‫ﺷﺸﻤﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ ﺗﺠﺎرت و اﻗﺘﺼﺎد اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت‬
‫در ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎی ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫ﺳﯿﺪ اﺑﺮاﻫﯿﻢ اﺑﻄﺤﯽ‪ ،1‬ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ‬
‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺠﺎزی‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ )اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬اﯾﻨﺘﺮاﻧﺖ ﯾﺎ اﮐﺴﺘﺮاﻧﺖ( ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫آﻧﻬﺎ در اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎ در دﺳﺘﺮس ﮐﺎرﺑﺮان اﺳﺖ و واﻗﻌﯿﺖ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ آﻧﻬﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻤﯿﻨﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن در ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺤﻮﯾﻞ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﯾﺎ ﻣﺤﺼﻮل ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﺳﻔﺎرش داده ﺷﺪه ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن دارد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﯾﮏ ﻣﺪل ﻧﻮﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮای‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺠﺎزی ﻣﺠﺮی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه ﺗﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﺑﻨﮕﺎه ﻣﺎدر ‪ ،‬اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ از‬
‫اﯾﻦ ﻓﻨﺎوری را ﮐﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺷﺎﻟﻮده ای ﺑﻪ آن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ‪ ،‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪ .‬دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫در ﺟﻬﺖ ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮای ﯾﮏ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺠﺎزی در ﮐﺸﻮر ﺑﮑﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫واژهﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی‪ :‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ‪ ،‬ﻣﺪل ﻫﻤﺘﺮازی راﻫﺒﺮدی‪ ،‬ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﺳﯿﺪاﺑﺮاﻫﯿﻢ اﺑﻄﺤﯽ‪ :‬ﺗﻠﻔﻦ‪ 66166609 :‬ﻓﮑﺲ‪.66019246 :‬‬
‫آدرس ﭘﺴﺖ اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪ [email protected] :‬؛ آدرس ﮐﺎﻣﻞ‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﯿﺎﺑﺎن آزادی‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ‪ ،‬داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ‪.‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺑﺮای ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺧﻮد‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت)ﻓﺎ(‬
‫ﻣﯽﭘﺮدازﻧﺪ‪ ،‬درﺻﺪد ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺰاﯾﺎی ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮ از ﺟﻤﻠﻪ ﺻﺮﻓﻪﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی‪ ،‬ﺗﺴﻬﯿﻞ اﻣﻮر ﮐﺎرﺑﺮی و ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻋﺘﺒﺎری آﻧﻬﺎ‬
‫ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی را ﺑﺎ اﺳﻨﺎد راﻫﺒﺮدی ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﺧﻮد ﻫﻤﺘﺮاز ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ؛ از ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﺧﻄﺮ‬
‫در ﺣﺼﻮل اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوریﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت)ﺑﺮﻓﺎ( در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ از ﻫﺮ‬
‫دو وﯾﮋﮔﯽ ﻓﻮق ﺑﻬﺮهﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ)ﺑﻪ وﯾﮋه وﻗﺘﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺟﺰﺋﯽ از ﯾﮏ ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﺎدر اﺳﺖ(‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ﻫﻢ از ﻣﻨﻈﺮی‬
‫راﻫﺒﺮدی ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﻫﻢ ﺑﺎ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﯾﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺎدر ﻫﻤﺘﺮاز ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬از ﻣﺰﯾﺖ دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ‬
‫ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺰﯾﺖ اﻣﮑﺎن اﺳﺘﻤﺮار راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ ﺗﺎ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮوژهﻫﺎی اﻣﮑﺎنﺳﻨﺠﯽ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ‪ ،‬ارزﯾﺎﺑﯽ و ﺳﻨﺠﺶ ﺗﻮﻓﯿﻖ آﻧﻬﺎ از ﺳﻄﻮح ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺗﺎ راﻫﺒﺮدی‪ ،‬ﺗﺪاﺑﯿﺮی ﻣﯿﺘﻮان اﺗﺨﺎذ ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزی ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ )ﺑﺮگ( ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی واﺟﺪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺗﻮﻓﯿﻖ و اﺳﺘﻤﺮار‪ ،‬ﭼﺎرﭼﻮﺑﯽ ﭘﻮﯾﺎ و روزآﻣﺪ را ﺑﺮای ﺑﺎزﻧﮕﺮی و ﺗﺪوﯾﻦ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ در‬
‫ﭼﺮﺧﻪ ﺑﺮﻓﺎ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ در ﻓﻀﺎی ﭘﺮﺗﻐﯿﯿﺮ و ﭘﺮﺷﺘﺎب ﻋﺮﺿﻪ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮ و ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ‬
