‫"ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت"‪) 1‬ﺑﺮﻓﺎ(‬
‫ﺳﯿﺪ اﺑﺮاﻫﯿﻢ اﺑﻄﺤﯽ‬
‫ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺄت ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮑﺪه ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮ داﻧﺸﮕﺎه ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺷﺮﯾﻒ‬
‫‪[email protected]‬‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫ﻧﮕﺎه راﻫﺒﺮدی ﺑﻪ ﻓﻨﺎوری ﻫﺎی ﻧﻮ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﮐﺎراﺋﯽ آﻧﻬﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎ‪ ،‬روﺷﮕﺎن ﻫﺎ و ﻣﺪل ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺧﺎص ﻫﺮ ﻓﻨﺎوری و ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎزی اﻟﮕﻮﺋﯽ ﻧﺰدﯾﮏ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﺠﺎرب ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﻣﯿﺴﺮ اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺮوری ﺑﺮ ﺑﺮﺧﯽ از‬
‫ﻣﺪلﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮔﺰﯾﻨﺸﯽ از ﺳﻨﺘﯽ ﺗﺎ ﻧﻮﯾﻦ ﻣﯽ اﻧﺪازﯾﻢ ﺗﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ‪،‬روﻧﺪی از ﺗﮑﺎﻣﻞ‬
‫اﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎ را ﻧﯿﺰ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮده ﺑﺎﺷﯿﻢ‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﻣﺪل ﻫﺎی ﺑﺮﻓﺎ‬
‫ﻧﯿﺎز ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻨﺎوریﻫﺎی ﻧﻮ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی آﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت )ﻓﺎ( ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺑﺰاری‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻞﮔﺮ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﺳﺎز و ﺷﺎﻟﻮدهای‪ ،‬ﺣﻮزه ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺴﺘﺮدهای ﺑﺮ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و اﺷﮑﺎل‬
‫ﺟﺪﯾﺪی از ﮐﺴﺐ و ﮐﺎرﻫﺎ را ‪،‬ﺑﻮﯾﮋه در ﻓﻀﺎی ﻣﺠﺎزی ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻓﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ روشﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻤﻨﺪ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﻣﻮﺛﺮ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوری اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ روﺷﯽ آﯾﻨﺪهﻧﮕﺮ ﺑﺘﻮان در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی آﺗﯽ اﯾﻦ ﻓﻨﺎوری را ﺑﺮای ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮد‪.‬‬
‫‪1 ‐ITSP:Information Technology Strategic Planning‬‬
‫اﺑﺰارﻫﺎی اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻓﻨﺎوری‪ ،2‬ﻣﻤﯿﺰی ﻓﻨﺎوری‪ 3‬و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻨﺎوری‪ 4‬و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی‬
‫ﻓﻨﺎوری‪ .[1] 5‬ارزشﻫﺎی ﻓﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺘﺒﻠﻮر ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی آن ﺑﺎ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و ﮐﺴﺐ و‬
‫ﮐﺎر آن ﻫﻤﺘﺮاز ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺮﺧﯽ دﺳﺘﺎوردﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﺋﯽ در ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری‪.‬‬
‫• ﻓﺮاﻫﻢﺳﺎزی ﺑﺴﺘﺮ ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪ‪.‬‬
‫• ﺗﺤﻮل زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮﭘﺬﯾﺮ‪.‬‬
‫• اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﺎوردﻫﺎی آن ﺑﺎ ﮐﺎرآﺋﯽﺳﻨﺠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺰﯾﺖ رﻗﺎﺑﺘﯽ‪.‬‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪﮔﺮا ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ در دﻫﻪ ‪ 1980‬ﻣﯿﻼدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ راﯾﺎﻧﻪای را ﻫﻤﺴﻮ ﺑﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎ و اﻫﺪاف ﺧﻮد ﻣﯽﺳﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪ (1‬و ﺳﭙﺲ از اواﺧﺮ اﯾﻦ دﻫﻪ‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ در ﺳﻄﺢ وﻇﯿﻔﻪای ﺑﺎ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﺑﻨﮕﺎه و ﮐﺴﺐ وﮐﺎر ﻫﻤﺴﻮ ﻣﯽﺷﺪهاﻧﺪ )ﺷﮑﻞ ‪.[2](2‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -1‬از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺗﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در دﻫﻪ ‪ 1980‬ﻣﯿﻼدی‬
