Fotogrametri I Ders Notları, 2010-2011 Fevzi Karslı (Yrd. Doç. Dr.) Harita Mühendisliği Bölümü Mühendislik Fakültesi KTÜ 01 Kasım 2010 Pazartesi Ders Planı ve İçeriği Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 1. Hafta Giriş, dersin kapsamı, kavramlar, kaynaklar. 2. Hafta Fotogrametrinin tanımı ve uygulama alanları, Fotogrametrinin optik ve matematik temelleri, tanımlar. 3. Hafta Fotogrametrik hava kameralarının özelliklerinin tanıtımı, Optik izdüşüm, paralel ve merkezi izdüşüm kavramları. 4. Hafta Merkezi izdüşümün özellikleri ve fotogrametrideki kullanımı, Fotogrametride kullanılan koordinat sistemleri. 5. Hafta Resim, model ve çekim koordinat sistemleri arasındaki geçişler. 6. Hafta Arazi koordinatları ile resim koordinatları arasındaki bağıntılar, Üç boyutlu dönüşüm matrisi, küçük dönmeler, diferansiyel formüller 7. Hafta Stereoskopik (üç boyutlu) görüş ve ölçme, Üç boyutlu model ölçümü ve paralaks hesabı 8. Hafta 1. Arasınav 01 Kasım 2010 Pazartesi 2 Ders Planı ve İçeriği 9. Hafta Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Aynalı stereoskopla uygulama 10. Hafta Aynalı stereoskopla uygulama, Hava fotoğraflarının çekimi, kullanılan kameralar, yardımcı aletler 11. Hafta Fotoğrafların bindirme(örtüşme) oranlarının hesabı, Kontrol noktalarının jeodezik ve fotogrametrik yöntemlerle belirlenmesi 12. Hafta Uçuş planının hazırlanması, Hava fotogrametrisinde fotoğraf alım şekilleri 13. Hafta Hava fotoğraflarının değerlendirilmesi, Tek resim değerlendirmesi, Sayısal, grafik ve optik değerlendirme 14. Hafta 15. Hafta 01 Kasım 2010 Pazartesi Tek resim değerlendirmesinde yükseklik farkından ileri gelen nokta kayması, Resim çiftleri ile ilgili matematik esaslar Çift resim değerlendirmesi, Resim çiftlerinin Karşılıklı Yöneltmesi ( Bağımsız, Bağımsız) Mutlak Yöneltme 3 Kaynaklar-Yazılım Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume I, Fundementals and Standard Process, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume II, Advanced Methods and Applications, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany. Kraus, K., (2007); Fotogrametri, Fotoğraflardan ve Lazer Tarama Verilerinden Geometrik Bilgiler, Çeviri, İTÜ. Gürbüz, H., (2006); Genel Fotogrametri I, Anakara. www.google.com.tr (anahtar kelime: fotogrametri, photogrammetry) www.isprs.org, www.asprs.org, … MATLAB ve Derive 6 yazılımları 01 Kasım 2010 Pazartesi 4 Ölçme ve Değerlendirme Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Etkinlik Sayı Katkı Oranı Ara Sınav 1 % 30 Kısa Sınav 1 % 10 Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 50 Ödev (Dönem) 1 % 10 Haftalık Ödevler: 3 adet (kanaat notu olarak değerlendirilecek) [email protected]’a mail atılacak yada direk üye olunacak [email protected] grubu için; No ve Ad-Soyad 01 Kasım 2010 Pazartesi 5 Fotogrametri- Genel Bir Bakış 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 6 Veri Alımı 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 7 Veri Alım Mesafesi 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 8 Alım Yöntemi-Yersel ve hava 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 9 Alım Yöntemi 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 10 Değerlendirme 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 11 Değerlendirme Aletleri 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 12 Ürünler 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 13 Ürünler 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 14 Ürünler 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 15 Kullanım Alanları 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 16 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 17 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 18 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 19 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 