‫‪ -2‬مقدمه‬
‫برنامه كسب وكار‪ ،‬كاوش ابعاد تجاري كسبوكار و مدلسازي آن با هدف آيندهنگاري سود حاصله و كسب اطمينان از‬
‫صرفههاي اقتصادي انجام فعاليتهاي تجاري است‪ .‬مفروضات اين برنامه شامل نوع نگرش برنامه كسبوكار به مفهوم سود‬
‫(با شمول آن بر همه منافع ملموس و ناملموس‪ ،‬صريح و ضمني و موقت و مستمر)‪ ،‬به عنوان شاخصي كليدي‪ ،‬مهم و‬
‫راهبردي است‪ .‬در برنامه كسبوكار شتات (شركت تجارت الكترونيكي تات)‪ ،‬مفهوم سود پايدار در الگوئي عملگرا با تكيه‬
‫بر بهترين تجارب موجود‪ ،‬فرضي اصلي و پايهاي است‪ .‬مصداق عيني مفهوم پايدار‪ ،‬امروزه در برنامههاي شركت چيني‬
‫"براد"‪ 1‬نمايان ميشود كه در جريان برگزاري بازيهاي آسيائي كوانگچو هتلي پانزده طبقه را طي شش روز برپا نمود‪.‬‬
‫آموخته هاي فعاليتي اين شركت در كيفيت اجراي فرآيندها كم نظير است‪ .‬تنها دقت در فيلم نمايشي موجود از برپائي‬
‫اين هتل كه نمايانگر صف بهم پيوسته در حال حركت كاميونهاي تخليه قطعات پيش ساخته است؛ نمايانگر ابعاد‬
‫اعجابآميز دقت در برنامه ريزي و مديريت برپائي اين هتل است‪ .‬اين سطح مديريتي به استناد سندهاي راهبردي‪ ،‬سود‬
‫پايدار را براي خود اينگونه تعريف ميكند‪ :‬مستمر‪ ،‬پيوسته‪ ،‬روبه گسترش و سپس محسوس‪ .‬اين پايداري هم چنين در‬
‫عين رعايت الزامات فناوري سبز (شامل رعايت مالحظات زيست محيطي و آدابداني در اجرا) به شكل همه جانبه در‬
‫فعاليتهاست‪.‬‬
‫"براد" خود را "بنگاهي اجتماعي"‪ 2‬مي داند كه به عكس بنگاه معمولي كه در پي بيشترين سود است و بنگاه عامالمنفعه‬
‫كه قسمتي از سود خود را به جامعه برميگرداند؛ در پي منتفع كردن جامعه است؛ چشمانداز بنگاهي "براد" در شكل ‪۳‬‬
‫مويد اين اهداف است‪ .‬چرخه فعاليتي "براد" هم درقالب شكل زير اهداف مذكور را نشان مي دهد‪.‬‬
‫براي مشتريان‬
‫راحت‪ ،‬مقرون به صرفه‪،‬‬
‫سالم و كم مصرف‬
‫براي بنگاه‬
‫براي جامعه‬
‫نام نيك‬
‫حفظ منابع‬
‫سود پايدار‬
‫حفاظت از آب و‬
‫هوا‬
‫‪- Broad‬‬
‫‪- Social Cassation‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫شكل ‪ -2‬چرخه فعاليتي "براد"‬
‫كمالگرائي شخصي‬
‫به محيط زيست‬
‫آسيب زند‬
‫آنچه انجام‬
‫نمي دهيم‬
‫"براد" را به عنوان يك بنگاه اجتماعي‬
‫فقط توليد‬
‫محصوالتي كه جامعه‬
‫مي كنيم‬
‫بيشترين نياز را به‬
‫آنها دارد‬
‫كه با تمام وجود در پي منتفع كردن‬
‫جامعه است‪ ،‬بسازيم‬
