PROJE SAHİBİ
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
PROJE ADI
YUKARI AFRİN BARAJI, MALZEME OCAKLARI, BETON
SANTRALİ VE YIKAMA – ELEME TESİSİ
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ RAPORU
PROJE YERİ
GAZİANTEP İLİ, ŞAHİNBEY İLÇESİ
KİLİS İLİ, MUSABEYLİ İLÇESİ
HAZIRLAYAN
EKONORM ÇEVRE İSG ÖLÇÜM HİZMETLERİ MÜH.
TAAH. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.
ANKARA – M AYIS 2014
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
PROJE SAHİBİNİN ADI
DSİ 20. Bölge Müdürlüğü
ADRESİ
Gaziantep Karayolu Erkenez Mevkii KAHRAMANMARAŞ
TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
Tel: 0 (344) 236 00 80
Faks: 0 (344) 23603 06
PROJENİN ADI
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve
Yıkama – Eleme Tesisi
PROJE BEDELİ
256.000.000
PROJE İÇİN SEÇİLEN
YERİN AÇIK ADRESİ
(İli, İlçesi, Mevkii)
Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Kilis İli, Musabeyli İlçesi
PROJE İÇİN SEÇİLEN
YERİN KOORDİNATLARI,
ZONE
Rapor içerisinde verilmiştir.
PROJENİN ÇED
YÖNETMELİĞİ
KAPSAMINDAKİ YERİ
(Sektörü, Alt sektörü)
-ÇED Yönetmeliği (17.08.2008 tarih ve 26939 Sayılı R.G.)
Ek-I 15. Madde (Su depolama tesisleri Göl hacmi 10
milyon m3 ve üzeri olan baraj ve göletler.)
Ek-II 42 a) Madenlerin Çıkarılması (Ek-1’de yer
almayanlar)
Ek-II 42 d) 1. ve 2. grup madenlerin her türlü işleme
sokulması (kırma - eleme, yıkama ve benzeri) Ek-1'de
yer almayanlar
PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ
ÇED RAPORUNU
HAZIRLAYAN
KURULUŞUN ÇALIŞMA
GRUBUNUN ADI
Ekonorm Çevre İ.S.G. Ölçüm Hiz. Müh. Taah. San. Tic. Ltd. Şti.
RAPORU HAZIRLAYAN
KURULUŞUN/ ÇALIŞMA
GRUBUNUN ADRESİ,
TELEFON VE FAKS
NUMARALARI
RAPORSUNUM TARİHİ
(GÜN, AY, YIL)
Yeşilyurt Sok. 3/4 Çankaya/Ankara
Tel: 0312 466 10 90 Faks: 0312 466 10 67
16.05.2014
a
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
İÇİNDEKİLER
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI VE AMACI ............................................................................ 1
(PROJE KONUSU FAALİYETİN TANIMI, PROJEDE KULLANILACAK TESİSLERE AİT
KARAKTERİSTİK VERİLERİ GÖSTEREN TABLO, ÖMRÜ, HİZMET ALANLARI VE BU
ALAN İÇERİSİNDE EKONOMİK VE SOSYAL YÖNDEN ÜLKE, BÖLGE VE/VEYA İL
ÖLÇEĞİNDE ÖNEM VE GEREKLİLİKLERİ) ......................................................................... 1
BÖLÜM II- PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU ........................................................... 5
II.1. PROJENİN YERİ (GÖLET HACMİ, BETON SANTRALİ VE KIRMA-ELEME TESİSİ DAHİL) (İLGİLİ
VALİLİK VEYA BELEDİYE TARAFINDAN DOĞRULUĞU ONANMIŞ OLAN PROJENİN YERİNİN, LEJANT
VE PLAN NOTLARININ DA YER ALDIĞI ONANLI ÇEVRE DÜZENİ PLANI VE İMAR PLANLARI
ÜZERİNDE, BU PLANLAR YOKSA MEVCUT ARAZİ KULLANIM HARİTASI ÜZERİNDE GÖSTERİMİ), .......5
II.2. PROJE KAPSAMINDAKİ (GÖLET HACMİ, BETON SANTRALİ VE KIRMA-ELEME TESİSİ DAHİL)
ÜNİTELERİN KONUMU, TEKNİK ALTYAPI ÜNİTELERİ, İDARİ VE SOSYAL ÜNİTELER, VARSA DİĞER
ÜNİTELER, BUNLAR İÇİN BELİRLENEN KAPALI VE AÇIK ALAN BÜYÜKLÜKLERİ, BU ÜNİTELERİN
PROJE ALANI İÇİNDEKİ KONUMLARININ VAZİYET PLANI VEYA KROKİ ÜZERİNDE GÖSTERİMİ, DİĞER
TEKNİKLERLE TEMSİLİ RESİM VEYA MAKET BENZERİ GÖSTERİMLERHATA!
YER
İŞARETİ
TANIMLANMAMIŞ.
BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ............................................
III.1. PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ İLE İLGİLİ YATIRIM PROGRAMI VE FİNANS KAYNAKLARI ........16
III.2. PROJENİN GERÇEKLEŞMESİ İLE İLGİLİ İŞ AKIM ŞEMASI VEYA ZAMANLAMA TABLOSU, .........24
III.3. PROJENİN FAYDA-MALİYET ANALİZİ ..............................................................................24
III.4. PROJENİN KAPSAMINDA OLMAYAN ANCAK PROJENİN GERÇEKLEŞMESİNE BAĞLI OLARAK,
PROJE SAHİBİ VEYA DİĞER YATIRIMCILAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ TASARLANAN
DİĞER EKONOMİK, SOSYAL VE ALTYAPI PROJELERİ, ..............................................................26
III.5. PROJE KAPSAMINDA OLMAYAN ANCAK PROJENİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN ZARURİ OLAN
VE PROJE SAHİBİ VEYA DİĞER YATIRIMCILAR TARAFINDAN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ PLANLANAN
DİĞER EKONOMİK, SOSYAL VE ALTYAPI PROJELERİ, ..............................................................26
III.6. KAMULAŞTIRMA VE/VEYA YENİDEN YERLEŞİMİN NASIL YAPILACAĞI, ................................26
III.7. DİĞER HUSUSLAR,......................................................................................................27
BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLATÖR, HES, MALZEME OCAĞI,
BETON SANTRALİ VE KIRMA-ELEME TESİSİ VE KONKASÖR TESİSİ PROJESİNDEN
ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*) ................................................................ 28
IV.1. PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ, (ETKİ ALANININ NASIL VE NEYE GÖRE
BELİRLENDİĞİ AÇIKLANACAK, ETKİ ALANI HARİTA ÜZERİNDE GÖSTERİLECEK) ...........................28
IV.2. ETKİ ALANI İÇERİSİNDEKİ FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÇEVRENİN ÖZELLİKLERİ VE DOĞAL
KAYNAKLARIN KULLANIMI, ...................................................................................................28
IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler .........................................................................28
IV.2.2. Jeolojik özellikler (proje alanı ile malzeme ocaklarının jeolojik yapısının fizikokimyasal özellikleri, tektonik hareketler ve depremsellik, stratigrafik kolon kesitler,
sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluşumlar, çığ, sel, kaya
düşmesi başlıkları altında incelenmesi, 1/100000, 1/25000 ve/veya 1/5000’lik jeolojik
harita ve lejantı varsa jeoteknik etütler ve bunlara ait bilgi, şekil ve haritalar), ..................59
Bölge Jeolojisi ( İlgili Kesitler ve Haritalar ).......................................................................59
Çalışma Alanı ve Jeolojisi (İlgili Kesitler ve Haritalar) .......................................................63
Yamaç Molozu (Qym) ......................................................................................................65
IV.2.3. Hidrojeolojik özellikleri (yeraltı su seviyeleri; halen mevcut her türlü keson, derin,
artezyen, vb. kuyular, proje alanına mesafeleri, emniyetli çekim değeri, suyun fiziksel,
kimyasal, bakteriyolojik özellikleri, kaynakların debileri, yer altı suyunun mevcut ve
planlanan kullanımı), ........................................................................................................67
IV.2.4. Hidrolojik özellikler (yüzeysel su kaynaklarının -göl, akarsu ve diğer sulak alanlarfiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, akarsuların debileri, mevsimlik
değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası, sedimantasyon, drenaj, tüm su kaynaklarının
kıyı kullanımları, ekolojik özellikleri, projenin kurulacağı su kaynağının/kaynaklarının uzun
i
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
yıllara ait aylık ortalama değerleri(m3/sn), akım gözlem istasyonları ve regülatör yerlerini
temsil eden uzun yıllara ait akım değerlerinin, ilgili kurum(bu verilerin temin edildiği kurum)
onayı alınarak sunulması), ...............................................................................................70
IV.2.5. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma, sulama
suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar ve bunların
proje sahasına göre konumları, mesafeleri), ....................................................................75
IV.2.6. Projenin yer aldığı havzanın su kullanım durumu, yağış-akış ilişkisi, ekolojik
potansiyeli,.......................................................................................................................76
IV.2.7. Toprak özellikleri ve kullanım durumu (toprağın fiziksel-kimyasal ve biyolojik
özellikleri, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı),.......76
IV.2.8. Tarım alanları (tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon alanları)
sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık üretim
miktarları, ürünlerin ülke tarımındaki yeri ve ekonomik değeri, .........................................79
IV.2.9. Orman alanları (ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve kapalılığı
bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, orman inceleme
değerlendirme formu),......................................................................................................85
IV.2.10. Mera alanları (mera vasıf ve kapasitesi, kapladığı alan büyüklüğü, çayır, mera,
yaylak ve kışlak arazisi olduğuna karar verilen yerlerin harita üzerinde gösterimi, çayır,
mera, yaylak ve kışlakların kullanım durumları),...............................................................85
IV.2.11. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera Kanunu
kapsamındaki alanlar), .....................................................................................................86
IV.2.12. İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve uluslar
arası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme, sığınma ve
yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları), ......................................92
IV.2.13. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda doğal
olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslar arası mevzuatla koruma altına alınan
türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş yerleri, av
hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av Komisyonu Kararları)
proje alanındaki vejetesyon tiplerinin bir harita üzerinde gösterilmesi. Projeden ve
çalışmalardan etkilenecek canlılar için alınması gereken koruma önlemleri (inşaat ve
işletme aşamasında). Arazide yapılacak flora çalışmalarının vejetasyon döneminde
gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi,...................................................................93
IV.2.14. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları, ...........................................95
IV.2.15. Madenler ve fosil yakıt kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan işletilme
durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve ekonomik
değerleri), ........................................................................................................................95
IV.2.16. Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke
ekonomisindeki yeri ve değeri), ...................................................................................... 100
IV.2.17. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler (Askeri
Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.),
......................................................................................................................................102
IV.2.18. Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından mevcut kirlilik
yükünün belirlenmesi, ....................................................................................................102
IV.2.19. Diğer Özellikler. ................................................................................................ 106
IV.3. SOSYO – EKONOMİK ÇEVRENİN ÖZELLİKLERİ ........................................................... 106
IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler, yöresel
işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre ve ülke
ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler),............................................................. 106
IV.3.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış
oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler), ....................................................... 110
IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi başına düşen
maksimum, minimum ve ortalama gelir, ......................................................................... 113
ii
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı), .............................................. 114
IV.3.5. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu
hizmetlerden yararlanılma durumu)................................................................................ 115
IV.3.6. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve
planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları vb.),
......................................................................................................................................118
IV.3.7. Diğer Özellikler. ..................................................................................................120
BÖLÜM V. PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
121
(BU BÖLÜMDE; PROJENİN FİZİKSEL VE BİYOLOJİK ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ,
BU ETKİLERİ ÖNLEMEK, EN AZA İNDİRMEK VE İYİLEŞTİRMEK İÇİN ALINACAK
YASAL, İDARİ VE TEKNİK ÖNLEMLER V.1 VE V.2 BAŞLIKLARI İÇİN AYRI AYRI VE
AYRINTILI BİR ŞEKİLDE AÇIKLANIR.)
121
V.1. ARAZİNİN HAZIRLANMASI, İNŞAAT VE TESİS AŞAMASINDAKİ PROJELER, FİZİKSEL VE
BİYOLOJİK ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER ............................................. 121
(REGÜLATÖR, HES, İLETİM HATTI (TÜNEL VE KANAL), BETON SANTRALİ, KONKASÖR TESİSİ
DAHİL), (İNŞAAT AŞAMASINDAKİ ETKİLER HER BİR REGÜLATÖR, HES VE BUNLARA AİT İLETİM
TESİSLERİVE DİĞER YAPILAR İÇİN AYRI AYRI İRDELENECEKTİR. ) .......................................... 121
V.1.1. Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde ve ne kadar alanda
hafriyat yapılacağı, hafriyat miktarı, hafriyat artığı toprak, taş, kum vb. maddelerin nerelere
taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, hafriyat
döküm sahalarının konumu, hafriyat sırasında kullanılacak malzemeler, ....................... 121
V.1.2. Taşkın önleme ve drenaj işlemleri........................................................................ 126
V.1.3. Arazinin hazırlanması sırasında ve ayrıca ünitelerin inşasında kullanılacak
maddelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli, toksik ve kimyasal olanların taşınımları,
depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler,................. 128
V.1.4. Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla gerçekleştirilecek kazı, dip
taraması vb. işlemler nedeni ile çıkarılacak taş, kum, çakıl ve benzeri maddelerin
miktarları, nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları, ..................... 132
V.1.5. Proje kapsamındaki tesislerin yapımı dolayısıyla kullanılacak olan malzemenin
nereden ve nasıl temin edileceği, ................................................................................... 133
V.1.6. Regülatör, HES, iletim kanalı, tünel yapımı dolayısıyla kullanılacak olan
malzemenin nereden, nasıl ve ne miktarda temin edileceği, .......................................... 134
V.1.7. Konkasör tesisinin kapasitesi, teknolojisi, üretim miktarlarının çalışma süreleri (günay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak makine
ekipmanları, ................................................................................................................... 135
V.1.8. İnşaat aşamasında kullanılmak üzere açılacak olan taş ocağı, kum ocağı, kil ocağı
gibi malzeme ocaklarının sayısı, ocakların alan büyüklükleri, işletme alan büyüklükleri ve
koordinatları, yıllara bağlı planlanan üretim miktarları, uygulanacak üretim yöntemleri,
basamak yüksekliği, genişliği, şev açısı, basamak sayısı, ocakların başlangıç ve nihai
durumlarının imalat haritaları üzerinde gösterimi,........................................................... 135
V.1.9. Malzeme ocaklarında patlatma işleminin ne şekilde yapılacağının açıklanması,
patlatma paterni, bir atımda kullanılacak patlayıcı madde miktarı, taşınımları,
depolanmaları ve kullanımları, hava şoku ve kaya fırlamaları hesaplarının yapılarak
etkilerinin değerlendirilmesi, ........................................................................................... 151
V.1.10. Malzeme ocaklarında üretim miktarlarının çalışma süreleri (gün-ay-yıl), nakliye
güzergahları, ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak makine
ekipmanları, ................................................................................................................... 154
V.1.11. Kırma-eleme tesisinin kurulacağı alanın, teknolojisi, üretim miktarlarının çalışma
süreleri (gün-ay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak
makine ekipmanları, ....................................................................................................... 155
V.1.12. Beton santrali tesisinin kurulacağı alanın, teknolojisi, üretim miktarlarının çalışma
süreleri (gün-ay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak
makine ekipmanları, ....................................................................................................... 155
iii
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.13. İnşaat aşamasında kırma, öğütme, yıkama-eleme, taşıma ve depolama gibi toz
yayıcı işlemler, kümülatif değerler, ................................................................................. 157
V.1.14. Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yapılarından su kaçağı olmaması için
yapılacak işlemler .......................................................................................................... 175
V.1.15. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla
kesilecek ağaçların tür ve sayıları, kesilecek ağaçların bölgedeki orman ekosistemi
üzerine etkileri, ortadan kaldırılacak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin
yapılacağı, fauna üzerine olabilecek etkiler, ...................................................................178
V.1.16. Arazinin hazırlanması, inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden
çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım ürün
türleri ............................................................................................................................. 179
V.1.17. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin açılmasına dek yapılacak işlerde kullanılacak
yakıtların türleri, özellikleri, oluşacak emisyonlar, ........................................................... 180
V.1.18. Proje kapsamında kullanılacak suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su
miktarları, su temini sistemi ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları, oluşacak
atık suların cins ve miktarları, deşarj edileceği ortamlar, ................................................ 183
V.1.19. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin açılmasına kadar meydana gelecek katı atık
miktarı, ne şekilde bertaraf edileceği, ............................................................................. 184
V.1.20. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yapılacak işler
nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, kümülatif
değerler, ........................................................................................................................ 187
V.1.21. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine getirilecek
işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer teknik/sosyal
altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği,................................................. 204
V.1.22. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek sürdürülecek
işlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar,.......................................... 205
V.1.23. Proje alanında, peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha
düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar alanda,
nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri, ............................................. 214
V.1.24. Proje alanında ve yakın çevresinde (malzeme ocakları, beton santralı ve kırmaeleme tesisi dahil olmak üzere) yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat varlıklarına
(geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal değerlere)
olabilecek etkilerin belirlenmesi, ..................................................................................... 215
V.1.25. Diğer özellikler. ..................................................................................................216
V.2 PROJENİN İŞLETME AŞAMASINDAKİ FAALİYETLER, FİZİKSEL VE BİYOLOJİK
ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER, ............................................ 217
V.2.1. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde
gerçekleştirileceği, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve yan
ürünlerin üretim miktarları, ............................................................................................. 217
V.2.2. Ulusal ve uluslararası mevzuatla korunması gereken alanlar üzerine etkiler, ....... 217
V.2.3. Kaynağın kullanılması ve regülatör yapılarında su tutulması sonucu su kalitesine ve
su ortamındaki canlılara olabilecek etkiler, akarsuda mevcut balık türlerine ait geçiş
yapıları, .......................................................................................................................... 217
V.2.4. Nehir yatağına (Karaafrin Deresi Çayı üzerinde) bırakılacak can suyu hesabı
{havza akımları, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyel, son 10 yıllık ortalama debiler, varsa
ulusal ve uluslar arası mevzuatla korunan balık türleri ve muhtemel ihtiyaçları, balık
geçitleri, su hakları (içme-kullanma veya diğer amaçlı kullanımlar tarım arazileri için ihtiyaç
duyulan sulama suyunun vb.) dikkate alınmalı}, yağış alanını, akım gözlem istasyonlarını
ve mansap can suyu çıkış yerini gösteren çizimler, ........................................................ 218
V.2.5. Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması, su tutulması sonucu mansapta
olabilecek değişimler, bu değişimlerin su kalitesine ve su ortamındaki canlılara etkileri,
doğal yaşam üzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul yaşam, sediment
gelişimi vb.),................................................................................................................... 222
V.2.6. Projenin membaa ve mansabında varsa diğer projelerin (baraj, regülatör, HES vb)
belirtilmesi, ekosistem üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi, ......................................225
iv
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.2.7. Su kaynağına ait varsa diğer kullanım şekilleri (mansapta kalan yerleşim yerlerine
ilişkin su hakları, içme-kullanma, sulama, tarımsal faaliyetler, balık üretim tesisi vb) ve
etkileri, ........................................................................................................................... 226
V.2.8. Yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler (su kullanımı, proje debisi,
iletim kanalının uzunluğu, dere yatağının genişliği, derenin alüvyon yapısı vb.