‫‪2 ‐ Technology Forecasting‬‬
‫‪3 ‐ Technology Audit‬‬
‫‪4 ‐ Technology Assessment‬‬
‫‪5 ‐ Technology Strategic Planning‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﻨﮕﺎه‬
‫راﻫﺒﺮد ﺑﻨﮕﺎه‬
‫راﻫﺒﺮد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫راﻫﺒﺮد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫راﻫﺒﺮد ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫ﺳﻄﺢ‬
‫ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫ﺳﻄ ﺢ‬
‫وﻇﯿﻔﻪای‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -2‬ﺳﻄﻮح ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ در اواﺧﺮ دﻫﻪ ‪ 1980‬ﻣﯿﻼدی‬
‫در دﻫﻪ ‪ 1990‬ﻣﯿﻼدی ارﮐﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻓﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﻄﻮح ﺑﻠﻮغ ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺟﻬﺖ اﯾﺠﺎد ﺑﻬﺮهوری ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺧﻮرد‬
‫و ﻫﻤﺘﺮازی ﺑﺎ ﺗﻮان ﺟﺬب ﻓﻨﺎوری ادﻏﺎم ﮔﺮدﯾﺪ )ﺟﺪول ‪ (1‬و در ﻧﯿﻤﻪ دوم دﻫﻪ ‪ 1990‬ﻣﯿﻼدی‪ ،‬زﯾﺴﺖﭼﺮﺧﯽ‬
‫)ﭼﺮﺧﻪ ﺣﯿﺎﺗﯽ( راﻫﺒﺮدی ﺑﺮای ﻓﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺳﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪ ﮐﻪ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ آن ﺑﺎ ﭘﺮوژهﻫﺎ و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫راﯾﺎﻧﻪای را ﺑﺎزﻧﻤﺎﺋﯽ ﻣﯽﻧﻤﻮد )ﺷﮑﻞ ‪ .(3‬اﯾﻦ زﯾﺴﺖ ﭼﺮخ ﻣﺒﯿﻦ ﺣﯿﺎت ﻣﺴﺘﻤﺮ و ﭼﺮﺧﻪ ﺑﻪ روزرﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی‬
‫راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﻠﻮغ‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﻨﺠﻢ‬
‫ﺳﻄﺢ ﭼﻬﺎرم‬
‫ﺳﻄﺢ ﺳﻮم‬
‫ﺳﻄﺢ دوم‬
‫ﺳﻄﺢ ﯾﮏ‬
‫ارﮐﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻓﺎ‬
‫ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط راﻫﺒﺮد‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻣﺰﯾﺖ‬
‫رﻗﺎﺑﺘﯽ‬
‫ﯾﮑﭙﺎرﭼﻪﺳﺎزی راﻫﺒﺮدﻫﺎی‬
‫ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر و اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﺘﻮازن‬
‫ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ‬
‫ﺳﺒﺪ ﻧﺮماﻓﺰاری‬
‫ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻧﯿﺎز ﮐﺎری‬
‫ﺑﻪ ﻓﺎ‬
‫ﻧﮕﺎﺷﺖ ﻓﺎ از‬
‫ﻣﺤﯿﻂ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺗﻔﺼﯿﻠﯽ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫وﻇﺎﯾﻒ اﺻﻠﯽ‬
‫اوﻟﻮﯾﺖﺑﻨﺪی ﻧﯿﺎزﻫﺎی‬
‫ﭘﺬﯾﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫آﺷﻨﺎﯾﯽ‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎ ﻓﺎ‬
‫اﻫﺪاف اﺻﻠﯽ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮان‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﺎ‬
‫ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ و‬
‫اﺟﺮاﯾﯽ‬
‫ﮐﺎرﺑﺮان و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‬
‫ﻓﺎ‬
‫ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ‬
‫ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﻓﺎ‬
‫راﻫﺒﺮی و ﺟﻬﺖ دﻫﯽ‬
‫روشﻫﺎی ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ در‬
‫زﻣﺎن ﯾﮑﺴﺎن‬
‫ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻦ و‬
‫ﺧﻼق‬
‫دو ﻃﺮﻓﻪ‬
‫ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ‬
‫ﻧﮕﺮش ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی‬
‫ﺳﺎزﻣﺎنﻣﺪاری‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﺎرﻣﺪار‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﮐﻨﺘﺮل اداری‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن روش ﻣﺪار‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﻨﺎوری‬
‫ﻣﺪار‬
‫ﺟﺪول ‪ -1‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺑﻠﻮغ ﻓﺎ در ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻠﻮغ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -3‬ﭼﺮﺧﻪ ﺣﯿﺎت راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت‬
