HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 RUHSAT NUMARALI SAHA
KALKER OCAKLARI VE KIRMA-ELEME TESİSLERİ
KAPASİTE ARTIŞI
ÇED RAPORU
ANKARA İLİ
ELMADAĞ İLÇESİ
HASANOĞLAN BELDESİ
Bahçelievler Mah. 52. Sk. (Eski 6. Sk.)
No: 15/4 Çankaya/ANKARA
Tel: 0 312 223 36 00 (pbx)
Faks: 0 312 223 31 32
web: www.ankatekmuhendislik.com.tr
e-posta: [email protected]
ÇED Raporu
Nihai ÇED Raporu
ANKARA
NİSAN – 2014
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
PROJE SAHİBİNİN ADI
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
ADRESİ
ŞEHİTLİK MAH. BÜYÜKCAMİ CAD.
NO:73 HASANOĞLAN
ELMADAĞ/ANKARA
TELEFON VE FAKS NUMARALARI
TEL : 0 312 866 20 16 – 0 312 866 11 97
FAKS : 0 312 866 18 95
PROJENİN ADI
6612 RUHSAT NUMARALI SAHA
KALKER OCAKLARI VE KIRMA-ELEME
TESİSLERİ KAPASİTE ARTIŞI
ÇED RAPORU
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN ADI,
MEVKİİ
ANKARA İLİ
ELMADAĞ İLÇESİ
HASANOĞLAN BELDESİ
PROJE BEDELİ
Yatırım Tutarı ≈ 500.000 TL
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN
KOORDİNATLARI, ZON
Proje Alanı Koordinatları Aşağıda Tablo
Halinde Sunulmuştur.
RUHSAT NUMARASI
SİCİL:6612 (İR 2277 – ER 2115592)
(Proje alanı kapsamında ayrıca 22796 ve
26254 ruhsat numaralı sahalar da yer
almaktadır)
03.10.2013 Tarih ve 28784 Sayılı Resmi
Gazete’de Yayımlanan “ ÇED Yönetmeliği”
EK 1 Madde 29 “Madencilik projeleri”
PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ
KAPSAMINDAKİ YERİ VE SEKTÖRÜ
a bendi: 25 hektar ve üzeri çalışma alanında
(kazı ve döküm alanı toplamı olarak) açık
işletmeler,
ç bendi: Kırma-eleme-yıkama tesisleri (1a ve
2a grup madenler 400.000 ton/yıl ve üzeri)
RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN
ADI
ANKATEK ÇEVRE MAD. MÜH. MÜŞ.
TURZ. TAAH. VE TİC. LTD. ŞTİ.
RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN
ADRESİ, TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
Bahçelievler Mah. 52. Sk. (Eski 6. Sk.)
No: 15/4 Çankaya/ANKARA
TEL : 0 312 223 36 00 (pbx)
FAKS : 0 312 223 31 32
RAPORUN HAZIRLANIŞ TARİHİ
21.03.2014
1
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje Alanı Koordinatları
Koordinat Sırası
Datum
Türü
DOM
ZON
Ölçek
Nokta Adı
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
P10
P11
P12
P13
P14
P15
P16
P17
P18
P19
P20
P21
P22
P23
P24
P25
P26
P27
P28
P29
P30
P31
P32
P33
P34
P35
P36
P37
P38
P39
P40
P41
P42
P43
P44
P45
P46
P47
P48
P49
P50
P51
P52
P53
P54
P55
P56
P57
P58
Alan: 66,96 ha.
Sağa – Yukarı
Ed-50
UTM
33
36
6 Derecelik
Sağa (Y)
516000,000
516280,000
516272,524
516261,168
516192,242
516234,655
516226,427
516107,437
516079,973
516077,442
516074,364
516031,612
516010,822
515971,502
515851,142
515795,472
515769,632
515747,752
515823,932
515832,117
515750,211
515758,808
515713,439
515500,000
515580,870
515627,137
515672,577
515686,738
515650,698
515584,684
515645,858
515590,842
515574,897
515563,309
515546,607
515516,034
515499,426
515490,826
515476,548
515449,080
515449,015
515469,474
515471,276
515501,755
515513,548
515549,704
515565,051
515590,478
515611,681
515692,213
515768,655
515800,209
515798,920
515833,464
515843,286
515872,165
515893,043
515899,617
Enlem - Boylam
WGS-84
Coğrafi
-------
Yukarı (X)
4429560,000
4429450,000
4428531,799
4428550,241
4428534,759
4428441,464
4428440,453
4428373,007
4428424,476
4428429,220
4428440,241
4428392,230
4428375,690
4428372,370
4428334,369
4428298,509
4428272,629
4428318,049
4428411,729
4428432,870
4428469,037
4428504,436
4428485,274
4428580,000
4428738,972
4428711,314
4428760,578
4428804,843
4428809,912
4428746,469
4428866,723
4428817,808
4428822,851
4428813,878
4428777,279
4428763,878
4428771,338
4428781,329
4428826,392
4428861,478
4428889,120
4428955,163
4428986,820
4428991,539
4429021,076
4429078,148
4429072,831
4429084,653
4429140,903
4429142,791
4429161,620
4429163,919
4429166,843
4429234,384
4429214,408
4429275,990
4429320,819
4429363,729
2
Enlem
40,014495
40,013498
40,005226
40,005392
40,005254
40,004412
40,004403
40,003798
40,004262
40,004305
40,004404
40,003973
40,003824
40,003795
40,003455
40,003133
40,002900
40,003310
40,004152
40,004343
40,004670
40,004989
40,004817
40,005674
40,007105
40,006855
40,007298
40,007697
40,007743
40,007173
40,008255
40,007815
40,007861
40,007780
40,007451
40,007331
40,007398
40,007488
40,007895
40,008211
40,008460
40,009055
40,009340
40,009382
40,009648
40,010162
40,010113
40,010219
40,010726
40,010741
40,010910
40,010930
40,010956
40,011564
40,011384
40,011938
40,012342
40,012728
Boylam
33,187073
33,190351
33,190240
33,190108
33,189300
33,189795
33,189698
33,188302
33,187982
33,187952
33,187917
33,187415
33,187171
33,186710
33,185299
33,184646
33,184342
33,184087
33,184982
33,185078
33,184120
33,184221
33,183689
33,181191
33,182142
33,182684
33,183217
33,183384
33,182962
33,182187
33,182907
33,182261
33,182074
33,181938
33,181742
33,181383
33,181189
33,181088
33,180922
33,180601
33,180601
33,180842
33,180864
33,181221
33,181360
33,181785
33,181965
33,182263
33,182513
33,183456
33,184352
33,184722
33,184707
33,185114
33,185228
33,185568
33,185814
33,185892
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
İÇİNDEKİLER LİSTESİ
Sayfa No
İÇİNDEKİLER LİSTESİ ............................................................................................................................ 3
TABLOLAR DİZİNİ ................................................................................................................................... 6
ŞEKİLLER DİZİNİ ..................................................................................................................................... 9
EKLER LİSTESİ : .................................................................................................................................... 11
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI ........................................................................................ 13
1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu ....................... 13
1.1.1. Tanımı .................................................................................................................................... 13
1.1.2. Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği ................................................................................... 17
1.1.3. Projenin Zamanlama Tablosu .................................................................................................. 18
BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN BELİRLENMESİ VE
ÖZELLİKLERİ ......................................................................................................................................... 19
(PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN DURUMU İLE
İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ) .................................................. 19
2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu ................................................................................................. 19
2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan yerin, Onanlı
Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan üzerinde, değil ise mevcut arazi
kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları)
......................................................................................................................................................... 20
2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu ................................................................................. 24
2.1.2.1. Ocak Alanı ..................................................................................................................... 26
2.1.2.2. Kırma-Eleme Tesisleri .................................................................................................... 27
2.1.2.3. Stok Alanı ...................................................................................................................... 30
2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depolama ve Pasa Döküm Alanı............................................................ 30
2.1.2.5. Şantiye / İdari Bina ......................................................................................................... 30
2.1.2.6. Nakliye Güzergâhı .......................................................................................................... 31
2.1.2.7. Diğer .............................................................................................................................. 31
2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum ........................................ 31
2.3. Projenin Özellikleri ....................................................................................................................... 32
2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş Akım Şeması,
Çalışacak Personel Sayısı ................................................................................................................. 32
2.3.1.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları .......................... 32
2.3.1.2. Proje İş Akım Şeması ..................................................................................................... 36
2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı ............................................................................................... 40
2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve Özellikleri ................... 40
2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım Durumları,
Taşınmaları ve Depolanmaları .......................................................................................................... 41
2.3.4. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah Yollarının
Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut Trafik Yoğunluğu, Yerleşim
Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir, Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.) ......... 50
BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ..................................................... 53
3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri ................................ 53
3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler) ........................ 53
3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı, hane halkı
yapısı) .............................................................................................................................................. 55
3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar) .......................................................................... 56
3.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler ............................................. 57
3.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus Hareketleri ... 59
3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri) ................................. 59
3.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik / Sosyal Altyapı
İhtiyaçları ......................................................................................................................................... 59
3.1.8. Projenin Fayda-Maaliyet Analizi ............................................................................................. 60
3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri ....................................................................................... 63
3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü ..................................................................................................... 63
3
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
3.1.11. Zamanlama Tablosu .............................................................................................................. 63
3.2. Diğer Hususlar............................................................................................................................... 63
BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN KULLANIMI .. 64
(BÖLGESEL VE ÇALIŞMA ALANI BAZ ALINARAK MEVCUT VE PLANLANAN DURUM
VERİLMELİDİR) ..................................................................................................................................... 64
4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu .......................................................................................... 64
4.1.1. Tarım ve Hayvancılık.............................................................................................................. 64
4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü .................................................................. 64
4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları ...................................................... 66
4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları ........................................................ 72
4.1.2. Orman Alanları ....................................................................................................................... 74
4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri ........................................ 74
4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu ........................................................ 74
4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği .................................................................................. 74
4.1.3 Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi ...................................................... 74
4.1.3.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve Alınacak
Önlemler ..................................................................................................................................... 74
4.1.3.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti ................... 74
4.1.3.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı ...................... 75
4.1.4.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu ........................................................ 75
4.1.4.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler
(Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ..................................................................... 75
4.2. Toprak Özellikleri ......................................................................................................................... 76
4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması ......................................................... 76
4.2.2. Yamaç Stabilitesi .................................................................................................................... 80
4.2.3. Erozyon .................................................................................................................................. 80
4.2.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlar Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi
Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ..................................................................................... 81
4.3. Jeolojik Özellikler ......................................................................................................................... 82
4.3.1. Bölge Jeolojisi ........................................................................................................................ 85
4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi ................................................................................................................ 85
4.3.3. Cevherleşme ........................................................................................................................... 87
4.3.4. Depremsellik ........................................................................................................................... 88
4.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve Alınacak Önlemler
(Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)........................................................................... 90
4.4. Hidrojeolojik Özellikler ................................................................................................................ 91
4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler ......................................................................... 91
4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri .............................................................. 91
4.4.3. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri, Miktarları,
Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan Kullanımı) ........................ 92
4.4.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ........................................................... 97
4.5. Hidrolojik Özellikler ..................................................................................................................... 98
4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri............................................................................. 98
4.5.2. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu........................... 101
4.5.3. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu, Su
Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer Kullanımlar) ........................................ 104
4.5.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ......................................................... 104
4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler ............................................................................................ 105
4.6.1. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler ................................................. 105
4.6.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde Oluşabilecek
Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme
Sonrası) .......................................................................................................................................... 125
4.7. Flora-Fauna ................................................................................................................................. 125
4.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna ......................................................................... 126
4.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine Etkiler ve
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) .......................................... 146
4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında) ....................................... 148
4
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4.8.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları .................................................................. 148
4.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına Etkiler Ve
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) ......................................... 155
4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri yasak
bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı
bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.) ............................................................. 155
4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı .............................................................................................. 155
4.9.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi
Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) ................................................................................... 155
BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ .................... 156
(İLGİLİ YÖNETMELİKLER KAPSAMINDA VE KÜMÜLATİF OLARAK GEREKLİ
DEĞERLENDİRME YAPILACAKTIR) ............................................................................................... 156
5.1. Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası) .......................... 156
5.1.1. İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar .......................................... 156
5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması...................................................................................... 165
5.1.3. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler ........................................................................ 168
5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere temin
edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım amaçlarına göre
miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve bertarafı) ....................................... 170
5.2.1. Su Kullanımı ......................................................................................................................... 170
5.2.2. Atık Suların Bertarafı ............................................................................................................ 171
5.3. Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri, miktarları,
bertarafı) ............................................................................................................................................ 172
5.3.1. Evsel Nitelikli Katı Atıklar.................................................................................................... 172
5.3.2. Ambalaj Atıkları ................................................................................................................... 172
5.3.3. Atık Yağlar ........................................................................................................................... 173
5.3.4. Bitkisel Atık Yağlar .............................................................................................................. 175
5.3.5. Tehlikeli Atıklar.................................................................................................................... 175
5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri ............................................................................................... 176
5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri .......................................................................................... 176
5.4.2. Vibrasyon ............................................................................................................................. 182
5.5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi .................................................................................................. 187
5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı ......................................... 188
5.7. Risk Analizi ................................................................................................................................. 190
5.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi ................................................................................. 192
5.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası) ........................................................ 194
5.8. Diğer Hususlar............................................................................................................................. 196
BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ ...................................................................................... 197
(BU
BÖLÜMDE
TEKNOLOJİ,
ALINACAK
ÖNLEMLERİN
ALTERNATİFLERİNİN
KARŞILAŞTIRILMASI YAPILACAK VE TERCİH SIRALAMASI BELİRTİLECEKTİR.) ......... 197
BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI ....................................................................................................... 198
7.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme Sonrası İçin
Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı ......................................................................... 198
7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik Belgesi Alan
Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığı 4. Maddesinde Yer Alan Hususların
Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program ................................................................................................. 203
BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI .......................................................................................................... 204
(PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL YÖRE HALKININ NASIL VE HANGİ
YÖNTEMLERLE BİLGİLENDİRİLDİĞİ, PROJE İLE İLGİLİ HALKIN GÖRÜŞLERİNİN VE
KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARIN ÇED RAPORUNA YANSITILMASI) ............................... 204
BÖLÜM 9: SONUÇLAR........................................................................................................................ 205
(YAPILAN TÜM AÇIKLAMALARIN ÖZETİ, PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİNİN
SIRALANDIĞI VE PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ HALİNDE OLUMSUZ ÇEVRESEL
ETKİLERİN ÖNLENMESİNDE NE ÖLÇÜDE BAŞARI SAĞLANABİLECEĞİNİN BELİRTİLDİĞİ
GENEL BİR DEĞERLENDİRME)........................................................................................................ 205
5
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
TABLOLAR DİZİNİ
Sayfa No
Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu............................................................................... 18
Tablo 2. Haktaş-6612 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları ......... 21
Tablo 3. Rödevansçı 2-22796 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları
..................................................................................................................................... 21
Tablo 4. Rödevansçı 3-26254 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları
..................................................................................................................................... 21
Tablo 5. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları .................................................................... 21
Tablo 6. Rödevansçı-1’e Ait Rödevans Alanı Koordinatları .............................................. 23
Tablo 7. Rödevansçı-2’ye Ait Rödevans Alanı Koordinatları ............................................ 23
Tablo 8. Rödevansçı-3’e Ait Rödevans Alanı Koordinatları .............................................. 23
Tablo 9. Rödevansçı-1’e Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları ........................................ 24
Tablo 10. Rödevansçı-1’e Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları ........................................ 24
Tablo 11. Rödevansçı-2’ye Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları .................................... 24
Tablo 12. Rödevansçı-2’ye Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları ...................................... 25
Tablo 13. Rödevansçı-3’e Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları ...................................... 25
Tablo 14. Rödevansçı-3’e Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları ........................................ 25
Tablo 15. Pasa Döküm Alanı Koordinatları ........................................................................ 25
Tablo 16. Ocak Alanı Koordinatları .................................................................................... 27
Tablo 17. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri ................................................................ 33
Tablo 18. Çalışacak Personel Listesi ................................................................................... 40
Tablo 19. Rödevansçı Firmalar Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi ............ 40
Tablo 20. Proje Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi ..................................... 41
Tablo 21. Patlatma Dizayn Parametreleri ............................................................................ 46
Tablo 22. Türkiye, Ankara ve Elmadağ İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri ..... 56
Tablo 23. Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri ..................................................... 56
Tablo 24.Yatırım Analiz Tablosu ...................................................................................... 61
Tablo 25. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu ......................................................................... 61
Tablo 26. Proforma Gelir Tablosu ....................................................................................... 62
Tablo 27. Arazi Kullanım Sınıfları ...................................................................................... 65
Tablo 28. Tarım Arazilerinin Dağılımı................................................................................ 66
Tablo 29. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tablosu (2012 Yılı) ........................... 67
Tablo 30. İldeki Sebze Ürünleri Tablosu (2012 Yılı).......................................................... 68
Tablo 31. İldeki Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri Tablosu (2012 Yılı) .......................... 69
Tablo 32. İldeki Süs Bitkileri Tablosu (2012 Yılı).............................................................. 70
Tablo 33. Elmadağ İlçesi Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı) ................................ 70
Tablo 34. Elmadağ İlçesi Sebze Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı) ............................... 71
Tablo 35. Elmadağ İlçesi Meyve Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı) ............................. 71
Tablo 36. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBİS) Verileri Tablosu .................................... 72
Tablo 37. Ankara İli Geneli Hayvan Varlığı Tablosu (2012).............................................. 73
Tablo 38. Elmadağ İlçesi Hayvan Varlığı Tablosu (2012) .................................................. 73
Tablo 39. Ankara İli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı ............... 76
Tablo 40. Ankara İli Büyük Toprak Grupları (ha) ............................................................ 79
Tablo 41. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha) .................................................. 79
Tablo 42. Yeraltı Suyu Havzaları Yeri ve İşletme Rezervleri ............................................. 93
Tablo 43. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Çeşmelere Ait Bilgiler .................................... 93
6
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 44. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yeraltısuyu Kuyuları ...................................... 94
Tablo 45. Nehir Havzaları Hakkında Genel Bilgi ............................................................... 99
Tablo 46. Ankara İli Doğal Gölleri ................................................................................... 100
Tablo 47. Proje Alanı Yakın Çevresinde Bulunan Çeşmeler ............................................ 102
Tablo 48. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Basınç Dağılımı (hPa) ............................... 106
Tablo 49. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sıcaklık Dağılımı (°C) .............................. 107
Tablo 50. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Yağış Dağılımı .......................................... 108
Tablo 51. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Nispi Nem Dağılımı .................................. 109
Tablo 52. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler
Dağılımı ..................................................................................................................... 110
Tablo 53. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler
Dağılımı ..................................................................................................................... 111
Tablo 54. Ankara İli 43 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Buharlaşma Dağılımı 112
Tablo 55. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının
Dağılımları ................................................................................................................. 113
Tablo 56. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârların Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Hızları
Dağılımları (m/sec) .................................................................................................... 114
Tablo 57. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Rüzgâr Verileri, Fırtınalı
ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Tablosu ........................................................................ 120
Tablo 58. Hakim Rüzgar Yönleri Karşılaştırma Tablosu .................................................. 122
Tablo 59. Rüzgar Hızlarına Göre Frekans Dağılım Tablosu ............................................. 123
Tablo 60. Kararlılık Sınıflarına Göre Frekans Dağılım Tablosu ....................................... 123
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi .................................................................................. 133
Tablo 62. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri ....... 143
Tablo 63. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Sürüngen Türleri .............................. 143
Tablo 64. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Kuş (Aves) Türleri ........................... 144
Tablo 65. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Memeli (Mammalia) Türleri ............ 145
Tablo 66. Ankara İli’nde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri
................................................................................................................................... 151
Tablo 67. Elmadağ İlçesi’nde Bulunan Sit Alanları .......................................................... 151
Tablo 68. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY
Emisyon Faktörleri .................................................................................................... 156
Tablo 69. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimindeki (Karakuyu Köyü)
Konsantrasyonları ...................................................................................................... 167
Tablo 70. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler ...................... 169
Tablo 71. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç
Duyulan Su Miktarları ............................................................................................... 171
Tablo 72. Oluşması Muhtemel Tehlikeli Atıklar, Miktarları ve Kodları .......................... 176
Tablo 73. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .............................. 177
Tablo 74. Gürültü Ölçüm Sonuçları .................................................................................. 178
Tablo 75. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri .......... 178
Tablo 76. İşletme Aşamasında Çalışacak İş Makinelerinin Mesafelere Göre Gündüz ve
Akşam Gürültü Düzeyleri .......................................................................................... 179
Tablo 77. Yerleşim Yerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Gürültü Düzeyleri ............ 179
Tablo 78. Yerleşim Yerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve
Değerlerin Sınır Değerler İle Karşılaştırılması .......................................................... 179
Tablo 79. Proje Alanına Yakın Kireç Üretim Tesisleri Gürültü Düzeyleri ....................... 180
Tablo 80. Kümülatif Gürültü Düzeyi Etkisi ...................................................................... 180
Tablo 81. Toplam Kümülatif Gürültü Düzeyi Etkisi ......................................................... 180
Tablo 82. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 56 kg) ...................................... 184
7
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 83. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar
görebilecek bina türleri (Forssbland,1981) ................................................................ 184
Tablo 84. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak
Titreşimlerin En Yakın Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin
Verilen En Yüksek Değerleri .................................................................................... 185
Tablo 85. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak
değişim gösteren K katsayısı asgari ve azami değerleri(Armac Printing Company) 185
Tablo 86. Maksimum Değerde Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 59,5 kg) . 186
Tablo 87. Titreşim Ölçüm Sonuçları ................................................................................. 186
Tablo 88. Titreşim Ölçüm Sonuçları ................................................................................. 187
Tablo 89. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri ......................................... 191
Tablo 90. Risk Matrisinin Kabul Edilebilirlik Değerleri ................................................... 192
Tablo 91. Proje Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi ............................................. 193
Tablo 92. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi ..................................... 193
8
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita .............................................................. 26
Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi ve Stok Alanını Gösterir Topografik Harita .......................... 28
Şekil 3. Rödevansçı-1 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf ................................ 29
Şekil 4. Rödevansçı-2 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf ................................ 29
Şekil 5. Rödevansçı-3 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf ................................ 30
Şekil 6. Proje Genel İş Akım Şeması .................................................................................. 37
Şekil 7. Kırma Eleme Tesisi İş Akım Şeması ..................................................................... 39
Şekil 8. Patlatma Dizayn Parametreleri ............................................................................... 42
Şekil 9. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı .......................... 49
Şekil 10. 2012 Yılı Trafik Hacmi Haritası .......................................................................... 51
Şekil 11. Ankara İli Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı ..................................................... 65
Şekil 12. Elmadağ İlçesi Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı ............................................. 66
Şekil 13. Ruhsat Sahası ve Proje Alanı Arazi Kullanımını Gösterir Harita ........................ 77
Şekil 14. Ankara ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesiti ( Kasapoğlu, 2000 )
..................................................................................................................................... 84
Şekil 15. Ankara İli ve Çevresinde Meydana Gelen Depremler (M>4.0, 1900-2010)........ 90
Şekil 16. Proje Alanı Çevresi Yeraltısuyu Kuyularını Gösterir Harita ............................... 95
Şekil 17. Ankara İli Jeotermal Alanları Gösterir Harita ...................................................... 97
Şekil 18. Çeşmelerin Proje Alanına Göre Konumlarını ve Mesafelerini Gösterir Topoğrafik
Harita ......................................................................................................................... 102
Şekil 19. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita .......................................... 103
Şekil 20. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Basınç (hPa) Değerleri Grafiği. ........ 106
Şekil 21. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sıcaklık (°C) Dağılımı...................... 107
Şekil 22. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış
Dağılımı Grafiği ........................................................................................................ 108
Şekil 23. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi ........... 109
Şekil 24. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sayılı Günler Grafiği. 110
Şekil 25. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Maksimum Kar Kalınlığı
Grafiği. ....................................................................................................................... 111
Şekil 26. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Buharlaşma
Dağılımı ..................................................................................................................... 112
Şekil 27. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı ................................................ 115
Şekil 28. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı ................................................. 115
Şekil 29. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları ............................................ 116
Şekil 30. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre İlkbahar Mevsimi Rüzgar
Diyagramı .................................................................................................................. 118
Şekil 31. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Yaz Mevsimi Rüzgar
Diyagramı .................................................................................................................. 118
Şekil 32. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgar
Diyagramı .................................................................................................................. 119
Şekil 33. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Kış Mevsimi Rüzgar Diyagramı
................................................................................................................................... 119
Şekil 34. Ankara İli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün
Sayısı Grafiği ............................................................................................................. 120
Şekil 35. Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği ..................................... 121
Şekil 36. Uzun Yıllar ve 2005 Yılı Esme Sayıları Dağılımı ............................................. 122
Şekil 37. 2005 Yılı Rüzgar Hızlarına Göre Rüzgar Gülü .................................................. 124
Şekil 38. 2005 Yılı Kararlılık Sınıflarına Göre Rüzgar Gülü ............................................ 124
9
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 39. 2005 Yılı Kararlılık Sınıflarının Yıllık Dağılımı ............................................... 125
Şekil 40. Türkiye’nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis - 1971) ............. 126
Şekil 41. Çalışma Alanı Çevresinde Bulunan Bitki Türlerine Ait Fotoğraflar ................. 131
Şekil 42. Bölgede Bulunan Bitkilerin Flora Bölgeleri Dağılımı ....................................... 139
Şekil 43. 2013-2014 Yılı Ankara İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası
(http://mak.ormansu.gov.tr/) ...................................................................................... 149
Şekil 44. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku ............................................... 182
Şekil 45. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri ............................... 184
Şekil 46. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi .................................................................. 192
Şekil 47. Acil Müdahale Planı ........................................................................................... 201
Şekil 48. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlanı ............................................................. 204
10
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
EKLER LİSTESİ :
EK – 1
EK – 2
EK – 3
EK – 4
EK – 5
EK – 6
EK – 7
EK – 8
EK – 9
EK – 10
EK – 11
EK – 12
EK – 13
EK – 14
EK – 15
EK – 16
EK – 17
EK – 18
EK – 19
EK – 20
EK – 21
EK – 22
EK – 23
EK – 24
Haktaş - 6612 Numaralı Sahaya Ait İşletme Ruhsatı ve İşletme İzni
6612 Numaralı Sahaya Ait ÇED Muafiyet Yazısı
Haktaş – Rödevansçı-1 Arasındaki Rödevans Sözleşmesi
Haktaş – Rödevansçı-2 Arasındaki Rödevans Sözleşmesi
Haktaş – Rödevansçı-3 Arasındaki Rödevans Sözleşmesi
Rödevansçı- 2 - 22796 Numaralı Sahaya Ait İşletme Ruhsatı ve İşletme İzni
Rödevansçı- 3 - 26254 Numaralı Sahaya Ait İşletme Ruhsatı ve İşletme İzni
Proje Alanını Gösterir Genel Kroki
Rödevansçı-1’e Ait
A. 568 ve 569 Numaralı Parsellere Ait Tapular
B. ÇED Muafiyet Yazısı
C. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
D. Kapasite Raporu
E. Çevre İzin Belgesi
Rödevansçı-2’ye Ait
A. ÇED Muafiyet Yazıları
B. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
C. Kapasite Raporu
D. Çevre İzin Belgesi
Rödevansçı-3’e Ait
A. ÇED Muafiyet Yazıları
B. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
C. Kapasite Raporu
D. Çevre İzin Belgesi
Yer Bulduru Haritası
Topografik Harita
Vaziyet Planı
Proje Alanı Mülkiyet Durumu Haritası
2023 Başkent Nazım İmar Planı
Hava Kalitesi Modelleme Raporu
Arka Plan Gürültüsü Akustik ve Titreşim Raporu
Ocak Alanlarına Ait İmalat Haritası
Proje Alanına Ait Üretim Termin Planı ve Kesiti
Proje Alanına Ait Son Durum İmalat Planı ve Kesiti
Kırma Eleme Tesisi Yerleşim Planı
Proje Alanı ve Civarını Gösterir Ulaşım Ağı Haritası
Doğaya Yeniden Kazandırma Planı
11
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
EK – 25.A 1/10.000 Ölçekli 6612 Nolu Ruhsat Sahası ve Proje Alanını Gösterir Jeoloji
Haritası
EK – 25.B Jeoloji Haritası Kesitleri
EK – 26
Ankara İli Deprem Haritası
EK – 27
Hidrojeolojik Etüt Raporu
EK – 28
Hasanoğlan Beldesi Muhtarlığı’ndan Alınan Su Kullanımı İzin Belgesi
EK – 29
Ankara Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteorolojik Verileri (1960-2013)
EK – 30
Ankara Meteoroloji İstasyonu (1940-2010) Standart Zamanlarda Gözlenen En
Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Eğrileri Grafiği
EK – 31
Ankara Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Fevk Hadiseleri Tablosu
EK – 32
Fosseptik Planı
EK – 33
Ulusal Atık Taşıma Formları
EK – 34
Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar
EK – 35
Proje Alanını Gösterir Uydu Görüntüleri
12
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 1: PROJENİN TANIMI VE AMACI
1.1. Tanımı, Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği, Projenin Zamanlama Tablosu
1.1.1. Tanımı
Proje konusu faaliyet Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında
1/25.000 ölçekli h30d3 paftasında yer alan 66,96 ha.’lık alan içinde, iki poligondan oluşan
Haktaş Taşkırma ve Mermer San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait 6612 ruhsat numaralı 59,42
ha.lık sahada ve mücavirinde, rödevansçı firmalar Başkent Taş Kırma Kireç İnşaat Ltd.
Şti. tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi, Erdem Kireç ve
Kırmataş İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırmaeleme tesisi ve Salih Terzi – Karadeniz Kireç ve Kırmataş Sanayii tarafından yapılmakta
olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmeciliği kapasite artışıdır.
Rapor içerisinde bundan sonraki kısımlarda Haktaş Taşkırma ve Mermer San. ve
Tic. Ltd. Şti. için “Ruhsat Sahibi” veya “Haktaş”, Başkent Taş Kırma Kireç İnşaat Ltd.
Şti. için “Rödevansçı-1”, Erdem Kireç ve Kırmataş İnş. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. için
“Rödevansçı-2” ve Salih Terzi – Karadeniz Kireç ve Kırmataş Sanayii için ise
“Rödevansçı-3” ifadeleri kullanılmıştır.
6612 ruhsat numaralı 59,42 hektar büyüklüğündeki işletme ruhsatının 14.05.2007
tarihinde temdit (uzatma) işlemleri yapılmış ve işletme ruhsatı ile 59,42 ha.
büyüklüğündeki işletme izni aynı tarihte Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM)
tarafından yeniden düzenlenmiştir. 6612 numaralı sahaya ait işletme ruhsatı ve işletme izni
ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-1). Söz konusu ruhsatın ilk alınış tarihi 14.05.1987
olup, Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’nın ekler bölümünde sunulan 21.02.2006 tarih ve
1237 sayılı yazısında, ruhsatın 07.02.1993 tarihinden önce alınmış olması sebebiyle
16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED
Yönetmeliği’nin Geçici 3. maddesi kapsamında değerlendirildiği belirtilmektedir (Bkz. Ek2).
6612 nolu ruhsat sahasındaki üretim faaliyetleri üç ayrı rödevansçı firma tarafından
yürütülmektedir. Bu firmalardan Rödevansçı-1 sahada rödevans koordinatları dahilinde
kalker ocağı faaliyetlerini sürdürmekte ve sahanın batı mücavirinde kendi tapulu alanı
üzerinde yer alan kırma-eleme tesisinde ise ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya
satışa sunmaktadır. Ruhsat sahibi firma ile Rödevansçı-1 arasında yapılan rödevans
sözleşmesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-3).
Rödevansçı-2 sahada rödevans koordinatları dahilinde ve kendisine ait 22796
ruhsat numaralı sahada kalker ocağı faaliyetlerini sürdürmekte, sahanın içerisinde yer alan
kırma-eleme tesisinde ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya satışa sunmaktadır. Bu
firmanın saha içerisinde ayrıca bir kireç üretim tesisi bulunmakta olup, faaliyetlerini
durdurduğu ve devam etmeyeceği için kireç üretim tesisi proje kapsamından çıkarılmıştır.
Ruhsat sahibi firma ile Rödevansçı-2 arasında yapılan rödevans sözleşmesi ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-4).
Rödevansçı-3 sahada rödevans koordinatları dahilinde ve kendisine ait 26254
ruhsat numaralı sahada kalker ocağı faaliyetlerini sürdürmekte ve sahanın içerisinde yer
13
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
alan kırma-eleme tesisinde ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya satışa
sunmaktadır. Ruhsat sahibi firma ile Rödevansçı-3 arasında yapılan rödevans sözleşmesi
ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-5).
6612 ruhsat numaralı sahanın poligonları arasında Rödevansçı-2’ye ait 2,40 ha.
büyüklüğündeki 22796 ruhsat numaralı II-A grubu saha ve Rödevansçı-3’e ait 1,40 ha.
büyüklüğündeki 26254 ruhsat numaralı II-A grubu saha yer almaktadır. Bu sahalar
firmaların kendi rödevans alanları içerisinde kalmakta ve üretim çalışmaları bu sahalarda
da devam etmekte olup, sahalara ait işletme ruhsatları ve işletme izinleri sırasıyla ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-6, Ek-7).
6612 ruhsat numaralı sahayı, üç rödevansçı firmanın rödevans alanlarını ve
tesislerinin yerlerini ve Rödevansçı-2’ye ait 22796 numaralı ruhsat ile Rödevansçı-3’e ait
26254 numaralı ruhsat sahalarını gösterir genel kroki ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz.
Ek-8).
Rödevansçı-1 Faaliyetleri
Haktaş ile Rödevansçı-1 arasında yapılan rödevans sözleşmesi gereği,
Rödevansçı-1 20,03 ha. büyüklüğünde bir alanda kalker üretim faaliyetlerini
sürdürmektedir. Ürettiği malzemeyi, 6612 ruhsat numaralı sahanın batı mücavirinde kendi
tapulu alanı üzerinde yer alan kırma-eleme tesisinde boyutlandırarak piyasaya satışa
sunmaktadır.
Rödevansçı-1’e ait tesisin bulunduğu alana ait tapular, ÇED muafiyet yazısı, İşyeri
Açma ve Çalışma Ruhsatı, Kapasite Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-9).
Rödevansçı-1’e ait kırma-eleme tesisi, stok alanı ve diğer yardımcı üniteler
Rödevansçı-1’e ait 568 ve 569 numaralı parseller üzerinde yer almaktadır (Bkz. Ek-9.A).
Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 06.01.2006 tarih ve 185 sayılı yazısında, söz
konusu tesisin kuruluş tarihinin 23.06.1997 tarih ve 23028 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği tarihinden önce olduğu tespit edilmiş
olduğundan tesisin ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirildiği belirtilmektedir
(Bkz. Ek-9.B).
Tesise ve taşocağı alanına ait Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınmış
30.05.2006 tarihli İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı bulunmaktadır (Bkz. Ek-9.C).
Ankara Sanayi Odası’nın vermiş olduğu 25.09.2013 tarihli Kapasite Raporu’nda
tesisin kapasitesi 243.750 ton/yıl agrega-mıcır, 131.250 ton/yıl taş tozu olarak
belirtilmektedir. Tesiste kireç üretimi yapılmamaktadır (Bkz. Ek-9.D).
Faaliyetle ilgili Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden 17.01.2013 tarihli
hava emisyon konulu Çevre İzin Belgesi alınmıştır (Bkz. Ek-9.E).
14
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Rödevansçı-2 Faaliyetleri
Haktaş ile Rödevansçı-2 arasında yapılan rödevans sözleşmesi gereği,
Rödevansçı-2 16,78 ha. büyüklüğünde bir alanda kalker üretim faaliyetlerini
sürdürmektedir. Rödevans alanından ve kendisine ait 22796 ruhsat numaralı sahadan
ürettiği malzemeyi, 6612 ruhsat numaralı sahanın içerisinde yer alan kırma-eleme tesisinde
boyutlandırarak piyasaya satışa sunmaktadır.
Rödevansçı-2’ye ait ÇED muafiyet yazıları, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı,
Kapasite Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-10).
Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 20.10.2005 tarih ve 748 sayılı yazısında,
kalker ocağı faaliyetinin ÇED Yönetmeliği Geçici 3. maddesi gereği yönetmelik kapsamı
dışında kaldığı, 12.05.2006 tarih ve 3401 sayılı yazısında ise tesis faaliyetlerinin
16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED
Yönetmeliği Geçici 6. maddesi kapsamında değerlendirildiği, faaliyetle ilgili Çevresel
Durum Değerlendirme Raporu’nun Bakanlığa sunulduğu ve raporun nihai edilerek
faaliyetin yapılmasıyla ilgili bir sakınca bulunmadığı belirtilmektedir (Bkz. Ek-10.A).
Tesise ve taşocağı alanına ait Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınmış
30.05.2006 tarihli İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı bulunmaktadır (Bkz. Ek-10.B).
Ankara Sanayi Odası’nın vermiş olduğu 17.04.2013 tarihli Kapasite Raporu’nda
tesisin kapasitesi 438.750 ton/yıl agrega-mıcır, 236.250 ton/yıl taş tozu, 2.975 ton/yıl
sönmemiş kelle kireç ve 20.187 ton/yıl sönmüş toz kireç olarak belirtilmektedir (Bkz. Ek10.C).
Faaliyetle ilgili Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden 30.04.2013 tarihli
hava emisyon konulu Çevre İzin Belgesi alınmıştır (Bkz. Ek-10.D).
Rödevansçı-3 Faaliyetleri
Haktaş ile Rödevansçı-3 arasında yapılan rödevans sözleşmesi gereği,
Rödevansçı-3 15,82 ha. büyüklüğünde bir alanda kalker üretim faaliyetlerini
sürdürmektedir. Rödevans alanından ve kendisine ait 26254 ruhsat numaralı sahadan
ürettiği malzemeyi, 6612 ruhsat numaralı sahanın içerisinde yer alan kırma-eleme tesisinde
boyutlandırarak piyasaya satışa sunmaktadır.
Rödevansçı-3’e ait ÇED muafiyet yazıları, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı,
Kapasite Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11).
Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı’nın 23.10.2007 tarih ve 11377 sayılı yazısında,
26254 ruhsat numaralı sahada yapılan kalker ocağı faaliyetinin, ruhsatın 07.02.1993
tarihinden önce alınmış olması sebebiyle 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği Geçici 3. maddesi kapsamında
değerlendirildiği, 12.05.2006 tarih ve 3402 sayılı yazısında ise tesis faaliyetlerinin
16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED
Yönetmeliği Geçici 6. maddesi kapsamında değerlendirildiği, faaliyetle ilgili Çevresel
Durum Değerlendirme Raporu’nun Bakanlığa sunulduğu ve raporun nihai edilerek
faaliyetin yapılmasıyla ilgili bir sakınca bulunmadığı belirtilmektedir (Bkz. Ek-11.A).
15
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tesise ve taşocağı alanına ait Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınmış
30.05.2006 tarihli İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı bulunmaktadır (Bkz. Ek-11.B).
Ankara Sanayi Odası’nın vermiş olduğu 16.12.2013 tarihli Kapasite Raporu’nda
tesisin kapasitesi 234.000 ton/yıl agrega-mıcır ve 126.000 ton/yıl taş tozu olarak
belirtilmektedir (Bkz. Ek-11.C).
Faaliyetle ilgili Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden 17.01.2013 tarihli
hava emisyon konulu Çevre İzin Belgesi alınmıştır (Bkz. Ek-11.D).
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir.
Söz konusu yollar asfalt nitelikte olup, yılın her mevsiminde kullanıma açıktır. Sahaya
ulaşım güzergâhını gösterir Yer Bulduru Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek12). Proje alanına en yakın yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup, alanın
yaklaşık 210 m. güneybatısında yer almaktadır.
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup, yerleşim birimlerinin
içerisinden geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu
asfalt nitelikte olup, Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır. Projeye konu ruhsatlar,
rödevans alanları ve söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde sunulan
Topografik Harita’da gösterilmiştir (Bkz. Ek-13).
Kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanında her bir rödevansçının
kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada toplam
5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. 66,96 hektarlık proje alanının
46,78 hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisleri, 6,12
hektarlık kısmı stok alanları ve 2,69 hektarlık kısmı ise pasa döküm alanı olarak
kullanılacaktır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları ve nakliye güzergâhının yanı sıra
proje alanında bulunan tesislerin, stok ve pasa döküm alanlarının, şantiye binalarının,
trafoların, kantarların ve fosseptiklerin yerini gösterir Vaziyet Planı ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-14).
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup, tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje
Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15).
Sahada hâlihazırda geçmiş yıllardan bugüne oluşmuş büyük bir ocak alanı
bulunmakta olup, cevher yüzeyde gözlenmektedir. Bu alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst
örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim faaliyetleri öncesinde üst örtü dekapajı
yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında pasa malzeme ortaya çıkması
durumunda söz konusu malzeme üretim çalışmaları tamamlanan alanlardaki
düzenlemelerde kullanılacak veya pasa döküm alanı içerisinde uygun bir alanda
depolanacaktır. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır.
Proje sahasından kalker üretimi açık işletme yöntemi ile patlayıcı madde
kullanılarak yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada bulunan
16
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
tesislere nakledilmekte ve burada boyutlandırılmaktadır. Kırma-eleme tesislerinde istenilen
ebatlara getirilen malzeme tesis alanlarının yanındaki stok alanlarında stoklanarak piyasaya
satışa sunulmaktadır.
Proje alanında rödevans alanlarının tamamında kalker cevherleşmesi mevcut olup,
cevher gri ve bej renklidir. Sahadaki cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m3 olarak kabul
edilmiştir.
Proje alanında her bir rödevansçının kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi üretim
kapasitesinin 1.750.000 ton/yıl’a, böylece sahadaki toplam üretim kapasitesinin 5.250.000
ton/yıl’a çıkarılması planlanmaktadır. Tesislerin mevcut makine ve ekipmanları söz konusu
üretimi gerçekleştirmek için yeterlidir. Ancak yenileme maksatlı makine ekipman
değişiklikleri olabilecektir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 08.07.2009 tarihinde
yayınlanan 5102-40174 sayılı genelge gereği proje kapsamındaki tesislerin emisyon
kaynağı olan her bir ünitesi (bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) kapalı ortam
içerisine alınmış olup, kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi
(pulvarize sulama sistemi) kurulu durumdadır.
Proje alanında yılda 12 ay (312 gün), ayda 26 gün, günde iki vardiya, 16 saat olarak
07.00-23.00 saatleri arasında üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır.
Sahada üretim ve tesis işletme faaliyetleri rödevansçı firmalar tarafından
yapılacaktır. Ancak ilerleyen faaliyet dönemlerinde gerekli görülmesi durumunda sahadaki
faaliyetler sözleşme yapılarak taşeron firmalara devredilebilecektir. Ocak üretim
faaliyetleri ve tesislerin işletilmesi sırasında sahada toplam 73 personel görev almaktadır.
1.1.2. Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği
Proje sahasından kalker üretimi açık işletme yöntemi ile iş makineleri ve patlayıcı
madde kullanılarak yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada
bulunan kırma-eleme tesislerine nakledilmektedir. Kırma-eleme tesislerinde istenilen
ebatlara getirilen malzeme tesis alanlarının yanında bulunan stok alanlarında
stoklanacaktır. Stoklanan boyutlandırılmış malzeme talebe göre piyasaya satışa
sunulmaktadır. Proje alanında yapılacak çalışmalar doğrultusunda üretilecek kalker
cevherinin inşaat ve alt yapı sektöründe değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle
ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.
Yukarıda tanımlanan işin, çevre üzerine etkilerini araştırmak ve olumsuz etkileri
minimize etmenin teknik koşullarını sağlamak projenin başlıca amaçlarıdır.
17
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
1.1.3. Projenin Zamanlama Tablosu
Proje kapsamındaki zamanlama tablosu aşağıda sunulmuştur.
Tablo 1. Projenin Zamanlama Tablosu
AÇIKLAMA
Aylar
YIL
1
ÇED Başvuru Dosyasının
Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’na Sunulması
2013
Yerel ve Ulusal Gazete
İlanlarının Verilmesi
2013
2
3
4
5
Halkın Katılım Toplantısı ve
Kapsam Belirleme
2013
Toplantısının Yapılması
ÇED Özel Formatının
Alınması
ÇED Raporunun
Hazırlanması ve Çevre ve
Şehircilik Bakanlığı’na
Sunulması
İDK Toplantısının
Yapılması
2013
2013
2014
2014
Nihai ÇED İşlemleri ve
2014
Karar Süreci
18
6
7
8
9
10
11
12
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 2: PROJE ALANI VE ETKİ ALANINA AİT MEVCUT DURUMUN
BELİRLENMESİ VE ÖZELLİKLERİ
(PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT DURUMU VE PLANLANAN
DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN BELİRTİLMESİ)
2.1. Proje İçin Seçilen Yerin Konumu
Proje konusu faaliyet Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında
1/25.000 ölçekli h30d3 paftasında yer alan 66,96 ha.’lık alan içinde, iki poligondan oluşan
Haktaş Taşkırma ve Mermer San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait 6612 ruhsat numaralı 59,42
ha.lık sahada ve mücavirinde, üç rödevansçı firma tarafından işletilmekte olan kalker
ocakları ve kırma-eleme tesislerinde yapılacak kapasite artışıdır.
Projeye konu 6612 ruhsat numaralı sahada işletilen kalker ocağında her bir
rödevansçının ocak alanı ve kırma eleme tesisindeki üretim kapasitesinin 1.750.000
ton/yıl’a (875.000 m3), dolayısıyla sahadaki toplam üretim kapasitesinin 5.250.000
ton/yıl’a (2.100.000 m3) çıkarılması planlanmaktadır.
Kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanında her bir rödevansçının
kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada toplam
5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. 66,96 hektarlık proje alanının
46,78 hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisleri, 6,12
hektarlık kısmı stok alanları ve 2,69 hektarlık kısmı ise pasa döküm alanı olarak
kullanılacaktır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları ve nakliye güzergâhının yanı sıra
proje alanında bulunan tesislerin, stok alanlarının, şantiye binalarının, trafoların,
kantarların ve fosseptiklerin yerini gösterir Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur
(Bkz. Ek-14). Ayrıca 6612 ruhsat numaralı sahayı, üç rödevansçı firmanın rödevans
alanlarını ve tesislerinin yerlerini ve Erdem Kireç’e ait 22796 numaralı ruhsat ile Salih
Terzi’ye ait 26254 numaralı ruhsat sahalarını gösterir 1/5.000 ölçekli genel kroki ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8).
Proje alanı sınırları 1/25.000 ölçekli topoğrafik harita üzerine işlenmiş ve ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-13). Ayrıca proje alanını gösterir Yerbulduru Haritası da
ekler bölümünde verilmiştir (Bkz. Ek-12).
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir.
Söz konusu yollar asfalt nitelikte olup, yılın her mevsiminde kullanıma açıktır. Sahaya
ulaşım güzergâhını gösterir Yer Bulduru Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek12). Proje alanına en yakın yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup, alanın
yaklaşık 210 m. güneybatısında yer almaktadır.
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup, yerleşim birimlerinin
içerisinden geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu
asfalt nitelikte olup, Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır. Projeye konu ruhsatlar,
19
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
rödevans alanları ve söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde sunulan
Topografik Harita’da gösterilmiştir (Bkz. Ek-13).
2.1.1. Proje Yer Seçimi (İlgili Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış
olan yerin, Onanlı Çevre Düzeni Planı veya İmar Planı sınırları içinde ise bu alan
üzerinde, değil ise mevcut arazi kullanım haritası üzerinde koordinatları ile birlikte
gösterimi, projenin kapladığı alan ve koordinatları)
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup, tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje
Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15).
Ankara İli için onanmış çevre düzeni planı bulunmamaktadır. Dolayısıyla saha,
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 16.02.2007 tarih ve 525 sayılı karar ile onaylanan
1/25.000 Ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı”na işlenmiş olup ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-16). Nazım imar planına göre proje alanı
ağaçlandırılacak alanlar, marjinal ve dikili tarım alanları ve açık ve yeşil alanlar
kapsamında kalmaktadır.
Ruhsat alanının bulunduğu bölgeye dair Ankara Büyükşehir Belediyesi
Başkanlığı’nca onaylanmış 1/5.000 ölçekli ve 1/1.000 ölçekli imar planları
bulunmamaktadır.
Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında yer alan 66,96 hektarlık
proje alanı Kalker Ocağı ve Kırma Eleme Tesisi işletmeciliği için kullanılmaktadır. 66,96
hektarlık proje alanı içinde iki poligondan oluşan 6612 ruhsat numaralı 59,42 hektarlık
saha ve sahanın poligonları arasında Rödevasçı-2’ye ait 2,40 hektar büyüklüğündeki 22796
ruhsat nolu saha ile Rödevansçı-3’e ait 1,40 hektar büyüklüğündeki saha 1/25.000 ölçekli
H30-d3 paftasında yer almaktadır. Söz konusu ruhsat sahalarının ve proje alanının
koordinatları sırasıyla aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
20
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 2. Haktaş-6612 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları
Poligon No
Koordinat Noktaları
1
A1
1
A2
1
A3
1
A4
1
A5
1
A6
1
A7
2
B1
2
B2
2
B3
2
B4
2
B5
2
B6
2
B7
2
B8
2
B9
2
B10
2
B11
Alan : 59,42 ha.
Sağa (Y)
515500
515760
515872
515950
515905
516025
516270
516000
516280
516270
516025
516070
515950
515872
515870
515760
515760
515500
Yukarı (X)
4428580
4428774
4428775
4428722
4428522
4428521
4428240
4429560
4429450
4428240
4428521
4428721
4428722
4428775
4428902
4428900
4428774
4428580
Enlem
40,005674
40,007417
40,007424
40,006945
40,005144
40,005133
40,002597
40,014495
40,013498
40,002597
40,005133
40,006934
40,006945
40,007424
40,008569
40,008553
40,007417
40,005674
Boylam
33,181191
33,184242
33,185554
33,186466
33,185934
33,187340
33,190204
33,187073
33,190351
33,190204
33,187340
33,187872
33,186466
33,185554
33,185534
33,184245
33,184242
33,181191
Tablo 3. Rödevansçı 2-22796 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları
Koordinat Noktaları
E1
E2
E3
E4
Alan : 2,40 ha.
Sağa (Y)
515950
516070
516025
515905
Yukarı (X)
4428722
4428721
4428521
4428522
Enlem
40,006945
40,006934
40,005133
40,005144
Boylam
33,186466
33,187872
33,187340
33,185934
Tablo 4. Rödevansçı 3-26254 Ruhsat No’lu Saha ve İşletme İzin Alanı Sınır Koordinatları
Koordinat Noktaları
S1
S2
S3
S4
Alan : 1,40 ha.
Sağa (Y)
515760
515870
515872
515760
Yukarı (X)
4428900
4428902
4428775
4428774
Enlem
40,008553
40,008569
40,007424
40,007417
Boylam
33,184245
33,185534
33,185554
33,184242
Tablo 5. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları
Koordinat Noktaları
P1
P2
P3
P4
P5
P6
P7
P8
P9
Sağa (Y)
Yukarı (X)
Enlem
Boylam
516000,000
4429560,000
40,014495
33,187073
516280,000
4429450,000
40,013498
33,190351
516272,524
4428531,799
40,005226
33,190240
516261,168
4428550,241
40,005392
33,190108
516192,242
4428534,759
40,005254
33,189300
516234,655
4428441,464
40,004412
33,189795
516226,427
4428440,453
40,004403
33,189698
516107,437
4428373,007
40,003798
33,188302
516079,973
4428424,476
40,004262
33,187982
21
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 5. ÇED Proje Alanı Sınır Koordinatları
Koordinat Noktaları
P10
P11
P12
P13
P14
P15
P16
P17
P18
P19
P20
P21
P22
P23
P24
P25
P26
P27
P28
P29
P30
P31
P32
P33
P34
P35
P36
P37
P38
P39
P40
P41
P42
P43
P44
P45
P46
P47
P48
P49
P50
P51
P52
P53
P54
P55
P56
P57
P58
Alan : 66,96 ha.
Devam
Sağa (Y)
Yukarı (X)
Enlem
Boylam
516077,442
4428429,220
40,004305
33,187952
516074,364
4428440,241
40,004404
33,187917
516031,612
4428392,230
40,003973
33,187415
516010,822
4428375,690
40,003824
33,187171
515971,502
4428372,370
40,003795
33,186710
515851,142
4428334,369
40,003455
33,185299
515795,472
4428298,509
40,003133
33,184646
515769,632
4428272,629
40,002900
33,184342
515747,752
4428318,049
40,003310
33,184087
515823,932
4428411,729
40,004152
33,184982
515832,117
4428432,870
40,004343
33,185078
515750,211
4428469,037
40,004670
33,184120
515758,808
4428504,436
40,004989
33,184221
515713,439
4428485,274
40,004817
33,183689
515500,000
4428580,000
40,005674
33,181191
515580,870
4428738,972
40,007105
33,182142
515627,137
4428711,314
40,006855
33,182684
515672,577
4428760,578
40,007298
33,183217
515686,738
4428804,843
40,007697
33,183384
515650,698
4428809,912
40,007743
33,182962
515584,684
4428746,469
40,007173
33,182187
515645,858
4428866,723
40,008255
33,182907
515590,842
4428817,808
40,007815
33,182261
515574,897
4428822,851
40,007861
33,182074
515563,309
4428813,878
40,007780
33,181938
515546,607
4428777,279
40,007451
33,181742
515516,034
4428763,878
40,007331
33,181383
515499,426
4428771,338
40,007398
33,181189
515490,826
4428781,329
40,007488
33,181088
515476,548
4428826,392
40,007895
33,180922
515449,080
4428861,478
40,008211
33,180601
515449,015
4428889,120
40,008460
33,180601
515469,474
4428955,163
40,009055
33,180842
515471,276
4428986,820
40,009340
33,180864
515501,755
4428991,539
40,009382
33,181221
515513,548
4429021,076
40,009648
33,181360
515549,704
4429078,148
40,010162
33,181785
515565,051
4429072,831
40,010113
33,181965
515590,478
4429084,653
40,010219
33,182263
515611,681
4429140,903
40,010726
33,182513
515692,213
4429142,791
40,010741
33,183456
515768,655
4429161,620
40,010910
33,184352
515800,209
4429163,919
40,010930
33,184722
515798,920
4429166,843
40,010956
33,184707
515833,464
4429234,384
40,011564
33,185114
515843,286
4429214,408
40,011384
33,185228
515872,165
4429275,990
40,011938
33,185568
515893,043
4429320,819
40,012342
33,185814
515899,617
4429363,729
40,012728
33,185892
22
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
6612 ruhsat nolu 59,42 hektarlık iki poligondan oluşan sahanın tamamı ve bu
sahanın poligonları arasında yer alan 22796 ruhsat nolu 2,40 hektarlık saha ile 26254
ruhsat nolu 1,40 hektarlık sahanın tamamı için Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından
işletme izni düzenlenmiştir.
6612 nolu ruhsat sahasındaki üretim faaliyetleri üç ayrı rödevansçı firma tarafından
yürütülmekte olup rödevansçı firmalara ait rödevans alanlarının koordinatları sırası ile
aşağıda verilmiştir.
Tablo 6. Rödevansçı-1’e Ait Rödevans Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
RB1
RB2
RB3
RB4
RB5
RB6
RB7
RB8
RB9
RB10
Alan : 20,03 ha.
Sağa (Y)
516000
516280
516275
516125
516075
515975
515975
515940
515870
515700
Yukarı (X)
4429560
4429450
4429125
4429125
4429100
4429055
4429010
4428935
4428902
4428900
Enlem
40,014495
40,013498
40,010570
40,010573
40,010349
40,009945
40,009540
40,008865
40,008569
40,008554
Boylam
33,187073
33,190351
33,190284
33,188527
33,187940
33,186768
33,186766
33,186355
33,185534
33,183542
Enlem
40,004724
40,006945
40,008683
40,009536
40,009986
40,010570
40,010570
40,004265
Boylam
33,184234
33,186466
33,187526
33,188758
33,189521
33,190109
33,190284
33,189271
Enlem
40,005674
40,008553
40,008569
40,008865
40,009540
40,009945
40,010573
40,010570
40,009986
40,008683
40,006945
40,004724
Boylam
33,181191
33,184245
33,185534
33,186355
33,186766
33,186768
33,188527
33,190109
33,189521
33,187526
33,186466
33,184234
Tablo 7. Rödevansçı-2’ye Ait Rödevans Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
RE1
RE2
RE3
RE4
RE5
RE6
RE7
RE8
Alan : 16,78 ha.
Sağa (Y)
515760
515950
516040
516145
516210
516260
516275
516190
Yukarı (X)
4428475
4428722
4428915
4429010
4429060
4429125
4429125
4428425
Tablo 8. Rödevansçı-3’e Ait Rödevans Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
RS1
RS2
RS3
RS4
RS5
RS6
RS7
RS8
RS9
RS10
RS11
RS12
Alan : 15,82 ha.
Sağa (Y)
515500
515760
515870
515940
515975
515975
516125
516260
516210
516040
515950
515760
Yukarı (X)
4428580
4428900
4428902
4428935
4429010
4429055
4429125
4429125
4429060
4428915
4428722
4428475
23
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
2.1.2. Proje Kapsamındaki Ünitelerin Konumu
Proje kapsamında kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanının 46,78
hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisleri ve 6,12 hektarlık
kısmı ise stok alanları olarak kullanılacaktır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları ve
nakliye güzergâhının yanı sıra proje alanında bulunan tesislerin, stok alanlarının, şantiye
binalarının, trafoların, kantarların ve fosseptiklerin yerini gösterir Vaziyet Planı ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-14). Ayrıca 6612 ruhsat numaralı sahayı, üç rödevansçı
firmanın rödevans alanlarını ve tesislerinin yerlerini ve Rödevansçı 2’ye ait 22796
numaralı ruhsat ile Rödevansçı 3’e ait 26254 numaralı ruhsat sahalarını gösterir 1/5.000
ölçekli genel kroki ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8).
Proje alanında kurulu bulunan rödevansçı firmalara ait kırma eleme tesisleri ve stok
alanları koordinatları aşağıdaki tablolarda sunulmuştur.
Tablo 9. Rödevansçı-1’e Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları
Koordinat Noktaları
TB1
TB2
TB3
TB4
Alan : 3.953 m2
Sağa (Y)
515469,474
515550,000
515550,000
515455,484
Yukarı (X)
4428955,163
4428955,163
4428910,000
4428910,000
Enlem
40,009055
40,009054
40,008647
40,008648
Boylam
33,180842
33,181786
33,181785
33,180677
Enlem
40,008648
40,008647
40,008734
40,008255
40,007815
40,007861
40,007780
40,007451
40,007331
40,007398
40,007488
40,007895
40,008211
40,008460
Boylam
33,180677
33,181785
33,183191
33,182907
33,182261
33,182074
33,181938
33,181742
33,181383
33,181189
33,181088
33,180922
33,180601
33,180601
Enlem
40,005078
40,005474
40,004788
40,004591
Boylam
33,187668
33,188454
33,189038
33,188089
Tablo 10. Rödevansçı-1’e Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
SB1
SB2
SB3
SB4
SB5
SB6
SB7
SB8
SB9
SB10
SB11
SB12
SB13
SB14
Alan : 20.173 m2
Sağa (Y)
515455,484
515550,000
515670,000
515645,858
515590,842
515574,897
515563,309
515546,607
515516,034
515499,426
515490,826
515476,548
515449,080
515449,015
Yukarı (X)
4428910,000
4428910,000
4428920,000
4428866,723
4428817,808
4428822,851
4428813,878
4428777,279
4428763,878
4428771,338
4428781,329
4428826,392
4428861,478
4428889,120
Tablo 11. Rödevansçı-2’ye Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları
Koordinat Noktaları
TE11
TE12
TE13
TE14
Alan : 6.229 m2
Sağa (Y)
516053,000
516120,000
516170,000
516089,000
Yukarı (X)
4428515,000
4428559,000
4428483,000
4428461,000
24
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 12. Rödevansçı-2’ye Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
SE1
SE2
SE3
SE4
SE5
SE6
SE7
SE8
SE9
SE10
SE11
SE12
SE13
SE14
Alan : 20.254 m2
Sağa (Y)
516004,002
516056,488
516089,000
516170,000
516122,957
516169,135
516192,242
516234,655
516226,427
516107,437
516079,973
516077,442
516074,364
516031,612
Yukarı (X)
4428474,441
4428509,768
4428461,000
4428483,000
4428554,505
4428585,586
4428534,759
4428441,464
4428440,453
4428373,007
4428424,476
4428429,220
4428440,241
4428392,230
Enlem
40,004714
40,005031
40,004591
40,004788
40,005433
40,005712
40,005254
40,004412
40,004403
40,003798
40,004262
40,004305
40,004404
40,003973
Boylam
33,187093
33,187709
33,188089
33,189038
33,188489
33,189031
33,189300
33,189795
33,189698
33,188302
33,187982
33,187952
33,187917
33,187415
Enlem
40,005445
40,005715
40,005354
40,004860
Boylam
33,183533
33,184179
33,184588
33,183649
Yukarı (X)
4428540,000
4428700,000
4428710,000
4428585,000
4428555,000
4428490,000
Enlem
40,005312
40,006752
40,006841
40,005715
40,005445
40,004860
Boylam
33,182361
33,183244
33,184299
33,184179
33,183533
33,183649
Yukarı (X)
4428804,843
4428804,000
4428774,000
4428710,000
4428700,000
4428540,000
4428569,000
4428652,000
4428738,972
4428711,314
4428760,578
Enlem
40,007697
40,007688
40,007417
40,006841
40,006752
40,005312
40,005575
40,006322
40,007105
40,006855
40,007298
Boylam
33,183384
33,184242
33,184242
33,184299
33,183244
33,182361
33,181507
33,181626
33,182142
33,182684
33,183217
Tablo 13. Rödevansçı-3’e Ait Kırma-Eleme Tesisi Koordinatları
Koordinat Noktaları
TS1
TS2
TS3
TS4
Alan : 4.500 m2
Sağa (Y)
515700,000
515755,000
515790,000
515710,000
Yukarı (X)
4428555,000
4428585,000
4428545,000
4428490,000
Tablo 14. Rödevansçı-3’e Ait Cevher Stok Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
SS1
SS2
SS3
SS4
SS5
SS6
Alan : 20.700 m2
Sağa (Y)
515600,000
515675,000
515765,000
515755,000
515700,000
515710,000
Tablo 15. Pasa Döküm Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
PA1
PA2
PA3
PA4
PA5
PA6
PA7
PA8
PA9
PA10
PA11
Alan : 26.907 m2
Sağa (Y)
515686,738
515760,000
515760,000
515765,000
515675,000
515600,000
515527,000
515537,000
515580,870
515627,137
515672,577
25
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
2.1.2.1. Ocak Alanı
6612 Nolu Ruhsat Sahası (59,42 Hk)
26254 Nolu Ruhsat Sahası (1,40 Hk)
22796 Nolu Ruhsat Sahası (2,40 Hk)
ÇED Proje Alanı (66,96 Hk)
Ocak Alanı (≈ 46,78 Hk)
Şekil 1. Ocak Alanını Gösterir Topografik Harita
Projeye konu faaliyetler kapsamında kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje
alanının yaklaşık olarak 46,78 hektarlık kısmı kalker üretimi için ocak alanı olarak
kullanılacaktır. Ocak alanı Şekil 1’de verilen topografik haritada gösterilmiş olup,
koordinatları aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
26
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 16. Ocak Alanı Koordinatları
Koordinat Noktaları
OC1
OC2
OC3
OC4
OC5
OC6
OC7
OC8
OC9
OC10
OC11
OC12
OC13
OC14
Alan : 46,78 ha.
Sağa (Y)
516000,000
516280,000
516273,129
515802,673
515790,000
515686,738
515645,858
515800,209
515798,920
515833,464
515843,286
515872,165
515893,043
515899,617
Yukarı (X)
4429560,000
4429450,000
4428606,153
4428513,111
4428545,000
4428804,843
4428866,723
4429163,919
4429166,843
4429234,384
4429214,408
4429275,990
4429320,819
4429363,729
Enlem
40,014495
40,013498
40,005895
40,005066
40,005354
40,007697
40,008255
40,010930
40,010956
40,011564
40,011384
40,011938
40,012342
40,012728
Boylam
33,187073
33,190351
33,190249
33,184735
33,184588
33,183384
33,182907
33,184722
33,184707
33,185114
33,185228
33,185568
33,185814
33,185892
2.1.2.2. Kırma-Eleme Tesisleri
6612 nolu ruhsat sahasındaki üretim faaliyetleri üç ayrı rödevansçı firma tarafından
yürütülmektedir. Bu firmalara ait kırma-eleme tesis alanları Şekil 2’de verilen topografik
haritada gösterilmiştir. Rödevansçı-1 tesis alanı koordinatları Tablo 9’da, Rödevansçı-2
tesis alanı koordinatları Tablo 11’de ve Rödevansçı-3 tesis alanı koordinatları ise Tablo
13’te verilmiştir.
27
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 2. Kırma Eleme Tesisi ve Stok Alanını Gösterir Topografik Harita
Rödevansçı firmalara ait kırma-eleme tesis alanlarını gösterir fotoğraflar aşağıda
verilmiştir.
28
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 3. Rödevansçı-1 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf
Şekil 4. Rödevansçı-2 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf
29
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 5. Rödevansçı-3 Kırma-Eleme Tesis Alanını Gösterir Fotoğraf
2.1.2.3. Stok Alanı
Projeye konu alanda üç ayrı rödevansçı firma tarafından üretilen kalker cevheri,
rödevans koordinatları dahilinde bulunan kırma-eleme tesislerinde boyutlandırılarak stok
alanlarında depolanacaktır. 66,96 hektarlık proje alanının 6,12 hektarlık kısmı stok alanları
olarak kullanılacaktır. Rödevansçı-1 stok alanı koordinatları Tablo 10’da, Rödevansçı-2
stok alanı koordinatları Tablo 12’de ve Rödevansçı-3 stok alanı koordinatları Tablo 14’te
verilmiş olup stok alanlarının yerleşimleri Şekil 2’de gösterilmiştir.
2.1.2.4. Bitkisel Toprak Depolama ve Pasa Döküm Alanı
Sahada kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir.
Bu alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada
bitkisel toprak depolama alanı oluşturulmayacaktır. Ancak, üretim sırasında pasa malzeme
ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme üretim çalışmaları tamamlanan alanlardaki
düzenlemelerde kullanılacak veya pasa döküm alanı içerisinde uygun bir alanda
depolanacaktır. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır.
2.1.2.5. Şantiye / İdari Bina
Proje alanı içerisinde personel ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla her bir
rödevansçı firmanın kendine ait sosyal tesis/şantiye binası bulunmaktadır. Sosyal
tesis/şantiye binalarının yerleşimi ekler bölümünde sunulan 1/5.000 Ölçekli Vaziyet
Planında gösterilmiştir (Bkz. Ek-14).
30
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
2.1.2.6. Nakliye Güzergâhı
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir.
Söz konusu yollar asfalt nitelikte olup yılın her mevsiminde kullanıma açıktır.
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup yerleşim birimlerinin içerisinden
geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu asfalt
nitelikte olup Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır.
Projeye konu alana ulaşımı sağlayan ulaşım yolu güzergâhı Ek 12’de sunulan Yer
Bulduru Haritası’nda, alandan üretilen malzemenin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye
yolu güzergâhı ise Ek 13’te sunulan Topografik Harita’da gösterilmiştir.
2.1.2.7. Diğer
Proje alanı içerisindeki tesislerden kaynaklanan tehlikeli atıkların depolandığı
geçici atık depolama alanları bulunmaktadır.
2.2. Proje Etki Alanının Belirlenmesi ve Etki Alanındaki Mevcut Durum
Proje etki alanı, sahada gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan
çevresel etkilerin ilgili yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilip söz konusu
yönetmeliklerdeki sınır değerlerin altına indiği mesafeler göz önüne alınarak belirlenir.
Bu tür faaliyetlerde etki alanı belirlemesindeki en önemli faktörlerden toz
emisyonları ve gürültü dağılımları dikkate alınarak civardaki yerleşim yerleri ve hassas
alanlara göre aşağıdaki değerlendirmeler yapılmıştır.
Faaliyetin Toz Emisyonları Açısından Değerlendirilmesi :
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetlerinden kaynaklanan toz kütlesel debileri
için modelleme çalışmaları yapılmış olup Hava Kalitesi Modelleme Raporu ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-17). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD
Uzun Vadeli Değer) ve KVD (Kısa Vadeli Değer)’ler, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği” UVS ve KVS sınır değerlerinin altında kalmaktadır. Sahada üretim
faaliyetleri sırasında gerekli tüm önlemler alınacaktır. Üretim faaliyetleri sırasında ocak
ayna önleri, stok alanları yolları ve ocak içi bağlantı yolları mevsim şartlarına uygun olarak
pulvarize sistem ile sulanarak nemlendirilecektir. Ayrıca üretim sırasında malzemenin
kamyonlara savurma yapmadan yüklenmesine, nakliye sırasında kamyonlarda malzeme
üstünün branda ile örtülmesine ve araçların hız sınırlamalarına uymasına özen
gösterilecektir. Asfalt yola bağlantıyı sağlayacak, nakliye yolunun faaliyetten kaynaklı
olarak bozulması durumunda, söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir.
31
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje kapsamındaki faaliyetler için yapılan toz modellemesi incelendiğinde toz
konsantrasyonlarının proje alanı sınırında sınır değerlerin altına indiği görülmektedir (Bkz.
Ek-17).
Faaliyetin Gürültü Kirliliği Açısından Değerlendirilmesi :
Sahada yapılacak üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan
kaynaklı olarak gürültü oluşması söz konusudur. Sahada oluşması muhtemel gürültünün
çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun
olarak arka plan ölçümleri yapılarak Akustik Rapor hazırlatılmış ve ekler bölümünde
dağılım hesaplamaları verilmiştir (Bkz. Ek-18).
Faaliyetten kaynaklı gürültü dağılımı incelendiğinde, oluşması muhtemel gürültü
düzeyinin en yakın yerleşim birimine olan mesafede yönetmelik sınır değerlerinin altına
indiği görülmüştür.
Proje alanı sınırından itibaren etki mesafesi alanında herhangi bir yerleşim birimi
yoktur. Bu alan içerisinde tarım veya mera vasıflı araziler bulunmaktadır.
Faaliyetlerden kaynaklı toz ve gürültü hesaplamaları yapılırken etki mesafesinden
daha geniş bir alan dikkate alınmış ve modelleme çalışmaları toz için 5.500 m x 5.500 m
olmak üzere yaklaşık 3.025 hektarlık alanda yapılmıştır. Bununla birlikte gürültü
hesaplamaları ve dağılımı ise proje alanında itibaren 3.000 m yarıçaplı bir alan dikkate
alınarak gerçekleştirilmiştir.
2.3. Projenin Özellikleri
2.3.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları, İş
Akım Şeması, Çalışacak Personel Sayısı
2.3.1.1. Proje Kapsamında Kullanılacak Üretim Yöntemleri, Üretim Miktarları
Kapasite artışı ile birlikte proje kapsamındaki faaliyetler için 66,96 hektarlık alan
kullanılacaktır.
Proje alanında kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanında her bir
rödevansçının kalker ocağı ve kırma-eleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada
toplam 5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretimi yapılması planlanmaktadır. Üretilen
cevherin tamamı kırma eleme tesislerinde işlemden geçirilecektir.
Ocak alanından kalker üretimi açık işletme yöntemi ile patlayıcı madde kullanılarak
yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada bulunan tesislere
nakledilmekte ve burada boyutlandırılmaktadır. Kırma-eleme tesislerinde istenilen ebatlara
getirilen malzeme tesis alanlarının yanındaki stok alanlarında stoklanarak piyasaya satışa
sunulmaktadır. Kapasite artışı ile üretim yönteminde herhangi bir değişiklik
yapılmayacaktır.
Sahada mevcut cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m3 tür.
32
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sahada yılda 12 ay (312 gün), ayda 26 gün, günde iki vardiya, 16 saat olarak
çalışma yapılacaktır. Üretim miktarlarına yönelik ayrıntılar aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo 17. Üretim Miktarları ve Çalışma Süreleri
Üretim Miktarları
5.250.000 ton/yıl (2.100.000 m3/yıl)
Yıllık Üretim
Aylık Üretim (ortalama)
437.500 ton/ay
Günlük Üretim (ortalama)
16.827 ton/gün
Saatlik Üretim (ortalama)
1.052 ton/saat
Çalışma Süreleri
Yılda Çalışılacak Ay Sayısı
12 ay
Ayda Çalışılacak Gün Sayısı
26 gün
Yılda Çalışılacak Gün Sayısı
312 gün
Vardiya Sayısı
2 vardiya
Günde Çalışılacak Saat Sayısı
16 saat
Ruhsat alanında kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama
150 metre olarak belirlenmiştir. Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği yaklaşık olarak
46,78 hektarlık ocak alanındaki cevher yayılımı, ortalama cevher kalınlığı ve sahada
geçmiş yıllarda yapılan üretim çalışmaları göz önüne alınarak görünür rezerv miktarı
hesaplanmıştır.
Sahada geçmiş yıllarda yapılan üretim çalışmaları sonucunda sahanın yaklaşık 30
ha.lık kısmında üretim çalışmalarının yapıldığı ve ortalama 80 m. kadar tabana inildiği
tespit edilmiştir. Bu alan için görünür rezerve dair cevher kalınlığının 70 m. civarında ve
yoğunluğunun 2,5 ton/m3 olduğu kabul edilerek;
Çalışılan Alandaki Rezerv Miktarı = 300.000 m2 x 70 m. x 2,5 ton/m3
= 52.500.000 ton’dur.
Sahanın üretim çalışması yapılmamış 16,78 ha.lık kısmında görünür rezerve dair
cevher kalınlığının ortalama 150 m. civarında, yoğunluğun yaklaşık 2,5 ton/m 3 ve cevherin
işletilebilirlik oranının % 80 olduğu kabul edilerek; bu kısımdaki;
İşletilebilir Görünür Rezerv Miktarı = 167.800 m2 x 150 m. x 2,5 ton/m3 x 0,80
= 50.340.000 ton’dur.
Buna göre, ocak alanındaki toplam işletilebilir görünür rezerv miktarı;
Toplam İşletilebilir Görünür Rezerv Miktarı= 52.500.000 ton + 50.340.000 ton
= 102.840.000 ton’dur.
Üretim alanında kalker cevherinin tabana doğru kalınlığı ortalama 150 metre olarak
belirlenmiştir. Ocak işletmeciliğinin yapılacağı alanda rezerv belirleme çalışmaları
sonucunda, cevher kalınlığı da dikkate alınarak hesaplan rezerv miktarı 102.840.000 ton
civarındadır.
33
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kapasite artışı ile birlikte proje alanından yılda 5.250.000 ton (2.100.000 m3/yıl)
kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ruhsatlı sahada rezerv miktarı 102.840.000 ton
olduğundan, sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü
yaklaşık olarak 20 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak
ruhsat süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit
ruhsat dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim
miktarına bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir.
Proje alanında kalker üretimi gerçekleştirilecek olup, ocak alanında istihsal edilecek
kalker cevheri kırma eleme tesisinde boyutlandırılacaktır. Üretim yöntemine ilişkin
ayrıntılı açıklamalar aşağıdaki bölümlerde yapılmıştır.
Ocak İşletmeciliği – Kalker Üretim Faaliyetleri
Kalker madeni işletmeciliği açık işletme yöntemi ile yapılmaktadır. Proje alanında
alınan izinler doğrultusunda üretim çalışmaları devam etmektedir.
Sahada bugüne kadar yapılan üretim çalışmaları sonucunda oluşmuş büyük bir ocak
alanı bulunmaktadır. Sahadaki mevcut üretim durumunu gösterir İmalat Haritası ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-19).
Proje alanında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim
çalışmaları sonrası sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum İmalat Planı sırasıyla ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-20 & Ek-21).
Sahada kalker üretimi gerçekleştirilen alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir.
Bu alanlarda üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim faaliyetleri öncesinde
üst örtü dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında pasa malzeme
ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme üretim çalışmaları tamamlanan alanlardaki
düzenlemelerde kullanılacak veya proje alanı içerisindeki pasa döküm alanında
depolanacaktır. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır.
Ocak alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte
ortalama 150 m civarındadır. Üretim teknolojisi bu tür madenler için sık olarak kullanılan
açık işletme yöntemi olup kalker üretimi topografik yapıya uygun olarak basamaklarda
delme patlatma yapılarak gerçekleştirilmektedir. Kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı
madde kullanılarak yapılmaktadır. Ocak alanında patlayıcı madde kullanılarak yerinden
sökülen cevher, iş makineleri ile kamyonlara yüklenerek sahada bulunan kırma eleme
tesislerine nakledilmektedir.
Kapasite artışı ile birlikte ocak üretim yönteminde herhangi bir değişiklik
yapılmayacaktır.
Kırma Eleme Tesisi Üretim Faaliyetleri
Ocak alanından üç ayrı rödevansçı firma tarafından üretilen kalker cevheri, rödevans
alanları koordinatları dahilinde bulunan kırma-eleme tesislerinde boyutlandırılacaktır.
Kapasite artışı ile birlikte ocaktan alınacak kalkerin tamamı kırma eleme tesisinde
işlemden geçirilecektir.
34
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sahada faaliyet gösteren rödevansçı firmalardan Rödevcansçı-1 ve Rödevansçı-3’ün
kırma-eleme tesislerinde 3 adet, Rödevansçı-2’nin kırma-eleme tesisinde ise 4 adet kırıcı
bulunmaktadır.
Kırma-eleme tesislerinin genel çalışma prensibi aşağıda açıklanmıştır.
Tesise nakledilen cevher doğrudan kırma eleme tesisinin besleyici ünitesine
(bunker) getirilmektedir. Besleyici ünitesine getirilen malzeme by-pass eleğinden
geçirilerek 2 cm’den küçük malzeme ayrılarak by-pass stoğuna gönderilmektedir. Kalan
malzeme konveyor bantlar vasıtasıyla primer kırıcıya gönderilir. Primer kırıcıdan çıkan
malzeme elek ünitesine gönderilir. Elek ünitesinde elenen malzemenin nispeten büyük
boyutlu olan elek üstü kalan kısmı buradan sekonder kırıcıya ve tersiyer kırıcılara
gönderilir. Sekonder ve tersiyer kırıcılarda tekrar boyutlandırılan malzeme elek ünitesine
gönderilir. Elekte elenen malzeme boyutlarına göre sınıflandırılır. Projeye konu kırma
eleme tesislerinde nihai ürün olarak 0 – 4 mm, 4 – 7 mm, 7 – 15 mm ve 15 – 25 mm olmak
üzere 4 fraksiyon bulunmaktadır.
Besleyici (Bunker) :
Tesise gelen malzeme ilk olarak bunkere beslenir. Titreşimli besleyici ağır hizmet
tipi çelik konstrüksiyon olarak, çelik kopresyon yayları üzerine imal edilir. Kaya
beslemesinde kullanılırlar. Ağır darbeli yükleme koşullarına dayanıklıdır. Hazne
hacimlerine göre besleme kapasiteleri değişebilmektedir. Özellikle primer kırıcılara
malzeme beslemekte kullanılırlar. Sabit debide malzeme beslemesi yapabilir niteliktedir.
Kırma eleme tesislerine, titreşimli besleyici ile girecek malzemenin boyutu
maksimum 110 cm olabilecektir.
Malzeme besleyiciden by-pass elek ünitesine geçecek ve burada elenecektir. Eleme
işlemi sırasında malzemenin yaklaşık olarak % 10’u by-pass malzeme olarak ayrılacaktır.
Dolayısıyla tesise beslenen malzemenin en fazla % 90’ı primer kırıcıya gönderilecektir.
Primer Kırıcı (Birincil Kırıcı) :
Orta ve yüksek sertlikte malzemeleri (kireçtaşı, dolomit, granit, bazalt vb.) asfalt ve
beton agregası iriliğinde kıran kırıcılardır. İri malzeme beslenebilme, kübik ürün, yüksek
küçültme oranı, yüksek kapasite, düşük yatırım ve işletme maliyeti bu tip kırıcıları, kırma
eleme tesislerinde çoğunlukla randımanlı kılmaktadır.
Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma–eleme tesisinin besleyici ünitesine
getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10’luk kısmı bypass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında malzeme primer
kırıcıya beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler yardımıyla elek
ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+25 mm) de sekonder kırıcıya
gönderilecektir. Sekonder kırıcıya giren malzeme miktarı toplam malzeme miktarının %
65’i kadardır.
35
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sekonder Kırıcı (İkincil Kırıcı) :
Primer darbeli kırıcıda kırılarak belirli ebatlara küçültülen malzeme titreşimli elek
vasıtasıyla elenerek sekonder darbeli kırıcıya gönderilir.
Bu makinede kırılan malzemeler istenilen ebatlarda ise daha sonraki işlem
bölgesine geçer; bir sonraki işleme geçemeyecek kadar büyük olan parçalar elek, konveyör
vb. ekipmanlar ile tekrar sekonder kırıcılara verilir. Böylece malzeme istenilen ebatlara
düşürülene kadar bu işlem devam eder.
Sekonder kırıcıda kırılarak istenen ebatlara getirilen malzeme, boyutlarına göre
ayrılmak üzere elek ünitesine gönderilir. Malzeme boyutları faaliyet kapsamında piyasada
hammadde olarak kullanılacak malzeme boyutlarına uygun olarak belirlenmiştir. Titreşimli
elek ünitesi ile malzeme 4 fraksiyonda (0-4 mm, 4-7 mm, 7-15 mm, 15-25 mm)
sınıflandırılarak depolanacaktır. 25 mm. üstünde kalan malzeme ise tekrar sekonder
kırıcıya gönderilecektir.
Tersiyer Kırıcı (Üçüncül Kırıcı) :
Tersiyer ve sekonder kırıcı 0-5 mm kum elde etmekte kullanılır. Çarpma
takozlarının özel dizaynı ve yüksek hızda dönen rotor sayesinde filler oranı ve aşınmalar
düşük, kum elde etme oranı yüksektir. Rotor her iki yöne döner. Her iki tarafta tam açılır
kapaklarla kolay bakım yapılır. İlk yatırım maliyetleri düşüktür.
Elekte 5 mm.nin üzerinde kalan malzeme, ihtiyaca göre tekrar boyutlandırılması
için tersiyer kırıcı ünitesine (üçüncül kırıcı) gönderilir. Tersiyer kırıcıya giren malzeme
miktarı toplam malzeme miktarının % 30’u kadardır. Tekrar kırılan malzeme ayrı bir
konveyör bant yardımı ile elek ünitesine iletilir. Elek üstünde kalan malzeme, nihai ürün
boyutuna ulaşana kadar kırıcı sistemine geri gönderilir. Tesiste kırılarak istenilen boyuta
getirilen nihai ürün bunkerden kamyonlara yüklenerek nakledilir.
Kırma eleme tesisinde işlemden geçirilerek boyutlandırılan malzeme piyasaya
satışa sunulacaktır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 08.07.2009 tarihinde yayımlanan 510240174 sayılı genelge gereği proje kapsamındaki tesislerin emisyon kaynağı olan her bir
ünitesi (bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) kapalı ortam içerisine alınmış olup,
kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (pulvarize sulama sistemi)
kurulu durumdadır.
2.3.1.2. Proje İş Akım Şeması
Sahada gerçekleştirilen üretim faaliyetlerinin önemli adımları, aşağıda Şekil 6’da
verilen iş akım şemasında gösterilmektedir.
36
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ÜRETİM
(Basamaklarda Delme – Patlatma
Yöntemi ile Üretim)
(Toz ve Gürültü)
YÜKLEME
(Kepçe ile Kamyonlara Yükleme)
(Toz ve Gürültü)
NAKİL
(Kırma - Eleme Tesisi’ne Nakil)
(Toz ve Gürültü)
KIRMA – ELEME TESİSİ
Stok Alanı
Piyasaya Satış
Şekil 6. Proje Genel İş Akım Şeması
Kalker Cevheri Üretimi:
Kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak
alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada
üretime yeni başlanacak alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu
değildir.
Sahada dekapaj işlemi yapılmayacağından doğrudan üretim faaliyetlerinde
bulunulacaktır. Kalker cevheri sert bir yapı arz ettiğinden, proje alanında cevher üretimi
basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Kalker üretimi iş makineleri
ve patlayıcı madde kullanılarak yapılacaktır.
Sahada bugüne kadar yapılan üretim çalışmaları sonucunda oluşmuş büyük bir ocak
alanı bulunmaktadır. Sahadaki mevcut üretim durumunu gösterir İmalat Haritası ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-19).
Üretimin gerçekleşeceği ocak alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer
değişmekle birlikte ortalama 150 m civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının
değişimi dikkate alınarak üretim çalışmalarının tamamlanmasını takiben nihai durumda
proje alanının kuzeyinde 11, doğusunda 21, batısında 7 ve güneyinde 13 adet birbirinin
devamı olan basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş
makinelerinin rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de
37
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
kepçe bom yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai
durumda basamak yüksekliklerinin 10-12 m ve basamak genişliklerinin 7 m civarında
olması öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda basamakların ve zeminin duraylılığının
sağlanabilmesi sebebiyle sahada basamak şev açısının 80 dereceyi, genel şev açısının ise
60 dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir.
Proje alanında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim
sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum İmalat Planı sırasıyla ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-20 & Ek-21).
Ocak alanından delme-patlatma ile üretilen cevher iş makineleri ile kamyonlara
yüklenecektir. Cevher kamyonlar vasıtasıyla kırma-eleme tesislerine beslenecektir.
Kırma Eleme Tesisleri:
Ocak alanından üç ayrı rödevansçı firma tarafından üretimi gerçekleştirilen kalker
cevherinin tamamı rödevans koordinatları dahilinde bulunan kırma eleme tesislerinde
boyutlandırılmaktadır.
Rödevasçı firmalara ait kırma-eleme tesislerinde kalker cevheri aynı işlemlerden
geçerek boyutlandırıldığı için tesislerin işleyişi genel bir ifade altında aşağıda
açıklanmıştır.
Kapasite artışı ile birlikte ocaktan alınacak kalkerin tamamı kırma eleme tesisinde
işlemden geçirilecektir. Kırma eleme tesisine girecek malzemenin boyutu maksimum 110
cm olabilecektir.
Üretimi gerçekleştirilen kalker cevheri, kırma-eleme tesisinin besleyici ünitesine
(bunker) getirilecek ve by-pass eleğinde elenecektir. Malzemenin yaklaşık olarak %10’luk
kısmı by-pass malzeme (0-25 mm) olarak ayrılacaktır. Geriye kalan % 90 oranında
malzeme primer kırıcıya beslenecektir. Primer kırıcıda kırılan malzeme bant konveyörler
yardımıyla titreşimli elek ünitesine gönderilecek ve buradaki elek üstü malzeme (+25 mm)
de sekonder (darbeli) kırıcıya gönderilecektir.
Sekonder kırıcıda kırılarak istenen ebatlara getirilen malzeme, boyutlarına göre
ayrılmak üzere titreşimli elek ünitesine gönderilir. Malzeme boyutları faaliyet kapsamında
hazır beton tesislerine ve piyasada hammadde olarak kullanılacak malzeme boyutlarına
uygun olarak belirlenmiştir. Titreşimli elek ünitesi ile malzeme 4 fraksiyonda (0-4 mm, 4-7
mm, 7-15 mm, 15-25 mm) sınıflandırılarak depolanacaktır. 25 mm. üstünde kalan
malzeme ise tekrar sekonder kırıcıya gönderilecektir.
Elekte 5 mm.nin üzerinde kalan malzeme, ihtiyaca göre tekrar boyutlandırılması
için tersiyer kırıcı ünitesine (üçüncül kırıcı) gönderilecektir. Tersiyer kırıcıya giren
malzeme miktarı toplam malzeme miktarının % 30’u kadardır. Tekrar kırılan malzeme ayrı
bir konveyör bant yardımı ile elek ünitesine iletilecektir. Elek üstünde kalan malzeme,
nihai ürün boyutuna ulaşana kadar kırıcı sistemine geri gönderilecektir. Tesiste kırılarak
istenilen boyuta getirilen nihai ürün bunkerden kamyonlara yüklenerek nakledilecektir.
Kırma eleme tesisinde işlemden geçirilerek boyutlandırılan malzeme piyasaya
satışa sunulacaktır.
38
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Rödevansçı firmalara ait Kırma Eleme Tesisi çalışma prensibini gösterir iş akım
şeması aşağıda sunulmuştur.
KIRMA – ELEME TESİSİ
Besleyici
By-pass (%10-20)
Elek (By-pass Eleği)
Konveyör Bant
Primer Kırıcı
Konveyör Bant
Titreşimli Elek
Taş Bunkeri
Konveyör
Konveyör Bant
Bant
Sekonder Kırıcı
Stok (15-25 mm)
(Toz ve Gürültü)
Konveyör Bant
Titreşimli Elek
Konveyör Bant
Konveyör Bant
Tersiyer Kırıcı
Elek Üstü
Elek Altı
Titreşimli Elek
Kamyon Yükleme Bunkeri
Stok Alanı
Piyasaya Satış
Şekil 7. Kırma Eleme Tesisi İş Akım Şeması
Rödevansçı firmalara ait Kırma Eleme Tesisi ünitelerinin genel yerleşim planı ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-22).
39
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
2.3.1.3. Çalışacak Personel Sayısı
Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılmaktadır. Faaliyetler
sırasında çalışacak personel sayısı ünvanlarına göre aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
Tablo 18. Çalışacak Personel Listesi
Ünvan
Personel Sayısı
Maden Mühendisi
3
Operatör
20
Kamyon Şoförü
25
Arazöz Şoförü
3
İşçi
9
Aşçı
3
Bekçi
2
Vasıfsız eleman
8
TOPLAM
73
Kapasite artışı ile birlikte proje alanında üretim faaliyetleri sırasında toplam 73 kişi
çalışacaktır. Proje alanında üretim faaliyetleri taşeron firma tarafından yapılmakta olup
personel gideri de taşeron firma tarafından karşılanmaktadır.
Sahada çalışacak olan personelin sosyal ihtiyaçları, sahada bulunan şantiye
binalarından karşılanacaktır.
2.3.2. Üretimde Kullanılacak Makinelerin, Araçların ve Aletlerin Miktar ve
Özellikleri
Kalker cevheri üretimi sırasında ocak alanında faaliyet gösteren üç ayrı rödevansçı
firmanın kullanılacağı makine ekipmanlar ile tesislerin makine ekipman listeleri aşağıda
verilmiştir.
Tablo 19. Rödevansçı Firmalar Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi
Rödevansçı-1 Ocak Alanı
Makine-Ekipman
Adedi
Wagondrill
2
Kompresör
2
Kırıcılı Ekskavatör
2
Lastik Tekerlekli Yükleyici
3
Kamyon
9
Kırma-Eleme Tesisi
1
Rödevansçı-1 Kırma Eleme Tesisi
Makine-Ekipman
Adedi
Bunker (Besleyici)
2
Primer Kırıcı
1
Sekonder Kırıcı
1
Tersiyer Kırıcı
1
Elek
4
-
Rödevansçı-2 Ocak Alanı
Wagondrill
Kompresör
Kırıcılı Ekskavatör
Lastik Tekerlekli Yükleyici
Kamyon
Kırma-Eleme Tesisi
Rödevansçı-2 Kırma Eleme Tesisi
Bunker (Besleyici)
2
Primer Kırıcı
2
Sekonder Kırıcı
2
Elek
4
-
2
2
2
2
8
1
40
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 19. Rödevansçı Firmalar Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi
Rödevansçı-3 Ocak Alanı
Makine-Ekipman
Adedi
Wagondrill
2
Kompresör
2
Kırıcılı Ekskavatör
2
Lastik Tekerlekli Yükleyici
3
Kamyon
8
Kırma-Eleme Tesisi
1
Devam
Rödevansçı-3 Kırma Eleme Tesisi
Makine-Ekipman
Adedi
Bunker (Besleyici)
1
Primer Kırıcı (Darbeli Kırıcı)
1
Sekonder Kırıcı (Çekiçli Kırıcı)
1
Tersiyer Kırıcı
1
Elek
3
Ocak alanında rödevasçı firmalar tarından yapılacak kalker üretimi esnasında
toplam 6 adet wagondrill, 6 adet kompresör, 6 adet kırıcılı ekskavatör ve 8 adet lastik
tekerlekli yükleyici ile 25 adet kamyon, 3 adet arazöz, 3 adet kırma-eleme tesisi
kullanılacaktır. Proje kapsamında ocakta kullanılacak toplam makine ekipman listesi
aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo 20. Proje Kapsamında Kullanılan Makine Ekipman Listesi
Makine-Ekipman
Wagondrill
Kompresör
Kırıcılı Ekskavatör
Lastik Tekerlekli Yükleyici
Kamyon
Arazöz
Kırma-Eleme Tesisi
Adedi
6
6
6
8
25
3
3
2.3.3. Üretim Sırasında Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı ve Patlayıcı Maddelerin Kullanım
Durumları, Taşınmaları ve Depolanmaları
6612 ruhsat no’lu sahada kalker cevherleşmesi sert bir yapı gösterdiğinden ocak
işletmeciliği delme patlatma yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir.
Patlayıcı madde ocakta kalker üretiminde kullanılacak olup, ruhsat alanında
depolanması söz konusu değildir. Patlayıcı madde, yetkili firmalardan ihtiyaca göre temin
edilecektir.
Patlatmaların amacı kazıcı-yükleyici makineler ile kazılamayan sert kaya
formasyonlarının patlayıcı maddelerle gevşetilmesi ve kolay taşınabilir hale getirilmesidir.
Bu işlem yapılırken en ekonomik delme maliyeti ile en uygun patlayıcı madde ve ateşleme
sistemlerinin kullanılması, patlatma sonrası en iyi ve ekonomik sonucun en hızlı şekilde
alınmasını ve tüm bu işlemler sırasında iş yerinde çalışan başta personelin sonrasında
makinelerin emniyetinin sağlanması ve çevreye zarar vermeden faaliyetlerin
sürdürülmesini sağlamaktadır.
Ocak alanında kalker üretimi için gecikmeli sistem patlatma yöntemi
kullanılacaktır. “Gecikmeli Sistem” olarak adlandırılan patlatma yöntemi yaygın olarak
41
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
açık ocak işletmeciliğinde kullanılmaktadır. Patlatmalarda gecikmeli kapsül
kullanılmasının başlıca amacı her delik için bir serbest yüzey oluşturarak sıralı patlamaları
sağlamak, sıkışmayı önlemek ve patlatma verimini artırmaktır.
Patlatmalarda birim gecikme başına patlayan patlayıcı madde miktarı çevresel
etkilerin temelini oluşturmaktadır. Bu sistemde her bir delik ayrı ayrı patlatıldığı ve
delikler arası milisaniye cinsinden gecikme verilerek patlatma işlemi gerçekleştirildiğinden
patlatmanın çevreye olan etkisi çok daha az hissedilmektedir. Patlatma sonrası malzemenin
kolay ve emniyetli yüklenmesi sağlanır, patlatma gürültüsü, hava şoku ve yer sarsıntısı
azalır.
Patlatma Paterni :
Şekil 8. Patlatma Dizayn Parametreleri
Proje alanı için tanımlanan üretim yönteminde, iki sıra olarak tanımlanan delikler
delindikten sonra ateşleme yapılarak bir patlatmadan ortalama 24.500 ton malzeme ana
kayadan koparılmış olacaktır. Yaklaşık 5.250.000 ton olarak hedeflenen yıllık üretimin
gerçekleşebilmesi için yılda ortalama 214 kez patlatma yapılması gerekecektir. Yıllık
çalışma süresi içinde yaklaşık olarak 1-2 günde bir patlatma veya her 4-5 günde bir 3 ayrı
atım yapılacaktır.
42
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Patlatma paterninde kullanılan dizayn parametreleri aşağıda açıklanmıştır;
1. Dilim Kalınlığı-Yük Mesafesi (Bmax)
Dilim kalınlığı delik ekseni ile basamak ayna yüzeyi arasındaki en kısa mesafedir.
Çok sıralı atımlarda ön sıra delikleri dilim kalınlığının çok fazla olmamasına özen
gösterilmelidir. Ön sıra deliklerin dilim kalınlığı sıralar arası dilim kalınlığı ile aynı
olmaktadır.
Söz konusu patlatma düzeninde dilim kalınlığı 4 m olarak seçilmiştir.
2. Basamak Yüksekliği (K)
Patlatmalarda basamak yüksekliği, çalışma yapılan basamağın ayna yüksekliğidir.
Basamak yüksekliği için delici makinelerinin optimum verimle çalıştığı derinlik önerilir.
Normal patlatmalarda kural olarak basamak ayna yüksekliğinin dilim kalınlığının
(Bmax) en az 2,5, en fazla 6 katı alınması doğru bir seçimdir.
2,5 x Bmax ≤ K ≤ 6 x Bmax
2,5 x 2,5 m ≤ K ≤ 6 x 2,5 m
6,25 m ≤ K ≤ 15 m
Bu patlatma dizaynı için basamak yüksekliğinin 6,25 m ile 15 m arasında değişmesi
gerekmektedir. Çalışmalar sırasında oluşturulacak basamak yüksekliği 10 m olarak
planlanmış olup, yükseklik seçimi uygundur.
3. Delikler Arası Mesafe (B)
Delikler arası mesafe paralel bir hat üzerindeki iki delik arasındaki uzaklıktır. Söz
konusu patlatma düzeninde delikler arası mesafe 3,5 m olarak alınmıştır.
4. Delik Çapı (R)
Patlatılacak kaya yapılarının içerisine patlayıcı madde yerleştirmenin en verimli
yolu kaya yapılarına delik delmektir. Genelde açık işletmelerde delik çapları 50 mm ile
450 mm arasında değişir. Söz konusu patlatma düzeninde delik çapı 95 mm olacaktır.
5. Delik Taban Payı-Topuk Payı-Dip Delgi (u)
Aynaların tabanında kırılması güç bir kısım vardır. Basamaklara delinen delikler
tam basamak yüksekliğinde delinirse kırılmanın tam 90 derece olmaması nedeni ile
tabanda tırnak denilen sert bir kısım kalacaktır. Bu nedenle delikler, aynayı tam tabandan
kesecek gibi biraz derin delinir. Bu fazlalığa da taban (topuk) payı denir.
Verimli bir patlatma için delik boyunun, basamak yüksekliğinin % 10 fazlası kadar
olması gerekir. Dolayısıyla taban payı basamak yüksekliğinin % 10’una eşittir.
Delik Taban Payı (u)= Basamak Yüksekliği H) x 0,1
Delik Taban Payı (u)= 10 m x 0,1 = 1 m
43
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
6. Delik Boyu (H)
Delik boyu basamak boyu ile delik taban payının toplamıdır.
Delik Boyu (H)= Basamak Yüksekliği (K) + Delik Taban Payı (u)
Delik Boyu (H)= 10 m + 1 m = 11 m
7. Sıkılama Payı (h0)
Delik içerisine patlayıcı madde (anfo) konulduktan sonra kalan üst bölümün
delikten çıkan malzeme ile kapatılması işlemine sıkılama denir. Sıkılama patlatma sonrası
oluşan yüksek basınçlı gazları hapsederek gazın serbest yüzeye doğru yönlenmesini ve
malzemenin öne doğru ötelenmesini sağlar. İyi bir şekilde yapılmış sıkılama ile patlatma
verimliliği artar.
Delik boyunun 1/3’ü civarında alınır. Söz konusu patlatma dizaynında 2,5 m olarak
belirlenmiştir.
8. Şarj Boyu (Dy)
Patlatma düzeninde şarj boyu, patlayıcı maddenin (anfo) doldurulacağı delik
boyudur. Şarj boyu delik boyundan sıkılama payı çıkartılarak hesaplanır.
Dy = H – h0
Dy = 11 m – 2,5 m = 8,5 m
Bir Delikten Alınacak Malzeme Miktarı – Teorik Hacim (V) :
V = Bmax x B x K
V = 3,5 m x 4,0 m x 10 m
V = 140 m3
Üretimi yapılacak kalker cevheri yoğunluğu 2,5 ton/ m 3’tür. Bir delikten alınacak
malzeme tonajı aşağıda hesaplanmıştır.
140 m3 x 2,5 ton / m3 = 350 ton/delik
Bir Patlatmada Delinecek Delik Sayısı :
Bir patlatmada sahadan 24.500 ton malzeme alınması planlanmaktadır. Bir delikten
alınacak malzeme miktarı 350 ton olarak hesaplanmış olup, bir patlatmada delinmesi
gereken delik sayısı (Dpatlatma) aşağıda hesaplanmıştır.
Dpatlatma = 24.500 ton / 350 ton
Dpatlatma = 70 adet
2 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 70 olup, bir sırada 35 adet delik
delinecektir.
Yıllık üretim miktarı üzerinden delinecek delik sayısı aşağıda hesaplandığı gibidir.
44
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Dyıl = 5.250.000 ton / 350 ton
Dyıl = 15.000 adet / yıl
Bir Yılda Yapılacak Patlatma Sayısı:
Patlatma Sayısı = Dyıl / Dpatlatma
Patlatma Sayısı = 15.000 / 70 ≈ 214 patlatma/yıl
Bir Ayda Yapılacak Patlatma Sayısı:
Day = Patlatma Sayısı / Yılda Çalışılacak Ay Sayısı
Day = 214 / 12 = 17,83
Yıllık çalışma süresi içerisinde aynı ay içinde 17-18 patlatma yapılacaktır.
Deliklerin Delinmesi – Delik Düzeni:
Basamaklar oluşturularak gerçekleştirilen üretimlerde, işin ilk aşamasını patlatma
deliklerinin delinmesi işlemi oluşturmaktadır. Delik paterni, patlatma parametrelerine
uygun olarak seçilmelidir.
Ocak üretiminde delik dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe
ve delik boyları hesaplanır. Deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilir. Deliklerin
delinmesi sırasında toz ve gürültü oluşacaktır.
Her patlatma grubu 2 sıradan teşekkül edecek olup, sıralar arası mesafe (dilim
kalınlığı - Bmax) 4 m olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe (B) 3,5 metre
olacaktır. Delik boyları (H) 11 m ve delik çapları (R) 95 mm olacaktır.
Patlatma delikleri oluşturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması işlemi
gerçekleşmektedir. Ortalama 11 m. derinliğinde açılacak patlatma deliklerine, kapsül,
yemleyici, anfo ve sıkılama malzemesi yerleştirildikten sonra ateşleme işlemi yapılacaktır.
Ateşlemede elektriksiz kapsül sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler tek tek
patlatılarak delikler arasında gecikme verilmektedir. Ateşleme düzeni, çevresel etkileri
azaltmak ve iş güvenliğini artırmak amacıyla elektriğe duyarsız gecikmeli kapsül sistemi
(25 - 500 ms gecikmeli) kullanılarak yapılacaktır. Sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli
kapsül kullanılacaktır.
Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı :
Patlatma işlemi sırasında delinecek deliklere ait delik geometrisinden patlayıcı
madde (anfo) miktarı hesaplanır.
Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = π x (R/2)2 x Dy
Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = 3,14 x (0,095 m/2)2 x 8,5 m
Bir Delikteki Şarj Miktarı (m3) = 0,060 m3
Sahada patlayıcı madde olarak anfo kullanılacaktır. Kullanılacak anfonun
yoğunluğu 0,9 gr/cm3’dir.
45
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg) = 0,060 m3 * 0,9 gr/cm3
Bir Delikteki Şarj Miktarı (kg)  54,00 kg / delik
Patlatmada delikte kullanılan anfonun ateşlenmesi için her delikte 2 kg yemleyici
kapsüle duyarlı patlayıcı madde (dinamit) ve iki adet kapsül kullanılacaktır.
Ayrıca sıralar arası gecikmeyi sağlayabilmek için her patlatmada sıra başına 1 adet
gecikmeli kapsül kullanılacaktır. Dolayısıyla her patlatmada 2 adet gecikme kapsülü
kullanılacaktır.
Yıllık Kullanılacak Patlayıcı Madde Miktarı :
Yılda kullanılacak ANFO miktarı = Delik Başı Anfo Miktarı x Delinecek Yıllık Sayısı
Yılda kullanılacak ANFO miktarı = 54 kg x 15.000 = 810.000 kg/yıl
Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = Delik Başı Dinamit Miktarı x Delinecek Yıllık
Sayısı
Yılda kullanılacak olan dinamit miktarı = 2 kg x 15.000 = 30.000 kg/yıl
Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = Delik Başı Kapsül Adedi x Delinecek Yıllık Sayısı
Yılda kullanılacak olan kapsül adedi = 2 adet x 15.000 = 30.000 adet/yıl
Ayrıca sıralar arası gecikmede kullanılacak kapsül sayısı sıra başına 1 olup, her
patlatmada 2 adet gecikme aralıklı kapsül kullanılacaktır. Buna göre, deliklerde kullanılan
kapsüllerin dışında yıllık 428 adet gecikme aralıklı kapsül ihtiyacı olacaktır.
Patlatma dizayn parametreleri tablosu aşağıda sunulmuştur.
Tablo 21. Patlatma Dizayn Parametreleri
MEVCUT DURUM
TALEP EDİLEN
BİRİM
:
:
:
:
:
:
:
:
---------------
kg/m3
gün/yıl
ton/yıl
ton/ay
m3/ay
ton/gün
m3/gün
Aylık Patlatma Sayısı
Yıllık Patlatma Sayısı
:
:
-----
2,5
312
5.250.000
437.500
217.500
16.827
6.731
1-2 veya
4-5 (3 ayrı atım)
17-18
214
Delik Paterni
Delik Çapı
Delik Eğimi
Basamak Boyu
Dip Delgi
Delik Boyu
Sıkılama Boyu
Yük Mesafesi
:
:
:
:
:
:
:
---------------
95
90
10
1
11
2,5
4
mm
°
m
m
m
m
m
PARAMETRELER
Formasyon
Kayaç Yoğunluğu
Yıllık Çalışma Süreleri
Yıllık Üretim Miktarı
Aylık Üretim Miktarı
Aylık Üretim Miktarı
Günlük Üretim Miktarı
Günlük Üretim Miktarı
Kaç Günde Bir Patlatma Yapılacağı
---
46
gün
adet
adet
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Delikler Arası Mesafe
Bir Delikteki Yüzey / Delik İçi Gecikme
Süreleri
Sıralar Arası Gecikme Süresi
Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim
Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
:
---
3,5
m
:
---
30 / 475
ms
:
:
:
-------
42
140
350
ms
m3
ton
Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarı
:
Ana Şarj (ANFO) Miktarı
:
Yemleyici (Dinamit) Miktarı
:
Elektriksiz Kapsül Miktarı
:
Bir Delikteki Toplam Patlayıcı Miktarı
---------
54
2
2
56
kg
kg
adet
kg
Birim Tüketimler
ANFO
Yemleyici (Dinamit)
Elektriksiz Kapsül
Elektrikli Kapsül
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için)
Delgi
:
:
:
:
:
:
:
---------------
0,386
0,014
0,014
6,49 x 10-5
1,29 x 10-4
--0,08
kg/m3
kg/m3
ad/m3
ad/m3
ad/m3
m/m3
m/m3
Bir Atımdaki Tüketimler
Bir Atımdaki Üretim
ANFO
Yemleyici (Dinamit)
Elektriksiz Kapsül
Elektrikli Kapsül
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için)
:
:
:
:
:
:
:
---------------
9.800
3.780
140
140
1
2
---
m3/atım
kg/atım
kg/atım
adet/atım
adet/atım
adet/atım
m/m3
Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı
Delik Sayısı
:
---
70
adet/atım
Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarı
ANFO
Dinamit
Elektriksiz Kapsül
Elektrikli Kapsül
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
Fitil (sadece ön kesme uygulamaları için)
-------------
810.000
30.000
30.000
214
428
---
kg/yıl
kg/yıl
adet/yıl
adet/yıl
adet/yıl
m/yıl
:
:
:
:
:
:
Kullanılması Planlanan Patlayıcı Maddelerin Teknik Bilgileri
Ateşleme
Gecikme
:
:
Yemleme
:
Elektriksiz Kapsül Sistemi
Yüzey gecikmesi
= 25 ms
Delik içi gecikme
= 500 ms
Sıralar arası gecikme = 25 ms
Kapsüle Duyarlı Patlayıcı Madde (Dinamit)
Kartuş Boyutları
= 50 x 225 mm
47
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Şarj
:
Kartuş Ağırlığı
Yoğunluk
ANFO
Yoğunluk
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
= 500 gr – 1000 gr
= 1,2 gr/cm3
= 0,95 gr/cm3
Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında "Tekel dışı
bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması,
saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları"
na ilişkin 29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 87/12028 karar
sayılı Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılacaktır.
Patlatma işlemi sırasında, çevresel düzenleme ve yaptırımlara uyulacak, her deliğe
farklı gecikme süresi ile ateşleme imkânı tanıyan kısa gecikmeli elektriksiz kapsül (Nonelectric) kullanılacak ve sadece ilk ateşleme sırasında elektrikli kapsül kullanılacaktır.
Patlatmalardan kaynaklı sarsıntı ölçümleri ilk patlatmada ve yılda bir periyodik
olarak yapılacak, sonuçların cihaz çıktıları ile birlikte rapor halinde Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü’ne sunulacaktır. 2872 sayılı Çevre Kanunu’na istinaden yürürlüğe giren ilgili
yönetmeliklere uyulacak ve diğer meri mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve
kirliliğin önlenmesi için gerekli izinler alınacaktır.
Patlatma işlemlerinde aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir;
 Faaliyet alanı çevresindeki atımlardan etkilenebilecek yakın çevredeki yerleşim
birimlerine patlatmaların yapılacağı tarih ve saat bildirilecektir.
 Ateşleme sahasına yetkililerden başkası kesinlikle girmeyecektir.
 Patlamayan delikler içindeki patlayıcı madde gerekli emniyet tedbirleri alındıktan
sonra etkisiz hale getirilecektir.
 Patlayıcı malzemelerin patlatma yapılacak alana getirilmesinde bu iş için yetişmiş
ehliyetli personel görevlendirilecektir. Patlatma işlemi ateşleme ehliyetine sahip
kişilerce yapılacaktır.
 Dinamit ve kapsüllerin ayrı ayrı taşınmasına özen gösterilecektir.
 Ateşleme yapıldıktan sonra bölgenin sorumlu nezaretçisi gerekli kontrolü yapacak
ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise
önlemi alınacaktır.
 Tatil günlerinde ve hafta sonları patlatma işlemi yapılmayacaktır.
 Patlatma işlemi hafta içi 08.00 – 19.00 saatleri arasında gerçekleştirilecektir.
48
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 9. Örnek patlatma tasarımı ve delik geometrisi şematiksel anlatımı
49
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
2.3.4. Proje Kapsamındaki Ulaştırma Altyapısı Planı (Ulaştırma Güzergahı, Güzergah
Yollarının Mevcut Durumu ve Kapasitesi, Hangi Amaçlar İçin Kullanıldığı, Mevcut
Trafik Yoğunluğu, Yerleşim Yerlerine Göre Konumu, Yapılması Düşünülen Tamir,
Bakım ve İyileştirme Çalışmaları vb.)
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi, Hasanoğlan Belde
merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Proje alanına en yakın
yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup alanın yaklaşık 210 m. güneybatısında yer
almaktadır.
Proje alanının bulunduğu bölgenin Ulaşım Ağı Haritası ekler bölümünde sunulmuştur
(Bkz. Ek-23).
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir. Söz
konusu yollar asfalt nitelikte olup, yılın her mevsiminde kullanıma açıktır. Sahaya ulaşım
güzergâhını gösterir Yer Bulduru Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12).
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup yerleşim birimlerinin içerisinden
geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu asfalt nitelikte
olup Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır. Söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler
bölümünde sunulan Topografik Harita’da gösterilmiştir (Bkz. Ek-13).
T.C Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen
Trafik Hacim Haritası çalışması kapsamında proje alanı civarındaki karayolları 2012 yılı
trafik hacmi haritası aşağıda verilmiştir.
50
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
1
2
Şekil 10. 2012 Yılı Trafik Hacmi Haritası
Projeye konu alanda yapılacak çalışmalar sırasında taşıt yükünün 660 taşıt/gün (650
kamyon, 10 özel araç) olması beklenmektedir.
Projeye konu alandaki mevcut çalışmalar sırasında üretilen malzemenin tesis dışına
nakliyesi için günlük ortalama taşıt yükü 240 taşıt (sefer)/gün civarındadır. Kapasite artışı
sonrası yapılacak çalışmalar neticesinde tesis dışına nakliye sırasında taşıt yükünün 660
taşıt(sefer)/gün olması beklenmektedir. Dolayısıyla malzemenin nakli için kullanılacak
yollarda toplam 420 taşıt/gün’lük bir artış olması beklenmektedir.
Proje alanında, kırma eleme tesisinde boyutlandırılmış cevher piyasaya sunulacaktır.
Proje alanından nakliye sırasında çoğunlukla Kırıkkale – Ankara karayolu kullanılacaktır. Söz
konusu karayolunun Elmadağ mevkiindeki yükü yukarıda verilen trafik hacmi haritasında
işaretlenmiştir. İşaretlenen her iki yolda da üretilen malzemenin nakli ile yük artışı
gerçekleşecektir. Yük artışı yüzdeleri aşağıda hesaplanmıştır;
1. Güzergâh için
2. Güzergâh için
: (420 / 23.468) * 100 = % 1,79’luk bir artış
: (420 / 29.548) * 100 = % 1,42’lik bir artış
Ortaya çıkması beklenmektedir.
51
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tesiste proje kapsamında yeni herhangi bir makine-ekipman eklenmesi
düşünülmemekte olup tesisteki emisyon yayıcı tüm ünitelerin üzeri kapalı durumdadır.
Dolayısıyla faaliyet kapsamında makine ve ekipman taşınması amacıyla ağır ve geniş
araçların kullanılması söz konusu değildir.
Faaliyetler sırasında çalışacak işçilerin tamamı yakın yerleşim birimlerinden geleceği
için servis saatlerinde ana ulaşım yollarındaki yoğunluğa olumsuz bir katkı söz konusu
olmayacaktır.
Sahada yapılacak faaliyetler sırasında 2918 sayılı Trafik Kanunu ve Karayolları ile
ilgili tüm kanun ve yönetmeliklere riayet edilecektir.
04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Nakliye esnasında gerekli bütün emniyet tedbirleri alınacaktır. Bu doğrultuda kamyon
şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Nakliye esnasında kamyonların hız sınırlarına
uymasına dikkat edilecek ve malzemenin üzeri branda ile örtülecektir. Kamyonlara aks yükü
doğrultusunda yükleme yapılacak olup aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır.
52
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 3: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
3.1. Proje ve Etki Alanının Mevcut ve Planlanan Sosyo-Ekonomik Özellikleri
3.1.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler)
Ankara nüfusunun dörtte üçü hizmet sektöründe çalışır ve bu sektör ilin gayrisafi
hasılasında en büyük paya sahiptir. Sektörün bu kadar gelişmesinin nedeni, göçle gelen
nüfusa istihdam sağlayacak kadar büyük sanayinin bulunmamasıdır.
İl, Türkiye gayrisafi milli hâsılasının % 9’una sahiptir. Ülkenin toplam vergi
gelirlerinin % 12’si, bütçe gelirlerinin % 12,3’ü buradan toplanır; buna karşılık ilin ülke
bütçesinden aldığı pay % 6,4’tür. 2006 yılında Ankara bütçe vergi gelirlerine 16,5 milyar TL,
toplam bütçe gelirlerine de 21,1 milyar TL katkıda bulunmuş, bütçeden ise 11,3 milyar TL
pay almıştır. 2001 yılı itibariyle gayrisafi yurtiçi hasılasının Ankara’ya düşen kısmının % 45’i
ticaretten, % 23’ü ulaştırma ve haberleşmeden, % 14’ü devlet hizmetinden
kaynaklanmaktadır.
Ankara ilinde özel sektörün katma değer içindeki payı % 85’in üzerindedir. İlin
sanayisi başlıca küçük ve orta boy işletmelerden oluşur. Bunların % 40’ı, savunma ve taşıt
üretimi yapan büyük kuruluşların talep gösterdiği makine ve metal alanında üretim
yapmaktadır. Bunun ardından gıda ve tekstil sanayileri gelir. Üretim açısından en önemli
sektörler, gıda (şeker, un, makarna, süt, içki), taşıt, makine (tarım araçları, taşıt, traktör),
savaş, çimento ve dokumadır (yünlü dokuma, trikotaj, konfeksiyon). Ayrıca tarım ilaçları,
mobilya, şekercilik ve matbaacılık da önemlidir. Savunma sanayi, yazılım ve elektronik
sektörlerinde Ankara Türkiye’de başta gelir.
Ankara Sanayi Odası’na (ASO) kayıtlı yaklaşık 3.500 şirket vardır. Türkiye’nin en
büyük 500 şirketinin 48’inin ASO’ya bağlı olmasıyla Ankara, 2009 yılında İstanbul’dan sonra
Türkiye’nin 2. sanayi merkezi sayılmaktadır.
Ankara’daki sanayi üretimin büyük kısmı Sincan, Akyurt, Çubuk ve il merkezine
yakın olan İvedik ile Ortadoğu Sanayi ve Ticaret merkezi (OSTİM) Organize Sanayi
bölgelerinde gerçekleşmektedir. OSTİM, Türkiye’nin en büyük küçük ve orta boy sanayi
üretim alanıdır.
2009’da Ekonomi ve Dış Politika Araştırmalar Merkezi tarafından hazırlanan bir
çalışmaya göre, en rekabetçi il Ankara’dır. Ankara, “rekabetçilik” endeksini oluşturan alt
endeksler arasında insani sermaye, yaratıcı sermaye ve sosyal sermaye endekslerinde ilk
sırada yer almıştır. Üniversite ve öğretim üyesi sayısının yüksekliği, patent ve benzeri
başvurular gibi faktörler Ankara’yı özellikle yaratıcı sermaye endeksinde Türkiye’de birinci
yapmaktadır.
Tarım, hayvancılık ve ormancılık:
Ankara il genelinde toprakların % 60’ı tarım alanı olarak kullanılır ve bu oran Türkiye
ortalamasının oldukça üzerindedir. En önemli tarla ürünleri buğday, arpa ve şeker pancarıdır.
Diğer önemli ürünler kavun, karpuz, domates, havuç, armut, elma, vişne ve üzümdür. Tarla
53
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
arazilerinin yaklaşık % 24’ünde buğday, % 23’ünde arpa, kalanında ise diğer ürünler
yetiştirilmektedir.
Ankara rakım ve mera özellikleri açısından, küçükbaş hayvancılığa daha elverişlidir.
Hayvancılık il ekonomisinde önceleri önemli olan yerini giderek kaybetmektedir. İlde koyun
(ak ve karaman cinsi) ve sığır beslenir. Tavuk yetiştiriciliği de önemli boyuttadır. Ankara
keçisi olarak bilinen tiftik keçisi sayısı 1970’lerdeki sayılarının onda birinin altındadır ve
korunması amacıyla, günümüzde yetiştiricilerine ücret verilmektedir.
Ankara orman varlığı bakımından pek zengin değildir. 2007 verilerine göre ilin %
13’ü ormanlarla kaplı olup yüzölçümünün % 7’sini bozuk ormanlar, % 6’sını ise normal
ormanlar oluşturmaktadır. Kayda değer bir ormancılık üretimi yoktur. Ancak, Türkiye
çapında mobilyacılık, döşemecilik gibi alanları kapsayan önemli düzeyde bir ağaç işleri
sektörü gelişmiştir.
Enerji :
Nallıhan’da Çayırhan Termik Santrali linyit (634 MW güçlü), Esenboğa termik
santrali ise fuel oil (54 MW) yakarak enerji üretir. Ayrıca Sarıyar Barajı (160 MW), Hirfanlı
Barajı (Evren) (128 MW) ve Kesikköprü Barajı (76 MW) hidrolelektrik enerji üretir.
Ankara ilinde rüzgar potansiyeli düşük olduğu için enerji üretimine elverişli değildir.
Madencilik :
Ankara, Türkiye’nin madencilik potansiyeli fazla olan illerindendir. İlin Beypazarı ve
Nallıhan ilçelerinde Türkiye’nin en önemli linyit yataklarından bazıları bulunur. Ayrıca Tuz
Gölü ve çevresinde tuz çıkarılır. Türkiye’de İzmir’deki Çamaltı Tuzlası’ndan sonra en fazla
tuz çıkarılan yer, Tuz Gölü ve çevresidir. İlde ayrıca, Beypazarı ve Kızılcahamam çevresinde
sodacılık gelişmiştir. Ankara Taşı olarak da bilinen “Andezit” Gölbaşı ilçesine özgü önemli
değerlerden biridir. Heykel yapımında da kullanılan Andezit taşından yapılmış çalışmalar
“Andezit Taşı Heykel Açık Hava Müzesi”nde sergilenmektedir.
Su Kaynakları:
Ankara’daki en önemli akarsular ve kolları Kızılırmak nehri ve kolları Terme çayı,
Balaban çayı, Sakarya nehri ve kolları Aladağ çayı, Nalderesi, Girmir çayı ve Ankara çayı ile
Peçeneközü çayıdır.
Hidroelektrik enerji sağlayan barajların yanı sıra, Ankara’da içme suyu ve sulama
suyu sağlayan barajlar da bulunmaktadır. Bunlardan Çubuk-1 Barajı ve Çubuk-2 Barajı (20
hm3/yıl), Kurtboğazı Barajı (60 hm3/yıl), Çamlıdere Barajı ( 142 hm3/yıl), Eğrekkaya Barajı
(79 hm3/yıl), Akyar Barajı ve isalesi (45 hm 3/yıl), Kavşakkaya Barajı (58 hm3/yıl) içmesuyu
temini için kullanılmaktadır. Bu barajlardan Kurtboğazı Barajı hem içme suyu hem de sulama
suyu temini amaçlı kullanılmaktadır. Bu su kaynakları büyüyen şehrin ihtiyacını karşılamaya
yetmediği için, 2008’de Kızılırmak’tan da başkente su getirilmeye başlanmıştır. Yeni baraj
inşaat projeleri görüşülmektedir.
İl sınırları içerisinde doğal göller de bulunmaktadır. Bu göllerin en önemlileri Mogan,
Eymir, Samsam ve Tuz Gölü’dür.
54
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sanayi:
Sanayi ve ticaret bakımından memleketimizin başta gelen merkezlerindendir. Sanayi,
imalat ve gıda kolunda oldukça gelişmiştir. Un, makarna, şeker, yağ, dokuma fabrikaları, süt,
tereyağı, et kombinaları, deri ve trikotaj tesisleri vardır. Çimento, tuğla, kiremit ve inşaat
makinaları imal eden fabrikalar hızla artmaktadır. Merkezi ve ilçelerinde fabrika sayısı
oldukça fazladır. Şehir, 1956’dan bu yana “Enterkonnekte” enerji sistemine bağlıdır. İlin
enerji ihtiyacının çoğu Hirfanlı, Sarıyar, Kesikköprü, Çatalağzı ve Çayırhan hidroelektrik
santrallarından karşılanır. Ankara ilinde tehlikeli boyutlara ulaşan hava kirliliği son yıllarda
alınan tedbirlerle azaltılmıştır.
Savunma sanayinin oluşturduğu altyapı ve talep sonucu makine ve metal sanayi il
ekonomisinde önemli bir seviyeye ulaşmıştır. Bugün sanayi kuruluşlarının % 40’ının üretim
yaptığı alan, makine ve metal sanayidir. Ankara’nın ülke içindeki merkezi ve savunmaya
uygun konumu, yetişmiş insan gücü ile sektör içinde yer alan kuruluşların oluşturduğu
potansiyel, bu sektörde büyük kuruluşların doğmasına sebep olmuştur. MKE Kurumu, Türk
Havacılık ve Uzay Sanayi (TAI), Aselsan, Roketsan ve Havelsan gibi savunma sanayi ile
ilgili büyük ölçekli yatırımlar İlde gerçekleştirilmiştir. Bunların yanı sıra 50’den fazla orta
ölçekli firma ile teknoloji geliştirme ve organize sanayi bölgelerinde yerleşik sayıları yüzlerle
ifade edilebilecek küçük tasarım ve imalat işyerleri bu sektörde faaliyet göstermektedir.
Projeye konu ruhsatlı sahanın bağlı bulunduğu Elmadağ ilçesinin ekonomisi tarıma
dayalıdır. İlçede tarımsal faaliyet zirai tarım şeklindedir. Bölgede buğday başta olmak üzere
arpa, yulaf, fiğ, mısır, fasulye, nohut, mercimek üretimi başta gelmektedir. Bölgede zirai
tarımın yanında büyükbaş hayvancılık az yapılmaktadır. Lalahan beldesinde bir açık besi
işletmesi bulunmaktadır. İlçede yapılan besiciliğin önemli bir kısmı Hasanoğlan ve çevresinde
yapılmaktadır. Köylerde küçük aile işletmesi şeklinde besicilik yapılmaktadır.
Proje alanı Elmadağ ilçesine bağlı Hasanoğlan beldesinde yer almaktadır. Beldenin
ekonomisi tarım, hayvancılık ve sanayiye dayanır. Hasanoğlan beldesinin ekonomisinde
arıcılık önemli bir yer tutar. Elmadağ ilçesinde 250’yi aşan esnaf ve küçük sanayi kolları
mevcuttur. Hasanoğlan Sanaji Bölgesinde 25 adet muhtelif sanayi tesisi ve yapımı devam
eden 30’a yakın sanayi tesisi inşaatı vardır.
3.1.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfusun yaş sınıflarına göre dağılımı,
hane halkı yapısı)
Ankara İli 38°33' ve 40°47' kuzey enlemleri ile 30°52' ve 34°06' doğu boylamları
arasında yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi’ndedir.
Ankara ilinde nüfus yoğunluğu ortalaması 163 kişi/km 2’dir. İlçelere göre 16 kişi/km2
ile 3541 kişi/km2 arasında değişmektedir. Nüfus yoğunluklarının ilçelere göre dağılımı
yapıldığında en yüksek yoğunluğun Keçiören ilçesinde, en düşük yoğunluğun Gölbaşı
ilçesinde olduğu görülmektedir. İlin en düşük yoğunluklu ilçeleri Bala, Kalecik, Ayaş,
Kızılcahamam’dır. Metropoliten kenti oluşturan 8 ilçe ise ilin en yoğun ilçeleridir.
55
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanının içerisinde yer aldığı Ankara ili ve Elmadağ ilçesine ait ADNKS (Adrese
Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi) verilerine göre 2013 yılı nüfus verileri ile Türkiye’nin nüfus
verileri aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak verilmiştir.
Tablo 22. Türkiye, Ankara ve Elmadağ İlçesine Ait Kentsel ve Kırsal Nüfus Verileri
Türkiye
Ankara
Elmadağ
Kadın
34.898.618
2.537.558
21.392
Şehir Nüfusu
Erkek
Toplam
35.135.795 70.034.413
2.507.525
5.045.083
22.481
43.873
Belde/Köy Nüfusu
Kadın
Erkek
Toplam
3.295.886 3.337.565 6.633.451
0
0
0
0
0
0
Kadın
38.194.504
2.537.558
21.392
Toplam
Erkek
38.743.360
2.507.525
22.481
Toplam
76.667.864
5.045.083
43.873
*Kaynak: TUİK ADNKS, www.tuik.gov.tr
Not: 6360 ve 6447 sayılı kanunlar ile düzenlenen ve bu kanunlar uyarınca ilk mahalli idareler genel seçimlerinde yürürlüğe girecek olan
idari bağlılık ve tüzel kişilik değişiklikleri ile 5393 sayılı Yasa’nın 8 inci ve 11 inci maddelerine göre alınan ve söz konusu Kanun gereğince
ilk mahalli idareler seçimlerinde uygulanacak olan birleşme ve katılmalar, belediye ve köy tüzel kişiliğinin kaldırılmasına ve bir beldenin
köye dönüştürülmesine dair kararlar, Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığı'nın 421 sayılı Kararına istinaden, NVİGM tarafından 1 Aralık 2013
tarihi itibarıyla Ulusal Adres Veri Tabanı'na yansıtıldığı için, 2013 ADNKS sonuçları belirtilen değişiklikleri içermektedir.
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) “2013 Nüfus Sayımı” sonuçlarına göre
Ankara ilinin “Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus” verileri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo 23. Yaş Grubu ve Cinsiyete Göre Nüfus Verileri
YAŞ GRUBU
TOPLAM
ERKEK
358.097
183.983
'0-4'
366.234
188.262
'5-9'
368.992
189.363
'10-14'
385.071
196.490
'15-19'
410.067
209.161
'20-24'
436.532
217.941
'25-29'
458.019
227.566
'30-34'
418.566
208.244
'35-39'
386.237
190.622
'40-44'
348.496
172.749
'45-49'
310.012
154.080
'50-54'
249.727
123.941
'55-59'
185.118
89.902
'60-64'
131.031
60.456
'65-69'
93.226
40.990
'70-74'
63.831
25.987
'75-79'
48.150
19.042
'80-84'
21.640
7.125
'85-89'
6.037
1.621
'90+'
Toplam
5.045.083
2.507.525
Kaynak: TUİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi(ADNKS) 2013 Sonuçları
KADIN
174.114
177.972
179.629
188.581
200.906
218.591
230.453
210.322
195.615
175.747
155.932
125.786
95.216
70.575
52.236
37.844
29.108
14.515
4.416
2.537.558
Elmadağ ilçesinde dağ ve orman içi köylerinde nüfusta azalma, karayolu ve sanayi
kuruluşlarına yakın kesimlerde ise artış göze çarpmaktadır. İlçede nüfus yoğunluğu 75
kişi/km2’dir.
3.1.3. Sağlık (Bölgede mevcut endemik hastalıklar)
Ülkede kişi başına en fazla yatağın düştüğü Ankara sadece kendi nüfusuna hizmet
etmekle sınırlı değildir. Ülkenin en gelişmiş sağlık kentidir.
56
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
İlde bulaşıcı hastalık olarak tüberkülozlu hasta sayısı 1999 yılında 632 olarak kayıtlı
olup, bu değer 2009 yılında 708 olarak belirlenmiştir.
Elmadağ Kaymakamlığı resmi WEB sitesinden alınan bilgilere göre, ilçede hizmet
veren 1 adet 75 yataklı Dr. Hulusi Alataş Devlet Hastanesi, Hasanoğlan Semt Polikliniği,
Merkezde 1 Nolu ve 2 Nolu Ail Sağlık Merkezleri ile Baştaş Lalabel ASM, Hasanoğlan ASM
bulunmaktadır. Ayrıca Yeşildere Sağlık Evi, Kayadibi Sağlık Evi ve Karacahasan Köyü
Sağlık Evi olmak üzere 8 adet sağlık merkezi bulunmaktadır.
Projeye konu alanın bulunduğu bölgeye Hasanoğlan Aile Sağlık Merkezi hizmet
vermektedir. Hasanoğlan Beldesi ile ilgili olarak belirlenen bir bulaşıcı hastalık verisine
ulaşılmamıştır.
3.1.4. İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve Tehlikeli Faaliyetler
Proje alanında kalker cevheri üretimi açık işletme yöntemi ile gerçekleştirilecektir.
Proje alanında her bir rödevansçının kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi üretim kapasitesinin
1.750.000 ton/yıl’a, böylece sahadaki toplam üretim kapasitesinin 5.250.000 ton/yıl’a
çıkarılması planlanmaktadır. Ocak alanında üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile
basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir.
Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir:
1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve
izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir.
2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet,
kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir.
3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir.
4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç
kontrolü yapılacaktır.
5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli
noktalara dikilecektir.
6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit
geçirmeden ateşleme yapılacaktır.
7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden
vazgeçilecektir.
8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir.
9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır.
10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı
ayrı araçlarda nakledilecektir.
11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak
zararsız hale getirilecektir.
12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek
ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli
önlemler alınacaktır.
57
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Patlatma işlemleri sırasında, faaliyet alanında Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı
Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük’ün ilgili
hükümlerine uyulacaktır.
Ocaktan üretilen kalker cevherinin tamamı kırma eleme tesislerinde
boyutlandırılacaktır. Kırma–eleme tesislerinde istenilen ebatlara getirilen malzeme tesis
alanlarının yanında bulunan stok alanlarında depolanacak ve buradan piyasaya satışa
sunulacaktır.
Proje alanında üretim, kırma-eleme tesislerinin faaliyetleri ile yükleme ve nakliyeden
dolayı tozuma söz konusudur. İşletme faaliyetleri sırasında oluşması muhtemel tozdan dolayı
yakın çevrenin olumsuz yönde etkilenmelerin en aza indirilmesi için;
-
-
-
4857 Sayılı İş Kanunu ve İş Kanunu uyarınca çıkartılan yönetmelik, tüzük, genelge ve
yönergelere vb. uyulacaktır. Ayrıca 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ilgili
hükümlerine uyulacaktır.
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” nde belirtilen ilgili hususlara
uyulacaktır.
İşçilerin toz ve gürültüden etkilenmemeleri için gerektiğinde toz maskesi ve kulaklık
kullanmaları sağlanacaktır.
Kırma eleme tesisi üniteleri kapalı sisteme alınmış olup, tesise toz indirgeme sistemi
(pulvarize su sistemi) kurulmuştur. Kırma eleme tesisi çalışmalarında pulvarize su sistemi
düzenli olarak çalıştırılacaktır.
Ayrıca personel çalışma saatleri 8 saat ile sınırlıdır. Bundan sonraki faaliyet
dönemlerinde makine ve ekipman sürekli bakımda tutulacak ve gerekli önlemler alınacaktır.
Çalışanların sağlık ve güvenliklerini sağlayabilmek için 4857 ve 6331 sayılı yasalara
ve bu yasalara bağlı olarak hazırlanıp yayınlanmış olan ve yürürlükte bulunan mevzuata
uyulacaktır.
Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı
19.09.2013 tarih ve 28770 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik
nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin
teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu olacaktır.
Tesiste çalışacak personel için yeterli sayıda sosyal tesis bulunmaktadır. Bu tesislerin
devamlılığı sağlanacaktır.
Tesiste çalışan personel için sağlık karneleri (portör muayene kartları)
bulundurulacaktır. Personelin yılda iki kez portör muayeneleri, yılda bir kez akciğer grafileri
yaptırılacaktır.
58
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
3.1.5. Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları; Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus
Hareketleri
Sahada üretim faaliyetleri maden mühendisi nezaretinde yapılmaktadır. 6612 nolu
sahada yapılacak üretim faaliyetleri esnasında toplam 73 personel görev alacaktır. Personelin
görev dağılımları (ünvanları) Bölüm 2.3.1.3 Tablo 18’de verilmiştir.
İnşaat sektöründeki gelişmelere paralel olarak hammadde ihtiyacı gün geçtikçe önem
kazanmakta, gelişen inşaat ve altyapı yatırımları doğrultusunda hızla artmaktadır. Sektörde
artan talebi karşılamak için mevcut yatırımlarda kapasite artırımına ve yeni işletme
çalışmalarına ağırlık verilmiştir.
Söz konusu faaliyet nüfus hareketine neden olacak kadar büyük bir istihdam
yaratmayacaktır. Projeye konu faaliyetlerin gerçekleştirilmesi çerçevesinde mal ve hizmet
sektöründe (lojistik, yedek parça, konaklama, araç bakım ve onarım atölyesi, restoran,
kafeterya, market, kantin, dinlenme tesis, akaryakıt istasyonu, v.b.) yörede ilave bir
hareketlilik olacaktır.
3.1.6. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Kültür Hizmetleri)
Projeye konu alana en yakın yerleşim birimi, proje alanının (kuş uçuşu) 1,5 km
güneybatısında yer alan Hasanoğlan Beldesi’dir.
İlçe merkezinde 51 adet okul bulunmaktadır. Bu okullarda devam eden öğrenci sayısı
9.621 olup, 618 öğretmen görev yapmaktadır. Hasanoğlan Beldesi’nde ise 2 adet ilkokul, 3
adet ortaokul ve 4 adet lise bulunmaktadır. Hasanoğlan Beldesi’nde bulunan liselerde 1.389,
ortaokullarda 713 ve ilköğretim okullarında ise 675 öğrenci bulunmaktadır.
Ayrıca Elmadağ ilçesinde dört adet özel dershane, iki adet özel motorlu taşıt sürücü
kursu, dört adet özel öğrenci yurdu ve iki adet rehabilitasyon merkezi bulunmaktadır.
Elmadağ ilçesinde 8 adet sağlık merkezi bulunmaktadır. Hasanoğlan Beldesi’nde ise
bir adet semt polikliniği ile bir adet aile sağlık merkezi bulunmaktadır.
Bölgede kültür hizmeti olarak ilçenin kültürel ve sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilecek
boyutta Elmadağ Kültür ve Sanat Merkezi’nin çalışmalarına başlanmıştır. Bu merkez
içerisinde 500 kişilik çok amaçlı gösteri salonu, halk oyunları salonu, el sanatları salonu ve
kütüphane yapılması planlanmaktadır. Ayrıca salonda sinema, tiyatro, gösteri, sergi vb.
etkinlikler düzenlenecektir.
3.1.7. Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer Teknik /
Sosyal Altyapı İhtiyaçları
Proje kapsamında sahada 73 personel görev almaktadır. Kapasite artışı ile sahada
personel sayısında değişiklik yapılmayacaktır.
Çalışan personelin sosyal ihtiyaçları sahada mevcut şantiye binalarından (WC, lavabo,
mutfak vs.) karşılanacaktır.
59
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sahada elektrik ihtiyacı şehir şebekesinden temin edilmektedir.
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir. Söz
konusu yollar asfalt nitelikte olup, yılın her mevsiminde kullanıma açıktır. Sahaya ulaşım
güzergâhını gösterir Yer Bulduru Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12).
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup, yerleşim birimlerinin içerisinden
geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu asfalt nitelikte
olup, Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları
ve söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde sunulan Topografik Harita’da
gösterilmiştir (Bkz. Ek-13).
3.1.8. Projenin Fayda-Maaliyet Analizi
Proje kapsamında kapasite artışı ile her bir rödevansçının kalker ocağı ve kırma-eleme
tesisi üretim kapasitesinin 1.750.000 ton/yıl’a, böylece sahadaki toplam üretim kapasitesinin
5.250.000 ton/yıl’a çıkarılması planlanmaktadır.
Proje sahasından kalker üretimi açık işletme yöntemi ile iş makineleri ve patlayıcı
madde kullanılarak yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada
bulunan kırma-eleme tesislerine nakledilmektedir. Kırma–eleme tesislerinde istenilen ebatlara
getirilen malzeme tesis alanlarının yanında bulunan stok alanlarında stoklanacaktır. Stoklanan
boyutlandırılmış malzeme talebe göre piyasaya satışa sunulmaktadır.
Her bir rödevansçının kırma eleme tesisi üretim kapasitesi 1.750.000 ton/yıl olacaktır.
Sahadan üretilen toplam 5.250.000 ton kalkerin her bir kırma-eleme tesisinde %
10’unun by-pass malzeme olacağı kabul edildiğinde agrega olarak 4.725.000 ton/yıl malzeme
elde edilmiş olacaktır. Bu malzemenin tamamı talep doğrultusunda piyasaya satışa
sunulacaktır.
Satış fiyatları günün ekonomik koşullarına göre farklılık gösterebilmektedir.
Mali yönden söz konusu proje kapsamında yapılacak yatırım tutarı ve giderlere ait
tahmini hesaplamalar aşağıya çıkarılmış olup, milli gelire katkısı ifade edilmiştir.
60
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 24.Yatırım Analiz Tablosu
YATIRIM TUTARI
HARCAMA ÇEŞİDİ
TUTAR
Etüt, Plan, Faal.Rap., Proje ve Harita Hazırlanması, Başvuru Bedelleri
70.000 TL
Numune alma, analiz ve Teknolojik Etüt Gideri
5.000 TL
Beklenmeyen Proje Giderleri
15.000 TL
MADEN YATIRIM GİDERLERİ
Arsa alımı, Mülkiyet İzni
Tesis-Makine-Ekipman Bakım, Onarım, Yedek Parça
Altyapı-Ulaştırma yatırımları
200.000 TL
70.000 TL
50.000 TL
ARA TOPLAM
BEKLENMEYEN GİDERLER
410.000 TL
30.000 TL
SABİT SERMAYE YATIRIM TUTARI
TOPLAM YATIRIM TUTARI
60.000 TL
500.000 TL
Yıllık giderler belirlenirken işletme giderleri ve yıllık yapılacak resmi harcamalar
(harç, çevre teminatı, vs.) ile beklenmeyen giderler dikkate alınmıştır.
Tablo 25. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu
Tutarı (TL)
Gider Cinsi
Akaryakıt Gideri
8.500.000 TL
Elektrik Gideri
5.000.000 TL
İşçilik-Personel Gideri
1.375.000 TL
Bakım-Onarım Gideri
250.000 TL
Patlayıcı Gideri
4.375.000 TL
Genel Giderler
250.000 TL
Amostisman Gideri
250.000 TL
Yedek Parça-Malzeme Alımı
375.000 TL
TOPLAM
20.375.000 TL
Yıllık İşletme Gelirleri
Sahadan toplamda 5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretilmesi durumunda (her bir
kırma-eleme tesisinde % 10 by-pass hesaba katıldığında),
Agrega Satış Geliri
By-Pass Malzeme Geliri
TOPLAM GELİR
= 4.725.000 Ton x 6,0 TL/Ton
= 525.000 Ton x 1,50 TL/Ton
= 29.137.500 TL
= 28.350.000 TL
= 787.500 TL
Yıllık İşletme Karı
Yıllık İşletme Karı = Yıllık İşletme Geliri – Yıllık İşletme Gideri
Yıllık İşletme Karı = 29.137.500 TL – 20.375.000 TL = 8.762.500 TL
61
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 26. Proforma Gelir Tablosu
AÇIKLAMALAR
TUTAR
Proje Gelirleri
29.137.500 TL
Proje Giderleri Toplamı
20.375.000 TL
Proje Karı
8.762.500 TL
Uzun Vadeli Borç
----
Gayri Safi Kar
8.762.500 TL
Brüt Kar
8.762.500 TL
Devlet Hakkı (% 4)
1.165.500 TL
Kurumlar Vergisi (% 20)
1.752.500 TL
Net Kar
5.844.500 TL
Yatırımın Kendini Geri Ödeme Süresi:
Toplam yatırımın, projenin sağlayacağı net karın amortisman tutarı ile toplamından
elde edilen nakit gelirine oranı suretiyle yatırımın geri dönüş süresi bulunmuştur.
Tesis Geri Ödeme Süresi 
ToplamYatırıı
500.000 TL