parametrelerin değerlendirilmesi), .................................................................................. 226
V.2.9. Projenin işletilmesi sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun
konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl temin edileceği, ........ 227
V.2.10. İdari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında
oluşacak atık suların arıtılması için uygulanacak arıtma tesisi karakteristiği, prosesinin
detaylandırılması ve arıtılan atık suların hangi alıcı ortamlara, ne miktarlarda, nasıl
verileceği, ...................................................................................................................... 227
V.2.11. Konut, sosyal ve idari tesislerden oluşacak katı atık miktar ve özellikleri, bu
atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde
değerlendirileceği,.......................................................................................................... 228
V.2.12. Proje ünitelerinin işletilmesi sırasında oluşacak gürültünün kaynakları ve kontrolü
için alınacak önlemler, ...................................................................................................229
V.2.13. Orman alanlarına olabilecek etki ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması, ................................................................................................................ 229
V.2.14. Tarım alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması, ................................................................................................................ 230
V.2.15. Mera alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması, ................................................................................................................ 231
V.2.16. Karasal ve sucul flora/fauna üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler, .............. 231
V.2.17. Diğer özellikler. ..................................................................................................231
V.3. PROJENİN SOSYO-EKONOMİK ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ .............................. 231
V.3.1. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları,
nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri ve
bu hizmetlerden yararlanılma durumlarında değişiklikler vb. .......................................... 231
V.3.2. Çevresel fayda-maliyet analizi. ............................................................................ 232
V.3.3. Projenin gerçekleşmesine bağlı olarak sosyal etkilerin değerlendirilmesi. ............ 233
BÖLÜM VI: İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN
ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
234
VI.1.1. Arazi ıslahı ve reklamasyon çalışmaları, ............................................................. 234
VI.1.2. Mevcut su kaynaklarına etkiler, ........................................................................... 235
BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ ..................................................................... 237
(BU
BÖLÜMDE
YER
SEÇİMİ,
TEKNOLOJİ,
ALINACAK
ÖNLEMLER,
ALTERNATİFLERİN
KARŞILAŞTIRILMASI
VE
TERCİH
SIRALAMASI
BELİRTİLECEKTİR.) ......................................................................................................... 237
BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI .................................................................................... 239
VIII.1. FAALİYETİN İNŞAATI İÇİN ÖNERİLEN İZLEME PROGRAMI, FAALİYETİN İŞLETMESİ VE İŞLETME
SONRASI İÇİN ÖNERİLEN İZLEME PROGRAMI VE ACİL MÜDAHALE PLANI,................................. 239
VIII.1.1. İzleme ............................................................................................................... 239
VIII.1.2. Acil Müdahale Planı .......................................................................................... 244
VIII.2. ÇED OLUMLU BELGESİNİN VERİLMESİ DURUMUNDA, YETERLİK TEBLİĞİ’NDE “YETERLİK
BELGESİ ALAN KURUM/KURULUŞLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ” BAŞLIĞININ İKİNCİ PARAGRAFINDA YER
ALAN HUSUSLARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ İLE İLGİLİ PROGRAM. ............................................ 250
BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI ......................................................................................... 251
(PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL YÖRE HALKININ NASIL VE HANGİ
YÖNTEMLERLE BİLGİLENDİRİLDİĞİ, PROJE İLE İLGİLİ HALKIN GÖRÜŞLERİNİN VE
KONU İLE İLGİLİ AÇIKLAMALARIN ÇED RAPORUNA YANSITILMASI) ....................... 251
BÖLÜM X: YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK
OLMAYAN BİR ÖZETİ ...................................................................................................... 252
(PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMALARINDA YAPILMASI PLANLANAN TÜM
ÇALIŞMALARIN VE ÇEVRESEL ETKİLER İÇİN ALINMASI ÖNGÖRÜLEN TÜM
v
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
ÖNLEMLERİN, MÜMKÜN OLDUĞUNCA BASİT, TEKNİK YERİM İÇERMEYECEK
ŞEKİLDE VE HALKIN ANLAYABİLECEĞİ SADELİKTE ANLATILMASI) ........................ 252
TABLOLAR DİZİNİ
Tablo I.1 Proje Karakteristikleri .......................................................................................................2
Tablo I.2 Yukarı Afrin Barajı İşletme Çalışması Özeti (0,6m³/s) .......................................................4
Tablo II.1: Proje Alanları ve Yerleşim Yerlerine Mesafesini Gösterir Tablo ......................................7
Tablo II.2: Proje Kapsamında Ünitelerin Koordinatları .....................................................................9
Tablo II.3: Tesiste Her Bir Ünitenin Kapladığı Alan ....................................................................... 14
Tablo III.1: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi Maliyetleri Hesabı ....................................................................... 17
Tablo III.2: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi, Yatırım Maliyetleri ve Döviz İhtiyacı Tablosu .............................. 18
Tablo III.3: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi Gider Projeksiyonu ..................................................................... 19
Tablo III.4: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi Gelir Projeksiyonu ...................................................................... 20
Tablo III.5: Tesis Bedeli Kamulaştırma Yatırım Bedeli................................................................... 21
Tablo III.6: İç Karlılık ve Nakit Akımı Tablosu ................................................................................ 23
Tablo III.7: Proje Zamanlama Tablosu .......................................................................................... 24
Tablo III.8. Kilis Şehri Nüfus ve Su İhtiyaç Projeksiyonu................................................................ 25
Tablo III.9: Yukarı Afrin Barajı Rezervuar Alanı ve Kanal Güzergahında Bulunan Taşınmazlar ..... 27
Tablo IV.1: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Basınç Değerleri Tablosu.. 29
Tablo IV.2: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sıcaklık Değerleri Tablosu 30
Tablo IV.3: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yağış Değerleri Tablosu ... 31
Tablo IV.8: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı
Tablosu ............................................................................................................................... 35
Tablo IV.6: Gaziantep Meteoroloji İstasyonunda 1970 – 2011 Yılları Arasında Gözlemlenen ........ 35
Buharlaşma Değerleri Tablosu ..................................................................................................... 35
Tablo IV.9: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Rüzgarın
Esme Sayıları Tablosu ......................................................................................................... 36
Tablo IV.10: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Mevsimlere Göre Rüzgarın
Esme Sayıları Dağılım Tablosu ............................................................................................ 37
Tablo IV.10: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yıllık Yönlere Göre Esme Hızları Tablosu (m/sec) .. 40
Tablo IV.14: Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç(hPa) Değerleri Tablosu......................... 43
Tablo IV.15: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sıcaklık Değerleri Tablosu........ 44
Tablo IV.16: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yağış Değerleri Tablosu ........... 45
Tablo IV.17:. Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Nispi Nem Değerleri Tablosu ... 46
Tablo IV.19: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sisli, Kar Yağışlı, Kar Örtülü
Günler Sayısı ve Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu ............................................................... 47
Tablo IV.20: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler
Sayısı Tablosu ..................................................................................................................... 47
Tablo IV.8: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu 48
Tablo IV.18: Kilis Meteoroloji İstasyonunda 1970 – 2011 Yılları Arasında Gözlemlenen ................ 49
Buharlaşma Değerleri Tablosu ..................................................................................................... 49
Tablo IV.21: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Rüzgarın Esme
Sayıları Tablosu................................................................................................................... 50
Tablo IV.22: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Mevsimlere Göre Rüzgarın Esme
Sayıları Dağılım Tablosu ...................................................................................................... 50
Tablo IV.23: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Aylık ve Yıllık Esme
Hızları Tablosu (m/sec) ........................................................................................................ 53
Tablo IV.23: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları ArasıAylara Göre Ortmala Fırtınalı
Günler Sayısı ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ...................................................... 54
Tablo IV.24: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Rüzgar Hızları .......................... 55
Tablo IV.26:: Baraj Yeri ve Göl Alanı Çevresinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti ....................... 64
Tablo IV.27:. Sismik tehlike analizi sonucunda bulunan sonuçlar .................................................. 66
Tablo IV.28: İşletme Tasarımı (OBE) ve Kritik yapıların Tasarımı (MCE) Esas alınarak hazırlanan67
spektral ivme değerleri ................................................................................................................. 67
Tablo IV.29: Yukarı Afrin Barajı Araştırma Kuyuları Rasat Tablosu ............................................... 69
vi
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.30: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Aylık Ortalama Debileri (m³/s) ............................ 71
Tablo IV.31: Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Maksimum Akımları (m3/s).......................................... 73
Tablo IV.32: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Maksimum Akımları Ekstrem Dağılım Hesabı ..... 74
Tablo IV.33: Gaziantep İli Arazi Kullanımı .................................................................................... 77
TabloIV.34: Kilis İli Arazi Kullanımı .............................................................................................. 77
Tablo IV.35: Gaziantep İli Bazında Mera, Çayır ve Tarım Arazisi Dağılımı .................................... 79
Tablo IV.36: Kilis İli Bazında Mera, Çayır ve Tarım Arazisi Dağılımı .............................................. 80
Tablo IV.37: Gaziantep İl’inde Arazilerin Tarımsal Yapı İtibariyle Dağılımı .................................... 80
Tablo IV.38: Gaziantep İl’inde Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu...................................... 81
Tablo IV.39: Ürün Desenleri ve Üretim Miktarları ......................................................................... 81
Tablo IV.40: Meyve Üretimi ......................................................................................................... 81
Tablo IV.41: Kilis İl’inde Arazilerin Tarımsal Yapı İtibariyle Dağılımı .............................................. 83
Tablo IV.42: Kilis İl’inde Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu ............................................... 83
Tablo IV.43: Kilis İl’inde Önemli Ürünlerin Alan ve Üretim Miktarları .............................................. 83
Tablo IV.45: Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006). ........................................................................................................... 96
Tablo IV.46 : Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006). ........................................................................................................... 96
Tablo IV.47: Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006). ........................................................................................................... 97
Tablo IV.48: Gaziantep İli Merkez ve İlçedeki Büyükbaş, Küçükbaş ve Kanatlı Hayvan Sayısı .... 101
Tablo IV.49:. Kilis İli 2010 Yılı Hayvan Sayıları ........................................................................... 102
Tablo IV.50:. İçme ve kullanma sularından alınan numunelerin analiz sonuçları.......................... 104
Tablo IV.51: Kilis ili Su Kalitesi Gözlem Sonuçları ....................................................................... 105
Tablo IV.52: Gaziantep İlinin Ekonomik Yapısı Oluşturan Faaliyet Kolları ve Türkiye İle
Karşılaştırılması ................................................................................................................. 107
Tablo IV.53: Gaziantep İli İmalat Sektörü İşyeri Sayıları .............................................................. 107
Tablo IV.54: Gaziantep’in Toplam Türkiye Kapasitesindeki Payı ................................................. 108
Tablo IV.55: Gaziantep İlinin Sektörlere Göre İstihdam ve Firma Dağılımları............................... 108
Tablo IV.56: Gaziantep İli’ne ait 2011 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları.............................................. 110
Tablo IV.57 Şahinbey İlçesi’ne Bağlı Kasaba ve Köylerin Nüfus Sayım Sonuçları ....................... 110
Tablo IV.58: Akbayır Köyü Yıllara Göre Nüfus Değerleri ............................................................. 111
Tablo IV.59: Gaziantep İline Ait Net Göç Verileri ......................................................................... 111
Tablo IV.60:Kilis İli’ne ait 2011 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları ........................................................ 111
Tablo IV.61: Musabeyli İlçesi’ne Bağlı Kasaba ve Köylerin 2011 yılı Nüfus Sayım Sonuçları ....... 112
Tablo IV.62: Bozkaya Köyü Yıllara Göre Nüfus Değerleri............................................................ 113
Tablo IV.63: Gaziantep İlinde Kayıtlı Olan İşsizlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı ..................... 115
Tablo IV.64: Gaziantep İlinde Kayıtlı Olan İşsizlerin Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı ........... 115
Tablo IV.65: Gaziantep Üniversitesi Okul ve Öğrenci Durumunu................................................. 116
Tablo IV.66: Gaziantep İlinde Bulunan Organize Sanayi Bölgeleri .............................................. 119
Tablo V.1: Proje İnşaat Aşamasında Öngörülen Hafriyat Miktarları ............................................. 122
Tablo V.1: Proje İnşaat Aşamasında Öngörülen Hafriyat Miktarları ve Bertaraf Yönetmleri.......... 124
Tablo V.2: Noktasal taşkın frekans analizi ile hesaplanmış olan proje taşkın debileri ................... 126
Tablo V.3: Noktasal taşkın frekans analizi ile hesaplanmış olan proje taşkın debileri ................... 135
Tablo V.4: Afrin Barajı Gövde Dolgu Hacmi için İhtiyaç Duyulan Malzeme Miktarları ................... 135
Tablo V.4: Kaya 2 Ocağı Koordinatları........................................................................................ 136
Tablo V.5: K-2 Kaya Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları.................... 136
Tablo V.6: K-2 Kaya Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları ................ 137
Tablo V.7: Sondaj Özet Tablosu ................................................................................................. 137
Tablo V.8: K-2 Kaya Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
.......................................................................................................................................... 137
Tablo V.5: R Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları .................................................................... 139
Tablo V.9: R-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları ................. 140
Tablo V.10: R-Geçirimli Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları............ 141
Tablo V.11: R Geçirimli Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
.......................................................................................................................................... 141
Tablo V.6: C Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları .................................................................... 143
Tablo V.12: C-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları (1/2)....... 145
Tablo V.13: C-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları (2/2)....... 145
Tablo V.14: C-Geçirimli Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları............ 146
vii
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.15: C Geçirimli Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
.......................................................................................................................................... 146
Tablo V.7: L Geçirimsiz Malzeme Alanı Koordinatları.................................................................. 148
Tablo V.16: L-Geçirimsiz Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları ............. 149