‫در ﺑﺮرﺳﯽ اﻟﮕﻮﻫﺎ‪ ،‬روشﻫﺎ و ﻣﺪلﻫﺎی "ﺑﺮﻓﺎ" اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﯾﮏ روش ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺗﺠﺮﺑﯽ در ﻗﺎﻟﺐ اﻟﮕﻮﺋﯽ ﺳﺎده اﺷﺎره‬
‫ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻓﻬﻤﯽ اوﻟﯿﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪ (4‬ﮐﻪ در آن وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ و آﺗﯽ و ﻧﺤﻮه‬
‫ﺣﺼﻮل آن ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی اﺳﺘﻘﺮار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﻤﻦ آﻧﮑﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ در دﻫﻪ اول ﻫﺰاره ﺳﻮم‬
‫ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﻔﺼﻞﺗﺮی ﻣﺘﺎﺛﺮ از اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎزﻣﺎن و ﻣﻌﻤﺎری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن اراﺋﻪ ﺷﺪ )ﺷﮑﻞ ‪.(5‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -4‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن )اﻟﮕﻮی ﻋﻤﻮﻣﯽ(‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -5‬ﻣﺮاﺣﻞ اﺻﻠﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت )ﻣﻌﻤﺎری ﮔﺮا(‬
‫ﺗﺄﺛﯿﺮﭘﺬﯾﺮی ﺑﺮﻓﺎ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎ ﻣﺪتﻫﺎ ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﺛﺮ از ﻣﺪلﻫﺎی ﻫﻤﺘﺮازی و ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮﺛﺮ از ﻓﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت و در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﯿﮕﯿﺮی ﻣﯽﺷﺪ‬
‫)ﺷﮑﻞ ‪ (6‬و در اداﻣﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎی ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻓﻨﺎوری‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن اﺳﺘﻤﺮار ﻣﯽﯾﺎﻓﺖ )ﺷﮑﻞ ‪ (7‬ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪل ﮐﺎرﺑﺮدی‬
‫ﻧﻮﯾﻦ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﻧﺎم ﺑﺮد ﮐﻪ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪ راهﺣﻞﻫﺎی‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪای ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -6‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫اوﻟﻮﯾﺖﺑﻨﺪی ﻧﯿﺎزﻫﺎی‬
‫ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوری‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻓﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﺎری‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺟﺪﯾﺪ ﻓﺎ ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﺳﺎزﮔﺎری ﺗﺮﮐﯿﺐ‬
‫ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺎ راﻫﺒﺮد ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻗﻮت‬
‫ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺟﺎری ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺟﺪﯾﺪ‬
‫ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ و ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫اﺳﺘﻘﺮار ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب و ﻃﺮاﺣﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﻧﮕﻬﺪاری ﺳﺎﻣﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺮای‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎی ﮐﺎﻣﭙﯿﻮﺗﺮی‬
‫ﺑﺎ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺳﺎزﻣﺎن‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ اﻧﻮاع ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎ‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻓﺎ ﺷﺮﮐﺖ از ﻧﻈﺮ ﺳﺨﺖاﻓﺰار‪،‬‬
‫ﻧﺮماﻓﺰار‪ ،‬اﻧﺴﺎناﻓﺰار و ﺷﺒﮑﻪ‬
‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺒﮑﻪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﺑﺎزﺧﻮرد‬
‫ﺳﺎ‪ :‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -7‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎ ﻣﻮﺛﺮ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺳﺎ‬
‫اﻟﮕﻮی ﭘﻨﺞ ﺳﻄﺤﯽ ﮔﺬر از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﺮﭘﺎﺋﯽ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ‪ ،‬ﻣﻔﺼﻞﺗﺮﯾﻦ و آﺧﺮﯾﻦ ﻣﺪل از اﯾﻦ ﻧﺴﻞ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ در ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ‪(8‬‬