‫به عمل غيراخالقي‬
‫آنچه انجام‬
‫بدست‬
‫از دست‬
‫فقط توليد‬
‫آنچه ديگران‬
‫منجر شود‬
‫نميدهيم‬
‫ميآوريم‬
‫ميدهيم‬
‫ميكنيم‬
‫نميتوانند توليد‬
‫سعادت پايدار‬
‫سود‬
‫بلند مدت‬
‫كوتاه مدت‬
‫كنند‬
‫شكل ‪ -۳‬چشم انداز بنگاهي "براد"‬
‫"براد" كه فعاليت خود را به عنوان شركت سازنده ابزار تهويه آغاز كرده طي ‪ 22‬سال به چنين جايگاهي در حوزه ديگر‬
‫رسيده و در سال ‪ 2009‬شعار ساخت ساختمان هاي پربازده و كم مصرف را در ادامه اهداف فعاليتي و قبلي خود مطرح‬
‫كردهاست؛ اهدافي كه ميگفت‪" :‬هرچند دستگاه تهويه كمتر بفروشيم؛ مؤفقتريم" و بنابراين با حركت به سمت توليد‬
‫خانه هاي پايدار پس از دو تجربه مؤفق در نمايشگاه جهاني چين در سال ‪ 2009‬غرفه هفت طبقه شركت خود را طي يك‬
‫روز ساخت‪ .‬چهارمين تجربه "براد" ساخت هتلي ‪ 15‬طبقه در يك هفته براي همين نمايشگاه با ظرفيت ‪ 800‬نفر بود‪.‬‬
‫پنجمين تجربه براي بازيهاي آسيايي گوانگچو در شهر چانگ در جنوب شرقي چين ساخت هتلي ‪ 15‬طبقه در شش‬
‫روز بود‪ .‬قيمت ساخت اين ساختمان با اين روش تنها ‪ 20‬درصد بيش از روش سنتي با ضمانت پنجاه سال عمر مفيد‪،‬‬
‫قدرت تحمل ‪ 9‬ريشتري زلزله (هزار بار قوي تر از زلزله هائيتي) با استفاده از "فناوري ساخت پيمانهبندي شده"‪ ۳‬بود‪.‬‬
‫نود و سه درصد ساخت در كارخانه ساخت قطعات پيش ساخته و هفت درصد در زمان نصب صورت گرفت‪ .‬اين ميزان در‬
‫شركت هاي غربي حداقل چهل درصد است‪ .‬ارتفاع اين ساختمان بيش از ‪ 40‬متر‪ ،‬مساحت هرطبقه آن بيش از ‪610‬‬
‫‪- Modelasigation Contrition Technology‬‬
‫‪3‬‬
‫مترمربع‪ ،‬توليد زباله ده درصد روش سنتي‪ ،‬پنجرهها سه جداره با وزن ‪ 250‬كيلوگرم در مترمربع و (تركيب فلز و بتن) و‬
‫شش برابر سبكتر از ساختمانهاي معمولي‪ ،‬تجهيز و جمعآوري كارگاه يك روزه صورت گرفت‪ .‬هرچند طراحي و‬
‫پيريزي و زيرسازي هتل چند ماه قبل و زودتر انجام شده بود‪ .‬كل زمان صرف شده براي ساخت هتل ‪ 1۳6‬ساعت شامل‬
‫‪ 46‬ساعت احداث بناي كلي و ‪ 72‬ساعت نازك كاري بود‪ .‬دويست كارگر با دويست وسيله نقليه طي ده روز مصالح پيش‬
‫ساخته را به محل ساختمان حمل كردند و هيچ كارگري آسيب نديد‪ .‬اهداف ده ساله "براد" به شرح زير است‪:‬‬
‫‪ -2010‬سرمايهگذاري مشترك و توليد ‪ 20‬ميليون متر مربع قطعه پيش ساخته در سال‬
‫‪ -2015‬سرمايهگذاري مشترك و توليد ‪ 200‬ميليون متر مربع قطعه پيش ساخته در سال‬
