘﻨﺞ دﯾﺪﮔﺎه ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬
‫رﯾﺰ‪ ،‬ﻣﺎﻟﮏ‪ ،‬ﺻﺎﺣﺐ‪ ،‬ﺳﺎزﻧﺪه و ﭘﯿﻤﺎﻧﮑﺎر ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :2‬ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﺪرال‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﺪرال ﺑﺮﺧﻼف زﮐﻤﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﭼﺎرﭼﻮب و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻤﯽﭘﺮدازد‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ روش و‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺑﺮﭘﺎﺳﺎزي ﻣﻌﻤﺎري را ﻧﯿﺰ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺴﺘﻨﺪات ‪ ، FEAF‬از ﻣﺘﺪوﻟﻮژي "ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ "14‬آﻗﺎي اﺳﭙﯿﻮاك ﺑﻪ ﻋﻨﻮان راﻫﻨﻤﺎي اﻧﺠﺎم ﻣﻌﻤﺎري‪ ،‬ﻧﺎﻣﺒﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪ‬
‫راﻫﻨﻤﺎ و ﺗﮑﻤﯿﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺗﺪوﯾﻦ و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪2.3‬‬
‫ﭼﺎرﭼﻮب ‪C4ISR‬‬
‫ﺑﺎ وﺟﻮد اﯾﻨﮑﻪ در اﮐﺜﺮ ﻣﺘﻮن ﺑﻪ ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﯿﻦ ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫اﺷﺎره ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺗﻼﺷﯽ ﮐﻪ در وزارت دﻓﺎع آﻣﺮﯾﮑﺎ در ﺟﻬﺖ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﭼﺎرﭼﻮب زﮐﻤﻦ و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه در آن ﺑﻮد‪.‬‬
‫‪Federal Enterprise Architecture Framework‬‬
‫)‪Enterprise Architecture Planning(EAP‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪6‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫‪ C4ISR15‬ﮐﻪ در اﺑﺘﺪا ﺑﺮاي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ ﻫﺎي ارﺗﺒﺎﻃﯽ و اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﺻﺤﻨﮥ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺗﺪوﯾﻦ‬
‫ﺷﺪه ﺑﻮد‪ ،‬رﻓﺘﻪ رﻓﺘﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ راه ﺣﻞ ﻣﻤﺘﺎز ﺑﺮاي ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎري در ﺣﻮزه ﻫﺎي دﯾﮕﺮ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﺎز ﮐﺮد‪ .‬ﭼﺎرﭼﻮب ‪ C4ISR‬ﺑﺮ ﺧﻼف زﮐﻤﻦ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺶ دﯾﺪﮔﺎه ﻣﯽﺷﺪ از ﺳﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﻔﺎوت ﻋﻤﺪه دارﻧﺪ)ﺷﮑﻞ ‪ ،(3‬اﯾﻦ ﺳﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬
‫‪ v‬دﯾﺪﮔﺎه ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪ :16‬اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﻨﺪه وﻇﺎﯾﻒ و ﻋﻤﻠﮑﺮدﻫﺎي ﮔﺮه ﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﮔﺮدش‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﮔﺮه ﻫﺎ در ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻤﺎدﻫﺎي ﮔﺮاﻓﯿﮑﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﮔﺮه‬
‫ﻫﺎ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‪ ،‬ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ اﻧﺠﺎم و ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت‪ ،‬ﻧﺤﻮه ﮔﺮدش و ﺗﺒﺎدل اﻃﻼﻋﺎت ﺑﯿﻦ ﮔﺮه ﻫﺎ‬
‫را ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪ v‬دﯾﺪﮔﺎه ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ‪ :17‬اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﻨﺪه ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ در‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﯾﺎ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎﻧﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺳﺖ‪ .‬آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻧﻘﺶ ﻓﻨﺎوري در ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﻬﺘﺮ‬
‫ﻣﺎﻣﻮرﯾﺘﻬﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻮده‪ ،‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬از دﯾﺪﮔﺎه ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ وارد‬
‫ﺷﻮﯾﻢ‪ ،‬ﮔﺮه ﻫﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﻓﻮاﺻﻞ ﺑﺎ ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل اﻃﻼﻋﺎت ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ v‬دﯾﺪﮔﺎه ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ‪ :18‬اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻨﻨﺪه ﻗﻮاﻧﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﺮ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ در ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑﻪ اﻫﺪاف و وﻇﺎﯾﻒ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه آن اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻫﺪف از اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه‪،‬‬