‫ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﯾﮏ ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮار روﯾّﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﻣﻨﺠﺮ ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬در ﺳﻄﺢ دوم‪ ،‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﮐﺴﺐوﮐﺎر‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز و اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻋﻮاﻣﻞ ﺣﯿﺎﺗﯽ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی ﻋﻤﻠﮑﺮد و‬
‫راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎر ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﯽﺷﺪ و ﻫﻢ ﻋﺮض آن ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫وﺿﻌﯿﺖ ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﮐﻠﯿﺪی ﮐﺎراﺋﯽ )‪ (KPI‬و ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی ﺗﻮﻓﯿﻖ )‪CSF‬ﻫﺎ(‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﯽﺷﺪ‪ .‬در ﺳﻄﺢ ﺳﻮم اﯾﻦ ﻣﺪل‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻓﺎ و راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺴﺐوﮐﺎر‪ ،‬راﻫﺒﺮدﻫﺎی‬
‫ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -8‬از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ )اﻟﮕﻮی ﻫﻤﺘﺮازی ﻋﻤﻠﯽ ‪ -‬ﺗﺠﺮﺑﯽ(‬
‫ﺳﻄﺢ ﭼﻬﺎرم ﺷﺎﻣﻞ دو ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻣﻬﻢ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﻣﺠﺪد ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎی اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ راهﺣﻞ ﺑﻮد‪ .‬در ﺳﻄﺢ ﭘﻨﺠﻢ و ﻧﻬﺎﺋﯽ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻨﺪﺳﺎزی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﻓﻮق ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر‬
‫آﻏﺎز و اﺳﺘﻤﺮار اﺟﺮا ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮔﺮدﯾﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺴﯿﺮ ﭘﯿﭽﯿﺪﮔﯽ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ و ﺗﻌﺪد ﮔﺎمﻫﺎی ﻣﻔﺼﻞِ ﺗﺪوﯾﻦ و ﺗﻨﻈﯿﻢ اﺳﻨﺎد راﻫﺒﺮدی در ﺳﺎزﻣﺎن و ﺗﺤﻮﻻت‬
‫دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺮوﯾﺞ ﻣﺪل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪ ،‬ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی را ﺗﺮوﯾﺞ‬
‫ﻧﻤﻮد و ﻣﺪلﻫﺎی ﻣﺨﺘﺼﺮﺗﺮ و ﺳﺎدهﺗﺮی را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد داد]‪.[3‬‬
‫ﻣﺪل اﺟﺮاﺋﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ راﻫﺒﺮدی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭼﺮﺧﻪ ‪ PDCA‬ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‪ ،6‬اﺟﺮا‪ ،7‬ﺑﺮرﺳﯽ‪ ،8‬اﺻﻼح‪ /‬اﻗﺪام‬
‫‪9‬‬
‫اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﺗﻮﺳﻂ "ﺷﻮﻫﺎرت" اراﺋﻪ و ﺗﻮﺳﻂ "دﻣﯿﻨﮓ" ﺑﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪ‪ .‬ﮔﺎم ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در اﯾﻦ ﻣﺪل ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬اﯾﺠﺎد ﺗﻔﮑﺮ‬
‫راﻫﺒﺮدی )ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮای ﮐﺸﻒ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖﻫﺎی ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ارزشاﻓﺰا(‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﻬﺖ راﻫﺒﺮدی )ﻣﺴﯿﺮ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت آﺗﯽ(‪ ،‬ﺗﺪوﯾﻦ اﻫﺪاف‪ ،‬ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﯿﺎﻧﯿﻪﻫﺎی ﭼﺸﻢاﻧﺪاز و ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪت و ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‬
‫ﺑﻮد )ﺷﮑﻞ ‪.(9‬‬
‫‪6 ‐ Plan‬‬
‫‪7 ‐ Do‬‬
‫‪8 ‐ Check‬‬
‫‪9 ‐ Act‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -9‬ﻣﺮﺣﻠﻪ "ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ" از ﻣﺪل ‪PDCA‬‬
‫ﮔﺎم اﺟﺮا ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺮاﺣﻠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﮑﻞ ده آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ‪:‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -10‬ﻣﺮﺣﻠﻪ "اﺟﺮا" از ﻣﺪل ‪PDCA‬‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ و اﺻﻼح ﯾﺎ اﻗﺪام ﻧﯿﺰ در ﻣﺪل ‪ PDCA‬ﻫﺮﯾﮏ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎﯾﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻠﺴﺎت ﺑﺎزﻧﮕﺮی و ﺗﺠﺰﯾﻪ و‬