‫اﻧﺘﻈﺎرات و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﻓﺸﺮده ﺷﺪن داﺋﻤﯽ ﻓﻀﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ در ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﺿﺮورﺗﯽ اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮان ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﻮﺻﯿﻪای ﺿﻤﻨﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﻪﮐﺎرﮔﯿﺮی ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮ‬
‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﮐﺎﻫﺶ ﺗﺒﻌﺎت و ﻣﺸﮑﻼت ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﺣﻀﻮر آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ در ﻋﺮﺻﻪ ﻓﻀﺎی ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﻟﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪای ﭘﺎﯾﺪار ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎی ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه آﻧﻬﺎ ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎری‬
‫دورﮔﻪ در ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ ﺑﻨﮕﺎه ﻣﺎدر ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎی ﮐﺸﻮر( از اﯾﻦ ﻫﻤﺘﺮازی‬
‫ﺑﻬﺮه ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻠﯽ دو زﯾﺴﺖ ﻫﻢ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺎﻧﮏ را ﺑﺎ اوﻟﻮﯾﺖ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﺷﮑﺎر ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی ﺑﺮون‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-2‬ﭘﯿﺸﮕﻔﺘﺎر‬
‫ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺎﯾﮑﻞ ﭘﻮرﺗﺮ ﮐﻪ "راﻫﺒﺮد‪ 1‬ﺑﺪون راﻫﮑﺎر‪ ،2‬دورﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﯿﺮوزی و راﻫﮑﺎر ﺑﺪون راﻫﺒﺮد‪ ،‬ﻫﻤﻬﻤﻪ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﺷﮑﺴﺖ اﺳﺖ"‪،‬ﮐﻤﺎﮐﺎن ﻣﻌﺘﺒﺮ اﺳﺖ]‪ .[5‬اﻣﺎ واﻗﻌﯿﺎت ﺟﻬﺎن ﭘﺮﺗﻐﯿﯿﺮ اﻣﺮوز؛ ﻓﻨﺎوریﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت‪) 3‬ﻓﺎوا( را‪،‬‬
‫رأﺳﯽ از رﺋﻮس ﻣﺜﻠﺚ راﻫﺒﺮد‪ ،‬راﻫﮑﺎر و ﻓﺎوا ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬و ﭘﯿﺎدهﺳﺎزی راﻫﺒﺮد در ﻗﺎﻟﺐ راﻫﮑﺎر را ﺑﻪ وﯾﮋه در ﻓﻀﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ و‬
‫ﻣﺠﺎزی ﻣﻘﯿﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻓﺎوا ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬آن ﻫﻢ ﻓﺎواﺋﯽ ﮐﻪ در اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ )ﮐﻪ ﻣﺤﻞ آﺳﺎﯾﺶ و در ﻣﻮاردی ﻣﺨﻞ آراﻣﺶ‬
‫اﻧﺴﺎن و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ( ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ )از ﺟﻤﻠﻪ رﻋﺎﯾﺖ آداب آن و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از زﯾﺴﺖ ﺑﻮم(‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی‬
‫ﻣﻄﻠﻮب را دارد‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﯿﺮات ﺑﻪ ﻣﯿﺰاﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﻣﺎس‪ .‬ال‪ .‬ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ از آن‪ ،‬ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﻖ "ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻄﺢ" ﻣﯽﮐﻨﺪ]‪.[4‬‬
‫‪1 - Strategy‬‬
‫‪2 - Tactic‬‬
‫‪3- ICT: Information and Communication Technology‬‬
‫اﯾﺪه ﻓﻨﺎوری ﺣﺲ ﺷﺸﻢ‪ 1‬در آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه رﺳﺎﻧﻪ‪ ،2‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻓﻨﺎوری ﻣﺎﺳﺎﭼﻮﺳﺖ‪ 3‬ﺳﺎده‪ ،‬اﻣﺎ درﺧﺸﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻮل در "ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﻌﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ راﯾﺎﻧﻪ"‪ 4‬راهﻫﺎﺋﯽ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺮای ﺣﻀﻮر آﺳﺎن و ﮐﺎرﺑﺮﭘﺴﻨﺪ در ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ ﻗﯿﻤﺘﯽ ﻧﺎزل و در ﻗﺎﻟﺐ "ﻣﺘﻦ ﺑﺎز"‬
‫‪5‬‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد‪ .‬ﮔﺮدن آوﯾﺰ ﺣﺎﻣﻞ ﯾﮏ دورﺑﯿﻦ رﻗﻤﯽ و ﯾﮏ "ﺗﺼﻮﯾﺮاﻧﺪاز"‪ 6‬ﭘﺮ ﻧﻮر در اﯾﻦ ﻓﻨﺎوری‪ ،‬از ﻃﺮﯾﻖ اﺗﺼﺎل ﺑﯽﺳﯿﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭼﺸﻢ ﺳﻮم از ﻃﺮﯾﻖ دورﺑﯿﻦ آﻧﭽﻪ ﮐﺎرﺑﺮ ﻣﯽﺑﯿﻨﺪ‪ ،‬را ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﺑﺎ ﭘﺮوژﮐﺘﻮر‪ ،‬اﻃﻼﻋﺎت در دﺳﺘﺮس‬
‫ﺟﻬﺎن را ﺑﺮ ﻫﺮ واﺳﻂ ﯾﺎ رﺳﺎﻧﻪ ﭘﯿﺶ روی او درج ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮ‪ ،‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺠﺎزی دﻗﯿﻖ را ﺑﺮ روی ﻣﭻ دﺳﺖ ﺧﻮد را ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺒﯿﻨﺪ‬
‫و ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﮐﻠﯿﺪ ﻣﺠﺎزی را ﺑﺮ دﻓﺘﺮﭼﻪ ﯾﺎ ﺻﻔﺤﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺧﻮد ﺑﺮای ورود اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﺗﺼﻮﯾﺮاﻧﺪاز ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺗﺼﻮﯾﺮ‬
‫ﺧﺒﺮی در روزﻧﺎﻣﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﺸﻤﺎن او‪ ،‬ﻓﯿﻠﻢ آن ﺧﺒﺮ را ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ رﺳﺎﻧﻪ درج و ﺑﻪ او ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﻨﺎوریﻫﺎ‪ ،‬اﺑﺰار ﺣﻀﻮر در ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی و ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از "زﻧﺪﮔﯽ ﯾﺎ ﺣﯿﺎت دوم"‪ 7‬ﺑﺎ اﻟﺰاﻣﺎت‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ و ﺗﻬﺪﯾﺪات ﺧﻮد‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺠﺎزی و دوم‪ ،‬ﭼﻮن ﻣﻮازی و در ﻋﺮض ﺣﯿﺎت اول ﯾﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ ﻣﺎﺳﺖ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را ﺑﺎ ﻓﺮﺻﺘﻬﺎﺋﯽ دو ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﺳﺎزد‪ .‬دو ﺟﻬﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﻣﺴﺘﻤﺮاً ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ در ﺗﺮدد ﺑﻮد و از ﻓﺮﺻﺘﯽ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺮای ﺗﻌﺎﻣﻞ در آن ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﺴﺘﺮه‬
‫ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی‪ ،‬ﻋﺮﺻﻪ زﻧﺪﮔﯽ دوم و ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻀﺎﺋﯽ ﺑﯽرﻗﯿﺐ و ﺳﺮﺷﺎر از ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی آﻣﺎده ﺑﺮای‬
‫ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﺧﯿﻞ ﮐﺎرﺑﺮان ﺟﻮاﻧﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﺸﺎن‪ ،‬ﺣﻀﻮر در زﻧﺪﮔﯽ دوم را در ﻣﻮاردی ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ اول ﺗﺮﺟﯿﺢ‬
‫ﻣﯽدﻫﻨﺪ و ﯾﺎ دﺳﺖ ﮐﻢ ﺗﻤﺎﯾﻞ دارﻧﺪ زﻣﺎنﻫﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی را در ﺟﻬﺎن دوم ﺑﮕﺬراﻧﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮﺻﺘﯽ ﺑﯽﺑﺪﯾﻞ‪ ،‬ﺑﺮای ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﻼش ﻣﯽﮐﻨﺪ در ﺗﺤﻠﯿﻞﻫﺎﯾﺶ از آن ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮد و در ﻋﯿﻦ‬
‫ﺣﺎل اﻟﺰاﻣﺎت و ﻫﻤﺴﺎزیﻫﺎی ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ و ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮر ﻣﻮﺛﺮ در اﯾﻦ ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی را رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﻔﺎﻫﯿﻤﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ‬
‫ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای دﯾﮕﺮ اﺳﺖ و ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ را ﺑﻪ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﺪل ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ اﻟﺰام ﻣﺎﻫﯿﺖ‬
‫ﺗﺮوﯾﺠﯽ و ﻧﯿﺎز آﻓﺮﯾﻨﯽ ﺗﺒﻠﯿﻐﺎت در ﻓﻀﺎی ﻣﺠﺎزی اﺷﺎره ﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ راﻫﺒﺮد ﺗﺒﻠﯿﻐﺎﺗﯽ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی‬
‫ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ اﯾﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺧﺪﻣﺎت "ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻣﮑﺎن دار"‪ 8‬را در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﺣﻮزه ﻧﻮﯾﻦ "ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻓﺮاﮔﯿﺮ"‪ 9‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﭘﯿﺸﺮو ﻋﺮﺿﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1 - Sixth Sense‬‬
‫‪2 - Media Lab‬‬
‫‪3 - MIT‬‬
‫‪4 - HCI: Human Computer Interaction‬‬
‫‪5 - Open Source‬‬
‫‪6 - Video Projector‬‬
‫‪7 - Second Life‬‬
‫)‪8- L-Commerce (Location-Based Commerce‬‬
‫‪9 - Pervasive Computing‬‬
‫‪ -3‬اﻟﺰاﻣﺎت ﺑﺮﻓﺎ‪ 1‬در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺠﺎزی‬
‫از اﻟﺰاﻣﺎت ﺑﺮﻓﺎ‪ ،‬ﻟﺰوم ﻫﻤﺘﺮازی‪ 2‬ﯾﺎ ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻦ "راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر"‪ 3‬و "راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ"‪ 4‬اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻫﻤﺘﺮازی و‬
‫و ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﺪلﻫﺎﺋﯽ ﻧﻈﯿﺮ "ﻫﻨﺪرﺳﻮن‪ -‬وﻧﮑﺎﺗﺮاﻣﻦ"‪" ،5‬ﮐﻼرک"‪" ،6‬ﺑﯿﺘﻢ"‪ 7‬ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ و ﺟﻬﺖ ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ در اﺟﺮا و‬
‫ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﯽﺗﻮان آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﻃﻼﻋﺎت ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺪل "ﻣﺎﺋﺰ"‪ 8‬ﺗﻠﻔﯿﻖ و ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺿﺮورت ارﺗﻘﺎء ﻣﺴﺘﻤﺮ‬
‫ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺳﺎزﻣﺎن و ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی ﮐﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﻫﻤﺘﺮازی و ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ راﻫﺒﺮدی‪ -‬ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﭘﻮﯾﺎ ﺑﯿﻦ‬
‫ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر و ﻓﺎوا را اﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ از اﻧﻮاع ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻣﺪلﻫﺎی ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ راﻫﺒﺮدی ﻧﻈﯿﺮ "ﻟﻮﻓﺘﻤﻦ"‪ 9‬ﺑﺎ ﻣﺴﯿﺮی‬
‫ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در ﻣﺪل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎوای ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی ﭘﺲ از ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﻮاع ﻣﺪلﻫﺎ "ﻣﺪل‬
‫ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ"‪ 10‬ﭘﺲ ازﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺳﻨﺨﯿﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی داﺷﺖ]‪،[2‬‬