‫ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺗﻄﺎﺑﻖ در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎ ﺑﺎ اﻧﺘﻈﺎرات ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه از آﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪:3‬‬
‫دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﭼﺎرﭼﻮب ‪C4ISR‬‬
‫‪Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance and Reconnaissance‬‬
‫‪Operational View‬‬
‫‪System View‬‬
‫‪Technical View‬‬
‫‪15‬‬
‫‪16‬‬
‫‪17‬‬
‫‪18‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪7‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫‪3‬‬
‫ﻇﻬﻮر و ﺑﻠﻮغ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ)‪ (EA‬ﮐﻪ از اواﺧﺮ دﻫﻪ ﻧﻮد ﺑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮان اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ و ﻓﻨﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‬
‫اﻓﺰوده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬در ﭼﻨﺪﺳﺎل اﺧﯿﺮ ﻗﺮاﺑﺖ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا)‪ (SOA19‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺒﮑﯽ ﺑﺮاي‬
‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪ .‬واژه "ﻣﻌﻤﺎري" در ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي داﺷﺘﻦ‬
‫ﻧﻘﺸﻪ و ﻣﺪﻟﻬﺎي ﺟﺎﻣﻊ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا )ﭘﯿﺎده ﺳﺎزي ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ( اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزي ﻧﯿﺰ ﻣﺼﺪاق‬
‫روﺷﻦ دارد‪ ،‬درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻫﻤﯿﻦ واژه "ﻣﻌﻤﺎري" در ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺳﺒﮏ ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮاي ﺗﻮﺳﻌﻪ‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺗﺼﺎل ﺳﺴﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد‪ ،‬ﺗﺮﮐﯿﺐ ﭘﺬﯾﺮي‪ ،‬ﭘﻨﻬﺎن ﺳﺎزي ﭘﯿﺎده‬
‫ﺳﺎزي داﺧﻠﯽ و ‪ ..‬ﺗﺎﮐﯿﺪ داﺷﺘﻪ و ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ SOAP20, WSDL21, BPEL22‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ راﺑﻄﻪ و اﺷﺘﺮاﮐﺎت اﯾﻦ دو ﻣﻀﻮع )ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا( و اﻣﮑﺎن ﺗﺮﮐﯿﺐ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا" )‪ (SOEA‬ﺟﺰو ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺟﺬاب و ﭘﺮﻃﺮﻓﺪار ﺳﺎﻟﻬﺎي اﺧﯿﺮ ﺑﻮده‬
‫و دﻫﻬﺎ ﮐﺘﺎب‪ ،‬ﺗﺰ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ و ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻓﻨﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬در ﻃﯽ ﺳﺎل ﻫﺎي ‪ 2004‬ﺗﺎ ‪ 2007‬اﮐﺜﺮ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‪ ،‬ﺗﺎﺛﯿﺮ ‪ SOA‬ﺑﺮ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن)ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬داده‪ ،‬زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ( را ﻣﺤﺪود‬
‫داﻧﺴﺘﻪ و ‪ SOA‬را ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ "ﻧﺮم اﻓﺰاري" ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت واﺿﺢ ﺗﺮ از دﯾﺪﮔﺎه آﻧﺎن‪،‬‬
‫"ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا" ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺣﯿﺚ ﻧﺘﺎﯾﺞ در ﻻﯾﻪ ﻧﺮم اﻓﺰاري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ ﻫﺎي ﻗﺒﻠﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻣﺎ در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﯿﺮ ﺧﺼﻮﺻﺎ از ﺳﺎل ‪ 2008‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬دﯾﺪﮔﺎه ﺟﺪﯾﺪﺗﺮي رﺷﺪ ﯾﺎﻓﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ‬
‫"ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا" ﺑﺨﺸﯽ از ﭘﺎراداﯾﻢ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮاﺋﯽ)‪ (Service-Orientation‬اﺳﺖ و اﯾﻦ ﭘﺎراداﯾﻢ‬
‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ در ﻻﯾﻪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺳﺒﮏ "ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا")‪ (SOA‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬در‬
‫ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻧﯿﺰ اﺛﺮﺑﺨﺶ ﺑﻮده و "ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا" )‪ (SOE‬را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻻﯾﻪ‬
‫زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ "زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا")‪ (SOI‬ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﮕﺎه ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﭘﺎراداﯾﻢ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮاﺋﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻪ ﺷﮑﻞ ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ v‬ﺟﻨﺒﻪ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎن ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ‪(SOE) Service Oriented Enterprise:‬‬
