‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺪا‬
‫ﺗﺨﺼﻴﺺ ‪ IP‬در ﺷﺒﻜﻪ‬
‫ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎ و ﻣﺴﻴﺮﻳﺎﺑﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪ داراي ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ آدرس ‪ IP‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭼﻨﺪ دﻫﺔ ﮔﺬﺷﺘﻪ‪IP ،‬ﻫﺎ ﺑﻪ ‪ 5‬ﻛﻼس ﻣﺠﺰا ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﺷﺪه و ﺑﺮاي ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ﺑﺎزة ‪ IP‬ﻣﺠﺒﻮر ﺑﻮدﻳﺪ اﺑﺘﺪا ﻛﻼس ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را اﻧﺘﺨﺎب و ﺳﭙﺲ اﻗﺪام ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻞ ﻛﻼس ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺷﻜﻞ زﻳﺮ‬
‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي آدرﺳﻬﺎي ‪ IP‬ﺑﻪ ‪ 5‬ﻛﻼس ‪ D ،C ،B ،A‬و ‪ E‬را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺎ آدرﺳﻬﺎي ‪ IP‬ﻛﻼس ‪ D‬و ‪ E‬ﻛﺎري ﻧﺪارﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻮن اوﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺧﺎص )‪ (Multicasting‬اﺳﺖ و دوﻣﻲ‬
‫رزرو ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻼس ‪ A‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﻳﻦ ﻛﻼس ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ‪ IP‬ﻛﻼس ‪ A‬ﻳﻚ ﻋﺪد ‪ 8‬ﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬و از ‪ 24‬ﺑﻴﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮاي ‪ IP‬دﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪﺗﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻛﻼس ‪ A‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪ 70‬را ﺧﺮﻳﺪهاﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎزة ‪:IP‬‬
‫‪70.0.0.0 – 70.255.255.255.255‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺎزه ﺷﺎﻣﻞ ‪) 224‬ﺣﺪود ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻴﻮن( آدرس ‪ IP‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻼس ‪ B‬ﻛﻼﺳﻲ ﺑﺎ اﻧﺪازة ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ‪ IP‬ﻛﻼس ‪ B‬ﻳﻚ ﻋﺪد ‪ 16‬ﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪،‬‬
‫و از ‪ 16‬ﺑﻴﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮاي ‪ IP‬دﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪﺗﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻛﻼس ‪ B‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ‬
‫‪ 180.65‬را ﺧﺮﻳﺪهاﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎزة ‪:IP‬‬
‫‪180.65.0.0 – 180.65.255.255‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺎزه ﺷﺎﻣﻞ ‪) 216‬ﺣﺪود ‪ 65‬ﻫﺰار( آدرس ‪ IP‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻛﻼس ‪ C‬ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ ﻛﻼس ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ‪ IP‬ﻛﻼس ‪ C‬ﻳﻚ ﻋﺪد ‪ 24‬ﺑﻴﺘﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ ،‬و از ‪ 8‬ﺑﻴﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﺮاي ‪ IP‬دﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪﺗﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﺷﻤﺎ ﻛﻼس ‪ C‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪ 206.35.47‬را ﺧﺮﻳﺪهاﻳﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎزة ‪:IP‬‬
‫‪206.35.47.0 – 206.35.47.255‬‬
‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ اﻳﻦ ﺑﺎزه ﺷﺎﻣﻞ ‪ (256) 28‬آدرس ‪ IP‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﮕﺎه اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻧﻮع آدرس دﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي آدرس ﻫﺪر ﻣﻲرود‪ .‬ﻣﺜﻼً ﺷﺮﻛﺘﻲ را ﺗﺼﻮر ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬
‫‪ 100‬ﻫﺰار ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺮاي ﺗﺨﺼﻴﺺ ‪ IP‬ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﻫﺎﻳﺶ ﻳﻚ ﻛﻼس ‪ A‬ﺑﺨﺮد‪ ،‬ﭼﻮن ﻛﻼس ‪ B‬ﺑﺎ ﺣﺪود ‪65‬‬
