‫به نام خدا‬
‫درس مدیریت پروژه های فناوری اطالعات (مپفا)‬
‫دانشکده مهندسی کامپیوتر‪ ........................................................................................‬دانشگاه صنعتی شریف‬
‫ترم اول سال تحصیلی ‪94-95‬‬
‫‪.....................................................................................................................................................................................‬‬
‫تمرین دوّم ‪ :‬برآورد توان ‪ ،‬هزینه و زمان فعالیتهای پروژه امکان سنجی شده ‪،‬‬
‫تعیین زمان تقویمی ‪ ،‬خطر سنجی فعالیتها ‪ ،‬مشخص کردن منابع ‪ ،‬برآورد‬
‫نهائی هزینه و زمان تقویمی پروژه ‪ ،‬تعیین فرسنگ نماها ‪ ،‬تسطیح منابع ‪،‬‬
‫بودجه بندی و شناسائی مسیرهای بحرانی‬
‫‪......................................................................................................................... ...‬‬
‫موضوع ‪:‬‬
‫طرح برپائی اطلس لحظه ای نقشه های دانشی پژوهشهای کاربردی‬
‫ایران(اپکا)‬
‫امتیاز تمرین ‪2200 :‬‬
‫(‪ 1650‬گروهی و ‪ 550‬انفرادی)‬
‫طراح تمرین‪ :‬مدرس درس بکمک دستیاران‬
‫زمان ارائه صورت تمرین ‪94/8/29 :‬‬
‫مهلت نهائی تحویل تمرین‪94/9/11 :‬‬
‫مفروضات و محدودیت های مسئله ‪.‬‬
‫‪ -1‬پروژه باید تا ‪ 22‬آذر شروع و در تاریخ ‪ 22‬اسفند ماه ‪ 94‬به بهرهبرداری برسد(یک ماه‬
‫تعویق)‪.‬‬
‫‪ -2‬یک هفته زمان برای نصب و استقرار سامانه در یک دانشگاه نمونه (مثال دانشگاه شریف)‬
‫برای شروع کار سامانه مشخصشده است‪.‬‬
‫‪ -3‬دو هفته زمان برای پایاندهی(‪ )finishing‬مشخصشده است‬
‫‪ -4‬بودجه در نظر گرفتهشده برای این پروژه ‪ 500‬تا ‪ 600‬میلیون تومان است که طی سه‬
‫قسط (غیر از بیست درصد پیش پرداخت و ده درصد حسن انجام کار) میانی ‪ 25 ، 15‬و‬
‫‪ 30‬درصدی پرداخت میشود‪.‬‬
‫‪ -5‬تحویل دادنی قسط اول شبکه زمان و بودجه بندی شده برنامه ‪ ،‬قسط دوم مستلزم دریافت‬
‫گزارش پیشرفت کار زمانی ‪ 40‬در صدی و تایید یک هفته ای آن و قسط سوم مستلزم‬
‫دریافت گزارشات پیشرفت کار ‪ 80‬درصدی و تایید یک هفته ای آن و دریافت ضمانت‬
‫حسن انجام کار ده درصدی مستلزم اتمام نصب و راه اندازی و تسلیم گزارش پایان دهی و‬
‫اعتبار سنجی آن است‪.‬‬
‫پاسخ تمرینات را به نشانی رایا نامه استادیار ارشد درس ارسال نمائید و در موضوع نامه شماره‬
‫دانشجوئی‪ ،‬نام گروه ‪ ،‬شماره تمرین ‪ ،‬گونه تحویل(انفرادی یا گروهی) و عبارت ‪ ITPM19495‬را درج‬
‫کنید‪.‬با استفاده از ‪ cc‬یک نسخه از نامه ارسالی را برای بایگانی شخصی خود نگهدارید‪.‬‬
‫تمرررین یررک جمعررا‬
‫‪ 2200‬امتیرراز دارد و شررامل شررش بخررش و شررانزده پرسررش حررل‬