‫‪ v‬ﺟﻨﺒﻪ ﻧﺮم اﻓﺰارﻫﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي‪ :‬ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ‪(SOA) Service Oriented Architecture:‬‬
‫‪ v‬ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ‪ :‬زﯾﺮﺳﺎﺧﺖ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ‪(SOI) Service Oriented Infrastructure :‬‬
‫‪Service Oriented Architecture‬‬
‫‪Simple Object Access protocol‬‬
‫‪Web Service Definition Language‬‬
‫‪Business Process Execution Language‬‬
‫‪19‬‬
‫‪20‬‬
‫‪21‬‬
‫‪22‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪8‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫در ﺗﺎﺋﯿﺪ و ﺑﺴﻂ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬ﺷﻮراي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ دوﻟﺖ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه آﻣﺮﯾﮑﺎ در ﻧﯿﻤﻪ‬
‫دوم ﺳﺎل ‪ ،2008‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺧﻮد در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮاﯾﯽ را ﺑﺎ ﻋﻨﻮان‬
‫"راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ﻓﺪرال"‪ 23‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺷﻮراي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ آﻣﺮﯾﮑﺎ‬
‫ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪ 1999‬ﺳﻨﺪ "ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﺪرال" را اراﺋﻪ داده ﺑﻮد‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ 2001‬ﺳﻨﺪ "راﻫﻨﻤﺎي‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ" را ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﺳﭙﺲ در ﻫﻤﯿﻦ راﺳﺘﺎ ﻣﺪل ﻫﺎي ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ PRM, BRM, SRM, DRM, TRM‬ﺑﻮد در ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 2003‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ و‬
‫ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻨﺪ "راﻫﻨﻤﺎي ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﺮاي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا ﻓﺪرال" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺪﯾﺪﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه اﯾﻦ‬
‫ﺷﻮرا‪ ،‬در ﺑﺮ دارﻧﺪه ﻣﺒﺎﻧﯽ ﺟﺪﯾﺪي در ﺣﻮزه ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻓﻨﯽ و ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮاﯾﯽ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻣﺒﺎﻧﯽ و اﻟﺰاﻣﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام از ﺳﻪ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮاﺋﯽ )‪ (SOE, SOA, SOI‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫ﮔﺮاﯾﺶ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺑﺎ آﻧﮑﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮ روشﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫روﺷﯽ ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺴﯿﺎري از‬
‫دوﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ و ﮐﻮﭼﮏ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ دﻻﯾﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮيﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻧﻘﺸﻪ راﻫﯽ‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮات‪ ،‬ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬اﯾﻦ دﻻﯾﻞ‪،‬‬
‫ﻣﺸﮑﻼت و ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﻋﻤﺪه ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ دﻻﯾﻞ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺪم‬
‫ﺑﺮداﺷﺘﻪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ از ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﻣﺸﮑﻼت ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ در ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﭘﯿﺸﮕﺎﻣﯽ ﻫﻤﭽﻮن ﮐﺎﻧﺎدا‪ ،‬آﻣﺮﯾﮑﺎ‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬اﺳﺘﺮاﻟﯿﺎ و داﻧﻤﺎرك ﺣﺎﮐﯽ از اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺴﯿﺮي ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاري در ﺑﺨﺶ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت را ﺳﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ و راه را ﺑﺮاي‬