Tablo V.17: L-Geçirimsiz Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları ......... 149
Tablo V.18: L Geçirimsiz Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama
Değerleri............................................................................................................................ 149
Tablo V.19: Patlatma Paterni...................................................................................................... 153
Tablo V.20: Kullanılacak Makine ve Ekipman Listesi................................................................... 155
Tablo V.21:Beton Santrali Ekipmanlar ........................................................................................ 155
Tablo V.22: Beton Santrali Koordinatları ..................................................................................... 156
Tablo V.23: Beton Santrali Koordinatları ..................................................................................... 157
Tablo V.23: Kaya-2 Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri
.......................................................................................................................................... 158
Tablo V.24: L Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri ...... 161
Tablo V.25: C Geçirimli Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel
Debileri .............................................................................................................................. 162
Tablo V.26: R Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri...... 163
Tablo V.28: SKHKKY, Ek-12 Tablo 12.6- Toz Emisyonu Kütlesel Debi ....................................... 165
Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri .................................................................... 165
Tablo V.29: Yukarı Afrin Barajı Rezervuar Alanı ve Kanal Güzergahında Bulunan Taşınmazlar .. 179
Tablo V.30: Motorinin Özellikleri ................................................................................................. 180
Tablo V.31 : Diesel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri(gr/lt).................................. 180
Tablo V.32: Tesiste Kullanılacak İş Makinelerinin Kullanım Süreleri ............................................ 181
Tablo V.33 : İş Makinelerinden Kaynaklanacak Kirletici Değerleri ............................................... 181
Tablo V.34: İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları .................................... 187
Tablo V.35: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri .................................................. 188
Tablo V.36: Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü
Seviyeleri........................................................................................................................... 188
Tablo V.37: Proje Alanında Kullanılacak Makine – Ekipmanların Motor Güçleri ........................... 189
Tablo V.38: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri ....................... 190
Tablo V.39: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 191
Tablo V.41: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri................................................................ 192
Tablo V.42: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri ....................... 193
Tablo V.43: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 194
Tablo V.44: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 194
Tablo V.45: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri................................................................ 195
Tablo V.46: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri ....................... 196
Tablo V.47: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 197
Tablo V.48: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 197
Tablo V.49: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri................................................................ 199
Tablo V.50: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri ....................... 200
Tablo V.51: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 201
Tablo V.52: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
.......................................................................................................................................... 201
Tablo V.53: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Aylık Ortalama Debileri (m³/s) ............................ 220
Tablo V.54: Su Kalitesi Gözlem Sonuçları .................................................................................. 223
Tablo VIII.1: Proje İzleme Programı ............................................................................................ 239
ŞEKİLLER DİZİNİ
Şekil II.1: Google Earth Görüntüsü .................................................................................................6
Şekil II.2.Çevirme Seddesi ve Derivasyon Tüneline ait Google Earth Görüntüsü .............................7
Şekil II.2: Bölgeye Ait Ulaşım Yolları Haritası ..................................................................................7
Şekil II.3: Trafik Hacim Haritası ......................................................................................................8
viii
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil III.1 Kilis Şehri Nüfus ve Su ihtiyaç Projeksiyonu (Minimum Şartlarda) ................................. 25
Şekil IV.1. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Basınç Grafiği .................... 30
Şekil IV.2. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Grafiği .................. 31
Şekil IV.3. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarı Değişim Grafiği
............................................................................................................................................ 32
Şekil IV.4. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem Grafiği
............................................................................................................................................ 33
Şekil IV.6: Gaziantep İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği-1................................................................ 34
Şekil IV.7: Gaziantep İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği-2................................................................ 34
Şekil IV.8: 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı
Grafiği ................................................................................................................................. 35
Şekil IV.5. 1970 – 2011 Yılları Arasında Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Buharlaşması Grafiği ... 36
Şekil IV.9: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı ............................................................ 37
Şekil IV.13: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramı .................................................. 37
Şekil IV.14: Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları ...................................................... 39
Şekil IV.16: 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgâr Hızı
Grafiği ................................................................................................................................. 42
Şekil IV.18: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Grafiği ............ 43
Şekil IV.19: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Grafiği .......................... 44
Şekil IV.20: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarı Değişim Grafiği .... 45
Şekil IV.21: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem .................. 46
Şekil IV.23: Kilis İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği – 1..................................................................... 47
Şekil IV.24: Kilis İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği – 2..................................................................... 48
Şekil IV.25: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği . 48
Şekil IV.22: 1970 – 2011 Yılları Arasında Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey
Buharlaşması Grafiği ........................................................................................................... 49
Şekil IV.26: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (1970 – 2011) ................................... 50
Şekil IV.27: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları .............................................. 51
Şekil IV.28: Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları ...................................................... 52
Şekil IV.29: Yönlere Göre Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı ............................................. 53
Şekil IV.32: Gaziantep İli Tarım Alanlarının Dağılımı (Gaziantep Tarım İl Müdürlüğü, 2010) .......... 79
Şekil IV.33: Kilis İli Tarım Alanlarının Dağılımı (Kilis Tarım İl Müdürlüğü, 2010) ............................. 80
Şekil IV.34: Tesis Alanının Karatepe Aslantaş Milli Parkı’na Olan Mesafesini Gösterir Harita ........ 86
Şekil IV.35: Tesis Alanının Tekköz – Kengerlidüz TKA’na Olan Mesafesini Gösterir Harita ........... 87
Şekil IV.36: Tesis Alanının Gaziantep Tahtaköprü Baraj Gölü YHGS’na Olan Mesafesini Gösterir
Harita .................................................................................................................................. 87
Şekil IV.37: Tesis Alanının Karkamış Taşkın Ovası’na Olan Mesafesini Gösterir Harita ................ 90
Şekil IV.38: Kilis İli Madenlerini Gösterir Harita ............................................................................. 98
Şekil IV.39: Gaziantep İli Madenlerini Gösterir Harita .................................................................. 100
Şekil V.1: Proje Alanı Havza Haritası Görünümü ........................................................................ 126
Şekil 1.12 metre yüksekliğindeki bir deliğin anfo ve jelatinit dinamit ihtiyacı ................................. 130
Şekil V.2. Delik Kesiti ................................................................................................................. 132
Şekil V.3. Taş Fırlama Mesafesini gösterir harita ........................................................................ 133
Şekil V.3. Kaya II Ocağı İş Akım Şeması .................................................................................... 138
Şekil V.4: R Geçirimli Malzeme Ocağı İş Akım Şeması ............................................................... 142
Şekil V.5: C Geçirimli Malzeme Ocağı İş Akım Şeması ............................................................... 147
Şekil V.6: Faaliyete Ait Genel İş Akım Şeması ve Oluşabilecek Kirletici Türleri ........................... 150
Şekil V.8:.Hazır Beton Tesisi İş Akım Şeması ............................................................................. 156
Şekil V.9: Sağ Yaka Sondajları Derinlik-Lugeon Grafiği .............................................................. 177
Şekil V.10: Sol Yaka Sondajları Derinlik-Lugeon Grafiği.............................................................. 178
Şekil V.11: Kullanılması Planlanan Araçların Örnek Resimleri .................................................... 181
Şekil V.12: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri ......................................................................... 192
Şekil V.13: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri ......................................................................... 195
Şekil V.14: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri ......................................................................... 198
Şekil V.15: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri ......................................................................... 201
Şekil V.16: Baraj Yerinde Karaafrin deresinin görünümü ........................................................... 218
Şekil V.17: Orman İşletme Müdürlükleri İtibariyle Yangın Risk Haritası ....................................... 230
Şekil VIII.1: Acil Eylem Planı ...................................................................................................... 244
Şekil VIII.1: Acil Durumda Hareket Tarzı Akış Diyagramı ............................................................ 249
ix
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
BÖLÜM I: PROJENİN TANIMI ve AMACI
(Proje konusu faaliyetin tanımı, projede kullanılacak tesislere ait karakteristik
verileri gösteren tablo, ömrü, hizmet alanları ve bu alan içerisinde ekonomik ve
sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri)
Tanımı
Proje konusu faaliyet Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km
kuzeybatısında, Karaafrin Deresi üzerinde Kilis İli’ne içme ve kullanma suyu temin etmek
amacıyla DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından kurulacak olan Yukarı Afrin Barajı,
Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi Projesi’dir. Proje alanı
Gaziantep ve Kilis İllerinin sınırında yer almakta olup, baraj göl alanının bir kısmı, C
geçirimli malzeme ocağı ve Kaya II malzeme ocağı Kilis İl sınırlarında; baraj göl alanının
büyük kısmı, L geçirimsiz alanı, R geçirimli alanı, yıkama eleme tesisi, depo alanları,
beton santrali, sosyal tesisler Gaziantep İl sınırları içinde yer almaktadır.
Yukarı Afrin Baraj ünitesi, Gaziantep İli sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje
sahası Asi havzasında olup Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km
kuzeybatısında, Karaafrin Deresi üzerinde inşa edilecektir. Karaafrin Deresi’nin yaklaşık
4,5 km mansabına Bozafrin Deresi mansaplanarak Afrin Çayı meydana gelmektedir.
Ayrıca daha önce planlama aşaması olarak çalışılan Afrin Baraj yerinin de 12 km kadar
membasında yer almaktadır. Proje sahası; Kilis il merkezine yaklaşık 35 km (kuş uçuşu)
mesafede bulunmaktadır. Yukarı Afrin Barajı Projesi ile Kilis İli’nin içme suyu ihtiyacı
karşılanacaktır.
Kat’i projesi tamamlanma aşamasında olan projede, Yukarı Afrin Barajı
rezervuarından alınacak olan su 655 m kotundan 750 m kotuna basılarak, 40 km
uzunluğunda, 800 mm çapında 0,6 m³/s debili, çelik boru isale hattı ile cazibeli olarak Kilis
İli’ne içme suyu getirilmesi hedeflenmektedir.
Söz konusu faaliyete dair 2011 yılının Ocak ayında DSİ 20. Bölge Müdürlüğü
Planlama Şube Müdürlüğü tarafından Kilis İli İçme Suyu Temini hakkında “Planlama
Raporu” hazırlanmış ve bu raporun hazırlanmasında Planlama Raporundan
yararlanılmıştır. Yukarı Afrin barajının işletmeye geçmesiyle beraber Kilis İli’ne yılda 18,92
hm3 (18.920.000 m3) içme suyu temin edilecektir. Proje sahası; Kilis il merkezine kuş
uçuşu yaklaşık 35 km mesafede bulunmaktadır. Yukarı Afrin Baraj ünitesi Gaziantep İli
sınırları içerisinde yer almaktadır. Yukarı Afrin Barajı Projesi ile Kilis İli’nin içme ve
kullanma suyu ihtiyacı karşılanacaktır. Barajın normal su seviyesindeki göl hacmi 38,88
hm3 (38.880.000 m3) olacaktır. Buna istinaden, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik:19.12.2009 tarihli ve 27437 sayılı
R.G.), Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’ne göre ÇED sürecine başlanmıştır.
Buna istinaden, 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.06.2011 tarih
ve 27980 sayılı R.G.)’nin Ek-III “Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatı” dikkate
alınarak ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır.
Proje ile ilgili 15.05.2013 tarihinde 1. İnceleme veDeğerlendirme Komisyonu
Toplantısı yapılmıştır. Söz konusu proje alanının Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nde kayıtlı
ruhsatlarla çakışması sebebiyle Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınacak görüş
sebebiyle 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.06.2011 tarih ve 27980 sayılı
R.G.)’nin 12.maddesi gereğince İnceleme ve Değerlendirme süreci durdurulmuştur. Bu
kapsamda, Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 27.11.2013 tarih ve 656776 sayılı yazısı ile
söz konusu projenin yapılmasında herhangi bir sakıncanın bulunmadığı belirtilmiş olup,
1
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
buna istinaden ÇED süreci tekrar başlamıştır (Bkz. Ek-15). Bu kapsamda Maden İşleri
Genel Müdürlüğü’nün 27.11.2013 tarih ve 7441 sayılı olur’unda belirtilen hususlara ve söz
konusu Olur’a istinaden 27.11.2013 tarih ve 6499 sayılı Migem yazısı’nde belirtilen
hususlara eksiksiz riayet edilecektir.
Proje alanı içerisinde L Geçirimsiz Malzeme Alanı, R Geçirimli Malzeme Alanı, C
Geçirimli Malzeme Alanı, Kaya II Malzeme Alanı, Depo Alanı yer almaktadır. Baraj
yapımında ihtiyaç duyulacak yapı malzemeleri bu alanlardan temin edilecektir. Depo
alanında malzeme fazlası depolanacaktır.
DSİ tarafından Yukarı Afrin Barajının işletme çalışmaları yapılmış olup, işletme
çalışmaları sonucunda Planlama Raporu’nun hedefi gereği Kilis İli’nin içme kullanma ve
endüstri suyu ihtiyacını 2060 yılına kadar karşılayacak olan 18,92 hm³/yıl (0,6 m³/sn)
kapasite en uygun alternatif olarak seçilmiştir.
Proje kapsamında Yukarı Afrin Barajı rezervuarından alınacak olan su 655 m
kotundan 750 m kotuna basılarak, 40 km uzunluğunda, 800 mm çapında 0,6 m³/s debili,
çelik boru isale hattı ile cazibeli olarak Kilis İli’ne içme suyu getirilmesi hedeflenmektedir.
Bu kapsamda yapılması hedeflenen tesisler kil çekirdekli kum-çakıl dolgu baraj, dolu
savak yapısı, derivasyon-dipsavak, pompa istasyonu ve içme suyu isale hattıdır.
Projenin göl alanı içerisinde yer alan IV. Grup maden işletme ruhsat sahası ile ilgili
olarak Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün 27.11.2013 tarih ve 656776 sayılı yazısında
uygun görülen çevirme seddi, çevirme seddine ait derivasyon tüneli, madencilik
faaliyetinden gelen suların göl alanına karışmaması için bent ve gelen suları mansaba
iletecek olan iletim borusu (4.030 m uzunluğunda, PE100 boru) proje kapsamına
eklenmiştir.
Proje kapsamında yer alan üniteler baraj haznesi, baraj gövdesi, dolu savak,
derivasyon tüneli, dip savak, pompa istasyonu, isale hattı, MİGEM görüşüne (Ek-15)
istinaden projelendirilen ve Dostallı Deresi’nden gelecek olan suyun mümkün olduğuca
ruhsat alanına karışması engelleyemek amacı ile çevirme seddesi, çevirme seddesi ile
alınan suların iletimi için 2.480 m uzunluğunda 3 m çapında tünel, baraj rezervuarında
bulunan su ile ruhsat alanından gelecek suyun karışmaması için yapılacak bent olarak
belirlenmiş olup, karakteristikleri Tablo I.1’de verilmiştir.