20 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 21 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 22 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 23 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 24 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 25 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 26 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 27 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 28 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 29 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 30 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 31 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 32 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 33 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 34 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 35 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 36 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 37 Fotogrametriye Giriş Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 3-D Perspektif Görünüş 01 Kasım 2010 Pazartesi 38 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 39 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 40 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 41 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 42 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 43 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 44 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 45 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 46 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 47 Fotogrametriye Giriş Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Çıktı: 3D Model Girdi: Stereo Görüntü 01 Kasım 2010 Pazartesi 48 Fotogrametriye Giriş 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Yeşil: Referans Mavi: Eşleşen bölge Kırmızı: Eşleşmeyen bölge 49 Fotogrametriye Giriş Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Örnekler çoğaltılabilir….. 01 Kasım 2010 Pazartesi 50 Fotogrametri Tanım Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotogrametri kelime anlamı olarak, Yunanca üç kelimeden oluşmaktadır. Photos = Işık; Gram= çizili veya yazılı ; Metron= Ölçme Işık yardımıyla oluşan görüntü üzerinde ölçme yapmak işlemi olarak adlandırılır. Fotogrametri: Photos + Gramma + Metron : Fotoğraflarla ölçme. Foto yorumlama: Işık + Çizim + Ölçüm Bu iki terimden hareketle, fotogrametri, ölçme ve yorumlama olarak iki kısma ayrılabilir. (Genel tanım) Fotogrametri, cisimler ve oluşturdukları çevreden yayılan ışınların şekillendirdiği fotoğrafik görüntülerin ve yaydıkları elektro manyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri sonunda bu cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgilerin elde edildiği bir teknoloji ve bilim dalıdır. 01 Kasım 2010 Pazartesi 51 Fotogrametri Tanım Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ (Teknik tanım) Fotogrametri iki veya üç boyutlu cisimlerin fotoğraflar üzerinden ölçülmesidir. Bugün artık fotoğraf yerine video veya CCD kameralarla veya tarayıcılarla elektronik olarak disk veya teyplere kaydedilmiş görüntüler kullanılabilmektedir. Fotogrametri, resimler üzerinden objelerin konum, büyüklük ve biçimini belirleyen bir bilim dalıdır. Fotogrametrik ölçme ve değerlendirmenin sonucunda üç tip ürün elde edilebilir. Bunlar; Objelerin x,y,z koordinatları, Topoğrafik harita ve planlar, Düşeylenmiş fotoğraflar veya bir başka ifade ile ortofoto (fotoğraf harita), 01 Kasım 2010 Pazartesi 52 Neden Fotogrametri? Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotogrametrik yöntem ile sayısal harita yapımına ilişkin olarak yayınlanan “Bakanlıklar arası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama Kurulu Yönetmeliği Uyarınca, Harita Yapımı İle İlgili Bütçe Aktarma Hesaplarına Esas Olacak Birim Fiyat (2004 yılı)” listesinde 1/1000 ölçekli bir paftanın fotogrametrik yöntem ile yapım bedeli, uçuş, film, banyo baskı, fotogrametrik nirengi ve stereo sayısallaştırma aşamalarını içeren bir çalışmada 2200 TL , İller Bankası Genel Müdürlüğü, Harita Dairesi Başkanlığı, 2005 1. dönem, “Sayısal Halihazır Harita Alımı Meskun ve Gayirmeskun Hektar Birim Analiz Fiyatları (%25'li)” başlıklı yayın’a göre bir adet fotogrametrik pafta alanına karşılık gelen yaklaşık 36 hektarlık gayri meskun alan için, yersel yöntem ile halihazır harita yapım bedeli 7.000 TL, hektarda 10 bina bulunan 36 hektarlık bir paftanın bedeli ise 20.000 TL’dir. 01 Kasım 2010 Pazartesi 53 Neden Fotogrametri? Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotogrametrik yöntem üç veya dokuz katı ekonomiktir; – Proje alanı 3000‐3500 hektardan büyük ise yani yaklaşık 100 adet 1/1000 ölçekli harita üretilecek olmalı, – Süre avantajı • Gece ve gündüz vardiyalarında üretime devam edilebilmesi • Kış şartlarından dolayı üretime ara verilmemesi • Proje çalışmalarının arazinin olumsuz şartlarından etkilenmeyen ofis koşullarında ve daha yönetilebilir, kontrol edilebilir ortamda yapılıyor olmasından kaynaklanan, yüksek kalite avantajı • Sonuçta mekansal veri üretiminde fotogrametrik yöntem, kaliteyi güvence altına alma adına önemli avantajlara sahiptir. 01 Kasım 2010 Pazartesi 54 Gereksinim Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Temel veriler Kent bilgi sistemleri Diğer coğrafi bilgi sistemleri Planlar Konum+yükseklik bilgisinin kullanıldığı diğer projeler… 01 Kasım 2010 Pazartesi 55 Fotogrametrik Bilgiler Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotogrametride fotoğraflardan alınan bilgiler iki grupta toplanabilir. 1. Geometrik bilgiler (konum, biçim, boyut , alan vb.) Bu bilgiler fotoğraflar üzerinden ölçüm işlemleri yapılarak elde edilir. 2. Metrik olmayan diğer bilgiler (bitki örtüsünün türü, durumu, fotoğrafik dokunun sağladığı diğer bilgiler) Metrik olmayan bilgiler foto yorumlama (foto-interpratosyon) işlemi ile elde edilir. 01 Kasım 2010 Pazartesi 56 Fotogrametri Kullanım Alanları Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotogrametrinin esas kullanım alanı, topoğrafik harita üretimidir. Bu haritalar çizgisel (grafik) veya raster (ortofoto) formda olabilmektedir. Sayısal Yükseklik Modeli (SYM) üretiminde de fotogrametrik yöntemler kullanılabilir. Fotogrametrik değerlendirme ile, arazi yüzeyinin kullanımı ve şekli ile ilgili bilgiler ise çeşitli şekillerde modellenerek CBS ortamında değişik biçimlerde işlenirler. Fotogrametri mülkiyet amaçlı kadastro çalışmaları için, sınır noktalarının belirlenmesinde de kullanılmaktadır. Bir başka kullanım alanı, yakın saha fotogrametrisidir. Fotogrametrinin bu uygulama alanında, obje uzaklığı ile resim platformu arasındaki mesafe 1m ile 100m arasında değişmektedir. Mimarlık, arkeoloji, binaların veya mühendislik yapılarının hassas ölçümü, deformasyon ölçmeleri, kinematik ölçmeler ve bir çok uygulama yakın saha fotogrametrisinin uygulama kapsamındadır. 01 Kasım 2010 Pazartesi 57 Fotogrametri Uygulama Alanları Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Topoğrafik uygulamalar •Bu uygulamalar her ölçekte haritanın yapımında örneğin 1/ 1000 -1/ 100 000 ölçekli harita yapımı, •Daha öncede yapılan haritaların revizyonunda •Kadastro çalışmalarında •Birçok mühendislik çalışmalarında Fotogrametri kullanılır. Topoğrafik olmayan alanlardaki uygulamalar •Tarımda (Toprak ve bitki örtüsü etütlerinde) •Jeoloji ve Jeofizik alanlarında •Ormancılıkta •Arkeolojide •Mimarlıkta •Uçak –Gemi inşaatı ve otomotiv sanayinde •Astronomide •Metalurjide •Tıpta •Kriminolojide (suç bilimleri, trafik kazalarının tesbiti ve incelenmesinde) •Askerlikte vb. alanlarda kullanılır. 