‫ﻫﺰار آدرس ‪ IP‬ﺑﺮاي آدرسدﻫﻲ ‪ 100‬ﻫﺰار ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﻛﻼس ‪ A‬ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺪوداً ‪ 16‬ﻣﻴﻠﻴﻮن آدرس اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر‬
‫ﻓﺮاﺗﺮ از ﻧﻴﺎز ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺑﺮاي ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻞ ﻓﻮق روﺷﻬﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻻزم را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻧﻴﺎورد‪ .‬ﺗﺎ اﻳﻨﻜﻪ در ﺳﺎل ‪1993‬‬
‫روﺷﻲ اراﺋﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت آدرسدﻫﻲ داراي ﻛﻼس )‪ (classful‬را ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻛﺮد‪ :‬روش آدرسدﻫﻲ ﺑﺪون ﻛﻼس‬
‫)‪ ،Classless Inter-Domain Routing‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺨﻔﻒ آن را ‪ 2CIDR‬ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪CIDR‬‬
‫اﻳﻦ روش ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ آن را دارد ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﻠﻮك از آدرﺳﻬﺎي ‪ IP‬را در اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺸﺘﺮي ﻗﺮار دﻫﺪ‪ .‬ﺑﻠﻮﻛﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ‪A.B.C.D/N‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼً ‪140.225.30.0/23‬‬
‫‪ A.B.C.D‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪة آدرس ﺷﺒﻜﻪ و ‪ N‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪة اﻧﺪازة آن )ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺑﻴﺖ( اﺳﺖ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ آدرﺳﻬﺎي ‪ IPv4‬ﻫﻤﮕﻲ‬
‫‪ 32‬ﺑﻴﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ N ،‬ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 32‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻓﻬﻢ ‪ CIDR‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ آن را ﺑﺎ آدرسدﻫﻲ داراي ﻛﻼس ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ‪:‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ آدرس ﻛﻼس ‪ A‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ‪ 70‬را ﺧﺮﻳﺪهاﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪ CIDR‬ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪70.0.0.0/8‬‬
‫‪ /8‬در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻮق ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 8‬ﺑﻴﺖ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻘﺪار آن ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ(‪ ،‬و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻴﺘﻬﺎ را‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن آدرس ‪ 70.12.25.3‬را ﻧﺴﺒﺖ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ‪ 8‬ﺑﻴﺖ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ اﻳﻦ‬
‫آدرس )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (70‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﺘﺴﺎب آدرس ‪ 71.12.25.3‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺠﺎز ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ‪ 8‬ﺑﻴﺖ‬
‫اول اﻳﻦ آدرس )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (71‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (70‬ﺗﻔﺎوت دارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ آدرس ﻛﻼس ‪ B‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ‪ 180.65‬را ﺧﺮﻳﺪهاﻳﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪ CIDR‬ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬
‫‪180.65.0.0/16‬‬
‫‪ /16‬در ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻓﻮق ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 16‬ﺑﻴﺖ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﻨﺪة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎﺳﺖ )ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻘﺪار آن ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ(‪ ،‬و ﺳﺎﻳﺮ‬