Tablo I.1 Proje Karakteristikleri
BARAJ HAZNESİ
Baraj Yerinde Talveg Kotu
Baraj Yeri Yağış Alanı
Minimum Su Seviyesi
Normal Su Seviyesi
Maksimum su Seviyesi
Minimum Su Seviyesinde Hazne Hacmi
Normal Su Seviyesinde Hazne Hacmi
Maksimum Su Seviyesinde Hazne Hacmi
Minimum Su Seviyesinde Göl Alanı
Normal Su Seviyesinde Göl Alanı
Aktif Göl Hacmi
629,0 m
232,5 km2
653,0 m
681,75 m
684,74 m
3
5,29 hm
35,01 hm3
43,37 hm3
2
0,54 km
2,08 km2
3
38,88 hm (Göl Hacmi) (Depolama Hacmi)
BARAJ GÖVDESİ
Amacı
Gövde Tipi
Talveg Kotu (m)
Kret Kotu (m)
Kret Genişliği (m)
Kret Uzunluğu (m)
Talvegten Yüksekliği (m)
Temelden Yüksekliği (m)
İçmesuyu
Kil Çekirdekli Kum-Çakıl Dolgu
629,0 m
686,5 m
10 m
710,45 m
57,0 m
59,0 m
2
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Memba Şevi
Mansap Şevi
3
Gövde Dolgu Hacmi (m )
1,0(düşey) : 2,8(yatay)
1,0(düşey) : 2,5(yatay)
3
2.699.399 m
DOLU SAVAK
Yeri
Tipi
Eşik Genişliği
Giriş Debisi (Olası En Büyük Taşkın)
Çıkış Debisi
Yaklaşım Kanalı Kotu
Eşik Kret Kotu
Eşik Yüksekliği
Maksimum Su Seviyesi
Düşü Kanalı Genişliği
Düşü Kanalı Tipi
Enerji Kırıcı Havuz Tipi
Enerji Kırıcı Havuz Genişliği
Enerji Kırıcı Havuz Uzunluğu
Enerji Kırıcı Havuz Duvar Yüksekliği
Sol sahil
Serbest, karşıdan alışlı
60,0 m
3
601,20 m /s
3
595,63 m /s
680,25
681,75 m
1,5 m
684,74 m
56,0~45,0 m
Dikdörtgen Kesit
Tip III Havuzu
45,0 m
32,5 m
9,0 m
DERİVASYON TÜNELİ
Derivasyon Tüneli Tipi
Derivasyon Tüneli Debisi (Q25)
Derivasyon Tüneli Boyutu
Derivasyon Tüneli Uzunluğu
Derivasyon Tüneli Giriş Kotu
Derivasyon Tüneli Çıkış Kotu
Derivasyon Tüneli Taban Eğimi
Memba Batardosu Kret Kotu
Memba Batardosu Kret Genişliği
Dairesel Kesit, Beton Kaplamalı
3
111,70 m /s
3,0 m
430,92 m
633,0 m
626,5 m
0,0151
648,5 m
8,0
DİP SAVAK (SU ALMA)KONDÜVİSİ
Dipsavak Su Alma Yapısı Tipi
Dipsavak Tipi
Dipsavak Uzunluğu
Dipsavak Çapı
Dipsavak Tehlike Vanası Tipi ve Çapı
Dİpsavak Ayar Vanası
İçmesuyu Debisi
Yamaca Yaslamalı
Çelik Boru
251,8 m
1,0 m
Kelebek, 1200 mm
Sürgülü Vana
0,6 m3/s
POMPA İSTASYONU
Su Alma Yeri
Su Alma Tipi
Su Alma Kotu
Su Basma Kotu
Hst
Hm
Kurulu Güç
Yıllık Enerji Tüketimi
Proje Debisi
Yukarı Afrin Barajı Rezervuarı Sol Sahil
Eğik Düzlemli Farklı Seviyeli (655-665-675)
655 m
750 m
95 m
96 m
750 kW
6,6 GWh
0,6 m3/s
İSALE HATTI
Su Alma Yeri
Proje Debisi
İsale Hattı Tipi
İsale Hattı Çapı
İsale Hattı Boyu
Arıtma Tesisi
ÇEVİRME SEDDESİ
Yeri
Talveg Kotu
Kret Kotu
Yükseklik (Talvegten)
Aks Uzunluğu
Tipi
Yukarı Afrin Pompa İstasyonu
0,6 m³/s
Çelik Boru
0,900 m
40.000 m
Seve Barajı Mevcut Arıtma Tesisi
Dostallı Deresi
696 m
714 m
18 m
190 m
Silindirle Sıkıştırılmış Beton
3
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
ÇEVİRME SEDDESİ DERİVASYON TÜNELİ
Yeri
Uzunluğu
Çapı
BENT
Sol sahil Dostallı Deresi
2.480 m
3m
Yeri
Talveg Kotu
Kret Kotu
Yükseklik (Talvegten)
Aks Uzunluğu
Tipi
Dostallı Deresi
662 m
686,5 m
24,5 m
190 m
Kil Çekirdekli Homojen Dolgu
2010 yılı Temmuz ayı itibariyle ilk aşamada 1999 yılında yapılan planlama
çalışmalarında olduğu gibi ilk aşamada Afrin Çayı 19-06 AGİ ‘nin gözlenmiş akımları 2008
yılına göre güncellenerek Yukarı Afrin Barajı su temin havza oranı esasına göre
oluşturulmuştur. Güncellenen su temini çalışmalarına göre Yukarı Afrin Barajı’nın işletme
çalışmaları yapılmış olup işletme çalışmaları sonucunda planlama raporunun hedefi
gereği Kilis İli’nin içme kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını 2060 yılına kadar karşılayacak
olan 18.9 hm³ yıl (0.6 m³/sn) kapasite en uygun alternatif olarak seçilmiştir yapılan işletme
çalışması sonuçları bölüm ekinde verilmektedir.
Tablo I.2 Yukarı Afrin Barajı İşletme Çalışması Özeti (0,6m³/s)
3
Yıllık Sulama Diversiyonu
0,00
m /ha/yıl
Yıllık Ortalama Akım
37,26
hm 3/yıl
İçme Kullanma Suyu
18,92
hm 3/yıl
Sulamaya Verilen Su
0,00
hm 3/yıl
Yüzde Regülasyon
50,78
%
Talvegten NSS’ne Olan Yükseklik
52,75
m
Normal Hacim
38,88
hm 3
Normal Hacim Kotu
681,75
m
Minimum Hacim
5,40
hm 3
Minimum Hacim Kotu
655,00
m
Net Sulama Alanı
0,00
ha
Brüt Sulama Alanı
0,00
ha
İşletme Periyodu
1969
2003
Yıl Sayısı
40
yıl
Ömrü
Yukarı Afrin Projesi’nin inşaat süresi 4 yıl olarak kabul edilmiş olup projenin
işletmeye açılması ile Kilis İli’nin içme suyu temini Yukarı Afrin Barajı, Seve Barajı,
Yeniyapan ve Narlıca Kaynakları ile balanslı olarak 2060 yılına kadar ilin içme suyu
ihtiyacı karşılanacaktır.
Yukarı Afrin projesinde önerilen tesislerle Kilis İli’ne yılda 18,92 hm³ yıl içme suyu
temin edilecektir. Kilis İli’ndeki mevcut kaynaklar ile birlikte 3,5 + 3,23 = 6,73 hm³/yıl su ilin
2010 yılı ihtiyacını karşılayamamaktadır. Ayrıca şehir şebekesindeki norm dışı kayıpların
söz konusu olması sebebiyle Yukarı Afrin Barajı’nın kısa dönemde işletmeye alınmasında
zorunluluk görülmektedir. Seve Barajı’ndan verilecek miktar ve Yukarı Afrin Barajı’nın
depolama sistemi yapılmadan acil dönemde 40 km’lik Yukarı Afrin isale sistemi yapılarak
yukarıda belirtilen içme suyu kaynakları ile birlikte balanslı olarak işletilecek, 2. aşamada
Yukarı Afrin Barajı yapılarak proje gelişimini tamamlayacaktır.
Minimum şartlarda; Yukarı Afrin Barajı’ndan verilecek olan 18,92 hm³/yıl kapasite
ile birlikte mevcut kaynaklardan gelecek olan 3,23 hm³/yıl kapasite ve Seve Barajı’ndan
verilecek olan 3,5 hm³/yıl kapasite sonucunda toplam 3,23 + 3,5 + 18,9 = 25,63 hm³/yıl ilin
2060 yılı içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır. Sonuç olarak Yukarı Afrin Barajı’nın
devreye alınması ile kaynaklar ve Seve Barajı birlikte değerlendirildiğinde şehir
4
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
şebekesindeki kayıpların (%20) minimize edileceği dikkate alınarak ilin 2060 yılı ihtiyacı
karşılanacaktır.
BÖLÜM II- PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1. Projenin yeri (Gölet hacmi, beton santrali ve kırma-eleme tesisi dahil) (İlgili
Valilik veya Belediye tarafından doğruluğu onanmış olan projenin yerinin, lejant ve
plan notlarının da yer aldığı onanlı Çevre Düzeni Planı ve İmar Planları üzerinde, bu
planlar yoksa mevcut arazi kullanım haritası üzerinde gösterimi),
Kilis İli, 36°,45´ ve 37°,45´ enlemleri ile 37°,00´ ve 36°,45´ boylamları arasındadır.
Kilis, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde yer almaktadır. 1995 yılında il statüsüne kavuşan
Kilis’in batısı Antakya, kuzeybatıdan kuzeydoğuya kadar olan kısmı Gaziantep illeri ile
güneydoğu ve güney kısmı Türkiye-Suriye sınırı ile çevrilidir. Gaziantep'e 58 km uzaklıkta
olan Kilis Suriye sınırına ise 10 km uzaklıktadır. Kilis'ten geçen karayolu Türkiye
sınırlarının ötesinde Azez’den geçtikten sonra Suriye'nin Halep şehrine ulaşır.
Gaziantep İli, Akdeniz Bölgesi ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin birleşme
noktasında yer almakta olup, 36° 28' ve 38° 01' doğu boylamları ile 36° 38' ve 37° 32'
kuzey enlemleri arasında bulunmaktadır. İlin doğusunda Şanlıurfa, batısında Osmaniye ve
Hatay, kuzeyinde Kahramanmaraş, güneyinde Suriye, kuzeydoğusunda Adıyaman ve
güneybatısında Kilis illeri bulunmaktadır.
Proje konusu faaliyet, Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyü’nün 2 km
kuzeybatısında; 1/25.000 ölçekli N37c3-N38d4-O38a1 paftalarında yer alacak, Kilis İl’ine
içme suyu temin etmek maksadıyla gerçekleştirilmesi planlanan içme suyu barajı ve
malzeme ocaklarıdır. Proje alanının yer bulduru haritası Ek 1’de verilmiştir.
Proje alanında ulaşım karayolu ve buna bağlı civar köy ve ilçeleri birbirine
bağlayan köy yolları ile sağlanmaktadır. Köy ve mahalle yolları stabilize yoldur. Özellikle iş
makinelerinin çalışması maksadıyla mevcut yolların ıslahı ve yol bulunmayan kısımlarda
servis yolları yapılacaktır. Proje alanında bütün yerleşim yerlerine ulaşım her mevsim
yapılmaktadır. Herhangi bir ulaşım sorunu bulunmamaktadır. Her mevsim Kilis İli ile baraj
aks yeri arasında standarda uygun ulaşım yolu mevcuttur. Baraj aks yerinde, mevcut
ulaşım yolu bulunduğundan, Yukarı Afrin Barajı dolu savağı ekseni boyunca ulaşım
köprüsü yapılacaktır. Bununla beraber mevcut yolların ıslahı yapılacaktır.
5
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil II.1: Google Earth Görüntüsü
Derivasyon
Tüneli
6
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil II.2.Çevirme Seddesi ve Derivasyon Tüneline ait Google Earth Görüntüsü
Proje, N37c3-N38d4-O38a1 1/25.000 ölçekli paftalarında Tablo II.2’de verilen
koordinatlarda yer almaktadır. Faaliyet alanı Yer Bulduru Haritası Ek-1'de, 1/25.000 ölçekli
Genel Yerleşim Planı Topografik Haritası Ek-2'de verilmektedir. Şekil II.1’de Projenin
Google Earth Görüntüsü ve Şekil II.2’de Ulaşım Yolları görülmektedir.
Şekil II.2: Bölgeye Ait Ulaşım Yolları Haritası
Proje alanına en yakın yerleşim yerleri kuş uçuşu olarak, Yukarı Afrin baraj aksının
yaklaşık 500 m güneyinde Soğucak Mahallesi, Kaya ocağının 250m güneybatısında
Bozkaya Köyü, L Kil ocağının 100 m güneyinde Akbayır köyü, Depo alanının 150 m
doğusunda Akbayır köyü, Kaya Ocağının 750 m doğusunda Soğucak Köyü, C kum çakıl
ocağının 750 m batısında Aşağıkalecik Köyü, R kum çakıl ocağının 500 m güneyinde
soğucak Mahallesi yer almaktadır. Söz konusu mesafeler kuş uçuşu mesafeler olup,
bölgenin topografik yapısı dikkate alındığında söz konusu yerleşim yerlerine belirtilen kuş
uçuşu mesafelerden çok daha uzak olduğu anlaşılmaktadır. 1/25.000 ölçekli topografik
harita üzerinde yerleşim yerlerinin konumları görülmektedir. Ayrıca, proje alanı
çevresindeki yerleşim yerleri ve yerleşimlerin proje ünitelerine mesafeleri aşağıda tablo
halinde Tablo II.1’de verilmiştir.
Tablo II.1: Proje Alanları ve Yerleşim Yerlerine Mesafesini Gösterir Tablo
PROJE ALANI
C Geçirimli
Alanı
K2 Kaya Alanı
LOKASYON
C56
C52
C54
C70
C76
C102
KUŞ UÇUŞU MESAFE
(m)
628
2.084
1.353
569
563
1.199
250
Aşağıkalecik Köyü
Gökmusa köyü
Yeşiloba Köy
Koçcağız Köy
Dutluca köy
Kozlubağ Köy
Bozkaya Köyü
batı
doğu
güneydoğu
güneybatı
batı
batı
güneybatı
750
Soğucak Mahallesi
doğu
7
YERLEŞİM YERİ
YÖN
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
R Geçirimli
Alanı
L Geçirimsiz
Alanı
Aks Yeri
500
Soğucak Mahallesi
güney
100
Akbayır Köyü
güney
500
Soğucak Mahallesi
güney
Kaynak: 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita
Şekil II.3: Trafik Hacim Haritası
Projenin içerisinde bulunduğu alanda ‘N37-N38-O37-O38 1/100.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planları’’ Gaziantep İl Genel Meclisi’nin 03.11.2011 tarihli 99 sayılı kararı ile
onaylanmıştır. Söz konusu Çevre Düzeni Planları Ek-13’de sunulmuştur. Plan
hükümlerine göre, projenin faaliyete geçmesi planlanan alanda “Orman Alanı, Özel
Mahsul Alanları ve Makilik, Fundalık Alan” kapsamındadır. Söz konusu proje çevre düzeni
planında aşağıdaki hükümlere tabidir:
6.11 Bu plan ile belirlenen planlama alt bölgeleri içinde veya dışında, kamu
yararının gerektirdiği, güvenlik, sağlık, eğitim vb. sosyal donatı alanları, büyük kentsel
yeşil alanlar, kent ve bölge/havza bütününe yönelik her türlü atık bertaraf tesisleri ve
bunlarla bütünleşmiş geri kazanım tesisleri, arıtma tesisleri, sosyal ve teknik altyapı,
karayolu, demiryolu, havaalanı, baraj, yenilenebilir enerji üretimi ve enerji iletimine ilişkin
kullanımların alt ölçekli planları, bu planın koruma, gelişme ve planlama ilkeleri
doğrultusunda Gaziantep İl Özel İdaresi’nin, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin ve ilgili
kurum ve kuruluşların görüşleri dikkate alınarak, ilgili idaresinde hazırlanır. Onaylanan
planlar sayısal ortamda veri tabanına işlenmek üzere Gaziantep İl Özel İdaresi’de ve
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’ne gönderilir. Söz konusu tesisler/tesis alanları amacı
dışında kullanılamaz.
8
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Proje alanının N37-N38-O37-O38 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı paftaları
Ek-13’da verilmiştir.
II.2. Proje kapsamındaki (Gölet hacmi, beton santrali ve kırma-eleme tesisi dahil)
ünitelerin konumu, teknik altyapı üniteleri, idari ve sosyal üniteler, varsa diğer
üniteler, bunlar için belirlenen kapalı ve açık alan büyüklükleri, bu ünitelerin proje
alanı içindeki konumlarının vaziyet planı veya kroki üzerinde gösterimi, diğer
tekniklerle temsili resim veya maket benzeri gösterimler
Faaliyet alanına ait, baraj göl alanı, malzeme ocakları ve depo alanı koordinatları
Ekler’de verilmiştir.