‫مسررهله اسررت‪ .‬راه حلهررای ایررن تمرررین در قالررب پیشررنهادات فررردی یررا گروهرری بررا درج پررروژه‬
‫تعریف شده در ‪Ms Project‬اخذ میشود‪.‬‬
‫بخش اول‪ :‬تخمین شهودی و اولیه توان ‪ ،‬هزینه و زمان تقویمی مورد نیاز برای برپائی‬
‫اپکا (گروهی ‪ 250‬امتیاز)‪.‬‬
‫محصول گروهی بخش پایانی تمرین یک (پس از حذف فعالیتهای مربوط به شالوده های سازمانی‬
‫(سازکا) ‪ -‬زنده ابزاری (زندکا) ) ورودی بخش اول تمرین دو است ‪ .‬ابتدا یک برآورد شهودی اجمالی از‬
‫توان و هزینه مورد نیاز برای انجام هر فعالیت باقیمانده این پروژه بدست آورید و با ورود در نرم افزار مدیریت‬
‫پروژه ‪ ،‬بکمک تقویم ها آنرا تبدیل به زمان تقویمی کنید‪.‬‬
‫راهنمائی ‪ :‬یک شکل انجام این بخش تمرین ‪ ،‬برآورد هزینه و زمان مورد نیاز ( در قالب نفر ‪ /‬ماه یا‬
‫نفر‪/‬ساعت کاری) برای تک تک فعالیتها است‪:‬‬
‫‪ ‬میتوانید برای هر فعالیت با توجه به تخصص های مورد نیاز انجام آن فعالیت به‬
‫کمک یک جدول مجری ‪ /‬مزد نفر‪/‬ساعت یا نفر‪/‬ماه رسم کنید ‪.‬‬
‫‪‬‬
‫با تخمین توان مورد نیاز انجام هر فعالیت بکمک این جداول و تجمیع برآورد های‬
‫پروژه ای هزینه و زمان کل پروژه را تخمین بزنید‪.‬واقعی کردن این مقادیر نیاز به‬
‫مطالعه و بحث گروهی دارد‪.‬‬
‫‪ ‬در محاسبه مزد کاری هزینه های سربار را هم لحاظ کنید(هزینه سربار بین ‪ 15‬تا‬
‫‪ 20‬درصد هزینه پروژه) ‪.‬‬
‫‪ ‬در تخمین زمان به محدودیتهای مشخص شده در تمرین اول (زمان شروع‬
‫و پایان و زمانهای نصب و راهاندازی و پایاندهی) توجه داشته باشید‪.‬‬
‫‪ ‬ساعات کاری از روز شنبه تا روز چهارشنبه از ساعت ‪ 8‬صبح تا ساعت ‪ 4‬بعد‬
‫از ظهر بوده و روزهای پنجشنبه و جمعه تعطیل اند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫بر این اساس باید تقویم کاری پروژه را تنظیم کنید و تعطیالت رسمی را‬
‫نیز در نظر بگیرید‪.‬‬
‫بخش دوم‪ :‬تخصیص منابع و واقعی سازی برآوردها بر اساس نیازها و امکانات ‪-‬‬
‫(‪ 400‬امتیاز‪ 100 :‬امتیاز فردی و ‪ 300‬امتیاز گروهی)‪:‬‬
‫‪ -1-2‬هر دانشجو جدولی پیشنهادی از افراد مفروضی‪ ،‬برای مدیریت و اجرای پروژه تهیه کند و در مقابل‬
‫نام هر نفر ‪ ،‬نقش پروژه ای ‪ ،‬ضریب کارائی (نسبت به فرد بهنجاری که در تخمین ها در نظر گرفته اید)و‬
‫تقویم کاری را برای تعداد کمینه چهار همکار درج نماید(کار انفرادی ‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -2-2‬سپس در گروه با استفاده از جداول فوق با فرض شروع تولید این سامانه از ‪ 22‬آذرماه سال‬
‫جاری(‪ )1394‬زمان تقویمی واقعی تولید این سامانه ‪ ،‬هزینه وزمانبندی آنرا بکمک نرم افزار مدیریت پروژه به‬
‫بهنگام کرده و برنامه خط مبنای جدید پروژه را بسازید (کار گروهی ‪ 300‬امتیازی)‪.‬‬
‫راهنمائی ‪ :‬پس از تعیین منابع پروژه با وارد کردن منابع و مشخصاتشان در نرمافزار مدیریت‬