01 Kasım 2010 Pazartesi 58 Ülkemizde Fotogrametrik Çalışma Alanında İlkler Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 1927 yılında Alman Zeiss firmasından satın alınan bir stereo Autograph, bir rödresman ve bir stereo komparatör aleti ile ilk kez çalışmalar yapılmıştır. Hava fotogrametrisi yöntemi ile ilk kez 1929 da Bonn projeksiyonunda Bergama‐Çandarlı paftası üretilmiştir. 1936 yılında hava fotogrametrisi uygulamaları genişletilmiş, İstanbul kenti imar planları için gerekli altlıkları sağlamak üzere, hava fotoğrafları çekilmiş ve 140km2’lik bir alanın 1/2000 ölçekli fotoplanları yapılmıştır. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 1952 yılında Wild firmasından dört adet fotogrametri aleti satın almıştır. Fotogrametrinin özel sektör tarafından da uygulanabilmesi, 203 sayılı yasanın 1986 yılında yapılan değişikliği ile mümkün olabilmiştir. Yerel yönetimlerde büyük ölçekli haritaların fotogrametri ile üretimi 1987 yılında başlamıştır, İBB 01 Kasım 2010 Pazartesi 59 Sayısal/Çizgisel Fotogrametrik HaritalarFotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 1/5000 ve daha büyük ölçekli harita yapımı (günümüzde vektör tarzda üretilen halihazır harita) – Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği‐ BÖHHÜY, 2005 Orta ve küçük ölçekli topoğrafik harita yapımı (günümüzde vektör tarzda üretilen harita) – 1/25000 temel ölçeği ve türetilen 1/50000, 1/100000, 1/250 000, 1/500000‐HGK standartları 01 Kasım 2010 Pazartesi 60 Ortofoto/Orto görüntü Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 1/5000 ve daha büyük ölçekli ortofoto/ortofoto harita yapımı (Raster) – Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği‐ BÖHHÜY, 2005 Orta ve küçük ölçekli ortogörüntü /ortofoto / ortofoto harita yapımı (Raster) – HGK standartları 01 Kasım 2010 Pazartesi 61 Diğer ürünler Sayısal arazi/yükseklik/yüzey modeli Raster‐GRID) - SAM, SYM‐DEM, DTM, DSM Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ (Vektör‐TIN, Fotoplan (Raster) 3B Kent Modelleri (Vektör+raster) Fotoğraf, Anaglif vb. ekran görüntüleri (Raster) /çıktılar 01 Kasım 2010 Pazartesi 62 Fotogrametrinin Sınıflandırılması Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 1. Kamera konumuna göre gruplandırma; Uzak mesafe fotogrametrisi (Far-range photogrammetry), kamera obje uzaklığı oldukça büyüktür. Yakın resim fotogrametrisi (Close-range photogrammetry), kamera obje mesafesi belirli ve küçük değer almaktadır. 2. Diğer bir gruplandırma, Hava fotogrametrisi (Aerial photogrammetry), bu çoğunlukla uzak mesafe fotogrametrisi grubuna girmektedir. Yer yada yersel fotogrametri (Terrestrial Photogrammetry), buda yakın resim fotogrametrisi grubu içerisinde yer alır. Uydu fotogrametrisi (Satellite photogrammetry) 3. Bir başka gruplandırma ise, Topografik Fotogrametri, Topografik olmayan Fotogrametri, 01 Kasım 2010 Pazartesi 63 Fotogrametrinin Sınıflandırılması Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ 4. Değerlendirme Yöntemine Göre Sınıflandırma Plançete Fotogrametrisi: Uçağın icadından önce, yersel fotogrametride kullanım alanı bulmuştur. Kamera ile yersel ölçü aleti olan teodolit birlikte kullanılmıştır. Analog Fotogrametri: Analog kameralarla çekilen fotoğraflar optik mekanik aletlerde değerlendirilerek model oluşturulup ve bu aletlere bağlı çizim masaları kullanılarak istenilen ölçekte çizimler yapılabilmiştir. Analitik Fotogrametri: Analitik fotogrametride veri olarak analog resimler kullanılır. Optik mekanik aletler yerini daha çok bilgisayarlarla desteklenmiş optik aletlere bırakmıştır. Böylece fotogrametrik işlem belli ölçüde otomatize edilmiştir. Bilgisayarda elde edilen ürünlerin CAD sistemlerine aktarılma olanağı da doğmuştur. Dijital Fotogrametri: Dijital ya da sayısal fotogrametride analog resimler yerini dijital resimlere yani görüntülere bırakmıştır. Bütün ölçme ve değerlendirme işlemleri bilgisayar ortamında yapılmaktadır. Dijital kameralar veya tarayıcılar kullanıldığında, resimler doğrudan bilgisayara aktarılabilmektedir. 