 0,082 YIL
Net Kar  Amortismanlar 6.094.500 TL
Milli Gelire Katkı:
Milli Gelire Katkı
Yukarıdaki
anlaşılmaktadır.
= Brüt Kar + İşçilik-Personel Gideri
= 8.762.500 TL + 1.375.000 TL
= 10.137.500 TL
yapılan
hesaplamaların
sonuçlarından
projenin
rantabl
olduğu
Çevresel Fayda-Maliyet Analizi:
Madenler ancak bulundukları yerde üretilebilmektedir. Bu nedenle başka bir alanda
üretme imkanı yoktur. Bu yeraltı servetlerinin işletilerek ekonomiye kazandırılmasının yanı
sıra çevreye karşı gerekli duyarlılığın gösterilmesi önemlidir. Bu nedenle söz konusu proje
kapsamında bir tarafta ilgili kanun ve yönetmeliklere uygun olarak üretim faaliyetlerinde
bulunarak ekonomiye katkı sağlanırken diğer taraftan söz konusu çevrenin yeniden
düzenlenerek; çevresel etkilerin minimuma indirilmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.
Zaten 24.06.2010 tarih ve 27621 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Maden Kanununda Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un” ilgili
maddesi gereği her bir ruhsat için yıllık ruhsat harcı kadar Çevre Uyum Teminatı yatırılması
zorunlu hale getirilmiştir. Bu doğrultuda her yıl söz konusu proje alanı (ruhsat sahası) için
yıllık Çevre Uyum Teminatı yatırılacaktır.
Sonuç olarak bu alanlarda yapılacak kalker işletmeciliğinin bölge ekonomisine katkısı
daha fazla olacaktır.
62
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Yürürlükteki ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde projeye konu faaliyet için
ilgili kurumların öngördüğü bedeller süresinde ödenecektir.
Bu projenin gerçekleştirilmesi ile inşaat sektörünün hammadde ihtiyacının
karşılanması sağlanacak, ayrıca yöre halkına sağladığı istihdam imkanları ve bölgesel olarak
yaratacağı ek katma değerler ile ülke ekonomisine önemli katkısı olacaktır.
Proje alanında, ocak üretim faaliyetleri sırasında toplam olarak 73 personel
çalıştırılmaktadır. Personelin sosyal ihtiyaçlarının yöreden karşılanması, yöre ekonomisine
katkı sağlayacaktır. Her bir personelin ortalama 5 kişilik bir aileye katkı sağlayacağı
düşünüldüğünde toplam 365 kişi geçimini bu işletmeden sağlamış olacaktır.
3.1.9. Projeden Etkilenen Yerleşim Yerleri
Proje alanına en yakın yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup, alanın
yaklaşık 210 m. güneybatısında yer almaktadır. Hasanoğlan Beldesi ise proje alanının (kuş
uçuşu) 1,5 km güneybatısında bulunmaktadır.
3.1.10. Projenin Ekonomik Ömrü
Proje kapsamında kapasite artışı ile birlikte ocak alanından yılda yaklaşık 5.250.000
ton kalker üretimi yapılması planlanmaktadır.
Proje alanı için belirlenen toplam rezerv miktarı 102.840.000 tondur.
Kapasite artışı ile birlikte proje alanından yılda 5.250.000 ton (2.100.000 m3/yıl)
kalker üretimi yapılması planlanmaktadır. Ruhsatlı sahada rezerv miktarı 102.840.000 ton
olduğundan, sahanın bu projede beyan edilen maksimum üretim miktarına göre ömrü yaklaşık
olarak 20 yıldır. Günün ekonomik koşulları ve rezerv durumu göz önüne alınarak ruhsat
süresi sonunda temdit (süre uzatımı) taleplerinde bulunulacaktır. Böylece temdit ruhsat
dönemlerinde de sahada faaliyetlere devam edilecektir. Ayrıca rezerv ve üretim miktarına
bağlı olarak da proje süresi değişebilecektir.
Projenin ekonomiye katkı değeri Bölüm 3.1.8’de açıklanmıştır.
3.1.11. Zamanlama Tablosu
Proje kapsamındaki zamanlama tablosu Bölüm 1.1.3 Tablo 1’de verilmiştir.
3.2. Diğer Hususlar
Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır.
63
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 4: MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLER VE DOĞAL KAYNAKLARIN
KULLANIMI
(Bölgesel ve çalışma alanı baz alınarak mevcut ve planlanan durum verilmelidir)
4.1. Arazi Kullanım ve Mülkiyet Durumu
Kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanında her bir rödevansçının kalker
ocağı ve kırma-eleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada toplam 5.250.000
ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. 66,96 hektarlık proje alanının 46,78
hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisleri, 6,12 hektarlık kısmı
stok alanları ve 2,69 hektarlık kısmı ise pasa döküm alanı olarak kullanılacaktır. Projeye konu
ruhsatlar, rödevans alanları ve nakliye güzergâhının yanı sıra proje alanında bulunan
tesislerin, stok ve pasa döküm alanlarının, şantiye binalarının, trafoların, kantarların ve
fosseptiklerin yerini gösterir Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-14).
Ayrıca 6612 ruhsat numaralı sahayı, üç rödevansçı firmanın rödevans alanlarını ve tesislerinin
yerlerini ve Erdem Kireç’e ait 22796 numaralı ruhsat ile Salih Terzi’ye ait 26254 numaralı
ruhsat sahalarını gösterir 1/5.000 ölçekli genel kroki ekler bölümünde sunulmuştur
(Bkz. Ek-8).
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje
Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15).
4.1.1. Tarım ve Hayvancılık
4.1.1.1. Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü
Ankara İli’nin yakın çevresinde üç önemli ova, tarım havzaları olarak özel önem
taşımaktadır. Bu havzalar, Ova Çayı geçişinin bulunduğu Kazan-Mürted Ovası, Çubuk Çayı
geçişiyle Çubuk Ovası ve Hatip Çayı geçişinin tarımsal değer kattığı Hatip Ovası’dır.
Ankara İli’nin toplam yüzölçümü (göller dahil) 3.071.500 ha., su yüzeyleri hariç
2.570.600 ha. olup bu arazilerin dağılımı, ekiliş bilgileri aşağıdaki gibidir.