‫]‪.[3‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﺪﻣﺖﻣﺤﻮری‪ 11‬و ﻣﺸﺘﺮیﻣﺪاری‪ 12‬در ﺳﯿﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ و ﺗﺤﻮل ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ ﻣﺠﺎزی در اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ "ﺧﺪﻣﺎت درﺧﻮاﺳﺘﯽ" ﺑﺎ ﻣﺰﯾﺖ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﻣﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن اﻟﺰاﻣﺎت ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻧﻈﯿﺮ "اﻣﻨﯿﺖ" در ﺣﺪ ﮐﻤﯿﻨﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر‬
‫راﯾﮕﺎن و در ﺳﻄﻮح ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﻫﯿﺖ اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ و درﺧﻮاﺳﺘﯽ ﺑﺎ اﺧﺬ ﻫﺰﯾﻨﻪ در اﺧﺘﯿﺎر ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن و ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی را ﺑﻪ ﺳﻮی "ﭘﯿﺶ ﻓﻬﻢ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎب"‪ 13‬ﺟﻬﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ در اﺟﺮا ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﭼﺎﻻک و"ﭼﺎﺑﮏ"‬
‫را ﻣﯽﻃﻠﺒﺪ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎﺑﮏ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎب‪ ،‬ﺳﺮﺷﺎر و اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ از ارزشﻫﺎی داﻧﺸﯽ و‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﻓﮑﺮی‪ 15‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻫﻢ ارز ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﮔﺎه ﺑﯿﺸﺘﺮ )ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ارزشاﻓﺰاﺋﯽ ﻣﺎﻟﯽ آن( واﺟﺪ‬
‫ارزش اﺳﺖ و زاده ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﺷﺪه ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ داﻧﺶ‪ 16‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﮕﺮی در ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﻓﺎوا ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻫﻤﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻧﺎﺷﯽ از آن و اﺣﺘﺮاز از ﺗﻬﺪﯾﺪﻫﺎی ﻧﺎﮔﺮﯾﺰ‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ‬
‫ﺗﺪﺑﯿﺮ در ﻣﻮرد راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺟﺒﺮان ﺗﻬﺪﯾﺪات ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﻓﺎوا اﺳﺖ و آن آﺳﯿﺐﻫﺎی زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و آداﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در‬
‫ﻣﻮرد آﻧﻬﺎ در ﺑﺮﻓﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﯿﻪ راﻫﺒﺮدی ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﻟﮕﻮﻫﺎی "ﻓﺎی ﺳﺒﺰ" و "آداب ﻓﺎ"‪ ،‬ﭼﺎرهاﻧﺪﯾﺸﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﮕﺎه ﻫﺎی‬
‫ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ در ﻓﻀﺎی ﺗﺮﺳﯿﻤﯽ ﻓﻮق ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﮔﺴﺘﺮده ﺗﺮی ﺑﯿﺎﺑﻨﺪ ﮐﻪ اﺳﺎﺳﺎً واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺪل ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﮐﺎرﺑﺮ ﭘﺴﻨﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ از آن ﺑﻬﺮه ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪1 - ITSP: Information Technology Strategic Plan‬‬
‫‪2 - Alignment‬‬
‫‪3 - Business Strategy‬‬
‫‪4 - Information Technology Strategy‬‬
‫‪5 - Henderson & Ven Katraman‬‬
‫‪6 - Clark‬‬
‫‪7 - Bitam‬‬
‫‪8 - Maez‬‬
‫‪9 - Lauftman‬‬
‫‪10 - Z.R. Konigsberg‬‬
‫‪11 - Service Oriented‬‬
‫‪12 - Customer Based‬‬
‫‪13- Lean product Paradigm‬‬
‫‪14 - Agile‬‬
‫‪15 - IC: Intellectual Capital‬‬
‫‪16 - Knowledge Base‬‬
‫‪ -4‬ﻣﻔﺮوﺿﺎت و ﻣﺪلﻫﺎی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی‬
‫در ﭼﺎرﭼﻮب ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ داﻣﻨﻪ ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻫﺸﺖ ﺣﻮزه زﯾﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻄﯽ ﮐﻪ آﺧﺮﯾﻦ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی آﻧﻬﺎ در ﻧﮕﺎﺷﺘﻦ ﺑﺮﻓﺎ در‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻟﺤﺎظ ﺷﺪ )ﺷﮑﻞ‪ (1‬و ﺳﭙﺲ ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﮔﺴﺘﺮده ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻊ ﺷﺪ]‪.[1] ،[6‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺠﺎزی و ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ‬
‫ﺳﭙﺲ ﻣﺪل ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﻨﺎد راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‪ ،‬ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ )ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ( و ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺎ‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی در ﻓﻀﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه در ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺣﻮزه ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ وﯾﮋﮔﯽ اﯾﻦ اﺳﻨﺎد ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﺤﺘﻮاﺋﯽ و داﺷﺘﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭘﯿﺶﻧﯿﺎزی و ﭘﯿﻮﺳﺘﮕﯽ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻫﺮ ﺳﻨﺪ ﻗﺒﻠﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻔﺮوﺿﺎت در ﺳﻨﺪ ﺑﻌﺪی اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل‪ ،‬اﺳﺘﻘﻼل ﻫﺮ ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی‪ ،‬در ﺣﺪ ﻣﻤﮑﻦ ﺣﻔﻆ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﻧﮕﺎﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت اﯾﻦ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ زﻧﺠﯿﺮهوار ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ‪ (2‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎر‬