‫اﺳﺘﻘﺮار دوﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﺗﺪوﯾﻦ ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ و ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در ﻣﻘﯿﺎس ﻣﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﻗﻮاﻧﯿﻦ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ‪ ،‬روشﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎ‪،‬‬
‫اﻟﮕﻮﻫﺎ و دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺮاﺳﺮ دوﻟﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺗﻀﻤﯿﻦﮐﻨﻨﺪة ﺳﻄﺢ ﻣﻄﻠﻮب‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞﭘﺬﯾﺮي ﻣﯿﺎن ﻣﻌﻤﺎريﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪A Practical Guide to Federal Service Oriented Architecture‬‬
‫‪23‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪9‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎري در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﮔﺰارﺷﺎت ‪ IFEAD‬در ﺳﺎل‬
‫‪ ،2005‬ﺣﺪود ‪ 149‬ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻓﻌﺎل در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن‬
‫ﮐﺸﻮر آﻣﺮﯾﮑﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ‪ 45‬درﺻﺪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪ ،‬در راس ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻓﻌﺎل ﻗﺮار دارد‪ .‬ﮐﺸﻮر ﻣﺎ اﯾﺮان‪ ،‬در اﯾﻦ‬
‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‪ ،‬در رده ﺳﯿﺰدﻫﻢ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﭼﻮن ﭼﯿﻦ‪ ،‬ﺳﻮﺋﯿﺲ‪ ،‬اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ و اﺳﭙﺎﻧﯿﺎ رده ﺑﺎﻻﺗﺮي‬
‫دارد‪ .‬در ﺷﮑﻞ ‪ 4‬ﺟﺎﯾﮕﺎه ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﯿﺰان ﮔﺮاﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖ و ﺷﻤﺎر ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﯾﺪ دﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮان ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را روﺷﯽ ﻧﻮﭘﺎ و ﮐﻢ ﺗﺠﺮﺑﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﻧﺎﻣﯿﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در دوﻟﺖﻫﺎ ﻣﻮرد ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﺑﺎﻻ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﺴﯿﺎري ﻧﯿﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﺷﺮﮐﺖﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ از ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬اراﺋﻪ ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﯾﯽ اراﺋﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻫﻨﻮز‬
‫اﻗﺪاﻣﯽ در راﺳﺘﺎي ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻧﻨﻤﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﺘﺎ در ﺳﺎل‪ 2000‬ﮔﺰارﺷﯽ را‬
‫ﭼﺎپ ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻃﺒﻖ آن ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ‪ 2005‬ﺗﯿﻢﻫﺎي ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎزﯾﮕﺮان اﺻﻠﯽ در ﻋﺮﺻﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋيﻫﺎي‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮔﺰارش و ﮔﺰارشﻫﺎﯾﯽ از اﯾﻦ دﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﺴﺎت و دوﻟﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺷﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ :4‬ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺟﻬﺎﻧﯽ اﯾﺮان در ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪10‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان ‪ -‬اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن ‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﺰ ‪88‬‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﺰاﯾﺎ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺮوﯾﺲ ﮔﺮا‬
‫‪ v‬اﯾﺠﺎد ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ در ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ‪ :‬ﻃﺮاﺣﯽ و ﭘﯿﺎدهﺳﺎزي ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ و‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ وﺟﻮد اﻟﮕﻮﻫﺎي‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺻﯿﻒ آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬در ﻏﯿﺮ اﯾﻨﺼﻮرت اﻣﮑﺎن ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺧﺮوﺟﯽﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ دﭼﺎر ﭼﺎﻟﺶﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ v‬ﺣﺬف اﻓﺰوﻧﮕﯽ‪ :‬اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﯾﮑﯽ از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺨﺶ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮاﺣﺘﯽ اﻓﺰوﻧﮕﯽ را در ﺣﯿﻄﮥ ﺣﺮﻓﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و اﻣﮑﺎن ﺣﺬف را ﻓﺮاﻫﻢ‬