‫پروژه ‪ ،‬آنها را به فعالیتها ‪ ،‬اختصاص دهید‪ .‬سپس بر اساس هزینه هر فعالیت‪ ،‬هزینه کل پروژه را‬
‫تخمین بزنید‪( .‬تمامی هزینهها باید به واحد ریال درج شوند بنابراین در صورت لزوم باید در‬
‫تنظیمات نرمافزار واحد پول را به ریال تغییر دهید) ‪ .‬برای تعیین هزینه کل در صورت لزوم میتوانید‬
‫انواع هزینهها یزیر را در نظر بگیرید‪:‬‬
‫‪ ‬هزینههای مربوط به منابع شامل هزینه بر واحد و هزینه بر ساعت (‪،)standard rate‬‬
‫هزینه اضافهکاری (‪ )overtime rate‬و هزینه به ازای هر بار استفاده (‪.)cost per use‬‬
‫‪ ‬هزینههای ثابتی که به برخی از فعالیتها اختصاص مییابد (در ‪ MS Project‬این‬
‫هزینهها به صورت منبع از نوع ‪ cost‬تعریف میشوند)‪.‬‬
‫‪ ‬هزینههای کلی که به کل پروژه مربوط است و نه یک فعالیت خاص مانند مالیات یا‬
‫هزینهای که برای مدیریت خطر کنار گذاشته میشود (در ‪ MS Project‬این هزینهها از‬
‫نوع ‪ budget cost‬هستند) ‪.‬‬
‫برای مشخص کردن انواع هزینهها میتوانید از تعرفه نظام صنفی رایانهای کشور‪ -‬که در وبگاه درس‬
‫موجود است ‪ -‬استفاده کنید‪ .‬سپس گزارش مناسبی که توزیع هزینه بین فعالیتها و هزینه کل‬
‫پروژه را نشان دهد را از بین گزارشهای نرمافزار ‪ MS Project‬انتخاب کرده و تصویری از این‬
‫گزارش تهیه کنید‪ .‬این تصویر را در پوشه حاوی تمرین قرار دهید‪.‬‬
‫بخش سوم ‪ :‬برنامه ریزی خطر پروژه ‪ ،‬شناسائی خطرات ‪ ،‬گزینش موارد خطر آفرین‬
‫ارزیابی کیفی و کمّی خطرات (‪ 500‬امتیاز‪ 200 :‬امتیاز فردی و ‪ 300‬امتیاز گروهی)‪.‬‬
‫برنامه ریزی خطر برای این پروژه ‪ ،‬بر اساس نمودارهای "فرآیندهای مدیریت خطر پروژه های فا" و در‬
‫"چارچوب کاری مدیریت خطر " (مندرج در کتاب درسی ) موضوع این بخش تمرین است ‪.‬‬
‫در این بخش ابتدا در گام برنامه ریزی خطر ‪ ،‬صورتی از اهداف پروژه را با نظر جمع و به شکل توافقی تعیین‬
‫کنید ‪.‬‬
‫‪ -1-3‬سپس هر عضو گروه براساس مدل کارائی سنجی ‪ ،‬سه ارزش اندازه پذیر (قابل سنجش) (‪)MOV‬‬
‫پروژه ای تعیین و برای هریک یک عامل کلیدی توفیق (‪ )CSF‬و به ازای هر عامل کلیدی توفیق یک شاخص‬
‫کلیدی کارائی (‪( )KPI‬ارزشهای زمانی‪،‬هزینه ای و کیفی بر اساس چارچوب فوق در اولویت هستند)‪ ،.‬تعیین‬
‫کنید ‪ .‬از شاخص های کلیدی کارائی حاصله صورتی اولویت دار تهیه و آنها را بعنوان اهداف پروژه در مرکز‬
‫چارچوب کاری مدیریت خطر این پروژه در نظر بگیرید(مراقب باشید در تعیین ارزشهای اندازه پذیر ‪ ،‬اهداف‬
‫پروژه را اشتباه نگیرید که اولی مورد نظر است)‪.‬با در نظر گرفتن ویژگیها و کاربردهای چارچوب کاری‬
‫مدیریت خطر از موارد الیه دوم (افراد ‪ ،‬قوانین ‪ ،‬فرآیندها ‪ ،‬عوامل محیطی ‪ ،‬فناوریها ‪ ،‬سازمان ‪ ،‬محصوالت و‬