‫ﻣﺒﻨﺎی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﻼن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﺮاﺳﺎس آﻧﻬﺎ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی‬
‫ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﻓﺮاﻫﻢ آﻣﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺗﺪوﯾﻦ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺮوژهﻫﺎ و راهﺣﻞﻫﺎی ﻓﻨﺎوری‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی در ﺳﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ راهﺣﻞﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎری‪ ،‬ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ و ﺷﺎﻟﻮدهای ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺪوﯾﻦ اﺳﺖ‪ .‬روﺷﮕﺎن‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ]‪ [7‬ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی در ﺷﮑﻞ‪ 3‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ در ﭼﻬﺎر ﮔﺎم و ﭘﺎﻧﺰده ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﯿﻂ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎزی؛ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ و ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺗﻮﻓﯿﻖ و اﺳﺘﻤﺮار ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺿﻤﻦ آﻧﮑﻪ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه‬
‫روﺷﮕﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﯽ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺷﮑﻞ‪ 4‬و ﻣﺪل ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی‬
‫)ﻣﺴﺘﺨﺮﺟﻪ از ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی( در ﺷﮑﻞ‪ 5‬ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪهاﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻔﺮوﺿﺎت و ﻣﺪلﻫﺎی‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻮرد اﺳﺘﻨﺎد اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﭘﮋوﻫﺶ را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ‪ -2‬ﭘﯿﻮﻧﺪ اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻣﺴﺘﺘﺮ در ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﺎﻣﯽ )ﻧﻈﯿﺮ ﺑﺎﻧﮏ ﯾﺎ ﺑﻨﮕﺎه ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن(‬
‫‪6‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -3‬روﺷﮕﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت )ﻓﺎ( در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -4‬ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -5‬ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺪه ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‬
‫‪ -5‬روال ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی‬
‫ﻣﺴﯿﺮ ﻧﮕﺎﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت اﺳﻨﺎد ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﺗﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺗﻼﺷﯽ ﻫﻤﻪﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ‬
‫راهﺣﻞﻫﺎﺋﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻫﻤﺘﺮازی را ﺑﺎ دﯾﮕﺮ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ دارﻧﺪ‪ .‬راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﮐﻪ ﺛﻤﺮه‬
‫اوﻟﯿﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت راﻫﺒﺮدی ﻣﺴﺘﻘﻞ و ﮔﺴﺘﺮده در اﯾﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ اﺳﺖ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪهای از "ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻌﻤﺎری‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ"‪ 1‬ﺻﻮرت ﭘﺬﯾﺮد‪ .‬ﻣﺪل ﺳﻨﺘﯽ "ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر"‪ 2‬ﮐﻪ در ﻓﻀﺎﺋﯽ ﻏﯿﺮ از "ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ"‪ 3‬ﻃﺮح‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﺑﺮای اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،‬ﺳﻨﺘﯽ و ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺟﻠﻮه ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ "ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎن" ﺑﺎ ﻣﺪلﻫﺎﺋﯽ از آن ﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ‬
‫"اﺳﭙﯿﻮاک"‪ 4‬ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻤﯽ ﺗﻨﺪرواﻧﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﻧﮑﺘﻪ ﺳﻮم ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ اﺳﺘﻘﻼل اﯾﻦ ﺳﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻋﯿﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﮐﺎﻓﯽ )اﻧﺴﺠﺎم‬
‫دروﻧﯽ‪ ،5‬واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﯿﺮوﻧﯽ‪ (6‬ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ اﯾﺠﺎب ﻣﯽﮐﺮد ﻣﻨﻈﺮﻫﺎ‪ ،7‬ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖﻫﺎ‪ 8‬و راﻫﺒﺮدﻫﺎ‪ 9‬ﻫﻤﺴﻮ‪ 10‬ﺷﻮﻧﺪ و راهﺣﻞﻫﺎی ﻧﻬﺎﺋﯽ در‬
‫‪1- Enterprise Architecture Planning‬‬
‫‪2- BSP: Business Strategic Planning‬‬
‫‪3- EAS: Enterprise Architecture Studies‬‬
‫‪4- SPEWAK‬‬
‫‪5- Cohesion‬‬
‫‪6- Coupling‬‬