01 Kasım 2010 Pazartesi 64 Fotogrametri: Tarihi Gelişim PLANÇETE FOTOGRAMETRİSİ ANALOG FOTOGRAMETRİ Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ ANALiTiK FOTOGRAMETRi Uygulama Finsterwalder Üç Boyutlu Değerlendirme Sayısal Arazi Modelleri DİJİTAL FOTOGRAMETRi Geliştirme Değerlendirme Aletleri (Autograph) Motorlu Uçak Laussedat Meydanbauer Bilgisayar Destekli Değerlendirme Aletleri, Hava Triyangülasyonu Bulunuş Fotoğrafın Bulunuşu 1850 01 Kasım 2010 Pazartesi Resim Çekme Makinesi Stereokomparatör 1900 Dijital Görüntü İşleme Bilgisayar 1950 2000 65 Fotoğraf Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Fotoğraf: Bir kamera aracılığıyla ışığa duyarlı bir katman üzerine kaydedilmiş görüntüdür. Üzerinde geometrik ve fiziksel özellikleri gösteren bilgiler vardır. Göz uyumu (Akomodasyon) Gözün objeye göre kendini ayarlamasına göz uyumu yada akomodasyon denir. “O” değeri göz için belli bir noktadan sonra sonsuza gider. Bu durumda i=f olur. İ görüntü uzaklığının değişmesi gerekir, aksi durumda sadece sonsuzdaki resimleri çekeriz. Bunu ortadan kaldırmak için gözde uyum sağlanır, kamerada ise mercek ileri geri hareket ettirilir. 01 Kasım 2010 Pazartesi 66 Fotoğraf Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Yer fotogrametrisinde durum; Diyafram (Obtüratör) Görüntü Düzlemi Objektif P (Emilsiyon Taşıyıcısı) Odak uzaklığı f olan objektiften (mercek sistemi) b uzaklığındaki bir cismin net görüntüsü yine objektiften itibaren a uzaklığında bulunan bir düzlem (film) üzerinde oluştuğu kabul edilirse, geometrik optik kurallara göre mercek denklemi yazılır. P’ a b (Görüntü uzaklığı) Cisim Uzaklığı f : Objektifin Odak Uzaklığı a : Görüntünün Objektife Uzaklığı b : Cismin Objektife Uzaklığı 01 Kasım 2010 Pazartesi 1 1 1 a b f Hava fotogrametrisinde b (h uçuş yüksekliği) , a (c)’ye göre çok büyük olduğundan, b = ∞ kabul edilir. Bu durumda Hava fotogrametrisinde görüntü odak düzleminde oluşur. (a = f ). Yer fotogrametrisin de ise görüntü odak düzlemi dışında oluşur. 67 Fotoğraf Geometrisi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Hava fotogrametrisinde durum; Film Düzlem i O ( İzdüşüm Noktası) c (a) Asal uzaklık (Odak uzaklığı) h (b) Uçuş yüksekliği Arazi Hava fotogrametrisinde resim alım geometrisi 01 Kasım 2010 Pazartesi 68 Resim (Fotoğraf) Ölçeği Arazi engebeli ise, h uçuş yüksekliği ortalama bir değer alınır. Mr 1 mr ( 1 ) 5000 1 c h c mr mr h Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Basit durum: -Düşey görüntü (eğik değil) -Resim düzlemi araziye paralel -Düz arazi Ölçek= f / h=1 / S Diğer durum: -Düşey görüntü -Resim düzlemi araziye paralel -Arazi düz değil Ölçek= f / h=f / (h0-zm)=1 / S 01 Kasım 2010 Pazartesi 69 Uygulama 1 Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Odak uzaklığı (kamera sabiti) 15 cm olan bir hava kamerası ile denizden 2100 m yükseklikten resimler çekilmiştir. Arazinin ortalama yüksekliği 600 m olduğuna göre resim ölçeğini hesaplayınız ? Çözüm: ho=2100 m zm=600 m c= 15 cm 01 Kasım 2010 Pazartesi h=2100-600=1500 mr=h/c=1500 m/15 cm= 10 000 70 Uygulama 2 Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Odak uzaklığı 300 mm olan bir kamera ile denizden 1100 m yüksekliğinde düşey fotoğraflar çekilmiştir. Deniz seviyesinden 200 m yüksekte olan P noktasında fotoğraf ölçeği kaçtır? Çözüm: 01 Kasım 2010 Pazartesi 71 Düzeltilmiş Fotoğraf Fotoğraf 01 Kasım 2010 Pazartesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Yükseklik etkisi düzeltilmiş fotoğraf 72 Ölçeğin Değişiklik Göstermesi Fotogrametri I Fevzi Karslı, KTÜ Binaların genişliği 8 m, ancak fotoğrafda ölçülünce değişik değerler ortaya çıkıyor. 01 Kasım 2010 Pazartesi 73
© Copyright 2024 Paperzz
