§ 16. HASILAT KİRASI (TBK 357-385) I. Genel Olarak II. Tanımı III. Genel Hükümleri ve Uygulanması (TBK 357-358) IV. Hasılat Kirasının Diğer Kullanım Sözleşmelerinden Ayırt Edilmesi 1. Hasılat Kirası ve Kira 2. Leasing ve Franchising 3. Lisans Sözleşmeleri 4. Kısmi Hasılat ve Şirket Sözleşmesi 5. Satış ve Hasılat Kirası (TBK 312) V. Tapu Siciline Şerh VI. Hasılat Kiralayanın Borçları 1. Teslim borcu (TBK 360) 2. Esaslı Onarım Giderlerini Karşılama Borcu (TBK 361) VII. Kiracının Borçları (TBK 362) 1. Kira bedelini ve yan giderleri ödeme borcu (362-363) 2. Kiralananı kullanma ve işletme borcu 3. Bakım borcu VII. Alt Kira ve Kullanma Hakkını Devir Yasağı (TBK 366) IX. Sözleşmenin İfa Edilmemesi Halinde Kiralayanın Hakları 1. İfa etmeme (TBK 364) ve eşyadaki ayıplar (kira’daki gibi) 2. Eşyadaki ayıplar 3. Kira konusu eşyanın yenilenmesi ve değişikliği (TBK 364-365) 4. Malik değişikliği (310) 5. Sınırlı Ayni Hak (TBK 311) 6. Hapis Hakkı (TBK 336-337-338) Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 1 X. Sözleşmenin Sona Erme Sebepleri (OR 300) 1. Sürenin Dolması 2. Fesih Bildirimi – Feshe karşı korunma (mesken ve işyeri kiralarına kıyasen) 3. Olağanüstü Fesih -Önemli sebeplerle fesih -Kiracının iflası nedeniyle fesih -Kiracının ölümü nedeniyle fesih XI. Sona Ermenin Sonuçları 1. Geri Verme ve Tazminat Ödeme a. Süresinden önce geri verme b. Geri vermede ödünç verenin eşyayı kontrol etme ve ayıplarını bildirme yükümlülüğü 2. Tutanağa Geçirilmiş Eşyaların Durumu 3. Ürün ve Yetişme Durumu 4. Saman, Gübre ve Benzerlerinin Durumu 5. Hapis Hakkı XII. Hayvan Kirası 1. Konusu (TBK 376) 2. Sorumluluk (TBK 377) 3. Fesih (TBK 378) Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 2 § 17. KULLANIM ÖDÜNCÜ (Ariyet Sözleşmesi – TBK 379/385) I. Tanımı II. Hukuki Niteliği III. Unsurları a. Bir şeyin veya hakkın kullanılması için devri b. Kullanmanın devri IV. Konusu Taşınır mallar da, taşınmazlar da olabilir. (Yazlık evin parçası ödünç verilebilir) V. Diğer Sözleşmelerden Ayırt Edilmesi 1. Kiradan Farkı 2. Vedia’dan farkı 3. Bağışlamadan Farkı 4. Para ödüncünden farkı VI. Ödünç Verenin Borçları 1.Eşyayı karşılıksız kullanılmak üzere teslim etmek 2.İfa etme borcu (OR 978) 3.Ayıplı veya tehlike arz eden eşyadan ortaya çıkan zararları tazmin etmekle yükümlüdür. VII. Ödünç Alanın Borçları 1. Sözleşmede kararlaştırılan şekilde kullanma (TBK 380) 2. Bakım ve onarım giderlerini karşılama 3. İade etme (TBK 352) VIII. Sözleşmenin Sona Erme Sebepleri 1. Amacı belirlenmiş kullanmada Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 3 -Sürenin sona ermesi -Süre dolmadan önce geri isteme durumu 2. Amacı belirlenmemiş kullanmada - İstediği zaman geri verilmesini talep hakkı (TBK 384) - Ölüm (TBK 385) § 18. TÜKETİM ÖDÜNCÜ (PARA ÖDÜNCÜ) I. Tanımı II. Unsurları 1. Ödünç verilen bir miktar para veya tüketilebilen misli eşya olmalıdır. 