% 49’u olan 1.265.973,1 hektarlık bölümü tarım alanı,
% 13’ü olan 339.831 hektarlık bölümü çayır ve mera alanı,
% 38’i olan 964.795,9 hektarlık bölümü ormanlık ve diğer alanlardır.
Ankara İli’nde tarım arazilerinin genel dağılımını gösterir grafik aşağıdaki şekilde
verilmiştir.
64
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
TARIM ARAZİLERİNİN GENEL DAĞILIMI
25%
Tarım Arazisi
Sebze Arazisi
1%
Meyvelik
Bağ Arazisi
1%
3%
70%
Nadas
Şekil 11. Ankara İli Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı
(Kaynak: Ankara Valiliği, İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü 2011)
Ankara İli’nde tarım arazilerinin 193.837 hektarı sulanabilecek alandır. Bunun tarım
alanlarına oranı % 15’tir. İlde toplam sulanan alan 93.055 ha.dır. Sulanan arazilerin %72’si
devlet sulaması, % 28’i ise halk sulaması şeklindedir.
İl genelinde susuz tarım arazilerinde özellikle hububat üretimi, sulu tarımın yapıldığı
alanlarda ise endüstriyel bitkiler ile meyve ve sebze üretimi gerçekleştirilmektedir. Ayrıca
Ankara İli’nde organik tarım ile de ürün yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi civarında yer almaktadır. İlçe arazisinin önemli
kısmı % 15–40 meyilli arazi olup, bünyesi arızalı ve taşlı kısımlardan meydana gelmekte ve
bu sahaların dağlık kısmı kireç taşı üzerine oturmuş bulunmaktadır. Ankara İli geneli ve
Elmadağ İlçesi arazi kullanım sınıfları aşağıdaki gibidir.
Tablo 27. Arazi Kullanım Sınıfları
Sulu
Kuru
Karışık
Tarım
Tarım
Tarım
Mera
(Ha)
(Ha)
(Ha)
ANKARA 331.783 396.961 655.994 549.168
Elmadağ
10.651
12.591
21.260
12.744
Kaynak: 2011 Yılı Ankara İl Çevre Durum Raporu
İL/İLÇE
Orman
172.218
568
65
Şehir ve
Endüstriyel
Kullanım
101.270
2.816
Sulak
Alanlar
Tuzsuz
15.058
-
Çıplak
Alan
İç
sular
Tuzlu
sular
Toplam
238.859
2.698
59.938
-
2.321
-
2.523.567
63.329
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 28. Tarım Arazilerinin Dağılımı
Sebze
Süs
Meyveler, İçecek Ve
Bahçeleri
Bitkileri
İL/İLÇE
Baharat Bitkilerinin
Alanı
Alanı
Alanı (Dekar)
(dekar)
(Dekar)
ANKARA
7.513.920
3.250.485
463.936
306.806
324
Elmadağ
119.701
127.850
599
3.568
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim İstatistikleri Tarım Alanları Veritabanı-2012
Tahıllar ve Diğer
Bitkisel Ürünlerin
Ekilen Alanı (dekar)
Nadas
Alanı
(dekar)
Toplam
Tarla Alanı
(Ha)
11.535.470,73
251.718
Elmadağ İlçesi’nde tarım arazilerinin genel dağılımını gösterir grafik aşağıdaki şekilde
verilmiştir.
Şekil 12. Elmadağ İlçesi Tarım Arazilerinin Genel Dağılımı
(Kaynak: Türkiye İstatistikleri Verileri-Bitkisel Üretim İstatistikleri 2012)
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup, tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır.
Proje alanı ve yakın civarında sulu tarım yapılan tarım arazileri yoktur.
4.1.1.2. Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları
Ankara’da yetiştirilen ürünlere ait bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
66
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 29. İldeki Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünler Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Parfümeri-Eczacılık Vb.Bitkiler-Sekerpancarı
Ve Yem Bitkileri Tohumları
Saman Ve Ot
Şeker İmalatında Kullanılan Bitkiler
Ekilen
alan(dekar)
Hasat edilen
alan(dekar)
Üretim(ton)
Verim
(kg/da)
Fiğ (Dane)
Bakla
(Yemeklik)
Fasulye (Kuru)
Mercimek
(Kırmızı)
Mercimek
(Yeşil)
Nohut
Patates (Diğer)
162.179
160.662
16.032
100
60
60
10
167
8.733
8.733
1.302
149
40
40
4
100
35.780
35.780
3.080
86
153.355
1.120
153.355
1.109
18.069
2.971
118
2.679
Patates (Tatlı)
60
60
100
1.667
Yerelması
Burçak (Yesil
Ot)
Fiğ (Yeşil Ot)
Hayvan Pancarı
Korunga (Yeşil
Ot)
Mısır (Hasıl)
Mısır (Silajlık)
Mürdümük
(Yeşil Ot)
Sorgum (Yeşil
Ot)
Tritikale (Yeşil
Ot)
Yonca (Yeşil
Ot)
Yulaf (Yeşil Ot)
Şekerpancarı
Arpa (Biralık)
Arpa (Diğer)
530
530
810
1.528
109
108
45
417
65.857
399
65.242
395
49.584
1.549
760
3.922
7.702
7.594
4.684
617
253
32.275
251
32.275
829
149.460
3.303
4.631
60
60
9
150
301
299
551
1.843
48
48
20
417
44.854
44.431
73.543
1.655
2.049
82.695
153.495
2.043.074
1.788
82.695
153.495
2.043.074
747
402.777
44.709
506.260
418
4.871
291
248
3.943.368
3.943.368
967.093
245
268.126
268.126
59.607
222
49.185
1.450
3.971
6.200
93.759
49.185
1.450
3.971
6.200
93.759
12.146
1.198
2.217
1.373
19.816
247
826
558
221
211
49.050
49.050
7.406
151
248.950
248.950
25.163
101
54.836
54.836
11.649
212
97
96
4
42
Ürün adı
Buğday (Diğer)
Buğday
(Durum)
Çavdar
Çeltik
Mısır (Dane)
Tritikale (Dane)
Yulaf (Dane)
Tahıllar
Tekstilde Kullanılan Ham Bitkiler
Pamuk (Kütlü)
Yağlı Tohumlar
Aspir
Ayçiçeği
(Çerezlik)
Ayçiçeği
(Yağlık)
Susam
0
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
İlde en fazla buğday üretimi yapılırken en iyi verim şekerpancarından alınmaktadır.
67
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 30. İldeki Sebze Ürünleri Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Kök Ve Yumru Sebzeler
Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler
Diğer Sebzeler (Başka Yerde
Sınıflandırılmamış)
Ürün adı
Soğan (Taze)
Soğan (Kuru)
Sarımsak (Taze)
Sarımsak (Kuru)
Pırasa
Havuç
Turp (Bayır)
Turp (Kırmızı)
Domates (Sofralık)
Domates (Salçalık)
Hıyar (Sofralık)
Hıyar (Turşuluk)
Acur
Biber (Salçalık)
Biber (Dolmalık)
Biber (Sivri)
Bamya
Patlıcan
Kabak (Sakız)
Balkabağı
Kabak (Çerezlik)
Fasulye (Taze)
Börülce (Taze)
Bakla (Taze)
Barbunya Fasulye (Taze)
Kavun
Karpuz
Karnıbahar
Brokoli
Lahana (Beyaz)
Lahana (Kırmızı)
Lahana (Brüksel)
Marul (Kıvırcık)
Marul (Göbekli)
Marul (Aysberg)
Enginar
Ispanak
Pazı
Semizotu
Maydonoz
Roka
Tere
Nane
Dereotu
Mantar (Kültür)
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
68
Ekilen
Alan(Dekar)
9.192
88.507
88
150
400
23.820
96
1.817
32.888
1.080
5.138
2.910
170
105
1.302
6.664
110
1.130
7.946
6.919
10.075
7.272
10
60
263
167.458
45.138
160
100
575
850
20
3.931
8.733
13.170
710
13.852
65
30
403
160
267
97
115
0
Üretim(Ton)
18.329
268.224
61
149
527
132.965
231
6.049
154.015
4.502
11.836
4.303
340
260
1.709
8.103
71
2.201
26.461
11.676
576
6.487
5
83
139
196.019
143.426
230
150
995
1.759
40
10.440
26.335
40.615
1.420
26.716
60
56
159
63
97
30
42
196
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 31. İldeki Meyve, İçecek ve Baharat Bitkileri Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Ürün adı
Üzüm (SofralıkÇekirdekli)
Üzüm (SofralıkÇekirdeksiz)
Üzüm
Üzüm (Diğer)
Muz-İncir-AvokadoKivi
Toplam
ağaç sayısı
34.046
708
48.105
0
48.105
70
16
229
70
0
70
9.145
6.155
673
9.145
0
9.145
5
14
10
1.380
0
1.380
18.155
15.800
42
376.050
81.010
457.060
Elma (Starking)
7.971
7.735
43
180.274
64.120
244.394
Elma (Amasya)
Elma
(Grannysmith)
4.386
4.534
42
108.945
21.457
130.402
265
891
47
18.960
5.655
24.615
Elma (Diğer)
3.174
4.569
42
108.674
28.333
137.007
Armut
11.679
17.037
39
436.238
65.020
501.258
Ayva
1.248
2.402
38
63.610
20.893
84.503
0
46
15
3.040
1.960
5.000
81
112
30
3.765
800
4.565
Üzüm (Şaraplık)
İncir
Muşmula
Şeftali (Nektarin)
Diğer Meyveler-Taş
Şeftali (Diğer)
Çekirdekliler Ve
Yumuşak Çekirdekliler Erik
325
752
25
30.263
7.300
37.563
1.242
2.854
32
88.855
20.863
109.718
Kayısı
3.392
4.989
37
134.707
65.605
200.312
Zerdali
70
1.573
40
39.255
8.725
47.980
Kiraz
5.813
6.050
33
182.425
41.018
223.443
Vişne
32.457
27.698
34
824.375
94.243
918.618
Kızılcık
0
20
20
1.000
200
1.200
İğde
0
606
24
25.680
4.150
29.830
Çilek
9
15
1.667
9
0
9
Dut
247
4.525
54
83.220
29.685
112.905
Nar
243
99
10
9.850
11.000
20.850
0
1
40
25
20
45
Badem
5.932
2.120
26
80.876
138.865
219.741
Ceviz
14.393
3.500
38
91.691
51.492
143.183
0
19
1
16.900
15.000
31.900
138.399
8.506
61
138.399
0
138.399
Trabzon Hurması
Antep Fıstığı
Baharat Bitkileri
(İşlenmemiş)
Ağaç
Meyve
Meyve
başına
veren
vermeyen
ortalama yaşta ağaç yaşta ağaç
verim(kg)
sayısı
sayısı
48.105
Elma (Golden)
Zeytin Ve Diğer Sert
Kabuklular
Toplu
meyveliklerin Üretim(ton)
alanı(dekar)
Kimyon
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
69
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 32. İldeki Süs Bitkileri Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Kesme
Çiçekler
Ekilen
Üretim(Adet)
alan(m2)
740
1.480
1.000
12.000
Ürün adı
Karanfil
Gerbera
Kasımpatı
(Krizantem)
Lale
Nergiz
Sümbül
200
8.370
4.500
6.928
3.500
380.000
202.500
278.510
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
Ankara ili bitkisel üretim bakımından ülkemizin önde gelen illerinden birisidir. Geniş
arazi varlığıyla birçok ürünün üretimi için elverişli olan Ankara ili toplam tarım alanının
Türkiye’ye oranı yaklaşık %5 iken Ankara ilinde ekilen meyve alanının Türkiye’ye oranı
%8,46, ekilen sebze alanının Türkiye’ye oranı %5,93 ve ekilen tarla alanının Türkiye’ye oranı
ise %5,01’dir.
Proje alanının bulunduğu Elmadağ ilçesinde yetiştirilen ürünlere ait istatistiksel
veriler aşağıda tablolar halinde verilmiştir.
Tablo 33. Elmadağ İlçesi Tarla Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Tahıllar
Patates-Kuru Baklagiller-Yenilebilir
Kök Ve Yumrular
Yağlı Tohumlar
Ürün adı
Parfümeri-Eczacılık Vb.BitkilerSekerpancarı Ve Yem Bitkileri
Tohumları
Hasat edilen
alan(dekar)
Üretim(ton) Verim(kg/da)
Buğday
(Durum)
Buğday (Diğer)
4.514
4.514
632
140
51.038
51.038
7.150
140
Arpa (Biralık)
10.000
10.000
2.000
200
Arpa (Diğer)
40.000
40.000
6.246
156
Çavdar
2.000
2.000
320
160
Tritikale (Dane)
5.700
5.700
1.258
221
Nohut
1.700
1.700
140
82
100
100
4
40
100
100
6
60
1.104
1.104
122
111
1.000
1.000
60
60
150
150
14
93
Fiğ (Yeşil Ot)
Yonca (Yeşil
Ot)
Korunga (Yeşil
Ot)
1.207
1.196
250
209
302
299
125
418
145
143
60
418
Mısır (Silajlık)
400
400
600
1.500
Fiğ (Dane)
241
239
6
25
Fasulye (Kuru)
Mercimek
(Yeşil)
Ayçiçeği
(Yağlık)
Ayçiçeği
(Çerezlik)
Aspir
Saman Ve Ot
Ekilen
alan(dekar)
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Tarım Alanı İstatistikleri-2012
70
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 34. Elmadağ İlçesi Sebze Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Ekilen
Alan(Dekar)
10
Üretim(Ton)
5
2
210
361
30
37
11
20
Biber (Sivri)
53
31
Kabak (Sakız)
5
3
Fasulye (Taze)
70
25
Kavun
100
100
Karpuz
75
56
Marul (Kıvırcık)
5
3
Marul (Göbekli)
5
3
Ispanak
30
9
Mantar (Kültür)
0
146
Ürün adı
Soğan (Taze)
Kök Ve Yumru Sebzeler
Pırasa
Domates
(Sofralık)
Domates
(Salçalık)
Hıyar (Sofralık)
Meyvesi İçin Yetiştirilen Sebzeler
Diğer Sebzeler (Başka Yerde
Sınıflandırılmamış)
8
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
Tablo 35. Elmadağ İlçesi Meyve Ürünleri Üretim Tablosu (2012 Yılı)
Grup adı
Üzüm
Üzüm (Diğer)
Diğer Meyveler-Taş
Çekirdekliler Ve
Yumuşak
Çekirdekliler
Ürün adı
Üzüm
(SofralıkÇekirdekli)
Üzüm
(Şaraplık)
Elma
(Golden)
Elma
(Starking)
Elma
(Amasya)
Elma
(Grannysmith)
Elma (Diğer)
Toplu
meyveliklerin Üretim(ton)
alanı(dekar)
Ağaç
başına
ortalama
verim(kg)
Meyve
veren yaşta
ağaç sayısı
Meyve
vermeyen
yaşta ağaç
sayısı
Toplam
ağaç sayısı
1.425
1.781
0
1.425
0
1.425
180
135
0
180
0
180
507
260
20
13.000
11.000
24.000
507
260
20
13.000
3.300
16.300
20
14
20
700
370
1.070
37
17
20
850
350
1.200
25
42
20
2.100
900
3.000
Armut
101
110
20
5.500
3.500
9.000
Ayva
25
88
20
4.400
1.725
6.125
Şeftali (Diğer)
12
12
10
1.200
550
1.750
Erik
20
78
20
3.900
1.450
5.350
Kayısı
50
94
17
5.500
1.300
6.800
Kiraz
71
110
20
5.500
2.750
8.250
Vişne
30
67
15
4.450
2.270
6.720
Dut
0
45
15
3.000
300
3.300
406
40
10
4.000
10.500
14.500
152
26
20
1.300
1.750
3.050
Zeytin Ve Diğer Sert Badem
Kabuklular
Ceviz
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu-Bitkisel Üretim İstatistikleri,2012
71
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Elmadağ ilçesinde yıllık tarla ürünleri üretimi 27.796 hektar alanda 52.162 ton üretim
olup hububat tarımı içinde buğday başta olmak üzere arpa, yulaf, fiğ, mısır, fasulye, nohut,
mercimek üretimi başta gelmektedir. Sebze ürünleri üretimi 69 hektar alanda 1.053 ton olup
domates, patlıcan, kabak, ıspanak, pırasa, biber, taze fasulye, şeker pancarı, taze soğan,
kıvırcık, marul, brokoli, slajlık mısır, yonca, çerezlik ayçiçeği, aysberk ürün çeşitlerini
içermektedir. Meyve ürünleri üretimi 291 hektar alanda 3.207 tondur. Başlıca meyve çeşitleri
elma, armut, vişne, kiraz, ayva, kayısı, erik, şeftali, badem ve cevizdir.
Ankara ilinde son yıllarda organik tarım ve iyi tarım uygulamalarında artış
gözlenmekte olup bu tür tarıma ilgi giderek artmaktadır. Özellikle bitkisel üretimde organik
sebzecilik domates, biber, yeşil sebzeler örtü altı ve organik olarak yetiştirilmektedir.
Tablo 36. Organik Tarım Bilgi Sistemi (OTBİS) Verileri Tablosu
İLÇE
Ayaş
Bala
Beypazarı
Elmadağ
Gölbaşı
Kalecik
Kazan
Polatlı
Sincan
Nallıhan
İŞLETME SAYISI
17
ÇİFTÇİ SAYISI
ALAN(da)
YETİŞTİRİLEN ÜRÜN
1
13
2
3
1
6
1
8
1
1
9.58
3.585
213
44
10
3.746
3
1.695
12
377
FAALİYET ALANI
Nohut, Kabak
Arpa, Buğday,Kimyon,Mısır
Elma, Domates, Biber, Patlıcan
Elma, Armut
Elma, Armut, Kayısı, Erik
Bağ, Badem, Domates, Biber, Patlıcan
Elma, Armut
Buğday, Arpa, Kimyon
Elma, Armut
Tarla
Organik Gıda Üretim Ve Satışı
Organik Gübre Üretimi
Organik Hububat İşlemesi
Organik Bağ Üretim Alanı
Organik Ceviz Ve Badem
Kaynak: Ankara İl Çevre ve Durum Raporu-2011
Ankara Valiliği, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, 2011
Elmadağ İlçesi’nin ikliminin karasal olmasından dolayı tarımsal faaliyeti tarla ziraati
şeklindedir. İlçe genelinde en fazla tarla ürünleri yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bunu takiben
sebze ve meyve yetiştiriciliği gelmektedir.
4.1.1.3. Hayvancılık Türleri, Adetleri ve Beslenme Alanları
Ankara İli geneli hayvancılık verileri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
72
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 37. Ankara İli Geneli Hayvan Varlığı Tablosu (2012)
Sığır
HAYVAN VARLIĞI
CİNSİ
Yerli
Melez
Kültür
Sığır Toplam
Koyun (Yerli)
Koyun (Merinos)
Keçi (Tiftik)
Keçi (Kıl)
Küçükbaş
Küçükbaş Toplam
Manda
Et Tavuğu
Yumurta Tavuğu
Hindi
Kaz
Ördek
Kümes Hayvancılığı
Kümes Hayvancılığı Toplam
Arı Kovanı
Kaynak: TÜİK-2012
SAYISI
66.530
121.173
87.247
274.950
425.496
345.452
85.749
39.209
895.906
855
4.785.360
3.516.538
11.957
5.101
4.908
8.323.864
67.668
Elmadağ İlçesi’nde yapılan besiciliğin önemli bir kısmı Hasanoğlan ve çevresinde
yapılmaktadır. Köylerde küçük aile işletmesi şeklinde besicilik yapılmaktadır. Bunların ticari
değeri küçük, çoğunlukla halkın ihtiyacını karşılayacak durumdadır. İlçeye ait büyükbaş ve
küçükbaş hayvancılığına ait veriler aşağıdaki tablolarda sunulmuştur.
Tablo 38. Elmadağ İlçesi Hayvan Varlığı Tablosu (2012)
Sığır
HAYVAN VARLIĞI
CİNSİ
Yerli
Melez
Kültür
Sığır Toplam
Küçükbaş
Koyun (Yerli)
Koyun (Merinos)
Keçi (Tiftik)
Keçi (Kıl)
Küçükbaş Toplam
Manda
Kümes Hayvancılığı
Et Tavuğu
Yumurta Tavuğu
Hindi
Kaz
Ördek
Kümes Hayvancılığı Toplam
Arı Kovanı
Kaynak: TÜİK-2012
SAYISI
1.844
2.780
3.518
8.142
20.626
2.674
2.231
2.669
28.200
8
76.200
159.805
160
74
61
236.300
2.650
Proje alanının bulunduğu Elmadağ İlçesi genelinde tarımsal faaliyetlere bağlı olarak
hayvan yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Proje alanının çevresinde bulunan yerleşimlerde
çoğunlukla küçükbaş hayvancılığa ve zati (kişiye özel) hayvan yetiştiriciliğine
rastlanmaktadır.
73
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4.1.2. Orman Alanları
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje
Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15).
Söz konusu proje alanı orman arazisi niteliğinde değildir.
4.1.2.1. Ağaç Türleri ve Miktarları veya Kapladığı Alan Büyüklükleri
Proje alanı ormanlık bölge kapsamında değildir.
4.1.2.2. Ocak Yerinin İşlediği Mescere Haritası ve Yorumu
Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple bölgeye ait mescere
haritası bulunmamaktadır.
4.1.2.3. Sahanın Yangın Görüp Görmediği
Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Bu sebeple proje alanının
yangın görüp görmediği hususunda bilgi bulunmamaktadır.
4.1.3 Proje Yerinde Elden Çıkarılacak Alanın Değerlendirilmesi
Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15). Projeye konu ruhsat sahaları büyük ölçüde hazine
arazileri kapsamında yer almaktadır.
66,96 hektarlık proje alanının 46,78 hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı
kırma-eleme tesisleri, 6,12 hektarlık kısmı stok alanları ve 2,69 hektarlık kısmı ise pasa
döküm alanı olarak kullanılacaktır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları ve nakliye
güzergâhının yanı sıra proje alanında bulunan tesislerin, stok ve pasa döküm alanlarının,
şantiye binalarının, trafoların, kantarların ve fosseptiklerin yerini gösterir Vaziyet Planı ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-14). Ayrıca 6612 ruhsat numaralı sahayı, üç rödevansçı
firmanın rödevans alanlarını ve tesislerinin yerlerini ve Rödevansçı 2’ye ait 22796 numaralı
ruhsat ile Rödevansçı 3’e ait 26254 numaralı ruhsat sahalarını gösterir 1/5.000 ölçekli genel
kroki ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8).
4.1.3.1 Proje Sırasında Kesilecek Ağaçların Tür ve Sayıları, Orman Yangınları ve
Alınacak Önlemler
Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirildiği proje alanı hazine arazisi ve tapulu
parsellerden oluşmaktadır. Proje alanı ormanlık bölge kapsamına girmemektedir. Sahada
faaliyetler kapsamında kesilmesi gereken ağaç bulunmamaktadır.
4.1.3.2 Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Arazi Kullanım Kabiliyeti
Proje alanının büyük bir kısmı hazine arazileri kapsamındadır. Geri kalan kısmı ise
tapulu parsellerden oluşmaktadır.
74
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanı içinde tarım veya orman arazileri bulunmamaktadır.
4.1.3.3 Etkilenecek Tabii Bitki Türleri ve Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı
Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu bölgeye ait flora listesi Bölüm 4.7’de
verilmiştir.
66,96 hektarlık alan projeye konu faaliyetler kapsamında kullanılacaktır. Proje
alanının büyük bölümü hazine arazisi kalan kısmı ise tapulu parseller niteliğindedir. Çalışma
alanı 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması
Yönetmeliği”nin kapsamında yer aldığından, üretim faaliyetleri sonrasında alanın doğaya
yeniden kazandırma planı doğrultusunda rehabilite edilmesi ve doğal bitki örtüsünün geri
kazanılması sağlanacaktır. Söz konusu alan için hazırlanan Doğaya Yeniden Kazandırma
Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-24).
4.1.4.4. Proje Alanında Kültür ve Tabiat Varlıkları Durumu
Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir kültür ve tabiat varlığı
bulunmamaktadır. Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi
Yönetmeliği’nin EK-V Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak yapılan değerlendirmesi
Bölüm 4.1.8’de detaylı olarak açıklanmıştır.
4.1.4.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Proje alanı içerisinde yer alan kalker ocakları ve tesisler uzun yıllardır işletilmekte
olduğu için proje kapsamında alanda herhangi bir yeni bina vb. çalışmalar söz konusu
değildir. Proje alanında kapasite artışı sırasında herhangi bir arazi hazırlık ve inşaat faaliyeti
gerçekleştirilmeyecektir.
66,96 ha.lık proje alanının 46,78 ha.lık kısmında ocak alanları, 1,47 ha.lık kısmında
tesisler, 6,12 ha.lık kısmında stok alanları ve 2,69 ha.lık kısmında ise pasa döküm alanı
bulunmaktadır.
Alanda bulunan kırma-eleme tesislerinin mevcut makine ve ekipmanları söz konusu
üretimi gerçekleştirmek için yeterlidir. Ancak yenileme maksatlı makine ekipman
değişiklikleri olabilecektir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 08.07.2009 tarihinde
yayınlanan 5102-40174 sayılı genelge gereği proje kapsamındaki tesislerin emisyon kaynağı
olan her bir ünitesi (bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) kapalı ortam içerisine alınmış
olup, kapalı ortam içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (pulvarize sulama sistemi)
kurulu durumdadır.
Sahada kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Bu
alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim
faaliyetleri öncesinde üst örtü dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında
pasa malzeme ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme üretim çalışmaları tamamlanan
alanlardaki düzenlemelerde kullanılacak veya pasa döküm alanı içerisinde gerekli önlemler
alınarak uygun bir alanda depolanacaktır.
75
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sahada üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi ile patlayıcı madde kullanılarak
yapılacaktır. Ocakta yapılacak patlatma esnasında gerekli emniyet tedbirleri alınacak,
patlatma işlemi eğitimli kişiler tarafından yapılacaktır. Sahada kullanılacak patlayıcı maddeler
ihtiyaca göre patlatma dönemlerinde sahada bulundurulacak, bunun dışında sahada kesinlikle
depolanmayacaktır.
Proje alanı içerisinde bulunan mevcut ocak alanlarında ve kırma-eleme tesislerinde
gerekli güvenlik önlemleri alınacaktır. Alanda çalışan personel dışında giriş çıkışlar
önlenecektir.
Proje alanında gerçekleştirilecek faaliyetler kapsamında alanda yer alan tesislerin
üniteleri kapalı ortam içerisine alınmış ve toz indirgeme sistemi kurulmuştur. Ayrıca malzeme
nakil işlemleri sırasında oluşacak tozlanmaya ilişkin olarak, nakil işlemleri sırasında hız
sınırlamalarına dikkat edilecek, kamyonların üzeri branda ile kapatılacaktır. Pasa, stok alanları
ve ocak içi bağlantı yolları pulvarize sistem ile sulanacaktır. Bu doğrultuda kamyon
şoförlerine gerekli eğitimler verilecektir. Kamyonlara aks yükü doğrultusunda yükleme
yapılacak olup, aşırı yükleme söz konusu olmayacaktır.
İşletmede faaliyetlerin sona ermesiyle çalışılan alanlar, depolanan pasa malzeme ile
düzenlenecektir. Kırma eleme tesisi makine ekipmanı sökülerek sahadan kaldırılacaktır, stok
alanları tahliye edilecektir.
4.2. Toprak Özellikleri
4.2.1. Toprak Yapısı ve Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması
Toprak bünyesi, toprak verimlilik düzeyini belirleyen önemli fiziksel özelliklerdendir.
Gübreleme yönünden büyük önem taşır. Su tutma kapasitesi, havalanma, KDK, toprak
amenajmanı vs. gibi verimlilik faktörlerinin üzerinde direk etkisi vardır. Bunun yanında pH,
% kireç içeriği, organik madde kapsamı, bitki besin maddeleri içeriklerinin miktarı ve %
tuzluluk durumları da toprakların verimliliğinde baz alınan kriterler olup gübreleme yönünden
bilinmesi gereken kriterlerdir.
Tablo 39. Ankara İli Topraklarının Verimlilik Kriterlerinin % Olarak Dağılımı
BÜNYE
pH
Organik
Madde
Kategori
% Dağılım
Kategori
% Dağılım
Kategori
% Dağılım
Kategori
Kumlu
2,4
K.Asit
--Çok Az
29,1
Az Kireçli
Tınlı
67,1
O.Asit
--Az
51,3
Kireçli
Killi Tınlı
Killi
29,5
1
H.Asit
Nötr
H.Alkali
0,6
13,8
85,4
Orta
İyi
16,4
2,6
Orta Kireçli
Fazla Kireçli
Kireç
6,4
% Dağılım
Tuzsuz
Kategori
Toplam Tuz
95,6
% Dağılım
Az
Kategori
K2O
0,60
% Dağılım
Çok Az
Kategori
P2O5
13
% Dağılım
Kaynak: Ankara Valiliği, İl Tarım Müdürlüğü, 2009
2011 Yılı Ankara İl Çevre Durum Raporu
14,9
Hafif Tuzlu
3,8
Orta
1,25
Az
28
76
42,7
23,7
Orta Tuzlu
0,4
Yeter
1,80
Orta
Yüksek
26,3
10,8
Ağır Killi
--K.Alkali
0,2
Yüksek
0,6
Çok Fazla
Kireçli
12,3
Çok Tuzlu
0,2
Yüksek
96,35
Çok Yüksek
21,9
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Ankara ili arazi varlığı verilerine dayanarak, proje alanının büyük bir kısmı çıplak
kaya ve molozlar arazi niteliğindedir. Üzerinde toprak örtüsü bulunmayan veya kısmen
parçalanmamış sert kaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden
yoksundurlar. Alanın geri kalan kısmında ise kolüvyal topraklar ile kahverengi topraklar
bulunmaktadır.
Kahverengi toraklar çeşitli ana maddelerden oluşan ABC profili topraklardır.
Oluşumlarında kalsifikasyon rol oynar. Bu işlem sonucu profillerinde çok miktarda kalsiyum
bulunur. Doğal drenajları iyidir. Kahverengi topraklarda bütün profil kireçlidir. B
horizonunun altında beyazımsı ve çoğunlukla sertleşmiş kireç birikme katı yer alır. Bunun
altında bir jips birikme katı vardır. Eğimleri çoğunlukla dik, çok dik veya sarptır. Derinlikleri
daha çok sığ veya çok sığdır. Bu toprakların % 30 dan fazlası taşlı veya kayalıdır.
Kolüvyal topraklar genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alır.
Yerçekimi, toprak kayması, yüzey akışı ve yanderelerle aşınarak biriken materyaller üzerinde
oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Profilde yağışın ve ya yüzey akışının yoğunluğuna
ve eğim derecesine göre değişik parça büyüklüğünü içeren katlar görülür. Bu katlar, alüvyal
topraklarda olduğu gibi birbirine paralel durumda olmayıp düzensizdir. Çoğunlukla az
topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akış hızının azaldığı oranda parçaların
çapları küçülür. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiği yöne doğru artmaktadır.
Drenajları iyidir.
Proje alanında kahverengi toprakların bulunduğu yerler VII. sınıf (toprak işlemeli
tarıma elverişsiz) arazi niteliğindedir.
Saha arazi örtüsü bakımından incelendiğinde, sahanın çok büyük kısmının maden
çıkarım sahaları içerisinde ve geri kalan kısmının ise seyrek bitki alanları niteliğinde olduğu
görülmektedir. Söz konusu sahanın arazi kullanımını gösterir harita aşağıda verilmiştir.
Şekil 13. Ruhsat Sahası ve Proje Alanı Arazi Kullanımını Gösterir Harita
(Kaynak:T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı-Arazi İzleme Sistemi - aris.ormansu.gov.tr)
77
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje konusu faaliyet 6612 ruhsat nolu saha içerisinde mevcut rödevanscı firmalar
tarafından işletilmekte olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesislerinde yapılacak kapasite
artışıdır. Söz konusu faaliyette toprağın yapısını bozacak herhangi bir kimyasal etki söz
konusu değildir.
Büyük toprak gruplarının ve arazi sınıflarının Ankara ili ile Elmadağ ilçesinde
kapladığı alanlar aşağıda tablolar halinde verilmiştir.
78
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 40. Ankara İli Büyük Toprak Grupları (ha)
İl
İlçe
Su,
Yerleşim
vb.
ANKARA
Elmadağ
103672
1541
Alüvyal
Kahverengi
Topraklar
Kestane
rengi
Topraklar
Kırmızımsı
Kahverengi
Topraklar
Hidromorfik
Alüvyal
Topraklar
Kolüvyal
Topraklar
Regoseller
Kahverengi
Orman
Toprakları
144075
1389
1456645
36976
934
---
152553
20173
5581
---
62874
2789
23
---
235380
---
Kireçsiz
Kahverengi
Orman
Toprakları
271395
---
Organik
Topraklar
Kireçsiz
Kahverengi
Topraklar
Toplam
547
---
35870
488
2469549
63356
Kaynak: Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010 ; Ankara İl Çevre Durum Raporu,2010
Not: Alan bilgileri 1:25 000 ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiştir.
Tablo 41. Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları (AKK) (ha)
İl
İlçe
ANKARA
Elmadağ
Su,
Yerleşim
vb.
75574
1117
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
Toplam
197421
3223
303817
5232
350975
3504
280315
6675
4225
84
273684
3426
955183
39671
28355
424
2469549
63356
Kaynak: Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, TARLA Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü-CBS UA Bölümü, 2010 ; Ankara İl Çevre Durum Raporu,2010
Not: Alan bilgileri 1:25 000 ölçekli Türkiye Toprak Veri Tabanı haritasından Coğrafi Bilgi Sistemi Analizi ile elde edilmiştir.
Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıflaması
I-II-III-IV
V-VI-VII
VIII
: Toprak İşlemeli Tarıma Elverişli Araziler
: Toprak İşlemeli Tarıma Elverişsiz Araziler
: Tarıma Elverişsiz Araziler
79
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4.2.2. Yamaç Stabilitesi
Proje alanının genel arazi yapısı ve topografisi incelendiğinde, sahanın orjinalinde
eğimli bir arazi yapısına sahip olduğu görülmektedir. Bugüne kadarki faaliyetler sonucunda
proje alanındaki topografik durumda değişiklikler meydana gelmiştir. Mevcut durumda veya
kapasite artışı sonrası dönemde sahanın mevcut arazi yapısına zarar verecek herhangi bir
faaliyete bulunulmayacaktır. Üretim çalışmaları şev stabilitesi sağlanacak şekilde basamaklar
halinde devam edecek ve basamak yükseklikleri ve genişlikleri ile şev açıları projelerine
uygun şekilde ayarlanacaktır.
4.2.3. Erozyon
Ankara Yeşil Kuşak Ağaçlandırma Projesi ile Ankara’da hava kirliliğine karşı bir
tedbir alınması ile şehrin sel ve taşkınlardan korunması düşünülmüş ve günümüzde büyük
önem kazanan rekreasyon alanlarının çoğaltılması ve düzensiz yerleşmelerinin önüne yeşil bir
set çekilmesi, gecekondunun durdurulması hedeflenmiştir. Ayrıca erozyonla mücadele
çerçevesinde ağaçlandırmaya büyük önem verilmiştir.
Yeşil Kuşak Ağaçlandırma proje planları, Ankara Nazım planlarına uygun olarak üç
kuşak halinde düşünülmüştür. Elmadağ ilçesi üçüncü kuşak içerisindedir. Üçüncü kuşak;
Elmadağ, Hasanoğlan, Kurtboğazı Baraj çevresi ile Kızılcahamam ilçesinin İç Anadolu
Bölgesine bakan yamaçları ile Haymana ilçesi arazilerinin bir bölümü ve Bala’ya yakın
Beynam Ormanı’nı içine almaktadır.
Hasanoğlan Erozyon Sahası: Elmadağ ilçesi, Hasanoğlan
hudutlarındadır. Bu alan 8.000 hektardır. 872 hektarı ağaçlandırılmıştır.
kasabası
mülki
Ankara ilinde ciddi toprak sorunlarından olan erozyon taban araziler hariç her yerde
kendini az veya çok göstermektedir. İl içinde ırmak taşkınları, su yüzeyleri ve çıplak
kayalıkların dışında kalan alanların 2.940.773 hektarında su erozyonu, 505 hektarında da
rüzgar erozyonu hüküm sürmektedir. Erozyona maruz 2.941.278 hektar toprakların 530.090
hektar tutan % 18,02 lik kısmı hiç erozyona uğramamış veya çok az uğramıştır.
Proje alanının büyük bir kısmı toprak örtüsü bulunmayan çıplak kaya ve molozlordan
oluşmaktadır. Bu bölgeler bitki örtüsünden yoksun alanlardır. Geri kalan kısmı ise toprak
yapısına bağlı olarak % 0-2 ile % 30 arasında değişen eğime sahip, toprak derinliği 0-20 cm
ile 90 cm arasında değişen bazı bölgelerde çok sığ, bazı bölgelerde ise derinlik gösterir. Eğimi
% 0-2 arasında olan yerlerde erozyon hiç görülmemekte veya çok az görülmektedir. Eğim %
30 ve üzeri olan yerlerde ise çok şiddetli erozyon görülmektedir.
Faaliyet alanının yağış olduğu zamanlarda yüzeysel su erozyonuna maruz kalabileceği
düşüncesi ile aşağıda su erozyonu tanımlanmış ve alınacak önlemler açıklanmıştır.
Su Erozyonu
Su erozyonu diğer erozyon çeşitleri içerisinde en yaygın ve etkilisidir. Eğimli
arazilerde vejetasyon zayıflığı veya vejetasyonun tamamı yok olduğu zaman yere düşen
yağmur damlaları darbe etkisi ile toprak parçalarını yerinden koparır, parçalar ve yüzeysel
akışa geçen yağmur suları bu toprak parçalarını sürükleyerek aşağılara taşırlar.
80
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Su erozyonunu meydana getiren ana faktörler, hareket halinde bulunan suyun hidrolik,
mekanik ve çözücü (eritici) etkileridir. Su erozyonuna etki eden faktörler ise iklim,
topografya, vejetasyon, toprak ve insandır.
Yüzey Erozyonu
Yüzey erozyonu, eğimli bir arazi üzerinde toprak parçacıklarının yağmur sularının
etkisi ile yerlerinden oynatılıp, eğim yönünde aşağıya doğru taşınması olayıdır. Arazi
eğiminin muntazam ve yüzeyin düz olduğu yerlerde, yüzeysel akışın çizgi halinde veya
derecikler şeklindeki belli kanallarda yoğunlaşmadığı durumlarda, yağmur damlacıklarının
etkisi ile yerinden kopan toprak parçacıklarının, yüzeysel akışa geçen suların taşınması ile
meydana gelen erozyondur.
Değişik kullanımlar altındaki yamaç arazilerde, erozyon olayının durdurulmasında
genellikle iki ilkeden hareket edilmektedir:
-
Yağmur damlasının toprak yüzeyi üzerindeki tahripkar etkisini ortadan kaldırmak,
Yüzeysel akışın tehlikesiz bir şekilde akmasını ve toprak içine infiltrasyonunu sağlamak.
Bu ilkelerden yola çıkarak faaliyet sahasında üretim aşamasında erozyonla mücadele
ile ilgili gerekli önlemler alınacaktır.
Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda yaklaşık
% 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan akacak olan
yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle açılan alandan
malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca çevirici kanala
girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon etkisini azaltmak
amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst
kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,51,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır. Böylece
faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza indirilmeye çalışılacaktır.
Proje alanı içerisinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere niteliğindeki
Hasanoğlan Deresi ile Kurtin Deresi geçmektedir. Söz konusu derelerin şevleri üzerinden
itibaren 20 metrelik şeritvari alanda çalışma yapılmayacak, üzerlerine sabit tesis
kurulmayacaktır. Ayrıca dere yataklarına suyun akışını engelleyici herhangi bir etki söz
konusu olmayacaktır.
4.2.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemlar Kapsamında Etkiler ve Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Proje konusu faaliyet 6612 ruhsat nolu saha içerisinde mevcut rödevanscı firmalar
tarafından işletilmekte olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesislerinde yapılacak kapasite
artışıdır. Söz konusu faaliyette toprağın yapısını bozacak herhangi bir kimyasal etki söz
konusu değildir.
Projeye konu sahada ÇED sürecinin olumlu tamamlanması durumunda kapasite artışı
gerçekleştirilecektir.
81
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
66,96 ha.lık proje alanının 46,78 ha.lık kısmında ocak alanları, 1,47 ha.lık kısmında
tesisler, 6,12 ha.lık kısmında stok alanları, 2,69 ha.lık kısmında ise pasa döküm alanı
bulunmaktadır.
Kapasite artışı ile birlikte üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada
bulunan tesislere nakledilecek ve burada boyutlandırılacaktır. İşletme aşamasında tesisin
makine, ekipmanlarının yağlanması sırasında atık yağ oluşabilecektir. Oluşması muhtemel
atık yağlar 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ilgili hükümlerine ve ayrıca 30.07.2008 tarih ve
26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uyularak bertaraf edilecektir. Faaliyetler kapsamında oluşacak atık yağlar ve
tehlikeli atıkların depolanması için sahada geçici atık depolama alanları oluşturulmuştur. Söz
konusu atıklar bu alanda sızdırmasız beton zemin üzerinde depolanacaktır.
Ekskavatör gibi iş makinelerinin yakıt ikmali ve yağ değişimi sırasında oluşacak az
miktardaki atık yağlar, sızdırmasız ve kapalı kaplar içerisinde biriktirilecek ve lisanslı alıcı
firmalara verilecektir. Bu işlemler sırasında 12.08.1996 tarih ve 2240-5249 (96/18) sayılı ve
21.11.1997 tarih ve 4473-7756 (97/22) sayılı “Petrol Atıkları ve Atık Yağlar Genelgesi”nin
ilgili maddelerine uyulacaktır.
Projeye konu alanda üretim faaliyetlerinin sona ermesiyle ocak alanlarının
rehabilitasyonları sağlanacaktır. Alanda oluşan basamaklar topoğrafik yapıya göre
düzenlenecektir. Proje alanında kurulu bulunan kırma–eleme tesisleri üretim çalışmaları
bittikten sonra kaldırılacaktır.
Proje alanında yapılacak çalışmalar fiziksel nitelikte olduğu için, üzerinde yer aldığı
toprağın yapısını bozacak nitelikte değildir. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme
sırasında herhangi bir yan ürün olmadığından toprağa herhangi bir etki, katkı veya madde
karışımı söz konusu olmayacaktır.
4.3. Jeolojik Özellikler
Ankara il sınırları içindeki sahaların jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik,
mühendislik jeolojisi ve jeoteknik, afet tehlikeleri özeliklerine yönelik verilerin elde edilmesi
amacıyla MTA, Afet İşleri, DSİ Genel Müdürlüğü gibi kurumlar ve üniversiteler tarafından
önemli çalışmalar yapıldığı bilinmektedir.
Ankara'nın jeolojisine ilişkin ilk çalışmaların 1850’li yıllara kadar uzanır. Ayrıntı
çalışmalar ise 1930’lu yıllardan itibaren başlamıştır. İlk önemli çalışma E.Chaput (1931)'e
aittir.
Ankara il sınırları içinde kalan alanlar Torid Anatolit Platformu ve Kırşehir Bloku
üzerinde olup farklı jeolojik özelliklere sahip kayaçlardan oluşmaktadır.
En yaşlı birimler, derinleşen bir denize ait çökellerin bugüne gelen izleri olan Triyas
yaşlı metamorfiklerdir. Kıta şevinden kopan daha yaşlı (Karbonifer-Permiyen ) kayaç blokları
çökelime eşlik etmiştir. Okyanusun, Paleotetisin, kapanması sonucu su üstüne çıkan bu
kayalar Liyasta açılmaya başlayan yeni bir okyanusun, Neotetis, çökelleri ile örtülmeye
başlamıştır. Aynı dönemdeki volkanik aktivite ürünü kayaçlar (aglomera, tüf, bazalt)
gelişmeye başlamıştır. Kretase’den itibaren bölgede etkin olan sıkışma sonucu Neotetisin
82
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
malzemesi kıta kabuğu üzerinde çıkarak Eldivan Ofiyolit topluluğu ve Dereköy Ofiyolitli
Melanjı olarak adlandırılan kayaç karmaşıkları meydana gelmiştir. Tektonik aktiviteler
sonucu Üst Kretase’den itibaren başlayan derinleşme ile derin deniz kayaçları türbiditler
çökelmeye başlamıştır. Paleosen’de önemli bir granitik mağma sokulumu yaşanmıştır. Esosen
döneminde karasallaşma başmış ve hem denizel hemde karasal ortamlarda kayaçlar
oluşmuştur. Oligosen’de ise evoporitik göllerde jipsler çökelmiştir. Miyosen döneminde
tektonik etkiler önemli volkanik aktiviteleri tetiklemiş ve andezit, tüf, aglomera oluşumları
genişalanları kaplamıştır. En gençvolkanik aktivite pliyosen yaşlı Bozdağ bazaltıdır. Pliyosen
sonlarında volkanik aktivite durmuştur. Ankara ilindeki en genç jeolojik oluşumlar ise eski ve
güncel alüvyonlardır.
Ankara ili ve çevresi genelleştirilmiş stratigrafik kesiti aşağıda sunulmuştur.
83
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kaynak : 2023 Ankara Başkent Nazım İmar Planı Açıklama Raporu, 2007
Ankara İl Çevre Durum Raporu, 2011
Şekil 14. Ankara ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesiti ( Kasapoğlu, 2000 )
84
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4.3.1. Bölge Jeolojisi
Ruhsat sahası, proje alanı ve çevresini gösterir jeoloji haritası ekler kısmında
sunulmuştur (Bkz. Ek-25).
Ruhsatlı saha Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi’nin yaklaşık 1,5 km
kuzeydoğusunda bulunmaktadır.
Elmadağ ilçesi jeolojik olarak Paleozoyik ve Mezozoik zamana ait tabakalar üzerinde
bulunmaktadır. Ankara ili sınırları içerisinde en yaşlı araziler Elmadağ ilçesindedir.
Projeye konu alanında içerisinde bulunduğu Hasanoğlan bölgesinde en eski seri
Paleozoik şist ve grauvakları olup arazinin büyük bir kısmını bu seri işgal etmektedir.
Bölgede yer yer Paleozoik kalker blokları da göze çarpmaktadır. Kalkerlerin ekserisi fosil
ihtiva etmemekle beraber fosilli Permo-Karbonifer kalkerleri ile ilişkili olduklarından dolayı
Paleozoik yaşta oldukları düşünülmektedir (Kaynak: Hasanoğlan-Ankara Civarı Jeolojisi, Utarit BİLGÜTAYMTA, Ankara).
Çalışma alanı H30 d3 paftasında yer almaktadır.
Proje alanı ve civarında Gölbaşı formasyonu, Akbayır formasyonu, Hasanoğlan
formasyonu, Keçikaya formasyonu, Ortaköy formasyonu, Elmadağ formasyonu ve Emir
formasyonu bulunmaktadır.
4.3.2. Proje Alanı Jeolojisi
Proje alanı Keçikaya formasyonu, Ortaköy formasyonu, Elmadağ formasyonu ve Emir
formasyonu üzerinde bulunmaktadır. Projeye konu alanın üzerinde bulunduğu jeolojik
formasyonlar ile alanın çevresinde bulunan jeolojik formasyonların açıklamaları aşağıda
verilmiştir.
Proje Alanının Üzerinde Bulunduğu Jeolojik Formasyonlar:
Keçikaya Formasyonu (TRak):
Birim, bölgenin güney kesimlerinde yaygın olarak izlenir. Keçikaya formasyonu; gri,
beyaz, yer yer pembe renkli, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşur. Birim, altta Elmadağ
ve Ortaköy formasyonu ile geçişlidir. Üstten ise Liyas yaşlı Hasanoğlan formasyonu
tarafından örtülür.
Keçikaya formasyonunun gri renkli kireçtaşı düzeyleri bol fosil içerir. Keçikaya
formasyonunun yaşı Orta-Üst Triyas ve Üst Triyas olarak verilmiştir.
Ortaköy Formasyonu (TRo):
Birim Elmadağ formasyonunun yaygın olduğu kessimde değişik boyutlarda yüzlekler
verir. Ortaköy formasyonu kısmen ilksel halini koruyan, kısmen de düşük dereceli
metamorfizmaya uğramış spilit, diyabaz gibi volkanik kayaçlar, bileşim yönünden benzeyen
tüfler, volkanik kumtaşı, aglomeradan oluşur. Ortaköy formasyonu içinde sıkça izlenen
85
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
kireçtaşı bantları İmrahor üyesi olarak ayırtlanmıştır. Volkanik kayaçlarda ender de olsa
yapıların korunduğu kesimler bulunur. Spilitlerin boşluk dolgularında belirgin yönlemler
izlenir. Ortaköy formasyonu içinde Permiyen yaşlı kireçtaşı, bloklar halinde görülür. Ayrıca
Hasanoğlan Dere de spilitler Triyas yaşlı kireçtaşlarını sarmış ve kısmende çatlaklarını
doldurmuştur. Ortaköy formasyonu, Elmadağ formasyonu ve kısmen de Keçikaya
formasyonunun çökelimi süresince bölgede etkin olan volkanizmanın ürünleri olup yanal
Elmadağ Formasyonu ve Keçikaya formasyonu ile giriktir.
Ortaköy formasyonunun alt sınırı bölgede izlenemez. Ancak Emir formasyonu içinde
ayırtlanamayan volkanitlerin varlığı, Ortaköy formasyonunu oluşturan volkanitlerin Emir
formasyonunun çökelimi alanında da bölgeyi etkilediği ve çökeller arasına girdiği
düşünülebilir. Üstte ise Keçikaya formasyonunun üst düzeyleri ile örtülür.
Birimin yaşı Orta- Üst Triyas olarak saptanmıştır.
Elmadağ Formasyonu (TRael):
Elmadağ formasyonu bölgede Emir formasyonuna paralel olarak kuzey-güney
yönünde yayılım gösterir. Birim alttan üste doğru metamorfizması azalan ve kısmen ilksel
halini korumuş metakonglomera, metakumtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, kireçtaşı ile
volkarenit, aglomera, metasvolkanit ve metatüften oluşur. Elmadağ formasyonu içinde değişik
boyutlarda Karbonifer ve Permiyen yaşlı kireçtaşı ve kırıntılı bloklarına rastlanır. Birim sarı,
boz, kahverengi ve gri renkte, ince-orta tabakalanmalı ve kıvrımlıdır. Karmaşık bir iç yapı
gösterir.
Elmadağ formasyonu altta Emir formasyonu ile üstte ise Keçikaya formasyonu ile
geçişlidir. Elmadağ formasyonu geçiş zonunda kumlu kireçtaşı, kumtaşı ardalanması olarak
izlenir ve kireçtaşı olarak Keçikaya formasyonuna geçer. Elmadağ formasyonu yanal olarak
metavolkanit, metatüf, volkarenit ve aglomeradan oluşan Ortaköy formasyonu ile giriktir.
Elmadağ formasyonunun içinde bantlar halinde bulunan kireçtaşları bol fosillidir.
Birimin yaşı Orta-Üst Triyas olarak saptanmıştır.
Elmadağ formasyonu genel olarak kumtaşı-şeyl ardalanması olarak çökelen kaya
türlerinden ve bunlar içinde gelişmiş çakıltaşlı kanal çöekllerinden oluşur. Birim çökelimine
devam ederken gelişen volkanizmanın ürünleri değişik düzeylerde birimle girik olarak izlenir.
Karbonifer ve Permiyen yaşlı kırıntılı ve kireçtaşları değişik boyutlarda bloklar halinde
çökelme ortamına gelmiş ve çökelime katılmışlardır.
Emir Formasyonu (TRae):
Birim güney-kuzey yönünde uzanır. Killi, kumlu ve volkanik kayaçların bölgesel
metamorfizmaya uğraması sonucu yeşil şist fasiyesinde metamorfizma geçirmişleridir. Emir
formasyonu muskovit-kuvarsşist, serisit-klorit-kuvarsşist, serisit-kloritşist, fillit, kalkşist ve
metavolkanit ve az olarak da metakonglomeradan oluşmaktadır. Çoğunlukla sarı, boz,
kahverenginde izlenen birim sık kıvrımlıdır. Şistozite tabakalanmaya paralel olarak
gelişmiştir. Emir formasyonu içinde Hasanoğlan kuzeyinde metaultramafik kayaçlar izlenir.
Emir formasyonunun tabanı bölgede izlenemez. Üstte ise Orta-Üst Triyas Elmadağ
formasyonu ile geçişli olup geçiş zonunda Emir ve Elmadağ formasyonlarına ait kaya türleri
86
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ardalanmaktadır. Emir formasyonunda fosil bulunamamıştır. Emir formasyonunun yaşı Alt
Triyas olarak kabul edilmiştir. Emir formasyonunun çökelimi anında, çökel ortamına
ultramafik kütleler gelmiş ve daha sonra çökellerle birlikte metamorfizmaya uğramışlardır.
Proje Alanı Çevresinde Bulunan Jeolojik Formasyonlar:
Gölbaşı Formasyonu (Tg):
Birim, bölgenin batı ve orta kesiminde yaygın olarak görülür. Gölbaşı formasyonu,
gri, boz, kırmızı renkli, tutturulmuş, az tutturulmuş, çeşitli boyda değişik kökenli konglomera,
kumtaşı ve miltaşından oluşur. Çoğunlukla tabakalanmasız olup bazı yerlerde yatay
tabakalanma izlenir. Kumtaşı ve miltaşları arasında moloz akması süreçleriyle oluşmuş
konglomeralar yaygındır. Gölbaşı formasyonu, altta Bozdağ bazaltı ve daha eski birimler
üzerine uyumsuz olarak gelir. Birimin yaşı, stratigrafideki yeri ve eski çalışmalar da göz
önüne alındığında Pliyosen olarak kabul edilmiştir.
Akbayır Formasyonu (Ja):
Birim, Hasanoğlan’ın doğusunda Akbayır tepede izlenir. Akbayır formasyonu beyaz,
krem, kırmızı renkli, ince-orta tabakalanmalı, silis bant ve yumrulu killi kireçtaşlarından ve
çok az da oolitik kireçtaşından oluşur. Birim altta Liyas yaşlı Hasanoğlan formasyonu ile
geçişlidir. Bölgede Akbayır formasyonunun üst sınırı izlenememiştir.
Hasanoğlan Formasyonu (Jh):
Birim bölgede Hasanoğlan doğusundfa yayılım gösterir. Hasanoğlan formasyonu, altta
kötü boylanmalı konglomera ile başlar. Kumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı ardalanması olarak
devam eder. En üstte sarı, siyah, nefti ve kırmızı renkli kırıntılılar ile bej ve beyaz renkli
kireçtaşından oluşur. Konglomeranın çakıllarını bol granit, metakumtaşı, kuvars,
metavolkanit, gnays, trakit, dasit oluşturur.
Hasanoğlan formasyonu, Ankara Grubu’nun Elmadağ formasyonu üzerine taban
konglomerası ile uyumsuz olarak gelir. Üstte ise Dogger?-Malm yaşlı Akbayır formasyonu ile
geçişlidir.
(Kaynak:1 /100.000 Ölçekli Türkiye Jeoloji haritaları ANKARA– H30(Çankırı-E16) paftası, MTA-Ankara)
4.3.3. Cevherleşme
Projeye konu alanda kalker cevherleşmesi bulunmakta olup cevher yüzeyde
gözlenmektedir ve cevher üzerinde sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır.
Üretim alanında kalker cevherinin tabana doğru kalınlığı ortalama 150 metre olarak
belirlenmiştir.
Kalker Madeni Genel Tanımı :
Genel olarak, kimyasal bileşiminde en az % 90 oranında CaCO3 (kalsiyum karbonat)
içeren kayaçlara kalker ya da kireçtaşı adı verilmektedir. Ayrıca mineralojik bileşiminde en az
% 90 kalsit minerali bulunan kayaçlar da kireçtaşı olarak adlandırılmaktadır.
87
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kireçtaşı saf halde kalsit ve çok az miktarda aragonit kristallerinden oluşur. Kalsit ve
aragonit kalsiyum karbonatın iki ayrı kristal şekli olup teorik olarak % 56 CaO ve % 44 CO2
içerir. Ancak doğada hiçbir zaman saf olarak bulunmaz. İkincil derecede değişik madde
bileşiklerin içinde yer alması nedeniyle orijinal halde sarı, kahverengi ve siyah renklerde de
görülebilmektedir.
Kireçtaşının özgül ağırlığı 2,5 – 2,7 gr/cm3 arasındadır. Kireçtaşının sertlik derecesi 3,
kabarma katsayısı 1,6 dır. Kırılma dayanımı (basma dayanımı) 1.900 kg/cm 2, kırılma indeksi
60 kg/cm2, elastisite modülü 2.100 kg/mm2, genleşme katsayısı 0,00022, 1santigrad derece
(100 – 150 derece için) reaksiyon ısısı 426 kcal/gr mol (25 santigrad derece) dir.
Proje alanında rödevans alanlarının tamamında kalker cevheri gri ve bej renklidir.
Sahadaki cevherin yoğunluğu ortalama 2,5 ton/m3 olarak kabul edilmiştir.
4.3.4. Depremsellik
Türkiye, Alp-Himalaya (Akdeniz Çevresi) Deprem Kuşağında, sığ odaklı, sık ve
büyük depremlerin olduğu, yerkabuğunun aktif tektonik kesimlerinden biri üzerinde yer
almaktadır. Türkiye tektoniğinin ana unsurları, Kuzey Anadolu Fayı (KAF), Doğu Anadolu
Fayı (DAF) ve Ege Graben Sistemi (EGS) dir. Ayrıca Kırıkkale-Erbaa (K-EF) Fayı, Tuz Gölü
Fay Zonu ile Eskişehir Fay Zonu da bu ana unsurlara dahil edilebilir.
Ankara belirtilen büyük faylardan, kuzeyinde bulunan KAF’a yaklaşık 100 km,
doğusunda bulunan Kırıkkale-Erbaa ve Keskin Fayları’na 80-90 km, güneyinde bulunan Tuz
Gölü Fay Zonu’na 70-80 km, güneybatısında bulunan Eskişehir Fay Zonu’na da 80-100 km
uzaklıktadır. Ankara, 50 km.lik bir alan içinde oluşacak küçük depremlerin (M < 5,5) büyük
depremlerin (M > 7,0) etkisi altında kalan bir kenttir.
Ankara’yı etkileyen deprem kaynakları 90-120 km. uzaklıkta olduğundan kent uzun
periyodlu yüzey dalgalarından daha çok etkilenecektir. Bu dalgaların özellikle genç alüvyal
alanlarla kalın Pliyosen dolgu alanlar üzerinde rezonans nedeniyle genliklerinin büyümesi
olasılığı vardır. Kaya zeminlerle, doğal titreşim periyodları 0,5 sn.nin altında olan zeminler
genellikle daha küçük yer hareket ivmesi vereceklerdir. Genç alüvyonlar ve Pliyosen yaşlı
kalın dolguların bulunduğu alanlar ve üstünde bulunan yapılarda, civarda olabilecek
depremlerde daha büyük ivme değerli ve daha uzun deprem devam süresi verebilecek en
tehlikeli yerlerdir. Bu durumda gittikçe yükselen ve dolayısıyla titreşim periyodları zemin
hakim titreşim periyoduna oldukça yaklaşmış olan bu yöredeki yapılara deprem kuvvetlerinin
etkimesi daha büyük olacaktır.
Bakanlar Kurulu’nun 18.4.1996 tarih ve 96/8109 sayılı kararıyla yürürlüğe giren ve
halen yürürlükte olan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritasına göre Ankara İli merkezi 4.derece
deprem bölgesinde bulunmaktadır. Proje alanı ise 3. derece deprem bölgesinde yer
almaktadır. Proje alanında depremden direk etkilenecek bir faaliyet bulunmamaktadır. Ankara
İli Deprem Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-26).
Ankara kentinin depremselliği Ankara il merkezini 140 km çevreleyecek şekilde
çizilen bölge içine düşen, 1900 - 1997 yılları arasında oluşmuş ve manyitüdü M>=4 olan
depremlerden yararlanarak belirlenmiştir. Depremlerin büyük bir çoğunluğunun Kuzey
Anadolu Fay Zonu ve yakın çevresinde yer aldığı ve büyük manyitüdlü depremlerin bu
bölgede olduğu görülmektedir. Diğer bir yoğunlaşmada Ankara’nın GD’sunda Tuzgölü ve
88
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kırşehir fayı civarındadır. Ankara bölgesinin KB ve GB bölgesinde oluşan depremlerin çok
az sayıda olması nedeni ile bu bölgede sismik aktivitenin yok denecek kadar az olduğu
söylenebilir. Bu bölge içinde 7 tane hasar yapan deprem meydana gelmiştir. Bu depremler ve
bunlara ait bulgular tarih sırasına göre aşağıda verilmiştir.
* 9 Mart 1902 Çankırı Depremi
* 19 Nisan 1938 Kırşehir Keskin Depremi
* 26 Kasım 1943 Ladik (Samsun) Depremi
* 1 Şubat 1944 Bolu Gerede Depremi
* 13 Ağustos 1951 Kurşunlu (Çankırı) Depremi
* 7 Eylül 1953 Çerkeş (Çankırı) Depremi
Ankara’nın yerleşimi genel olarak üç ayrı cins zemin üzerinde bulunmaktadır:
1. Genç alüvyal dolgu zeminler.
2. Eski nehir terasları ve Pliyosen yaşlı dolgu zeminler.
3. Paleozoyik yaşlı şist ve grovaklar, daha genç kalker ve volkanik kayaçların
oluşturduğu kaya zeminler.
Ankara ilinde 1900 yılından günümüze kadar olan ve büyüklüğü 4’den büyük
depremlerin dağılımı incelendiğinde Bala ilçesinde bir yoğunluk görülmektedir. Buradaki
depremler 20 ve 27 Aralık 2007 tarihinde meydana gelen ve yerel büyüklükleri sırası ile 5,6
ve 5,5 olan depremlerin artçılarından kaynaklanmaktadır. Bu depremlere ait odak
mekanizması çözümlerine göre depremlerin KB-GD ve KD-GB doğrultulu fay düzlemine
sahip oldukları görülmektedir.
Ankara İli ve Çevresinde Meydana Gelen Depremler (M > 4,0, 1900-2010) aşağıdaki
harita da gösterilmiştir.
89
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Not: Diri Faylar MTA’dan Alınmıştır
Kaynak: Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, 2010 ; Ankara İl Çevre Durum raporu,2011
Şekil 15. Ankara İli ve Çevresinde Meydana Gelen Depremler (M>4.0, 1900-2010)
Bölgedeki diri fayların proje alanına mesafesi oldukça uzaktır. Bununla birlikte ocak
alanında basamaklar şeklinde şev stabilitesi sağlanacak şekilde üretim faaliyetlerinde
bulunulacaktır.
4.3.5. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Jeolojik Etkiler ve
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Kapasite artışı ile birlikte kalker cevheri üretimi alanda açık işletme yöntemi ile
basamaklar şeklinde gerçekleştirilecektir. Cevher yataklanmasına, topografik ve jeolojik
yapıya uygun olarak basamak duraylılığı sağlanacaktır. Basamak yükseklikleri, basamak
genişlikleri ve genel şev açısı basamakların kaymadan durmasını sağlayacak şekilde
düzenlenecektir. Arazinin üretim sonrası durumunu gösterir Son Durum İmalat Planı ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-21). Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi
dikkate alınarak üretim çalışmalarının tamamlanmasını takiben nihai durumda proje alanının
kuzeyinde 11, doğusunda 21, batısında 7 ve güneyinde 13 adet birbirinin devamı olan
basamak oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin
rahatlıkla hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom
yüksekliğini geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai durumda
basamak yüksekliklerinin 10-12 m ve basamak genişliklerinin 7 m civarında olması
90
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
öngörülmektedir. Ayrıca nihai durumda basamakların ve zeminin duraylılığının
sağlanabilmesi sebebiyle sahada basamak şev açısının 80 dereceyi, genel şev açısının ise 60
dereceyi geçmemesine özen gösterilecektir. Dolayısıyla heyelan ve basamaklarda kayma
olması önlenecektir.
Proje alanında kurulu bulunan kırma eleme tesisi ve sosyal tesisler bu tür tesislerin
kurulmasında öngörülen yapılaşmaya uygun olarak inşa edilmiştir. Üretim sona erdiğinde bu
tesislerin sahadan sökülerek uzaklaştırılması sağlanacaktır.
4.4. Hidrojeolojik Özellikler
4.4.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrojeolojik Özellikler
Proje alanı ve yakın civarını içerir “Hidrojeoloji Etüd Raporu” yaptırılmış olup ekler
kısmında sunulmuştur (Bkz. Ek-27). Hidrojeoloji Raporu’na göre proje alanı ve yakın
civarında Mesozoyik yaşlı birimler çoğunlukta olup bu birimler içerisinde Triyas yaşlı
kalkerler, şistler, konglomera, kumtaşı vb. gibi birimler yer almaktadır. Bölgede kalkerlerin
çatlaklı, kırıklı yapısı nedeni ile yer altı suyu açısından akifer özellik gösterdiği belirlenmiştir.
Civarda gözlemlenen çeşmeler ve kaynakların kumtaşı, konglomera kumlu kireçtaşı,
metavolkanit, şistli vb. gibi birimler içerisinde yer aldığı belirlenmiştir.
Yer altı sularının beslenimi genelde yağıştan ve drenaj alanından gelen yüzeysel
akıştan olup yer altı sularının boşalımı ise çoğunlukla yüzeysel suya akışla ve kuyulardan
çekimle olmaktadır.
Proje alanı Hatip ovasının doğusunda yer almakta olup alan içerisinde herhangi bir
kaynak gözlenmemiştir. Hatip ovası havzasının doğu ve güneyinde mostra veren PermoTriyas yaşlı kristalize kalkerlerden çıkan irili ufaklı pek çok kaynak mevcuttur. Bu
kaynakların debileri 1-20 lt/sn arasında değişmektedir. Elmadağ serisinden çıkan Akpınar,
Karapınar, Yaylapınar, Elmapınar, Kirizpınar, Kayaözü Çişikdere kaynaklarının debileri 35
lt/sn kadardır. Tersiyer volkanik serisinde ise debileri 1 lt/sn arasında olan kaynaklar
mevcuttur.
4.4.2. Yüzeysel Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri
Projeye konu çalışma alanı Hatip ovasının doğusunda yer almaktadır. Hatip çayının
başlangıcını ovanın doğusunda Hasanoğlan bucağının kuzeyindeki Hasanoğlan deresi teşkil
eder. Hatip çayı kuzeyden Şaraplıdere, Kuru çayı, güneyden Yandere, Aralık dere,
Karabayırdere, Bayındır çayı ve Kusunlar çayını alır. Ankara içinden geçerken Çubuk çayı ve
İncesu deresi ile birleşir. Ankara çayı adını aldıktan sonra batıya doğru kuzeyden gelen
Macun deresi, güneyden gelen Kuyucakdere, Altıncıoğlu dere, Kutuğun dere, Kepiryatak
dere, Sazçayır dere gibi kolları alır. Sincan batısında havza dışına çıkar.
Havzada bulunan kaynaklar, havzanın doğu ve güneyinde mostra veren Permo-Triyas
yaşlı kristalize kalkerlerden çıkan irili ufaklı pek çok kaynak mevcuttur. Bu kaynakların
debileri 1-20 lt/sn arasında değişmektedir. Tersiyer volkanik serisinde ise debileri 1 lt/sn
arasında olan kaynaklar mevcuttur.
91
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Hatip ve Ankara çayında Belediye ve DSİ tarafından muhtelif olarak içme, kullanma
ve araştırma kuyuları açılmıştır. Alüvyonlarda açılan kuyularda ortalama verim 15-20
lt/sn’dir. Pliyosende açılan kuyuların ise bazıları suludur. Debileri 0,5-5 lt/sn’dir.
Andezitlerde ve kireçtaşlarında verim düşüktür.
Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak hali hazırda proje alanı
içerisinde sürekli akan bir dere veya akarsu bulunmamaktadır. Ayrıca proje alanı içerisinde
herhangi bir göl, gölet, baraj bulunmamaktadır.
Proje alanı içerisinde, mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları mevcuttur.
Ruhsat sahasının batı sınırından kuru dere niteliğindeki Hasanoğlan Deresi, kuzey sınırından
kuru dere niteliğindeki Kısık Deresi geçmektedir. Ayrıca alanın güneydoğusundan kuru dere
niteliğindeki Kurtin Deresi ile yaklaşık 775 m güneydoğusundan Bayram Deresi ve kuş uçuşu
yaklaşık 1,4 km güneybatısında Koçocağı Deresinin kuru dere niteliğindeki bir kolu
geçmektedir.
Çalışma alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 900 m güneyinde yer
almaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneybatısında yine akar dere niteliğindeki
Koçocağı Deresi bulunmaktadır.
Proje alanı içerisinde kaynak ve çeşme bulunmamaktadır.
Bunların dışında, çalışma alanı içerisinde mevsimlik yağışlardan dolayı Hasanoğlan
Deresi devamında ufak bir gölet oluşmuş durumdadır. Bu gölette biriken su pompalar
vasıtasıyla tekrar dere yatağının devamına gönderilerek drene edilmektedir.
4.4.3. Yeraltı ve Termal Su Kaynaklarının Hidrojeolojik Özellikleri (Su Seviyeleri,
Miktarları, Emniyetli Çekim Değerleri, Kaynakların Debileri, Mevcut ve Planlanan
Kullanımı)
Ankara ili yeraltı suyu potansiyelinin büyük bir bölümü Ankara ovası, Kazan-Mürted
ovası, Polatlı güneyi ve Şereflikoçhisar-Peçenek havzasında yer almaktadır. Yeraltı suyu
potansiyeli yönünden verimli diğer havzalar ise Kirmir havzası (Kızılcahamam-Beypazarı
arası), Nallıhan Havzası ve Çubuk ovasıdır.
Ankara ilinde yeraltı suyuna olan talep son yıllarda artış göstermektedir. Özellikle
Ayaş, Beypazarı, Polatlı, Kazan, Gölbaşı ve Çubuk ilçelerinde çoğunluğu sulama amaçlı
olmak üzere çok sayıda kuyu açılmaktadır. Ayrıca kent içinde ve çevresindeki sitelere veya
villalara ait park ve bahçelerin yeraltı suyundan sulanması için kuyu açma faaliyetleri her
geçen gün yoğunlaşmaktadır.
2007 yılında onaylanan 2023 Ankara Başkent Nazım İmar Planına ait Açıklama
Raporu’na göre Ankara ili bazında yer altı suyu havzaları yeri ve işletme rezervleri aşağıdaki
tabloda verilmiştir.
92
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 42. Yeraltı Suyu Havzaları Yeri ve İşletme Rezervleri
YERİ
Ankara Güneyi
Ayaş-BeypazarıGüdül
İŞLETME
REZERVİ
(hm3/yıl)
4,5
Mürted Ovası
İŞLETME
REZERVİ
(hm3/yıl)
15,5
5,5
Temelli
YERİ
Tuzgölü doğusu
ve Peçenek
Hatip Ovası
33,0
Bursal vadisi
Kurakçöl
2,0
Gölbaşı çevresi
Yenimahalle
1,85
Kazan
Kaynak: Ankara İl Çevre Durum Raporu-2011
Çubuk Ovası
9,0
Bala
İŞLETME
REZERVİ
(hm3/yıl)
1,5
0,5
Kızılcahamam
0,4
3,0
Elmadağ
8,2
1,5
2,23
0,54
Kalecik
Polatlı
1,6
0,1
YERİ
2010 Yılı Devlet Su İşleri V. Bölge Müdürlüğü verilerine göre Ankara ili yer altı suyu
işletme rezervi 196 hm3/yıl ve tahsis edilen miktar 184 hm 3/yıl’dır. Sulanan arazi ise 1230
ha’dır.
Proje alanı ve çevresi için hazırlanan Hidrojeolojik Etüt Raporu’na göre proje alanı
içerisinde herhangi bir kaynak ve çeşme bulunmamaktadır. Proje alanı çevresinde
gözlemlenen çeşmelerin, kaynakların kumtaşı, konglomera kumlu kireçtaşı, metavolkanit ve
şistli vb. gibi birimler içerisinde yer aldığı belirlenmiştir. Proje alanının çevresinde tespit
edilen çeşmelere ait bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiş olup söz konusu çeşmelerin yerleri
Hidrojeolojik Etüt Raporu ekinde verilen Hidrojeoloji Haritası’nda gösterilmiştir.
Tablo 43. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Çeşmelere Ait Bilgiler
Kaynak
Adı
1 Nolu Çeşme
2 Nolu Çeşme
3 Nolu Çeşme
4 Nolu Çeşme
5 Nolu Çeşme
6 Nolu Çeşme
7 Nolu Çeşme
Niteliği
Akar
Akar
Kuru
Akar
Akar
Akar
Akar
Koordinat
Sağa
Yukarı
(Y)
(X)
515924
4429703
514103
4428471
513870
4428622
514184
4429650
513311
4429313
515490
4428140
515457
4427993
Proje Alanına Göre
Mesafesi (m)
160 m. kuzeyinde
1400 m. batısında
1600 m. batısında
1450 m. batısında
2180 m. batısında
310 m. güneybatısında
420 m. güneybatısında
Debisi (Ortalama)
0,012 lt/sn
0,050 lt/sn
--0,071 lt/sn
0,083 lt/sn
0,50 lt/sn
Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, sondaj kuyusuna ve keson kuyuya
rastlanmamıştır.
Ruhsat sahasının içerisinde bulunduğu bölge ile ilgili olarak DSİ Genel Müdürlüğü ile
yapılan şifahi görüşmelerde bu yöreye ait detaylı bir hidrojeoloji çalışması yapılmadığı ifade
edilmiş, bununla birlikte proje alanına yaklaşık 3 ile 5 km civarında mesafeleri değişen proje
alanının güneydoğusunda yer alan yer altı suyu kuyularına ait bilgiler aşağıdaki tabloda
verilmiştir. Ayrıca söz konusu kuyuların proje alanına göre konumları ve mesafeleri aşağıdaki
haritada gösterilmiştir.
93
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 44. Proje Alanı Çevresinde Bulunan Yeraltısuyu Kuyuları
Kuyu Numarası
1
2
3
4
5
Proje Alanına
Mesafeleri
(km)
4,6
4
4
3,2
5
Derinlik (m)
Debi (lt/sn)
24
24
27
--38
16
10
4,5
5
5
Sahada işletme faaliyetleri esnasında, sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve
kullanma suyu) suya ihtiyaç vardır. Ayrıca proje alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri
için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından ve kırma
eleme tesisinin çalışmasından kaynaklanan toz çıkışını önlemek amacıyla su kullanımı söz
konusudur. Proje alanında yapılması planlanan üretim faaliyetleri esnasında kullanılacak
suyun Hasanoğlan Beldesi’nden taşıma yolu ile temin edileceği beyan edilmiştir. Söz konusu
beldenin ilgili muhtarlığından alınan su kullanım izni ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek28).
94
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 16. Proje Alanı Çevresi Yeraltısuyu Kuyularını Gösterir Harita
95
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Ankara İli jeotermal alanlar bakımından da önemli potansiyele sahip olup, il sanayisi
ve turizminin gelişiminde jeotermal kaynaklar belirgin rol oynamaktadır.
Kızılcahamam ilçesi ildeki önemli jeotermal sahalardandır. İlçedeki sıcak su
kaynakları şehir ısıtılması ve yerli turizmin gelişimde ilçe ekonomisine önemli oranlarda katkı
sağlamaktadır. Bunun dışında il sınırları içerisinde Ayaş İçmeceleri, Haymana, Seyhamamı,
Çubuk-Melikşah, Beypazarı-Dutlu, Beypazarı-Kapullu sahaları gibi çok sayıda jeotermal alan
bulunmaktadır.
Ankara ilinde, Kızılcahamam, Seyhamamı, Çubuk-Melikşah, Beypazarı-Dutlu,
Beypazarı-Kapullu, Beypazarı-Merkez-Kızılsöğüt, Ayaş İçmeceleri ve Çobanhamamı, AyaşKarakaya, Haymana, Polatlı-Sarıoba, Polatlı-Karacaahmet, Polatlı-Özhamamı ve SincanYenikent-Mülk olmak üzere 30oC üzerinde akışkan sıcaklığına sahip 13 adet jeotermal alan
bulunmaktadır. Ankara jeotermal alanı, 28oC-80oC arasında sıcaklıklara sahip jeotermal
alanları içeren bir jeotermal provensdir. Bölgede düşük ve orta entalpili alanların yanı sıra,
henüz araştırılmamış veya geliştirme potansiyeline sahip alanların yanı sıra jeotermal
olanakları açısından araştırılması gereken sahalar mevcuttur.
Başlıca elektrik, ısınma, sağlık ve çeşitli kimyasal işlemlerde kullanılan jeotermal
enerji konusunda özellikle MTA tarafından Ankara ve civarında da bazı çalışmalar yapılmış
ve bu konuda potansiyel ve kullanılabilir alanlar incelenmiştir.
Ankara İli Jeotermal Alanları (Akkuş ve diğ. 2007) gösterir harita aşağıda
sunulmuştur.
96
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kaynak: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, 2009 ; Ankara İl Çevre Durum Raporu, 2011
Şekil 17. Ankara İli Jeotermal Alanları Gösterir Harita
Proje alanı içerisinde ve yakın civarında herhangi bir termal su kaynağı
bulunmamaktadır.
4.4.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrojeolojik Etkiler ve
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Projeye konu alanda yıllardır çalışma yapıldığından arazi hazırlık ve inşaat gibi
faaliyetler söz konusu değildir.
Faaliyet alanında kalker üretimi sahanın jeolojik yapısı, topografya ve cevher kalınlığı
dikkate alınarak basamaklar şeklinde gerçekleştirilecektir. Basamaklara uygun şev açıları ve
yükseklikleri verilerek basamakların duraylılığı sağlanacaktır.
97
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Hidrojeoloji Etüt Raporu’na göre proje alanı ve yakın civarında Mesozoyik yaşlı
birimler çoğunlukta olup bu birimler içerisinde Triyas yaşlı kalkerler, şistler, konglomera,
kumtaşı vb. gibi birimler yer almaktadır. Bölgede kalkerlerin çatlaklı, kırıklı yapısı nedeni ile
yer altı suyu açısından akifer özellik gösterdiği belirlenmiştir. Civarda gözlemlenen çeşmeler
ve kaynakların kumtaşı, konglomera kumlu kireçtaşı, metavolkanit, şistli vb. gibi birimler
içerisinde yer aldığı belirlenmiştir.
Proje alanında patlatma yapılarak üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır. Patlatmaya
ilişkin vibrasyon hesaplamaları ilgili bölümde yapılmıştır. Patlatma işlemleri gecikmeli sistem
kullanılarak yapılacak olup gerekli tüm önlemler alınacaktır.
Proje alanı içerisinde herhangi bir kuyu, sondaj kuyusu ve keson kuyuya
rastlanmamıştır. Söz konusu proje alanı içerisinde herhangi bir kaynak, çeşme
bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın çeşme alana kuş uçuşu yaklaşık 160 m mesafede, en
yakın kuyu ise alana yaklaşık 3,2 km mesafede bulunmaktadır. Yapılan vibrasyon
hesaplarında, patlatma işlemi sırasında oluşacak vibrasyonun 156 m mesafede kaya içerisinde
sönümleneceğinden yapılacak patlatmaların proje alanı çevresinde bulunan çeşmelere ve
kuyulara etkisi olmayacağı tahmin edilmektedir. Bununla birlikte sahada mevcut patlatma
paterni üzerinden titreşim ölçümleri yapılmış ve ekler bölümünde sunulan Akustik Rapor
içerisinde verilmiştir (Bkz. Ek-18).
Proje alanında yapılacak patlatmalardan kaynaklı herhangi bir şikâyet durumunda
patlatmalara ilişkin vibrasyon ölçümleri yenilenecek ve gerekli önlemler alınacaktır.
Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun ve
07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye
ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uyulacaktır.
4.5. Hidrolojik Özellikler
4.5.1. Bölge ve Proje Alanı Hidrolojik Özellikleri
Ankara İli geneli ve bölgeye ait hidrolojik özellikler aşağıda açıklanmıştır.
Akarsular: Ankara ve çevresi, su ve toprak potansiyeli olarak Türkiye geneline göre
ortalamanın altında sayılabilecek bir yöreyi temsil etmektedir. Ankara ve çevresi su sistemi
açısından, önemli su kaynaklarından başlıcaları, Kızılırmak nehri havzasının büyük bir
bölümü ve Delice, Acıçay, Devres çayı gibi büyük kolları, Sakarya havzasının bir bölümü ve
Kirmir çayı, Ankara çayı gibi büyük kolları, Batı Karadeniz havzasının bir bölümü ve Büyük
Melen, Küçük Melen, Gerede çayı gibi büyük kolları söylenebilir. Bölgenin 11,26 milyar m 3
yerüstü potansiyeli mevcuttur.
Gerek akarsular ve gerek kolları üzerine kurulan barajlar aracılığıyla içme suyu,
kullanma suyu, sulama suyu, taşkın koruma ve enerji amaçlı kullanımlardan yararlanılır.
İldeki akarsuların rejimleri ulaşım, taşımacılık ve su sporları yapmaya uygun değildir. Dere ve
çaylar üzerinde yer yer kum ocakları yer alır.
Ankara’daki en önemli akarsular ve kolları aşağıda verilmiştir:
98
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
1- Kızılırmak nehri ve kolları Terme çayı, Balaban çayı
2- Sakarya nehri ve kolları Aladağ çayı, Nalderesi, Girmir çayı ve Ankara çayı
3- Peçeneközü çayı
Ankara ili Türkiye’deki 3 akarsu havzası içinde kalmaktadır. Bunlar Sakarya,
Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzaları’dır.
Tablo 45. Nehir Havzaları Hakkında Genel Bilgi
Yağış alanı
Nehir Havzası Adı
(km²)
%
Yıllık
ortalama akış
(km³)
(%)
Ortalama
yıllık verim
(l/s/km²)
58,160
7.5
6.40
3.4
3.6
Sakarya Havzası
78,180
10.0
6.48
3.5
2.6
Kızılırmak Havzası
53,850
6.9
4.52
2.4
2.5
Konya Kapalı Havzası
(Kaynak: T.C. Orman Ve Su İşleri Bakanlığı, ULUSAL HAVZA YÖNETİM STRATEJİSİ (2012-2023) (Taslak) )
İl sınırları dahilindeki akarsu yüzeyleri toplam alanı 4.385 ha’dır. Ankara’daki başlıca
akarsuların ortalama debileri şu şekildedir:
İl çıkışı toplam ortalama akım : 5.430 hm3/yıl
Sakarya Nehri : 2.900 hm3/yıl
Kızılırmak Nehri : 2.500 hm3/yıl
Peçeneközü Çayı : 30 hm3 /yıl
Hatip Ovası Akarsuları: Hatip çayının başlangıcını ovanın doğusunda Hasanoğlan
bucağının kuzeyindeki Hasanoğlan deresi teşkil eder. Hatip çayı kuzeyden Şaraplıdere, Kuru
çay, güneyden Yandere, Aralık dere, Karabayırdere, Bayındır çayı ve Kusunlar çayını alır.
Ankara şehri içinden geçerken Çubuk çayı ve İncesu deresi ile birleşir. Ankara Çayı adını
aldıktan sonra batıya doğru kuzeyden gelen Macun deresi, güneyden gelen Kuyucakdere,
Altıncıoğlu dere, Kutuğun dere, Kepiryatak dere, Sazçayır dere ve Kavaklıboğaz dere gibi
kolları alır. Sincan batısında havza dışına çıkar.
Mürted Ovası Akarsuları: Ova çayı başlıca akarsuyu teşkil eder. Kurtboğazı deresi
ise Ova çayının en büyük koludur. Ova çayına batıdan ve doğudan çok sayıda yan dere
karışır.
Çubuk Ovası Akarsuları: Bu alandaki başlıca su kaynağı Çubuk Çayı'dır. İki kol
halinde Aydos Dağları'ndan doğan ve 70 km uzunluğunda olan Çubuk Çayı, Çubuk ilçesinin
5 km kuzeyindeki Çubuk-II Barajı'nı beslemektedir. Çubuk Çayı'na ova içerisinde, batıdan
Azman Çayı ile, doğudan Koyunözü Deresi, Ravli Deresi, Balıkhisar Deresi, Özçay Deresi ile
birleştikten sonra Çubuk-I Barajı'nı beslemektedir. Daha sonra Çubuk Çayı, Ankara ilinin
içerisinden geçmekte, Hatip Çayı ile birleşerek Ankara Çayı adını almakta ve Sakarya
Nehri'ne katılmaktadır.
Göller : Ankara il sınırları içinde kalan göller ve yüzey alanları aşağıda verilmiştir.
Mogan, Eymir, Tuz Gölü ve Samsam Gölü ildeki önemli doğal göllerdir.
99
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Göl Yüzeyleri : 50.516,7 ha
- Tuz Gölü : 49.010 ha
- Mogan Gölü : 567,5 ha
- Eymir Gölü : 111,9 ha
- Diğer göller : 19,3 ha
Tablo 46. Ankara İli Doğal Gölleri
Gölün Adı
Yüzölçümü
(km2)
İl İçindeki Kalan
Kısmın Yüzölçümü
(km2)
En Derin
Noktası (m)
Denizden
Yüksekliği (m)
Özellikleri
Tuz Gölü
1.600
490,1
2
905
Tuzlu
Mogan Gölü
5,675
5
972
Eymir Gölü
1,119
12
969
Amatör balıkçılık turistik, su
sporu, kürek
Amatör balıkçılık turistik, su
sporu, kürek
Kaynak: DSİ Genel Müdürlüğü, 2009 - Ankara İl Çevre Durum Raporu 2011
Tuz Gölü; Şereflikoçhisar ilçesinin 10 km batısındadır. Toplam göl alanı 490 km2
olup bunun 160 km2’si Ankara ili sınırları içerisinde yer alır. Göl sularının tuzluluğu
nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır. Türkiye’nin tuz
ihtiyacının yarısından fazlası Tuz Gölü bölgesindeki üç tuzla (Kaldırım, Kayacık ve Yavşan
tuzlaları) ve ikincil tuz endüstrisi ile gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Alkim Sodyum Sülfat
tesisleri de bu alanda bulunmaktadır.
Mogan Gölü; Mogan Gölü Ankara’nın yaklaşık 20 km güneyindedir. Normal su kotu
972 m, normal su kotunda göl alanı 6,35 km2, göl çevresi uzunluğu 14 km, göl uzunluğu 5,5
km, göl ortalama derinliği 3-5 m ve normal su seviyesinde göl hacmi 13,34 milyon m 3’tür.
Kirlilik nedeniyle içme, kullanma ve sulama suyu olarak yararlanılamamaktadır.
Gölün kuzey yarısı günübirlik tesislerle çevrilidir. Ticari balıkçılığın yasak olduğu gölde, kuş
gözlemciliği, sportif balıkçılık, kürekçilik, yelkencilik ve doğa fotoğrafçılığı gibi faaliyetler
yapılır. Göl kıyıları özellikle hafta sonlarında yoğun olarak piknik amaçlı kullanılmaktadır.
Göl yazları genellikle kuruyan küçük dereler ile beslenmekte, göl suyu kuzeydoğusundaki
regülatör kontrolünde Eymir Gölü'ne akmaktadır. Mogan Gölü yer altı suyu beslemesi
oldukça düşük olup, su girdisi düzensiz rejimli balıkçılık yasaktır.
Eymir Gölü; Ankara’nın 15 km güneyindedir. Tamamı ODTÜ arazisi içerisinde yer
almaktadır. Normal su kotu 968,5 m, normal su kotunda göl alanı 1,25 km 2, göl çevresi
uzunluğu 9 km, göl uzunluğu 4,2 km, göl ortalama derinliği 6-10 m, ve normal su seviyesinde
göl hacmi 3,88 milyon m3'tür. Mogan Gölü suyu kuzeydoğusundaki regülatör kontrolünde
Eymir Gölü’ne akmaktadır.
Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak alan içerisinde herhangi bir
yüksek debili akarsu, göl, gölet ve baraj bulunmamaktadır.
Proje alanı içerisinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları mevcuttur.
Ruhsat sahasının batı sınırından kuru dere niteliğindeki Hasanoğlan Deresi, kuzey sınırından
kuru dere niteliğindeki Kısık Deresi geçmektedir. Ayrıca alanın güneydoğusundan kuru dere
100
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
niteliğindeki Kurtin Deresi ile yaklaşık 775 m güneydoğusundan Bayram Deresi ve kuş uçuşu
yaklaşık 1,4 km güneybatısından Koçocağı Deresinin kuru dere niteliğindeki bir kolu
geçmektedir.
Çalışma alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 900 m güneyinde yer
almaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneybatısında yine akar dere niteliğindeki
Koçocağı Deresi bulunmaktadır.
Proje alanı içerisinde kaynak ve çeşme bulunmamaktadır. Bunların dışında, çalışma
alanı içerisinde mevsimlik yağışlardan dolayı zaman zaman Hasanoğlan Deresi devamında
ufak bir gölet oluşmaktadır. Bu gölette biriken su pompalar vasıtasıyla tekrar dere yatağının
devamına gönderilerek drene edilmektedir.
4.5.2. Projenin Göl, Baraj, Gölet, Akarsu ve Diğer Sulak Alanlara Göre Konumu
Proje alanı içerisinde herhangi bir akarsu, baraj, göl, doğal bir gölet veya başka bir
sulak alan bulunmamaktadır.
Proje alanı, Ankara İli sınırları içerisindeki göllerden Eymir Gölü’ne kuşuçuşu
yaklaşık 36 km, Mogan Gölü’ne ise 41 km mesafededir. Proje alanıyla söz konusu göller
arasındaki mesafe oldukça fazla olduğundan, proje alanında yapılacak çalışmaların bu göllere
herhangi bir olumsuz etkisi söz konusu değildir.
Proje alanına en yakın baraj, proje alanının yaklaşık 19 km güneybatısında yer alan
Bayındır Barajı (Mavi Göl)’dır. Bayındır Barajı, Ankara’da, Bayındır Çayı üzerinde, içme
suyu temini amacı ile 1962-1965 yılları arasında inşa edilmiş bir barajdır. Ankara Büyükşehir
Belediyesi’ne devredilen Bayındır Barajı, büyük bir rekreasyon alanına dönüştürülmüş ve
baraj içindeki 6,5 milyon m3’lük su mavi renginden esinlenerek “Mavi Göl” adını almıştır.
Ayrıca proje alanından kuşuçuşu yaklaşık 21 km mesafede Çubuk I barajı ile 19 km
uzaklıkta Kalecik Barajı bulunmaktadır. Ayrıca proje alanına kuş uçuşu yaklaşık 15 km