‫ﺑﻴﺘﻬﺎ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮد ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻫﻴﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼً ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن آدرس ‪ 180.65.25.3‬را ﻧﺴﺒﺖ دﻫﻴﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ‪ 16‬ﺑﻴﺖ ﺳﻤﺖ‬
‫ﭼﭗ اﻳﻦ آدرس )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (180.65‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ ﻳﻜﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ اﻧﺘﺴﺎب آدرس ‪ 180.60.25.3‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﺒﻜﻪ ﻣﺠﺎز‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ‪ 16‬ﺑﻴﺖ اول اﻳﻦ آدرس )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (180.60‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ﺷﻤﺎ )ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺪد ‪ (180.65‬ﺗﻔﺎوت دارد‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻔﻬﻮم ‪ CIDR‬را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺗﻮان آدرﺳﻬﺎي داراي ﻛﻼس را در‬
‫ﻳﻚ ﺟﺪول ﺑﺎ ‪ CIDR‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ 1‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﺮﻳﺪ ﻳﻚ ﻛﻼس ‪ ،A‬دو ﻛﻼس ‪ B‬ﺑﺨﺮد!‬
‫‪ 2‬ﺗﻠﻔﻆ ﻛﻨﻴﺪ‪» :‬ﺳﺎﻳﺪر« ﻳﺎ »ﺳﻴﺪر«‬
‫‪CIDR‬‬
‫ﺗﺎ‬
‫از‬
‫‪127.0.0.0/8‬‬
‫‪192.1.0.0/16‬‬
‫‪223.1.1.0/24‬‬
‫‪1.0.0.0/8‬‬
‫‪128.1.0.0/16‬‬
‫‪192.1.1.0/24‬‬
‫ﻧﻮع ﻛﻼس‬
‫‪A‬‬
‫‪B‬‬
‫‪C‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﮔﺮ آدرﺳﻬﺎ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ‪ A.B.C.D/N‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻴﻢ‪ ،‬در ﻣﺪل داراي ﻛﻼس ‪ N‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ‪ 16 ،8‬ﻳﺎ ‪ 24‬ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﺣﺎل آﻧﻜﻪ در ﻣﺪل ‪ CIDR‬ﻣﻲﺗﻮان ‪ N‬را ﻫﺮ ﻋﺪدي )ﺑﻴﻦ ‪ 1‬ﺗﺎ ‪ 3 (31‬اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺪل ‪ CIDR‬ﺑﺴﻴﺎر اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮﺗﺮ از ﻣﺪل‬
‫ﻗﺒﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﺛﺒﺎت ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ آدرس ‪ A.B.C.D/N‬داراي ‪ 232− N‬آدرس اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﺜﺎل ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ‬
‫‪ 100‬ﻫﺰار ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﺎز ﮔﺮدﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻛﺎﻓﻴﺴﺖ آدرﺳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ A.B.C.D/15‬را ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﺘﺮي ‪IP‬‬
‫ﻫﺪر ﻣﻲرود ) ‪ ، 232−15 = 217 = 131072‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺪود ‪ 30‬ﻫﺰار ‪ IP‬ﻫﺪر ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ‪ IP‬ﻫﺪر ﺷﺪه در ﻣﺪل ﻗﺒﻠﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺰرﮔﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻤﺮﻳﻦ )ﺑﺮاي ﺧﻮدﺗﺎن(‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ N‬ﺑﺮاي آدرسدﻫﻲ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي زﻳﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 5‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 50‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 500‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 5,000‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 50,000‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 500,000‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ 5,000,000‬ﻣﻴﺰﺑﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ‪ IP‬ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاﺑﺮ ‪ K‬ﺑﺎﺷﺪ‪ N ،‬از ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد )ﭼﺮا؟(‬
‫‪4‬‬
‫⎥⎤ ‪N = 32 − ⎡⎢log2 K‬‬
‫ﻣﺎﺳﻚ ﮔﺬاري‪ 5‬و زﻳﺮ ﺷﺒﻜﻪ‬
‫‪6‬‬