Tablo II.2: Proje Kapsamında Ünitelerin Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : Baraj Aksı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
A1
322346.551:4098578.420
A1
37.01496718:37.00292031
A2
322355.775:4098585.541
A2
37.01504099:37.00302178
A3
322368.619:4098595.416
A3
37.01512449:37.00316345
322377.354:4098602.208
37.01518921:37.00326066
A4
A4
322389.229:4098611.379
37.01527252:37.00339111
A5
A5
322400.293:4098619.925
37.01535570:37.00351369
A6
A6
322412.815:4098629.597
37.01544816:37.00365176
A7
A7
322425.699:4098639.551
37.01554068:37.00379432
A8
A8
322469.166:4098673.120
37.01584620:37.00427524
A9
A9
322523.462:4098715.056
37.01623483:37.00487537
A10
A10
322582.052:4098757.270
37.01662428:37.00552382
A11
A11
322657.360:4098796.061
37.01698984:37.00636060
A12
A12
322838.885:4098833.994
37.01736643:37.00839074
A13
A13
322956.609:4098839.507
37.01744268:37.00971165
A14
A14
Beton Santrali Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
322976.915:4098649.304
37.01572855:37.00998470
B1
B1
B2
322984.924:4098647.802
B2
37.01571652:37.01007503
B3
322978.417:4098627.779
B3
37.01553491:37.01000663
B4
322970.408:4098630.282
B4
37.01555595:37.00991607
Yıkama-Eleme Tesisi Koordinatları
Y1
322967.310:4098619.742
Y1
37,0155256:37,0098125
Y2
322975.548:4098616.321
Y2
37,0154964:37,0099059
Y3
322970.492:4098600.536
Y3
37,0153532:37,0098528
Y4
322961.983:4098604.605
Y4
37,0153883:37,0097562
Kaya –II Alanı
K1
320407.835:4098122.426
K1
37,0105596:36,9811773
K2
320199.423:4097944.763
K2
37,0089192:36,9788785
K3
320117.424:4097794.433
K3
37,0075492:36,9779933
K4
320161.840:4097661.185
K4
37,0063573:36,9785240
K5
320325.837:4097654.352
K5
37,0063271:36,9803678
K6
320513.750:4097705.601
K6
37,0068248:36,9824664
K7
320889.576:4097828.599
K7
37,0080045:36,9866588
K8
320957.908:4097927.680
K8
37,0089102:36,9874028
K9
321015.990:4098050.678
K9
37,0100293:36,9880260
K10
321033.073:4098211.258
K10
37,0114792:36,9881798
K11
320923.742:4098347.922
K11
37,0126895:36,9869191
K12
320769.995:4098371.838
K12
37,0128756:36,9851863
9
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : K13
320506.917:4098303.506
K13
37,0122098:36,9822472
K14
320407.835:4098122.426
K14
37,0116922:36,9815615
Depo Alanı Koordinatları
323915.798:4098140.315
37.01365591:37.01770363
D1
D1
323888.975:4098125.753
37.0140562:37.01846648
D2
D2
323883.993:4098110.426
37.01415154:37.01931818
D3
D3
323893.190:4098085.518
37.0139717:37.01988255
D4
D4
323921.929:4098069.041
37.01373279:37.02068898
D5
D5
323949.136:4098051.031
37.01343316:37.02109686
D6
D6
324002.017:4097950.634
37.01286013:37.02132414
D7
D7
324009.298:4097919.212
37.01205689:37.02179902
D8
D8
324020.027:4097909.249
37.01121392:37.0225941
D9
D9
324030.373:4097903.117
37.01070842:37.02362879
D10
D10
324027.637:4097811.126
37.01066012:37.02343449
D11
D11
324065.674:4097771.149
37.01070972:37.02316573
D12
D12
324039.187:4097782.406
37.01068985:37.02305498
D13
D13
324019.323:4097781.081
37.01066278:37.02305343
D14
D14
323998.796:4097766.514
37.01067926:37.02296085
D15
D15
323982.904:4097736.717
37.01077645:37.0228437
D16
D16
323969.661:4097687.055
37.01079891:37.02256889
D17
D17
323954.431:4097663.217
37.01094796:37.0223189
D18
D18
323925.958:4097662.555
37.01104369:37.02211413
D19
D19
323895.499:4097671.825
37.01112739:37.02172872
D20
D20
323855.107:4097678.447
37.01124157:37.02154931
D21
D21
323802.796:4097705.595
37.01133123:37.02152113
D22
D22
323770.351:4097723.474
37.01136633:37.02146403
D23
D23
323745.188:4097725.460
37.01136145:37.02117195
D24
D24
323712.080:4097730.757
37.01130388:37.02096216
D25
D25
323663.081:4097753.271
37.01123973:37.02089863
D26
D26
323642.554:4097762.541
37.01123866:37.0208346
D27
D27
323588.257:4097777.109
37.01130893:37.02072489
D28
D28
323551.176:4097787.041
37.01131672:37.02065163
D29
D29
323531.311:4097786.379
37.01118557:37.02035384
D30
D30
323504.162:4097767.176
37.01104049:37.02030141
D27
D27
323483.635:4097751.284
37.010826:37.02041037
D28
D28
323480.324:4097778.433
37.01067823:37.02073675
D29
D29
323467.079:4097817.441
37.01052117:37.02104652
D30
D30
323550.637:4097868.001
37.00963018:37.02166414
D31
D31
323552.766:4097876.517
37.00934326:37.02175362
D32
D32
323586.348:4097839.651
37.00925517:37.02187616
D33
D33
323609.757:4097823.487
37.00920307:37.02199439
D34
D34
323651.233:4097819.058
37.00837372:37.02198442
D35
D35
323670.046:4097824.947
37.00802049:37.02242175
D36
D36
323702.729:4097825.267
37.00811463:37.0221215
D37
D37
323720.534:4097838.240
37.00810189:37.02189819
D38
D38
323703.870:4097870.968
37.00797193:37.02167117
D39
D39
323719.254:4097882.667
37.00769868:37.02149957
D40
D40
323717.489:4097959.292
37.00724576:37.02136297
D41
D41
323719.437:4098001.087
37.00702668:37.02119671
D42
D42
323710.320:4098005.075
37.00702135:37.02087769
D43
D43
323731.419:4098026.048
37.00709672:37.02053297
D44
D44
323820.921:4098058.339
37.0071432:37.02007775
D45
D45
323799.707:4098109.247
37.00738565:37.0194837
D46
D46
323754.576:4098147.824
37.00753272:37.01911577
D47
D47
323707.378:4098157.636
37.00754601:37.01883222
D48
D48
323661.802:4098196.067
37.00759386:37.01845899
D49
D49
323735.337:4098303.520
37.00778286:37.01790341
D50
D50
323700.175:4098324.806
37.0078691:37.01767079
D51
D51
323701.843:4098338.349
37.00798503:37.01705754
D52
D52
10
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : 323697.614:4098347.956
37.00806815:37.01663845
D53
D53
323700.008:4098365.177
37.00805541:37.01641514
D54
D54
323682.909:4098384.453
37.00787915:37.01611516
D55
D55
323915.798:4098140.315
37.00773113:37.01588751
D56
D56
323888.975:4098125.753
37.00797376:37.01584411
D57
D57
323883.993:4098110.426
37.00832263:37.01568669
D58
D58
323893.190:4098085.518
37.00879777:37.01661274
D59
D59
323921.929:4098069.041
37.00887926:37.01663534
D60
D60
323949.136:4098051.031
37.00855222:37.01702033
D61
D61
324002.017:4097950.634
37.00840348:37.01728829
D62
D62
324009.298:4097919.212
37.00837522:37.01775429
D63
D63
324020.027:4097909.249
37.0084328:37.01796408
D64
D64
324030.373:4097903.117
37.00843893:37.01833141
D65
D65
324027.637:4097811.126
37.00855939:37.01852832
D66
D66
324065.674:4097771.149
37.00885357:37.01833413
D67
D67
324039.187:4097782.406
37.00896457:37.01850431
D68
D68
324019.323:4097781.081
37.00964891:37.01846631
D70
D70
323998.796:4097766.514
37.01002764:37.01847783
D71
D71
323982.904:4097736.717
37.01006197:37.01837467
D72
D72
323969.661:4097687.055
37.01025512:37.01860678
D73
D73
323954.431:4097663.217
37.0105602:37.01960472
D74
D74
323925.958:4097662.555
37.01101568:37.01935463
D75
D75
323895.499:4097671.825
37.01135857:37.01883887
D76
D76
323855.107:4097678.447
37.0114398:37.01830629
D77
D77
323802.796:4097705.595
37.01177358:37.01778513
D78
D78
323770.351:4097723.474
37.01276034:37.01858555
D79
D79
323745.188:4097725.460
37.01294294:37.01818632
D80
D80
323712.080:4097730.757
37.01306036:37.01820126
D81
D81
323663.081:4097753.271
37.01314966:37.01815173
D82
D82
323642.554:4097762.541
37.01330326:37.01817472
D83
D83
323588.257:4097777.109
37.01347122:37.01797816
D84
D84
323551.176:4097787.041
37.01365591:37.01770363
D85
D85
323531.311:4097786.379
37.0140562:37.01846648
D86
D86
323504.162:4097767.176
37.01415154:37.01931818
D87
D87
323483.635:4097751.284
37.0139717:37.01988255
D88
D88
Araç Bakım Atölyesi Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
AB1
323127.314:4099082.291
AB1
37.01965762:37.01157266
AB2
323136.670:4099078.684
AB2
37.01962689:37.01167863
AB3
323134.077:4099073.274
AB3
37.01957766:37.01165076
AB4
323125.172:4099076.993
AB4
37.01960949:37.01154984
İdari Bina Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
İ1
323131.724:4099094.643
İ1
37.01976973:37.01161931
İ2
323142.667:4099090.335
İ2
37.01973298:37.01174327
İ3
323140.688:4099084.980
İ3
37.01968436:37.01172229
İ4
323129.629:4099089.521
İ4
37.01972319:37.01159697
Şantiye Binası Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
Ş1
323123.337:4099071.914
Ş1
37.01956339:37.01153042
Ş2
323142.161:4099064.700
Ş2
37.01950194:37.01174360
Ş3
323139.118:4099058.387
Ş3
37.01944449:37.01171090
Ş4
323120.406:4099065.489
Ş4
37.01950495:37.01149900
Fosseptik Çukuru-1 Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
F1.1
323110.893:4099097.794
F1.1
37.01979419:37.01138453
F1.2
323116.438:4099095.901
F1.2
37.01977818:37.01144727
F1.3
323114.139:4099090.220
F1.3
37.01972657:37.01142278
F1.4
323108.458:4099092.249
F1.4
37.01974378:37.01135848
11
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Datum
: ED-50
Türü
: UTM
ZON
: 37T
DOM
: 39
Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Nokta No
F2.1
F2.2
F2.3
F2.4
Nokta No
1
2
Nokta No
Nokta No
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: WGS-84
Türü
: COĞRAFİK
ZON
:DOM
: Ölçek Faktörü : Fosseptik Çukuru-2 Koordinatları
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
323106.835:4099086.703
F2.1
37.01969351:37.01134155
323112.380:4099084.809
F2.2
37.01967749:37.01140429
323110.081:4099079.128
F2.3
37.01962588:37.01137979
323104.400:4099081.157
F2.4
37.01964309:37.01131549
Çevirme Seddesi
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem Boylam
324909.959:4101782.493
1
37.0443830:37.0309015
324892.215:4101576.832
2
37.0425269:37.0307499
Çevirme Seddesi Derivasyon Tüneli
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem Boylam
324937.765:4101601.864
1
37,0427609:37,0312560
324910.468:4101546.782
2
37,0422595:37,0309621
324855.529:4101497.111
3
37,0418018:37,0303562
322737.965:4100517.225
4
37,0325766:37,0067893
Atıksu Geçişini Engellemek Amacı İle Yapılacak Bent
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem Boylam
324909.959:4101782.493
37,0443830:37,0309015
324967.284:4101820.675
37,0447376:37,0315369
324983.900:4101837.276
37,0448903:37,0317197
325011.713:4101833.788
37,0448641:37,0320331
325033.072:4101800.724
37,0445702:37,0322809
325102.529:4101853.549
37,0450590:37,0330492
325136.048:4101855.460
37,0450825:37,0334255
325171.765:4101829.832
37,0448583:37,0338329
325191.744:4101846.038
37,0450080:37,0340536
325205.426:4101878.729
37,0453050:37,0341998
325211.954:4101923.395
37,0457087:37,0342628
325225.453:4101953.267
37,0459803:37,0344076
325247.893:4101968.304
37,0461199:37,0346563
325251.998:4101992.074
37,0463348:37,0346969
325301.780:4101996.007
37,0463795:37,0352555
325328.742:4101943.284
37,0459096:37,0355708
325546.428:4102049.028
37,0469027:37,0379928
325562.551:4102033.791
37,0467685:37,0381776
325578.369:4102033.096
37,0467651:37,0383555
325665.065:4102098.594
37,0473713:37,0393147
325682.473:4102125.077
37,0476131:37,0395042
325710.391:4102133.248
37,0476919:37,0398161
325733.311:4102121.127
37,0475870:37,0400765
325749.604:4102107.642
37,0474685:37,0402628
325774.454:4102106.369
37,0474617:37,0405424
325804.163:4102117.556
37,0475680:37,0408737
325844.913:4102118.511
37,0475842:37,0413315
325890.867:4102099.004
37,0474169:37,0418525
325908.148:4102059.439
37,0470637:37,0420559
325889.453:4102029.541
37,0467909:37,0418527
325857.258:4102025.264
37,0467464:37,0414918
325824.990:4102039.822
37,0468715:37,0411258
325802.044:4102054.144
37,0469963:37,0408646
325726.332:4102030.926
37,0467731:37,0400190
325543.164:4101891.581
37,0454837:37,0379927
325459.437:4101848.818
37,0450829:37,0370616
325357.632:4101771.258
37,0443652:37,0359354
325315.265:4101697.630
37,0436940:37,0354763
325289.985:4101632.110
37,0430990:37,0352075
325246.101:4101562.802
37,0424664:37,0347304
325207.333:4101563.919
37,0424693:37,0342944
12
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : 325159.200:4101529.853
37,0421534:37,0337614
325142.683:4101496.610
37,0418508:37,0335835
325137.553:4101463.272
37,0415496:37,0335336
325153.989:4101404.607
37,0410241:37,0337319
325141.075:4101393.265
37,0409195:37,0335894
325056.093:4101437.660
37,0413036:37,0326241
325045.309:4101482.839
37,0417086:37,0324923
325017.792:4101515.181
37,0419949:37,0321756
324964.082:4101551.171
37,0423091:37,0315636
324892.215:4101576.832
37,0425269:37,0307499
Atıksuyu Baraj Mansabına İletcek Boru
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem Boylam
323090.923:4101177.642
37,0385928:37,0106001
323008.621:4101028.015
37,0372293:37,0097104
322994.843:4101028.015
37,0372267:37,0095556
322905.066:4100982.658
37,0368011:37,0085574
322865.763:4100950.965
37,0365082:37,0081232
322823.013:4100826.470
37,0353786:37,0076721
322822.616:4100754.048
37,0347260:37,0076847
322818.118:4100708.972
37,0343191:37,0076448
322795.601:4100680.414
37,0340576:37,0073985
322791.091:4100633.125
37,0336307:37,0073589
322805.742:4100583.800
37,0331891:37,0075352
322761.092:4100549.475
37,0328715:37,0070415
322753.317:4100498.388
37,0324098:37,0069662
322712.319:4100427.123
37,0317600:37,0065223
322769.573:4100343.278
37,0310155:37,0071854
322767.654:4100215.717
37,0298659:37,0071939
322726.394:4100166.558
37,0294153:37,0067418
322773.415:4100055.168
37,0284207:37,0072964
322659.213:4100025.436
37,0281312:37,0060202
322647.593:4099872.720
37,0267532:37,0059256
322569.417:4099843.695
37,0264770:37,0050541
322489.580:4099682.541
37,0250101:37,0041950
322558.056:4099627.182
37,0245243:37,0049774
322560.427:4099586.464
37,0241579:37,0050137
322463.583:4099463.078
37,0230281:37,0039547
322499.945:4099372.764
37,0222213:37,0043845
322490.987:4099230.040
37,0209338:37,0043175
322540.656:4099219.549
37,0208487:37,0048780
322699.931:4099131.738
37,0200877:37,0066882
322746.257:4099154.912
37,0203052:37,0072032
322808.632:4099268.079
37,0213365:37,0078773
322838.435:4099212.579
37,0208421:37,0082252
322874.183:4099214.326
37,0208646:37,0086265
322900.486:4099239.427
37,0210957:37,0089161
322960.687:4099247.010
37,0211754:37,0095907
322923.126:4099162.922
37,0204108:37,0091884
322967.560:4099070.721
37,0195885:37,0097093
323058.280:4098976.150
37,0187536:37,0107508
323064.452:4098917.909
37,0182301:37,0108338
323062.130:4098891.301
37,0179900:37,0108140
322993.154:4098852.101
37,0176238:37,0100483
323030.901:4098705.134
37,0163069:37,0105069
323008.222:4098693.256
37,0161956:37,0102549
322958.566:4098683.554
37,0160989:37,0096993
322772.145:4098545.493
37,0148199:37,0076374
322692.201:4098471.126
37,0141349:37,0067568
322649.473:4098411.907
37,0135933:37,0062908
13
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Datum
: ED-50
Türü
: UTM
ZON
: 37T
DOM
: 39
Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
322627.419:4098366.461
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: WGS-84
Türü
: COĞRAFİK
ZON
:DOM
: Ölçek Faktörü : 37,0131797:37,0060537
Proje kapsamında kullanılacak Elektro-Mekanik Teçhizat Listesi Tablo II.4’te
verilmiştir. Proje kapsamında yer alacak her bir ünitenin kapladığı alan Tablo II.5’te
verilmiştir.