mesafede proje aşamasında olan Kuruçay, 28 km mesafede Evciler ve 30 km mesafede
Karşıyaka Barajı yer almaktadır.
Ankara İli Sakarya, Kızılırmak ve Konya Kapalı Havzaları olmak üzere 3 akarsu
havzası içerisinde kalmaktadır. Proje alanı bu havzalardan Sakarya kapalı havzası içerisinde
yer almaktadır.
Proje alanına en yakın akarsu, alanın yaklaşık 18 km güneydoğusunda bulunan
Balaban Çayı’dır. Ayrıca proje alanının 21 km doğusunda Kızılırmak Nehri, 20 km batısında
Çubuk Çayı ile 26 km güneybatısında Ankara Çayı yer almaktadır.
Proje alanı ve çevresindeki su yüzeylerini gösterir harita Şekil 19’da gösterilmiştir.
Proje alanı içerisinde kaynak ve çeşme bulunmamaktadır. Proje alanının çevresinde
bulunan çeşmelerin koordinatları ve alana olan mesafeleri aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Ayrıca söz konusu çeşmelerin proje alanına göre konumları topografik harita üzerinde
gösterilmiştir.
101
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 47. Proje Alanı Yakın Çevresinde Bulunan Çeşmeler
Kaynak
Adı
1 Nolu Çeşme
2 Nolu Çeşme
3 Nolu Çeşme
4 Nolu Çeşme
5 Nolu Çeşme
6 Nolu Çeşme
7 Nolu Çeşme
Koordinat
Sağa
Yukarı
(Y)
(X)
515924
4429703
514103
4428471
513870
4428622
514184
4429650
513311
4429313
515490
4428140
515457
4427993
Proje Alanına Göre
Mesafesi (m)
160 m. kuzeyinde
1400 m. batısında
1600 m. batısında
1450 m. batısında
2180 m. batısında
310 m. güneybatısında
420 m. güneybatısında
Şekil 18. Çeşmelerin Proje Alanına Göre Konumlarını ve Mesafelerini Gösterir Topoğrafik Harita
102
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje Alanı
Proje Aşamasında Olan Barajlar
İşletmede Olan Barajlar
Havza Sınırı
Şekil 19. Proje Alanı Çevresi Su Yüzeylerini Gösterir Harita
103
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4.5.3. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma,
Sulama Suyu, Su Ürünleri İstihsali, Ulaşım, Turizm, Elektrik Üretimi, Diğer
Kullanımlar)
Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusuna ve keson kuyuya
rastlanmamıştır. Proje alanının çevresinde kaynaklar (pınar) ve çeşmeler mevcuttur. Proje
alanına en yakın çeşme alanın kuş uçuşu yaklaşık 160 m. kuzeyinde yer almaktadır. Ayrıca
alanın kuş uçuşu yaklaşık 650 m kuzeyinde kaynak (pınar) bulunmaktadır. Proje alanının
çevresinde akan pınar ve kaynakların bu proje kapsamında kullanımı söz konusu
olmayacaktır.
Proje alanı içerisinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları mevcuttur.
Ruhsat sahasının batı sınırından kuru dere niteliğindeki Hasanoğlan Deresi, kuzey sınırından
kuru dere niteliğindeki Kısık Deresi geçmektedir. Ayrıca alanın güneydoğusundan kuru dere
niteliğindeki Kurtin Deresi ile yaklaşık 775 m güneydoğusundan Bayram Deresi ve kuş uçuşu
yaklaşık 1,4 km güneybatısından Koçocağı Deresinin kuru dere niteliğindeki bir kolu
geçmektedir.
Çalışma alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 900 m güneyinde yer
almaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneybatısında yine akar dere niteliğindeki
Koçocağı Deresi bulunmaktadır.
Proje alanı yakın çevresinde ulaşım, turizm, elektrik üretimi amaçlı su yüzeyi
bulunmamaktadır.
Sahada işletme faaliyetleri esnasında, sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve
kullanma suyu) ve tesislerde kullanılmak üzere su ihtiyacı vardır. Proje alanında yapılması
planlanan üretim faaliyetleri esnasında kullanılacak suyun Hasanoğlan Beldesinden taşıma
yolu ile temin edileceği beyan edilmiştir.
Sahada çalışacak personelin içme suyu ihtiyacı ise piyasadan ambalajlı olarak temin
edilecektir.
4.5.4. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Hidrolojik Etkiler ve
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Proje alanı çevresinde tespit edilen su kaynak ve çeşmelere müdahale edilmeyecek,
çalışmalardan etkilenmemesi için gerekli tedbirler alınacaktır.
Proje alanında yapılacak patlatmaya ilişkin vibrasyon hesaplamaları ilgili bölümde
yapılmıştır. Yapılan vibrasyon hesaplarında, patlatma işlemi sırasında oluşacak vibrasyonun
156 m mesafede kaya içerisinde sönümlenecektir. Patlatmaya ilişkin patlatma işlemleri
gecikmeli sistem kullanılarak yapılacak olup alan çevresinde bulunan yüzeysel suların alanda
yapılacak patlatma işleminden etkilenmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Ocakta
yapılacak patlatma esnasında gerekli emniyet tedbirleri alınacak, patlatma işlemi eğitimli
kişiler tarafından yapılacaktır. Sahada kullanılacak patlayıcı maddeler ihtiyaca göre patlatma
dönemlerinde sahada bulundurulacak, bunun dışında sahada kesinlikle depolanmayacaktır.
104
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Ruhsat sahası ve proje alanı içerisinden geçen Hasanoğlan ve Kurtin derelerinin
şevleri üzerinden itibaren 20’şer metrelik şeritvari alanda çalışma yapılmayacak, üzerlerine
sabit tesis kurulmayacak ve dere yatakları yol olarak kullanılmayacaktır.
Projeye konu alanda cevherin nakliyesi sırasında mevcut yollar kullanılacak olup yeni
bir yol yapımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanı içinden, sınırından veya yakınlarından
geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda DSİ V.
Bölge Müdürlüğü görüşleri doğrultusunda geçiş sağlanacaktır.
Çalışma alanı içerisinde mevsimlik yağışlardan dolayı Hasanoğlan Deresi devamında
ufak bir gölet oluşmuş durumdadır. Bu gölette biriken su pompalar vasıtasıyla tekrar dere
yatağının devamına gönderilerek drene edilmektedir.
Proje alanının oldukça engebeli bir topoğrafyaya sahip olması nedeni ile mevsimsel
değişimlere bağlı olarak aşırı yağışlarda sellenme olabileceğinden ocak alanı etrafında gerekli
drenaj önlemleri alınacaktır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en
üst kotlarda yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Ayrıca basamaklar
şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır. Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru
akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe doğru % 0,5-1,0’lik eğimin etkisiyle
kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı oluşturacaktır.
Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının içerisinde bulunan
mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları ile çevresinde bulunan kuru dere ve akar
dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su deşarjı
olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün
oluşmadığından civarda yer alan su yüzeylerine herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı
söz konusu olmayacaktır.
4.6. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler
4.6.1. Bölgesel ve Proje Alanı Meteorolojik ve İklimsel Özellikler
1. Bölgenin Genel İklim Şartları
Projeye konu sahanın bulunduğu bölgenin iklimsel özellikleri incelenirken, bölgenin
iklimsel özeliklerini en iyi yansıtan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Ankara Meteoroloji
İstasyonu uzun süreli rasat verilerine dayalı 1960–2013 yılı Meteorolojik Bülten verileri
kullanılmıştır. MGM’den (Meteoroloji Genel Müdürlüğü) alınan veriler ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-29).
Ankara il sınırları için 2013 yılına kadar olan Meteorolojik kayıtları incelenmiş ve ilin
genel iklim durumu ortaya çıkarılmıştır.
Ankara İli İç Anadolu Bölgesi’nde yer alır. İlin büyük bir bölümünde karasal iklim
koşulları hakimdir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve yağışlıdır. İç Anadolu’dan görülen
karasal iklimin etkisi ile ilin orta ve güneyinde bozkırlar, Karadeniz iklimi etkisi ile de
kuzeyde ormanlar yaygındır. İlde genel olarak en sıcak aylar Temmuz ve Ağustos, en soğuk
ay ise Ocak’tır. Bölgeye düşen yağış miktarları kuzey ve güney kesimlerde farklılık gösterir.
105
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Elmadağ İlçesi kışları soğuk ve sert geçen karasal iklimin etkisi altındadır. Yüksek ve
dağlarla çevrili olması sebebiyle gece-gündüz ve yaz-kış sıcaklıkları arasında büyük
farklılıklar görülür. Kar yağışları Kasım ayında başlayıp Nisan ayına kadar sürer. En fazla
yağış Ocak ayında görülür.
2. Bölgenin Basınç Dağılımı
Ankara Meteoroloji İstasyonu 1960-2013 yılları arası 53 yıllık rasat verilerine göre
ortalama basıncın yıllık ortalama değeri 913,0 hPa’dır. Yıllık maksimum basınç Ocak ayında
tespit edilmiş olup, 935,1 hPa’dır. Yıllık minimum basınç 887,9 hPa olarak belirlenmiş olup,
Ocak ayında gözlemlenmiştir. 53 yıllık rasat verilerine basınç ölçüm (ortalama basınç,
maksimum basınç, minimum basınç) değerleri Tablo 48 ve Şekil 20’de verilmiştir.
Tablo 48. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Basınç Dağılımı (hPa)
Ocak
Ortalama Basınç
(hPa)
914,3
Maksimum Basınç
(hPa)
935,1
Minimum Basınç
(hPa)
887,9
Şubat
912,7
929,6
892,8
AYLAR
Mart
911,8
933,2
890,1
Nisan
910,7
923,9
897,6
Mayıs
911,8
921,3
901,3
Haziran
911,6
921
900,5
Temmuz
910,6
918,9
899,3
Ağustos
911,3
918,8
901,5
Eylül
913,8
923,1
901,5
Ekim
915,9
926,7
904,1
Kasım
916,2
927,6
896,6
Aralık
915
935
891,6
YILLIK
913,0
935,1
887,9
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
Şekil 20. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Basınç (hPa) Değerleri Grafiği.
106
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
3. Bölgenin Sıcaklık Dağılımı
Ankara Meteoroloji İstasyonu 53 yıllık rasat verilerine göre ilde yıllık ortalama
sıcaklık 12,0 °C’ dir. Rasat sonuçlarına göre (1960–2013 yılları arası) ölçülen en yüksek
sıcaklık 41 °C olup Temmuz ayında tespit edilmiştir. En düşük sıcaklık ise -21,5 °C ile Şubat
ayında kaydedilmiştir. 53 yıllık rasat verilerine göre Ankara İli’ne ait aylık sıcaklık değerleri
Tablo 49’da özetlenmiş ve Şekil 21’de verilen grafik üzerinde gösterilmiştir.
Tablo 49. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sıcaklık Dağılımı (°C)
Ocak
Ortalama Sıcaklık
(°C)
0,4
Maksimum Sıcaklık
(°C)
16,6
Minimum Sıcaklık
(°C)
-21,2
Şubat
1,9
19,9
-21,5
AYLAR
Mart
6,2
26,4
-19,2
Nisan
11,3
30,6
-6,7
Mayıs
16,1
33
-1,6
Haziran
20,2
37
4,7
Temmuz
23,6
41
6,8
Ağustos
23,3
40,4
6,3
Eylül
18,7
36
2,5
Ekim
13
32,2
-3,4
Kasım
7,1
24,4
-10,5
Aralık
2,6
19,8
-17,2
YILLIK
12,0
41
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
Şekil 21. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sıcaklık (°C) Dağılımı.
107
-21,5
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4. Bölgenin Yağış Dağılımı
Ankara İli Rasat İstasyonu’nda tespit edilen ortalama yıllık toplam yağış 406 mm
olarak ölçülmüştür. Günlük maksimum yağış miktarı 88,9 mm ile Haziran ayında
kaydedilmiştir. Ankara İli’ ne ait 1960–2013 yılları arasındaki karakteristik yağış değerleri,
aşağıdaki tablo ve grafikte verilmiştir.
Tablo 50. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Yağış Dağılımı
Ocak
Ortalama Toplam Yağış Miktarı
(mm)
41,9
Günlük Maksimum Yağış Miktarı
(mm)
37,7
Şubat
36,9
28,2
Mart
39,1
33,3
AYLAR
Nisan
49
29,4
Mayıs
50,7
42,5
Haziran
35,2
88,9
Temmuz
14,5
62,6
Ağustos
10,7
35,6
Eylül
18,2
40,8
Ekim
30,1
46,2
Kasım
33,6
36
Aralık
46,1
36,7
YILLIK
406
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
88,9
Şekil 22. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Ortalama Toplam Yağış ve Maksimum Yağış Dağılımı Grafiği
5. Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri ve Tekerrür Grafikleri
Ankara İli Meteoroloji İstasyonu yağış-şiddet-tekerrür eğrileri grafiğinde 100 yıllık 24
saat yağış değerleri dikkate alındığında toplam yağış miktarı 80,7 mm olarak tespit edilmiştir.
108
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında kapasite artışı ile birlikte alt ve üst yapılarda yapılacak değişiklikler veya yeni
alt ve üst yapılar yağış değerine göre dizayn edilecektir.
Standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri ve yağış-şiddet-süre tekerrür
eğrileri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-30).
6. Bölgenin Nem Dağılımı
Ankara Meteoroloji İstasyonu 53 yıllık rasat verilerine göre tespit edilen yıllık
ortalama nispi nem % 60,6’dır. Bölgede minimum nispi nem ise % 4,0 ile Eylül ayında tespit
edilmiştir. 53 yıllık rasat verilerine göre nem ölçümleri Tablo 51’de verilmiş ve Şekil 23’te
verilen grafik üzerinde gösterilmiştir.
Tablo 51. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Nispi Nem Dağılımı
Ortalama Nispi Nem
Minimum Nispi Nem
(%)
(%)
76,4
26
Ocak
72,1
15
Şubat
64
12
Mart
59,8
12
Nisan
56,9
9
Mayıs
51,8
9
Haziran
45,4
6
Temmuz
44,9
5
Ağustos
49,3
4
Eylül
60,1
6
Ekim
70
15
Kasım
76,5
23
Aralık
YILLIK
60,6
4
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
AYLAR
Şekil 23. Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Bağıl Nemin Aylara Göre Değişimi
109
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
7. Bölgenin Sayılı Günler Dağılımı ve Kar Yağışlı, Karla Örtülü, Sisli, Dolulu,
Kırağılı, Orajlı Günler Sayısı, En Yüksek Kar Örtüsü Kalınlığı
Sayılı günlerin aylara göre dağılımı Tablo 52’de ve sayılı günlerin grafiksel gösterimi
ise Şekil 24’te sunulmuştur.
Ankara İli Meteoroloji İstasyonu 1960–2013 yılları arasındaki verilere göre ilde
ortalama kar yağışlı gün sayısı toplam 29,8 gün, ortalama kar örtülü günler sayısı toplam 22,4
gün, ortalama sisli günler sayısı toplam 14,1 gün, ortalama dolulu günler sayısı 4 gün,
ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 31,7 gün ve ortalama orajlı günler sayısı 26,7 gündür.
Tablo 52. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı
AYLAR
Ortalama
kar yağışlı
günler sayısı
9
7,3
4,9
1,1
0
Ortalama kar
örtülü günler
sayısı
9,4
7
1,9
0,1
Ortalama
sisli günler
sayısı
4,6
2,3
0,8
0,3
0,2
0,1
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
0,1
Eylül
0,1
0,3
Ekim
1,9
0,5
1,8
Kasım
5,5
3,5
3,6
Aralık
29,8
22,4
14,1
YILLIK
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
Ortalama
dolulu günler
sayısı
0,2
0,4
0,5
0,9
1
0,4
0
0,1
0,1
0,1
0,2
0,1
4
Ortalama
kırağılı
günler sayısı
7,4
6
3,9
1,1
0
0
1
4,9
7,4
31,7
Şekil 24. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Sayılı Günler Grafiği.
110
Ortalama
orajlı günler
sayısı
0,1
0,4
0,8
2,9
6,9
5,9
3,2
2,6
1,9
1,4
0,4
0,2
26,7
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
8. Maksimum Kar Kalınlığı
Ankara İli meteorolojik verilerine göre yıllık toplam kar kalınlığı 195 cm ve
maksimum kar kalınlığı ise Ocak ayında 97 cm olarak gözlemlenmiştir.
Tablo 53. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Sayılı Günler Dağılımı
AYLAR
Maksimum kar kalınlığı
( cm )
97
30
26
7
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
10
Kasım
25
Aralık
YILLIK
195,0
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
Şekil 25. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği.
9. Bölgenin Buharlaşma Durumu
Ankara İli Meteoroloji İstasyonu 1960–2013 yılları arası verilerine göre Ankara
İli’nde tespit edilen yıllık ortalama açık yüzey buharlaşması 1.200,7 mm olup, günlük
maksimum açık yüzey buharlaşması 22,5 mm ile Ekim ayında gözlenmiştir.
111
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 54. Ankara İli 43 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Buharlaşma Dağılımı
AYLAR
Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
Günlük Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
Ocak
Şubat
1,5
Mart
93,6
Nisan
152,6
Mayıs
195,3
Haziran
250,7
Temmuz
231,3
Ağustos
158,3
Eylül
91
Ekim
25,8
Kasım
0,6
Aralık
YILLIK
1200,7
Kaynak:MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
7
12
12
18
15,2
18
11,8
22,5
12,5
2,8
22,5
Şekil 26. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Aylık Buharlaşma Dağılımı
10. Bölgenin Rüzgar Dağılımı (Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü Dağılımı; Yönlere
Göre Rüzgâr Hızı; Aylık Ortalama Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği; Maksimum
Rüzgâr Hızı ve Yönü, Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı)
Ankara İli Meteoroloji İstasyonu verilerine göre kaydedilen aylık ve yıllık rüzgâr esme
sayı ve hız dağılımları aşağıdaki tablolarda verilmektedir. Buna göre, ildeki hâkim rüzgâr
yönü Kuzeydoğu (NE) yönünde esmektedir. Diğer hâkim rüzgâr yönleri incelendiğinde 2.
derece hâkim rüzgâr yönü Doğu-Kuzeydoğu (ENE), 3. derece hâkim rüzgâr yönünün BatıGüneybatı (WSW) olduğu MGM verilerinden tespit edilmiştir. Bölgenin rüzgar dağılımına ait
tablo ve grafikler aşağıda verilmiştir.
112
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 55. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârın Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Sayılarının Dağılımları
ESME SAYILARI TOPLAMI
Rüzgar Yönü
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
N
2655
2528
2282
1810
2361
2942
2821
NNE
3186
2900
2919
2661
2493
3147
NE
7998
7182
6545
6292
6813
ENE
5317
4678
4633
4350
E
1819
1396
1883
ESE
870
643
SE
836
SSE
Yaz
Sonbahar
Kış
2964
2674
3008
3026
2783
31854
6453
8727
8708
7966
4492
3724
3141
3798
3206
3057
38724
8073
11363
10145
9143
7674
10047
11090
8841
8993
8334
7981
97790
19650
28811
26168
23161
5805
6263
8054
7311
6342
6146
5494
5337
69730
14788
21628
17982
15332
1520
2077
1932
1854
1858
1684
1544
1486
1746
20799
5480
5644
4714
4961
870
801
972
910
894
776
738
617
542
889
9522
2643
2580
1897
2402
751
1022
1038
1039
733
858
866
686
543
539
937
9848
3099
2457
1768
2524
808
669
843
841
654
453
340
324
407
444
566
750
7099
2338
1117
1417
2227
S
1103
1219
1086
980
985
708
447
410
638
669
817
965
10027
3051
1565
2124
3287
SSW
1631
1483
1785
1645
1343
918
702
756
1192
1162
1442
1798
15857
4773
2376
3796
4912
SW
4476
3957
4493
4881
3861
2644
1925
2129
2887
3441
3568
4360
42622
13235
6698
9896
12793
WSW
4655
4166
5064
5076
4497
3389
2147
2435
3580
3904
3849
4257
47019
14637
7971
11333
13078
W
1913
2178
2864
3200
3244
2489
1584
1846
2020
1918
1872
1982
27110
9308
5919
5810
6073
WNW
777
863
1187
1218
1358
1453
1115
1043
1199
1076
857
820
12966
3763
3611
3132
2460
NW
607
729
1100
994
1204
1454
1176
1083
1080
856
955
720
11958
3298
3713
2891
2056
NNW
813
740
1168
1026
1016
1283
1502
1186
1081
1049
937
942
12743
3210
3971
3067
2495
Kaynak: DMİ.TÜMAS (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
113
YILLIK İlkbahar
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 56. Ankara İli Yönlere Göre Rüzgârların Aylık, Mevsimlik ve Yıllık Esme Hızları Dağılımları (m/sec)
ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI
Rüzgar Yönü
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
N
2
2,1
2,2
2,1
2,2
2,5
2,8
2,8
2,2
2
1,8
2,1
2,2
NNE
2,2
2,2
2,2
2,3
2,2
2,6
3
2,8
2,2
2
1,8
2,1
2,3
NE
2,2
2,3
2,3
2,3
2,3
2,5
2,9
2,8
2,3
2,1
1,9
2,2
2,3
ENE
2
2
2
2
2,1
2,2
2,6
2,5
2,1
2
1,8
2
2,1
E
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9
1,9
2,1
2,1
1,7
1,6
1,4
1,6
1,8
ESE
1,5
1,6
1,9
1,8
1,9
1,7
2
2
1,6
1,4
1,4
1,5
1,7
SE
1,8
1,8
2,1
2,1
2
1,9
1,9
1,9
1,6
1,4
1,4
1,7
1,8
SSE
2,1
2
2,1
2,1
2
1,7
1,8
1,6
1,6
1,5
1,7
2
1,9
S
2
2,4
2,1
2,1
2,2
1,7
1,7
1,6
1,6
1,5
1,7
2,2
1,9
SSW
2
2,1
1,9
2
1,8
1,8
1,7
1,7
1,6
1,5
1,7
1,9
1,8
SW
1,8
2
2,1
2,2
2,2
2
2
1,9
1,8
1,7
1,6
1,7
1,9
WSW
1,7
1,9
2,1
2,2
2,1
2,1
2,2
2,1
2
1,7
1,6
1,7
2,0
W
1,6
1,8
2,1
2,3
2,3
2,2
2,3
2,2
2
1,7
1,5
1,5
2,0
WNW
1,5
1,6
1,9
1,9
2,1
2,1
2,2
2,1
1,8
1,5
1,4
1,5
1,8
NW
1,7
1,6
1,9
1,9
2,1
2,3
2,4
2,2
2
1,6
1,5
1,6
1,9
NNW
1,7
1,8
2,1
1,9
2
2,4
2,6
2,3
2
1,7
1,6
1,7
2,0
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
114
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 27. Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı
Şekil 28. Esme Hızlarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı
115
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 29. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları
116
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 29. Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları (devam)
117
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Mevsimlik rüzgar esme sayıları ve esme hızları diyagramları aşağıda sunulmuştur.
Şekil 30. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre İlkbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı
Şekil 31. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Yaz Mevsimi Rüzgar Diyagramı
118
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 32. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Sonbahar Mevsimi Rüzgar Diyagramı
Şekil 33. Rüzgâr Esme Sayılarına ve Esme Hızlarına Göre Kış Mevsimi Rüzgar Diyagramı
Kuvvetli Rüzgarlı ve Fırtınalı Günler Dağılımı
1960–2013 yılları arasında Ankara Meteoroloji İstasyonu kayıtlarından elde edilen
veriler doğrultusunda, rasat süresi boyunca en hızlı esen rüzgârın kuzey rüzgârı olduğu ve
hızının 34,0 m/s’ye Nisan ayında ulaştığı kaydedilmiştir. Yıllık ortalama rüzgâr hızı ise 2,2
m/s’dir. Rasat süresince yıl içerisinde toplam 5,3 günün “fırtınalı”, 60,2 günün “kuvvetli
rüzgârlı” geçtiği saptanmıştır.
Söz konusu veriler aşağıdaki tablo ve grafiklerle de açıklanmıştır.
119
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 57. Ankara İli 53 Yıllık Uzun Yıllar Rasat Verilerine Göre Rüzgâr Verileri, Fırtınalı ve Kuvvetli
Rüzgârlı Günler Tablosu
Ortalama
Maksimum
Maksimum
Rüzgar
Rüzgar Yönü
Rüzgar Hızı
Hızları
Ocak
2
SSE
32,1
Şubat
2,2
S
28,3
Mart
2,2
S
29,3
Nisan
2,2
SW
34
Mayıs
2,2
SW
22,6
Haziran
2,3
WSW
26,7
Temmuz
2,7
SW
28,9
Ağustos
2,5
W
22,7
Eylül
2,1
SW
24,4
Ekim
1,9
SW
22
Kasım
1,8
SSW
22,1
Aralık
2
SSE
22
Yıllık
2,2
SSE
34,0
Kaynak: MGM (Ankara İli Merkez İstasyonu 1960–2013 Rasat Değerleri)
Ortalama
Fırtınalı Gün
Sayısı
0,5
0,6
0,8
1
0,4
0,5
0,3
0,2
0,2
0,1
0,2
0,5
5,3
Ortalama Kuvvetli
Rüzgarlı Gün
Sayısı
3,6
4
5,9
6,8
6,8
7,3
7,2
6,6
3,4
2,7
2,3
3,6
60,2
Şekil 34. Ankara İli’ne Ait Aylara Göre Ortalama Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı Grafiği
120
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 35. Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı Dağılımı Grafiği
Hava Kalitesi Modelleme Çalışması İçin Meteorolojik Yıl Seçimi
Bölgenin hakim rüzgar yönünü tespit etmek ve hava kalitesi modellemesi çalışmasında
kullanılmak üzere, bölgeyi rüzgar dağılımı bakımından temsil eden bir yıl belirlemek
amacıyla 2004 – 2013 yılları arası aylık rüzgar esme sayıları verileri incelenmiş, ilk 3
dereceden hakim rüzgar yönleri, uzun yıllar rüzgar verileri ile karşılaştırılmıştır.
Projeye konu sahanın bulunduğu bölgenin iklimsel özellikleri incelenirken, bölgenin
iklimsel özeliklerini en iyi yansıtan Meteoroloji Genel Müdürlüğü Ankara Meteoroloji
İstasyonu uzun süreli rasat verilerine dayalı 1960–2013 yılı Meteorolojik Bülten verileri
kullanılmıştır.
Bölgenin hakim rüzgar yönünü tespit etmek ve hava kalitesi modellemesi çalışmasında
kullanılmak üzere, bölgeyi rüzgar dağılımı bakımından temsil eden bir yıl belirlemek
amacıyla 2004–2013 yılları arası aylık rüzgar esme sayıları verileri incelenmiş, ilk 3
dereceden hakim rüzgar yönleri karşılaştırılmıştır. 2004-2013 yılları aylık esme sayılarına
göre belirlenen 3 dereceden hakim rüzgar yönlerinin 54 yıllık uzun yıllar rasat verilerinin
hakim rüzgar yönleri ile karşılaştırma tablosu aşağıda sunulmuştur.
54 yıllık rasat verileri göz önüne alındığında, bölgenin birinci derece hakim rüzgar
yönü kuzeydoğu (NE)’dur.
121
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 58. Hakim Rüzgar Yönleri Karşılaştırma Tablosu
YILLAR
1. HAKİM YÖN
2. HAKİM YÖN
3. HAKİM YÖN
2004
NE
ENE
WSW
2005
NE
ENE
WSW
2006
ENE
E
WSW
2007
NE
ENE
SW
2008
NE
ENE
SW
2009
NE
ENE
SW
2010
NE
ENE
SW
2011
NE
ENE
SW
2012
NE
ENE
SW
2013
NE
ENE
SW
54 YILLIK ORTALAMA
NE
ENE
WSW
Ankara Meteoroloji İstasyonu 54 yıllık rasat verilerini en iyi temsil eden yıl seçiminde
uzun yılların yönlere göre aylık esme sayıları, son on yılın aylık esme sayıları ile
karşılaştırılmıştır. Tablo 58’de verilen hakim rüzgar yönleri incelendiğinde 2005 yılı temsili
yıl olarak görülmektedir. Uzun yıllar meteorolojik esme sayıları rüzgar gülü ve 2005 yılına ait
esme sayıları rüzgar gülü Şekil 36’da sunulmuştur.
Uzun Yıllar Esme Sayıları Grafiği
2005 Yılı Esme Sayıları Grafiği
Şekil 36. Uzun Yıllar ve 2005 Yılı Esme Sayıları Dağılımı
Modelleme çalışmasında Ankara Meteoroloji İstasyonu 2005 yılı saatlik verileri
kullanılmıştır. Karışım yükseklikleri yine Ankara Meteoroloji İstasyonundan temin edilmiştir.
Modelleme çalışmasında meteorolojik girdi olarak 2005 yılına ait saatlik rüzgar hız ve
yönleri, saatlik sıcaklık verileri, karışım yükseklikleri kullanılmıştır. Kararlılık sınıflarının
belirlenmesinde ise ile ait güneşlenme şiddetleri ve bulutluluk verileri kullanılmıştır. Yapılan
hava kalitesi modelleme (emisyon dağılım modelleme) çalışması ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. EK 17).
122
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Modelleme çalışmasında kullanılan 2005 yılı saatlik meteorolojik verileri, WRPLOT
View Programı (ABD Lakes Environmental Software) kullanılarak rüzgar verileri
doğrultusunda kararlılık sınıflarına ve rüzgar hızlarına göre frekans dağılım tabloları (Tablo
59 ve Tablo 60) ve rüzgar gülleri (Şekil 37 ve Şekil 38) oluşturulmuştur. Ayrıca aynı program
yardımıyla kararlılık sınıflarının yıllık dağılımı grafiklendirilerek Şekil 39’da verilmiştir.
Tablo 59. Rüzgar Hızlarına Göre Frekans Dağılım Tablosu
Yönler
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Sakin
Sub-Toplam
0 - 0,1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0,1 - 0,5
7
7
28
44
20
2
2
6
3
23
42
40
9
10
1
2
0,5 - 2,1
58
128
843
1076
243
111
90
57
51
138
675
653
142
105
77
35
22
246
4482
Rüzgar Sınıfları (m/s)
2,1 - 3,6 3,6 - 5,7 5,7 - 8,8 8,8 - 11,1
24
11
0
0
84
63
4
0
918
393
25
0
531
157
11
0
71
16
0
0
14
4
0
0
45
13
1
0
36
21
1
0
18
13
1
0
41
27
0
0
317
96
8
0
437
119
5
0
187
74
3
0
52
19
2
0
36
31
1
0
49
27
1
0
2860
1084
63
0
≥ 11,1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Toplam
122
286
2207
1819
350
131
151
121
86
229
1138
1254
415
188
146
114
22
8757
Tablo 60. Kararlılık Sınıflarına Göre Frekans Dağılım Tablosu
Yönler
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Sub-Total
A
0
1
18
27
15
5
6
4
4
12
48
54
11
8
3
3
219
B
9
36
232
287
94
32
32
18
16
52
225
265
53
23
15
14
1403
Kararlılık Sınıfları
C
D
9
38
36
71
282
571
146
401
47
57
5
24
17
42
31
39
10
23
8
77
161
294
254
272
134
110
25
59
26
40
30
37
1221
2155
123
E
30
62
501
403
67
25
30
19
15
62
238
204
46
27
35
15
1779
F
36
80
603
555
70
40
24
10
18
18
172
205
61
46
27
15
1980
Toplam
122
286
2207
1819
350
131
151
121
86
229
1138
1254
415
188
146
114
8757
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
NORTH
30%
24%
18%
12%
6%
WEST
EAST
WIND SPEED
(m/s)
>= 11,1
8,8 - 11,1
5,7 - 8,8
3,6 - 5,7
SOUTH
2,1 - 3,6
0,5 - 2,1
0,1 - 0,5
0,0 - 0,1
Calms: 0,00%
Şekil 37. 2005 Yılı Rüzgar Hızlarına Göre Rüzgar Gülü
2005 yılı rüzgar gülüne göre; bölgedeki hakim rüzgar yönü NE (kuzeydoğu)’dur.
Modelleme sonuçları, bu kriter de göz önüne alınarak değerlendirilmiştir.
NORTH
30%
24%
18%
12%
6%
WEST
EAST
STABILITY CLASS
G
F
E
SOUTH
D
C
B
A
Calms: 0,00%
Şekil 38. 2005 Yılı Kararlılık Sınıflarına Göre Rüzgar Gülü
124
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 39. 2005 Yılı Kararlılık Sınıflarının Yıllık Dağılımı
4.6.b. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Sırasında Yerel ve Bölgesel İklimde
Oluşabilecek Meteorolojik ve İklimsel Etkiler ile Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık,
İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler sırasında ve sonrasında meteorolojik
elemanlara herhangi bir etki beklenmemektedir.
4.7. Flora-Fauna
Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında bulunan faaliyet alanı ve
civarında flora – fauna tespitine yönelik 2013 yılının Mayıs ayında Biyolog Firdevs Taştan
tarafından yapılan arazi çalışması ve Türkiye flora-faunasına ait literatür kaynaklar
doğrultusunda, canlıların habitat durumları dikkate alınarak, alanda bulunma olasılıklarına
göre bölgenin flora ve faunası tanımlanmıştır.
Alanda yapılan arazi etüdü ile Ankara florasına yönelik bilgileri içeren TUBİVES
verileri doğrultusunda flora listesi oluşturulmuştur. Bölgenin topoğrafyası, jeolojisi ve etkisi
altında bulunduğu iklim çeşidine göre belirlenen bitki türleri Tablo 61’de verilmiştir. Ayrıca
alanda saptanan bitki türlerinin Türkçe isimleri için Prof. Dr. Ertan TUZLACI’ya ait Türkiye
Bitkileri Sözlüğü’nden yararlanılmıştır.
Arazi etüdü sırasında, bölgede bulunan fauna elemanları, hareketliliklerinden dolayı
tespit edilememiştir. Ancak arazinin özelliklerine göre hangi canlı gruplarına habitat
125
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
olabileceği çeşitli kaynaklar doğrultusunda araştırılmıştır. Bu bağlamda Prof. Dr. Ali
DEMİRSOY’ un Türkiye Omurgalıları adlı kitap serisinin, Türkiye Omurgalı Faunasının
Sistematik ve Biyolojik Özelliklerinin Araştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması
“Amfibiler”, “Sürüngenler” ve “Memeliler” eserlerine göre tespit edilmiştir. Ayrıca kuşlar
için Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU’NUN “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” ile 2011 Yılı
Ankara İli İl Çevre Durum Raporu’ndan da yararlanılmıştır.
 Türkiye’nin anonim memelileri (www.tramem.org)
 TUBİTAK-Türkiye Tür Listeleri (www.biltek.tubitak.gov.tr)
Flora ve fauna listeleri, IUCN (Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları
Koruma Birliği) Kırmızı Listesi kategorileri (www.iucnredlist.org), Bern Sözleşmesi ve 20132014 Merkez Av Komisyonu Kararları dikkate alınarak hazırlanmıştır.
4.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Flora-Fauna
Flora :
Yurdumuz bitkicoğrafyası açısından incelendiğinde, tamamıyla Holoarktik
Kingdom’un (Palearktik ve Nearktik bölgeleri) içerisinde yer aldığı görülmektedir. Holoarktik
Kingdom’un 3 floristik bölgesi yurdumuzda birleşmektedir. Bunlar,
-
AVRUPA – SİBİRYA (Euro-Siberian) Bölgesi
AKDENİZ (Mediterrannean) Bölgesi
İRAN – TURAN Bölgesi
Şekil 40. Türkiye’nin Flora Bölgeleri ve Grid Kareleme Sistemi (Davis - 1971)
(Açıklamalar: IR-TUR : İran-Turan Flora Bölgesi-(C.A.): İç Anadolu Bölümü- (E.A.): Doğu Anadolu Bölümü(Mes.): Mezapotamya, MED : Akdeniz Flora Bölgesi-(W.A): Batı Akdeniz Bölümü- Doğu Akdeniz Bölümü ; (T.): Toros
Sahası-(A.): Amanos Sahası, EUR-SIB. : Avrupa-Sibirya Flora Bölümü-(EUX): Öksin Bölümü-(Col.): Öksin Bölümünün
Kolşik Sektörü )
126
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanı, flora bölgeleri dikkate alındığında İran-Turan flora bölgesinin, İç Anadolu
bölümü etkisi altındadır.
Proje alanı ve yakın çevresi grid kareleme sistemine göre B4 karesinde yer almaktadır.
Ankara, kışları soğuk, yazları kurak geçen karasal iklime sahiptir. Yükseklikler 5502000 m arasında değişmektedir. Bu iklim şartları ve topografik yapı, Ankara ve çevresinde
step ve orman bitki topluluklarının gelişmesine imkan sağlamıştır. Ankara esas olarak step
flora bölgesi içinde bulunurken, aynı zamanda Kuzey Anadolu orman bölgesi geçiş kuşağı
üzerinde bulunuşu doğal orman bölgelerinin oluşmasını sağlamıştır.
İç Anadolu bozkırları 800-2000 m arasındaki yüksekliklerde yayılış göstermektedir.
Türkiye’deki bozkırlar Avrasya bozkırlarının devamı niteliğindedir ve genellikle 50 cm’nin
altında kısa bitki türleriyle kaplıdır. Hakim görüntüyü genellikle buğdaygillerin bazı baskın
türleri oluşturmaktadır. İç Anadolu’da 1000 m’nin altındaki yerler, tamamen orman rejiminin
dışındadır ve doğal ova bozkırı olma özelliği taşımaktadır. Ova bozkırlarını çevreleyen dağlık
alanlarda ise tahribatlar sonucu bozuk meşe topluluklarına veya geven bozkırlarına
rastlanmaktadır. Fakat en yaygın vejetasyon tipi antropojen bozkırlardır (insanların baskısıyla
oluşan bozkırlar).
Proje alanının bulunduğu bölgede yükseklikler 1200-1320 m arasında değişmektedir.
Bölgedeki bitkilerin büyük bir kısmı kserofit karakterlidir. Yağışlı dönemlerde yeşillenen,
kurak yaz dönemlerinde sararıp kuruyan otlar bölgenin vejetasyonunu oluşturur. Projeye konu
alanda çalışılmış ocak alanları bulunmaktadır. Dolayısıyla alan içerisinde herhangi bir bitki
topluluğuna ait popülasyon yoğunluğu bulunmamaktadır. Ancak alanın çevresinde yapılan
çalışmalar sonucu rastlanan bitki türlerine ait fotoğraflar, bitkilerin Türkiye dağılımlarını
gösteren familya ve bitkilerin sistematiği aşağıda verilmiştir.
Family : Rosaceae
Genus :Rosa L.
Species :Rosa canina L.
127
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Family : Rosaceae
Genus : Amygdalus L.
Species :Amygdalus communis L.
Family : Asteraceae
Genus : Scorzonera L.
Species :Scorzonera pseudolanata GROSSH.
Family : Fabaceae
Genus : Lathyrus L.
Species : Lathyrus cicera L.
128
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Family : Lamiaceae
Genus : Ajuga L.
Species :Ajuga chamaepitys (L.)
SCHREBER subsp. chia (SCHREBER)
ARCANGELI var. chia(SCHREBER) ARCANGELI
Family : Asteraceae
Genus : Taraxacum WIGGERS
Species :Taraxacum serotinum (WALDST. ET KIT.)
PORIET
Family : Resedaceae
Genus : Reseda L.
Species :Reseda lutea L. var. lutea L.
129
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Family : Boraginaceae
Genus : Anchusa L.
Species :Anchusa pusilla GUŞUL
Family : Asteraceae
Genus : Onopordum L.
Species :Onopordum acanthium L.
Family : Papaveraceae
Genus : Glaucium ADANS.
Species :Glaucium corniculatum (L.)
RUD. subsp. refractum (NAB.) CULLEN
Family : Scrophulariaceae
Genus : Verbascum L.
Species :Verbascum lasianthum BOISS. EX BENTHAM
130
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Family : Asteraceae
Genus : Senecio L.
Species :Senecio vernalis WALDST. ET KIT.
Family : Caryophyllaceae
Genus : Minuartia L.
Species :Minuartia juniperina (L.) MARIE ET PETITM.
Şekil 41. Çalışma Alanı Çevresinde Bulunan Bitki Türlerine Ait Fotoğraflar
Bölgenin floristik listeleri arazi etüdü yanı sıra alanda daha önce yapılmış çalışmalarla
ilgili literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmış ve alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir.
Buna göre alanda 21 familya ve bu familyalara ait 51 tür bitki tespit edilmiştir. Alanda
bulunan bitki türleri, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı altında olan türler
olmayıp, aksine geniş dağılımlar arz etmektedirler. Dolayısıyla, bu projenin hayata
geçirilmesiyle, kendini tekrar eden habitat özelliği gösteren alanda bulunan geniş
popülasyonlu ve bol bulunuşlu türlerin nesillerinin ortadan kalkması gibi bir tehdit unsuru söz
konusu olmayacaktır.
Floristik listelerdeki familyalar Türkiye florasındaki sıraya göre düzenlenmiştir.
Ayrıca her türün, hangi flora bölgesi elementi olduğu, nispi bolluğu, yayılış gösterdiği habitatı
ve eğer mevcutsa Türkçe adı, bulunduğu tehdit sınırı verilmiş, endemik türler ayrıca
belirtilmiştir.
Listeleme çalışması yapılırken kullanılan kısaltmalar aşağıdaki gibidir. 1’den 5’e
kadar yapılan numaralandırma türlerin nispi bolluğunu (populasyon yoğunluğunu)
göstermektedir. (Bu skalalar proje alanı ve çevresi göz önüne alınarak hazırlanmıştır.)
Nisbi Bolluk Sınıfarı:
1. Çok Nadir
2. Nadir
131
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
3. Nispeten Bol
4. Bol
5. Çok Bol ve Saf Populasyon
Listede Yer Alan Türlerin Fitocoğrafik Bölgeleri,
Akd.
Av.-Sib
Ir.-Tur.
Krd.
D.Akd.
:
:
:
:
:
Akdeniz Bitki Coğrafyası
Avrupa-Sibirya Bitki Coğrafyası
İran-Turan Bitki Coğrafyası
Karadeniz
Doğu Akdeniz
Ayrıca flora listesi Bern Sözleşmesi Ek I listesi ve IUCN’nin Kırmızı Listesi (Red
Data Book) kategorileri göz önünde bulundurularak hazırlanmıştır.
Bern Sözleşmesi;
Bern sözleşmesine göre flora türleri Ek I listesinde koruma altına alınmıştır.
Ek I: Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Flora Türleri
a) Bu bitkilerin kasıtlı olarak kopartılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi,
b) Bu türlerin elde bulundurulması veya alım satımı yasaktır.
IUCN (Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) Kırmızı
Listesi (Red Data Book) 9 kategoride ele alınmıştır.
 EX (extinct): Şüpheye yer bırakmayacak delillerle yok olduğu kanıtlanan
 EW (extinct in wild): Soyu tükenmiş; ancak diğer alanlarda (yetiştirme veya
sergileme amaçlı) varlığını sürdüren türler
 CR (critically endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada
olan türler
 EN (endangered): Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler
 VU (vulnerable): (Hassas, zarar görebilir) Vahşi yaşamda soyu tükenme
tehlikesi büyük olan türler
 NT (near threatened): Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU,
EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler
 LC (least concern): (En düşük derecede tehdit altında) Yaygın bulunan türler
 DD (data deficient): Hakkında yeterli bilgi bulunmayan türler
 NE (not evaluated): Şimdiye kadar yukarıdaki kriterlere uygunluğu
değerlendirilmemiş türler.
132
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik Bölge
ve Türkiye
Dağılımı
Habitat
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
---
B., G., O. Anadolu
Pinus brutia ormanları, dik kireçsiz
eğimler, bozkır, nadas tarlaları
Yükseklik: 800-1800 m.
---
---
A1, A4, A5, A6, A7, B1, B2, B3,
B4, B5, B6, C2, C3, C4, C5
---
B., K., O., D. ve G.
Anadolu
Yol kenarı, çorak
arazilerinde
Yükseklik: 0-1900 m.
---
---
A2, A3, B4, B9, C3
---
---
---
---
ACANTHACEAE
Ayıpençesigiller
Acanthus hirsutus BOISS.
Tüylü ayıpençesi
AMARANTHACEAE
Ispanakgiller
Amaranthus retroflexus L.
Tilki kuyruğu
APİACEAE
Actinolema
macrolema BOISS.
Maydanozgiller
Sukrutor
---
İr-Tur
Karasal Anadolu
Eryngium
campestre L. var. virens LINK
Bağdikeni
---
Türkiye
Bupleurum rotundifolium L.
Yuvarlak yapraklı
tavşan otu
---
K. Türkiye ve
Karasal Anadolu
Tarlalar, kıyılar, sarp
Yükseklik: 400-2000 m.
---
---
ASTERACEAE
Papatyagiller
Xanthium spinosum L.
Küçük pıtrak
---
K. Türkiye, Karasal
Anadolu
Kurak yamaç, boş alan
Yükseklik: 10-1750 m.
---
---
*Senecio
ET KIT.
Ekin otu
---
Türkiye
Kumlu ve boş alanlar, tarla, kayalık
yamaç
Yükseklik: 0-3000 m.
---
---
Anthemis
cretica L. subsp. albida (BOIS
S.) GRIERSON
Papatya
---
Karasal ve G.
Anadolu
Kayalık yamaç, kumlu kıyılar, Çağıllık
Yükseklik: 300-3200 m.
---
---
A4, A5, A7, A9, B3, B4, B5, B6,
B7, B8, B9, C2, C3, C4, C6
Anthemis
tinctoria L. var. tinctoria L.
Papatya
---
Türkiye
Step, tarla, kireçtaşı kenarları, çalılıklar
arası
Yükseklik: 0-1830 m.
---
---
A1, A2, A5, A6, A7, A8, B1, B2,
B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C2,
C3, C4, C5, C6, C8, C10
vernalis WALDST.
*Gözlem ile belirlenen türler
133
yerler,
kültür
Tarlalar, bağlar, bazı kalkerli alanlar
Yükseklik: 600-1900 m.
Orman açıklığı, taşlı tepe yanları,
bozulmuş step, nadas tarlalar, kumullar
Yükseklik: 0-1800 m.
A3, A4, A5, A8, B2, B4, B5, B6,
B7, B8, C4, C6, C7, C9
A1, A2, A3, A5, A7, B1, B2, B4,
B5, B6, B7, B8, B9, C2, C3, C4,
C5, C6, C7, C8
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, B2,
B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, B10,
C4
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A9,
B1, B2, B3, B4, B5, B7, B9, C3,
C4, C5, C6
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8,
A9, B1, B2, B3, B4, B5, B6, B7,
B8, B9, B10, C1, C2, C3, C4, C5,
C6, C8, C9
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Devamı
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik Bölge
ve Türkiye
Dağılımı
Carduus
pycnocephalus L. subsp. albidus
(BIEB.) KAZMI
Deve dikeni
---
Türkiye (KD.
Anadolu hariç)
*Onopordum acanthium L.
Galagan
---
Acroptilon repens (L.) DC.
Kekre
---
Centaurea patula DC.
Çobankaldıran
---
Centaurea
solstitialis L. subsp. solstitialis
L.
Zerdali dikeni
---
Türkiye
Cnicus
benedictus varyete kotschyi
Bereket dikeni
---
Türkiye
Cichorium intybus L.
Yabani hindiba
---
Türkiye
*Scorzonera
pseudolanata GROSSH.
Yakı otu
---
İr-Tur
Karasal Anadolu
Karahindiba
---
*Taraxacum
serotinum (WALDST. ET KIT.)
PORIET
BORAGİNACEAE
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, B1, B2, B3,
B4, B7, C2, C3, C4, C5, C6, C7,
C10
---
---
A2, A5, A7, A8, B4, B7, B8, B9,
B10, C3, C8, C9
---
---
A4, A5, A9, B2, B3, B4, B5, B7,
B8, B9, B10, C1, C2, C3, C4
---
---
---
---
Çalılık, tepelik, step, yolkenarı
Yükseklik: 70-1580 m.
---
---
Ekili tarla, çayırlık, boş alan
Yükseklik: 0-3050 m.
---
---
Kurak kireçtaşı, kurak tebeşir, taşlık
yamaç
Yükseklik: 400-2000 m.
---
---
B4, B6, B7, C2, C3, C4, C6, C8
Türkiye
Kurak alan, step, tarla
Yükseklik: 400-2400 m.
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, A9, B1, B2,
B3, B4, B5, B6, B8, B10, C2, C3,
C5
---
K. Türkiye, O.
Anadolu
Tarlalar, yol kenarı, b.g.
Yükseklik: 700-1000 m.
---
---
A1, A3, A4, A5, A6, B4, C4
---
Trakya, KD., B., G.,
O. ve D. Anadolu
Yol kenarı, boş alan
Yükseklik: 0-1800 m.
---
---
A1, A2, A7, A9, B3, B4, B7, B9,
C3, C4, C5, C6
D. Anadolu, K.
Anadolu, GB.
Anadolu
İr-Tur
Karasal Anadolu, G.
Anadolu
İr-Tur
Karasal Anadolu
Habitat
Kayalık alan, tarla, boş alan, Pinus
brutia ormanı
Yükseklik: 0-1450 m.
Kayalık yamaç, çağıllık, temizlenmiş
orman, yolkenarı, tarla (yaramaz ot)
Yükseklik: 600-2600 m.
Çakıllı nehir terasları, tuz gölleri kenarı,
step, boş tarla
Yükseklik: 800-1650 m.
Step, tarla
Yükseklik: 400-1400 m.
Pinus ormanı, kurak yamaç, nadas tarla,
boş alan
Yükseklik: 0-1900 m.
A4, A5, A6, A7, B3, B4, B5, B6,
B7
A1, A2, A3, A4, A5, A7, A8, B1,
B3, B4, B5, B6, B7, B8, B9, C1,
C2, C3, C4, C5, C6, C8, C9
A1, A3, A4, A5, A9, B1, B4, B7,
B8, B10, C1, C2, C3, C4, C5, C6,
C8
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7, A8,
A9, B1, B2, B3, B4, B5, B6, B7,
B8, B9, B10, C1, C2, C3, C4, C5,
C6, C8
Hodangiller
*Anchusa pusilla GUŞUL
Sığırdili
BRASSİCACEAE
Turpgiller
Sinapis arvensis L.
Hardal otu
*Gözlem ile belirlenen türler
134
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
CARYOPHYLLACEAE
Karanfilgiller
*Minuartia
juniperina (L.)
MARIE ET PETITM.
---
CONVOLVULACEAE
Tarla
sarmaşığıgiller
Convolvulus
holosericeus BIEB. subsp. holos
ericeus BIEB.
DİPSACACEAE
Cephalaria
SCHRADER
syriaca (L.)
Tarla sarmaşığı
Devamı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik Bölge ve
Türkiye Dağılımı
---
K., B., O. ve D. Anadolu
---
Karasal ve G. Anadolu
---
Karasal Anadolu ve KB.
Türkiye
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
Kayalık yerler
Yükseklik: 900-2700 m.
---
---
A2, A5, A7, A8, B1, B2,
B3, B4, B5, B6, B7, B9,
C2, C3, C5, C6,
Pinus brutia ormanlığı, maki, kuru bozkır,
kumlu, aşınmış, şistli killi ve kalkerli tepeler
Yükseklik:250-1700 m.
---
---
A2, A3, A4, A5, A6, A8,
A9, B2, B3, B4, B5, B6,
B7, C2, C3, C4, C5, C6
Tarlalar, çorak yerler
Yükseklik:120-1700 m.
---
---
A2, A3, A5, A8, B2, B4,
B6, B7, B8, C3, C4, C5,
C6, C7, C8
---
---
A5, A7, B4, B5, B6, B7,
B8, B9, C4, C5, C6
---
---
A2, B4, C4, C5
---
---
---
---
---
---
---
---
A5, B4, B9, C2, C9
---
---
A4, B1, B3, B4, B8, C7,
C10
Habitat
Tarakotugiller
Acımık
FABACEAE
Baklagiller
Astragalus christianus L.
Geven
---
G. ve Karasal Anadolu
Astragalus
corrugatus BERTOL.
Geven
---
İr-Tur
KB. ve O. Anadolu
*Lathyrus cicera L.
Mürdümük
---
Trakya, Dış ve O. Anadolu,
D. (G. uç) Anadolu
Lotus aegaeus (GRIS.) BOISS.
Ak
gazal
boynuzu
---
İr-Tur
O. ve D. (G. uç) Anadolu
Vicia ervilia (L.) WILLD.
Kara burçak
---
Türkiye (KD. hariç)
Vicia anatolica TURRILL
Fiğ
---
İr-Tur
Karasal ve GB. Anadolu
Trifolium retusum L.
Yonca
---
B. ve Karasal Anadolu
*Gözlem ile belirlenen türler
135
Bozkır, kırlar, yolkenarları
Yükseklik:1000-1600 m.
Bozkır
Yükseklik:0-1200 m.
Meşe çalılığı, Pinus brutia ormanı, kayalık
yamaçlar, bağlar, tahıl ve nadas tarlaları
Yükseklik:5-2000 m.
Bozkır, tepe kenarları, nadas ve ekilmiş
tarlalar
Yükseklik:750-1650
Meşe çalılığı, taşlı yamaçlar, çağıllıklar,
tarlalar, bağlar, yolkenarları
Yükseklik:0-1700 m.
Quercus aegilops çalılığı, bozkır, kuru
volkanik
çağıllıklar,
yolkenarları
Yükseklik:800-2000 m.
Bozkır ve orman açıklıklarında
Yükseklik:700-1800 m.
A1, A2, A5, A9, B1, B2,
B4, B5, B7, B9, C1, C2,
C3, C4, C5, C6, C8, C9
A3, A4, B2, B3, B4, B5,
B6, B7, B8, C2, C3, C4,
C5, C6, C7, C8, C9
A1, A2, A4, B1, B3, B4,
B7, B9, C1, C4, C6, C8,
C10
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
Devamı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik
Bölge ve Türkiye
Dağılımı
Habitat
---
---
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
LAMİACEAE
*Ajuga
chamaepitys (L.)
SCHREBER subsp. chia (SCHREBER)
ARCANGELI var. chia(SCHREBER)
ARCANGELI
Ballıbabagiller
Yer çamı
---
Türkiye
Taşlı yamaçlar bozkır bağlar, nadas tarlaları
çorak ve çakıllı yerler
Yükseklik: 0-2000 m.
Lamium amplexicaule L.
Ballıbaba
---
Av.-Sib.
Türkiye
Tepe etekleri seyrek bozkır, ekilmiç arazi yol
kenarları çorak yerler
Yükseklik: 3-2770 m.
---
---
Boz ot
---
İr-Tur
Karasal Anadolu
Kurak nadas tarlalar, kalkerli ve jipsli
topraklar, step, çalılık
Yükseklik: 450-1900 m.
---
---
Kekik
---
K. Türkiye, KD.,
B., G. ve Karasal
Anadolu
Dağ bozkırları, kayalık yamaçlar
Yükseklik: 400-2700 m.
---
---
---
KD. ve G.
Anadolu
Stepler, kalkerli uçurumlar, volkanik ve
kalkerli topraklar, kumullar, kumlu kıyılar
Yükseklik: 0-1170 m.
---
---
A1, A4, A5, A6, A9, B2,
B3, B4, B5, B6, B10, C5
---
Akd.
Türkiye
Pinus brutia ormanları, Quercus koruları,
nehir kenarı, kayalı yamaçlar, ekili alanlar vs
Yükseklik: 0-2000 m.
---
---
A1, A2, A3, B1, B2, B3,
B4, B5, B7, B8, B9, C1,
C2, C3, C4, C5, C6, C7,
C8, C9
---
İr-Tur
Karasal Anadolu
Step, tarla
Yükseklik: 1000-2000 m.
---
---
A4, A5, B4, B5, B6, B9, C4
---
Trakya, Karasal
Anadolu
Kalkerli step, dağ çayırlıkları, kalkerli
uçurumlar, volkanik yamaçlar, nehir vadileri
Yükseklik: 650-2000 m.
---
---
A1, A4, A8, A9, B3, B4,
B6, B8, B10, C5
Marrubium parviflorum FISCH.
MEY. subsp. parviflorum FISCH.
MEY.
ET
ET
Thymus
sipyleus BOISS. subsp. sipyleus BOISS.
var. sipyleus L.
LİLİACEAE
Asparagus officinalis L.
A1, A2, A3, A4, A5, A6,
A7, B1, B2, B3, B4, B5,
B7, B9, C1, C2, C3, C4,
C5, C6, C9
B1, B2, B3, B4, B5, B6,
B7, B9, B10, C1, C2, C3,
C4, C5, C6, C8, C10
A4, A5, A7, A8, B2, B3,
B4, B5, B6, B7, B8, B9,
B10, C2, C3, C4, C5, C6,
C8
A2, A4, A5, A6, A8, A9,
B1, B2, B3, B4, B5, B6,
B7, B8, C2, C3, C4, C5, C6
Zambakgiller
Kuşkonmaz
Muscari comosum (L.) MILLER
Arap sümbülü
PAPAVERACEAE
*Glaucium
corniculatum (L.)
RUD. subsp. refractum (NAB.)
CULLEN
POACEAE
Agropyron
cristatum (L.)
GAERTNER subsp. pectinatum (BIEB.)
TZVELEV var.pectinatum (L.)
GAERTNER
*Gözlem ile belirlenen türler
Gelincikgiller
Boynuzlu
gelincik
Buğdaygiller
Adi otlak ayrığı
136
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
Devamı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik Bölge ve
Türkiye Dağılımı
Aegilops cylindrica HOST
Sakal otu
---
İr-Tur
Karasal Anadolu
Secale
cereale L. var. cerale L.
Çavdar
---
Türkiye
Hordeum geniculatum ALL.
Yabani arpa
---
Avp-Sbr.
KB. Türkiye, Türkiye
Anadolu
Cynodon dactylon (L.) PERS.
var. villosus REGEL
Poa trivialis L.
Ayrık otu
---
K. ve Karasal Anadolu
Lokalite
Taşlı ve kumlu yamaçlar, üzüm tarlası,
ekilmemiş araziler, sulanmış step
Yükseklik: 400-1850 m.
Ekiliyor, yol kenarları, patikalar, tarla
kenarları,
güneye
bakan
kalkerli
yamaçlarda
Yükseklik: 0-1800 m.
Tepelerdeki nemli dere yatakları, dağ
otlakları, step, deniz kıyısı, tuzlu bataklıkl
yol
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
---
---
A5, A9, B3, B4, B6, B8, B9,
C3, C4, C9
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, B2, B3,
B4, B5, B6, B7, B8, B9, C2,
C3, C4
---
---
A1, A2, A4, B3, B4, B6, B7,
B8, B9, C3, C4, C5, C7
---
---
A1, A2, A9, A10, B1, B2, B4,
C1, C3, C5, C6
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7,
A8, A9, B2, B3, B4, B5, B6,
B7, B8, B9, C1, C2, C3, C4,
C5, C6, C9, C10
---
---
A3, A5, B3, B4, C1, C2, C3,
C4, C6
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7,
A8, A9, B1, B2, B3, B4, B6,
B7, B8, B9, C2, C3, C4, C5,
C6, C8, C9, C10
---
---
---
---
Yükseklik: 0-1700 m.
Volkanik yamaçlar, step, meralar, tuzlu göl
kenarları, kumlu nehir kıyıları, çakıllar
Yükseklik: 0-3050 m.
Adi salkım otu
Türkiye
---
Koruluklar, meralar, nemli yerler, kıyıya
yakın çayırlıklar, alpinik çayırlık stepler
Yükseklik: 0-2210 m.
RANUNCULACEAE
Düğünçiçeğigiller
Ranunculus argyreus BOISS.
Düğünçiçeği
RESEDACEAE
Muhabbet
çiçeğigiller
*Reseda lutea L. var. lutea L.
Muhabbet çiçeği
ROSACEAE
Gülgiller
*Amygdalus communis L.
*Rosa canina L.
B., O., G. ve GD.
Anadolu
---
---
Türkiye
Badem
---
Anadolu
Kuşburnu
---
Türkiye
*Gözlem ile belirlenen türler
137
Çıplak çalılık, taşlık alan, moloz
Yükseklik: 500-2100 m.
Yol kenarı, tarla, çukur, çıplak taşlık tepe
yamacı
Yükseklik: 0-2000 m.
Doğal, kuru yamaçlar, kalkerli geçitler,
çalı ve meşe ormanlıkları
Yükseklik: 150-1800 m.
Kıyılar, kayalık yamaçlar, çalılık, çitler,
ormanlar ve açıklıkları, başlıca kireçtaşları
Yükseklik: 30-1700 m.
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7,
B1, B2, B3, B4, B7, B9, C5,
C6, C8
A1, A2, A3, A4, A5, A6, A7,
A8, A9, B1, B2, B3, B4, B5,
B6, B7, B8, B9
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 61. Bölgeye Ait Flora Listesi
Familia (Familya)/
Species (Tür)
Türkçe Adı
SCROPHULARİACEAE
*Verbascum
lasianthum BOISS.
EX
BENTHAM
Sıracaotugiller
URTİCACEAE
Isırgangiller
Parietaria judaica L.
Devamı
Endemizm
Durumu
Fitocoğrafik Bölge ve
Türkiye Dağılımı
---
Anadolu
Sığırkuyruğu
Habitat
Tehlike
Kategorileri
(IUCN)
Korunma
Statüsü
(BERN)
Bulunduğu Kareler
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, B1,
B3, B4, B5, B6, B7, B8,
C1, C3, C5, C6, C8
---
A1, A2, A3, A5, A6, A7,
A8, A9, B1, B2, B4, B5,
B6, B7, B9, B10, C2, C3,
C4, C5, C6, C7, C8, C9
Pinus ormanlığı, Quercus çalılığı, bozkır,
kireçtaşı kayalıklar, Çağıllıklar
Yükseklik: 0-1800 m.
Yapışkanotu
Türkiye
---
Kireçtaşı uçurumlar, kayalar, kovuk ağzı,
duvarlar
---
Yükseklik: 0-2000 m.
VERBENACEAE
Verbena officinalis L.
Mineçiçeğigiller
Mine çiçeği
Türkiye
---
Kaba, tahrip edilmiş arazi, kayalık yerler,
kuru dere yatakları, kumullar, orman,
çalılık
---
A1, A2, A3, A5, A7, A8,
A9, B1, B2, B3, B4, B6,
B7, B8, C1, C2, C3, C5,
C6, C7, C10
---
Yükseklik: 0-1800 m.
ZYGOPHYLLACEAE
Nazarotugiller
Tribulus terrestris L.
Demirdikeni
B., K., O., G. ve GD.
Anadolu
---
*Gözlem ile belirlenen türler
138
Açık ve kumlu yerler, nadas tarlaları
Yükseklik: 0-1200 m.
---
---
A1, A2, A3, A4, A5, A6,
A8, A9, B1, B4, B5, B7,
B10, C2, C3, C5, C6
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Yukarıdaki listeye göre bölgede bulunan bitkilerin flora bölgeleri dağılımını gösteren
grafik aşağıda verilmiştir.
Şekil 42. Bölgede Bulunan Bitkilerin Flora Bölgeleri Dağılımı
Alanda bulunan bitkiler, yurdumuzda karasal iklimin etkisi altında olan her yerde
geniş dağılımlar göstermektedir. Söz konusu ruhsatlı saha çalışılmış bir alan olduğu için, alan
sınırları içerisinde yoğun bir bitki topluluğu yoktur. Alanda yapılacak çalışmalarla alanın
çevresinde yer alan bitki topluluklarının nesillerini tehlikeye düşürecek herhangi bir etki söz
konusu değildir.
Flora listesi incelendiği zaman Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları
Koruma Birliği (IUCN)’nin kırmızı listesi kategorileri kapsamında bir bitki türü
bulunmamaktadır. Bern Sözleşmesi Ek I listesi (Kesin Olarak Koruma Altına Alınan Flora
Türleri) kapsamında bir bitki türüne rastlanmamıştır.
Fauna :
Türkiye biyocoğrafik açıdan Palearktiğin en zengin ve çeşitlilik gösteren bir ekosistem
bütünüdür. Bu farklı yapı ve zenginlik tüm canlı habitatına yansımıştır. Anadolu ve Trakya,
Palearktik Bölge'nin (kabaca Orta ve Kuzey Asya, Avrupa, Kuzey Afrika) içerisinde yer
aldığı için, bugünkü zoocoğrafik bileşimi ve yapısı Palearktik faunanın bir parçası olarak
görülür. Bununla birlikte, özellikle güneydoğu ve doğu kesimi, kuzeye doğru gittikçe
azalacak şekilde, Oryental (Güney Asya) ve Etiyopya (Afrika) elemanların etkisinde
kalmıştır.
Proje alanı ve yakın çevresi fauna türleri literatür kaynaklarda tanımlanan habitatlara
uygun, yaşama olasılığı olan türler dikkate alınarak belirlenmiştir. Liste oluşturulurken
omurgasızlardan omurgalılara ve ilkelden gelişmişe doğru (iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar
ve memeliler) bir sıra izlenmiştir.
139
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Bölgede antropojenik etkiden dolayı ormanlık alanların az, step ve ekin alanlarının
fazla olması yaban hayatını olumsuz yönde etkilemiş ve bu alanda daha çok küçük memeliler
yayılış göstermiştir.
Prof. Dr. Ali DEMİRSOY eserlerinde fauna türlerinin tehlike durumunu WELLS ve
arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN’nin Red Data Book kriterlerini kullanarak
aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır.
E
EX
I
K
nt
O
R
V
: Tehlikede
: Soyu tükenmiş
: Bilinmiyor
: Yetersiz bilinenler
: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan
: Tehlike dışı
: Nadir
: Tehdit altında; zarar görebilir
Kuş türlerinin belirlenmesinde Prof. Dr. İlhami KİZİROĞLU’nun “Türkiye Kuşları
Kırmızı Listesi (Red Data Book For Birds Of Turkey-2008)” adlı eserinden faydalanılmıştır.
İ. KİZİROĞLU’nun Türkiye kuşları kırmızı listesine göre kuş populasyonlarının tehlike
durumu iki kategoride ele alınmıştır.
Uluslararası doğal hayatı ve doğal kaynakları koruma birliği ölçütleri;
EX
EW
CR
EN
VU
NT
LC
DD
NE
: Şüpheye yer bırakmayacak delillerle yok olduğu kanıtlanan
: Soyu tükenmiş
: Vahşi yaşamda soyu tükenme tehlikesi had safhada olan türler
: Vahşi yaşamada soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler
: Hassas, zarar görebilir
: Şu anda tehlikede olmayan fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR
kategorisine girmeye aday olan türler
: (En düşük derecede tehlike altında olan türler) Yaygın bulunan türler
: Hakkında yeterli veri olmayan türler
: Şimdiye kadar yukarıdaki kriterlere uygunluğu değerlendirilmemiş türler
Türkiye Red Data Book ölçütleri;
A: “A” kategorisine giren türler, kuluçkaladıktan sonra Türkiye’yi terk eden
göçmen türlerden oluşur.
 A.1.0 : Şüpheye yer bırakmayacak şekilde yok olan ve artık doğal yaşamda
görülmeyen türlerdir.
 A.1.1 : Doğal popülasyonları şu anda tükenmiş veya en az son on beş-yirmi
beş yıllık süreçte doğal yaşamda artık görülemeyen, ancak volier, kafes ve
diğer yapay koşullarda yaşamını sürdüren evcilleşmiş, domestik türlerdir.
 A.1.2 : İzlendikleri bölgelerde 1 birey-10 çift (=1-20 birey) ile temsil edilirler.
Bu türlerin soyu büyük ölçüde tükenme tehdidi altında olduğu için mutlaka
korunmaları gereken türlerdir.
 A.2 : Bu türlerin sayıları gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift (22-50 birey)
arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır.
140
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
 A.3 : Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları, gözlendikleri bölgelerde
genel olarak 26-250 çift (52-500 birey) arasında değişir. Bunlar da
tükenebilecek duyarlıkta olup, vahşi yaşamda soyu tükenme riski yüksek olan
türlerdir.
 A.3.1 : Bu türlerin popülasyonlarında, gözlendikleri bölgelerde azalma vardır.
Bu türlerin nüfusu da 251-500 çift (502-1000 birey) arasında değişir.
 A.4 : Gözlendikleri bölgelerde henüz tükenme tehdidi altına girmemiş
olmakla birlikte, popülasyonda lokal bir azalma olup, zamanla tükenme tehdidi
altına girmeye adaylardır. Popülasyonları 501-5000 çift (1002-10.000 birey)
arasında değişir.
 A.5 : Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz azalma ve tükenme
tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir.
 A.6 : Yeterince araştırılmamış ve haklarında sağlıklı veri olmayan türleri
içerir. Sadece “Rastlantısal Tür=RT” olarak bir veya en fazla iki gözleme
dayandıkları, güvenilir bir değerlendirme şansı yoktur.
 A.7 : Bu türlerle ilgili Türkiye’de güvenilir ve sağlıklı bir kayıt yoktur.
B: “B” grubundaki türler ya kış ziyaretçisi, ya da transit göçerdir.
 B.1.0 : Bu statüye giren, daha önce Türkiye’de kışladıklarına özgü kaydı
bulunduğu halde , bugün tükenen türler.
 B.1.1 : Bu türler Türkiye’yi kışlak veya geçit bölgesi olarak kullanır; ancak
popülasyonları önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır.
 B.1.2 : Bu türlerin nüfusları Türkiye genelinde çok azalmış olup, izlendikleri
bölgelerde 1 birey-10 çift (1-20 birey) ile temsil edilirler.
 B.2
: Bu türlerin sayıları, gözlendikleri bölgelerde 11-25 çift (22-50 birey)
arasında değişir. Bunlar önemli ölçüde tükenme tehdidi altındadır.
 B.3
: Bu türlerin Türkiye genelindeki nüfusları gözlendikleri bölgelerde
genel olarak 26-250 çift (52-500 birey) arasında değişir. Vahşi yaşamda soyu
tükenme tehlikesi büyük olan türlerdir.
 B.3.1 : Bu türlerin popülasyonlarında gözlendikleri bölgelerde azalma vardır.
Bunların nüfusu da 251-500 çift (502-1000 birey) arasında değişir.
 B.4
: Bu türlerin popülasyon yoğunlukları, gözlendikleri bölgelerde henüz
tükenme tehdidi altına girmemiş olmakla birlikte, popülasyonlarında mevzii bir
azalma vardır. Popülasyonları 501-5.000 çift (1002-10.000 birey) arasında
değişir.
 B.5
: Bu türlerin gözlenen popülasyonlarında henüz bir azalma veya
tükenme tehdidi gibi bir durum söz konusu değildir.
 B.6
: Az araştırılmış ve yeterince kaydı olmayan türleri içerir. Sadece
RT=rastlantısal tür olarak ikiden daha az gözleme dayandıkları için güvenilir
bir değerlendirme şansı yoktur.
 B.7
: Bu türlerle ilgili şu anda bir değerlendirme yapmak olanaklı değildir;
çünkü kayıtlar çok az, emin ve sağlıklı değildir.
Kuşların mevsimsel ve kuluçkalama statüleri;
Y
: Yıllık kuş (yerli türler)
G/KG : Göçmen türler
K
: Kış ziyaretçileri
141
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
T
R
N
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
: Transit göçerler
: Rastlantısal türler
: Nadir türler
Türkiye’deki kuş türlerinin gözlemlendiği coğrafi bölgeler;
BB
A
M
K
İ
D
E
G
: Bütün bölgeler
: Akdeniz
: Marmara
: Karadeniz
: İç Anadolu
: Doğu Anadolu
: Ege
: Güneydoğu Anadolu
Bern Sözleşmesi ile Koruma Altına Alınan Türler:
Bern Sözleşmesine göre fauna elemanları 2 ayrı liste halinde koruma altına alınmışlardır:
Ek Liste II / Kesin Koruma Altına Alınan Fauna Türleri:
a- Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri
b- Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek
c- Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme,
geliştirme ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek
d- Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu
yumurtaları alıkoymak
e- Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.
Ek Liste III / Korunan Fauna Türleri:
a- Yabani faunayı yeterli popülasyon seviyesine ulaştırmak amacıyla uygun durumlarda
geçici veya bölgesel yasaklama. Kapalı av mevsimleri ve diğer ulusal esaslar (Merkez
Av Komisyonu kararları)
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan 2013–2014 Av Dönemine ait
koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma
tedbirlerine uygun hareket edilecektir.
EK -I
EK- II
EK -III
: Orman ve Su İşleri Bakanlığınca Koruma Altına Alınan Yaban Hayvanları
: Merkez Av Komisyonunca Koruma Altına Alınan Av Hayvanları
: Merkez Av Komisyonunca Avına Belli Edilen Sürelerde İzin Verilen Av
Hayvanları
Fauna listesi yukarıda verilen kaynaklar doğrultusunda türlerin uygun habitatlarda
bulunabilme durumlarına göre hazırlanmış olup proje alanı ve çevresi fauna listesi aşağıda
sunulmuştur.
142
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 62. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Amphibia (İki Yaşamlı) Türleri
Familia (Familya)
BUFONİDAE
Species (Tür)
Popülasyon
Durumu
Taş altı ve toprak içinde
LC/nt
Durgun ve sığ sular
Endemizm
Durumu
Habitat
---
Habitat
-----
Kara Kurbağaları
Gece Kurbağası
Su Kurbağaları
Ova Kurbağası
Bufo viridis
RANIDAE
Türkçe Adı
Tehlike
kategorileri
IUCN/
RDB
Endemizm
Durumu
Rana ridibunda
Korunma Statüsü
Gözlem veya
literatür
Bern
MAK
BB.
EK II
---
Literatür
LC/nt
BB.
EK III
---
Literatür
Tehlike
kategorileri
IUCN/
RDB
Popülasyon
Durumu
Çöl ya da yarı çöl özelliği gösteren
steplerde toprak ve taşların üzerinde
yaşarlar.
nt
Tablo 63. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Sürüngen Türleri
Familia (Familya)
Species (Tür)
Türkçe Adı
Korunma Statüsü
Gözlem veya
literatür
Bern
MAK
İA., GDA., DA.
EK III
EK I
Literatür
Kaya kelerleri
AGAMİDAE
Trapelus
ruderata
ruderata
Bozkır keleri
Ev kelerleri
GEKKONIDAE
LACERTIDAE
Hemidactylus turcicus
Geniş
Parmaklı
Keler
Özkertenkeleler
---
Harabeler, kaya yarıkları, taş altları
LC/nt
BB.
EK III
EK I
Literatür
Lacerta parva
Cüce kertenkele
---
Kuru ve bitki bakımından fakir dağ
steplerinde, taşlık zeminlerde yaşarlar.
LC/nt
İA.
EK III
EK I
Literatür
Ophisops
eleganscentralanatoliae
Tarla Kertenkelesi
---
Taşlık ve açık alanlarda
nt
Orta Anadolu
EK III
EK I
Literatür
nt
Doğu Karadeniz
bölgesi hariç BB.
EK II
EK I
Literatür
nt
DA. Bölgesi
hariç BB.
EK III
EK I
Literatür
Kara
kaplumbağaları
TESTUDINIDAE
Testuda graeca
Adi Tosbağa
---
Kumlu, çakıllı ve kuru araziler
Kör yılanlar
TYPHLOPIDAE
Typhlops vermicularis
Kör Yılan
---
143
Toprak içerisinde ve taş altlarında
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 64. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Kuş (Aves) Türleri
Familia (Familya)
ACCIPITRIDAE
CICONIIDAE
COLUMBIDAE
Tehlike
kategorileri
IUCN/
RDB
Popülasyon
Durumu
/
Statüsü
Orman, tarla ve çayırlar
LC/A.3
Az ağaçlı büyük ovalar, sulanmış
karalar, rutubetli çayırlıklar, taşkın
araziler, sığsulu
lagünler ve havuzlar, nehirler
Endemizm
Durumu
Habitat
---
Leylek
---
Columba livia
Columba palumbus
Güvercingiller
Kaya Güvercini
Tahtalı Güvercin
-----
Streptopelia turtur
Üveyik
---
Species (Tür)
Türkçe Adı
Korunma Statüsü
Gözlem veya
literatür
Bern
MAK
BB/Y
EK II
EK I
Literatür
LC/A.3.1
BB/ G-Y
EK II
EK I
Literatür
LC/A.5
LC/A.4
BB/ Y
BB/ Y
EK III
EK III
EK III
EK III
Literatür
Literatür
LC/A.3.1
BB/ G
EK III
EK III
Literatür
Atmacagiller
Buteo buteo
Ciconia ciconia
Şahin
Leylekgiller
Kırlarda, tarlalarda, kayalıklarda
Yerleşim yerleri ve ağaçlık alanlar
Alçak ağaçlıklarda, su kenarlarında, ve
korunaklı yerlerde, stepler ve yarı çöl
alanlarda
Kargagiller
CORVIDAE
Corvus corax
Pica pica
FALCONIDAE
MOTACILLIDAE
PASSERIDAE
TURDIDAE
Falco columbarius
Motacilla alba
Passer domesticus
Turdus merula
Turdus pilaris
Kuzgun
---
Fundalıklar ve hayvan yetiştirilen yerler
LC/A.5
BB/ Y
EK III
EK II
Literatür
Saksağan
Doğangiller
Boz Doğan
Kuyruksallayangiler
---
Seyrek ağaçlık alanlar, park ve bahçeler
LC/A.5
BB/ Y
EK III
EK III
Literatür
---
Açık alanlar
LC/B.1.2
BB/ Y
EK II
EK I
Literatür
Ak Kuyruksallayan
Ötücükuşgiller
---
Açık araziler ve su kıyıları
LC/A.3.1
BB/ Y
EK II
EK I
Literatür
Serçe
---
Şehirlerde, tarlalarda, çalılıklarda,
ormanlarda, bitki örtüsünün yoğun
olduğu alanlarda, tatlı su veya deniz
kenarlarında
LC/A.5
BB/ Y
EK III
EK III
Literatür
Ardıçkuşugiller
Kara Tavuk
Ardıç
-----
Ağaçlık alanlar ve bahçeler
Ağaçlık ve çayırlık alanlar
LC/A.3
LC/B.2
BB/ Y
BB/ K
EK III
EK III
EK III
EK II
Literatür
Literatür
144
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 65. Proje Alanı ve Çevresinde Tespit Edilen Memeli (Mammalia) Türleri
Familia (Familya)
Species (Tür)
Türkçe Adı
Endemizm
Durumu
Habitat
Tehlike
kategorileri
IUCN/
RDB
Korunma Statüsü
Bern
MAK
Gözlem veya
literatür
BB
BB
EK II
EK I
Literatür
---
EK III
Literatür
Popülasyon
Durumu
Köpekgiller
CANIDAE
Canis lupus
Kurt
---
Vulpes vulpes
Tilki
---
ERİNACEİDAE
Orman, step, açık araziler
Orman ve çalılık alanlar, tarlalar, açık
araziler
LC/R(V)
LC/nt
Kirpiler
Kirpi
Tavşangiller
---
Rakımı az olan yerler
LC/nt
BB
EK III
EK I
Literatür
Lepus europaeus
Yabani Tavşan
Sıçangiller
---
Otluk, ormanlık ve açık araziler
LC/nt
BB
EK III
EK III
Literatür
Apodemus
mystacinus
Mus musculus
Kayalık faresi
---
Taşlık ve kayalık alanlar
LC/nt
---
---
Literatür
Doğu faresi
Sansargiller
Porsuk
Gelincik
---
Yerleşim alanları
LC/nt
BB
---
---
Literatür
-----
Orman, çayır, tarla, step
Her türlü ortam
LC/R
nt
BB
BB
EK III
EK III
EK II
EK II
Literatür
Literatür
---
Bir kısmı ağaçlık olan alanlarda
LC/V
BB
EK II
EK I
Literatür
---
Steplerde
nt
BB
EK II
EK I
Literatür
---
Orman, açık arazi, kültür alanları,
parklar
LC/V
BB
EK III
---
Literatür
Erinaceus europaeus
LEPORIDAE
MURIDAE
MUSTELIDAE
Meles meles
Mustela navilis
RHİNOLOPHİDAE
Trakya hariç BB.
Nalburunlıyarasalar
Rhinolophus
hipposideros
SCIURIDAE
Citellus
xanthophrymnus
VESPERTİLİONİDAE
Küçük
nalburunluyarasa
Sincaplar
Tarla sincabı
Düzburun
yarasalar
Pipistrellus
pipistrellus
Cüceyarasa
145
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanı ve yakın çevresi fauna listesi oluşturulurken, fauna türlerinin büyük kısmı,
bölgede yapılmış literatür çalışmalar kontrol edilerek ve uygun habitatlarda bulunabilme
durumlarına göre tespit edilmiştir. Liste oluşturulurken omurgasızlardan omurgalılara ve
ilkelden gelişmişe doğru (iki yaşamlılar, sürüngenler, kuşlar ve memeliler) bir sıra izlenmiştir.
Yörede sıkça rastlanılan 2 adet iki yaşamlı türü tespit edilmiştir. Bu türler tehdit
altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük derecede tehlike altında olan
türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve
IUCN Red Data Book’ta kullanılan kategorilerden “nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede
olmayan” kapsamında kalmaktadır. Bern Sözleşmesi’nde ise EK II ve EK III listesine
girmektedirler. Listede verilen bu türler, Türkiye için geniş yayılışa sahip türdür.
Bern Sözleşmesi gereği sürüngen türlerinden 1 tanesi EK II (Kesin Koruma Altına
Alınan Fauna Türleri) ve 5 tanesi EK III (Korunan Fauna Türleri) listesine göre koruma
altındadır. MAK Kararlarına göre 6 sürüngen türü de EK I listesine girmektedir. Listede yer
alan sürüngen türlerinden 2 tanesi tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde
“En düşük derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca 6 tür de
WELLS ve arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN Red Data Book’ta kullanılan
kategorilerden “nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan” kapsamında kalmaktadır.
Bütün sürüngen türleri, Türkiye için, “NT: Tehdit altında olmayan, ancak yakın
gelecekte tehdit altında olabilecek” statüsündedir.
BERN sözleşmesi gereği ülkemizdeki bütün amfibia ve sürüngenler (reptilia) koruma
altındadır.
Kuş faunası tehlike kategorisi ve koruma statüsü kriterlerine göre değerlendirilmiştir.
Fauna listesinde habitat durumlarına göre belirlenmiş 12 adet kuş türü verilmiştir. Kuş türleri
içerisinde, 4 tür BERN kapsamında EK II ve 8 tür EK III statüsünde değerlendirilmektedir.
Merkez Av Komisyonu kararına göre 4 tür EK I, 2 tür EK II ve 6 tür EK III listesi kapsamına
girmektedir. Kuş türlerinin hepsi tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde
“En düşük derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır.
Yöre için 11 adet memeli türü literatür kaynaklar doğrultusunda belirlenmiştir. Bunlar
içerisinde, Bern Sözleşmesi kapsamında 3 tür EK II listesinde ve 5 tür EK III listesinde yer
almaktadır. Merkez Av Komisyonu kararı kapsamında olan 8 tür mevcuttur. Bunlardan 4 tür
EK I, 2 tür EK II ve 2 tür de EK III listesinde yer almaktadır. Listede verilen memeli
türlerinin 9 tanesi, tehdit altındaki türlerin IUCN kırmızı listesi kategorisinde “En düşük
derecede tehlike altında olan türler” kapsamında kalmaktadır. Ayrıca 7 tür WELLS ve
arkadaşlarının (1983) önerdiği biçimde ve IUCN Red Data Book’ta kullanılan kategorilerden
“nt: Yaygın, bol olan ve tehlikede olmayan”, 2 tür “V:Tehdit altında; zarar görebilir ve 2 tür
de “R:Nadir” kapsamında kalmaktadır.
4.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Flora-Fauna Üzerine
Etkiler ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Sahada ocak alanları mevcut olduğundan ve kırma eleme tesisleri kurulu durumda
olduğundan arazi düzenlemesi yapılmayacaktır.
146
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Sahada kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Bu
alanlarda sıyrılabilir nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla üretim
faaliyetleri öncesinde üst örtü dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak, üretim sırasında
pasa malzeme ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme üretim çalışmaları tamamlanan
alanlardaki düzenlemelerde kullanılacak veya pasa döküm alanı içerisinde uygun bir alanda
depolanacaktır. Depolanan malzeme daha sonra ocak rehabilitasyonunda kullanılacaktır.
Bölgenin iklimi, topografik yapısı ve yüksekliğine göre, literatür kaynaklarla
belirlenen bitki türleri alfabetik sıra ile ait oldukları familyalarla birlikte flora listesinde
verilmiştir. Ayrıca her türün, hangi flora bölgesi elementi olduğu, nispi bolluğu, yayılış
gösterdiği habitatı ve eğer mevcutsa Türkçe adı, bulunduğu tehdit sınırı verilmiş, endemik
türler ayrıca belirtilmiştir.
Flora listesi incelendiği zaman Uluslararası Doğal Hayatı ve Doğal Kaynakları
Koruma Birliği (IUCN)’nin kırmızı listesi ve Bern Sözleşmesi Ek I listesi (Kesin Olarak
Koruma Altına Alınan Flora Türleri) kapsamında bir bitki türüne rastlanmamıştır.
Listede verilen bitki türleri, yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı
altında olan türler olmayıp, aksine geniş dağılımlar arz etmektedirler. Dolayısıyla sahada
gerçekleştirilecek faaliyetlerden dolayı kendini tekrar eden habitat özelliği gösteren geniş
populasyonlu ve bol bulunuşlu türlerin nesillerinin ortadan kalkması gibi bir tehdit unsuru söz
konusu olmayacaktır.
Ocak alanları ve kırma eleme tesisleri çevresinde bulunan bitki türlerinin, sahada
yapılacak faaliyetlerden olumsuz etkilenmemeleri için gerekli önlemler alınacak ve bitkilere
kasıtlı zarar verilmeyecektir.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 08.07.2009 tarihinde yayınlanan 5102-40174
sayılı genelge gereği proje kapsamındaki tesislerin emisyon kaynağı olan her bir ünitesi
(bunker, kırıcılar, elekler, konveyör bantlar) kapalı ortam içerisine alınmış olup kapalı ortam
içerisine alınan ünitelere toz indirgeme sistemi (pulvarize sulama sistemi) kurulu durumdadır.
Ocak içi bağlantı yolları düzenli olarak sulanacaktır. Sahada alınan önlemlerle toz çıkışı
minimize edilerek bitkilerin zarar görmesi engellenecektir.
Fauna elemanlarının durağan canlılar olmaması sebebiyle, Ankara İli kapsamında
yapılan araştırmaların çalışma alanı için de geçerli olacağı düşünülmüştür. Söz konusu
türlerin hareket edebilme yetileri, arazi örtüsü, topoğrafya ve rakım gibi birçok faktörle
ilişkilidir. Tilki ve benzeri makro omurgalı canlıların, bugün daha ziyade rakımı yüksek
kesimlere çekildiği ve küçük memeli canlılar için antropojenik ortamların da varlığına
karşılık, gerek besin temini, gerekse saklanma ve barınma açısından uygun habitatların
bulunduğu literatür kaynaklar doğrultusunda saptanmıştır.
Alanda tespit edilen fauna elemanları geniş yayılış göstermektedir. Projeye konu alan
faaliyette olduğu için fauna elemanlarının gürültü ve hareketlilikten dolayı çevredeki daha
sakin alternatif habitatlara çekildiği düşünülmektedir.
Sonuç olarak, işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü
yaratacak, populasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması
gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır.
147
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında gerçekleşen faaliyetten ötürü, fauna listelerinde belirtilen ve Bern
Sözleşmesi’yle koruma altına alınan türler ve diğer yaban hayatı türleri üzerine, faaliyetle
ilgili olarak hiçbir ticari kaygı güdülmeyeceğinden bu türlerin avlanması, kasıtlı olarak
öldürülmesi veya alı konması, yumurtalarına zarar verilmesi gibi etkiler söz konusu
olmayacaktır. Söz konusu faaliyette T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu kararlarına uyulacaktır.
Faaliyet alanı ve yakın çevresinde tespit edilen memeli türleri genellikle Türkiye’de
yaygın olarak bulunmaktadır.
Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının içerisinde ve çevresinde
yer alan, canlılara yaşam alanı sağlayan, mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yataklarına
ve akar dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su
deşarjı olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir
yan ürün oluşmadığından civarda yer alan kuru ve akar dere yataklarına herhangi bir etki,
katkı veya madde karışımı söz konusu olmayacaktır. Ayrıca alan içerisinden geçen kuru dere
yataklarının şevleri üzerinden 20 metrelik şeritvari alanda çalışma yapılmayacak, üzerlerine
sabit tesis kurulmayacak ve dere yatakları yol olarak kullanılmayacaktır.
Proje alanında işletme faaliyetleri sırasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve
Yönetmeliklerine, 4915 sayılı Bern Sözleşmesi 6. ve 7. Madde hükümlerine uyulacaktır.
4.8. Koruma Alanları (EK-V deki Duyarlı Yöreler Listesi Kapsamında)
4.8.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Koruma Alanları
Projeye konu alan Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında yer
almaktadır.
Proje alanı ve yakın civarının Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin EK-V
Duyarlı Yöreler Listesi aşağıdaki kaynakların incelenmesi sonucu hazırlanmıştır.
 Ankara İli İl Çevre Durum Raporu - 2011
 T.C.
Orman
ve
Su
İşleri
Bakanlığı
(http:/geodata.ormansu.gov.tr)
 www.milliparklar.gov.tr
 www.ankarakulturturizm.gov.tr
 www.dsi.gov.tr
 www.ankara.bel.tr
 www.ankara.gov.tr
 www.kulturvarliklari.gov.tr
 Orman ve Su İşleri Bakanlığı IX. Bölge Müdürlüğü
 www.korumakurulları.gov.tr. (Kültür Varlıklarını
Müdürlükleri)
Coğrafi
Koruma
Bilgi
Sistemi
Bölge
Kurulu
Kaynakların incelenmesi sonucu yapılan değerlendirmeler aşağıdaki gibidir.
148
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje Alanı
Ava Yasak Alan
Özel Çevre Koruma Alanları
YHYS
Genel Avlak
Şekil 43. 2013-2014 Yılı Ankara İli Ava Açık ve Kapalı Alanlar Haritası (http://mak.ormansu.gov.tr/)
1. Ülkemiz Mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar:
a) 9.8.1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan
ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”,
“Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”;
Ankara İli sınırları içerisinde bir adet “Milli Park Alanı” (Soğuksu Milli Parkı)
bulunmaktadır. Soğuksu Milli Parkı çalışma alanına uzak mesafede (yaklaşık 68 km) yer
almaktadır.
Ankara İli sınırları içerisinde 8 adet “Tabiat Parkı” bulunmaktadır. Bu parklar proje
alanına uzak mesafededir ve bulundukları ilçelerle birlikte aşağıda verilmiştir.