‫سایرموارد) یک سبد کمینه سه تائی ‪ ،‬از عوامل انتخاب و هر عامل را به عنوان حوزه خطر سنجی‬
‫یادداشت کند‪ .‬توجه کنید هدف ما تعیین احتمال وقوع برای محاسبه میزان تاثیر بویژه در زمینه هزینه و زمان‬
‫اضافه شده (خطرات تهدید آفرین)یا کاهش یافته (خطرات فرصت ساز)است(کار انفرادی ‪ 200‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -2-3‬عوامل حوزه خطر سنجی که در بخش پیش به شکل انفرادی تهیه شده در جلسه گروهی تعیین‬
‫شده را به بحث بگذارید و عواملی داخلی و خارجی از گونه های شناخته ‪ ،‬شناخته – ناشناخته و ناشناخته –‬
‫ناشناخته را شناسائی کنید و صورتی اولویت دار از عوامل مولد خطر با اولویت بیشتر را تهیه کنید (گروهی‬
‫‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -3-3‬اعضای گروه براساس صورت خطر های اولویت دار شناسائی شده ‪ ،‬پس از بحث اقناعی در گروه زیر‬
‫مجموعه ای کمینه (به تعداد افراد گروه)از عوامل خطر آفرین بالقوه را انتخاب و در این بخش به ارزیابی‬
‫کیفی و کمی این خطرات به شکل فردی بپردازید ‪ .‬در هر مورد از روشهای ارزیابی کیفی و کمی خطرات‬
‫انتخاب شده و در حد امکان ازروشی غیرتکراری در گروه انتخاب کنید(کار انفرادی ‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -4-3‬نتایج فعالیتهای فردی را در گروه اصالح کنید و جدول خطرات ارزیابی کمی و کیفی شده نهائی شامل‬
‫احتمال وقوع و میزان تاثیر تعدادی خطر (به تعداد اعضای گروه) را برا ی بخش بعدی تمرین آماده کنید(کار‬
‫گروهی ‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬
‫بخش چهارم‪ :‬تدوین راهبردهای خطر و گزینش خطرا ت نظارت و پایش پذیر ‪ ،‬تدوین پاسخ به‬
‫خطرات منتخب ‪ ،‬بازبینی شبکه پروژه و تدوین شبکه بازبینی شده (‪ 500‬امتیاز‪ 100 :‬امتیاز فردی و ‪400‬‬
‫امتیاز گروهی)‬
‫‪ -1-4‬در گروه برای هر مورد خطر تحلیل شده ‪،‬راهبرد مناسب مواجهه باخطر (از مجموعه راهبردهای ‪:‬‬
‫پذیرش یا رد خطر ‪ ،‬اجتناب کامل از خطر ‪ ،‬کاهش احتمال یا تاثیر خطر در صورت وقوع و واگذار کردن خطر‬
‫) با نظر جمع تعیین و استدالل کنید(گروهی ‪ 200‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -2-4‬هر عضو گروه یک فعالیت خطر آفرین از مجموعه بخش قبل را انتخاب و برای نظارت و پایش‪،‬مواجهه‬
‫یا مقابله و پاسخگوئی به این خطرات برنامه ای با هزینه و زمان مشخص تعیین و اعالم نماید(کار انفرادی‬
‫‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪ -3-4‬برنامه های پاسخگوئی پیشنهادی اعضا را در گروه به بحث بگذارید و هر یک را با هزینه و زمان‬
‫توافقی نهائی و مصوب کرده و این مقادیر و فعالیتهای جبرانی احتمالی را در فعالیتهای پروژه درج کنید‪.‬شبکه‬