Tablo II.3: Tesiste Her Bir Ünitenin Kapladığı Alan
Ünite
Alan (m2)
Göl Alanı
2.295.040
R Geçirimli Malzeme Ocağı
471.384
C Geçirimli Malzeme Ocağı
3.030.046
L Geçirimsiz Malzeme Ocağı
302267
Kaya 2 Malzeme Ocağı
426824
Beton Santrali
170
Yıkama-Eleme Tesisi
150
Depolama Alanı
218307
İdari Bina
66
Şantiye Alanı
140
Araç Bakım Atölyesi
60
Fosseptik Alanı-1
36
Fosseptik Alanı-2
36
TOPLAM ALAN
6.300.000
Proje üniteleri için gerekli toplam alan 630 ha’dır. Proje alanı hakkında
Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’nden 27/09/2012 tarih ve 10108 sayılı yazı ile
ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmış olup, alanların tek bir kapalı alanda
gösterilmesi ile Bölge Müdürlüğü tarafından toplam alanın 381,08 ha olduğu, bunun 108
ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 85,41 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak üzere toplam orman
alanı 193,41 ha; 134 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 53,67 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak
üzere toplam 187,67 ha’lık kısmı orman sayılmayan alan niteliğinde olduğu belirtilmiş olup
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi projesi
için verilmiş olan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-9’da verilmiştir. ÇED
sürecinin tamamlanması ile birlikte 6831 sayılı “Orman Kanunu” ve ilgili yönetmelik
hükümleri gereğince orman alanları için izin alınacaktır.
Yukarı Afrin Barajı Projesi inşaat aşamasında çıkacak hafriyat, teknik destek
sağlamak amacıyla kurulacak olan, Yıkama Eleme Tesisi ve Hazır Beton Santraline
gönderilecektir. Yıkama eleme tesisinden çıkan malzeme aynı proje kapsamındaki mobil
beton santraline gönderilecektir. Böylece projenin hammadde ihtiyacı karşılanmış
olacaktır. Bununla birlikte hafriyat malzemesinin bir kısmı yeni yapılacak olan servis
yollarının yapımında ve mevcut yolların iyileştirilmesinde kullanılacaktır. Bu şekilde
çevresel etkiler açısından hem hafriyat malzemesinin değerlendirilmesi hem de inşaat
aşamasında hammadde ihtiyacının karşılanması sağlanacaktır.
14
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Baraj gövdesi kil çekirdekli kum çakıl dolgu tipinde tasarlanmıştır. Tesis yerinde
proje debisi 0,6 m3/s’dir. Gövdenin kret kotu 686,5 m, talveg kotu ise 629 m olması
planlanmıştır. Gövde temsili fotoğrafı Şekil II.4’te verilmiştir.
15
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
BÖLÜM III: PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1. Projenin Gerçekleşmesi İle İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları
Proje kapsamında yapılması planlanan tesisler kil çekirdekli kum çakıl dolgu baraj,
dolu savak yapısı, derivasyon-dipsavak, pompa istasyonu ve içme suyu isale hattıdır.
16
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.1: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi Maliyetleri Hesabı
NO
İŞİN ADI
İNŞ.
SÜR.
YIL
KEŞİF
BEDELİ
%15
BEKLENMEYEN
MASRAFLAR
TESİS
BEDELİ
TL
43.332.665
TL
6.499.900
TL
49.832.565
İNŞ.
SÜR.
FAİZ
%8
%15
ETÜD
PROJE
KONTR.
PROJE
BEDELİ
FAİZ
MİKTARI
TL
7.474.885
TL
57.307.449
0,1664
TL
9.535.960
TL
66.843.409
2.679.701
0,0800
214.376
2.894.077
1.500.000
0,0392
58.846
1.558.846
YATIRIM
BEDELİ
1
Baraj Gövdesi
2
4
Rezervuar
Kamulaştırması
Malzeme Ocağı
Kamulaştırması
Dolusavak
3
3.314.109
497.116
3.811.225
571.684
4.382.909
0,1224
536.332
4.919.241
5
Derivasyon-Dipsavak
2
2.176.792
326.519
2.503.311
375.497
2.878.807
0,0800
230.305
3.109.112
6
Pompa İstasyonu
1
1.487.354
223.103
1.710.457
256.569
1.967.026
0,0392
77.167
2.044.193
7
İçme Suyu İsale Hattı
4
90.720.000
13.608.000
104.328.000
15.649.200
119.977.200
0,1664
19.964.206
139.941.406
8
1.226.128
0,0800
98.090
1.324.218
10
İsale Hattı
Kamulaştırması
Servis ve Ulaşım
Yolları
II. Arıtma Tesisi
2
11
Çevirme Seddesi
2
12
13
Çevirme
Seddesi
Derivasyonu
Bent
2
4.660.000
14
Bentteki su kanalı
2
748.528,14
15
Pompa kurulu güç
bedeli
YATIRIMLAR
TOPLAMI
3
9
16
4
2
1
2
2
2
2
12.000.000
1.800.000
13.800.000
2.070.000
15.870.000
0,0800
1.269.600
17.139.600
9.000.000
1.350.000
10.350.000
1.552.500
11.902.500
0,0800
952.200
12.854.700
24.304.638
186.335.558
27.950.334
219.691.721
32.937.082
252.628.803
1.290.000
17.450.746,79
268.607,43
186.448.802,36
17
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.2: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi, Yatırım Maliyetleri ve Döviz İhtiyacı
Tablosu
SIRA
NO
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
İŞİN ADI
Baraj Gövdesi
Rezervuar
Kamulaştırması
Malzeme
Ocağı
Kamulaştırması
Dolusavak
DerivasyonDipsavak
Pompa
İstasyonu
İçme Suyu
İsale Hattı
İsale Hattı
Kamulaştırması
Servis ve
Ulaşım Yolları
II.Arıtma Tesisi
FAİZ
AMORT.
YEN.
FAK.
FAİZ
AMORT.
YEN.
GİD.
TL
İŞLETME
BAK. FAK.
İŞLETME
BAK. GİD.
YILLIK
TOP.
GİDER
TL
TL
86.665
3.439.531
İNŞ.
SÜR.
TESİS
BEDELİ
YATIRIM
BEDELİ
TL
TL
TL
4
43.332.665
66.843.409
0,05016
3.352.865
2
2.894.077
0,05478
158.538
158.538
1
1.558.846
0,05478
85.394
85.394
0,002
DÖVİZ
%
DÖVİZ
İHTİYACI
TL
45
19.499.699
3
3.314.109
4.919.241
0,05016
246.749
0,005
16.571
263.320
55
1.822.760
2
2.176.792
3.109.112
0,05016
155.953
0,005
10.884
166.837
55
1.197.236
1
1.487.354
2.044.193
0,05421
110.816
0,010
14.874
125.689
60
892.412
4
90.720.000
139.941.406
0,08093
11.325.458
0,020
1.814.400
13.139.858
20
18.144.000
1.324.218
0,05478
72.541
0,010
0,010
2
2
12.000.000
17.139.600
0,05038
863.493
2
9.000.000
12.854.700
0,05500
162.030.920
252.628.803
18
72.541
120.000
983.493
25
3.000.000
707.009
90.000
797.009
25
2.250.000
17.078.815
2.153.393
19.232.208
46.806.107
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.3: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve
Yıkama – Eleme Tesisi Gider Projeksiyonu
19
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.4: Kilis İli İçme Suyu Temini Projesi Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve
Yıkama – Eleme Tesisi Gelir Projeksiyonu
20
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
TESİS MALİYETLERİ VE DÖVİZ İHTİYACI
Maliyet Ve Yıllık Giderlerin Hesaplanmasındaki Esaslar
Proje kapsamında yapılacak tesislerin maliyetleri hesabında DSİ 2010 Yılı Birim Fiyat
cetveli kullanılmıştır. Proje tesislerinin metrajları; 1/25000, 1/5000, 1/1000 ölçekli haritalardan
yararlanılarak hesaplanmıştır. Sulama şebekesi maliyetinin belirlenmesinde Proje ve İnşaat
Dairesi Başkanlığı Sulama ve Drenaj Şube Müdürlüğü'nden alınan birim şebeke maliyet
değerleri kullanılmıştır. Hesaplanan keşif bedellerine % 15 bilinmeyen masraflar karşılığı
eklenerek, tesis bedelleri, tesis bedellerine % 15 mühendislik hizmetleri, inşaat süresince faiz
ve kamulaştırma bedelleri ilave edilerek yatırım bedelleri hesaplanmıştır. Yıllık gider olarak
işletme-bakım giderleri ile amortisman ve yenileme giderleri alınmıştır. Amortisman
giderlerinin hesabında % 9,5 faiz uygulanmıştır. Projenin baraj ünitesi ve içme suyu isale
hattı, pompa istasyonu çalışmalarında DSİ 2010 yılı birim fiyatları kullanılmış hesaplamalarda
ise, bu değerler aynen alınmıştır.
MALİYETLER
Tesis Maliyetleri
Projenin tesis maliyeti Tablo III.2 'de verilmiş olup, özetle şöyledir:
Tablo III.5: Tesis Bedeli Kamulaştırma Yatırım Bedeli
Baraj
İçme Suyu Tes.
DSİ Harcama Top.
Tesis Bedeli
TL
56 147 101
106 038 457
162 185 558
Kamulaştırma
TL
4 179 701
1 226 128
5 405 829
Yatırım Bedeli
TL
74 871 762
141 985 599
216 857 361
Yatırım Maliyetleri
Projenin yatırım maliyeti Tablo III.1'de verilmiş olup, 252.628.803 TL'dir.
Yıllık İşletme, Bakım Ve Yenileme Giderleri
Tesisin yıllık işletme, bakım giderleri Tablo III.3’te verilmiş olup, buna göre
178.038.665 TL' dir.
Yatırım Maliyetleri Ve Yıllık Giderlerin Bugünkü Değeri
Tablo III.1’de de görüldüğü gibi proje bedeli 219.691.721 TL olup yıllık giderlerin
bugünkü değeri 195.410.452 TL'dir.
Döviz İhtiyacı
Projenin döviz ihtiyacı Tablo III.2’de verilmiş olup, 46.806.107 TL'dir.
21
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
1. GELİRLER
1.1. İçme Suyu Faydası
Yukarı Afrin projesinin amacı içme, kullanma ve endüstri suyu teminidir. Bu
projenin içme suyu faydası olarak proje alanının irdelendiğinde daha önce planlama
çalışmaları yapılan Afrin Barajında olduğu gibi halen işletmede bulunan Birecik Barajı
rezervuarı alınmıştır.
2. GİDERLER
2.1. Yatırım Giderleri
2010 yılı birim fiyatlarına göre DSİ yatırım gideri % 9,5 faiz oranına göre
239.774.103 TL'dir. Toplam gider akımı ise Tablo III.1'de verilmiştir.
2.2. Yıllık Faiz ve Amortisman Giderleri :
Projenin yıllık faiz ve amortisman gideri 16.371.806 TL’ dir.
2.3. Yıllık İşletme, Bakım ve Yenileme Giderleri:
Projenin yıllık işletme, bakım gideri 2.372.902 TL’dir.
2.4. Toplam Yıllık Giderler
Toplam yıllık giderler 2010 birim fiyatları ile 18.744.709 TL olarak hesaplanmıştır.
3. Projenin Savunulması
3.1. Gelir - Gider Oranı
% 9.5 Faize göre;
Toplam yıllık gelirlerin bugünkü değeri: 212.341.465 TL
Toplam yıllık giderin bugünkü değeri: 178.038.665 TL
Gelir - Gider Oranı (Rantabilite): 1,19
3.2. İç Karlılık Oranı
Projenin iç karlılık hesabı Tablo III.6'da hesaplanmış olup, iç karlılık oranı IRR = %
40,11 bulunmuştur.
22
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.6: İç Karlılık ve Nakit Akımı Tablosu
IRR = 0,4011
Kaynak: Yukarı Afrin İçme suyu Barajı Planlama Raporu
Gerçekleştirilmesi planlanan Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi Projesi kapsamında yukarıda verilen yatırım programında
finans kaynağı tamamen devlet destekli olacaktır.
23
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
III.2. Projenin gerçekleşmesi ile ilgili iş akım şeması veya zamanlama tablosu,
Söz konusu proje için inşaat süresi 4 yıl olarak planlanmıştır. Proje kapsamında
öncelikle şantiye tesisi kurulması ve ulaşım yolunun tamamlanması öngörülmektedir.
Projeye ilişkin Zamanlama Tablosu Tablo III.7’de verilmektedir.
Tablo III.7: Proje Zamanlama Tablosu
1.Yıl
1-6
2.Yıl
7-12
1-6
3.Yıl
7-12
1-6
4.Yıl
7-12
1-6
7-12
Şantiye Kurulması
Yol işleri İnşaatı
Derivasyon İşleri
Enjeksiyon İşleri
Baraj Gövde
İnşaatı
Dolu Savak
İnşaatı
Dipsavak Su alma
Yapısı ve Vanalar
Su Tutma
III.3. Projenin fayda-maliyet analizi
Son yıllardaki kurak periyodun bölgede maksimize olması, Kilis Belediyesi
tarafından geliştirilen ve Gaziantep İller Bankası 9.Bölge Müdürlüğü tarafından
projelendirilerek tatbik edilen mevcut içme suyu kaynakları ile DSİ 20. Bölge Müdürlüğü
tarafından geliştirilen Seve Barajı’nın içme suyu faydasını olumsuz yönde etkilemiştir.
Sulama ve içme suyu maksatlı Afrin Projesi planlama raporu 1999 yılında onaylanmıştır.
Ancak Afrin Baraj Ünitesi’nin 11 hm3 gibi yüksek değerde dolgu hacmi ve buna bağlı
olarak yüksek maliyetler içermesi ve isale hattında 180 m terfili sistem içermesi gibi
sebeplerle mevcut Afrin Barajı’nın membasında sadece içme suyu maksatlı bir projenin
geliştirilerek uygulanması teknik ve ekonomik bulunmuştur.
Yukarıda özetlendiği gibi gelişmeyi gerektiren nedenlere paralel olarak arazide
yapılan etüt ve değerlendirmeler sonucunda ana done çalışmalarına bağlı kalınarak 2010
yılı itibariyle Kilis İli içme suyu temini Yukarı Afrin Barajı planlama raporu hazırlanmıştır.
Yukarı Afrin Projesi’nin inşaat süresi 4 yıl olarak kabul edilmiş olup projenin
işletmeye açılması ile Kilis İli’nin içme suyu temini Yukarı Afrin Barajı, Seve Barajı,
Yeniyapan ve Narlıca Kaynakları ile balanslı olarak 2060 yılına kadar ilin içme suyu
ihtiyacı karşılanacaktır.
Yukarı Afrin projesinde önerilen tesislerle Kilis İli’ne yılda 18,9 hm³ yıl içme suyu
temin edilecektir. Projenin rantabilitesi 1,19, iç karlılık oranı ise % 40,11 bulunmuştur. Kilis
İli Belediyesi’nden alınan bilgilendirmeler sonucunda işletmede bulunan Narlıca
Kaynağı’nın 40-120 l/s, Yeniyapan Kaynağı’nın ise 25-250 l/s arasında değişkenlik
gösterdiği tespit edilmiştir. Kilis İli Güneydoğu Anadolu ile Akdeniz Bölgesi iklim geçiş
koridorunda bulunduğundan yağış periyodundaki kararsızlık, kaynakları ve yerüstü
sularını etkilemektedir. Özellikle yapılan değerlendirme çalışmaları sonucunda 2000
yılından bu yana Kilis İli’ne içme suyu temin eden Narlıca ve Yeniyapan Kaynakları 2010
yılına kadar yapılan ölçüm sonuçlarına göre değerlendirildiğinde minimum değerleri
yansıtmaktadır.
Aynı şekilde DSİ tarafından geliştirilen Balıksuyu takviyeli Seve Barajı’ndan su
temini ve işletme çalışmalarına göre verilebilecek içme suyu kapasitesi 5,8 hm³/yıl
olmasına rağmen Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son 15 yılda tespit edilen yıllık
24
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
ortalama yağışlardaki azalmalar nedeniyle Seve Barajı’nın işletmeye alındığı 2008
yılından bu yana temin edilen içme suyu kapasiteleri aşağıda belirtildiği gibidir. 2008
yılında; 4,9 hm³/yıl, 2009 yılında 2,41 hm³/yıl, 2010 yılında 3,19 hm³/yıl kapasitesinde
içme suyu temin edilmiş olup son 3 yıl ortalaması 3,5 hm³/yıl’dır.