Karagöl Tabiat Parkı (Çubuk)
Tekkedağı Tabiat Parkı (Beypazarı)
Eğriova Tabiat Parkı (Beypazarı)
Sorgun Tabiat Parkı (Güdül)
149
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.




6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Aluçdağı Tabiat Parkı (Çamlıdere)
Şahinler Tabiat Parkı (Kızılcahamam)
Kartaltepe Tabiat Parkı (Kızılcahamam)
Çamkoru Tabiat Parkı (Çamlıdere)
Ankara İli sınırları içerisinde Asarlık Tepeler Tabiat Anıtı ile Kabaardıç Tabiat Anıtı
olmak üzere 2 adet “Tabiat Anıtı” yer almaktadır. Tabiat Anıtları Nallıhan İlçesi sınırlarında
bulunmaktadır ve çalışma alanına uzak mesafede yer almaktadır.
Ankara İli sınırları içerisinde “Tabiatı Koruma Alanı” bulunmamaktadır.
b) 1.7.2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Orman ve Su İşleri
Bakanlığı’nca belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme
Alanları”;
Ankara İli sınırları içerisinde; Beypazarı – Kapaklı, Nallıhan – Saçak, Nallıhan –
Davutoğlan ve Nallıhan – Emremsultan Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları olmak üzere dört
adet “Yaban Hayatı Geliştirme Sahası” bulunmaktadır. Bu sahaların tamamı ruhsatlı sahaya
uzak mesafede yer almaktadır.
Ankara İli’nde 5 adet “Yaban Hayvanı Yerleştirme Sahası” bulunmaktadır. Bu
sahalar; Çubuk İlçesi YHYS, Kazan ve Yenimahalle İlçesi YHYS, Polatlı İlçesi YHYS,
Nallıhan İlçesi YHYS (A & B)’dır. Çalışma alanına en yakın saha Kazan ve Yenimahalle
İlçesi YHYS olup alana kuş uçuşu yaklaşık 27 km uzaklıktadır.
Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Sahaları 2013-2014
Merkez Av Komisyonu’nun kararıyla “Ava Yasaklanan Sahalar” içerisinde yer almaktadır.
Bunların dışında Ankara İli sınırları içerisinde 15 adet “2013-2014 Av Dönemi MAK
Kararıyla Yasaklanan Sahalar” bulunmaktadır. Proje alanı, Elmadağ İlçesi sınırları içerisinde
yer alan ava yasaklı saha kapsamına girmektedir. Bu ava yasaklı saha sınırları ile birlikte
aşağıda verilmiştir.
Elmadağ İlçesi; Doğusu: Elmadağ Kalecik ilçe sınırını takiben Ankara il sınırı.
Kuzeyi: Akyurt ilçe sınırı, Batısı: Elmadağ ilçe sınırı, Güneyi: İlçe sınırının Karacahasan
Kutludüğün köy yolu ile kesiştiği yerden Karacahasan Kuşçuali yolundan doğuya düz hatla il
sınırı.
Ayrıca Ankara İli sınırları içerisinde 5 adet “Örnek Avlak Olarak Tescil Edilen ve
Ava Yasaklanan Sahalar” bulunmaktadır. Bu sahaların adları; Kızılcahamam Mercimekli
Örnek Avlağı, Nallıhan Hocadağı Örnek Avlağı, Beypazarı Depel Örnek Avlağı, Çamlıdere
Elmalı Örnek Avlağı ve Çubuk Demirci Örnek Avlağı olup bu sahalar çalışma alanına uzak
mesafededirler. Bunların dışında Ankara İli sınırları içerisinde Akyurt ilçesi (Akyurt Genel
Avlağı), Beypazarı ilçesi (Gönen Genel Avlağı), Nallıhan ilçesi (Andız Devlet Avlağı) ve
Polatlı ilçesi (Gazi Genel Avlağı) olmak üzere 4 adet Devlet/Genel Avlağı bulunmakta olup
bu sahalardan Akyurt Genel Avlağı proje alanına 4 km mesafede bulunmaktadır.
150
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
c) 21.7.1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun
3 üncü maddesinin birinci fıkrasının “Tanımlar” başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt
bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” olarak
tanımlanan ve aynı Kanun ile 17.6.1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı Kültür ve
Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna
Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve tescili
yapılan alanlar;
Proje alanında “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit Alanı” ve “Koruma Alanı”
olarak tanımlanan özel alanlardan hiçbiri bulunmamaktadır.
Tablo 66. Ankara İli’nde Bulunan Taşınmaz Kültür Varlıkları ve Sit Alanları İstatistikleri
Taşınmaz Kültür Varlıkları
Sivil Mimarlık Örneği: 1230
Dinsel Yapılar: 211
Kültürel Yapılar: 167
İdari Yapılar: 150
Askeri Yapılar: 7
Endüstriyel ve Ticari Yapılar: 81
Mezarlıklar: 20
Şehitlikler: 2
Anıt ve Abideler: 33
Kalıntılar: 19
Korunmaya Alınan Sokaklar: TOPLAM: 1920
(Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm
www.kulturvarliklari.gov.tr)
Sit Alanları
Arkeolojik Sit Alanı: 562
Kentsel Sit Alanı: 8
Tarihi Sit Alanı: 5
Kentsel Arkeolojik Sit Alanı: Diğer Sit Alanları (üst üste sit alanları): Arkeolojik ve Doğal Sit: 5
Tarihi ve Kentsel Sit: 1
Bakanlığı,
Kültür
TOPLAM: 581
Varlıkları ve Müzeler
Genel
Müdürlüğü,
Elmadağ İlçesi’nde yer alan sit alanları aşağıda verilmiştir.
Tablo 67. Elmadağ İlçesi’nde Bulunan Sit Alanları
ADI
GRUP
KURULUN ADI
KARAR TARİHİ
NO
ADRES
ANKARA KTVKK
18.07.1994/3623
Sarayözü
Deresi, Kavışık
Mevkii
ANKARA KK
29.08.1997/5394
Yeşildere
Alkaya Mevkii
TÜR
Antik yerleşme yeri I.
Derecede Arkeolojik
Arkeolojik sit
Ören yeri
Sit Alanı
I.Derecede Arkeolojik
Sit Alanı (Arkeolojik
Arkeolojik Sit
Arkeolojik Sit
Kalıntıların Bulunduğu
Alan)
(Kaynak: Ankara İli İl Çevre Durum Raporu, 2011)
ç) 22.3.1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri
İstihsal ve Üreme Sahaları;
Proje alanında bu tür alanlar bulunmamaktadır.
151
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
d) 31.12.2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar;
Proje alanı içerisinde göl veya baraj bulunmamaktadır. Çalışma alanı içerisinde
mevsimlik yağışlardan dolayı Hasanoğlan Deresi devamında ufak bir gölet oluşmuş
durumdadır. Bu gölette biriken su pompalar vasıtasıyla tekrar dere yatağının devamına
gönderilerek drene edilmektedir.
e) 02.11.1986 tarihli ve 19269 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Hava Kalitesinin
Korunması Yönetmeliği’nin 49 uncu maddesinde tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri”;
Proje alanı içerisinde göl veya baraj bulunmamaktadır.
f) 9.8.1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca
Bakanlar Kurulu tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilan edilen
alanlar;
Ankara İli’nde Tuz Gölü ve Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi yer almaktadır.
Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi proje alanına kuş uçuşu yaklaşık 36 km mesafededir.
g) 18.11.1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan
alanlar;
İlgili kanunda koordinatları verilerek tanımlanan alan ile proje alanının etkileşimi söz
konusu değildir.
ğ) 31.8.1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca orman alanı sayılan
yerler;
Proje alanı ormanlık alan kapsamında değildir.
h) 4.4.1990 tarihli ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar;
Proje alanı içerisinde böyle bir alan yoktur.
ı) 26.1.1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması
Hakkında Kanun’da belirtilen alanlar;
Proje alanı içersinde böyle bir alan yoktur.
i) 25.2.1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu’nda belirtilen alanlar;
Proje alanı hazine arazisi ve tapulu parsellerden oluşmaktadır.
j) 17.05.2005 tarihli ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ nde belirtilen alanlar;
Ankara İli’nde Çöl Gölü ve Çalıkdüzü, Mogan Gölü, Hirfanlı Barajı ve Sarıyar Barajı
olmak üzere 4 adet sulak alan mevcuttur. Bu alanlardan proje alanına en yakın olan alana kuş
152
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
uçuşu yaklaşık 40 km mesafede olan Mogan Gölü’dür
(Kaynak: Doğa Koruma Ve Milli Parklar Genel
Müdürlüğü, Sulak Alanlarımız).
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması gerekli
alanlar:
a) 20.2.1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi)
uyarınca koruma altına alınmış alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme
Alanları”nda belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme
Alanları”;
Proje alanı içerisinde ilgili sözleşmede belirtilen flora, fauna, deniz kaplumbağası,
üreme alanlarında belirtilen I. ve II. koruma bölgeleri, Akdeniz foku yaşama ve üreme alanları
bulunmamaktadır.
b) 12.6.1981 tarih ve 17368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca
koruma altına alınan alanlar;
Proje alanının “Akdeniz’in Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona
Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınan alanlar ile ilgisi bulunmamaktadır.
ı. 23.10.1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Akdeniz’de
Özel Koruma Alanlarının Korunmasına Ait Protokol” gereği ülkemizde “Özel Koruma
Alanı” olarak belirlenmiş alanlar
Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır.
ıı. 13.9.1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve Birleşmiş Milletler
Çevre Programı tarafından yayımlanmış olan “Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100
Kıyısal Tarihi Sit” listesinde yer alan alanlar
Proje alanı yukarıda belirtilen alanlar içerisinde kalmamaktadır.
ııı. Cenova Deklarasyonunun 17 nci maddesinde yer alan “Akdeniz’e Has Nesli
Tehlikede Olan Deniz Türlerinin” yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar
Proje alanı çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
c) 14.2.1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Dünya Kültür ve Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi”nin 1. ve 2. maddeleri gereğince
Kültür Bakanlığı tarafından “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel,
tarihi ve doğal alanlar;
Proje alanı içerisinde “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü verilen kültürel,
tarihi ve doğal alanlar bulunmamaktadır.
153
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ç) 17.5.1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların
Korunması Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi) uyarınca koruma altına alınmış alanlar ;
Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır.
d) 27.7.2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Avrupa Peyzaj Sözleşmesi;
Proje alanı içerisinde böyle bir alan bulunmamaktadır.
3. Korunması gereken alanlar:
a) Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik
rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.);
Proje alanı ve çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli 2023 Başkent Ankara Nazım İmar
Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-16). Nazım imar planına göre proje alanı
ağaçlandırılacak alanlar, marjinal ve dikili tarım alanları ile açık ve yeşil alanlar kapsamında
kalmaktadır.
b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve arazi
kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I. ve
II. sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı;
Arazi kullanımı kabiliyeti bakımından, ruhsat sahasının büyük bir kısmı çıplak kaya ve
molozlardan oluşmaktadır. Sahanın geri kalan kısmı ise VII. sınıf (toprak işlemeli tarıma
elverişsiz araziler) arazi niteliğindedir. Ayrıca saha arazi örtüsü bakımından incelendiği
zaman, sahanın büyük çoğunluğu maden çıkarım sahaları ve geri kalan kısmı ise seyrek bitki
alanları niteliğindedir. Söz konusu ruhsat sahasının arazi kullanım kabiliyetini gösterir harita
bölüm 4.2.1-Şekil 13’te sunulmuştur (Kaynak: T. C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Arazi İzleme Sistemiaris.ormansu.gov.tr).
c) Sulak Alanlar: Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı,
tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6 metreyi
geçmeyen deinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak
önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden
itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler;
Proje alanı içerisinde yukarıda belirtilen nitelikte sulak alanlar bulunmamaktadır.
ç) Göller, akarsular, yeraltı suyu işletme sahaları;
Proje alanı ve yakın çevresinde bulunan su yüzeyleri Bölüm 4.4 ve 4.5’te verilmiştir.
d) Bilimsel araştırmalar için önem arzeden ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya
düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer
rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve
jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar;
154
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Yukarıda belirtilen alanların hiçbiri proje alanı içerisinde bulunmamaktadır. Ankara
İli’nde 4 adet gen koruma sahası bulunmakta olup, bu sahalar çalışma sahasına uzak mesafede
yer almaktadır.
4.8.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Koruma Alanlarına
Etkiler Ve Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası)
İlgili yönetmelikler çerçevesinde belirlenen koruma alanlarının proje alanı, proje etki
alanı ve yakın çevresine göre konumları Bölüm 4.8.1’de verilmiştir. Proje alanı herhangi bir
koruma alanı sınırları içerisine girmemektedir.
Proje alanı MAK kararı ile ava yasaklanan sahalardan Elmadağ İlçesi sınırları
içerisinde bulunan ava yasaklı saha kapsamına girmektedir. Projeye konu alanda yapılacak
faaliyetler sırasında ve sonrasında 2013-2014 yılı Merkez Av Komisyonu Kararlarına
uyulacaktır.
4.9. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler
(Askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş
alanlar, 7/16349 sayılı bakanlar kurulu kararı ile "sınırlandırılmış alanlar" v.b.)
4.9.1. Proje Alanı ve Proje Etki alanı
Proje alanı ve proje etki alanında askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve
kuruluşlara tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış
alanlar bulunmamaktadır.
4.9.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş ve İşlemler Kapsamında Etkiler ve Alınacak
Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
Projeye konu alanda, askeri yasak bölgeler ile ayrıca kamu kurum ve kuruluşlara
tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar
bulunmadığından, proje kapsamında bu tür alanlara herhangi bir etki söz konusu değildir.
155
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 5: PROJE KAPSAMINDAKİ FAALİYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
(İlgili Yönetmelikler Kapsamında ve Kümülatif Olarak Gerekli Değerlendirme
Yapılacaktır)
5.1. Emisyon Hesaplamaları (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme ve İşletme Sonrası)
5.1.1. İşletme Aşamasında Oluşacak Emisyonlara İlişkin Hesaplamalar
Kapasite artışı gerçekleştirilecek proje alanında üretim çalışmalarına devam
edilmektedir. Dolayısıyla sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Kapasite artışı ile
birlikte her bir rödevansçı kendi rödevans koordinatları dahilinde üretim faaliyetlerine mevcut
ocak alanında devam edecektir. Alanda kalker cevherleşmesi yüzeyde gözlenmektedir.
Üretime yeni başlanacak alanlarda cevher yüzeyde gözlendiğinden alanda sıyrılabilecek
nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada üretime yeni başlanacak
alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu değildir.
Faaliyet kapsamında yapılacak işlemler sırasında patlatma ile üretim, yükleme, taşıma
ve tesis faaliyetleri esnasında toz yayılımı olacaktır. Sahada bulunan cevher üretimi açık
işletme yöntemi ile basamaklarda delme-patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir.
Proje alanında gerçekleştirilecek işlemlerden kaynaklanan toz emisyonu kütlesel
debileri, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 d.1 Maddesi gereği, EK 12
Tablo 12.6’da yer alan emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır.
Hesaplamalarda kullanılan emisyon faktörleri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo 68. Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak SKHKKY Emisyon Faktörleri
Emisyon Faktörleri
Kaynaklar
Kontrolsüz
Kontrollü
Patlatma (kg/ton)*
0,08
---
Yükleme/Boşaltma (kg/ton)*
0,010
0,005
0,7
0,35
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) (kg/km/araç)*
Depolama (kg/hektar.gün)*
5,8
2,9
Birincil Kırıcı*
0,243
0,0243
İkincil Kırıcı*
0,585
0,0585
Üçüncül Kırıcı
0,585
0,0585
Dördüncül Kırıcı
0,585
0,0585
* 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” EK 12 Tablo 12.6
Faaliyetler sonucu oluşacak toz emisyonları hesaplamaları kontrollü ve kontrolsüz
emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Hesaplamalar aşağıda açıklanmıştır.
156
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında patlatma hariç yapılacak üretim faaliyetleri sırasında
(yükleme/boşaltma, depolama ve nakliye) “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği” EK 1’de belirtilen önlemler alınacak olduğundan, yönetmelik EK 12 d.2
maddesine istinaden modelleme çalışması kontrollü emisyonlar göz önüne alınarak yapılmış
ve ilerleyen bölümlerde açıklanmıştır.
1. Delme - patlatma esnasında oluşacak toz:
Delik delme işleminde kullanılacak makine, hidrolik delicidir.
Patlatma sırasında oluşan tozlanmayı azaltmak için patlatma öncesi ocak aynasının
üstü ve aynanın önü arazöz ile tamamen sulanarak ince taneli partiküllerin birbirine yapışması
sağlandığından meydana gelen toz miktarı kontrolsüz patlatmaya oranla yaklaşık % 40 – 50
oranında azalmaktadır. Bu sebeple toz oranını daha aza indirgemek için ocak aynasının
üstünde ve önünde spreyleme yapılacaktır.
1 patlatmada alınacak malzeme miktarı
= 24.500 ton
Delme-patlatmada emisyon faktörü
= 0,08 kg/ton
Toplam kütlesel emisyon debisi
= 1.960 kg
Patlatma sırasında meydana gelen toplam toz % 20’si 10µ’dan küçük partiküllerden
oluşturmaktadır. Oluşan tozun 10 µ’dan büyük olan % 80’lik kısmı patlatma sonrası hemen
çökmekte olup, % 20 lik kısmının etkisi yaklaşık bir saat sürebilmektedir. Dolayısıyla
yukarıda hesaplanan toz kütlesel emisyon debisinin % 20’si saatlik emisyon olarak
değerlendirilmiştir.
Patlatma Kütlesel Emisyon Debisi = 1.960 kg * 0,2 = 392 kg
Patlatma için hesaplanan saatlik toz emisyonu 392 kg/saat’tir. Bu hesaplanan miktar
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği Ek 2 Tablo 2.1’ de belirtilen 1,0
kg/saat’lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik
meteoroloji verilerine göre hava kalitesi modellemesi yapılarak değerlendirilmiş ve ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-17).
Kapasite artışı ile ocak alanından yılda toplam 5.250.000 ton üretim yapılması
planlanmaktadır. Ocaktan üretilecek günlük malzeme miktarı yaklaşık 16.827 ton/gün; saatlik
malzeme miktarı 1.052 kg/saat’tir. Malzemenin tamamı kırma eleme tesislerine beslenecektir.
2. Malzemenin ocaktan kamyona yüklenmesi, tesise boşaltılması:
Nakliye için kullanılacak kamyonlara aks yüküne göre yükleme yapılacaktır. Yükleme
işleminde oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak yüklemenin savurma yapılmadan ve yavaş
yavaş yapılmasına dikkat edilecektir.
Malzemenin yüklenmesi ve boşaltılması sırasında oluşacak toz miktarı aşağıda
hesaplandığı gibidir.
Kontrollü Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,005 kg / ton * 2  10,52 kg/saat
157
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,01 kg / ton * 2  21,03 kg/saat
3. Malzemenin tesise nakli esnasında oluşacak toz:
Kapasite artışı ile birlikte proje alanında her bir rödevansçının kalker ocağı ve kırmaeleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada toplam 5.250.000 ton/yıl kalker cevheri
üretimi gerçekleştirilecektir. Alanda üretim faaliyetleri yılda 312 gün, günde 16 saat, iki
vardiya çalışılarak gerçekleştirilecektir.
Sahadan istihsal edilen cevherin tamamı rödevansçı firmaların koordinatları içerisinde
kurulu bulunan kırma-eleme tesislerine nakledileceği için cevherin tesis alanına nakliyesi
sırasında oluşacak toz emisyonu ayrı ayrı hesaplanmıştır.
Rödevansçı-1 tesis alanına nakil sırasında oluşacak toz:
Ocak alanından tesis alanına ortalama yol mesafesi 800 m civarındadır. Tesis alanına
nakliye sırasında gidiş-geliş tek seferde ortalama 1,6 km.lik toprak yol kullanılacaktır. Günlük
üretimi gerçekleştirilecek yaklaşık 5.609 ton malzeme için 4 adet kamyon ile 47 sefer
yapılması planlanmaktadır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km.sefer * 4 kamyon * (47sefer/16saat) * 1,6 km=6,58 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km.sefer * 4 kamyon * (47sefer/16saat) * 1,6 km=13,16 kg/saat
Rödevansçı-2 tesis alanına nakil sırasında oluşacak toz:
Ocak alanından Rödevansçı-2 tesis alanına ortalama yol mesafesi 300 m civarındadır.
Tesis alanına nakliye sırasında gidiş-geliş tek seferde ortalama 600 m.lik toprak yol
kullanılacaktır. Günlük üretimi gerçekleştirilecek yaklaşık 5.609 ton malzeme için 3 adet
kamyon ile 62 sefer yapılması planlanmaktadır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km.sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat) * 0,6 km=2,44 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km.sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat) * 0,6 km=4,88 kg/saat
Rödevansçı-3 tesis alanına nakil sırasında oluşacak toz:
Üretim alanından Rödevansçı-3 tesis alanına ortalama yol mesafesi 300 m
civarındadır. Tesis alanına nakliye sırasında gidiş-geliş tek seferde ortalama 600 m.lik toprak
yol kullanılacaktır. Günlük üretimi gerçekleştirilecek yaklaşık 5.609 ton malzeme için 3 adet
kamyon ile 62 sefer yapılması planlanmaktadır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km.sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat) * 0,6 km=2,44 kg/saat
158
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km.sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat) * 0,6 km=4,88 kg/saat
Ocak alanından üretilen kalker cevherinin tesis alanlarına nakli sırasında oluşacak
kontrollü ve kontrolsüz toz emisyonu toplamı aşağıda hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu = 6,58 kg/saat + 2,44 kg/ saat + 2,44 kg/ saat = 11,46 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 13,16 kg/saat + 4,88 kg/ saat + 4,88 kg/ saat = 22,92 kg/saat
4. Kırma-eleme tesislerinde oluşacak toz miktarı :
Kırma–eleme tesisinde boyutlandırma işlemleri sırasında çoğunlukla kırıcı ünitelerin
çalışmasından kaynaklanan toz yayılımı meydana gelecektir. Kırıcı ünitelerinin toz emisyon
faktörleri Tablo 68’de sunulmuştur.
Ocak alanında her bir rödevansçının kalker ocağında 1.750.000 ton/yıl olmak üzere
sahada toplam 5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Ocak alanından
üretimi gerçekleştirilecek olan kalker cevherinin tamamı (2.100.000 m3/yıl) kırma-eleme
tesislerine gönderilecektir.
Sahada gerçekleştirilecek faaliyetler kapsamında rödevansçı firmaların kırma-eleme
tesislerinde oluşacak toz miktarı aşağıda hesaplanmıştır. Rödevansçı-1 ve Rödevansçı-3’ün
tesislerinde 3 adet, Rödevansçı-2’nin tesisinde ise 4 adet kırıcı ünitesi bulunduğundan dolayı
hesaplamalarda Rödevansçı-2 ayrı olarak değerlendirilmiştir.
Rödevansçı-1 ve Rödevansçı-3 tesislerinde oluşacak toz miktarı:
Kırma eleme tesisi besleyici ünitesinden ön elekte elenen malzemenin minimum %
10’u by-pass malzeme olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla % 90’ı birincil kırıcıya gönderilecektir.
Birinci kırcıdan çıkan ve elenerek ayrılan malzemeden % 65 oranında ikincil kırıcıya, daha
sonra % 30 oranında üçüncül kırıcıya besleme yapılır.
Ocak alanından Rödevansçı-1 ve Rödevansçı-2 kırıcılarında işlemden geçirilecek
malzeme miktarı aşağıda hesaplanmıştır;
Yıllık kırılan malzeme miktarı: 1.750.000 ton/yıl * 0,90 = 1.575.000 ton/yıl
Birincil Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl / (12 ay * 26 gün) = 5.048 ton/gün
İkincil Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl * 0,65 / (12 ay * 26 gün) =3.281 ton/gün
Üçüncül Kırıcı: 1.575.000 ton/yıl * 0,30 / (12 ay * 26 gün) =1.514 ton/gün
Kırma-eleme tesislerinde toz çıkışını önlemek amacıyla tesis üniteleri kapalı sisteme
alınmıştır. Dolayısıyla tesiste toz çıkışı kontrollü hale getirilmiştir. Bununla birlikte tesiste toz
indirgeme sistemi kullanılmaktadır. Toz indirgeme sistemlerinin genel olarak toz tutma verimi
% 90 civarındadır.
159
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
a. Birincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
Birincil kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
5.048 ton / 16 saat * 0,0243 kg / ton  7,67 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
5.048 ton / 16 saat * 0,243 kg / ton  76,67 kg/saat’ tir.
b. İkincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
İkincil kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
3.281 ton / 16 saat * 0,0585 kg / ton  11,99 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
3.281 ton / 16 saat * 0,585 kg / ton  119,96 kg/saat’ tir.
c. Üçüncül kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
Üçüncül kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
1.514 ton / 16 saat * 0,0585 kg / ton  5,54 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
1.514 ton / 16 saat * 0,585 kg / ton  55,36 kg/saat’ tir.
Malzemenin kırma-eleme tesisinde kırılması esnasında oluşacak kontrollü ve
kontrolsüz toplam toz debileri aşağıda hesaplanmıştır;
Kontrollü Toz Emisyonu = 7,67 kg/saat + 11,99 kg/ saat + 5,54 kg/ saat = 25,20 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 76,67 kg/saat + 119,96 kg/ saat + 55,36 kg/ saat = 251,99 kg/saat
Sahada Rödevansçı-1 ve Rödevansçı-3’ün tesis faaliyetlerinden kaynaklanan kontrollü
ve kontrolsüz toplam toz debileri aşağıda hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu = 25,20 kg/saat * 2 = 50,40 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 251,99 kg/saat * 2 = 503,98 kg/saat
Rödevansçı-2 tesisinde oluşacak toz miktarı:
Kırma eleme tesisi besleyici ünitesinden ön elekte elenen malzemenin minimum %
0,10’u by-pass malzeme olarak ayrılacaktır. Dolayısıyla % 90’ı birincil kırıcıya
gönderilecektir. Birinci kırcıdan çıkan ve elenerek ayrılan malzemeden % 65 oranında ikincil
kırıcıya, daha sonra % 30 oranında üçüncül kırıcıya ve % 15 oranında dördüncü kırıcıya
besleme yapılır.
Ocak alanından Rödevansçı-2 kırıcılarında işlemden geçirilecek malzeme miktarı
aşağıda hesaplanmıştır;
160
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Yıllık kırılan malzeme miktarı: 1.750.000 ton/yıl * 0,90 = 1.575.000 ton/yıl
Birincil Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl / (12 ay * 26 gün) = 5.048 ton/gün
İkincil Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl * 0,65 / (12 ay * 26 gün) =3.281 ton/gün
Üçüncül Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl * 0,30 / (12 ay * 26 gün) =1.514 ton/gün
Dördüncü Kırıcı : 1.575.000 ton/yıl * 0,15 / (12 ay * 26 gün) =757,21 ton/gün
Kırma-eleme tesislerinde toz çıkışını önlemek amacıyla tesis üniteleri kapalı sisteme
alınmıştır. Dolayısıyla tesiste toz çıkışı kontrollü hale getirilmiştir. Bununla birlikte tesiste toz
indirgeme sistemi kullanılmaktadır. Toz indirgeme sistemlerinin genel olarak toz tutma verimi
% 90 civarındadır.
a. Birincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
Birincil kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
5.048 ton / 16 saat * 0,0243 kg / ton  7,67 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
5.048 ton / 16 saat * 0,243 kg / ton  76,67 kg/saat’ tir.
b. İkincil kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
İkincil kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
3.281ton / 16 saat * 0,0585 kg / ton  11,99 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
3.281 ton / 16 saat * 0,585 kg / ton  119,96 kg/saat’ tir.
c. Üçüncül kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
Üçüncül kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
1.514 ton / 16 saat * 0,0585 kg / ton  5,54 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
1.514 ton / 16 saat * 0,585 kg / ton  55,36 kg/saat’ tir.
d. Dördüncü kırıcı ünitesinde oluşacak toz miktarı:
Dördüncü kırıcıda oluşması muhtemel toz emisyonu,
Kontrollü Toz Emisyonu:
757,21 ton / 16 saat * 0,0585 kg / ton  2,77 kg/saat’ tir.
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
757,21 ton / 16 saat * 0,585 kg / ton  27,69 kg/saat’ tir.
161
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Malzemenin kırma-eleme tesisinde kırılması esnasında oluşacak kontrollü ve
kontrolsüz toplam toz debileri aşağıda hesaplanmıştır;
Kontrollü Toz Emisyonu =7,67 kg/saat+11,99 kg/saat+5,54 kg/saat+2,77 kg/saat = 27,97 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu=76,67 kg/saat+119,96kg/saat+55,36kg/saat+27,69kg/saat=279,68 kg/saat
Sahada rödevansçı firmaların tesislerinde üretilen cevherin boyutlandırılması
esnasında oluşacak kontrollü ve kontrolsüz toplam toz debisi aşağıda verilmiştir.
Kontrollü Toz Emisyonu = 50,40 kg/saat + 27,97 kg/ saat = 78,37 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 503,98 kg/saat + 279,68 kg/ saat = 783,66 kg/saat
5. Malzemenin kırma–eleme tesisinden yüklenmesi ve stok alanına boşaltılması
esnasında oluşacak toz miktarı :
Ocak alanında her bir rödevansçının kalker ocağında 1.750.000 ton/yıl olmak üzere
sahada toplam 5.250.000 ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. Dolayısıyla
günlük üretim miktarı üzerinden malzemenin tesislerden yüklenmesi ve stok alanlarına
boşaltılması sırasında oluşacak toz miktarı aşağıda hesaplandığı gibidir.
Kontrollü Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,005 kg / ton * 2  10,52 kg/saat
Kontrollü Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,01 kg / ton * 2  21,03 kg/saat
6. Malzemenin kırma-eleme tesisinden stok alanına nakli esnasında oluşacak toz
miktarı :
Projeye konu alanda üç ayrı rödevansçı firma tarafından üretilen kalker cevheri,
rödevans koordinatları dahilinde bulunan kırma-eleme tesislerinde boyutlandırılarak stok
alanlarında depolanacaktır.
Her üç tesis için de malzemenin stok alanına nakli sırasında ortalama 75 m toprak yol
kullanılacaktır. Stok alanına nakliye sırasında gidiş-geliş tek seferde ortalama 150 metrelik
toprak yol kullanılacaktır. Tesis başına günlük üretimi gerçekleştirilecek yaklaşık 5.609 ton
malzeme için 3 adet kamyon ile 62 sefer yapılması planlanmaktadır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km/sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat)* 0,15 km=0,61 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km/sefer * 3 kamyon * (62sefer/16saat)* 0,15 km=1,22 kg/saat
Buna göre, üç rödevansçı firmanın tesislerinden stok alanlarına nakil sırasında
oluşacak toplam emisyon miktarları;
Kontrollü Toz Emisyonu
Kontrolsüz Toz Emisyonu
= 0,61 kg/saat x 3 = 1,83 kg/saat
= 1,22 kg/saat x 3 = 3,66 kg/saat
162
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
7. Stok alanında malzeme depolanması esnasında oluşacak toz:
Ocak alanında üç ayrı rödevansçı firma tarafından üretilen kalker cevheri, rödevans
koordinatları dahilinde bulunan stok alanlarında depolanacaktır.
Rödevansçı-1 stok alanına depolama esnasında oluşacak toz miktarı:
Rödevansçı-1 stok alanı yaklaşık olarak 2,02 ha’lık bir alanı kaplamaktadır.
Malzemenin 2,02 ha’lık stok alanında depolanması esnasında oluşabilecek toz miktarı aşağıda
hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,02 hektar * 2,9 kg / hektar.gün  5,858 kg/gün = 0,24 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,02 hektar * 5,8 kg / hektar.gün  11,716 kg/gün = 0,49 kg/saat
Rödevansçı-2 stok alanına depolama esnasında oluşacak toz miktarı:
Rödevansçı-2 stok alanı yaklaşık olarak 2,03 ha’lık bir alanı kaplamaktadır.
Malzemenin 2,03 ha’lık stok alanında depolanması esnasında oluşabilecek toz miktarı aşağıda
hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,03 hektar * 2,9 kg / hektar.gün  5,887 kg/gün = 0,25 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,03 hektar * 5,8 kg / hektar.gün  11,774 kg/gün = 0,49 kg/saat
Rödevansçı-3 stok alanına depolama esnasında oluşacak toz miktarı:
Rödevansçı-3 stok alanı yaklaşık olarak 2,07 ha’lık bir alanı kaplamaktadır.
Malzemenin 2,07 ha’lık stok alanında depolanması esnasında oluşabilecek toz miktarı aşağıda
hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,07hektar * 2,9 kg / hektar.gün  6,003 kg/gün = 0,25 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,07 hektar * 5,8 kg / hektar.gün  12,006 kg/gün = 0,50 kg/saat
Proje alanında kırma-eleme tesislerinde boyutlandırılan malzemenin stok alanlarında
depolanması esnasında oluşacak toplam toz debisi aşağıda verilmiştir.
Kontrollü Toz Emisyonu = 0,24 kg/saat + 0,25 kg/ saat + 0,25 kg/ saat = 0,74 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 0,49 kg/saat + 0,49 kg/ saat + 0,50 kg/ saat = 1,48 kg/saat
Kırma eleme tesisinde işlemden geçirilen boyutlandırılmış malzeme stok alanında
kamyonlara yüklenerek sahadan nakledilecektir. Ayrıca tesiste kullanıma uygun olmayan
malzeme by-pass olarak ayrılacak ve dönem dönem sahadan nakledilecektir. Dolayısıyla
163
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
üretilen tüm malzemenin sahadan nakledileceği düşünülerek nihai yükleme ve nakil işlemleri
toplam malzeme miktarı üzerinden toz kütlesel debileri hesaplanmıştır.
8. Malzemenin nakil için stok alanından yüklenmesi esnasında oluşacak toz:
Nakliye için kullanılacak kamyonlara aks yüküne göre yükleme yapılacaktır. Yükleme
işleminde oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak yüklemenin savurma yapılmadan ve yavaş
yavaş yapılmasına dikkat edilecektir.
Kontrollü Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,005 kg / ton  5,26 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
16.827 ton /16 saat  * 0,01 kg / ton  10,52 kg/saat
9. Cevherin stok alanından nakliyesi esnasında oluşacak toz:
Sahadan günlük üretilen malzemenin tamamının satışının gerçekleştirileceği
varsayılarak, günlük satışı gerçekleştirilecek miktar 16.827 tondur. Stok alanları ile asfalt yol
arasındaki ulaşım için stabilize toprak nitelikteki yol kullanılacaktır.
Stok alanlarının asfalt yola mesafesi ortalama 500 m civarındadır. Dolayısıyla stok
alanından nakliye esnasında gidiş-geliş toplam stabilize yol mesafesi 1000 m.dir. Günlük
satışı gerçekleştirilecek yaklaşık 16.827 ton malzeme için; 25 adet kamyon ile 22 sefer
yapılması planlanmaktadır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,35kg/km/sefer * 25 kamyon * (22sefer/16saat)* 1 km=12,03 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi =0,7kg/km/sefer * 25 kamyon * (22sefer/16saat)* 1 km=24,06 kg/saat
10. Pasa malzemenin depolanması esnasında oluşacak toz:
Sahada kalker üretimi sırasında ortaya çıkacak pasa malzemenin en fazla % 10
oranında olacağı varsayılmış olup, bu durumda pasa depolama alanında depolanacak malzeme
miktarı 525.000 ton olacaktır. Pasa döküm alanı yaklaşık olarak 2,69 ha’lık bir alanı
kaplamaktadır. Malzemenin 2,69 ha’lık alanda depolanması esnasında oluşabilecek toz
miktarı aşağıda hesaplanmıştır.
Kontrollü Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,69hektar * 2,9 kg / hektar.gün  7,801 kg/gün = 0,33 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Toz Emisyon Debisi = 2,69 hektar * 5,8 kg / hektar.gün  15,602 kg/gün = 0,65 kg/saat
Üretim faaliyetleri (ocak üretimi ve tesis üretimi) sırasında meydana gelebilecek olan
kontrollü ve kontrolsüz toplam toz emisyonları aşağıda hesaplanmıştır.
164
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kontrollü Toz Emisyonu:
Kontrollü Toz Emisyonu = 10,52kg/saat + 11,46kg/saat + 78,37kg/saat + 10,52kg/saat +
1,83kg/saat + 0,74kg/saat + 5,26kg/saat + 12,03kg/saat + 0,33kg/saat = 131,06 kg/saat
Kontrolsüz Toz Emisyonu:
Kontrolsüz Toz Emisyonu = 21,03kg/saat + 22,92kg/saat + 783,66kg/saat + 21,03kg/saat +
3,66kg/saat + 1,48kg/saat + 10,52kg/saat + 24,06kg/saat + 0,65kg/saat = 899,01 kg/saat
Üretim sırasında sürekli olarak meydana gelebilecek hesaplanan toz emisyon debisi
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek 2 Tablo 2.1’ de belirtilen 1,0
kg/saat’lik sınır değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince saatlik
meteoroloji verileri kullanılarak, dört farklı zaman dilimi için (yıllık, aylık, günlük, saatlik)
modelleme çalışması yapılmış ve faaliyet için Hava Kalitesi Modelleme Raporu
hazırlanmıştır. Hazırlanan Hava Kalitesi Raporu ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-17).
5.1.2. Hava Kalitesi Modelleme Çalışması
Hava Kalitesi Modelleme Çalışması Genel Tanımlaması
Hava kalitesi modelleme çalışmasında USEPA tarafından geliştirilmiş AERMOD
View programı kullanılmıştır.
AERMOD, doğrusal, kararlı hal Plume modellemesidir. AERMOD Modelleme
sistemi, birçok farklı kaynak tipinde uygulanabilmektedir. Örnek olarak noktasal, hacimsel ve
alansal kaynak tipleri verilebilmektedir.
AERMOD Gaussian Plume karakteristiğine sahiptir. Bundan başka yeni veya kararlı
haldeki dağılım durumları, Plume yükselmesi ve batmazlık, yükselen inversiyon içerisindeki
nüfuz, kaynaktaki yüzey seviyesi, rüzgarların dikey profili, türbülans ve ısı, arazi efekti gibi
gelişmiş algoritmaları da bünyesinde barındırabilmektedir. AERMOD programının
performansı, arazi yapısına ve farklılık gösteren emisyon kaynaklarına göre değişiklik
gösterebilmektedir. Yüksek konsantrasyonlarda gerçeğe yakın sonuçlar verebilmektedir.
AERMOD modelleme sistemi, iki işlemciden oluşmaktadır. Bunlar, arazi bilgisi için
AERMAD ve meteorolojik veriler için AERMET. AERMOD, bazı kaynak tipleri için
tasarlanmıştır. Bu kaynak tipleri, çoklu noktasal kaynak, alansal, çizgisel ve hacimsel kaynak,
yapılar, konsantrasyonlar ve depozisyondur. Çizgisel kaynak ise bir dizi hacimsel kaynak
veya alansal kaynak olarak düşünülebilir.
Modelin kullanıldığı alanlar:
•
•
•
•
Kompleks endüstriyel kaynaklar (tek veya çoklu noktasal kaynak, alansal, çizgisel,
hacimsel kaynaklar), ancak burada yapılar ve yapılardan kaynaklanan etkiler
kullanılmamaktadır.
Gaz ve partikül birikimi,
Sabit ve değişken emisyonlar,
Kırsal ve yerleşim alanları,
165
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
•
•
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kaynaktan 50 km’ye kadar taşınım,
Tüm arazi yapısına göre konsantrasyon tahmini
Gaz ve toz halinde kirleticilerin ortam havasındaki konsantrasyonlarının matematiksel
hesaplamalar yoluyla tahmin edilmesi sağlayan modelleme çalışması aşağıdaki
basamaklardan oluşmaktadır:
- Kaynaklara ait dağılım bölgesinin belirlenmesi
- Belirlenen dağılım bölgesinin Kartezyen sistemde belirli boyutlardaki karelere ayrılarak
enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi veya polar sistemde açısal olarak
enlem, boylam ve yükseklik değerlerinin temin edilmesi
- Kirletici Kaynaklarına ait bilgilerin belirlenmesi (kaynak kütlesel debisi, kaynak
yüksekliği, kaynak çapı, gaz çıkış hızı, gaz sıcaklığı veya kaynağın boyutu…)
- Temsili bir yıla ait saatlik meteorolojik verilen temin edilmesi (saatlik sıcaklık değerleri,
saatlik rüzgar esme hızları ve yönleri...)
- Meteorolojik veriler kullanılarak saatlik kararlılık sınıflarının belirlenmesi ve karışım
yüksekliklerinin hesaplanması.
Yukarıda sıralanan işlemlerin programa aktarılması sonrasında modelleme
programının çalıştırılmasıyla, kirleticilerin ortam havasındaki saatlik, günlük, aylık ve yıllık
muhtemel yer seviyesi konsantrasyon değerleri tahmin edilebilmektedir.
Modelleme çalışması kalker ocağı ve kırma eleme tesislerinde kapasite artışı
sonrasında oluşması muhtemel hava kirliliğinin tahmin edilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu
çalışmada, tesis faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz) kirletici parametresi
modellenmiştir.
Projeye konu alanda 3 adet kırma eleme tesisi ve bir adet kalker ocağı bulunmaktadır.
Modelleme çalışmasında her tesis ve ocak alanı ayrı bir kaynak olarak kabul edilmiş ve
alanda bulunan dört adet toz kaynağı üzerinden modelleme çalışması yapılmıştır. Proje
alanında oluşacak toz emisyonları için kütlesel debiler yukarıda toplu olarak hesaplanmıştır.
Her kaynağın toplam kütlesel debileri aşağıda verildiği gibidir;