‫ﺗﺤﻠﯿﻞ اﻧﺤﺮاﻓﺎت اﯾﺠﺎد ﺷﺪه را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻟﯽ ﻣﺪل ﻣﺬﮐﻮر ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﻤﯿﻨﻪﮔﺮاﺋﯽ و ﻏﻠﺒﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ آن‬
‫ﺑﺮ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻨﯽ‪ ،‬در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ‪ ،‬ﮐﺎراﺋﯽ ﭼﻨﺪاﻧﯽ ﻧﺪارد‪ .‬از اﯾﻨﺮو ﻗﺒﻞ از ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪلﻫﺎﺋﯽ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻓﻨﯽﺗﺮ دﻗﯿﻘﯽ دارﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺪلﻫﺎی ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﻣﻌﻤﺎری ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻫﺎی‬
‫ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ‪ 10‬از آﻧﻬﺎ ﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد اﺷﺎره ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ‪ ،‬ﭘﯿﺶﻧﯿﺎز ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﻌﻤﺎری وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻄﻠﻮب‪ ،‬اﺳﺖ و در ﻗﺎﻟﺐ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی زﯾﺮ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮد‪:‬‬
‫• اﻟﮕﻮﺑﺮداری در ﺣﻮزه ﻓﺎ‪.‬‬
‫• ﺗﺤﻠﯿﻞ روﻧﺪﻫﺎی ﻓﺎ‪.‬‬
‫• ﺗﺪوﯾﻦ ﭼﺸﻢاﻧﺪاز‪ ،‬ﻣﺄﻣﻮرﯾﺖ‪ ،‬اﻫﺪاف و راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ‪.‬‬
‫• ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ ﯾﺎ ﻫﻤﺘﺮازی‪.‬‬
‫اﯾﻦ روش وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻣﻬﻤﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻫﻤﺴﻮﺋﯽ دارد ﮐﻪ از آن در ﺗﻠﻔﯿﻘﯽ ﺑﺎ ﻣﺪل‬
‫"ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ" ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺪل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﺴﻞ ﻧﻮﯾﻦ ﻣﺪلﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﻧﻈﯿﺮ ﻣﺪل ﻓﻮقاﻟﺬﮐﺮ از وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ‬
‫آﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﻣﺪل ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺤﻮر اﺳﺖ و از "ﺷﺒﮑﻪ ﭘﺘﺮی"‪ 11‬ﺑﺮای ﻣﺪلﺳﺎزی ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﺑﻬﺮه ﻣﯽﮔﯿﺮد و راهﺣﻞ ﺧﻮد را‬
‫در ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﻣﺪل ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎ و ﺣﻮزهﻫﺎی ﻣﺪلﺳﺎزی اﺳﺖ اراﺋﻪ ﻣﯽدﻫﺪ و ﺳﭙﺲ روﺷﮕﺎﻧﯽ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﮔﺎمﻫﺎی ﻣﺘﻮاﻟﯽ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ]‪.[4‬‬
‫‪10‐ ZVI Retchkiman Konigsberg‬‬
‫‪11‐ Petri Net‬‬
‫"ﻣﺪل ﺑﺮگ" )ﮐﻪ از اﯾﻦ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻧﺎم ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ( در ﭘﯽ ﯾﮑﭙﺎرﭼﮕﯽ ﻋﻤﻮدی و اﻓﻘﯽ راﻫﺒﺮدی‬
‫اﺳﺖ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺳﯿﺮ ﺑﻠﻮغ ﺗﻌﺎﻣﻞ‪ ،‬اﻧﻄﺒﺎق و ﺗﮑﺎﻣﻞ را در ﻣﺪل ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﮐﺮده اﺳﺖ )ﺷﮑﻞ ‪.(11‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -11‬ﻣﺪل ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت‬
‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺴﺐ و ﮐﺎر ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮش ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﺷﻮد از ارزشﻫﺎ ﺗﺎ ﺗﺄﻣﯿﻦﮐﻨﻨﺪﮔﺎن‬
‫ﺟﺪﯾﺪ‪ ،‬از ﮐﺎرﺑﺮان ﺗﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات دوﻟﺘﯽ و از ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه ﺗﺎ ﻋﮑﺲاﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﺑﺎزار‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻧﻄﺒﺎق‪،‬‬
‫اﺳﺘﻨﺘﺎج ﻓﺮآﯾﻨﺪی در ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ واﻗﻌﯿﺎت ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ وﯾﮋه وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺻﻮرت‬
‫ﻣﯽﭘﺬﯾﺮد‪ .‬در ﮔﺎم ﺗﮑﺎﻣﻞ ﮐﻪ ﭼﺮﺧﻪای ﻣﺴﺘﻤﺮ و رو ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد اﺳﺖ‪ ،‬راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ ﺑﺮ ﻗﺎﻋﺪه راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺎری‬