‫‪7- Visions‬‬
‫‪8- Missions‬‬
‫‪9- Strategies‬‬
‫‪10- Align‬‬
‫در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ از دل اﯾﻦ زﻧﺠﯿﺮه راﻫﺒﺮدی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻫﺮ ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﭘﯿﺸﯿﻦ در ﺳﻨﺪ ﺑﻌﺪی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺗﻼش ﺷﻮد ﻫﻤﺘﺮازی ﮔﺎم ﺑﻪ ﮔﺎم ﺑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان‪ ،‬ﻣﺤﻘﻖ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ )ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی دوم‪ ،‬از ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه "ﺑﺮاﯾﺴﻮن" اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و ﻣﯿﺰان‬
‫اﺻﻼﺣﺎت اﻋﻤﺎل ﺷﺪه در آن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ ﺑﺎ ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻔﮑﯿﮏ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺣﻮزهای در ﺑﻨﮕﺎه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺳﺒﺪ راهﺣﻞﻫﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺣﻮزهﻫﺎی ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ‬
‫ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺷﻮد‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﻮاﻟﯽ از دو اﻟﮕﻮی ﺗﺤﻠﯿﻞ راﻫﺒﺮدی ﺳﻮات )‪ (SWOT‬و ‪ SPACE‬دو ﺟﻨﺒﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﻣﺪل ﺑﺮاﯾﺴﻮن‬
‫ﺑﺮای ﺗﺤﻠﯿﻞ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﺪوﯾﻦ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ در ﺳﻨﺪ ﺑﺮﻓﺎ از ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﮐﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ‬
‫ﺑﺮ روﺷﮕﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺪل راﻫﺒﺮدﻧﻮﯾﺴﯽ ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ )ﮐﺴﺐوﮐﺎر‪ ،‬ﺑﻨﮕﺎه و ﻓﻨﺎوری( ﮐﺎﻣﻼً ﻫﻤﺴﺎز اﺳﺖ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫"ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ" ﮐﻪ از ﻧﻮﯾﻦﺗﺮﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎی ﺑﺮﻓﺎ اﺳﺖ واﺟﺪ ﻣﻔﺮوﺿﺎﺗﯽ روﺷﻤﻨﺪ )ﻣﺘﺪﯾﮏ( ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻣﺪلﺳﺎزی ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی ﭘﺘﺮی‬
‫‪1‬‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﺑﻠﻮغ‪) 2‬ﺗﻌﺎﻣﻞ‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق و ﺗﮑﺎﻣﻞ( ﺑﺎ ﻫﺪف ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪﺳﺎزی ﻋﻤﻮدی و اﻓﻘﯽ ﺑﯿﻦ ﻣﺤﯿﻂ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ‪،‬‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ را ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺎری‪ ،‬ﻣﺪل ﻓﺎ و ﻣﺪل ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ‪.‬‬
‫اﺻﻼﺣﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در اﯾﻦ ﻣﺪل ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺳﻪ ﻻﯾﻪ ﺑﻠﻮ غ ﺑﻪ ﮔﺎمﻫﺎی "ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ"‪" ،‬اﻧﻄﺒﺎق و ﭘﺎﯾﺎﺋﯽ" و "ﺑﻠﻮغ و ﺗﮑﺎﻣﻞ"‬
‫اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺨﺮوط ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﺳﻪ ﺑﺮرﺳﯽ "ﺗﺎﻣﯿﻦﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺟﺪﯾﺪ"‪" ،‬ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﺑﺎزار" و‬
‫"ﮐﺎرﺑﺮان" ﺑﻪ "ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺗﻘﺎﺿﺎﻫﺎی ﺟﺪﯾﺪ"‪" ،‬واﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎزار" و "ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﯿﻂ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ" ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪ‪ .‬اﺻﻼح ﺑﻌﺪی‬
‫ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ "اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻓﺮآﯾﻨﺪی" ﺑﻪ "اﺳﺘﻨﺘﺎج راﻫﺒﺮدی" در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ دو ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر و‬
‫ﺑﻨﮕﺎه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﺻﻼﺣﺎت ﺑﻌﺪی در ﻣﺨﺮوط ﺑﺎﻻﺋﯽ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﻫﺮم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﻮد ﮐﻪ در آن "ﻣﺪل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی" ﺑﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻣﺪلﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺪلﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر‪ ،‬ﺑﻨﮕﺎه و ﻓﻨﺎوری ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪه و راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ ﺑﺮ ﻗﺎﻋﺪه‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر و ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ اﺳﺘﻮار و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﻪ ﺟﺎی "ﻣﺪل ﻓﺎ" و "ﻣﺪل ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ" ﺑﺮ "ﻣﺪل ﻓﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی" و‬
‫"روﺷﮕﺎن ﻓﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی " اﺳﺘﻮار ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ روﺷﮕﺎن ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺑﺮﻓﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺎم اوﻟﯿﻪ ﺳﻪ‬