Rödevansçı 1 (Kaynak 1) : 40,49 kg/saat
Rödevansçı 2 (Kaynak 2) : 43,66 kg/saat
Rödevansçı 3 (Kaynak 3) : 40,83 kg/saat
Ocak Alanı (Kaynak 4) : 37,2 kg/saat
Ayrıca projeye konu kalker ocağı ve kırma eleme tesisleri çevresinde kireç üretim
tesisleri bulunmaktadır. Söz konusu kireç üretim tesisleri ile projeye konu faaliyetleri ayrı bir
model çalışmasında kümülatif olarak değerlendirilmiş ve sonuçları SKHKKY sınır değerleri
ile karşılaştırılmıştır.
Hava kalitesi modelleme çalışması 3 farklı durum için yapılmıştır;
 1. Modelleme : Ocak ve Tesis Üretim Faaliyetleri (4 Kaynak)
 2. Modelleme : Patlatma İşlemi (1 Kaynak)
 3. Modelleme : Çevrede Bulunan Kireç Üretim Tesisleri İle Kümülatif Etkileşim (6
Kaynak)
166
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında yapılacak faaliyetler alansal kaynak olarak kabul edilmiştir. Hesaplanan
üretim ve patlatma toz kütlesel debisi (PM) için modelleme programı saatlik, günlük, aylık ve
yıllık olarak ayrı ayrı çalıştırılmıştır (Bkz. EK 17).
Bu çalışmada, ocak ve tesis faaliyetlerinden kaynaklanan PM (Partikül Madde - Toz)
ve çöken toz kirletici parametresi modellenmiştir. Modelleme çalışmaları sonucu kirletici
parametrelerinin en yakın yerleşim birimindeki konsantrasyonları Tablo 69’da özetlenmiştir.
Tablo 69. Kirletici Parametrelerin Yerleşim Birimindeki (Karakuyu Köyü) Konsantrasyonları
Konsantrasyon
Kirletici Parametre
Yıllık
Aylık
Günlük
Saatlik
PM (µg/m3)
4,42
5,02
27,66
158,06
Çöken Toz (mg/m2.gün)
17,23
19,26
141,92
27,3
PM (µg/m3)
26,22
32,22
131,86
685,35
Çöken Toz (mg/m2.gün)
98,81
104,86
756,16
107,72
PM (µg/m3)
4,52
5,17
27,69
158,06
Çöken Toz (mg/m2.gün)
17,43
79,54
144,69
273,00
Üretim
Patlatma
Kümülatif
Toz emisyonlarına ilişkin olarak 3 adet modelleme çalışması yapılmıştır. Patlatma
işlemi diğer tüm üretim faaliyetlerinden ayrı olarak modellenmiştir. Patlatma haricinde diğer
tüm üretim faaliyetleri birlikte modellenmiştir. 3. Model çalışması proje alanı çevresinde
bulunan kireç üretim tesisleri dikkate alınarak kümülatif etkileşim için yapılmıştır.
Yapılan modelleme çalışması sonucunda toz konsantrasyonu dağılımlarının bölgedeki
1. ve 2. hakim rüzgar yönleri doğrultusunda dağılım gösterdiği görülmüştür. Ayrıca tozlanma
topografik yapının yükseldiği bölgelerde dağılmadığı tespit edilmiştir. Bu modelleme
çalışmasında dağılımları etkileyen en önemli faktör hakim rüzgar yönleri olmuştur.
Modelleme çalışmaları sonucu yerleşim yerinde hesaplanan PM ve çöken toz
parametrelerinin tamamı yıllık ve aylık konsantrasyonlar SKHKKY EK-2 Tablo 2.2’de
verilen UVS, KVS cinsinden 2013 yılına kadar kademeli azaltılarak belirlenmiş tüm sınır
değerlerin altındadır. Dolayısıyla yerleşimin proje alanında yapılacak faaliyetlerden
etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir.
Modelleme sonucu elde edilen kirletici parametrelerin yer seviyesi konsantrasyonları
doğrultusunda bulunan UVD ve KVD’ler, SKHKKY EK-2 Tablo 2.2’de verilen sınır
değerlerin tümü ile karşılaştırılmıştır. Hesaplanan değerlerin tamamı, tabloda en düşük sınır
değerlere sahip 2013 yılı sınır değerlerinin altında kalmaktadır (Bkz. EK 17).
Ayrıca model sonuçları ede edilen UVD’ler, SKHKKY EK-2 “Ölçüm sonuçları Ek-2
de belirtilen Uzun Vadeli Sınır (UVS) değerinin % 60’ından yüksek olması durumunda hava
kalitesi ölçümlerinin süresi uzatılır, ölçüm süresi yetkili mercii tarafından belirlenir.” hükmü
167
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
gereği 2013 yılı sınır değerlerinin % 60’ı alınarak belirlenen değerlerle de karşılaştırılmış
olup, kirletici parametrelere ait UVD’ler % 60’lık sınır değerlerin de altında kalmaktadır.
Ancak ilerleyen faaliyet dönemlerinde bu sınır değerlerin aşılması durumunda yürürlükte
bulunan yönetmelikler çerçeverinde gerekli önlemler alınacaktır.
Üretim faaliyetleri için yapılan modelleme çalışması sonucunda elde edilen PM ve
çöken toz konsantrasyonları bütün sınır değerlerin altında kalmaktadır.
Proje alanı tapulu alanlar ve hazine arazisinden oluşmaktadır. Proje alanı çevresinde
kireç üretim tesisleri bulunmaktadır. Bu tesisler ile projeye konu faaliyetlerin çevreye
kümülatif etkisi ayrıca değerlendirilmiş ve modelleme çalışması yapılarak sonuçları tablo 6 ve
Tablo 7’de sunulmuştur. Kümülatif etkileşim modellemesinin sonuçları SKHKKY sınır
değerlerinin altında çıkmaktadır.
Proje alanının en yakın yerleşimde hesaplanan değerler ayrıca Tablo 6’ da tolu olarak
verilmiştir. Yapılan modelleme çalışmasında yerleşimin toz emisyonlarından etkilenmeyeceği
tahmin edilmektedir. Ayrıca faaliyet sırasında toz yayıcı kaynaklar toplu olarak
değerlendirilmiştir. Ancak toz yayıcı kaynakların hepsi aynı anda faaliyet alanında bulunması
söz konusu değildir. Bununla birlikte kırma eleme tesisleri tamamen kapalı ortamda faaliyet
göstermektedir. Tesisten kaynaklı toz emisyonları hesaplanandan düşük değerlerdedir.
Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)’de 2.17, 2.18, 2.19
ve 9.11 maddesi kapsamında değerlendirilmektedir. Faaliyet için kapasite artışı ile birlikte
emisyon ölçümleri yaptırılarak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü'nden Çevre İzni alınacaktır.
Ocaktaki faaliyetler esnasında, 14.09.1990 tarih ve 20635 sayılı resmi gazetede
yayımlanan “Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle
İlgili Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca faaliyet sırasında 09.12.2003 tarih ve
25311 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nin ilgili
maddelerine uyulacaktır.
Faaliyet sahasında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın
söndürme cihazı ve yangın söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.)
bulundurulacaktır. Çalışanların topluca bulunduğu alanlara “Yangın Söndürme
Talimatnamesi” asılacak ve talimatnamenin eksiksiz uygulanması konusunda hassas
davranılacaktır. Orman yangınları ile ilgili afiş broşür vb. yayınlar temin edilerek çalışanların
bu konuda bilinçlenmesi sağlanacaktır.
5.1.3. Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler
Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı
gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir,

Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün
önlemler alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak,
yükleme ve boşaltma işlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılmasına dikkat
edilecektir. Böylelikle toz çıkışında bir miktar azalma sağlanacaktır.
168
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”

Sahada yapılacak nakliye sırasında ocak–asfalt yol bağlantısı periyodik olarak
sulanacaktır.

Stok alanı, pasa alanı ile ocak içi yollar pulvarize sistem ile sulanacaktır.

Ocak - asfalt yol bağlantısının iyileştirme çalışmaları yapılacaktır.

Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilecektir. Kamyonların üstü branda ile
örtülecektir.