‫اﺳﺘﻮار ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل از ﻣﺪل ﻓﺎ و ﻣﺪل ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ و ﻫﻤﺘﺮازی ﺑﻬﺮه ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬
‫ﻣﺪل ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی "ﺑﺮگ" را ﻣﯽﺳﺎزد‪.‬‬
‫"روﺷﮕﺎن ﮐﻮﯾﻨﮕﺰﺑﺮگ" ﮐﻪ ﮔﺎمﻫﺎی ﺗﺪوﯾﻦ ﺳﻨﺪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ اﺳﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر ﮔﺎم و ﭘﺎﻧﺰده ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺻﻠﯽ اﺳﺖ‬
‫)ﺷﮑﻞ ‪.(12‬‬
‫ﺷﮑﻞ ‪ -12‬روﺷﮕﺎن ﮐﻮﻧﯿﮕﺰﺑﺮگ ﺑﺮای ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت )ﻓﺎ(‬
‫ﮔﺎم ﯾﮏ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺳﺎزﻣﺎن‪ ،‬ﮔﺎم دو ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬اﺳﺘﺨﺮاج راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﺎری‪،‬‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی ﮐﺎری‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﺎزﻣﺎﻧﯽ و اﺳﺘﺨﺮاج ﻣﻌﻤﺎری اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ و ﮔﺎم ﺳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﺪوﯾﻦ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻓﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎری ﺳﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎری ﻓﻨﺎوری‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎی اﺟﺮاﺋﯽ و ﺗﻬﯿﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﺎ و ﮔﺎم ﭼﻬﺎرم ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺨﺮاج‬
‫وﯾﮋﮔﯽﻫﺎی ﭘﯿﺎدهﺳﺎزی‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﯿﺎدهﺳﺎزی‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺧﻄﺮ اﺟﺮا ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﮐﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد اﯾﻦ روﺷﮕﺎن ﺑﯿﺶ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ راﻫﺒﺮدی ﺟﺎﻣﻊ ﻓﺎ‪ 12‬ﺷﺒﺎﻫﺖ‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪی‪:‬‬
‫ﻣﺪل ﻫﺎی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی راﻫﺒﺮدی ﻓﺎ ﮔﻮﻧﻪ ای از ﻣﺪل ﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺠﺎی ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ روی ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی‬
‫ﻓﻨﺎوری ﺧﺎص و در اﯾﻨﺠﺎ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت ﺗﻤﺮﮐﺰ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﭘﯿﻮﻧﺪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎی راﻫﺒﺮدی ﺳﺎزﻣﺎن و اﺳﻨﺎد‬
‫ﺑﺎﻻدﺳﺘﯽ ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻣﺪل ﻫﺎی ﻫﻤﺘﺮازی را ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻗﺒﻞ اﯾﻦ ﻣﺪل ﻫﺎی راﻫﺒﺮدی‬
‫ﻓﻨﺎوری ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ واﻗﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و اﯾﻦ اﻣﺮوزه ﻣﺒﺤﺜﯽ ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪12 ‐ ITMSP: Information Technology Master Plan‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ‪:‬‬
‫‪ .1‬اﻣﯿﺮ ﺧﺴﺮواﻧﯽ‪ ،‬اﻣﯿﺮﺣﺴﯿﻦ ﺻﺒﻮر ﻃﯿﻨﺖ‪" ،‬ﻣﻌﺮﻓﯽ اﻟﮕﻮی ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻓﻨﺎوری‬
‫اﻃﻼﻋﺎت"‪ ،‬ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺸﺮ و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان‪.1388 ،‬‬
‫‪ .2‬ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﻋﻠﯽ اﺣﻤﺪی و ﻫﻤﮑﺎران‪" ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت"‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎرات‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪ داﻧﺶ‪.1383 ،‬‬
‫‪ .3‬رﺿﺎ ﻣﻬﺮﺑﺎن‪" ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ‪ :‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﯽ ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ و ﭼﺮﺧﻪ ‪ ،"PDCA‬ﻧﺸﺮ ﺟﻬﺎن ﻓﺮدا‪ ،‬ﭼﺎپ اول ‪.1388‬‬
‫‪4. Z.R.Konigsberg, "Information Technology Strategic Planning", Modeling, Analysis and‬‬
‫‪Verification Of Business Process", www.cic.ipn.mx, AT: March 2010.‬‬