‫تمرین های سری دوم درس پردازش گفتار‬
‫سال تحصیلی ‪59 - 59‬‬
‫تمرین های تئوری‪:‬‬
‫‪ )1‬دنباله واجی جمله زیر را در سطح واج‪ ،‬دو واج و سه واج بنویسید‪( .‬جهت یکسان بودن علائم مورد استفاده‬
‫برای واجنویسی‪ ،‬لطفا از علائم واجی فایل " علائم واجی برای زبان فارسی " استفاده نمایید‪).‬‬
‫طرح برجام در مجلس توسط نمایندگان به تصویب رسید‪.‬‬
‫‪ )2‬تفاوت بین واجهای هر دسته را با توجه به اسپکتروگرام هر واج بیان کنید‪.‬‬
‫‪ /t/ ‬و ‪/d/‬‬
‫هر دو واج دارای قسمتهای ‪ stop‬و ‪ release‬هستند واج ‪ /t/‬چون بیصدا است در قسمت ‪stop‬‬
‫اثری از فرکانس پیچ ندارد‪ ،‬برعکس واج ‪ /d/‬و همچنین قسمت ‪ release‬واج ‪ /t/‬به دلیل نویزی‬
‫بودن تقریبا در تمام فرکانسها به یک صورت است و مدادی پهنتر و پررنگتر دارد‪ .‬واج ‪ /d/‬به دلیل‬
‫صدادار بودن در فرکانسهای پایین انرژی بیشتری دارد‪.‬‬
‫‪ /s/ ‬و ‪ /z/‬و ‪ /ʃ/‬و ‪/ʒ/‬‬
‫‪ /m/ ‬و ‪/n/‬‬
‫هردو واج واجهای ‪ nasal‬هستند و یکی از ویژگیهای واجهای ‪ nasal‬این است که فرمنتها به صورت‬
‫کمرنگ در آنها دیده میشود‪ .‬به خاطر اینکه واج ‪ ، /m/‬واج دولبی است و واج ‪ ، /n/‬واج دندانی‬
‫است‪ ،‬با توجه به واج بعدی کلمه این فرمنتها به گونهی متفاوتی در دو واج ‪ /m/‬و ‪ /n/‬تغییر‬
‫میکنند ‪ .‬ولی عموما تغییر فرمنتها به صورت نشان داده شده در شکل زیر برای دو کلمه ‪dimmer‬‬
‫و ‪ dinner‬است‪( .‬همه فرمنتها برای واج ‪ /m/‬به سمت پایین میل میکنند ولی برای واج ‪ /n/‬فقط‬
‫فرمنت دوم به سمت پایین میل میکند‪).‬‬
‫توجه‪ :‬میتوانید از نرمافزار ‪ praat‬برای تولید اسپکتروگرام هر واج استفاده نمایید‪ .‬نیاز به اضافه کردن‬
‫اسپکتروگرام به جواب تمرین نیست‪ .‬برای نوشتن واجها از استاندارد ‪ IPA‬استفاده شده است‪.‬‬
‫‪( )3‬اختیاری) خاصیت هریک از واج ها را به طور خلاصه با توجه به اسپکتروگرام هر واج در جدولی نشان‬
‫دهید‪.‬‬
‫‪ )9‬در اسپکتروگرامهای زیر ابتدا مرز واجها را مشخص کنید‪ .‬سپس برای هرکدام از قطعات حداکثر دو واج‬
‫حدس بزنید‪ .‬در نهایت کلمه معادل هر اسپکتروگرام را بنویسید‪.‬‬
‫اسپکتروگرام اول (کلمه فارسی)‪:‬‬
‫آسایش‬
‫اسپکتروگرام دوم (کلمه فارسی)‪:‬‬
‫خندوانه‬
‫اسپکتروگرام سوم (کلمه انگلیسی که در فارسی هم استفاده میشود‪:).‬‬
‫موبایل‬
‫تمرین های برنامه نویسی‪:‬‬
‫در این بخش قصد داریم برنامهای بنویسیم که واکهها را در یک کلمه تعیین نماید‪.‬‬
‫‪.i‬‬
‫برنامه ای بنویسید که با گرفتن یک فایل با فرمت ‪ *.wav‬از ورودی محدودهی زمانی واکهها را‬
‫مشخص نماید‪ .‬این کار را میتوانید با استفاده از ویژگیهای انرژی سیگنال واکهها انجام دهید‪.‬‬
‫‪.ii‬‬
‫در ادامه برنامهای بنویسید که با ترسیم لگاریتم ‪ power spectrum‬برحسب ‪ frequency‬در هر‬
‫محدوده زمانی واکه مورد نظر‪ ،‬محل قرارگیری فرمنتهای با اهمیت را مشخص نماید و سپس تعیین‬
‫نمای د که هر محدوده زمانی متعلق به چه واجی میباشد‪.‬‬
‫توجه‪ :‬برنامه خود را بر روی فایل ‪ Asemoon.wav‬اجرا کنید‪.‬‬
‫راهنمایی‪ :‬بعد از پیدا نمودن محدودهی هر واج پنجرهای گاوس ین به مرکز آن محدوده در نظر بگیرید و‬
‫اسپکتروم را در آن محدوده به دست آورید‪ .‬توجه نمایید که طول پنجره نباید بسیار زیاد و یا بسیار کم‬
‫باشد‪ .‬سعی کنید طول پنجره را طوری تعیین کنید که بتوانید فرمنتها را به وضوح در نمودار به دست‬
‫آمده مشاهده کنید‪( .‬هر فرمنت را میتوانید به صورت یک قله در نمودار مشاهده کنید‪).‬‬