Sahada kurulu olan tesislerde toz kaynağı olan her bir ünite (bunker, kırıcılar, elekler,
konveyör bantlar) tamamen kapalı sistem içerisine alınmıştır. Dolayısıyla tesislerden
kaynaklanan toz emisyonları en aza indirilmiştir. Ayrıca tesisler içerisinde pulvarize su
sistemi bulunmaktadır.
Yukarıdaki bölümlerde maddeler halinde verilen toz yayıcı işlemlerin aynı anda
yapılacağı varsayıldığında, oluşacak toplam toz miktarı ile debisi ve alınacak önlemler sonucu
oluşan toz miktarı ile debisi bir tablo halinde özetlenerek aşağıda verilmiştir. Reel olarak tüm
bu işlemler aynı anda yapılamayacağından, alınacak önlemler sonucu ortaya çıkan emisyon
debisi, hesaplanan emisyon debisinden çok daha alt sınırlarda kalacaktır.
Tablo 70. Üretimde Oluşacak Toz Emisyon Debisi ve Alınacak Önlemler
Kontrollü Toz
Emisyonu debisi
(kg/saat)
Kontrolsüz Toz
Emisyon debisi
(kg/saat)
Alınacak İlave Önlem
Patlatma
---
392
Ocak ayna üstü ve önü sulanacak, spreyleme
yapılacak, hidrolik deliciler kullanılacak
TOPLAM*
Ocaktan malzemenin
yüklenmesi ve tesise
boşaltılması
---
392
10,52
21,03
Malzemenin tesise nakli
11,46
22,92
Kırma-eleme tesisi
78,37
783,66
Malzemenin tesiste yüklenmesi
ve stok alanında boşaltılması
10,52
21,03
Malzemenin stok alanına nakli
1,83
3,66
0,74
1,48
5,26
10,52
12,03
24,06
0,33
0,65
131,06
899,01
Toz yayıcı işlem
Stok alanında malzemenin
depolanması
Malzemenin stoktan alanında
yüklenmesi
Malzemenin stoktan satışı ile
nakli
Pasa malzemenin depolanması
TOPLAM (**)
Yükleme ve
yapılacaktır.
boşaltma
savurma
yapılmadan
Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak şekilde sulanacaktır.
Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır.
Üniteler kapalı ortama alınacak ve toz indirgeme
sistemi kurulacaktır.
Yükleme ve boşaltma savurma yapılmadan
yapılacaktır.
Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak şekilde sulanacaktır.
Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır.
Düzenli olarak su ile spreyleme yapılacaktır.
Yükleme ve boşaltma savurma yapılmadan
yapılacaktır.
Yol yüzeyi % 10 nemde tutulacak şekilde sulanacaktır.
Nakledilecek malzemenin üstü kapatılacaktır.
Düzenli olarak su ile spreyleme yapılacaktır.
* Patlatma işlemi tek başına bir emisyon kaynağı olup, aynı anda başka işlemlerin yapılıyor olması kesinlikle söz konusu değildir. Verilen
toz emisyonu 1 patlatma çıkan miktardır.
** Malzemenin kamyonlara yüklenmesi işlemi ve tesis faaliyetleri, ocak mahallinde gerçekleştirilecek bir işlemdir. Diğer
taraftan nakil yapılabilecektir. Malzeme nakli lokal bir işlem olmayıp, gidiş-geliş toplam 1 km'lik bir mesafe içine dağılmıştır
ve farklı noktalarda emisyon söz konusudur.
169
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Faaliyet süresince Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nde
belirtilen UVS ve KVS sınırları aşılmayacak ve yönetmeliğin EK 1 c, d, e bentlerinde
belirtilen esaslara uyulacaktır.
5.2. Su Kullanımı ve Bertarafı (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak
üzere temin edileceği kaynaklar, su miktarları, içme ve kullanma suyu ve diğer kullanım
amaçlarına göre miktarları, kullanımı sonrası oluşacak atık suların miktarı ve
bertarafı)
5.2.1. Su Kullanımı
Sahada işletme faaliyetleri esnasında, sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve
kullanma suyu) suya ihtiyaç vardır. Ayrıca proje alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri
için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından ve kırma
eleme tesisinin çalışmasından kaynaklanan toz çıkışını önlemek amacıyla su kullanımı söz
konusudur.
Sahadaki personel kullanımı için gerekli su ihtiyacı ile kırma eleme tesisinde
kullanılan suyun Hasanoğlan Beldesi’nden taşıma yolu ile temin edileceği beyan edilmiştir.
Söz konusu beldenin ilgili muhtarlığından alınan su kullanım izni ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-28).
Sahada çalışacak personelin içme suyu ihtiyacı ambalajlı olarak piyasadan temin
edilecektir.
Personel Kullanımı İçin Gerekli Olan Su İhtiyacı
Proje alanında üretim esnasında 73 kişinin çalışması planlanmaktadır. Çalışan
personelin sosyal amaçlı su gereksinimi ortalama 217 lt/gün (24.02.2012 tarih ve 10753 sayılı
TUİK Haber bülteni Belediye Su İstatistikleri) kabul edildiğinde ve 73 personel üzerinden
hesaplamalar yapıldığında;
Günlük Su İhtiyacı = Personel Sayısı * Günlük Ortalama Su Gereksinimi
Günlük Su ihtiyacı = 73 Kişi * 217 lt/gün = 15.841 lt/gün = 15,84 m3/gün’dür.
Alanda kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin 17.02.2005 tarih ve 25730
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Hakkında Yönetmelik” hükümleri ile 31.07.2009 tarih ve 270305 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’te
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun olması sağlanacaktır.
Ayrıca personelin içme suyu ihtiyacı için kullanılacak suyun hijyenik şartları sağlanacaktır.
Personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atık su oluşması söz konusu
olacaktır.
Yolların Sulanması
Faaliyet kapsamında ocak içi ve stabilize bağlantı yollarında toz çıkışını önlemek
amacıyla mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak su ile spreyleme yapılacaktır. Yolların
170
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
sulanması işlemi 5 ton kapasiteli sulama aracı ile günde 3 kez yapılacaktır. Buna göre günlük
toplam 15 ton (15 m3) su kullanımı hesaplanmıştır. Bu kullanımda su buharlaşacağından atık
su oluşması söz konusu değildir.
Kırma-Eleme Tesisi Tozlanmaya Karşı Su İhtiyacı
Kırma eleme tesisinde boyutlandırma işlemleri sırasında tozlanmanın en aza
indirilmesi için toz indirgeme sistemi kullanılacaktır. Pulvarize su sisteminde 1 ton
malzemenin nemlendirilmesi için yaklaşık olarak 1,5 lt suya ihtiyaç duyulacaktır. Kapasite
artışı ile birlikte sahadan yılda toplam 5.250.000 ton üretim yapılacağı düşünüldüğünde
günlük üretim miktarı yaklaşık 16.827 ton civarında olacaktır. Bu malzemenin tamamı kırmaeleme tesislerinde işlenecek olup nemlendirme için gerekli olan su miktarı aşağıda
hesaplandığı gibidir;
16.827 ton * 1,5 lt/ton = 25.240,5 lt = 25,24 m3/gün
Sahada toz çıkışını önlemek amacıyla tesiste kullanılacak su buharlaşma yolu ile
bertaraf olacaktır. Dolayısıyla bütün bu kullanımlardan kaynaklı atık su oluşumu söz konusu
olmayacaktır.
Proje alanında ihtiyaç duyulan su miktarları, bunların temin edileceği kaynaklar
aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
Tablo 71. Proje Alanı İşletme Aşamasında Su Temini ve Kullanımlarına Göre İhtiyaç Duyulan Su
Miktarları
Su Kullanım Amacı
Su Temin Yeri
Kullanım Miktarı
( m3/gün )
Oluşacak Atıksu
Miktarı
(m3/gün)
Bertaraf Yöntemi
Personel İçme ve Kullanma
Suyu
Piyasa
15,84
15,84
Sızdırmasız Fosseptik
15
---
---
25,24
---
---
56,08
---
Yol Sulama Suyu
Kırma-Eleme Tesislerinin
Kullanmı
Taşıma
(Yakın Yerleşim
Yerlerinden)
Taşıma
(Yakın Yerleşim
Yerlerinden)
TOPLAM
Faaliyetler sırasında 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu kanuna dayalı
çıkarılan yönetmeliklere ve tüzüklere ve ayrıca Ankara Umumi Hıfzıssıhha Kararlarından
(UHKK) 2006/1 kararına uyulacaktır.
5.2.2. Atık Suların Bertarafı
Evsel nitelikli atıksular
Proje alanında personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu
oluşacaktır. Oluşacak evsel nitelikli atıksular sahada bulunan sızdırmasız fosseptikte
biriktirilmektedir. Alanda üretim faaliyetlerinde bulunan üç ayrı rödevansçının, rödevans
171
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
koordinatları dahilinde sızdırmasız fosseptikleri bulunmaktadır. Rödevansçı firmalara ait
sızdırmasız fosseptiklerin yerleşimi ekler bölümünde verilen Vaziyet Planı’nda gösterilmiştir
(Bkz. Ek-14).
Faaliyet kapsamında “Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak
Çukurlara Ait Yönetmelik”in ilgili hükümlerine uyulacaktır. Fosseptik planı ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-32). Fossseptikte biriktirilen atık sular ücret mukabili vidanjör ile
çekilerek bertaraf edilmektedir. Bugüne kadar olduğu gibi kapasite artışı ile birlikte atıksular
aynı şekilde bertaraf edilmeye devam edilecektir.
Üretim faaliyetleri sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
5.3. Atıklar (Arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme sonrası olmak üzere atık türleri,
miktarları, bertarafı)
5.3.1. Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Sahada ocak faaliyetleri ve tesis faaliyetleri sırasında, meydana gelecek katı atıklar az
miktarda oluşan evsel nitelikli katı atıklardır.
2010 yılı T.U.İ.K. Belediye İstatistikleri verilerine göre, kişi başına günde atılacak
evsel atık miktarı 1,14 kg/kişi-gün olarak kabul edilmektedir. Bu değer kullanılarak çalışacak
personelden kaynaklanan toplam evsel nitelikli katı atık miktarları aşağıda hesaplanmıştır.
1,14 kg/kişi/gün * 73 kişi = 83,22 kg/gün’dür.
İşletmede çıkan katı atıklar, evsel nitelikli ve geri kazanılabilir nitelikte olan kağıtkağıt ürünleri ile plastik atıklardır.
Kapasite artışı ile birlikte faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli atıkların toplanması,
depolanması ve bertarafı konusunda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (KAKY) hükümlerine
uyulacaktır.
Proje alanında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, kapaklı çöp bidonları içerisinde
biriktirilecektir. Alanda biriktirilecek evsel nitelikli katı atıklar düzenli olarak Elmadağ
Belediyesi’nin çöp toplama merkezine (çöp alanına) gönderilecektir.
Ocak faaliyetleri sırasında çıkabilecek pasa atıklarının bertarafı ile ilgili olarak
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat
Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin” ilgili hükümlerine
uyulacaktır.
5.3.2. Ambalaj Atıkları
Tesiste oluşması muhtemel ambalaj atıklarının bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin
hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yönetmelik gereği ambalaj atıkları tesiste diğer
atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve toplama sistemine verilmek üzere hazır olarak
172
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
depolanacaktır. Ambalaj atıkları belediye ile anlaşma yapan ve çevre lisansı almış toplama
ayırma tesislerine verilecektir. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan
veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve düzenli depolama sahalarında depolanarak
bertarafı yasaktır. Dolayısıyla tesisten çıkabilecek ambalaj atıkları diğer atıklar ile birlikte
düzenli depolama sahalarına gönderilmeyecektir.
5.3.3. Atık Yağlar
Tesiste makinelerin yağlanmasından kaynaklı az miktarda atık yağ oluşumu söz
konusu olabilir. Tesis alanında oluşan atık yağların bertarafı için faaliyet sahibi firma
tarafından, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da belirtilen Atık Yağ Üreticileri Yükümlülükleri yerine
getirilecek, Madde 15’e göre çıkabilecek atık yağların bir kez atık yağ kategori belirleme
analizi yaptırılacaktır. Yönetmeliğin Madde 18’ine göre atık yağların depolanması için uygun
zemin oluşturulmuş ve geçici olarak depolanmasına başlanmıştır.
İlgili yönetmelik maddeleri doğrultusunda faaliyet sahibi tarafından yerine getirilmesi
gereken yükümlülükler aşağıda açıklanmıştır.
1. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 9-Atık yağ üreticisinin yükümlülükleri
a) Atık yağ üretimini en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirleri almakla,
b) Atık yağ analizlerini 15 inci maddeye uygun olarak yapmak veya yaptırmakla, atık
yağları kategorilerine göre ayrı ayrı 18 inci maddede belirtilen şekilde geçici depolamakla,
c) Tesisten kaynaklanan farklı kategorideki atık yağları birbirleriyle, PCB ve diğer
tehlikeli atıklarla karıştırmamakla, tehlikeli atıkla kirlenmiş yağların bertarafı için
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uymakla,
ç) Atık yağların taşıma lisansı almış taşıyıcılar vasıtasıyla çevre lisanslı işleme ve bertaraf
tesislerine gönderilmesini sağlamakla,
d) Atık yağların tesis dışına taşınması durumunda Ulusal Atık Taşıma Formunu
doldurmakla,
e) 26 ncı maddeye göre kayıt tutmakla ve EK-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formunu
doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve orman
müdürlüğüne göndermekle,
f) Atık yağların taşınmasında üretici ile işleme veya bertaraf tesisi işletmecisi arasında
uyuşmazlık çıkması halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde uyuşmazlığı
il çevre ve orman müdürlüğüne bildirmekle, bu süre içinde uyuşmazlığa konu olan atık
yağları kendi depolarında muhafaza altına almakla,
yükümlüdür.”
2. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 15-Atık yağ analizi
(1) Kullanılan yağ türünde değişiklik yapılmaması durumunda atık yağ kategori analizleri
atık üreticisi tarafından bir kez yaptırılarak EK-2’de yer alan Atık Yağ Beyan Formuyla
Bakanlığa beyanda bulunulur. Atık yağ kategori analizleri yetkilendirilmiş kuruluşlar,
işleme veya bertaraf tesisleri tarafından yaptırılmış olan atık yağ üreticileri, tekrar bir
analiz yaptırmaya gerek olmadan bu analizleri kullanabilir. Atık yağ kategorisini
etkileyecek koşulların oluşması durumunda atık yağ analizi yenilenerek Bakanlığa bilgi
verilmesi zorunludur.”
173
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
3. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18-Geçici Depolama
(1) Atık yağlar 20 nci maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde teknik detayları verilen
geçirimsiz zemin üzerine yerleştirilmiş tanklar/konteynerler içinde toplanır. Farklı
kategorideki atık yağlar için farklı tank/konteyner kullanılır. Atık yağ geçici depolama
tankları/konteynerleri göstergeli, aşırı dolmayı önleyici tertibata sahip olmak zorundadır.
Tanklar/konteynerler işaretli yere kadar doldurulur ve hiçbir zaman tam dolu bırakılmaz.
Tanklar/konteynerler kolayca doldurulabilir ve boşaltılabilir olmak zorundadır.
Tankların/konteynerlerin ağzı yeterli büyüklükte ve kapalı, diplerinde toplanmış katı veya
çamurumsu çökeltilerin temizlenmesi için gerekli düzeneğe sahip olmak ve yağmur
suyundan korunmak zorundadır.
(2) Atık yağlar, kırmızı renkli ve üzerinde "Atık Yağ" ibaresi yer alan tank/konteynerlerde
depolanır. Farklı kategorilerdeki atık yağlar birbirleriyle karıştırılmaz. Bu tankların içine
su, benzin, fuel-oil, boya, deterjan, solvent, antifiriz ve motorin gibi herhangi yabancı bir
madde karıştırılmaz.”
4. “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 20-1. Fıkrası f Bendi
Tesis alanının atık yağ ile temasta olan kısımlarında zemin geçirimsizliğinin
sağlanması zorunludur. Bu amaçla kalınlığı en az 25 cm olan betonarme zeminin ve
havuzlama yan duvarlar içlerinin, dökülmelere karşı geçirimsizliğini sağlamak amacıyla
epoksi boya, geomembran ve benzeri tecrit malzemesi ile kaplanması gereklidir. Atık
kabul alanı yağmura karşı korunur.”
Projeye konu tesiste atık yağ üretimini en aza indirmek için gerekli tedbirler
alınacaktır. Oluşması muhtemel atık yağlar herhangi bir tehlikeli atık ile karıştırılmayacak ve
ayrı olarak depolanacaktır.
Oluşması muhtemel atık yağların kategorisini belirlemek amacıyla analizi yaptırılacak
ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na beyanda bulunulacaktır.
Atık yağlar Madde 18’e göre tesiste oluşturulan geçici atık depolama alanında
depolanmaktadır. Depolama alanı Madde 20 1. Fıkra f bendinde belirtilen sızdırmasız zemin
özelliklerini taşımakta olup, yağmura karşı korunaklı olması amacıyla üzeri kapatılmıştır.
Atık yağ diğer atıklarla karıştırılmadan emniyetli ve uluslararası kabul görmüş standartlara
uygun konteynırlar içerisinde geçici olarak muhafaza edilmelidir. Konteynırlar üzerinde atık
ibaresi bulunmalı ve depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde
belirtilmelidir. Atıklar ayrı olarak kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde depolanmalıdır.
Depo alanı içerisinde tehlikeli atıklardan sızıntı olmasına karşı ızgara sistemi ve kör kuyu
bulunmalıdır.
Depolanan atık yağlar Ulusal Atık Taşıma Formu doldurularak taşıma lisansı almış
taşıyıcılara verilecek ve çevre lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tesiste
biriktirilen ve taşıma formu doldurularak tesisten uzaklaştırılan atık yağlar için her yıl şubat
ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait miktarlar üzerinden atık yağ beyanında bulunulacaktır.
Proje alanında yapılacak faaliyetler sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı
Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
174
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
5.3.4. Bitkisel Atık Yağlar
Tesis bünyesinde kurulu bulunan şantiye binalarında yemekhane bulunmaktadır.
Yemekhanede yapılan yemeklerde kullanılan yağlardan az miktarda bitkisel atık yağ
oluşabilecektir. Oluşması söz konusu bitkisel atık yağlar, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir. Sonuç olarak kullanılmış kızartmalık
yağlar diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktirilecek çevrenin
korunması amacıyla kanalizasyona, toprağa ve benzeri alıcı ortamlara boşaltılmayacaktır.
5.3.5. Tehlikeli Atıklar
Tesiste proses gereği tehlikeli atık oluşmayacaktır. Faaliyet kapsamında oluşabilecek
tehlikeli atıkları makine ve teçhizatın yağlanmasında kullanılan yağlar ve yağlar ile kirlenmiş
kontamine atıklar (istübü, yağlı bez, yağ filtresi vb)’dır.
Tesiste oluşabilecek tehlikeli atıklar için faaliyet süresince 14.03.2005 tarih ve 25755
sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Tehlikeli atıklar için 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 9. Maddesi m bendi gereği
tesis sınırları içerisinde tesis ve binalardan uzakta, beton saha üzerine, sağlam sızdırmaz
zeminli ve emniyetli geçici atık depolama alanı kurulmuştur. Tehlikeli atıklar bu alanda
yönetmelik hükümleri doğrultusunda uluslararası kabul görmüş standartlara uygun
konteynırlarda ayrı ayrı depolanacaktır. Konteynırlar üzerinde atık ibaresi bulunacak ve
depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde belirtilecektir. Atıklar
ayrı olarak kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde depolanacaktır. Depo alanı içerisinde
tehlikeli atıklardan sızıntı olmasına karşı ızgara sistemi ve kör kuyu bulunacaktır. Araçlardan
çıkan yağ filtreleri, atık motor yağı geçici depolama tanklarının yanında bulunan ayrı bir
konteynırda biriktirilecektir.
Aynı yönetmeliğin 9. Maddesi d bendi gereği üretilen atıklarla ilgili kayıt tutulacak ve
g bendi gereği atık beyan formları yönetmelikte belirtilen zamanlarda Bakanlıkça hazırlanan
web tabanlı program kullanılarak doldurulacak, onaylanacak ve beş yıl boyunca bir nüshası
saklanacaktır. Tehlikeli atıklar çevre lisansı almış bertaraf tesislerine gönderilecektir.
Tesis bünyesinde oluşacak atıklar için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine
uyulacaktır.
Pil ve akü gibi tehlikeli atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun
olarak toplanacak, depolanacak ve lisans almış tesislere verilmesi sağlanacaktır.
Alanda oluşması muhtemel tehlikeli atıklar ve kodları ile ulusal atık taşıma
formlarında belirtilen atık miktarları aşağıda verilmiştir. Söz konusu atıklara ilişkin ulusal atık
taşıma formu ekler listesinde verilmiştir (Bkz. Ek-33).
175
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 72. Oluşması Muhtemel Tehlikeli Atıklar, Miktarları ve Kodları
Atık Kodları
15.02.02
20.01.21
08.03.17
13.02.05
15.01.10
16.01.07
16.06.02
Miktar
(kg)
T.A.K.Y EK-7 Atık Tanımlaması
Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde
tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler
Floresan lambalar
Tehlikeli maddeler içeren atık baskı tonerleri
Mineral esaslı klor içermeyen motor, şanzıman ve yağlama yağları
Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren ya da tehlikeli maddelerle
pislenmiş ambalaj
Yağ filtreleri
Nikel kadmiyum piller
20
620
-
5.4. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri
5.4.1. Gürültü Kaynakları ve Seviyeleri
Proje alanında işletme esnasında faaliyet ünitelerinden kaynaklanan gürültü, üretim
esnasında iş makineleri ve ekipmanlarından kaynaklanan gürültüdür.
İnceleme konusu olan kalker madeni çıkarım alanında gürültünün gerek ocak
çevresinde gerekse burada çalışan işçi ve personele olumsuz etkisi olabilir.
Sahada çalışan personelin kulak sağlığı ve konforu açısından maruz kaldıkları gürültü
düzeyleri için, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan 28.07.2013 tarih
ve 28721 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğü giren “Çalışanların Gürültü İle İlgili
Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”te Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Etkin
Değerleri belirtilmiştir. Söz konusu yönetmeliğin 5. Maddesinde çalışan personel için en
yüksek maruziyet sınır değeri günde 8 saatlik çalışma süresi için 85 dBA, en düşük maruziyet
sınır değeri 80 dBA; anlık gürültü maksimum değeri ise 140 dBA olarak belirtilmiştir. Ayrıca
aynı maddede, günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiği
işlerde günlük maruziyet değeri yerine haftalık maruziyet sınır değeri 87 dBA olarak
kullanılabileceği belirtilmiştir. Verilen bu değerler gürültü seviyesi olup, dBA ağırlıklı
ortalama olarak ses basınç seviyesidir ve dBA ortalama desibelin kısaltılmasıdır.
Proje alanına en yakın yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup, alanın
yaklaşık 210 m. güneybatısında yer almaktadır.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” nin EK 7 Tablo 4’te
farklı yerleşim bölgeleri için Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
verilmiştir. Bu değerler aşağıdaki tabloda sunulduğu gibidir.
176
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 73. Endüstriyel Tesisler için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
Alanlar
Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür
ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin
yoğunluklu olduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların
birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun
olarak bulunduğu alanlar
Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların
birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin
yoğun olarak bulunduğu alanlar
Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi
Bölgesi içindeki her bir tesis için
Lgündüz
(dBA)
Lakşam
(dBA)
Lgece
(dBA)
60
55
50
65
60
55
68
63
58
70
65
60
Çalışma yapılacak sahanın bulunduğu alan, “Ticari yapılar ile gürültüye hassas
kullanımların birlikte bulunduğu işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar” kapsamında
değerlendirilebilir. Tablo 73’te görüleceği üzere “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te bu alanlar için verilen gündüz gürültü düzeyi 68
dBA, akşam gürültü düzeyi ise 63 dBA olarak tanımlanmıştır. Sahada yapılacak çalışmalar
sırasında oluşması muhtemel gürültü seviyesinin en yakın yerleşim biriminde bu sınır
değerini aşmaması gerekmektedir.
Üretim faaliyetleri sırasında çalışacak makine ekipmandan kaynaklı olarak gürültü
oluşması söz konusudur. Kalker üretimi ve kırma eleme tesisi işletmesinde 6 adet wagondrill,
6 adet kompresör, 6 adet kırıcılı ekskavatör, 8 adet lastik tekerlekli yükleyici, 25 adet
kamyon, 3 adet arazöz kullanılacaktır. Ayrıca sahada 3 adet de kırma-eleme tesisi
bulunmaktadır.
Proje alanında oluşması muhtemel gürültünün çevreye olabilecek etkilerinin
incelenebilmesi amacıyla alanda 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun olarak arka plan gürültü
ölçümü ve patlatma işlemi sırasındaki titreşim ölçümleri gerçekleştirilmiş ve faaliyetin alana
etkisini de içeren Akustik Rapor hazırlatılmıştır. Söz konusu Akustik Rapor ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-18).
Akustik rapor kapsamında, ÇED süreci içerisinde, faaliyet alanına en yakın duyarlı
yapıların önünde 04.12.2013 tarihinde 2 adet 10 dakika süre ile 1/3 oktav bantlarda aşağıda
verilen arka plan parametreleri ölçülmüştür. Ayrıca, patlatma işlemi ile eş zamanlı olarak bir
adet gürültü ve titreşim ölçümü yapılmıştır. Ölçüm sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
177
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 74. Gürültü Ölçüm Sonuçları
Ölçüm
Başlama
Zamanı
Ölçüm
Bitiş
Zamanı
Leq
Ltm3
Ltm5
Leq
Ltm3
Ltm5
Hasanoğlan Beldesi
1. Konut Patlatma
Ölçümü
13:27:22
13:27:32
75,3
85,1
88,1
79,0
88,4
91,4
Hasanoğlan Beldesi
1. Konut Arka Plan
Ölçümü
13:28:58
13:38:58
51,9
55,2
56,0
66,9
70,3
71,1
Hasanoğlan Beldesi
2. Konut Arka Plan
Ölçümü
13:56:20
14:06:20
49,4
53,2
53,4
68,6
73,5
74,4
Ölçüm Yeri
A Ağırlıklama
C Ağırlıklama
Çalışılacak olan proje alanında muhtemel gürültü kaynakları ve bu kaynakların gürültü
düzeyleri aşağıdaki tabloda toplu halde verilmiştir.
Tablo 75. Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları Ve Ses Gücü Düzeyleri
Gürültü Kaynakları
Wagondrill
Kompresör
Kırıcılı Ekskavatör
Lastik Tekerlekli Yükleyici
Kamyon
Arazöz
Kırma-Eleme Tesisi
Adedi
6
6
6
8
25
3
3
Kaynağın Ses Gücü Düzeyi
Lw (dB)
105
90
105
103
100
103
100
Referans Kaynak
Üretici Bilgisi
Üretici Bilgisi
Üretici Bilgisi
Üretici Bilgisi
Üretici Bilgisi
Üretici Bilgisi
Sahada makine-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılması söz konusu
olmamakla birlikte, en kötü durumda bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımı
yapılarak gürültü düzeyleri ekler bölümünde sunulan akustik raporda hesaplanmıştır (Bkz.
Ek-18).
Proje alanında ve çevresinde oluşması muhtemel maksimum gürültü düzeyleri
hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı yapılmış ve en kötü hal
senaryosu değerlendirilmiştir. Ocak ve tesis faaliyetleri sırasında oluşacak toplam gürültü
düzeyleri aşağıda verilen toplam formülü kullanılarak hesaplanmıştır.
n
Lwt  10 log  10 Lwi / 10
i 1

(6 * 10105/10 )  (6 * 10 90 /10 )  (6 * 10105/10 )  (8 * 10103/10 )  25*10100/10
Lwt  10 log 
103/10
 3*10100/10
 3*10
Lwt  119,47 dB

 




Sahada makine-ekipmanın çalışmasından kaynaklanan ses gücü düzeyi 119,47 dB
olarak hesaplanmıştır. Faaliyetler sırasında oluşacak 119,47 dB’lik ses gücü düzeyinin
mesafelere göre dağılımı ve yerleşim yerinde hangi seviyelerde hissedileceği ekler bölümünde
178
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
sunulan Akustik Rapor’da hesaplanmıştır (Bkz. Ek-18). Akustik raporda yapılan dağılım
hesaplamaları sonucu bölgede oluşan gündüz gürültü değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 76. İşletme Aşamasında Çalışacak İş Makinelerinin Mesafelere Göre Gündüz ve Akşam Gürültü
Düzeyleri
Mesafe
(m)
Lg &
Lakş
(dBA)
10
20
91,48 85,40
30
40
50
100
200
210
300
400
500
750
1000
1500
2000
3000
81,82
79,26
75,82
70,96
64,43
62,27
60,47
57,59
55,11
50,98
48,00
43,71
40,55
35,96
Yukarıda verilen gürültü düzeyleri incelendiğinde, gündüz ve akşam gürültü düzeyinin
en yakın yerleşim birimine olan mesafeden önce “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te verilen sınır değerlerin altında kaldığı görülmektedir.
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında oluşacak gürültüden
etkilenebilecek en yakın yerleşim birimi, sahaya 210 m mesafede bulunan Hasanoğlan
Beldesi’ne bağlı evdir. Gündüz ve akşam gürültü düzeyi hesaplamaları Hasanoğlan
Beldesi’nde yer alan, alana yaklaşık 210 m mesafedeki konut ile 300 m mesafedeki konut baz
alınarak yapılmıştır. Söz konusu 2 konutta hesaplanan gürültü düzeyleri aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
Tablo 77. Yerleşim Yerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Gürültü Düzeyleri
Yapılar
Lgündüz (dBA)
Konut – 210 m
62,27
Konut – 300 m
60,47
Arka plan ölçümünün gerçekleştirildiği yapılarda hesaplanan gürültü düzeyleri arka
plan gürültü ölçümleri ile birlikte değerlendirilerek aşağıda sunulan tabloda toplam gürültü
düzeyi olarak yönetmelik sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır.
Tablo 78. Yerleşim Yerinde Bulunan Yapılarda Hesaplanan Toplam Gürültü Düzeyleri ve Değerlerin Sınır
Değerler İle Karşılaştırılması
Hesaplanan
Gürültü
Düzeyleri (dBA)
Ölçüm
Sonuçları
(dBA)
Toplam Gürültü
Düzeyleri (dBA)
ÇGDYY Sınır Değer
(dBA)
1. Konut (210 m)
62,27
51,9
62,65
68
2. Konut (300 m)
60,47
49,4
60,80
68
ALICI
Proje alanında gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan gürültünün,
yerleşim birimlerinde arka plan ile değerlendirilmesi sonucu elde edilen toplam gürültü
düzeyleri “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK-7 Tablo
179
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
4’te “Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan
işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar” için verilen 68 dBA sınır değerinin altında
kalmaktadır. Dolayısıyla yerleşim biriminin üretim faaliyetleri sırasında oluşacak gürültüden
etkilenmeyeceği tahmin edilmektedir.
Proje kapsamında yapılacak patlatma işleminden kaynaklı oluşacak gürültü düzeyi,
alana 210 m mesafede bulunan konut baz alınarak değerlendirilmiş olup patlatma ölçümü 79,0
dBC olarak bulunmuştur. Bu değer “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” Madde 22-ç bendinde belirtilen darbe gürültüsü için verilen 100 dBC sınır
değerinin altında kalmaktadır. Dolayısıyla alana yakın yerleşim yerinin üretim faaliyetleri
esnasında yapılacak patlatma işlemleri sırasında oluşacak gürültüden etkilenmeyeceği tahmin
edilmektedir.
Üretim faaliyetlerinin gerçekleştirileceği proje alanına 100 m ve 207 m mesafede kireç
üretim tesisleri bulunmaktadır. Söz konusu alanların proje alanı ile kümülatif etkileşimleri
Akustik Rapor’da hesaplanmıştır. Projeye konu alana yakın üretim tesislerinden oluşacak
gürültü düzeyi aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo 79. Proje Alanına Yakın Kireç Üretim Tesisleri Gürültü Düzeyleri
Tesislerin En Yakın Yerleşim
Birimine Mesafeleri (m)
Gürültü düzeyi (dBA)
Kök Kireç
200
44,96
Gümüşkale Kireç
750
31,65
Kireç Üretim Tesisi
Projeye konu alanda planlanan faaliyetle kireç üretim tesislerinden kaynaklı oluşacak
gürültü düzeyinin kümülatif etkisi aşağıda hesaplanmıştır.
Tablo 80. Kümülatif Gürültü Düzeyi Etkisi
Haktaş Taşkırma ve
Mermer San. ve Tic.
Ltd. Şti.
Kök Kireç Üretim Tesisi
Gümüşkale Kireç
Üretim Tesisi
Kümülatif (dBA)
62,27 dBA
44,96 dBA
31,65 dBA
62,35 dBA
Proje alanında planlanan faaliyet ile alanın yakın civarında bulunan tesislerin
faaliyetlerinden kaynaklanacak gürültünün Hasanoğlan Beldesi’nde yer alan en yakın konuta
toplam etkisi 62,35 dBA olarak hesaplanmış ve arka plan gürültü ölçümü ile birlikte
değerlendirilerek toplam kümülatif gürültü etkisi aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 81. Toplam Kümülatif Gürültü Düzeyi Etkisi
Arka plan ölçüm değeri
(dBA)
Hesaplanan etki değeri
(dBA)
Toplam kümülatif değer
(dBA)
51,90
62,35
62,72
180
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında gerçekleştirilecek üretim faaliyetlerinden kaynaklanan gürültü ile alana
yakın tesislerden kaynaklanacak gürültünün kümülatif etkisinin yerleşim biriminde arka plan
ile değerlendirilmesi sonucu elde edilen toplam kümülatif gürültü düzeyleri “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” EK-7 Tablo 4’te “Ticari yapılar ile
gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak
bulunduğu alanlar” için verilen sınır değerlerin altında kalmaktadır.
Gürültü düzeyleri hesaplanırken tüm ekipmanın aynı anda çalışacağı varsayımı
yapılmış ve en kötü hal senaryosu değerlendirilmiştir. Ancak gerçekte makinelerin hepsinin
aynı anda çalışması söz konusu olmayacaktır. Bütün bu değerlendirmeler ışığında yerleşim
yerinde hesaplanan gürültü düzeyleri daha düşük mertebelerde hissedilecektir.
Gürültülü ortamda çalışacak personel için İş Kanunu ve ilgili mevzuatın öngördüğü
hükümlere uyulacaktır.
Gürültü denetiminde en etkili çözüm gürültünün kaynakta kontrol altına alınmasıdır.
Buradaki temel amaç ses kaynağından yayılan ses gücünün düşürülmesidir. Bunun için
gelişen teknoloji imkânlarından yararlanılarak proje alanında kullanılan iş makinelerinin ses
gücü düzeylerinin minimuma indirilmiş özellikte olmasına dikkat edilecektir.
Gürültünün kaynağında en aza indirilmesi için makine ekipmanın periyodik muayene
ve bakımları yapılacak, böylelikle tüm makinelerin uygun işleyişi sağlanacaktır. Makine
ekipmanın yağ, su, filtre, lastik ve kasa kontrolleri operatörler tarafından yapılacak ve düzenli
olarak makinelerin su, yağ, filtre değişimleri yaptırılacaktır. Yapılacak bu tür düzenli
bakımlarla makine ekipmanın gürültü seviyeleri % 50’ye varan oranlarda düşürülebilecektir.
Gerektiğinde iş makinelerinin egzoz kısımlarına susturucu ekipman takılacak ve
gürültü düzeylerinin azaltılması sağlanacaktır.
Sahada makine ekipman rölantide bırakılmayacak, araç ve ekipman operatörlerine bu
konuda gerekli eğitimler verilecektir.
Sahada bulunan tesisler tamamen kapalı sistemlerde çalıştığından gürültü düzeyleri
hesaplamalarda kullanılan değerlerden daha düşük seviyelerde olacaktır.
Alıcı ile kaynak arasına ses perdeleri, bariyerler ve doğal engeller
yerleştirilebilmektedir. Gürültü kaynaklarının çevrelerinde bulunan bitki örtüsü, ağaç ve
çalılıklar önemli doğal engellerdir. Bu bitki örtüleri çıkan gürültüleri önemli derecede
absorblayarak gürültü şiddetinin büyük oranda azalmasına neden olurlar.
Çalışan personelin gürültüden etkilenmemesi için gerektiğinde ses seviyesi düşürücü
kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ocak alanında yüksek gürültü düzeylerinin bulunduğu
bölgelere uyarı levhaları asılacaktır.
Alınacak bu önlemlerle ocak faaliyetleri sırasında oluşacak gürültü en az seviyeye
indirilmeye çalışılacak ve yakın çevrenin gürültüden etkilenmesi önlenecektir.
181
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
5.4.2. Vibrasyon
Patlatma sonucu oluşan şok dalgalar havada ve ateşlenen kaya birimi içinde belirli bir
hız, frekans ve genlikte yayılmaktadır. Bu yayılım atım yerinden uzaklaştıkça sönme eğilimi
göstermektedir. Şok dalgalarının çevrede bulunan hassas noktalara (bina, köprü, tarihi binalar,
mağara vb) hasar verebileceği mesafe aşağıda açıklanan bağıntılar yardımıyla
hesaplanabilmektedir. Bağıntılarda değişken olarak anlık şarj (bir gecikme süresinde
ateşlenen patlayıcı miktarı) atım yeri ile çevre birimleri arasındaki mesafe ve kayaç türlerine
ait katsayılar bulunmaktadır.
Patlatma sırasında hem şok hem de gaz basıncı şeklinde bir enerji açığı çıkar ve
çevresindeki malzemeyi gevşetir. Bu enerji patlatma noktasından itibaren dışa doğru bütün
yönlerde yayılan bir basınç dalgası doğurur. Patlama enerjisini taşıyan bu basınç dalgası
atmosferde ilerliyorsa hava şoku, katman içinde veya arazi üzerinde ilerliyorsa titreşim adını
alır. Titreşim ve hava şokunun şekilsel olarak gösterimi aşağıda verilmiştir.
HAVA ŞOKU
(atmosferdeki patlatma enerjisi)
Patlama
TİTREŞİM
(Formasyondaki patlatma enerjisi)
Şekil 44. Patlatma Sonucu Oluşan Titreşim ve Hava Şoku
Hava Şoku:
Hava şoku atmosferde ses dalgalarına benzer bir biçimde yayılan basınç dalgalarıdır.
Hava şoku dalgasının havada yayılması ses dalgalarının yayılmasına benzer. Atmosferik
koşullar (rüzgar hızı ve yönü, sıcaklık faklılıkları havanın nemi, vs.) hava şoku dalgasının
dağılımını etkiler. Ayrıca hava şoku yapılacak patlatmanın dizaynı ve tekniği ile de yakından
ilgilidir. Normal atmosferik koşullarda ve gecikmeli sistem kullanılan patlatmalarda hava
şoklarının yapısal tahribat yapma olasılığı yok denecek kadar azdır. Hava şoklarının en büyük
etkisi sesi ile insanları korkutur ve şaşırma ya da ürkmeye neden olur. Ayrıca hava şoku
dalgaları cam eşyalar ve pencerelerde titreşim oluşturur. Çok önemli olmamakla birlikte
eşyalar üzerinde oluşan titreşim ve hava şoku nedeniyle duyulan ses insanların psikolojik
yönden patlatmalardan etkilenmesine sebep olabilmektedir.
Patlatma sonucu oluşan hava şoku aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır. (CALZIA,
1969)
D5 W
Şiddetli etki zonu
:
5 W  D  10 W
Orta şiddette etki zonu
:
182
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
Hafif şiddette etki zonu
D
W
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
:
10 W  D  15 W
Etkili zon aralığı (m)
Bir gecikme aralığında atılan dinamit miktarı = Anlık şarj (kg)
:
:
Hava şoku hesaplamaları ruhsat alanlarında yapılacak maksimum anlık şarj dikkate
alınarak yapılmıştır.
Patlatmada kullanılacak maksimum anlık şarj: 56 kg
Şiddetli etki zonu
Orta şiddette etki zonu
Hafif şiddette etki zonu
:
:
:
0
37,4
74,8
- 37,4 m
- 74,8 m
- 112,2 m
Patlatma sonucu yer katmanında deliğin hemen çevresinde basınç dalgaları oluşur.
Basınç dalgaları yayılır ve uzaklaştıkça sismik dalgalara dönüşür. Bu sismik dalgaya titreşim
dalgası adı verilir. Titreşim dalgası, yer katmanlarında yapısal dalga, yer yüzeyinde ise yüzey
dalgası şeklinde yayılır.
Titreşimin yapılara vereceği zararı kestirmede alınabilecek en iyi kriter parçacık
hızıdır. Patlatmayla oluşturulan titreşim hızının çevre yapılarına etkisi Devine bağıntısı
(Devine et al, 1966) ile tespit edilmektedir.

V  k D/ W
1,6
Devine Bağıntısı :
V
k
D
W
:
:
:
:
Kayaç içinde yayılan titreşim hızı (inç/sn)
Kayaç türüne bağlı katsayı (26-260)
Patlatma noktası ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili Mesafe (feet)
Bir gecikme aralığındaki patlayıcı miktarı (libre)
1 feet = 0,3048 m
1 libre = 0,4536 kg
1 inç = 25,4 mm
k katsayısı kayacın titreşimi iletme kapasitesi olarak alınmaktadır. Patlatma kaynağı
ile hassas nokta arasındaki birimlerin değişkenliği, kırık, fay, çatlak gibi süreksizliklerin
yoğunluğu k katsayısını etkilemektedir. Homojen birimlerde katsayı 260 sayısına yaklaşırken,
tektonik etkilerin yoğunluğu ve geçilen her farklı birim katsayıyı 26 sayısına
yaklaştırmaktadır. Hesaplamalarda k katsayısı patlatma alanı ile ölçüm noktasındaki zemin
yapısı göz önünde bulundurularak 180 olarak alınmıştır.
183
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 82. Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 56 kg)
k ( Sabit )
D ( Metre )
W (Kg)
V ( mm/sn )
1/2V(mm/sn) 1/5V(mm/sn)
180
50
56
61,638
12,328
30,819
180
100
56
20,333
4,067
10,167
180
210
56
6,204
1,241
3,102
180
500
56
1,548
0,310
0,774
Yukarıdaki tabloda:
V
:
mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı
Vo
:
Bina temelindeki titreşim hızı
Kayaç içi titreşim hızının (V) 1/2 – 1/5 ‘i Vo değeri olarak kabul edilmektedir (Forssbland, 1981).
V0 (mm/sn)
1/2V - 1/5V
18,491
6,100
1,861
0,464
Şekil 45. Mesafeye Göre Bina Temelindeki Titreşim Hızı Değerleri
Tablo 83. Bina temeli titreşim hızı (Vo) değerlerine bağlı olarak patlatma nedeniyle hasar görebilecek bina
türleri (Forssbland,1981)
Bina Türü
V0 (mm/sn)
a – Yıkılmaya yüz tutmuş çok eski tarihi binalar
b – Sıvalı briket, kerpiç, yığma tuğla evler
c – Betonarme binalar
d – Fabrika gibi çok sağlam yapıda endüstriyel binalar
2
5
10
10 – 40
Civardaki en hassas yapının Tablo 83’teki “b tipi” binalar olduğu kabul edilirse V o
hızının 5 mm/sn’nin üzerine çıkmaması gerekmektedir.
Tablo 82 incelendiğinde 56 kg’lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızı patlatma
noktasından itibaren 156 m’de 5 mm/sn’nin altına inmektedir. Bu durumda anlık şarj ile
184
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
yapılan patlatmalar sonucu oluşan vibrasyonun en yakın yerleşim birimlerine olumsuz
etkisinin olmayacağı görülmektedir.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”nin 25. maddesi a
bendinde, maden ve taş ocakları sahalarında yapılan patlatmaların çevredeki çok hassas
kullanımlarda oluşturduğu zemin titreşim seviyesi bu yönetmeliğin ekindeki EK-7’de yer alan
Tablo 6’da verilen sınır değerleri geçemeyeceği belirtilmiştir. Yönetmelikte EK-7 Tablo 6’da
belirtilen en yüksek titreşim hızı değerleri aşağıda sunulmuştur.
Tablo 84. Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın
Yapının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri
Titreşim Frekansı (Hz.)
İzin Verilen En Yüksek Titreşim Hızı
(Tepe Değeri – mm/sn)
1
5
4-10
19
30-100
50
Proje alanında yapılacak çalışmalar sırasında yönetmelikte belirtilen hususlar
doğrultusunda gerekli önlemlerin alınmasına çalışılacaktır.
Binalardaki hasarların titreşim genliği yönünden incelenmesi
Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır.
(Armac Printing Company)


A K W /D
A
W
D
K
:
:
:
:
Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin azami genliği (mm)
Bir gecikme aralığında ateşlenen patlayıcı miktarı (kg)
Patlatma kaynağı ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (m)
Kayaç türüne bağlı katsayı
Tablo 85. Patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı olarak değişim gösteren K
katsayısı asgari ve azami değerleri(Armac Printing Company)
Patlatma Yapılan Birim
Temel Altı Kayaç Türü
Kaya
Kaya
K katsayısı
Minimum
Maksimum
Kaya
0,57
1,15
Kil (Toprak)
1,15
2,3
Kil (Toprak)
Kaya
1,15
2,3
Kil (Toprak)
Kil (Toprak)
2,3
3,4
185
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Genlik değerinin 0,05 mm’nin altında olması durumunda binalarda hasar olmadığı
bilindiğinden (Armac Printing Company) maksimum patlayıcı miktarı (56 kg) ile yapılacak
atımlarda etki mesafesi;


D K W /A
D  (1,15 * 56 ) / 0,05 = 172,1 m bulunur.
Sahada üretim faaliyetleri esnasında yapılan patlatma işleminden kaynaklı titreşim
ölçümleri gerçekleştirilmiş olup ekler bölümünde sunulan Akustik Rapor’da verilmiştir (Bkz.
Ek-18). Akustik raporda proje alanında yapılacak patlatma işleminden kaynaklı titreşim için
mevcut patlatma paternine uygun titreşim değeri ile birlikte tesisin tam kapasitede çalıştığında
oluşacak maksimum titreşim düzeyi hesaplaması, alana en yakın yerleşim yerine göre
hesaplanarak değerlendirilmiştir.
Tesiste yapılan titreşim ölçümü sırasındaki patlatma işleminde bir delikte kullanılan
patlayıcı miktarı 59,5 kg (57,5 kg anfo + 2 kg dinamit)’dır. Bu patlatma paternine göre
mesafeye göre titreşim hızı değerleri aşağıda verilmiştir.
Tablo 86. Maksimum Değerde Mesafeye Göre Titreşim Hızı Değerleri (W = 59,5 kg)
k ( Sabit )
D ( Metre )
W (Kg)
V ( mm/sn )
V0 (mm/sn)
1/5V (mm/sn)
1/2V (mm/sn)
12,940
32,351
4,269
10,672
1,302
3,256
0,325
0,813
180
50
59,5
64,701
180
100
59,5
21,343
180
210
59,5
6,512
180
500
59,5
1,625
Yukarıdaki tabloda:
V
:
mm/sn mesafeye göre değişen titreşim hızı
Vo
:
Bina temelindeki titreşim hızı
Kayaç içi titreşim hızının (V) 1/2 – 1/5 ‘i Vo değeri olarak kabul edilmektedir (Forssbland, 1981).
Hesaplama sonuçları incelendiğinde 59,5 kg’lık şarjın etkisi ile oluşan titreşim hızı
patlatma noktasından itibaren 161 m’de 5 mm/sn’nin altına inmektedir. 210 m. mesafede
bulunan ölçüm noktası için hesaplanan titreşim hızı değeri 3,256 mm/sn’dir.
Projeye konu alana yakın yerleşim yeri olan Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı konutlarda
ölçüm yapılan noktalarda mevcut patlatmadan kaynaklı oluşan titreşim düzeyi ölçüm
sonuçları aşağıda verilmiştir.
Tablo 87. Titreşim Ölçüm Sonuçları
1. Yön
2. Yön
3. Yön
Titreşim Hızı (mm/sn)
0,421
0,617
0,813
Peak (mm/sn)
1,477
2,301
2,272
P-P (mm/sn)
2,544
4,315
4,345
MTVV (mm/sn)
0,992
1,492
1,340
Ölçüm noktası için hesaplanan ve ölçülen titreşim hızı değerleri ile sınır değerlerin
karşılaştırılması aşağıda verilmiştir.
186
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 88. Titreşim Ölçüm Sonuçları
Hasanoğlan Beldesi
Mevcut Durum İçin
Hesaplanan Değer
(W= 59,5 kg)
3,256 mm/sn
Planlanan Durum
İçin Hesaplanan
Değer (W= 56 kg)
3,102 mm/sn
Ölçülen
Maksimum Değer
Sınır Değer
0,813 mm/sn
5 mm/sn
Yukarıdaki tablo incelendiğinde proje alanında yapılacak patlatmadan kaynaklı
hesaplanan ve ölçülen titreşim hızı değerleri 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği”nin 25. maddesi a bendinde, maden ve taş ocakları sahalarında yapılan
patlatmaların çevredeki çok hassas kullanımlarda oluşturduğu zemin titreşim seviyesi bu
yönetmeliğin ekindeki EK-7’de yer alan Tablo 6’da belirtilen en yüksek titreşim hızı değeri 5
mm/sn’yi sağlamaktadır.
Vibrasyonu kontrol eden en önemli faktörler patlatma dizaynına bağlı olarak
belirlenen patlayıcı miktarı, şarj boyu, delik çapı, dilim kalınlığı ve delikler arası mesafedir.
Sahada yapılacak patlatmalar gecikmeli sistem patlatma yöntemi ile yapılacak olup delikler
tek tek patlatılacaktır. Böylelikle yüksek genlikte titreşim dalgaları oluşmayacaktır.
Sahada yapılacak patlatma sırasında herhangi bir şikayet olması durumunda gerekli
vibrasyon ölçümleri yapılacaktır. Ölçümler sonucunda yönetmelikte verilen sınır değerlerin
üzerinde bir titreşim hızı değeri tespit edilirse patlatma dizaynı değiştirilecek ve patlayıcı
madde miktarı azaltılacaktır.
Vibrasyon yayılımını atmosferik koşullar da etkilemektedir. Bu yüzden yapılması
muhtemel küçük çaplı gevşetme patlatması rüzgârın kuvvetli olmadığı ve rüzgâr yönünün
yerleşim biriminin ters yönde olduğu zamanlara göre ayarlanacaktır.
İşletme sahasında ve yakın civarında yeraltı suyu kuyusu ve tesisi bulunmamaktadır.
Yapılan vibrasyon hesaplarına göre, patlatma işlemi sırasında oluşacak vibrasyon 156 m
mesafede kaya içerisinde sönümlenecektir. Yapılacak patlatmaların yer altı suyuna etkisi
olmayacağı görülmektedir. İlerleyen faaliyet dönemlerinde yer altı suyunun yapılacak
faaliyetlerden etkilenmesi durumunda gerekli tüm önlemler alınacaktır.
5.5. Sağlık Koruma Bandı Mesafesi
Kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi işletmeciliği faaliyetleri kapsamında kullanılmakta
olan alan 66,96 hektarlık bir alanı kaplamaktadır. Söz konusu alanda üç ayrı rödevansçı firma
faaliyet göstermektedir.
Rödevansçı-1, Rödevansçı-2 ve Rödevansçı-3’ün kırma-eleme tesislerine ve ocak
alanlarına ait Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınmış İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatları ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-9.C, Ek-10.B & Ek-11.B).
Tesislerden çevreye olabilecek etkiler ile kirletici unsurlar dikkate alınarak, İşyeri
Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereğince, kapasite artışıyla birlikte
yenilenecek İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı’na göre İnceleme Kurulu tarafından belirlenecek
“Sağlık Koruma Bandı Mesafesi”ne uyulacaktır. Tesislerin kapasite artışına geçmeden önce
187
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ilgili kurumlardan gerekli izinleri alınacaktır ve ocak alanı çevresinde 30 m. sağlık koruma
bandı mesafesi bırakılacaktır. İş yeri açma ve çalışma ruhsatı alımı aşamasında gerekli olan
evraklar tam ve eksiksiz olarak hazırlanacaktır.
5.6. Doğaya Yeniden Kazandırma Çalışmaları ve Rehabilitasyon Planı
Açık ocak yöntemiyle yapılan madencilik faaliyetlerinde mevcut ekosistemde tahribat
oluşmakta, arazinin topografyası değiştirilmekte, doğal bitki ve hayvan toplulukları
kaybolmakta, yapay tepeler ve çukurlar oluşmakta ve hidrolojik döngüde önemli değişmeler
meydana gelmektedir.
Madencilik çalışmaları sonucunda, atık sahaları ve ocak çukurları işletme sonrası
kendi hallerine bırakılırsa, bu alanların kendilerini onarmaları ve tekrar kullanılabilir hale
gelmeleri uzun yıllar alacaktır. Oysa yapılacak onarım çalışmaları ile doğal yapısı bozulan bu
alanların farklı amaçlar doğrultusunda geri kazanımları mümkündür. Bu kazanım çalışmaları,
madencilik faaliyetleri için yer seçim aşamasından başlayarak onarım çalışmalarının
sonuçlanması aşamasına kadar olan geniş bir zaman dilimini kapsar.
Madencilik faaliyetleri sonrası bozulan arazilerin yeniden düzenlenmesi ve
iyileştirilmesinde başlıca amaç, bu arazilerin güzel bir peyzaj görünüm kazanması yanında,
eski ekolojik ve ekonomik değerine kavuşturulması veya daha da geliştirilmesi olmalıdır. Çok
yönlü disiplinler arası çalışmayı gerektiren bu faaliyetler, ancak mevcut hukuksal, ekonomik
ve zamansal olanaklar ölçüsünde gerçekleştirilebilir.
Madencilik faaliyetlerinde ocak işletmeciliği ile birlikte doğal dengesi bozulan alanın
yapılacak çalışmalar ile tamamen eski haline çevirebilmek mümkün olmamaktadır. Ancak
yapılacak çalışmalar ile ocak alanlarının eskiye en yakın konuma getirilmesi ve çevreyle
uyumlu hale getirilmesi sağlanabilmektedir.
Proje alanında öncelikli olarak kullanım planlaması yapılacaktır. Arazi kullanım
planlaması ile başlıca amaç açık ocak işletmeciliği sonrası bozulan arazilerin yeniden
düzenlenmesi ve iyileştirilmesidir.
Peyzajda genel olarak 4 ana kullanım grubundan söz edilebilir. Söz konusu kullanım
grupları aşağıda verilmiştir. Arazi bu kullanım gruplarından birine ayrılabileceği gibi birden
fazla kullanım tipi aynı alan içinde yer alabilir.
a. Tarım (Tarla tarımı, bahçe tarımı, mera…vs.),
b. Orman (ticari ve ticari olmayan, fidan üretim sahaları),
c. Rekreasyon (eğlence ve dinlenme yerleri açık ve yeşil alanlar) ve yaban
yaşamı
d. Yerleşim ve endüstriyel kullanım
Kapasite artışı gerçekleştirilecek proje alanında üretim çalışmalarına devam
edilmektedir. Dolayısıyla sahada açılmış bir ocak alanı bulunmaktadır. Kapasite artışı ile
üretim faaliyetlerine mevcut ocak alanında devam edilecektir. Alanda kalker cevherleşmesi
yüzeyde gözlenmektedir. Üretime yeni başlanacak alanlarda cevher yüzeyde gözlendiğinden
alanda sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada üretime
yeni başlanacak alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu değildir. Ancak,
üretim sırasında pasa malzeme ortaya çıkması durumunda söz konusu malzeme üretim
çalışmaları tamamlanan alanlardaki düzenlemelerde kullanılacak veya pasa döküm alanı
188
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
içerisinde uygun bir alanda depolanacaktır. Pasa malzeme yüksek yığınlar oluşturulmadan
erozyona karşı gerekli önlemler alınarak depolanacaktır.
Açık ocaklarda şev durabilitesini jeolojik yapısal özellikler, şevin geometrisi, yeraltı
suyu durumu, malzeme özellikleri ve uygulanan kazı tekniği (patlatmalı kazı, mekanize kazı)
gibi çeşitli faktörler kontrol etmektedir. Patlatmadan kaynaklanan dinamik gerilmeler ve
oluşan gaz basıncının kaya ortamı içerisinde yayılması, yeni çatlakların oluşmasına ve var
olan çatlak ve süreksizliklerin genişlemesine yol açmaktadır. Bu durum, kaya kütlesinin
dayanımını olumsuz yönde etkilemektedir.
Gerek üretim, gerekse patlatma faaliyetleri sırasında ve sonrasında açık işletmelerde
pek çok üretim çukurları, boşlukları ve şev yüzeyleri oluşabilmektedir. Gevşek kayaç ve
zemin özelliği gösteren açık işletme şevlerinin değişen hidrojeolojik koşullarda emniyet sınır
değerleri değişebilmekte ve bazı durumlarda büyük maddi kayıplarla sonuçlanan heyelan türü
şev kaymaları meydana gelebilmektedir. Farklı karakteristik özellikler gösteren bu koşullarda,
üretim çukurları, boşlukları ve şev yüzeylerinden yararlanmak kısıtlanmakta veya tamamen
olanaksız hale gelmektedir.
Değişen hidrojeolojik ve zemin mekaniği koşullarında, bu yüzeylerin önemli bir kısmı
kayma veya akma eğiliminde olmaktadır. Çok kısa zaman dilimi içerisinde ani hızlara ulaşan
ve büyük bir enerji boşalmasıyla sonuçlanan bu tür şev duraysızlıkları, önemli tehlike
potansiyelleri içermektedir.
Doğaya yeniden kazandırma amaçlı olarak farklı kullanım alternatiflerinin
tasarlanabileceği bu arazilerin, başta geoteknik ve zemin mekaniği bakımından duraylı (stabil)
ortam koşullarına sahip olması gerekmektedir.
Güvenli dik şev açılarının maden ömrü boyunca önemli ölçüde ekonomik avantajlar
getirdiği açıktır. Şev açısı dikleştirildiğinde, örtü kazı oranı düşer, dolayısıyla maliyet azalır,
ilave bir miktar cevheri de ekonomik olarak işletme imkanı doğar ve işletmenin ömrü de uzar.
Güvenli ve kesintisiz bir cevher üretimi sağlamak için duraylı şevler gereklidir. Ek olarak,
örtükazı maliyetinin en aza indirilmesi ve işletmede kar maksimizasyonu yapılabilmesi için de
dik şevler gereklidir. Ancak, en fazla duraylılık ve maksimum diklik birbiriyle ters orantılıdır.
Mevcut jeolojik koşullar dikkate alınarak şevlerin duraylılığından emin olunması
gerekmektedir. Bütün tabakalanmalar için petrografik ve jeolojik durumların şev yüzeyleri ile
ilişkileri önemlidir.
Düzensiz dağılımlı çatlaklar gösteren sert kayaçlı açık maden ocaklarında ve taş
ocaklarında, yatakların yapıları da ayrıca göz önüne alınmalıdır. Eğer, çatlakların eğimleri
şevlerle aynı yönde ise ve bunların eğim açıları kontak alanlarında makaslama dayanımlarını
aşacak kadar dik ise, duraylılık genellikle, böylesi çatlakların doğrultuları boyunca oluşur.
Gevşek kayaçlı açık maden ocaklarında şevlerin duraylılığı, esas olarak zemin mekaniği
özelliklerine ve yeraltı sularının durumuna bağlıdır. Duraysızlık genellikle dairesel kayma
şeklinde oluşur. Şevlerin duraylılığı için makaslama dayanımı (içsel sürtünme ve kohezyon)
önemli bir etkendir. Makaslama dayanımı genellikle, jeoteknik laboratuarlarında ampirik
olarak saptanır. Kayaçların davranışları temelde, şevlerin jeolojik yapısı içindeki kayma
olasılığının en fazla olduğu zayıf kısımlardan etkilenir.
189
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Kapasite artışı ile birlikte proje alanında ocak üretim faaliyetleri açık işletme yöntemi
ile basamaklarda delme patlatma yapılarak gerçekleştirilecektir. Üretimin gerçekleşeceği ocak
alanında bulunan kalker cevherinin kalınlığı yer yer değişmekle birlikte ortalama 150 m
civarındadır. Topografik yapı ve cevher kalınlığının değişimi dikkate alınarak üretim
çalışmalarının tamamlanmasını takiben nihai durumda proje alanının kuzeyinde 11,
doğusunda 21, batısında 7 ve güneyinde 13 adet birbirinin devamı olan basamak
oluşturulabileceği öngörülmektedir. Basamak genişliklerinin iş makinelerinin rahatlıkla
hareket edebileceği genişlikte ve basamak yüksekliklerinin de kepçe bom yüksekliğini
geçmeyecek şekilde olmasına özen gösterilecektir. Sahada nihai durumda basamak
yüksekliklerinin 10-12 m ve basamak genişliklerinin 7 m civarında olması öngörülmektedir.
Ayrıca nihai durumda basamakların ve zeminin duraylılığının sağlanabilmesi sebebiyle
sahada basamak şev açısının 80 dereceyi, genel şev açısının ise 60 dereceyi geçmemesine
özen gösterilecektir.
Proje alanında yapılacak ocak üretim faaliyetlerinin Üretim Termin Planı ve üretim
sonucu sahanın nihai durumunu gösterir Son Durum Restorasyon Planı sırasıyla ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-20 & Ek-21).
Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15). Mülkiyet durumu haritasından da görüleceği üzere
proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup tapulu parsellerin
bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Söz konusu alan 23.01.2010 tarih ve 27471 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin
Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği”nin kapsamı içinde yer almaktadır. Bu nedenle
proje alanı için Doğaya Yeniden Kazandırma Planı hazırlanmış ve ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-24).
Proje alanında faaliyetin işletmeye kapanması durumunda, kırma eleme tesisi, kantar,
şantiye binası gibi üniteler sökülerek alandan gönderilecektir. Sahada bulunan fosseptik
çukurları kireçlenecek ve toprakla doldurularak kapatılacaktır. Şantiye ve tesis için
kullanılacak alanlarda söküm işlemleri tamamlandıktan sonra düzenleme yapılacak ve bu
alanlara da pasa malzeme serilecektir.
Proje alanında üretim faaliyetlerinin tamamlanması ile birlikte cevher stok alanları
tasfiye edilecek ve rehabilite edilecektir.
Üretim çalışmaları sırasında depolanan pasa malzeme üretimi tamamlanan alanlarda
uygun yerlere serilecek veya üretim sırasında oluşabilecek çukur alanların doldurulmasında
ve basamakların düzenlenmesinde kullanılabilecektir. Böylelikle alandaki üretim öncesi
vejetasyonun bölgede yeniden oluşması için bir zemin oluşturulacaktır.
5.7. Risk Analizi
İş kazası önceden planlanmamış, çoğu zaman ölümlere, yaralanmalara, makine ve
teçhizatın zarara uğramasına veya üretimin bir sure durmasına yol açan, gerekli tedbirler
alındığında çoğunlukla önlenebilen olaylar şeklinde tanımlanabilir.
İş kazalarının en önemli sonucu, çalışanların ölmesi, yaralanması veya ömür boyu
sakat kalmasıdır. Bunun yanında çok ciddi maddi kayıplar da iş kazalarının diğer önemli bir
sonucudur.
190
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Uygun olmayan iş ortamında çalışmak veya uygun olmayan ve sakıncalı biçimde iş
yapmak tehlikeyi doğurur. Bir tehlikenin meydana gelme olasılığı ise risk olarak tanımlanır.
Riskin etkinliği etkilenen kişi sayısını ve oluşan sonucu kapsar.
İşyerlerinde, çalışma ortamı ve şartlarında veya çevrede mevcut olan tehlikeleri
sistematik yöntemlerle belirleyerek, riskleri ortaya çıkarmak ve kontrol edebilmek için
yapılan çalışmaların bütünü risk değerlendirme olarak tanımlanır.
Arama safhasından, üretim ve nakliyesine kadar madencilik bünyesinde barındırdığı
çalışmaların yapısı nedeniyle çok fazla risk içeren bir sektördür. Madencilikte sürekli değişen
ortam şartlarına göre çalışmak yani doğanın sürekli değiştirdiği sınırlarda üretim yapmak
esastır. Bu durum madencilikteki risklerin doğru algılanmasının ve değerlendirilmesinin
önemini gözler önüne sermektedir.
Risk tehlikeden dolayı ölüm, yaralanma veya hastalığın meydana gelme olasılığıdır.
Risk değerlendirmesi yapmak için iş yerindeki tehlikelerin belirlenmesi gerekmektedir.
Madencilik sektöründe temel olarak aşağıda sayılan konular üzerinde çalışmalar yapmak
tehlikelerin belirlenmesine yardımcı olacaktır;