‫اﮔﺮﭼﻪ ﻣﺪل ‪ CIDR‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ از ﻫﺪر رﻓﺘﻦ ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ‪ IP‬ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﻛﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﺪل ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﻮﺑﺔ ﺧﻮد ﺗﻌﺪادي ‪ IP‬را ﻫﺪر‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ )و دﻻﻳﻠﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در درس ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ( ﻣﺪل ﺟﺪﻳﺪي اﻳﺠﺎد ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺗﻌﻴﻴﻦ دﻗﻴﻘﺘﺮ اﻧﺪازة ﺷﺒﻜﻪ )و اﻧﺪازة‬
‫زﻳﺮﺷﺒﻜﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺒﻜﺔ ﻛﻮﭼﻜﻲ در دل ﺷﺒﻜﺔ اﺻﻠﻲ( ﻣﺎ را ﻳﺎري ﻣﻲﻛﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺪل ﻣﺎﺳﻚ ﮔﺬاري ﻧﺎم دارد‪.‬‬
‫‪ 3‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ 0‬ﻳﺎ ‪ 32‬ﺑﺮاي ‪ N‬ﺑﻲﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ )ﭼﺮا؟(‬
‫‪ 4‬در درس ﺷﺒﻜﻪ ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺧﻮاﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻓﺮﻣﻮل ﺑﻪ دﻻﻳﻠﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ آن را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ اﺻﻼح ﻛﺮد‪:‬‬
‫⎥⎤ )‪N = 32 − ⎡⎢log2 (K + 2‬‬
‫‪masking‬‬
‫‪subnet‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫ﻣﺎﺳﻚ در ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم وﺳﻴﻠﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﺌﻲ را ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﺳﻜﻬﺎي ‪ IP‬اﻋﺪادي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎﻳﻲ از آدرس ‪ IP‬را‬
‫ﻣﻲﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ آﻳﺎ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎ آﻧﭽﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫اﺟﺎزه دﻫﻴﺪ ﻣﺜﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻠﻲ را ﻣﺠﺪداً ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺎﺳﻚ و زﻳﺮ ﺷﻴﻜﻪ‪.‬‬
‫ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ آدرس ‪ 70.0.0.0/8‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬آدرﺳﻬﺎي ‪ 70.2.5.6 ،70.1.1.1‬و ‪ 70.3.4.2‬ﻫﻤﮕﻲ در اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫وﺟﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﻳﻦ آدرﺳﻬﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ ‪ 8‬ﺑﻴﺖ اول ﻫﻤﮕﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ‪ 70‬ﺷﺮوع ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻳﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺎﺳﻜﻲ اﺑﺪاع ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ‪ 8‬ﺑﻴﺖ اول‬
‫‪ ،IP‬ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻴﺘﻬﺎي آن را ﺑﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ آﻳﺎ ‪ 8‬ﺑﻴﺖ اول آن ‪ IP‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 70‬اﺳﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ )ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ دارﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﺔ ‪ C‬ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﺪ‪ .‬ﭼﻪ ﻃﻮر‬
‫اﻳﻦ ﻛﺎر را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻴﺪ؟(‬
‫روﺷﻲ ﻛﻪ در ﻋﻤﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻋﻤﻠﮕﺮ ‪ AND‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻋﻤﻠﮕﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﺪول زﻳﺮ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬
‫‪a AND b‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫‪a‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪b‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫ﺣﺎل دو ﻣﻘﺪار زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ )ﻣﻘﺎدﻳﺮ در ﻣﺒﻨﺎي ‪ 10‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪهاﻧﺪ(‪:‬‬
‫‪mask = 255.0.0.0‬‬
‫‪subnet = 70.0.0.0‬‬
‫اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ زﻳﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﻳﻚ آدرس ‪ IP‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﺒﻜﺔ ﻓﻮق ﻫﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪:‬‬
‫)‪if ((IP & mask)==subnet‬‬