Kilis İli’ndeki mevcut kaynaklar ile birlikte 3,5 + 3,23 = 6,73 hm³/yıl su ilin 2010 yılı
ihtiyacını karşılayamamaktadır. Ayrıca şehir şebekesindeki norm dışı kayıpların söz
konusu olması sebebiyle Yukarı Afrin Barajı’nın kısa dönemde işletmeye alınmasında
zorunluluk görülmektedir.
Tablo III.8. Kilis Şehri Nüfus ve Su İhtiyaç Projeksiyonu
YIL
2009
2010
2015
2020
2025
2030
2035
2040
2045
2050
2055
2060
NÜFUS
80542
84542
10542
124542
144542
157042
169542
182042
194542
202042
209542
217042
NET SU İHİTİYACI
KAMU+TİC.
KONUT
%10-%20
L/kg hm 3/yıl
hm 3/yıl
140
4,12
0,41
140
4,32
0,43
142
5,42
0,60
144
6,55
0,79
146
7,70
1,00
148
8,48
1,19
150
9,28
1,39
152
10,10
1,62
154
10,94
1,86
156
11,50
2,07
158
12,08
2,30
160
12,68
2,54
TOPLAM
hm 3/yıl
4,53
4,75
6,02
7,34
8,70
9,67
10,67
11,72
12,80
13,57
14,38
15,22
KAYIP
%
50
50
47
44
41
38
35
32
29
26
23
20
TOPLAM BRÜT SU İHTİYACI
L/kişi/gün
308
308
297
288
280
272
265
259
254
249
244
240
Şekil III.1 Kilis Şehri Nüfus ve Su ihtiyaç Projeksiyonu (Minimum Şartlarda)
25
hm 3
9,05
9,50
11,35
13,09
14,75
15,60
16,42
17,23
18,02
18,34
18,68
19,01
m3/gün
24.807
26.039
31.090
35.868
40.418
42.736
44.994
47.202
49.370
50.259
51.166
52.090
L/s
287
301
360
415
468
495
521
546
571
582
592
603
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Minimum şartlarda; Yukarı Afrin Barajı’ndan verilecek olan 18,9 hm³/yıl kapasite ile
birlikte mevcut kaynaklardan gelecek olan 3,23 hm³/yıl kapasite ve Seve Barajı’ndan
verilecek olan 3,5 hm³/yıl kapasite sonucunda toplam 3,23 + 3,5 + 18,9 = 25,63 hm³/yıl ilin
2060 yılı içme suyu ihtiyacını karşılamaktadır. (Şekil III.1) Sonuç olarak Yukarı Afrin
Barajı’nın devreye alınması ile kaynaklar ve Seve Barajı birlikte değerlendirildiğinde şehir
şebekesindeki kayıpların (%20) minimize edileceği dikkate alınarak ilin 2060 yılı ihtiyacı
karşılanacaktır.
III.4. Projenin kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak,
proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi tasarlanan diğer
ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri,
Projenin kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşmesine bağlı olarak, proje
sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler, bölgedeki
konutların ve arazilerin kamulaştırılması olarak tanımlanabilir.
III.5. Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için zaruri olan
ve proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan diğer
ekonomik, sosyal ve altyapı projeleri,
Proje kapsamında olmayan ancak projenin gerçekleşebilmesi için zaruri olan ve
proje sahibi veya diğer yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi planlanan ekonomik
sosyal ve alt yapı projeleri bulunmamaktadır.
III.6. Kamulaştırma ve/veya yeniden yerleşimin nasıl yapılacağı,
Yukarı Afrin Barajı rezervuar alanında herhangi bir yerleşim birimi bulunmamakta
yalnızca ormanlık ve tarım arazisi bulunmaktadır. İsale hattı güzergahında ise tarım
arazisi ve ormanlık alanı bulunmaktadır. Kamulaştırma alanı çevresinde bulunan yerleşim
birimleri toplu iskan şeklindedir. Köyler genellikle bir-iki mahalleden oluşmaktadır. Binalar
çoğunlukla briket ve taştan yapılmış betonarme binalardır. Bazı konutların altında ahır,
depo olarak kullanılan bölümler yer almaktadır.
Yukarı Afrin Projesi proje hedefinin gereği olarak sadece içme suyu maksatlı
olarak incelendiğinden tarımsal ekonomi ile ilgili herhangi bir konu içeriği
bulunmamaktadır. Ancak Yukarı Afrin Barajı rezervuarı kamulaştırılması, Yukarı Afrin
Barajı-Kilis İli İçme Suyu İsale Hattını içeren kamulaştırma ve net gelir kayıplarına ilişkin
detaylı rapor oluşturulmuş ve Kamulaştırma Planlama Raporu DSİ tarafından hazırlanmış
ve Ek-22’de verilmiştir.
Kamulaştırma alanı ve çevresinde en önemli ekonomik faaliyet tarımdır.
Kamulaştırma alanında arazisi bulunan aileler genellikle arazilerini kendileri işlemektedir.
Baraj göl alanında 704 da ve isale hattı güzergahında 276 da toplam 980 da tarım arazisi
bulunmaktadır. Baraj göl alanında 704 da tarımı arazisi bulunmakta; KT3 arazi sınıfında
buğday ve nohut, KT2 sınıfında sebze ve buğday sulu, meyvelik olarak da Zeytin,
Antepfıstığı ve bağ tarımı yapılmaktadır. İsale hattında ise 276 da tarım arazisi
bulunmaktadır. Bu arazilerde ise KT3 arazi sınıfında buğday ve nohut, meyvelik olarak da
Zeytin, Antepfıstığı ve bağ yetiştirilmektedir. Tüm ürünler pazara yönelik olarak
yetiştirilmektedir. Baraj göl alanı ve isale hattı güzergahında bulunan taşınmazların
dağılımı Tablo 4’de verilmiştir. Proje alanında ekonomik anlamda hayvancılık
yapılmamaktadır. Bazı işletmelerde genellikle aile ihtiyacını karşılamak amacıyla 1-2 adet
büyük baş hayvan yetiştirilmektedir.
26
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo III.9: Yukarı Afrin Barajı Rezervuar Alanı ve Kanal Güzergahında Bulunan Taşınmazlar
Kamulaştırma
Yeri
Kot
(m)
Kamulaştırılan
Alan (da)
Taşınmazın Cinsi
Tarım Arazisi
704,0
Rezervuar Alanı
630,0-685,0
Ormanlık Alan
1 435,7
Diğer Alanlar
238,0
TOPLAM
2 377,7
Tarım Arazisi
276,0
Orman Alanı
96,5
İsale Hattı Güzergahı 0 + 39 250 m
Diğer Alanlar
20,0
TOPLAM
392,5
(Diğer Alanlar: Dere yatağı, çalılık, tepe, vb.). Diğer alanlar ve ormanlık alanlar değerlendirilmemiştir.
III.7. Diğer hususlar,
Bu bölümde değerlendirilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
27
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
BÖLÜM IV: PROJE KAPSAMINDA YER ALAN REGÜLATÖR, HES, MALZEME OCAĞI,
BETON SANTRALİ VE KIRMA-ELEME TESİSİ VE KONKASÖR TESİSİ PROJESİNDEN
ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI (*)
IV.1. Projeden etkilenecek alanın belirlenmesi, (etki alanının nasıl ve neye göre
belirlendiği açıklanacak, etki alanı harita üzerinde gösterilecek)
Proje kapsamında yer alan ünitelerin inşaatı ve işletilmesi aşamasında oluşacak
toz, gürültü, trafik gibi olumsuz etkiler göz önünde bulundurularak projeden etkilenecek
alanlar belirlenmiştir. Projede etkilenecek alanın belirlenmesi için projeden kaynaklanan
çevresel ekonomik ve sosya boyutlardaki etkilerin bir arada değerlendirilmesi
gerekmektedir. Bu etkilerin bazıları doğrudan, bazıları ise dolaylı etkilerdir. Bu kapsamda
“Proje İnceleme Alanı” faaliyetten kaynaklanacak hava emisyonlarının belirlenmesi,
gürültü hesapları, faaliyet sahasındaki flora-fauna özellikleri, tarım ve orman alanları, vb.
etkenler göz önünde bulundurularak seçilmiştir. Buna göre proje sınırlarından 500m
uzaklıkta sınırları olan alan inceleme alanı olarak seçilmiş, proje alanı ve çevresini gösterir
harita Şekil IV.1’de verilmiştir.
Şekil IV.1 Proje Etki Alanı Gösterimi
IV.2. Etki alanı içerisindeki fiziksel ve biyolojik çevrenin özellikleri ve doğal
kaynakların kullanımı,
Proje konusu faaliyet Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km
kuzeybatısında, Karaafrin Deresi üzerinde Kilis İli’ne içme ve kullanma suyu temin etmek
amacıyla DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından kurulacak olan Yukarı Afrin İçme Suyu
Barajı ve Malzeme Ocakları projesidir. Proje kapsamında kullanılacak doğal kaynak
kullanımı,
28
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler
Gaziantep İli İklim Yapısı:
Projeye konu Yukarı Afrin İçme Suyu Barajı ve Malzeme Ocakları, Gaziantep ve
Kilis illeri arasında sınırda yer almaktadır. Proje için seçilen bölgenin meteorolojik ve
iklimsel özelliklerinin belirtilmesinde; Gaziantep Meteoroloji İstasyonu’nun 1970-2011
yılları çalışma süresini kapsayan bülten sayfalarından yararlanılmıştır.
Konumu sebebiyle Gaziantep’te Akdeniz iklimi ve karasal iklimin bir karışımı
görülmektedir. Akdeniz iklimi ağır basar. Yazları sıcak ve kuraktır. Kışlar çok soğuk olmaz.
Hava özellikle Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında çok sıcaktır. Aralık, Ocak ve
Şubat aylarında ise çok soğuktur. Kış ayları genellikle yağmurlu olmakla birlikte çoğu
zaman kar yağışları da meydana gelir. Mevsim değişirken gündüz ve gece arasında çok
büyük bir sıcaklık farkı vardır. Denize kıyısı olmaması sebebiyle kentte nem oranı çok
düşüktür. Bu yüzden hava çok sert değildir.
Basınç:
Gaziantep İl’inde yıllık ortalama basınç 916,2 hPa olup, ortalama basıncın en
yüksek olduğu ay 920,5 hPa ile Kasım ve Aralık ayları iken en az olduğu ay 910 hPa ile
Temmuz ayıdır.
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları arası gözlem kayıtları göz
önüne alındığında, bölgede yıllık ortalama basınç 916,2 hPa, maksimum basınç 938,7
hPa ile Şubat ve Aralık aylarında, minimum basınç 897,9 ile Şubat ayında ölçülmüştür.
Tablo IV.1: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Basınç Değerleri Tablosu
Aylar
Ortalama Basınç (hPa) Maksimum Basınç (hPa) Minimum Basınç (hPa)
Ocak
919,8
934,5
898,3
Şubat
918,0
938,7
897,9
Mart
916,5
929,9
900,3
Nisan
915,4
927,1
899
Mayıs
914,8
926,6
903,6
Haziran
912,3
920,1
901,2
Temmuz
910,0
917,5
902,6
Ağustos
911,3
917,7
903,5
Eylül
915,5
922,4
907,7
Ekim
919,2
929,3
908,1
Kasım
920,5
932,7
899,6
Aralık
920,5
933,1
900,1
YILLIK
916,2
938,7
897,9
29
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.1. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Basınç Grafiği
Sıcaklık:
Bölgede yıllık ortalama sıcaklık 15,1 0C olup, ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu
ay Temmuz, en az olduğu ay Ocak ayıdır. 1970 – 2011 yılları arası gözlem kayıtlarına
göre maksimum sıcaklık 44 ºC ile Temmuz ayında, minimum sıcaklık -16,8 ºC ile Ocak
ayında ölçülmüştür.
Tablo IV.2: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sıcaklık Değerleri Tablosu
Ortalama
Maksimum
Minimum
Aylar
Sıcaklık (0C) Sıcaklık (0C) Sıcaklık (0C)
Ocak
3,1
19
-16,8
Şubat
4,4
21
-15,6
Mart
8,4
27,4
-11
Nisan
13,3
34
-2,5
Mayıs
18,7
37,8
3,2
Haziran
24,1
39,6
7,1
Temmuz
27,9
44
11,8
Ağustos
27,5
42
12,7
Eylül
22,9
40,8
6,4
Ekim
16,4
34,4
-1,3
Kasım
9,3
27,3
-7
Aralık
4,8
25,2
-13,4
Yıllık
15,1
44
-16,8
30
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.2. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Grafiği
Yağış:
Gaziantep ilinde en fazla yağış miktarı 93 mm ile Aralık ayında, en az yağış miktarı
ise 2,7 mm ile Temmuz ve Ağustos aylarındadır. Yıllık yağış miktarı ortalama 551,8 mm
olarak gerçekleşmiştir. Günlük maksimum yağış miktarı ise 66,5 mm ile Aralık ayında
gerçekleşmiştir.
Tablo IV.3: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yağış Değerleri Tablosu
Ortalama Toplam
Maksimum Yağış
Aylar
Yağış Miktarı (mm)
(mm)
Ocak
90
51,5
Şubat
82,7
49,5
Mart
73,6
63,8
Nisan
58,2
54,2
Mayıs
29,5
36,3
Haziran
6,7
28,6
Temmuz
2,7
46
Ağustos
2,7
42,8
Eylül
6,2
27,4
Ekim
37,9
60,8
Kasım
68,6
58
Aralık
93
66,5
Yıllık
551,8
66,5
31
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.3. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarı Değişim Grafiği
Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri:
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu yağış – şiddet grafiğine göre 100 yıllık yağış
değerleri göz önüne alındığında toplam yağış miktarının 78,9 mm olduğu görülmüştür.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında bu değerlere dikkat edilecektir.
Projenin arazi hazırlama, inşaat ve işletme aşamalarında bölgeye ait fevk bilgileri
de dikkate alınacaktır.
a) Nem Dağılımı:
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası
yıllık ortalama nispi nem % 61,2; en yüksek aylık ortalama nem % 74,3 ile Ocak ayında,
en düşük aylık ortalama nispi nem % 46 ile Temmuz ayındadır.
Tablo IV.5: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Nispi Nem Değerleri Tablosu
Aylar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yıllık
Ortalama Nem (%)
74,3
72,5
67,5
64,4
57,1
48,9
46
48,7
50,9
60
70
73,9
61,2
32
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.4. 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem Grafiği
Sayılı Günler Dağılımı:
Kar Yağışlı, Kar Örtülü, Sisli, Dolulu, Kırağılı ve Orajlı Günler Sayısı:
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası
yıllık ortalama kar yağışlı günler sayısı 11,9; yıllık ortalama kar örtülü gün sayısı 10,4; en
yüksek ortalama kar örtülü gün sayısı 4,7 ile Ocak ayında, yıllık ortalama sisli günler
sayısı 11,1; en yüksek ortalama sisli gün sayısı 3,6 ile Aralık ayındadır. Yıllık ortalama
dolulu günler sayısı 1,8; yıllık ortalama kırağılı günler sayısı 37,1 gün ve yıllık orajlı gün
sayısı ortalaması 14 gün olarak gözlemlenmiştir.
Tablo IV.7: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sisli, Kar Yağışlı, Kar Örtülü Günler
Sayısı ve Kar Yağışlı Günler Tablosu
Sisli
Dolulu
Kırağılı
Toplam
Kar Yağışlı Kar Örtülü
Günler
Günler
Günler
Orajlı
Aylar
Günler
Günler
Sayısı
Sayısı
Sayısı
Günler
Sayısı
Sayısı
Ortalaması Ortalaması Ortalaması
Sayısı
Ocak
4,5
4,7
3,4
0
10,5
0,1
Şubat
3,6
3,3
2,2
0,2
7
0,4
Mart
1,1
0,5
0,9
0,5
3,7
1,2
Nisan
0,1
0
0,1
0,5
0,1
2,6
Mayıs
0
0
0
0,2
0
2,9
Haziran
0
0
0
0,1
0
1,6
Temmuz
0
0
0
0
0
0,5
Ağustos
0
0
0
0
0
0,7
Eylül
0
0
0
0,1
0
1
Ekim
0
0
0,1
0,1
0,3
2
Kasım
0,5
0,3
0,8
0,1
5,2
0,7
Aralık
2,1
1,6
3,6
0
10,3
0,3
Yıllık
11,9
10,4
11,1
1,8
37,1
14
33
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.6: Gaziantep İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği-1
Şekil IV.7: Gaziantep İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği-2
Maksimum Kar Kalınlığı:
Gaziantep İli Meteoroloji İstasyonu 1970–2011 yılları arası gözlem kayıtları göz
önüne alındığında, maksimum kar kalınlığı 47 cm ile Şubat ayında ölçülmüştür. Aylık kar
kalınlığının en düşük olduğu ay 6 cm ile Nisan ayıdır. Yıllık toplam kar kalınlığı ise 148 cm
olarak ölçülmüştür.