2. Ödünç alınan şeyin mülkiyetinin ödünç alana geçmesi 3. Ödünç alınanın aynını veya miktarda benzerini geri vermeyi taahhüt etme III. Diğer Sözleşmelerden Farkları 1. Şirket Sözleşmeleri 2. Düzensiz depozit (vedia) (depositum irregulare) ………depositum irregulare olarak değerlendirilebilir mi? (BGE 100/2, 153,155 ff. E, ac-c) Bucher, s.199; andana Mernung) 3. Kredi anlaşma sözleşmesi ( als vertrag sui generis) 4.Tassarruf mevduatı sigorta sözleşmesinden farkı IV. Ödünç Verenin Borçları 1. Ödünç konusunun mülkiyetinin devri ve teslim borcu a)Dava zamanaşımı (TBK 389) 6 ay b) Ödünç alanın borç ödemeden aczi halinde ödünç verenin korunması 2. Ödünç verenin ayıba ve zapta karşı tekeffül borcu 3. Tüketici kredileri hakkında kanunun 10/son fıkrasından sorumluluk Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 4 § 19 GENEL OLARAK ESER SÖZLEŞMESİ (TBK md 470-486) I.Sözleşmenin Tanımı ve İçeriği II. Unsurları 1.Bir Eserin İmali 2. Bedel Unsuru 3. Bir Yapıyı Meydana Getirme ve Teslim Etme Unsuru III. Eser Sözleşmesi ile İnşaat Sözleşmesinin Ayırt edici Özelliği, Kuruluşu ve Tarafları 1. Eser Sözleşmenin Ayırt Edici Özellikleri 2. İnşaat Sözleşmesinin Ayırt Edici Özellikleri 3. Sözleşmenin Tarafları a. Eser Sözleşmesinin tarafları b. İnşaat sözleşmesinin tarafları 4.Sözleşmenin Kuruluşu a. Eser Sözleşmesinin Kuruluşu b. İnşaat Sözleşmesinin Kuruluşunun Özellikleri IV. Sözleşmenin Tabi Olduğu Şekil 1.Eser Sözleşmesinin Şekli 2. İnşaat sözleşmesinde şekil V. Sözleşmenin Hukukî Niteliği 1. Eser Sözleşmesi 2. İnşaat Sözleşmesi VI. Eser Sözleşmesinin Alt Türleri 1. 2. 3. 4. Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Taşınır eser imali sözleşmesi Taşınmaz eser yapımı – inşaat sözleşmesi Fikri eser sözleşmesi Eser sözleşmesi unsuru taşıyan Karma sözleşmeler Sayfa 5 a.Yap-işlet –devret sözleşmeleri b.Yap-işlet sözleşmeleri c.Arsa karşılığı bağımsız bölüm ( kat yapım ) sözleşmesi VII. Satış sözleşmesinden Ayırt edilmesi VIII.Diğer İşgörme Sözleşmelerinden ayırt edilmesi 1. Vekalet sözleşmesinden 2. Hizmet sözleşmesinden IX.Yüklenicinin Hukuki Durumu ve Borçları 1. Üstlendiği Eseri meydana getirme borcu-sonuç sorumluluğuna etkisi a.Eseri bizzat yapma veya kendi yönetimi altında yaptırma yükümlülüğü (TBK. 471/3 ve TBK.83) b.Yüklenicinin eseri başkasına yaptırması ve alt yüklenici sözleşmesi (TBK.471/3) 2. Üstlendiği edimleri Sadakat ve Özenle ifa borcu – Özen sorumluluğu (TBK.471/1) 3. Eser sahibinin teslim ettiği malzemeyi özenle kullanma sorumluluğu ( TBK .472/ fık.2 ve 3) a. Yüklenicinin kendi getirdiği malzemenin ayıplarından satıcı gibi sorumluluğu (TBK.472/fık.2) b. İş sahibinin verdiği malzemenin durumunu bildirme yükümlülüğü (TBK.472/3) 4. Eseri yok olması ile Kazadan ve Hasardan dolayı hukuki sorumluluğu (TBK.483) a. Kaza ve hasardan yüklenicinin sorumluluğu ilkesi ( TBK.483/1) b. Kaza ve Hasara iş sahibinin katlanması istisnası ( TBK.483/3 ve 485 ) X.Yüklenicinin ölümü veya iş yapma yeteneğini kaybetmesi durumu (TBK.486) XI.Eseri zamanında tamamlama ve teslim borcu (TBK.474 ve 477) XII.Yüklenicinin eserdeki ayıplardan doğan sorumluluğu (TBK.474 ve 475) 1. Ayıba karşı sorumluluğun şartları (TBK.474) a. Maddi şartlar b. Şekli şartlar 2. Ayıp türleri a. Açık ayıplar b.Gizli ayıplar XIII. İş sahibinin eserdeki ayıplardan doğan seçimlik hakları (TBK.475) 1. Sözleşmeden dönme hakkı 2. Bedelden indirim talebi Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 6 3. Eserin tamiri talebi 4. Tazminat talebi XIV. Zamanaşımı (TBK.478) § 20 MÜTEAHHİDİN ÜSTLENDİĞİ İNŞAAT İŞLERİNDE TEMERRÜDÜ I. Genel Olarak Müteahhidin Temerrüdü Hakkında