‫ﻣﯽآورد‪ .‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺨﺶﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖﻫﺎي ﺗﮑﺮاري‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و ﯾﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪاي را در ﯾﮏ ﺣﯿﻄﮥ ﮐﺎري ﮐﻪ ﻗﺒﻼً اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﻣﺠﺪداً اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﯾﻦ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ را ﺑﺼﻮرت ﻣﻮﺛﺮي ﮐﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪.‬‬
‫‪ v‬ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ‪ :‬اﯾﺠﺎد ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ ادﻏﺎم و ﺑﻪ اﺷﺘﺮاكﮔﺬاري اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي‬
‫ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺧﺎص‪ ،‬ﻗﻮاﻋﺪي ﺑﺮاي ﺑﻪ‬
‫اﺷﺘﺮاكﮔﺬاري دادهﻫﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﮐﻪ اﻣﮑﺎن رد و ﺑﺪل ﻧﻤﻮدن اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ از‬
‫ﭘﺎﯾﮕﺎه دادهﻫﺎ ﺗﺎ زﯾﺮﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎ ﻣﻬﯿﺎ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ v‬ﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ دوﻟﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ‪ :‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪلﻫﺎي‬
‫ﻣﺮﺟﻊ ﻧﻈﯿﺮ »ﻣﺪل ﻣﺮﺟﻊ ﮐﺎراﯾﯽ«‪» ،‬ﻣﺪل ﻣﺮﺟﻊ ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ« و »ﻣﺪل ﻣﺮﺟﻊ ﻓﻨﯽ« در ﺳﻄﺢ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ در ﺳﻄﺢ دوﻟﺖ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه و ﯾﮏ ﻧﻮع ﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ در ﻻﯾﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﮕﺮاﯾﯽ و ﻧﺰدﯾﮑﯽ در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از‬
‫دوﺑﺎره ﮐﺎريﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي ﻧﺎﻫﻤﮕﻮن و ﻋﺪم ﺗﻌﺎﻣﻞﭘﺬﯾﺮي ﺑﯿﻦ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺷﺪه وﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﺑﯽاﻧﺪازه ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ را در ﭘﯽ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ v‬ﺑﻬﺒﻮد روشﻫﺎ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ در ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ :‬ﯾﮑﯽ از دﺳﺘﺎوردﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﯿﺴﺘﻢﻫﺎي‬
‫ﺑﺰرگ اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﺸﻒ و ﺣﺬف ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي اﺿﺎﻓﯽ در ﺟﻬﺖ اﺟﺮاي ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎري‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎزﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻘﺪﻣﻪ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫اﺻﻠﯽﺗﺮﯾﻦ ﻫﺪف از ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ دادهﻫﺎ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ و ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزي ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ﻣﯽاﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬
‫ﺻﻔﺤﻪ ‪11‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻓﻨﯽ ﻣﻌﻤﺎري اﻃﻼﻋﺎت اﯾﺮان‬
88 ‫ ﭘﺎﺋﯿﺰ‬، ‫ اﻣﯿﺮ ﻣﻬﺠﻮرﯾﺎن‬- ‫ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻓﻨﺎوري اﻃﻼﻋﺎت از ﻧﮕﺎه ﻣﺪﯾﺮان‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ و ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
6
Minoli, D., Enterprise Architecture A to Z, Auerbach, 2008.
Theuerkorn , F., Lightweight Enterprise Architectures, Auerbach, 2004.
Zachman, J.A. 1987, A Framework for Information Systems Architecture, IBM Systems Journal,
vol. 26, no. 3.
Institute of Federal Enterprise Architecture Development (IFEAD), http://www.enterprisearchitecture.info.
Spewak, S.H., 1992, Enterprise Architecture Planning: Developing a Blueprint for Data,
Applications and Technology, Hoboken.
Zachman, J.A. 2000, The Framework for Enterprise Architecture; Background, Description,
utility, ZIFA.
C4ISR Architecture Framework version 2.0, 1997, C4ISR Architecture Working Group,
Department of Defense.
Chief Information Officers Council, 1999, Federal Enterprise Architecture Framework (FEAF)
Version 1.1, CIO.
DoD Architecture Framework version 1.0, 2003, DoD Architecture Framework Working Group,
Department of Defense.
.Erl, T., SOA: Principles of Service Design, Prentice Hall, 2008.
Khoshafian, S., Service Oriented Enterprises, Auerbach, 2007.
12 ‫ﺻﻔﺤﻪ‬