‫زﻧﺠﯿﺮه ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺎ "ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﻓﻨﺎوریﻫﺎ" ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﮔﺮدﯾﺪه ﺗﺎ ﻣﺒﯿﻦ ﺳﻪ ﮔﺎم آﻏﺎزﯾﻦ ﺳﻪ ﻣﺪل راﻫﺒﺮدی اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪه در ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﺎمﻫﺎی ﭘﻨﺞ ﺗﺎ ﻫﺸﺖ ﻣﺴﯿﺮ ﻧﮕﺎﺷﺖ )ﺷﮑﻞ‪ (2‬ﺑﺎ اﻧﻄﺒﺎق ﺑﺮ روﺷﮕﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐﺳﺎزی ﺷﺪه ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺎﻣﻮرﯾﺖ و ﭼﺸﻢاﻧﺪاز ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﻫﻤﺘﺮازی دو ﺳﻄﺤﯽ در دوران آﻏﺎزﯾﻦ و ﺑﻠﻮغ ﺑﺮای‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮔﺮدد و آﻧﮕﺎه ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪل ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻓﺎی اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺗﺤﻠﯿﻞ راﻫﺒﺮدی ﺳﻮات ﺑﺮای ﻓﺎ در‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی اﻧﺠﺎم و ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی آن ﺳﺒﺪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪1- Petri Nets‬‬
‫‪2- Maturity‬‬
‫ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ راهﺣﻞﻫﺎی ﻣﺤﻘﻖﮐﻨﻨﺪه راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی دو ﮔﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ‬
‫ﮔﺴﺘﺮده )ﮔﺎمﻫﺎی ‪ 9‬و ‪" (10‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻓﻨﺎوراﻧﻪ" و "ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد" ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫روز ﻓﺎ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪه و ﺳﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﯾﻌﻨﯽ "ﻓﺎی ﺳﺒﺰ" ﺑﺎ ﻣﻔﻬﻮم ﺿﺮورت رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻼﺣﻈﺎت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﻣﻘﻮﻻت ﮐﺎری در‬
‫ﺣﻮزه ﻓﺎ و "زﻧﺪﮔﯽ دوم" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﻔﺎده از واﻗﻌﯿﺎت زﻧﺪﮔﯽ ﻣﺠﺎزی ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی راﯾﺎﻧﻪای و "آداب و اﺧﻼق ﻓﺎ" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‬
‫ﺿﺮورت ﺗﻮاﻓﻘﺎت آداﺑﯽ ﺑﺮ ﻣﻼﺣﻈﺎت رﻓﺘﺎری ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ذﯾﻨﻔﻌﺎن در ﻓﻀﺎی ﻓﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﻮﻻت و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺑﺮﮔﺰﯾﺪه در ﺗﺪوﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ‬
‫و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در زﻣﯿﻨﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد ﺳﻪ زﻣﯿﻨﻪ "ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﮑﺮی و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﯽ"‪،‬‬
‫"ﭼﺎﺑﮑﯽ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎب" و "ﮐﯿﻔﯿﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺪﻣﺎت" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﻪ دﺳﺘﺎورد ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ اﻏﻤﺎض ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ و در‬
‫ﺗﺪوﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ‪" .‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻓﮑﺮی و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ داﻧﺸﯽ" ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻧﻮﯾﻨﯽ در‬
‫ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﻏﯿﺮﻣﺎﻟﯽ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﻔﻌﺖﺳﺎز و ﺳﻮدآور و ﺗﻀﻤﯿﻦﮔﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪" ،‬ﭼﺎﺑﮑﯽ و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎب" ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ‬
‫اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در ﮐﻼس ﺟﻬﺎﻧﯽ در ﺳﺎﺧﺘﺎری ﭼﺎﺑﮏ ﺑﺎ ﻗﯿﻤﺖ و ﮐﯿﻔﯿﺖ رﻗﺎﺑﺖﭘﺬﯾﺮ و "ﮐﯿﻔﯿﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺪﻣﺎت" ﺑﺮﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪلﻫﺎی‬
‫ﻣﺪون ﺗﺤﻠﯿﻞﮔﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﻓﺎ‪ ،‬ﻧﯿﺰ در ﺗﺪوﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ و اﻫﺪاف ﺑﺮﻧﺎﻣﻪای‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰان در اﯾﻦ ﻣﺪل ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اداﻣﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻓﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﭘﻮﺷﺎﺋﯽ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺣﻮزهای ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﻫﺒﺮدی ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ ﺗﺪوﯾﻦ و ﺑﺮاﺳﺎس رﻫﻨﻤﻮدﻫﺎی‬
‫"ﻣﺮﭼﺎوﮐﺎ"‪ 1‬در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺮوژهﻫﺎی ﻓﺎ ﻣﺮﮐﺐ از ﭘﺮوژهﻫﺎی ﺟﺰﺋﯽ زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﯽ ﺗﺎ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ در ﻗﺎﻟﺐ ﭘﺮوژهﻫﺎ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎندﻫﯽ ﺷﻮد و در ﺳﻪ‬