‫جدید فعالیتها را ایجاد و از طریق اصالح تعریف پروژه خط مبنای قبلی در نرم افزار درج کنید‪ .‬تعریف خط‬
‫مبنای قبلی و جدید از تحویل دادنی های این بخش هستند(کار گروهی ‪ 200‬امتیاز)‪.‬‬
‫‪--------------------------------------------------------------------‬‬‫بخش پنجم‪ :‬زمان بندی تحقق فرآورده های پروژه ‪ ،‬تعیین فرسنگ نماها وبودجه بندی‬
‫هزینه ها (‪ 250‬امتیاز‪ 50 :‬امتیاز فردی و ‪ 200‬امتیاز گروهی) ‪:‬‬
‫‪ -1-5‬فرآوردهای فعالیتهای پروژه (به غیر از مفروضات پروژه) را ‪ ،‬در دو گونه فرآورده های پروژه ای و‬
‫محصولی (هر یک سه مورد) ‪ ،‬متناسب با گام نهائی مسیر تولید آن ‪ ،‬مشخص کنید (انفرادی ‪ 50‬نمره)‪.‬‬
‫‪ -2-5‬نتایج گام قبلی را در گروه مطرح و با تصمیم جمعی ضمن تعیین نهائی فرآورده های پروژه ‪ ،‬فرسنگ‬
‫نما ها را در حد کمینه الزم تعیین و ضمن بیان دالیل این انتخابهای جمعی ‪ ،‬این تغییرات را در نرم افزار درج‬
‫کنید(گروهی ‪ 100‬نمره)‪.‬‬
‫‪ -3-5‬با توجه به هزینه و زمان برآورد شده فعالیتها و فرآورده های آنها در این بخش ‪ ،‬تحقق بودجه ای این‬
‫هزینه ها را با توجه به مفروضات مسئله به شکل اقساطی برآورد کرده و در محاسبات خود نشان دهید‪.‬‬
‫به این ترتیب ‪ ،‬خطر توقف یا تاخیر در انجام فعالیتها بعلت مضیقه های مالی به اندازه قابل تحملی کاهش‬
‫داده اید‪ .‬بررسی کنید چه میزان از این کارها را بکمک نرم افزار مدیریت پروژه میتوانید انجام دهید ‪ ،‬موارد‬
‫ممکن را انجام و گزارش کنید(گروهی ‪ 100‬نمره)‪.‬‬
‫بخش ششم‪ :‬تسطیح منابع ‪،‬تعیین مسیرهای بحرانی و درج خط مبنای نهائی پروژه در‬
‫نرم افزار مدیریت پروژه (‪ 300‬امتیاز‪ 100 :‬امتیاز فردی و ‪ 200‬امتیاز گروهی) ‪:‬‬
‫‪ -1-6‬هر فرد گروه با استفاده از امکانات تسطیح منابع (‪ )Resource Leveling‬نرم افزار مدیریت پروژه‬
‫این فعالیت را انجام داده و پس از انجام این فعالیت نسخه بهنگام شده تعریف پروژه را به همراه تشریح‬
‫مفهوم تسطیح منابع در مدیریت پروژه و کار انجام شده از این طریق بر این پروژه تشریح نموده و به عنوان‬
‫نتیجه انجام این بخش تمرین تحویل دهد(انفرادی ‪ 100‬نمره)‪.‬‬
‫‪ -2-6‬درگروه تسطیح ممکن و مناسب منابع را بر اساس پیشنهادات فردی انجام هید (در پروژه شما اگر‬
‫تخصیص بیش از حد منابع ‪ -resource over allocation -‬وجود دارد باید تسطیح منابع انجام‬
‫دهید)‪ .‬سپس مسیر یا مسیر های بحرانی پروژه را بکمک نرم افزار تعیین و تعریف جدید پروژه را تحویل‬
‫دهید( گروهی ‪100‬نمره)‪.‬‬
‫‪ -3-6‬افراد گروه برنامه خط مبنای نهائی پروژه را که خود ساخته اند در جلسه گروهی به بحث بگذارند و‬
‫بهترین نسخه فردی را برای گروه در تمرین بعدی انتخاب کرده و به عنوان نتیجه انجام این بخش تمرین‬
‫تحویل دهند(گروهی ‪ 100‬امتیاز)‪.‬‬