‫‪ -2020‬سرمايهگذاري مشترك و توليد ‪ 700‬ميليون متر مربع قطعه پيش ساخته در سال‬
‫هدف بلند مدت‪ :‬كاهش دياكسيدكربن در هوا به ميزان ‪ 400‬ميليون تن در سال‪ .‬تجربه "براد" نشان ميدهد تحقق‬
‫سود پايدار سطح نويني از فناوري مديريت را ميطلبد كه در فضاي نامتعين كسبوكاري به شكل تركيبي از دو الگوي‬
‫مديريت فازي و برنامهريزي كوانتومي ميتوان به عنوان تركيب مكمل از آن ياد كرد‪ .‬از اين دو الگو در تدوين دو سند‬
‫راهبردي شتات (گزارش امكانسنجي و سندكسبوكار) نيز بهره گرفته شده است كه مدلهاي وزني امكانسنجي‬
‫فعاليتي و سناريوهاي برنامه مالي (در سه الگوي بلندپروازانه‪ ،‬محافظهكارانه و متعادل) با بهرهگيري از الگوهاي مديريت‬
‫فازي انجام شده و در پيوند اين دو سند (امكانسنجي برپائي براي استخراج فعاليتهاي ممكن و تدوين برنامه كسبوكار‬
‫با تركيب زمينههاي فعاليتي) از روشهاي برنامهريزي كوانتومي بهره گرفته شده است‪.‬‬
‫روش هاي علمي مديريت كالسيك برگرفته از رياضيات قطعي و نظامهاي دو ارزشي است‪ .‬اما مديريت فازي‪ 4‬با بهرهگيري‬
‫از نظريه سامانههاي فازي‪ ،‬رويكردي نوين براي حل مشكالت و پاسخ به ابهامات مطروحه در سامانههاي مديريت است‪ .‬در‬
‫مديريت فازي‪ ،‬به كمك منطق و اندازههاي فازي‪ ،‬ميتوان پارامترهائي از قبيل دانش‪ ،‬تجربه‪ ،‬قضاوت و تصميمگيري را‬
‫وارد مدلهاي مديريتي نمود و ضمن ايجاد انعطاف‪ ،‬تصويري خاكستري از جهان خاكستري ارائه نمود‪ .‬مفهوم ساده درجه‬
‫عضويت در مجموعه هاي فازي كه وجه اثباتي يا سلبي درجه عضويت در مجموعههاي عادي در قالب نظام دو ارزشي را‬
‫ندارد؛ مشخصههاي علم مديريت فازي را شكل ميدهد يعني‪:‬‬
‫‪ ‬ضرايب و شرايط واقعي محدوديتها كه به صورت شهودي توسط خبرگان تعيين ميگردد؛ به آساني و‬
‫انعطاف بوسيله توابع عضويت بازنمائيشده و با روش رياضي حل ميگردند‪.‬‬
‫‪ -1‬عادل آذر‪ ،‬حجت فرحي‪" ،‬علم مديريت فازي"‪ ،‬مركز مطالعات مديريت و بهره وري ايران‪ ،‬نشر جامعه‪.1۳81 ،‬‬
‫‪ ‬استنتاجات خبرگي در مدل فازي با قيود فازي بر مبناي درجه عضويت به زبان طبيعي در قالب صفات و‬
‫قيودي نظير‪ :‬خيلي‪ ،‬كم‪ ،‬مقداري و تقريباً‪ ،‬قابل نمايش و استدالل است‪.‬‬
‫‪ ‬به جاي محدود كردن جوابهاي مسئله به يك پاسخ‪ ،‬دامنه پاسخهاي محتمل در حد پائين و باالي‬
‫پاسخهاي ممكن به راهحلهاي كاربردي منجر ميشود‪.‬‬