II. Eserin Teslim Süresinden Önce Müteahhidin İnşaat İşlerinde Temerrüdü ve Şartları 1. TBK’nın 473. Maddesinin İçeriği ve Sınırları 2. Müteahhidin İnşaatın Tesliminden Önce İnşaatı Yapma Borcunda Temerrüdün Özellikleri 3. Müteahhidin TBK 473/I Maddesine Göre Temerrüdünün Şartları a.Genel Olarak, Müteahhidin Temerrüt Durumları b.Müteahhidin Temerrüdünün Şartları aa. İnşaata Başlamada Temerrüt Durumunun Şartları bb. İnşaat Çalışmalarında Gecikme Nedeniyle Kısmi Temerrüdün Şartları 1. Müteahhidin TBK m. 473/I hükmüne göre Temerrüdünün Yapı Sahibi Açısından Hukuki Sonuçları 2. Yapı Sahibinin TBK’nın 473/II Hükmüne Göre, İnşaat İşlerini Başkasına Yaptırma Hakkını Kullanması ve Şartları a. Hükmün Uygulama Alanı b. Yapı Sahibinin İşin Devamı Sırasında TBK 473/II Hükmüne Göre İnşaattaki Ayıbın veya Sözleşmeye Aykırılığın Giderilmesi İşe Devamın Hasar ve Masrafların Müteahhide Ait Olmak Üzere Üçüncü Kişiye Yaptırmasının Şartları 3. Yapı Sahibinin İnşaat İşini Üçüncü Kişiye Yaptırmasının Hukuki Sonuçları 4. TBK’nın 473/I'e Göre, Sözleşmeden Dönme (Sözleşmenin feshi) ve 473/II'e Göre, İnşaat İşinin Başkasına Yaptırılması Halinde İspat Yükü 5. TBK’nın 473 (Art. 366 OR; eBK m.358) Maddesinin 1. ve 2. fıkra Hükümlerinde Düzenlenmemiş İnşaat Sözleşmesine Aykırılıklar a. Kanunda Düzenlenmemiş, İnşaatın Teslimi Borcuna Aykırılık Halleri b. İnşaatı Yapmada Temerrüt Durumları Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 7 § 21 İŞ SAHİBİNİN HUKUKİ DURUMU VE BORÇLARI I . Eser bedeli ödeme borcu ( TBK .479-481) a.Götürü-sabit bedel (TBK. 480) b.Değere (Masraf +giderler) göre bedel (TBK. 481) c. Yaklaşık ( keşif ) bedel ) aa. Bağlayıcı yaklaşık bedel bb.Masraflara göre belirlenen keşif bedeli üzerinden kararlaştırılmış bağlayıcı olmayan bedel d.Bedelin teslim tarihinde muaccel olması kuralı ve istisnaları ( TBK. 479) aa. Ek ve ilave işlerin bedelinin ödenmesi bb.Bedelin değişen şartlara uyarlanması ( TBK.480/2) II. İş sahibinin teslimden sonra eseri gözden geçirme ve bildirim yükümü (TBK.474 ve 477/2) III. İş sahibinin bedel ödeme temerrüdü ve şartları IV.Bedel ödeme borcunun tabi olduğu zamanaşımı süresi § 22 ESER SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME SEBEPLERİ Taraflar arasındaki karma sözleşme aşağıdaki sebeplerle sona etmektedir. I.Eserin tamamlanıp teslim edilmesi II.TBK m. 483 uyarınca inşaatın telef (yok) olması III.Müteahhidin inşaata başlama ve yürütmede gecikmesi nedeniyle TBK m.473/I hükmü uyarınca sözleşmenin feshi IV.İnşaatın ayıplı ve sözleşmeye aykırı yapılacağının anlaşılması nedeniyle TBK m. 473/II hükmü uyarınca feshi V.İfadaki imkânsızlık nedeniyle sözleşmenin TBK m.483 uyarınca sona erecektir. VI.Taliki ve infisahi şartın gerçekleşmesi ile sözleşmenin sona ermesi VII.Müteahhidin ölümü, acze düşmesi, yeteneğini kaybetmesi hallerinde sözleşmenin son ermesi VIII.TBK m 97 (eBK 82) müteahhidin aczi üzerine arsa malikinin talep etmesi halinde teminat verilmezse, sözleşmeden dönmesi, sözleşmenin feshi IX.Sözleşmede dönme cezasının kararlaştırıldığı hallerde ceza ödeyerek sözleşmenin feshi X .Eser malikinin, tam tazminat karşılığı TBK m.484’e göre sözleşmeyi feshi Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 8 Prof. Dr. İbrahim KAPLAN Sayfa 9