‫;)"‪printf("Yes‬‬
‫‪else‬‬
‫;)"‪printf("No‬‬
‫ﻣﺜﻼً آدرس ‪ 70.2.5.6‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ AND .‬اﻳﻦ ‪ IP‬ﺑﺎ ‪ mask‬داده ﺷﺪه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ،70.0.0.0‬ﻛﻪ ﭼﻮن اﻳﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫ﻣﺴﺎوي ‪ subnet‬اﺳﺖ ﭘﺲ اﻳﻦ ‪ IP‬ﺑﻪ ﺷﺒﻜﺔ ‪ 70.0.0.0/8‬ﺗﻌﻠﻖ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻜﺲ‪ ،‬آدرس ‪ 71.1.2.4‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﺒﻜﻪ ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﻮن‬
‫‪ AND‬اﻳﻦ ‪ IP‬ﺑﺎ ‪ mask‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪ 71.0.0.0 :‬ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻒ ‪ subnet‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول زﻳﺮ ﻛﻼﺳﻬﺎي ‪ ،B ،A‬و ‪ C‬را ﺑﺎ ‪ mask‬ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪:‬‬
‫‪mask‬‬
‫‪255.0.0.0‬‬
‫‪255.255.0.0‬‬
‫‪255.255.255.0‬‬
‫ﻻزم اﺳﺖ ﻣﻔﻬﻮم ‪ mask‬و ‪ subnet‬را ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺜﺎل و ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﻳﺪ‪:‬‬
‫ﻧﻮع ﻛﻼس‬
‫‪A‬‬
‫‪B‬‬
‫‪C‬‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ‪:‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪ 112.45.160.0/20‬را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ‪ subnet=112.45.160.0‬و ‪ mask=255.255.240.0‬ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬
‫•‬
‫آدرس ‪ 80.50.63.42‬ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ subnet=80.50.60.0‬و ‪ mask=255.255.60.0‬ﺗﻌﻠﻖ دارد‪.‬‬
‫•‬
‫آدرس ‪ 132.41.57.64‬ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪاي ﺑﺎ ‪ subnet=132.40.0.0‬و ‪ mask=255.255.0.0‬ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺪارد‪.‬‬
‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‪:7‬‬
‫‪ mask .1‬و ‪ subnet‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﺪﺳﺖ آورﻳﺪ‪:‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ﻛﻼس ‪ A‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ‪32‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ﻛﻼس ‪ B‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﺷﺒﻜﺔ ‪150.220‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ﻛﻼس ‪ C‬ﺑﺎ ﺷﻤﺎرة ﺷﺒﻜﺔ ‪203.54.75‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪81.31.164.0/24‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪190.31.20.0/22‬‬
‫•‬
‫ﺷﺒﻜﺔ ‪32.0.0.0/5‬‬
‫‪ .2‬ﺷﺒﻜﻪﻫﺎي زﻳﺮ را ﺑﻪ ﻓﺮم ‪ CIDR‬ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ‪:‬‬
‫•‬
‫‪ subnet=80.50.32.0‬و ‪mask=255.255.240.0‬‬
‫•‬
‫‪ subnet=92.40.0.0‬و ‪mask=255.248.0.0‬‬
‫‪ .3‬ﭼﺮا ﺷﺒﻜﺔ ‪ subnet=80.50.32.0‬و ‪ mask=255.255.160.0‬را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻓﺮم ‪ CIDR‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داد؟‬
‫‪ .4‬آﻳﺎ آدرس ‪ 30.12.153.43‬ﺑﻪ ﺷﺒﻜﺔ ‪ subnet=30.12.153.0‬و ‪ mask=158.44.200.0‬ﺗﻌﻠﻖ دارد؟‬
‫‪ .5‬ﻳﻜﻲ از ‪ mask‬ﻫﺎﻳﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ‪ IP=75.141.23.44‬ﺑﻪ ‪ subnet=3.133.17.0‬ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .6‬ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ‪ mask‬اي ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺷﻮد ‪ IP=75.141.23.44‬ﺑﻪ ‪ subnet=3.133.30.0‬ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .7‬ﺗﻌﺪاد ‪ mask‬ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺆال ‪ 5‬را ارﺿﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻴﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮاﺟﻊ‬
‫‪* http://en.wikipedia.org/wiki/Classless_Inter-Domain_Routing‬‬
‫‪* Tanenbaum, Andrew S., Computer Networks, 4th Edition, Prentice Hall, 2003.‬‬
‫‪ 7‬ﺟﻮاب ﺗﻤﺮﻳﻨﻬﺎ را ﻧﻴﺎز ﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮاي ﻣﻦ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮدآزﻣﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