‫مكمل مديريت فازي در الگوهاي پسامدرن‪ ،‬برنامهريزي كوانتومي است‪ .‬در اين الگوي برنامهريزي‪ ،‬هفت ايده اصلي نظريه‬
‫كوانتوم (دوگانگي ذره و موج‪ ،‬اصل عدم قطعيت‪ ،‬تأثير مشاهده بر واقعيت‪ ،‬خطاي ادراك زمان و مكان‪ ،‬ايده جهانهاي‬
‫متعدد‪ ،‬نظريه ميدان واحد و هم ارزي ماده و انرژي) در حوزههاي گوناگون مديريت بكار گرفته ميشود‪ .‬برنامهريزان‬
‫كوانتومي از اصل دوگانگي ذره و موج بهره ميگيرند و تفكر صحيح را فراتر از دوگانگي‪ ،‬بطور خالقانه بكار ميبرند‪.‬‬
‫قالبهاي ذهني دوگانه و نگاه سادهانگارانه صفر و يكي و تحليلهاي اين يا آن را‪ ،‬تبديل به هم اين و هم آن‪ ،‬ميكنند‪.‬‬
‫اصل عدم قطعيت آنها را به اين نتيجه ميرساند كه اگر بر محتواي تفكر‪ ،‬تمركز كنيم‪ ،‬جهت آن را از دست ميدهيم‪.‬‬
‫مشاهده ما بر آنچه مشاهده ميكنيم تأثيرگذار و برداشتهاي كنوني ما در شكلگيري آينده موثر است‪ .‬خطاهاي ادراك‬
‫زمان و مكان‪ ،‬باور داشتن توالي پديدهها و باقي ماندن و اصرار بر آنها را خطا ميشمرد و به ظهور غيرمنتظره رويدادها و‬
‫تاثير فناوريها و ابداعات در محيط متغير كسبوكار اشاره ميكند‪ .‬ايده جهانهاي متعدد در فيزيك كوانتوم به تفكر‬
‫منشوري در مديريت كوانتومي منجر ميشود و تأكيد ميكند كه درست است كه محدود كردن دايره تمركز‪ ،‬درك آنچه‬
‫را موجود است؛ آسان ميسازد‪ .‬اما به نوعي سادهسازي بيش از حد ميانجامد كه تفكر خالقانه را متوقف ميسازد‪ .‬پس‬
‫براي باز كردن فضا در فرآيندهاي برنامهريزي‪ ،‬بايد حتي به ايدههاي به ظاهر كوچك و بياهميت توجه شود‪ .‬براي ديدن‬
‫رويدادها از منظرهاي گوناگون‪ ،‬بايد احتماالت متعدد را در نظر گرفت‪ .‬در نهايت دستاورد بزرگ برنامهريزي كوانتومي به‬
‫عنوان يك بينش‪ ،‬برنامهريزي جستجو در اليههاي زيرين پنهان سازمان‪ ،‬فراتر از صورتهاي سود و زيان‪ ،‬دارائيهاي‬
‫فيزيكي و حتي "سرمايههاي فكري"‪ 5‬است‪ .‬سازمان در حركت پيشروانه خود‪ ،‬همه اين موارد را ميتواند محقق كند‪ .‬در‬
‫عين حال با تطبيق اصل همارزي جرم و انرژي‪ ،‬در نگاه كوانتومي ميتوان استنتاج كرد كه سازمان به منزله يك سامانه‬
‫انرژي عبارت از حاصل ضرب دارائيهاي بهرهور و ايدههاي اخالقي متناسب با ارزشهاي مردمي است كه خدمت يا‬
‫محصول به آنها ارائه ميشود‪ .‬برنامهريزي كوانتومي رهائي از تفكر بسته مديريتي مبتني بر قطعيتهاي مفروض‬
‫غيرواقعي است‪.‬‬
‫‪- IC: Intellectual Capital‬‬
‫‪5‬‬