Toz
Gürültü
Titreşim
Patlatma
Su Baskını
Makine Kullanımı
Tesis Faaliyetleri
Malzeme Nakliyesi
Personel Taşınması
Psiko-sosyal Faktörler
Risk analizinde en yaygın olarak kullanılan metot matris (L tipi) yöntemidir. Bu
yöntemde bir tehlikenin doğuracağı risk, ortaya çıkma olasılığının ne kadar sıklıkla
görülebileceği üzerinden ve de şiddetinin doğuracağı olumsuz sonucun ne kadar ciddi
olabileceği üzerinden analiz edilmektedir. Bu olasılık ve şiddet sayısal olarak derecelendirilir.
Derecelendirmede kullanılacak değerlendirme aşağıda verilmiştir.
Tablo 89. Risk Analizinde Kullanılan Değerlendirme Verileri
İhtimal
Ortaya Çıkma Frekansı
Derece
Çok Küçük
Küçük
Orta
Yüksek
Çok Yüksek
Yılda bir
Üç ayda bir
Ayda bir
Haftada bir
Her gün
1
2
3
4
5
Şiddet
Doğacak Sonuç
Derece
Çok Hafif
Hafif
Orta
Ciddi
Çok Ciddi
İş saati kaybı yok, ilk yardım
İş günü kaybı yok, ilk yardım
Hafif yaralanma, tedavi gerektirir
Ölüm, ciddi yaralanma, meslek hastalığı
Birden çok ölüm, sürekli iş göremezlik
1
2
3
4
5
191
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Bulunan risk düzeyine göre yapılması gereken çalışmanın boyutu belirlenebilir. Risk
oluşturan olaylar için aşağıda şekilde gösterilen Risk SKOR Matrisi oluşturulur ve olayın risk
durumu bu tablo üzerinden değerlendirilir. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi Şekil 40’ da
verilmiştir.
Şekil 46. Risk SKOR Derecelendirme Matrisi
Tablo 90. Risk Matrisinin Kabul Edilebilirlik Değerleri
Sonuç
Tolere Edilemez Risk (25)
Önemli Risk (15,16,20)
Orta Düzey Risk (8,9,10,12)
Katlanılabilir Risk (2,3,4,5,6)
Önemsiz Risk (1)
Eylem
Belirlenen risk kabul edilebilir seviyeye indirilene kadar iş başlatılmamalı, devam
eden bir faaliyet varsa derhal durdurulmalıdır.
Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır. Acil önlem alınmalı ve bu önlemler sonucunda faaliyetin
devamına karar verilmelidir.
Belirlenen riskleri düşürmek için faaliyetler başlatılmalıdır.
Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli ve alınan önlemler
denetlenmelidir.
Belirlenen riskleri ortadan kaldırmak için kontrol prosesleri planlamaya gerek
olmayabilir.
5.7.1. Proje Alanı ve Proje Etki Alanı Analizi
Proje alanında bulunan maden işletmesi için olası tehlikeler üzerinden yapılan
değerlendirme aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Sahada oluşabilecek riskler için gerekli önlemler alınacak olup, ilgili bölümlerde
açıklanmıştır.
192
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Tablo 91. Proje Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi
Tehlike
İhtimal
Şiddet
Değerlendirme
Toz Emisyonları
5
2
10
Gürültü
5
2
10
Titreşim
5
2
10
Patlatma
5
4
20
Su Baskını
2
3
6
Makine Kullanımı
5
3
15
Tesis Faaliyetleri
5
3
15
Malzeme Nakliyesi
5
3
15
Personel Taşınması
5
3
15
Açıklama
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Katlanılabilir Risk: Belirlenen riskleri ortadan
kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli
ve alınan önlemler denetlenmelidir.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Proje etki alanında oluşabilecek riskler için gerekli önlemler alınacak olup, ilgili
bölümlerde açıklanmıştır.
Tablo 92. Proje Etki Alanı Olası Tehlikelerin Değerlendirilmesi
Tehlike
İhtimal
Şiddet
Değerlendirme
Toz Emisyonu
5
1
5
Gürültü
5
1
5
Titreşim
4
1
4
Patlatma
4
2
8
Su Baskını
1
2
2
Makine Kullanımı
4
3
12
Malzeme Nakliyesi
5
3
15
Personel Taşınması
5
2
10
Açıklama
Katlanılabilir Risk: Belirlenen riskleri ortadan
kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli
ve alınan önlemler denetlenmelidir.
Katlanılabilir Risk: Belirlenen riskleri ortadan
kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli
ve alınan önlemler denetlenmelidir.
Katlanılabilir Risk: Belirlenen riskleri ortadan
kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli
ve alınan önlemler denetlenmelidir.
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
Katlanılabilir Risk: Belirlenen riskleri ortadan
kaldırmak için ilave kontrol proseslerine ihtiyaç
olmayabilir. Ancak mevcut kontroller sürdürülmeli
ve alınan önlemler denetlenmelidir.
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
Önemli Risk: Belirlenen risk azaltılıncaya kadar iş
başlatılmamalı, devam eden bir faaliyet varsa
derhal durdurulmalıdır.
Orta Düzey Risk: Belirlenen riskleri düşürmek için
faaliyetler başlatılmalıdır.
193
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Faaliyetler kapsamında kullanılacak proje alanı bölgenin karayolu ağından oldukça
uzak mesafede yer almaktadır. Dolayısıyla faaliyetler karayolları üzerinde doğrudan bir etkiye
sahip değildir. Ancak nakliye işlemlerinden kaynaklı olarak karayolları üzerinde bir trafik
yükü artışı olması söz konusudur. Trafik yükü artışına ilişkin hesaplamalar ilgili bölümde
yapılmıştır. Hesaplamalarda 2 güzergâh üzerinde artış yüzdesi tayini yapılmış ve bu
değerlerin mevcut trafik yükünü yüksek oranlarda etkilemeyeceği tespit edilmiştir.
Tesiste proje kapsamında yeni herhangi bir makine-ekipman eklenmesi
düşünülmemekte olup tesisteki emisyon yayıcı tüm ünitelerin üzeri kapalı durumdadır.
Dolayısıyla faaliyet kapsamında makine ve ekipman taşınması amacıyla ağır ve geniş
araçların kullanılması söz konusu değildir.
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır.
Proje alanı çevresinde yüzeysel su kaynaklarına rastlanmaktadır. Proje alanı içerisinde
ve yakın çevresinde yer alan mevsimsel yağışlarla beslenen kuru dere yataklarına ve
çevresinde yer alan akar derelere sahada yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında
müdahale edilmeyecek ve herhangi bir atık malzeme verilmeyecektir.
5.7.2. Proje Kapsamında Yapılacak İş Ve İşlemler Kapsamında Risk Durumlarında
Alınacak Önlemler (Arazi Hazırlık, İnşaat, İşletme Ve İşletme Sonrası)
Toz Emisyonlarına Karşı Alınacak Önlemler
Proje alanında toz oluşumunun meydana geleceği her aşamada, tozlanmaya karşı
gerekli bütün önlemler alınacaktır. Alınacak önlemler aşağıda maddeler halinde özetlenmiştir.
Ocak alanında malzemenin kamyonlara yüklenmesi ile ilgili olarak, gerekli bütün
önlemler alınacaktır. Yükleme ve boşaltmada oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak,
yükleme ve boşaltma işlemlerinin savurma yapılmadan ve yavaş yavaş yapılması toz çıkışında
bir miktar azalmaya sebep olacaktır.
Proje alanında toz yayıcı işlemlerin yer aldığı kırma eleme tesisleri tamamen kapalı
sistem içerisine alınmış ve tesislere toz indirgeme sistemi kurulmuştur.
Proje alanında yapılacak nakliye sırasında ocak içi yollar, ocak–asfalt yol bağlantısı
periyodik olarak sulanacaktır. Gerektiğinde söz konusu bağlantı yolu rehabilite edilecektir.
Nakliye esnasında hız kurallarına riayet edilmesine dikkat edilecektir. Kamyonların
üstü branda ile örtülecektir.
Gürültüye Karşı Alınacak Önlemler
Çalışmalarda kullanılacak ekipmanların seçiminde düşük ses gücü seviyelerine sahip
olmalarına dikkat edilmiştir.
Gürültünün kaynağında en aza indirilmesi için önümüzdeki üretim dönemlerinde
makine ekipmanın periyodik muayene ve bakımları yapılacak, böylelikle tüm makinelerin
uygun işleyişi sağlanacaktır. Makine ekipmanın yağ, su, filtre, lastik ve kasa kontrolleri
194
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
operatörler tarafından yapılacak ve düzenli olarak makinelerin su, yağ, filtre değişimleri
yaptırılacaktır. Yapılacak bu tür düzenli bakımlarla makine ekipmanın gürültü seviyeleri %
50’ye varan oranlarda düşürülebilecektir.
Gerektiğinde iş makinelerinin egzoz kısımlarına susturucu ekipman takılacak ve
gürültü düzeylerinin azaltılması sağlanacaktır.
Proje alanında makine ekipman rölantide bırakılmayacak, araç ve ekipman
operatörlerine bu konu gerekli eğitimler verilecektir.
Çalışan personelin gürültüden etkilenmemesi için gerektiğinde ses seviyesi düşürücü
kulaklık kullanmaları sağlanacaktır. Ocak alanında yüksek gürültü düzeylerinin bulunduğu
bölgelere uyarı levhaları asılacaktır.
Alınacak bu önlemlerle ocak faaliyetleri sırasında oluşacak gürültü en az seviyeye
indirilmeye çalışılacak ve yakın çevrenin gürültüden etkilenmesi önlenecektir.
Makine Kullanımı
Sahada iş makinelerini kullanacak personel, ihtiyaç duyulan eğitimlerden geçirilecek
veya konusunda ehil kişiler bu çalışmalar için seçilecektir.
Personele makine kullanımı ve güvenlik tedbirlerine karşı gerekli eğitimler
verilecektir.
Nakliye işlemleri sırasında hız sınırlamalarına riayet edilecektir.
Su Baskınlarına Karşı (Taşkın-Drenaj) Alınacak Önlemler
Proje alanı içerisinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları
bulunmaktadır. Yağış sularının üretim alanına gelmesini engellemek amacıyla en üst kotlarda
yaklaşık % 0,5–1,0 eğimli, çevirici-akıtıcı kanal yapılacaktır. Bu sayede çevirici kanaldan
akacak olan yağış sularının topraktaki infiltrasyon süresi uzatılacağı gibi üretim nedeniyle
açılan alandan malzemenin yağış etkisiyle sürüklenmesi önlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca
çevirici kanala girmesi engellenemeyen ve üretim alanına düşen yağış sularının erozyon
etkisini azaltmak amacıyla basamaklar şevlere doğru % 0,5-1,0 eğimli olarak yapılacaktır.
Böylece üst kotlardan alt kotlara doğru akışa geçecek olan yağış suları her basamaktaki içe
doğru % 0,5-1,0’lik eğimin etkisiyle kendisine topografyaya paralel bir akış kanalı
oluşturacaktır. Böylece faaliyet alanında oluşabilecek suyun yüzey erozyonu etkisi en aza
indirilmeye çalışılacaktır.
Alan içerisinde bulunan kuru derenin şevleri üzerinden itibaren 20 metrelik şeritvari
alanda çalışma yapılmayacak, üzerlerine sabit tesis kurulmayacaktır. Ayrıca dere yataklarına
suyun akışını engelleyici herhangi bir etki söz konusu olmayacaktır.
Patlatma
Sahada patlatma işlemi sırasında ve sonrasında aşağıdaki hususlara dikkat edilecektir;
195
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
1. Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılacak ve
izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir.
2. Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu demet,
kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir.
3. Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir.
4. Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle devrenin direnç
kontrolü yapılacaktır.
5. Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler önemli
noktalara dikilecektir.
6. Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit
geçirmeden ateşleme yapılacaktır.
7. Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde ateşlemeden
vazgeçilecektir.
8. Ateşleme sahasına yetkililerden başkası girmeyecektir.
9. Patlatma işlemi uzman kişiler tarafından yapılacaktır.
10. Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve kapsüller ayrı
ayrı araçlarda nakledilecektir.
11. Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun olarak
zararsız hale getirilecektir.
12. Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol edilecek
ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda kalmış ise gerekli
önlemler alınacaktır.
5.8. Diğer Hususlar
Bu bölümde belirtilecek başka bir husus bulunmamaktadır.
196
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 6: PROJENİN ALTERNATİFLERİ
(Bu bölümde teknoloji, alınacak önlemlerin alternatiflerinin karşılaştırılması yapılacak
ve tercih sıralaması belirtilecektir.)
Proje konusu faaliyet Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında
1/25.000 ölçekli h30d3 paftasında yer alan 66,96 ha.’lık alan içinde, iki poligondan oluşan
Haktaş Taşkırma ve Mermer San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait 6612 ruhsat numaralı 59,42 ha.lık
sahada ve mücavirinde, rödevansçı firmalar Başkent Taş Kırma Kireç İnşaat Ltd. Şti.
tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi, Erdem Kireç ve Kırmataş İnş.
Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi ve
Salih Terzi – Karadeniz Kireç ve Kırmataş Sanayii tarafından yapılmakta olan kalker ocağı
ve kırma-eleme tesisi işletmeciliği kapasite artışıdır.
Madencilik faaliyetlerinde madenin bulunduğu alanda üretim yapılması zorunludur.
Kalker cevheri proje alanının geniş bir bölümüne yayılmış durumdadır. Bu nedenle başka bir
alternatifi yoktur.
Ocaktan üretimi gerçekleştirilen kalker cevherinin işlenmesi ve ekonomiye
kazandırılması amacıyla proje alanı içerisinde rödevansçı firmalara ait kırma eleme tesisleri
kurulmuştur. Söz konusu tesislerin ocak işletmeciliğine yakın mesafede kurulması işletme
maliyetlerini azaltan bir unsurdur. Dolayısıyla kırma eleme tesisleri açısından da başka bir
alternatif bulunmamaktadır.
Kırma eleme tesislerinin tamamı benzer sistemlerle çalışmaktadır. Dolayısıyla bu
açıdan herhangi bir alternatif bulunmamaktadır.
Kırma eleme tesislerinde toz indirgeme sistemi olarak pulvarize su sistemi
bulunmaktadır. Pulvarize su sisteminde tesis, büyüklüğüne ve özelliğine göre tespit edilen
sayıda nozzle ile donatılır. Kumanda dolabı ile kullanılan bu sistem özel bir elektronik
yazılım ile yönlendirilir ve çalıştırılır. Sistem yalnızca hava ve su ile çalışmaktadır.
Ayarlanabilir hava ve su basıncı, istenilen noktada, istenilen miktarda tozun yoğunluğuna
göre, suyu pulvarize ederek tozun malzeme üzerine indirgenmesini sağlar. Pulvarize su
sistemleri uygun çalışma şartlarında % 95 ile % 99 oranında toz emisyonlarında azalma
sağlarlar.
Toz indirgeme sistemi olarak farklı alternatifler bulunmaktadır. Kırma eleme
tesislerinde alternatif indirgeme sistemi olarak toz torbalı filtre sistemi kullanılabilmektedir.
Torbalı filtreler, bez torbalar içinden geçen tozlu havanın tozunu ayırmaya yarayan bir
sistemdir. Filtrelerinin esasını filtre torbaları teşkil eder. Bu filtreler çok küçük toz
zerreciklerini tutarlar ve yaklaşık % 97’ye varan bir randımanla çalışırlar. Çalışma prensipleri
tamamen farklı olan her iki sistemin de toz tutma kapasiteleri birbirlerine yakındır. Pulvarize
su indirgeme sistemi kurulum maliyetinin torbalı filtrelere oranla daha düşük olmasından
dolayı sektörde tercih edilmektedir.
Proje alanına ait fotoğraflar ve uydu görüntüleri ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz.
Ek-34 & Ek-35).
197
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 7: İZLEME PROGRAMI
7.1. Projenin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Projenin İşletmesi Ve İşletme
Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı Ve Acil Müdahale Planı
Projenin işletmesi ve işletme sonrası için önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale
Planı aşağıda ayrı ayrı açıklanmıştır.
İşletme Faaliyetleri Sırasında ve Sonrasında Yapılacak İzleme ve Kontrol Planı
1. Toz Emisyonları
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında toz yayıcı faaliyetler (malzeme
üretimi, yükleme–boşaltma, nakliye ve tesis faaliyetleri) sonucu oluşacak tozlanmanın ilgili
yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede bulunan hassas noktaları (yerleşim
birimleri, tarım alanları vb.) etkilememesi veya etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla izleme
ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır.





Kamyonlara ocak alanı içerisinde savurma yapmadan yükleme-boşaltma yapılıp
yapılmadığı kontrol edilecektir.
Kamyonların hız sınırına uyup uymadığı kontrol edilecektir.
Ocak içi bağlantı yollarında toz oluşumunun engellenmesi amacıyla mevsim şartlarına
göre düzenli olarak yolun nemli olmasını sağlayacak sulamanın ve temizleme
işlemlerinin yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir.
Asfalt ile ocak alanını bağlayan yolun zaman zaman bakım onarım çalışmalarının
yapılıp yapılmadığı kontrol edilecektir.
Pulvarize su sisteminin nozzle ve diğer teknik parçalarının bakımları düzenli olarak
yapılacak ve verim kayıpları önlenecektir.
2. Gürültü
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında gürültü çıkarıcı tüm faaliyetler
sonucu oluşacak gürültünün ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede
bulunan hassas noktalarının (yerleşim birimleri vb.) etkilenmemesi amacıyla izleme ve
kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır.




İş makinelerinin ve nakliye araçlarının egzoz muayenelerinin ve araçların periyodik
bakımlarının düzenli yapılması sağlanacaktır.
İş makinelerinin aynı anda çalıştırılmamasına özen gösterilecektir.
Malzemenin nakliyesi sırasında kamyonların yüksek hızlarda nakliye yapılıp
yapılmadığının kontrolü yapılacaktır.
Ocak alanında çalışacak personelin faaliyetler sırasında gerektiğinde başlık, kulak
tıkaçları veya kulaklık kullanması sağlanacaktır.
3. Atıklar
İşletme aşamasında personelden kaynaklı ve işletme sonucu oluşacak katı ve sıvı
atıkların ilgili yönetmeliklerde belirtilen sınırları aşmaması ve çevrede bulunan hassas
198
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
noktaları (yerleşim birimleri, tarım alanları, su kaynakları vb.) etkilememesi veya etkilerinin
en aza indirilmesi amacıyla izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki önlemler alınacaktır.
Sıvı atıklar
Proje alanında sürekli bulunacak personelin kullanımından kaynaklanan evsel nitelikli
atıksular sızdırmasız fosseptikte biriktirilecektir.
 Sıvı atıkların toprağa sızması veya civardaki su yüzeylerine verilmesi önlenecek ve
kontrol edilecektir.

Katı Atıklar
Faaliyet süresince personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atıkların, çöp toplama alanı
olarak belirlenecek kısımda ağzı kapaklı çöp bidonlarında gerekli önlemler alınarak
biriktirilmesi sağlanacak, ocak alanında açıkta çöp depolanıp depolanmadığı kontrol
edilecektir.
 Geri dönüşümü mümkün olan atıkların (cam, kâğıt, çuval, metal, plastik vb. gibi) ayrı
ayrı biriktirilmesi ve bunların lisanslı geri kazanım firmalarına verilmesi sağlanacaktır.
 İşletme aşamasında paketli malzeme kullanımından kaynaklanacak ambalaj atıklarının
ayrı ayrı biriktirilerek lisanslı alıcı firmalara verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır.

Atık Yağlar
 İş makinelerinin bakımının ocak alanında yapılması zorunlu olduğu durumlarda ve
tesis ekipmanlarının bakımı sırasında oluşması muhtemel atık yağların sızdırmasız
kapalı kaplarda gerekli önlemler alınarak saklanması sağlanacak ve bunların lisanslı
firmalara verilip verilmediği kontrol edilecektir.
 Oluşması muhtemel bitkisel atık yağların ayrı olarak biriktirilmesi ve lisanslı firmalara
verilmesi sağlanacaktır.


Tehlikeli Atıklar
Tehlikeli atık kapsamında olan atıkların diğer atıklardan ayrı olarak toplanması
sağlanacak ve sızdırmaz zeminli atık alanında depolanıp depolanmadığı kontrol
edilecektir.
Toplanan tehlikeli atıkların, atık kodları doğrultusunda lisanslı firmalara verilerek
bertaraf edilmesi sağlanacaktır.
4. Topografya
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleri sırasında oluşturulacak basamakların
rekreasyona uygun olarak düzenlenmesine yönelik izleme ve kontroller yapılacak, aşağıdaki
önlemler alınacaktır.




Ocakta yapılan üretimin malzemenin cinsine bağlı olarak basamaklar oluşturularak
yapılıp yapılmadığı kontrol edilecek ve basamakların nihai durumunda genel şev
açısının 60 dereceyi aşmaması sağlanacaktır.
Ocak alanında arazi ıslahı amaçlı çalışmalara başlanıldığında raporda bahsedilen
çalışmaların yapılması sağlanacak ve gerekli kontroller yapılacaktır.
İşletmenin sona ermesiyle birlikte öncelikle sahadan makine–ekipman uzaklaştırılacak
ve tesislerin sökümü gerçekleştirilecektir.
Proje kapsamında üretim faaliyetleri sonrasında alanın doğaya yeniden kazandırma
planı doğrultusunda rehabilitasyonu sağlanacaktır.
199
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
6. İş sağlığı ve Güvenliği
 Personele gerekli eğitimin verilip verilmediği kontrol edilecektir.
 İşçilerin mesai saatlerine uygun çalışıp çalışmadığı kontrol edilecektir.
 Personelin gerekli koruyucuları (kulaklık, başlık, iş elbiseleri, çizme, yağmurluk vs.)
kullanıp kullanmadığı kontrol edilecektir.
 Proje alanı içinde ve etrafında uyarıcı levhaların bulunup bulunmadığı incelenecektir.
 Faaliyet için üretim çalışmalarına başlandıktan sonra risk analizi yapılarak faaliyet için
tehlikeler ve riskler belirlenerek bu doğrultuda gerekli önlemler alınacaktır.
5995 sayılı Maden Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun
13. maddesi gereği her yıl Haziran ayı içerisinde çevre uyum teminatı yatırılacaktır.
Acil Müdahale Planı
İşletmede herhangi bir doğal afet, kaza, sabotaj vb. gibi durumlarda uygulanacak bir
Acil Durum planı oluşturulacaktır. İşletmeye özgü hazırlanan Acil Müdahale Planı aşağıda
sunulmuştur.
200
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Şekil 47. Acil Müdahale Planı
201
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
İşletmede acil müdahale planını oluşturmak ve uygulamak üzere Teknik Destek
Sorumlusu görevlendirilecektir. Acil müdahale planı çerçevesinde personele gerekli eğitimler
verilecektir.
İşletmede, doğal afet durumu için gerekli önlemler alınacaktır. Proje alanında
depremden direk olarak etkilenebilecek bir faaliyet söz konusu değildir. Kırma eleme tesisleri
deprem anında hemen kapatılarak boşaltılacaktır. Bölgede su baskını veya taşkın oluşmaması
için ocak alanında basamaklar şeklinde üretim çalışmalarında bulunulacak, basamaklara şev
altlarına doğru eğim verilerek, şev altlarında su taşınımını sağlayacak alanlar oluşturulacaktır.
Ocak alanında en üst basamaktan başlayacak şekilde çevirici kanallar oluşturularak
yağmurdan dolayı yüzeysel akış oluşturacak suların ocak alanında birikmesi engellenecektir.
Sahada olabilecek herhangi bir kaza, yangın veya sabotaj ihtimaline karşı işletme
hiçbir zaman boş bırakılmayacak, bunun için tesiste sürekli bir bekçi bulundurulacaktır.
Sahada araç, makine ve teçhizatın kullanımından dolayı iş kazaları olabilir. Tüm bu
kazaları azaltmak ve engellemek için personele eğitim verilecek, gerekli uyarılar yapılacak ve
ilgili yerlere uyarı levhaları asılacaktır. Tesis alanlarına, çalışanların dışında başka bir
kimsenin girmesi engellenecektir. Tesisler herhangi bir tehlike halinde personel tarafından
acilen boşaltılacaktır.
Ocak alanında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı çalışan eleman sayısı kadar
yangın söndürme ekipmanı (yangın söndürme tüpü, su kovası, kazma, kürek vs.) hazır
bulundurulacaktır. İşletmede yangın ihtimaline karşı her türlü tedbir alınacaktır. Çıkabilecek
herhangi bir yangında Hasanoğlan İtfaiye Müdürlüğü ile irtibata geçilecektir. Hasanoğlan
İtfaiye Müdürlüğü Hasanoğlan Beldesi’nin Fatih Mahallesi’ndedir ve alana 1 km mesafede
bulunmaktadır.
Çalışanlar arasında kurtarma ve söndürme ekipleri oluşturularak, acil durumlarda
yardım istenecek kurum ve kuruluşların listesi ile irtibat numaraları şantiye binasında
herkesçe görülebilecek şekilde yerleştirilecektir. Kullanılacak ekipmanların bakımları rutin
olarak yaptırılarak kaza riski minimize edilecektir.
Ayrıca olası bir iş kazası ihtimaline karşı ocak alanında uygun bir yerde yeterli
donanımda bir ecza dolabı ve en yakın sağlık ocağına ulaşmak için bir araç hazır
bulundurulacaktır. Projeye konu alana en yakın sağlık birimi Hasanoğlan Aile Sağlık Merkezi
olup alana yaklaşık 1,8 km’dir.
Proje alanında üretim faaliyetleri esnasında kullanılacak teknoloji ve malzemelerden
kaynaklanacak iş kazalarının olabileceği düşünülerek çalışmalar esnasında 10.06.2003 tarih
ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili
yönetmeliklerin maddelerine ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine
uyulacaktır.
202
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
7.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik
Belgesi Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri” Başlığı 4. Maddesinde Yer Alan
Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program
18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Yeterlilik Belgesi Tebliği”nin 9. maddesi 4. fıkrası gereği, “ÇED olumlu kararı verilen
projelerle ilgili proje sahibi, bu tebliğ kapsamında yetkilendirilmiş kurum/kuruluşlardan
herhangi birine, yatırımın başlangıç ve inşaat dönemlerinde belirtilen taahhütlerin yerine
getirilip getirilmediğini, yatırımın işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde
izleme kontrolünü yaptırmakla yükümlüdür.” “Proje sahibi tarafından yetkilendirilen
kurum/kuruluş, bu tebliğin Ek-4’ünde yer alan ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait
Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formu’nu doldurarak Nihai ÇED Raporu’nda
belirtilen izleme-kontrol süreleri sonundan itibaren yirmi iş gününde Bakanlığa iletmekle
yükümlüdür.”
Bu doğrultuda İnceleme Değerlendirme Komisyonu tarafından belirlenecek izleme
sürecine uygun olarak “ÇED Raporlarında Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi
İzleme-Kontrol Formu” Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne ve Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı’na sunulacaktır.
Söz konusu maddenin getirmiş olduğu yükümlülükler yerine getirilecektir.
203
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 8: HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle
bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED
Raporuna yansıtılması)
Proje konusu faaliyet için 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği uyarınca, halkı yatırım hakkında
bilgilendirmek ve projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere proje sahibi tarafından
halkın katılımı toplantısının düzenlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla yönetmeliğin 9.
Maddesi uyarınca toplantı tarihinden en az on gün önce bir yerel bir ulusal gazetede toplantı
tarihi, yeri, saati ve faaliyet konusunu içerir gazete ilanları verilmiştir. Ayrıca toplantı öncesi
toplantının yapılacağı yerleşim birimi olan Hasanoğlan Beldesi’nde gerekli duyurular
yapılmıştır. Halkın Katılımı Toplantısının duyurulduğu Ulusal ve Yerel Gazete İlanları
aşağıda verilmiştir.
Şekil 48. Halkın Katılımı Toplantısı Gazete İlanı
03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED
Yönetmeliği prosedürüne uygun olarak Halkın Katılım Toplantısı 02.09.2013 tarihinde
Hasanoğlan Beldesi’nde yapılmıştır.
204
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
BÖLÜM 9: SONUÇLAR
(Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve
projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde
başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme)
Proje konusu faaliyet Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında
1/25.000 ölçekli h30d3 paftasında yer alan 66,96 ha.’lık alan içinde, iki poligondan oluşan
Haktaş Taşkırma ve Mermer San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ait 6612 ruhsat numaralı 59,42 ha.lık
sahada ve mücavirinde, rödevansçı firmalar Başkent Taş Kırma Kireç İnşaat Ltd. Şti.
tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi, Erdem Kireç ve Kırmataş İnş.
Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılmakta olan kalker ocağı ve kırma-eleme tesisi ve
Salih Terzi – Karadeniz Kireç ve Kırmataş Sanayii tarafından yapılmakta olan kalker ocağı
ve kırma-eleme tesisi işletmeciliği kapasite artışıdır.
6612 ruhsat numaralı 59,42 hektar büyüklüğündeki işletme ruhsatının 14.05.2007
tarihinde temdit (uzatma) işlemleri yapılmış ve işletme ruhsatı ile 59,42 ha. büyüklüğündeki
işletme izni aynı tarihte Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) tarafından yeniden
düzenlenmiştir. 6612 numaralı sahaya ait işletme ruhsatı ve işletme izni ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-1). Söz konusu ruhsatın ilk alınış tarihi 14.05.1987 olup, Mülga Çevre
ve Orman Bakanlığı’nın ekler bölümünde sunulan 21.02.2006 tarih ve 1237 sayılı yazısında,
ruhsatın 07.02.1993 tarihinden önce alınmış olması sebebiyle 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliği’nin Geçici 3. maddesi
kapsamında değerlendirildiği belirtilmektedir (Bkz. Ek-2).
6612 nolu ruhsat sahasındaki üretim faaliyetleri üç ayrı rödevansçı firma tarafından
yürütülmektedir. Bu firmalardan Rödevansçı-1 sahada rödevans koordinatları dahilinde kalker
ocağı faaliyetlerini sürdürmekte ve sahanın batı mücavirinde kendi tapulu alanı üzerinde yer
alan kırma-eleme tesisinde ise ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya satışa
sunmaktadır. Ruhsat sahibi firma ile Rödevansçı-1 arasında yapılan rödevans sözleşmesi ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-3).
Rödevansçı-2 sahada rödevans koordinatları dahilinde ve kendisine ait 22796 ruhsat
numaralı sahada kalker ocağı faaliyetlerini sürdürmekte, sahanın içerisinde yer alan kırmaeleme tesisinde ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya satışa sunmaktadır. Bu firmanın
saha içerisinde ayrıca bir kireç üretim tesisi bulunmakta olup, faaliyetlerini durdurduğu ve
devam etmeyeceği için kireç üretim tesisi proje kapsamından çıkarılmıştır. Ruhsat sahibi
firma ile Rödevansçı-2 arasında yapılan rödevans sözleşmesi ekler bölümünde sunulmuştur
(Bkz. Ek-4).
Rödevansçı-3 sahada rödevans koordinatları dahilinde ve kendisine ait 26254 ruhsat
numaralı sahada kalker ocağı faaliyetlerini sürdürmekte ve sahanın içerisinde yer alan kırmaeleme tesisinde ürettiği malzemeyi boyutlandırarak piyasaya satışa sunmaktadır. Ruhsat
sahibi firma ile Rödevansçı-3 arasında yapılan rödevans sözleşmesi ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-5).
6612 ruhsat numaralı sahanın poligonları arasında Rödevansçı-2’ye ait 2,40 ha.
büyüklüğündeki 22796 ruhsat numaralı II-A grubu saha ve Rödevansçı-3’e ait 1,40 ha.
büyüklüğündeki 26254 ruhsat numaralı II-A grubu saha yer almaktadır. Bu sahalar firmaların
kendi rödevans alanları içerisinde kalmakta ve üretim çalışmaları bu sahalarda da devam
205
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
etmekte olup, sahalara ait işletme ruhsatları ve işletme izinleri sırasıyla ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-6, Ek-7).
Rödevansçı-1’e ait tesisin bulunduğu alana ait tapular, ÇED muafiyet yazısı, İşyeri
Açma ve Çalışma Ruhsatı, Kapasite Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-9).
Rödevansçı-2’ye ait ÇED muafiyet yazıları, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı, Kapasite
Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-10).
Rödevansçı-3’e ait ÇED muafiyet yazıları, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı, Kapasite
Raporu ve Çevre İzin Belgesi ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-11).
Kapasite artışı ile birlikte 66,96 hektarlık proje alanında her bir rödevansçının kalker
ocağı ve kırma-eleme tesisinde 1.750.000 ton/yıl olmak üzere sahada toplam 5.250.000
ton/yıl kalker cevheri üretimi gerçekleştirilecektir. 66,96 hektarlık proje alanının 46,78
hektarlık kısmı ocak alanları, 1,47 hektarlık kısmı kırma-eleme tesisleri, 6,12 hektarlık kısmı
stok alanları ve 2,69 hektarlık kısmı ise pasa döküm alanı olarak kullanılacaktır. Projeye konu
ruhsatlar, rödevans alanları ve nakliye güzergâhının yanı sıra proje alanında bulunan
tesislerin, stok alanlarının, şantiye binalarının, trafoların, kantarların ve fosseptiklerin yerini
gösterir Vaziyet Planı ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-14). Ayrıca 6612 ruhsat
numaralı sahayı, üç rödevansçı firmanın rödevans alanlarını ve tesislerinin yerlerini ve Erdem
Kireç’e ait 22796 numaralı ruhsat ile Salih Terzi’ye ait 26254 numaralı ruhsat sahalarını
gösterir 1/5.000 ölçekli genel kroki ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-8).
Proje alanı büyük ölçüde hazine arazileri kapsamında yer almakta olup, tapulu
parsellerin bulunduğu alanlar da yer almaktadır. Sahanın mülkiyet durumunu gösterir Proje
Alanı Mülkiyet Durumu Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-15).
Ankara İli için onanmış çevre düzeni planı bulunmamaktadır. Dolayısıyla saha,
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 16.02.2007 tarih ve 525 sayılı karar ile onaylanan
1/25.000 Ölçekli “2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı”na işlenmiş olup ekler bölümünde
sunulmuştur (Bkz. Ek-16). Nazım imar planına göre proje alanı ağaçlandırılacak alanlar,
marjinal ve dikili tarım alanları ve açık ve yeşil alanlar kapsamında kalmaktadır.
Ruhsat alanının bulunduğu bölgeye dair Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı’nca
onaylanmış 1/5.000 ölçekli ve 1/1.000 ölçekli imar planları bulunmamaktadır.
Proje alanı Ankara İli, Elmadağ İlçesi, Hasanoğlan Beldesi civarında, Hasanoğlan
Belde merkezinin yaklaşık olarak 1,5 km. kuzeydoğusunda yer almaktadır. Alana AnkaraKırıkkale karayolundan Hasanoğlan istikametine ayrılan mevcut yollar vasıtasıyla ulaşmak
mümkündür. Sahanın Hasanoğlan Beldesi merkezine uzaklığı yaklaşık olarak 1,6 km.dir. Söz
konusu yollar asfalt nitelikte olup, yılın her mevsiminde kullanıma açıktır. Sahaya ulaşım
güzergâhını gösterir Yer Bulduru Haritası ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-12).
Proje alanında üretilen malzemelerin nakliyesi sırasında kullanılacak nakliye yolu
güzergâhı, yukarıda belirtilen ulaşım yolundan farklı olup, yerleşim birimlerinin içerisinden
geçmemektedir. Hasanoğlan Beldesi’nin kuzeybatısından geçen nakliye yolu asfalt nitelikte
olup, Kırıkkale-Ankara karayoluna bağlanmaktadır. Projeye konu ruhsatlar, rödevans alanları
206
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
ve söz konusu nakliye yolu güzergâhı ekler bölümünde sunulan Topografik Harita’da
gösterilmiştir (Bkz. Ek-13).
Proje alanına en yakın yerleşim birimi Hasanoğlan Beldesi’ne bağlı olup, alanın
yaklaşık 210 m. güneybatısında yer almaktadır.
Proje alanını gösterir fotoğraflar ve uydu görüntüleri ekler bölümünde sunulmuştur
(Bkz. Ek-34 & Ek-35).
Proje alanında alınan izinler doğrultusunda üretim çalışmaları devam etmektedir. ÇED
Olumlu Belgesinin alınması ile birlikte sahada kapasite artışı gerçekleştirilerek üretim
çalışmalarına devam edilecektir.
Sahada bugüne kadar yapılan üretim çalışmaları sonucunda oluşmuş büyük bir ocak
alanı bulunmaktadır. Sahadaki mevcut üretim durumunu gösterir İmalat Haritası ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-19).
Kalker üretimi gerçekleştirilecek alanlarda cevher yüzeyde gözlenmektedir. Ocak
alanında sıyrılabilecek nitelikte üst örtü tabakası bulunmamaktadır. Dolayısıyla sahada
üretime yeni başlanacak alanlarda, üst örtü tabakası dekapajı yapılması söz konusu değildir.
Proje sahasından kalker üretimi açık işletme yöntemi ile patlayıcı madde kullanılarak
yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada bulunan tesislere
nakledilmekte ve burada boyutlandırılmaktadır. Kırma-eleme tesislerinde istenilen ebatlara
getirilen malzeme tesis alanlarının yanındaki stok alanlarında stoklanarak piyasaya satışa
sunulmaktadır. Kapasite artışı ile üretim yönteminde herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır.
Kapasite artışı ile birlikte proje alanında yılda 12 ay (312 gün), ayda 26 gün, günde iki
vardiya, 16 saat olarak 07.00-23.00 saatleri arasında üretim faaliyetlerinde bulunulacaktır.
Sahada üretim dönemlerinde toplam 73 personel çalışacaktır. Proje alanı içerisinde personel
ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla her bir rödevansçı firmanın kendine ait sosyal
tesis/şantiye binası bulunmaktadır.
Proje alanında yapılacak olan faaliyetler sırasında toz, gürültü, flora kaybı, faunanın
yer değiştirmesi, ortaya çıkacak sıvı ve katı atıklar gibi çevresel etkiler görülebilecektir.
Sahada işletme faaliyetleri esnasında; sosyal ihtiyaçlar için (personelin içme ve
kullanma suyu) suya ihtiyaç vardır. Ayrıca proje alanında kalker cevherinin üretim faaliyetleri
için doğrudan bir suya ihtiyaç bulunmamakla birlikte, ocak içi bağlantı yollarından ve kırma
eleme tesislerinin çalışmasından kaynaklanan toz çıkışını önlemek amacıyla su kullanımı söz
konusudur.
Proje alanında yapılması planlanan üretim faaliyetleri esnasında kullanılacak suyun
Hasanoğlan Beldesi’nden taşıma yolu ile temin edileceği beyan edilmiştir. Söz konusu
beldenin ilgili muhtarlığından alınan su kullanım izni ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek28).
Sahada çalışacak personelin içme suyu ihtiyacı ambalajlı olarak piyasadan temin
edilecektir.
207
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında personel kullanımından kaynaklı olarak evsel nitelikli atıksu
oluşacaktır. Oluşacak evsel nitelikli atıksular sahada bulunan sızdırmasız fosseptikte
biriktirilmektedir. Alanda üretim faaliyetlerinde bulunan üç ayrı rödevansçının, rödevans
koordinatları dahilinde sızdırmasız fosseptikleri bulunmaktadır. Rödevansçı firmalara ait
sızdırmasız fosseptiklerin yerleşimi ekler bölümünde verilen Vaziyet Planı’nda gösterilmiştir
(Bkz. Ek-14). Faaliyet kapsamında “Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde
Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik”in ilgili hükümlerine uyulacaktır. Fosseptik planı ekler
bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-32). Fosseptikte biriktirilen atık sular ücret mukabili
vidanjör ile çekilerek bertaraf edilmektedir. Bugüne kadar olduğu gibi kapasite artışı ile
birlikte atıksular aynı şekilde bertaraf edilmeye devam edilecektir.
Proje alanında oluşması muhtemel toz emisyonlarına ilişkin olarak kontrollü ve
kontrolsüz toz kütlesel debileri ilgili bölümde hesaplanmıştır. Faaliyetler kapsamında
yapılacak işlemler için hesaplanan toplam toz kütlesel debiler, 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY)” EK 2 Tablo 2.1’de belirtilen 1,0 kg/saat’lik sınır
değerinin üzerinde kalmaktadır. Yönetmelik hükümleri gereğince, sahadaki faaliyetlerin
etkisinin çevre açısından değerlendirilebilmesi için saatlik meteoroloji verilerine göre hava
kalitesi modellemesi yapılarak değerlendirilmiş ve ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek17). Modelleme çalışmaları sonucu hesaplanan UVD ve KVD değerleri ile en yakın yerleşim
biriminde hesaplanan kirletici konsantrasyonları SKHKKY sınır değerlerinin altında
kalmaktadır. Dolayısıyla bu yerleşim yerinin tozlanmadan etkilenmeyeceğini göstermektedir.
Zaten üretim çalışmaları esnasında oluşacak tozların engellenmesi amacıyla faaliyet alanında
buharlaşma durumu göz önüne alınarak, zeminin yeteri derecede gün boyu nemli kalmasını
sağlayacak oranda su ile spreyleme yapılacaktır.
03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanında yapılacak üretim faaliyetleriyle ilgili olarak, iş makinelerinin çalışması
esnasında gürültü oluşması söz konusudur. Proje alanında oluşması muhtemel gürültünün
çevreye olabilecek etkilerinin incelenebilmesi amacıyla alanda 04.06.2010 tarih ve 27601
sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” esaslarına uygun
olarak arka plan gürültü ölçümü gerçekleştirilmiş, faaliyetin alana etkisini de içeren Akustik
Rapor hazırlatılmıştır. Söz konusu Akustik Rapor ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-18).
Sahada makine-ekipmanların tamamının aynı anda kullanılması söz konusu
olmamakla birlikte, en kötü durumda bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımı
yapılarak gürültü düzeyleri ekler bölümünde sunulan akustik raporda hesaplanmıştır (Bkz.
Ek-18). Yapılan hesaplama doğrultusunda, gündüz ve akşam gürültü düzeyinin yaklaşık
olarak 100 m mesafeden sonra “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” EK 7 Tablo 4’te verilen 68 dBA sınır değerinin altında kalmaktadır. Zaten
hesaplamalar bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımına göre yapılmış olup,
gerçekte ise çoğunlukla böyle bir çalışma mümkün olamayacağı için, gürültü seviyesi daha da
düşük olacaktır.
208
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği’’nin hükümlerine uyulacaktır.
Gürültünün beklenenden çok olmaması için, araç ve makinelerin bakımları rutin
olarak yapılacaktır. Bu alanda çalışacak personelle ilgili 22.05.2003 tarih ve 4857 sayılı İş
Kanunu ile bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerin öngördüğü hükümlere
uyulacaktır.
Sahada yapılacak patlatmaya ilişkin olarak patlatma titreşim ölçümleri yapılmış ve
çevresel etkileri üzerine hazırlanan Akustik Rapor içerisinde verilmiştir (Bkz. Ek-18).
Proje alanının bulunduğu bölgede yükseklikler 1200-1320 m arasında değişmektedir.
Bölgedeki bitkilerin büyük bir kısmı kserofit karakterlidir. Yağışlı dönemlerde yeşillenen,
kurak yaz dönemlerinde sararıp kuruyan otlar bölgenin vejetasyonunu oluşturur. Projeye konu
alanda çalışılmış ocak alanları bulunmaktadır. Dolayısıyla alan içerisinde herhangi bir bitki
topluluğuna ait popülasyon yoğunluğu bulunmamaktadır. Alanda bulunan bitki taksonları,
yurdumuzda dar ve sınırlı yayılış gösteren ya da baskı altında olan türler olmayıp, aksine
geniş dağılımlar arz etmektedirler.
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü
Merkez Av Komisyonu kararları doğrultusunda hazırlanan 2013–2014 Av Dönemine ait
koruma listelerinde bulunan türler için bu komisyon kararlarında belirtilen koruma
tedbirlerine uygun hareket edilecektir.
Proje alanını ve çevresi için belirlenen fauna türleri il genelinde habitat durumlarına
göre literatür araştırmalarla belirlenmiştir. Söz konusu faaliyette bu türler üzerine zararlı
herhangi bir biyolojik ve fiziksel etki bulunmamaktadır.
Alanda tespit edilen fauna elemanları geniş yayılış göstermektedir. Projeye konu alan
faaliyette olduğu için fauna elemanlarının gürültü ve hareketlilikten dolayı çevredeki daha
sakin alternatif habitatlara çekildiği düşünülmektedir. Arazinin hazırlanması ve işletme
aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, populasyonlar bundan
olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu
olmayacaktır.
Sahada ocak faaliyetleri ve tesis faaliyetleri sırasında, meydana gelecek katı atıklar az
miktarda oluşan evsel nitelikli katı atıklardır. Faaliyet süresince çıkacak evsel nitelikli
atıkların toplanması, depolanması ve bertarafı konusunda 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
(KAKY) hükümlerine uyulacaktır. Evsel nitelikli katı atıklar, kapaklı çöp bidonları içerisinde
biriktirilecektir.
Proje alanında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, kapaklı çöp bidonları içerisinde
biriktirilecektir. Alanda biriktirilecek evsel nitelikli katı atıklar düzenli olarak Elmadağ
Belediyesi’nin çöp toplama merkezine (çöp alanına) gönderilecektir.
Ocak faaliyetleri sırasında çıkabilecek pasa atıklarının bertarafı ile ilgili olarak
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat
Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğinin” ilgili hükümlerine
uyulacaktır.
209
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanında oluşması muhtemel ambalaj atıklarının bertarafı 24.08.2011 tarih ve
28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin
hükümlerine uygun olarak yapılacaktır. Yönetmelik gereği ambalaj atıkları tesiste diğer
atıklardan ayrı olarak biriktirilecek ve toplama sistemine verilmek üzere hazır olarak
depolanacaktır. Ambalaj atıkları belediye ile anlaşma yapan ve çevre lisansı almış toplama
ayırma tesislerine verilecektir. Ambalaj atıklarının çevreye zarar verecek şekilde doğrudan
veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesi ve düzenli depolama sahalarında depolanarak
bertarafı yasaktır. Dolayısıyla tesisten çıkabilecek ambalaj atıkları diğer atıklar ile birlikte
düzenli depolama sahalarına gönderilmeyecektir.
Tesiste makinelerin yağlanmasından kaynaklı az miktarda atık yağ oluşumu söz
konusu olabilir. Tesis alanında oluşan atık yağların bertarafı için faaliyet sahibi firma
tarafından, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da belirtilen Atık Yağ Üreticileri Yükümlülükleri yerine
getirilecek, Madde 15’e göre çıkabilecek atık yağların bir kez atık yağ kategori belirleme
analizi yaptırılacaktır. Yönetmeliğin Madde 18’ine göre atık yağların depolanması için uygun
zemin oluşturulmuş ve geçici olarak depolanmasına başlanmıştır.
Atık yağlar Madde 18’e göre tesiste oluşturulan geçici atık depolama alanında
depolanmaktadır. Depolama alanı Madde 20 1. Fıkra f bendinde belirtilen sızdırmasız zemin
özelliklerini taşımakta olup, yağmura karşı korunaklı olması amacıyla üzeri kapatılmıştır.
Atık yağ diğer atıklarla karıştırılmadan depolanmaktadır. Depolanan atık yağlar Ulusal Atık
Taşıma Formu doldurularak taşıma lisansı almış taşıyıcılara verilecek ve çevre lisanslı işleme
ve bertaraf tesislerine gönderilecektir. Tesiste biriktirilen ve taşıma formu doldurularak
tesisten uzaklaştırılan atık yağlar için her yıl şubat ayı sonuna kadar bir önceki yıla ait
miktarlar üzerinden atık yağ beyanında bulunulacaktır.
Proje alanında yapılacak faaliyetler sırasında, 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı
Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Tesis bünyesinde kurulu bulunan şantiye binalarında yemekhane bulunmaktadır.
Yemekhanede yapılan yemeklerde kullanılan yağlardan az miktarda bitkisel atık yağ
oluşabilecektir. Oluşması söz konusu bitkisel atık yağlar, 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı
Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümleri uyarınca bertaraf edilecektir. Sonuç olarak kullanılmış kızartmalık
yağlar diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktirilecek çevrenin
korunması amacıyla kanalizasyona, toprağa ve benzeri alıcı ortamlara boşaltılmayacaktır.
Tesiste proses gereği tehlikeli atık oluşmayacaktır. Faaliyet kapsamında oluşabilecek
tehlikeli atıkları makine ve teçhizatın yağlanmasında kullanılan yağlar, katkı maddesi
ambalajları ve yağlar ile kirlenmiş kontamine atıklar (istübü, yağlı bez, vb) oluşturması
muhtemeldir. Tesiste oluşabilecek tehlikeli atıklar için faaliyet süresince 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Tehlikeli atıklar için 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nin 9. Maddesi m bendi gereği
tesis sınırları içerisinde tesis ve binalardan uzakta, beton saha üzerine, sağlam sızdırmaz
zeminli ve emniyetli geçici atık depolama alanı kurulmuştur. Tehlikeli atıklar bu alanda
210
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
yönetmelik hükümleri doğrultusunda uluslararası kabul görmüş standartlara uygun
konteynırlarda ayrı ayrı depolanmaktadır. Konteynırlar üzerinde atık ibaresi bulunmaktadır ve
depolanan maddenin miktarı ve depolama tarihi konteynırlar üzerinde belirtilmektedir. Atıklar
ayrı olarak kimyasal reaksiyona girmeyecek şekilde depolanmaktadır. Depo alanı içerisinde
tehlikeli atıklardan sızıntı olmasına karşı ızgara sistemi ve kör kuyu bulunmaktadır.
Araçlardan çıkan yağ filtreleri, atık motor yağı geçici depolama tanklarının yanında bulunan
ayrı bir konteynırda biriktirilmektedir.
Alanda oluşması muhtemel tehlikeli atıklara ilişkin ulusal atık taşıma formu ekler
listesinde verilmiştir (Bkz. Ek-33).
Tesis bünyesinde oluşacak atıklar için 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine
uyulacaktır.
Pil ve akü gibi tehlikeli atıklar 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı resmi gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun
olarak toplanacak, depolanacak ve lisans almış tesislere verilmesi sağlanacaktır.
Proje alanı ve yakın civarını içerir “Hidrojeoloji Etüd Raporu” yaptırılmış olup ekler
kısmında sunulmuştur (Bkz. Ek-27). Hidrojeoloji Raporu’na göre proje alanı ve yakın
civarında Mesozoyik yaşlı birimler çoğunlukta olup bu birimler içerisinde Triyas yaşlı
kalkerler, şistler, konglomera, kumtaşı vb. gibi birimler yer almaktadır. Bölgede kalkerlerin
çatlaklı, kırıklı yapısı nedeni ile yer altı suyu açısından akifer özellik gösterdiği belirlenmiştir.
Civarda gözlemlenen çeşmeler ve kaynakların kumtaşı, konglomera kumlu kireçtaşı,
metavolkanit, şistli vb. gibi birimler içerisinde yer aldığı belirlenmiştir.
Proje kapsamındaki faaliyetler sırasında 167 Sayılı Yeraltısuları Hakkında Kanun ve
07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yeraltı Sularının Kirlenmeye
ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik” ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanı ve çevresinde yapılan gözlemlere dayanarak alan içerisinde herhangi bir
yüksek debili akarsu, göl, gölet ve baraj bulunmamaktadır.
Proje alanı içerisinde mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları mevcuttur.
Ruhsat sahasının batı sınırından kuru dere niteliğindeki Hasanoğlan Deresi, kuzey sınırından
kuru dere niteliğindeki Kısık Deresi geçmektedir. Ayrıca alanın güneydoğusundan kuru dere
niteliğindeki Kurtin Deresi ile yaklaşık 775 m güneydoğusundan Bayram Deresi ve kuş uçuşu
yaklaşık 1,4 km güneybatısından Koçocağı Deresinin kuru dere niteliğindeki bir kolu
geçmektedir.
Çalışma alanına en yakın akar dere, alanın kuş uçuşu yaklaşık 900 m güneyinde yer
almaktadır. Alanın kuş uçuşu yaklaşık 1,4 km güneybatısında yine akar dere niteliğindeki
Koçocağı Deresi bulunmaktadır.
Proje alanı içerisinde kaynak ve çeşme bulunmamaktadır. Bunların dışında, çalışma
alanı içerisinde mevsimlik yağışlardan dolayı zaman zaman Hasanoğlan Deresi devamında
ufak bir gölet oluşmaktadır. Bu gölette biriken su pompalar vasıtasıyla tekrar dere yatağının
devamına gönderilerek drene edilmektedir.
211
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Proje alanının içerisinde herhangi bir kuyu, kaynak, sondaj kuyusuna ve keson kuyuya
rastlanmamıştır. Proje alanının çevresinde kaynaklar (pınar) ve çeşmeler mevcuttur. Proje
alanına en yakın çeşme alanın kuş uçuşu yaklaşık 160 m. kuzeyinde yer almaktadır. Ayrıca
alanın kuş uçuşu yaklaşık 650 m kuzeyinde kaynak (pınar) bulunmaktadır. Proje alanının
çevresinde akan pınar ve kaynakların bu proje kapsamında kullanımı söz konusu
olmayacaktır.
Ruhsat sahası ve proje alanı içerisinden geçen Hasanoğlan ve Kurtin derelerinin
şevleri üzerinden itibaren 20’şer metrelik şeritvari alanda çalışma yapılmayacak, üzerlerine
sabit tesis kurulmayacak ve dere yatakları yol olarak kullanılmayacaktır.
Projeye konu alanda cevherin nakliyesi sırasında mevcut yollar kullanılacak olup yeni
bir yol yapımı söz konusu olmayacaktır. Proje alanı içinden, sınırından veya yakınlarından
geçmekte olan yüzeysel su kaynakları üzerinde yol geçişi sağlanması durumunda DSİ V.
Bölge Müdürlüğü görüşleri doğrultusunda geçiş sağlanacaktır.
Yapılacak çalışmalar sırasında ve sonrasında proje alanının içerisinde bulunan
mevsimlik yağışlarla beslenen kuru dere yatakları ile çevresinde bulunan kuru dere ve akar
dere yataklarına müdahale edilmeyecek, herhangi bir atık bırakılmayacak ve atık su deşarjı
olmayacaktır. İşletme faaliyete kapandıktan sonra ve işletme esnasında herhangi bir yan ürün
oluşmadığından civarda yer alan su yüzeylerine herhangi bir etki, katkı veya madde karışımı
söz konusu olmayacaktır.
Proje alanındaki faaliyetlerde meydana gelecek kirletici unsurların (katı atıkların
süzülüm suyu, sıvı atıklar) yeraltına sızmaması ve yer altı suyunu kirletmemesi için gerekli
önlemler alınacaktır.
Üretim faaliyetleri sırasında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Ayrıca faaliyetler sırasında 167 sayılı “Yeraltısuları Kanunu” hükümlerine uyulacaktır.
09.09.2006 tarih ve 26284 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Başbakanlık Genelgesi ve
diğer ilgili mevzuata uyulacaktır.
Tesiste kullanılan içme ve kullanma suyu niteliklerinin “İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Hakkında Yönetmelik” hükümleri ile 31.07.2009 tarih ve 270305 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik’te
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ilgili hükümlerine uygun olması sağlanacaktır.
Ocak üretim faaliyetleri kapsamında kullanılacak patlayıcı maddeler ile ilgili olarak
Parlayıcı, Patlayıcı ve Tehlikeli Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde Alınacak
Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır.
1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve bu kanuna istinaden çıkartılmış ve
yayımlanmış olan tüzük ve yönetmeliklere uyulacaktır. Ayrıca 2006/1 İl Umumi Hıfzıssıhha
Kurul kararına uyulacaktır.
5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 2872 Sayılı
Çevre Kanunu ile bu kanuna istinaden yürürlüğe giren; ilgili diğer yönetmeliklerin ilgili
hükümlerine uygun olarak faaliyetlere geçilecektir.
212
HAKTAŞ TAŞKIRMA VE MERMER
SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.
6612 Ruhsat Numaralı Saha Kalker Ocakları ve
Kırma-Eleme Tesisleri Kapasite Artışı “ÇED RAPORU”
Projeye konu faaliyet, 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında
Yönetmelik” EK 2 (Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler)’de 2.17, 2.18, 2.19
maddeleri kapsamında değerlendirilmektedir. Proje kapsamındaki her bir rödevansçı faaliyeti
için yönetmelik kapsamında çevre izni alınmış olup rödevansçı firmalara ait çevre izinleri
ekler bölümünde sunulmuştur (Ek-9.E, Ek-10.D, Ek-11.D).
21.11.2008 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Çevre Denetimi
Yönetmeliği” ilgili hükümlerine uyulacaktır.
Proje alanı köşe noktalarına poligon taşları dikilerek çalışma alanı sınırları
belirlenecektir. Sahada tehlike arz edecek yüksek şevlerin veya çukur alanların oluşması
halinde alanın etrafı çitle çevrilecek ve belirli noktalara uyarıcı levhalar dikilecektir.
Rödevansçı-1, Rödevansçı-2 ve Rödevansçı-3’ün kırma-eleme tesislerine ve
taşocaklarına ait Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı’ndan alınmış İşyeri Açma ve
Çalışma Ruhsatları ekler bölümünde sunulmuştur (Bkz. Ek-9.C, Ek-10.B & Ek-11.B).
Tesislerden çevreye olabilecek etkiler ile kirletici unsurlar dikkate alınarak, İşyeri Açma ve
Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik gereğince, kapasite artışıyla birlikte yenilenecek
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı’na göre İnceleme Kurulu tarafından belirlenecek “Sağlık
Koruma Bandı Mesafesi”ne uyulacaktır. Tesislerin kapasite artışına geçmeden önce ilgili
kurumlardan gerekli izinleri alınacaktır. İş yeri açma ve çalışma ruhsatı alımı aşamasında
gerekli olan evraklar tam ve eksiksiz olarak hazırlanacaktır.
Ocak ve tesis faaliyetleri öncesinde ilgili kurumlardan gerekli izinler alınacaktır.
Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riskine karşı
19.09.2013 tarih ve 28770 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Bu tüzüğe göre sahanın teknik
nezaretçisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği gereklerinin yerine getirilmesinden ve işletmenin
teknik esaslar çerçevesinde çalıştırılmasından sorumlu olacaktır. Ayrıca alanda olası bir iş
kazası ihtimaline karşı tesiste yeterli donanımda bir ecza dolabı ve en yakın sağlık ocağına
ulaşmak için bir araç hazır bulundurulacaktır.
Proje fizibil bir projedir. 6612 nolu sahada kalker üretimi iş makineleri ve patlayıcı
madde kullanılarak yapılmaktadır. Üretilen kalker cevheri, kamyonlar vasıtası ile sahada
bulunan kırma-eleme tesislerine nakledilmektedir. Kırma-eleme tesislerinde istenilen ebatlara
getirilen malzeme tesis alanlarının yanında bulunan stok alanlarında stoklanacaktır. Stoklanan
boyutlandırılmış malzeme talebe göre piyasaya satışa sunulmaktadır. Proje alanında yapılacak
çalışmalar doğrultusunda üretilecek kalker cevherinin inşaat ve alt yapı sektöründe
değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Böylelikle ülke ekonomisine katkı sağlanacaktır.
213
NOTLAR VE KAYNAKLAR
-
“2013 – 2014 Merkez Av Komisyon Kararı”, Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü.
-
Arıoğlu E., “Çözümlü Madencilik Problemleri”, TMMOB Maden Mühendisleri Odası,
Ankara, 1988
-
BERN Sözleşmesi
-
Davis, “Flora of Turkey and East Aegean Islands”, 1965, 1988.
-
Demirsoy A., “Türkiye Omurgalı Faunasının Sistematik ve Biyolojik Özelliklerinin
Araştırılması ve Koruma Önlemlerinin Saptanması – Memeliler, Sürüngenler ve
Amfbiler”.
-
“Endemik ve Endemik Olmayan Bitkilerin Tehlike Kategorileri” RED DATA BOOK
-
Kirizoğlu İ., “Türkiye Kuşları”, Orman Genel Müdürlüğü, Ankara, 1989.
-
“Madencilik Faaliyetleri İçin Hazırlanan Proje Tanıtım Dosyalarında Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar”, Çevre ve Orman Bakanlığı ÇED Genel Müdürlüğü.
-
Seçmen ve bşk., “Tohumlu Bitkiler Sistematiği”, E.Ü Matbaası, İzmir, 1998.
-
“Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitki Türleri”, Türkiye Tabiatını
Koruma Derneği Yayını, Ankara, 1989.
-
“Türkiye Maden İhracatcıları Birliği Yayınları”, İstanbul, 1998
-
Türk Çevre Mevzuatı ( Cilt – I ve Cilt – II. Çevre Vakfı Yayını )
-
Yarar M., Magnin G., “Türkiye’nin önemli Kuş alanları”, Doğal Hayatı Koruma Derneği
Yayınları, İstanbul, 1997
-
Yaşamın Temel Kuralları – Omurgalılar. Amniyota (Sürüngenler, Kuşlar, Memeliler)
(Cilt – III Kısım II )
-
“Ankara Meteorolojik Veriler Bülteni 1960-2013”, Meteoroloji Genel Müdürlüğü
-
Ankara İl Çevre Durum Raporu, Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2011
-
Ankara İlinin Jeolojik Özellikleri ve Afet Tehlikeleri Üzerine Genel Değerlendirme ve
Öneriler (JMO Yayınları)
-
Kasapoğlu, “Ankara ve Çevresi Genelleştirilmiş Stratigrafik Dikme Kesiti”, 2000
-
Hasanoğlan-Ankara Civarı Jeolojisi-Utarit BİLGÜTAY, MTA-Ankara
-
Tarımsal Araştırma Genel Müdürlüğü, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Ens. – CBS UA
Bölümü, 2010
-
Ankara Valiliği, Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Resmi Web Sitesi,
http://www.ankara-tarim.gov.tr
-
Devlet Su İşleri Resmi Web Sitesi, www.dsi.gov.tr
-
Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü Resmi Web Sitesi, www.mta.gov.tr
-
Türkiye İstatistik Kurumu Resmi Web Sitesi, www.tuik.gov.tr
-
T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Arazi İzleme Sistemi, aris.ormansu.gov.tr
-
www.deprem.gov.tr, T.C. Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı Deprem Dairesi
Başkanlığı
-
www.vikipedia.org
-
www.cografya.gen.tr
-
www.epa.gov/ttn/chief/index.html
-
www.jmo.org.tr
İLGİLİ KANUN, YÖNETMELİK, TEBLİĞ VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
-
30.12.2006 Tarih ve 26392 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Açık Alanda Kullanılan
Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik”
-
26.03.2009 Tarihinde Yayınlanan TS ISO 1996-2 Standardı “Akustik - Çevre
Gürültüsünün Tarifi, Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi - Bölüm 2: Çevre Gürültü
Seviyelerinin Tayini”
-
24.08.2011 Tarih ve 28035 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Ambalaj Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği”
-
30.07.2008 Tarih ve 26952 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”
-
11.08.1983 Tarih ve 18132 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “2872 Sayılı Çevre
Kanunu” ve 13.05.2006 Tarih ve 26167 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlan" 5491 Sayılı
Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"
-
29.04.2009 Tarih ve 27214 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevre Kanununca
Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik”
-
21.11.2008 Tarih ve 27061 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevre Denetimi
Yönetmeliği”
-
03.10.2013 Tarih ve 28784 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “ ÇED Yönetmeliği”
-
04.06.2010 Tarih ve 27601 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği”
-
28.07.2013 Tarih ve 28721 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Çalışanların Gürültü İle
İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik”
-
05.11.2013 Tarih ve 28812 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Tozla Mücadele
Yönetmeliği”
-
19.09.2013 Tarih ve 28770 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Maden İşyerlerinde İş
Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”
-
18.03.2004 Tarih ve 25406 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hafriyat Toprağı, İnşaat
ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
-
06.06.2008 Tarih ve 26898 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Hava Kalitesi
Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği”
-
22.05.2003 Tarih ve 4857 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Kanunu”
-
10.08.2005 Tarih ve 25902 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Yeri Açma ve
Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” ve 13.04.2007 Tarih ve 26492 Sayılı Resmi
Gazete’de Yayımlanan “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”
-
11.01.1974 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanan “14765 Sayılı İş Kanunu, İşçi Sağlığı ve
İş Güvenliği Tüzüğü” ve değişen 09.12.2003 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş
Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”
-
04.04.2009 Tarih ve 27190 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Egzoz Gazı Emisyonu
Kontrolü Yönetmeliği”
-
14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” ve 25.04.2002 Tarih ve 24376 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan
Değişiklik
-
19.03.1971 Tarih ve 13783 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Lağım Mecrası İnşası
Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik”
-
24.06.2010 Tarih ve 27621 sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 5995 sayılı Kanunla
Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu
-
03.07.2009 Tarih ve 27277 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”
-
31.12.2004 Tarih ve 25687 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Su Kirliliği Kontrol
Yönetmeliği”
-
14.03.2005 Tarih ve 25755 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği”
-
21.02.2004 Tarih ve 25380 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Yeraltı ve Yerüstü
Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”
-
07.04.2012 Tarih ve 28257 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Yeraltı Sularının
Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik”
-
20.02.1984 Tarih ve 18318 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “Avrupa’nın Yaban
Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi”
-
20.06.2012 Tarih ve 6331 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği
Kanunu”
Proje alanında 5491 Sayılı Çevre Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve
2872 Sayılı Çevre Kanunu ile bu kanuna istinaden yürürlüğe giren ilgili diğer tüm
yönetmeliklerin ilgili hükümlerine uygun olarak faaliyetlerde bulunulacaktır.

ostim gazetesi pdf arşivi için tıklayınız

Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj

acwa güç kırıkkale enerji iletim hattı projesi teknik olmayan özet

T.C. ISPARTA İL ÖZEL İDARESİ İL GENEL MECLİS BAŞKANLIĞI

ÇED Raporu - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

18.02.2015 tarih 29271 sayılı resmi gazetede yayınlanan maden

İlçe Mini Eğitim Müdürlüğü - seydikemer ilçe milli eğitim müdürlüğü

Kalker Ocağı ve Kırma-Eleme Tesisi

Ç E D R A P O R U - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

CEVHER (Kurşun-Çinko-Bakır) - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

ÇED Raporu - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Kanun Teklifinin Metni - Türkiye Büyük Millet Meclisi

1031 KB

EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI T.A.Ş. 1 Ocak

Kilis İli, Musabeyli İlçesi, Karbeyaz Köyü Mevkii, Cantuğrul

İşyeri Açma Ruhsatı İçin İstenen Belgeler

Ortaokul Matematik Ürünleri - Ders Aletleri Yapım Merkezi

kalker ocağı ve konkasör tesisi - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Koza Altin SPK 0914

Özel Üretim Ürünler - Ders Aletleri Yapım Merkezi

İşte yeni iş güvenliği paketi