‫ﮔﺮوه راهﺣﻞﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎری‪ ،‬ﺑﻨﮕﺎﻫﯽ و ﺷﺎﻟﻮدهای ﺑﺎ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻣﺪل ﻣﻨﺎﺳﺐﺷﺪه ﻧﮕﺎﺷﺖ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﺑﻪ ﺟﻬﺎن ﻣﺠﺎزی )ﺷﮑﻞ ‪ (5‬ﻣﻮﺟﺐ ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی راهﺣﻞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﻮﻟﺪ ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﺪل ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -6‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر در ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎی ﻣﺠﺎزی در رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ‪ ،‬ﻫﻮﺷﻤﻨﺪی ﺧﺎﺻﯽ را ﺑﺮای ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎزی اﻟﺰاﻣﯽ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی رﻗﺎﺑﺖ راﻫﺒﺮدی در ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ در ﮐﺸﻮر ﮐﻪ در ﻗﻠﻤﺮو اﻗﯿﺎﻧﻮس‬
‫ﻗﺮﻣﺰ ﻗﺮار دارد )ﺑﻪ ﻋﮑﺲ ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﮐﻪ ﺑﻌﻠﺖ ﺑﯽرﻗﯿﺒﯽ در ﻗﻠﻤﺮو اﻗﯿﺎﻧﻮس آﺑﯽ اﺳﺖ(‪ ،‬ﻣﺎﻫﯿﺘﯽ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﻣﺠﺎزی ﻣﯽﺑﺨﺸﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﺴﺎﻫﻞ ﻣﯽﺗﻮان از آن ﺑﺎ ﻋﻨﻮان "ﺳﺎزﻣﺎن ﺷﮑﺎری" ﯾﺎد ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﻮزهﻫﺎی ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ ﻣﻐﻔﻮل ﻣﺎﻧﺪه در‬
‫ﻓﻀﺎی ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﺎر ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﭙﺮدازد ﺗﺎ از آﻧﻬﺎ ﺑﺮای ﺧﻮد ﻣﺰﯾﺖﻫﺎی رﻗﺎﺑﺘﯽ ﮔﺮد آورد و اﯾﻦ ﺷﮑﺎر ﻓﺮﺻﺖ از روزآﻣﺪﺗﺮﯾﻦ ﺗﺄوﯾﻞﻫﺎ از‬
‫ﻣﻔﻬﻮم راﻫﺒﺮد در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ رﻓﺘﺎر‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ "ﻫﻮش ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ"‪ 2‬در ارﮐﺎن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻮد ﺛﻤﺮه ﺗﺠﻤﯿﻊ "ﻫﻮش ﺗﺠﺎری" و "ﻫﻮش‬
‫رﻗﺎﺑﺘﯽ"‪ 4‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ "ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﻓﮑﺮی" ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﯿﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﺎﮔﺰﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺠﺎزی ﺑﻪ‬
‫‪1- MERCHEVKA‬‬
‫‪2 - EI: Enterprise Intelligent‬‬
‫‪3 - BI: Business Intelligent‬‬
‫‪4 - CI: Competitive Intelligent‬‬
‫ﺳﻮی ﺧﺪﻣﺎت درﺧﻮاﺳﺘﯽ ﮐﺎرﺑﺮان‪ ،‬دو اﻟﺰام دﯾﮕﺮ را در ﺑﺮدارد‪ .‬اول ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻧﺘﻈﺎرات ﻓﺮاﺗﺮ از رﺿﺎﯾﺖ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن از ﺧﺪﻣﺎت‬
‫)ﮔﻮﻧﻪ ﺗﮑﺎﻣﻞ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت( و اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﭼﺎرﭼﻮبﻫﺎی راﯾﺞ ﺟﻬﺎﻧﯽ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ و دوم ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫"ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﻄﺢ ﺧﺪﻣﺎت"‪ 1‬ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ "ﻗﺮاردادﻫﺎی ﺳﻄﻮح ﺧﺪﻣﺎت"‪ 2‬ﺑﺮای ﺣﻔﻆ و ﺗﺤﻘﻖ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت‪ ،‬ﮐﻪ ﻫﺮ دو در ﺗﺪوﯾﻦ اﯾﻦ ﺳﻨﺪ‬
‫راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻼﺣﻈﺎت ﻓﻮق ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت در‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎی ﻣﺠﺎزی ﺗﺠﺎرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪل ﻫﺎی وﯾﮋه ای اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدی از آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻮده‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫]‪ [1‬اﺑﻄﺤﯽ‪ ،‬ﺳﯿﺪ اﺑﺮاﻫﯿﻢ‪" ،1389 ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت‪-‬ﺑﺮﻓﺎ"‪ ،‬ﮔﺰارش ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ ﻣﺎﻫﻨﺎﻣﻪ اﻧﺠﻤﻦ اﻧﻔﻮرﻣﺎﺗﯿﮏ اﯾﺮان‪ ،‬ﺷﻤﺎره ‪.191‬‬
‫]‪ [2‬ﺧﺴﺮواﻧﯽ‪ ،‬اﻣﯿﺮ؛ ﺻﺒﻮر ﻃﯿﻨﺖ‪ ،‬اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ‪" ،1388 ،‬ﻣﻌﺮﻓﯽ اﻟﮕﻮی ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت )روﯾﮑﺮد ﻣﻌﻤﺎری‬
‫ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ("‪ ،‬ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان‪.‬‬
‫]‪ [3‬ﻋﻠﯽ اﺣﻤﺪی‪ ،‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ و ﻫﻤﮑﺎران‪" ،1383 ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ‪.‬‬
‫]‪ [4‬ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻣﺎس‪.‬ال‪" ،1388 ،‬ﺟﻬﺎن ﻣﺴﻄﺢ اﺳﺖ )ﺗﺎرﯾﺦ ﻓﺸﺮده ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺖ و ﯾﮑﻢ("‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ اﺣﻤﺪ ﻋﺰﯾﺰی‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻫﺮﻣﺲ‪.‬‬
‫]‪ [5‬ﮐﺎﭘﻼن‪ ،‬راﺑﺮت؛ ﻧﻮرﺗﻮن‪ ،‬دﯾﻮﯾﺪ‪" ،1388 ،‬دﺳﺘﺎورد اﺟﺮای ﮐﺎرت اﻣﺘﯿﺎزی ﻣﺘﻮازن"‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺼﺮاﷲ زاده و ﻓﺮﺷﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪﻧﮋاد‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات‬
‫ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان‪.‬‬
‫]‪ [6‬ﻣﻬﺮﺑﺎن‪ ،‬رﺿﺎ‪" ،1388 ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪ :‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و ﭼﺮﺧﻪ ‪،"PDCA‬‬
‫ﻧﺸﺮ ﺟﻬﺎن ﻓﺮدا‪ ،‬ﭼﺎپ اول‪.‬‬
‫‪[7] Konigsberg, Z.R. march2011, "Information Technology Strategic Planning : Modeling, Analysis and‬‬
‫‪Verification Of Business Process", www.cic.ipn.mx.‬‬
‫‪1 - SLM: Service Level Management‬‬
‫‪2 - SLA: Service Level Agreement‬‬