34
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.8: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu
Aylar
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yıllık
Maksimum Kar Kalınlığı (cm)
35
47
15
6
0
0
0
0
0
0
15
30
47
Şekil IV.8: 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği
Buharlaşma:
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası
yıllık ortalama açık yüzey buharlaşması 1386,8 mm, günlük maksimum açık yüzey
buharlaşması 90 mm’dir.
Tablo IV.6: Gaziantep Meteoroloji İstasyonunda 1970 – 2011 Yılları Arasında Gözlemlenen
Buharlaşma Değerleri Tablosu
Ortalama Açık Yüzey
Maksimum Açık Yüzey
Aylar
Buharlaşması (mm)
Buharlaşması (mm)
Ocak
0
0
Şubat
0
0
Mart
1,6
5,6
Nisan
91,7
11
Mayıs
172,1
11,8
Haziran
242,7
14
Temmuz
297,3
90
Ağustos
268
15
Eylül
187,5
12
Ekim
103,8
9,3
Kasım
21,7
8
Aralık
0,4
2,5
Yıllık
1386,8
90
35
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.5. 1970 – 2011 Yılları Arasında Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Buharlaşması Grafiği
Rüzgar Dağılımı:
Hakim rüzgar yönü Gaziantep Meteoroloji İstasyonu’ndan 1970-2011 yılları
arasında elde edilen veriler doğrultusunda 1. derece hakim rüzgar yönü WNW (batı
kuzeybatı), 2. derecede WSW (batı güneybatı), 3. derece W (batı) ve 4. Derece NW
(kuzeybatı)’dir.
Tablo IV.9: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Rüzgarın Esme
Sayıları Tablosu
Yönler Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam
N
1097 893 1014 592
770
1036
1150
736
811 776
1042
978
10895
NNE 2785 1779 1514 943
990
860
715
599
633 1153 1412 2243 15626
NE
2609 2027 1404 903
689
345
373
280
346 1118 1638 2466 14198
ENE 5142 4420 2655 2107 1320
701
578
691
717 2240 3099 4758 28428
E
1785 1643 1307 1022
500
246
244
279
410 977
1587 1727 11727
ESE 1455 1176 1243 1062
549
230
236
387
448 1014 1453 1582 10835
SE
606
540
639
563
369
110
100
138
256 633
729
654
5337
SSE 1126 990 1228 1110
680
222
200
357
467 800
917
992
9089
S
959 1067 1087 1100
723
183
247
403
610 1051 1204 1036
9670
SSW 1609 1717 2276 2024 1635
745
603
934
1666 2212 2188 1814 19423
SW
1732 1410 1621 1710 1792
852
808
928
1960 2675 2309 1834 19631
WSW 2613 2494 3453 3790 3913
3054
2827
3725
5116 4654 3869 2692 42200
W
1791 1945 2671 3388 4083
3824
3415
4155
4396 3436 2241 2081 37426
WNW 2276 2792 4505 5813 7698
9160
9871
9250
7093 4049 2488 2459 67454
NW
1452 1670 2107 1841 2662
4113
4613
3945
2495 1712 1222 1411 29243
NNW 1756 1617 2246 1943 2605
4459
5210
4322
2513 1738 1628 1754 31791
36
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.9: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı
Tablo IV.10: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Mevsimlere Göre Rüzgarın Esme
Sayıları Dağılım Tablosu
Mevsimler
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
N
2376
2922
2629
2968
NNE
3447
2174
3198
6807
NE
2996
998
3102
7102
ENE
6082
1970
6056
14320
E
2829
769
2974
5155
ESE
2854
853
2915
4213
SE
1571
348
1618
1800
SSE
3018
779
2184
3108
S
2910
833
2865
3062
SSW
5935
2282
6066
5140
SW
5123
2588
6944
4976
WSW
11156
9606
13639
7799
Şekil IV.13: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramı
37
W
10142
11394
10073
5817
WNW
18016
28281
13630
7527
NW
6610
12671
5429
4533
NNW
6794
13991
5879
5127
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
38
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.14: Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgâr Diyagramları
39
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Esme Sayılarına Göre Rüzgar Hızı Dağılımı
Tablo IV.10: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Yıllık Yönlere Göre Esme Hızları Tablosu (m/sec)
Yönler
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Yıllık
N
1,1
1,2
1,4
1,5
1,7
2,1
2,4
2
1,7 1,2 1,1 1,2
1.6
NNE
1,1
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,6
1,4 1,2 1,1 1,1
1
1.2
NE
1,1
1,2
1,4
1,4
1,4
1,4
1,6
1,4 1,3 1,1
1
1,1
1.3
ENE
1,3
1,4
1,4
1,4
1,4
1,3
1,4
1,2 1,2 1,1 1,1 1,2
1.3
E
1,3
1,6
1,7
1,7
1,5
1,4
1,5
1,4 1,2 1,2 1,1 1,3
1.4
ESE
1,2
1,3
1,5
1,7
1,4
1,3
1,4
1,4 1,2 1,1
1
1,2
1.3
SE
1,3
1,3
1,5
1,7
1,6
1,6
1,4
1,4 1,3 1,1
1
1,2
1.4
SSE
1,1
1,3
1,4
1,5
1,4
1,3
1,4
1,4 1,1
1
0,9 1,1
1.2
S
1,3
1,4
1,5
1,7
1,6
1,6
1,5
1,5 1,4 1,2
1
1,1
1.4
SSW
1
1,2
1,4
1,4
1,4
1,3
1,4
1,2 1,2
1
0,9 0,9
1.2
SW
0,9
1,1
1,3
1,4
1,3
1,4
1,4
1,3 1,1 0,9 0,9 0,9
1.2
WSW
0,9
1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,4
1,3 1,1 0,9 0,8 0,8
1.1
W
0,8
0,9
1,1
1,3
1,3
1,7
1,6
1,5 1,2 0,9 0,7 0,8
1.1
WNW
0,9
1
1,2
1,4
1,4
1,8
1,9
1,7 1,4
1
0,8 0,8
1.3
NW
1
1,2
1,4
1,5
1,6
2
2,2
2
1,5 1,1 0,9 0,9
1.4
NNW
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
2
2,2
2
1,6 1,2 1,1 1,1
1.5
Şekil IV.15: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızları Diyagramı
40
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Günler Sayısı
Yıllık ortalama fırtınalı günler sayısı 1,5’dir. Ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı
ise 23,3 gün olarak gözlemlenmiştir.
Tablo IV.23: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları ArasıAylara Göre Ortmala Fırtınalı Günler
Sayısı ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı
Aylar
Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı
Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün
Sayısı
Ocak
0,0
1,2
Şubat
0,2
1,5
Mart
0,3
2
Nisan
0,2
2,7
Mayıs
0,1
2,5
Haziran
0,2
3,2
Temmuz
0,1
3,6
Ağustos
0,1
2,8
Eylül
0,1
1,5
Ekim
0,1
0,7
Kasım
0,0
0,8
Aralık
0,1
0,8
Yıllık
1,5
23,3
Şekil IV.16: Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ve Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği
Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı
Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları arası gözlem kayıtları göz
önüne alındığında; bölgede yıllık ortalama rüzgar hızı 1,4 m/sn’dir. Ortalama rüzgar
hızının en yüksek olduğu ay haziran ayı, en düşük olduğu ay ise ekim ve kasım aylarıdır.
En hızlı esen rüzgarın hızı 24,0 m/sn olup, SW yönlüdür.
41
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.24: Gaziantep Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Rüzgar Hızları
Aylar
Ortalama
Maksimum
Maksimum
Rüzgar
Rüzgar Yönü Rüzgar Hızı
Hızları
Ocak
1,2
NNW
18,3
Şubat
1,4
SW
24,0
Mart
1,4
W
23,4
Nisan
1,5
WSW
16,1
Mayıs
1,5
N
12,5
Haziran
1,9
NW
12,5
Temmuz
1,9
NW
13,4
Ağustos
1,6
NW
17,5
Eylül
1,3
WSW
12,7
Ekim
1
ENE
12,1
Kasım
1
E
13,8
Aralık
1,1
N
13,8
Yıllık
1,4
SW
24,0
Şekil IV.16: 1970 – 2011 Yılları Arası Gaziantep Meteoroloji İstasyonu Ortalama Rüzgâr Hızı Grafiği
Şekil IV.17: Gaziantep İli Aylara Göre Maksimum Rüzgar Hızları Grafiği
42
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Kilis İli İklim Yapısı:
Projeye konu Yukarı Afrin İçme Suyu Barajı ve Malzeme Ocakları, Gaziantep ve
Kilis illeri arasında sınırda yer almaktadır. Proje için seçilen bölgenin meteorolojik ve
iklimsel özelliklerinin belirtilmesinde; Kilis Meteoroloji İstasyonu’nun 1970-2011 yılları
çalışma süresini kapsayan bülten sayfalarından yararlanılmıştır.
Kilis İli’nin iklimi genel karakterleri itibarı ile Akdeniz iklimi içerisinde kalır. Akdeniz
İklim Bölgesi, Akdeniz Havzasının genel atmosfer dolaşımı içerindeki yeri gereği bütün yıl
aynı hava kütlelerinden etkilenen, dolayısıyla hava olayları bakımından homojen olan bir
bölge olmayıp, aksine yazın çoğunlukla tropikal, kışın ise kutupsal hava kütleleri gibi
birbirinden farklı özellikler gösteren hava kütlelerinin tesirinde kalır. Yıl içerisindeki bu
farklı dinamik-klimatolojik koşullar, iklim elemanlarına yansıyarak biri sıcak-kurak, diğeri
serin ve nemli olmak üzere, yılı farklı iki devreye ayırmıştır.
Basınç:
Bölgede yıllık ortalama basınç 943.6 hPa olup, ortalama basıncın en yüksek
olduğu ay 944.3 hPa ile Aralık, en az olduğu ay 933.1 hPa ile Temmuz ayıdır.
Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 yılları arası gözlem kayıtları göz önüne
alındığında, bölgede yıllık ortalama basınç 943.6 hPa, maksimum basınç 957.3 hPa ile
Ocak ayında, minimum basınç 920.2 ile Mart ayında ölçülmüştür.
Tablo IV.14: Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç(hPa) Değerleri Tablosu
Aylar
Ortalama
Maksimum
Minimum
Basınç (hPa)
Basınç (hPa)
Basınç (hPa)
Ocak
943.6
957.3
923.6
Şubat
941.7
954.3
921.4
Mart
940.4
953.4
920.2
Nisan
939.1
949.7
921.0
Mayıs
938.4
947.5
927.4
Haziran
935.8
943.9
928.0
Temmuz
933.1
940.2
926.8
Ağustos
934.3
940.1
927.4
Eylül
938.4
946.5
931.1
Ekim
942.1
952.5
930.2
Kasım
944.0
953.7
924.5
Aralık
944.3
956.7
921.1
YILLIK
943.6
957.3
920.2
Şekil IV.18: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Basınç Grafiği
43
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Sıcaklık:
Bölgede yıllık ortalama sıcaklık 17.1 0C olup, ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu
aylar Temmuz ve Ağustos, en az olduğu ay Ocak ayıdır.
1970 – 2011 yılları arası gözlem kayıtlarına göre maksimum sıcaklık 45.0 ºC ile
Ağustos ayında, minimum sıcaklık -11,4 ºC ile Ocak ayında ölçülmüştür. Aylık ortalama
sıcaklığın en düşük olduğu ay 5.8 ºC ile Şubat ayıdır, aylık ortalama sıcaklığın en yüksek
olduğu ay ise 28.1 ºC ile Temmuz ayıdır.
Tablo IV.15: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sıcaklık Değerleri Tablosu
Aylar
Ortalama Sıcaklık (C0)
Maksimum Sıcaklık (C0)
Minimum Sıcaklık (C0)
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
5.8
7.0
10.7
15.4
20.7
25.3
28.1
27.9
24.9
19.7
12.4
7.3
17.1
20.9
22.5
28.8
35.4
40.2
41.0
44.2
45.0
41.4
36.4
29.6
25.7
45.0
-11.0
-8.4
-6.8
-1.3
5.4
10.0
14.6
13.2
10.2
1.5
-3.5
-8.0
-11,0
Şekil IV.19: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Sıcaklık Grafiği
Yağış:
Bölgede en fazla yağış miktarı 66.6 mm ile Mart ayında, en az yağış miktarı ise 1,2
mm ile Temmuz ayındadır. Yıllık yağış miktarı ortalama 39.7 mm olarak gerçekleşmiştir.
44
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.16: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yağış Değerleri Tablosu
Aylar
Toplam Yağış Miktarı
Maksimum Yağış (mm)
Ortalaması (mm)
Ocak
76.3
47.6
Şubat
70.8
32.4
Mart
66.3
66.6
Nisan
49.0
56.4
Mayıs
23.9
39
Haziran
7.0
28.1
Temmuz
1.2
12.6
Ağustos
3.3
38.9
Eylül
5.0
20.3
Ekim
32.5
60.3
Kasım
59.7
65.7
Aralık
81.7
57.2
YILLIK
476,7
66.6
Şekil IV.20: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Yağış Miktarı Değişim Grafiği
Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri:
Kilis İli Meteoroloji İstasyonu yağış – şiddet grafiğine göre 100 yıllık yağış değerleri
göz önüne alındığında toplam yağış miktarının 70,3 mm olduğu görülmüştür. Projenin
arazi hazırlama, inşaat ve işletme aşamalarında bölgeye ait fevk bilgileri de dikkate
alınacaktır.
Nem Dağılımı:
Kilis Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası yıllık
ortalama nispi nem % 54,17; en yüksek aylık ortalama nispi nem % 66,3 ile Aralık ayında,
en düşük aylık ortalama nispi nemi % 44,1 ile Haziran ayındadır.
45
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.17:. Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Nispi Nem Değerleri Tablosu
Aylar
Ortalama Nispi Nem (%)
Ocak
66.2
Şubat
63.9
Mart
59.5
Nisan
55.6
Mayıs
47.7
Haziran
44.1
Temmuz
47.6
Ağustos
48.7
Eylül
45.7
Ekim
47.5
Kasım
57.3
Aralık
66.3
YILLIK
54.2
Şekil IV.21: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Nispi Nem
Grafiği
Sayılı Günler Dağılımı:
Kilis Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası yıllık
ortalama kar yağışlı günler sayısı 5,4; yıllık ortalama kar örtülü gün sayısı 2; en yüksek
ortalama kar örtülü gün sayısı 1 ile Ocak ayında, yıllık en yüksek kar örtüsü kalınlığı 80,0
cm, yıllık ortalama sisli günler sayısı 5,1; en yüksek ortalama sisli gün sayısı 1,37 ile
Aralık ayındadır. Ortalama kırağılı günler sayısı toplamı 16,4 gün ve ortalama orajlı günler
sayısı 10,5 gündür.
46
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.19: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Sisli, Kar Yağışlı, Kar Örtülü Günler
Sayısı ve Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu
Sisli Günler Sayısı Kar Yağışlı Günler Kar Örtülü Günler
Aylar
Ortalaması
Sayısı
Sayısı
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
1.6
0.9
0.3
0.2
0
2.1
1.6
0.5
0.0
1.0
0.7
0.0
0.2
1.0
5,4
0.0
0.3
2
0
0
0.4
1.7
5,1
Şekil IV.23: Kilis İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği – 1
Tablo IV.20: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Dolulu, Kırağılı, Orajlı Günler Sayısı
Tablosu
Aylar
Dolulu Günler
Kırağılı Günler
Orajlı Günler
Sayısı Ortalaması
Sayısı Ortalaması
Sayısı Ortalaması
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
0.0
0.2
0.5
0.4
0.2
0.1
6.0
3.3
1.4
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
1,4
0.8
4.9
16,4
47
0.2
0.5
1.1
2.0
2.0
1.0
0.3
0.4
0.6
1.5
0.6
0.3
10,5
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.24: Kilis İlinin Aylık Sayılı Günler Grafiği – 2
Maksimum Kar Kalınlığı
Kilis İli Meteoroloji İstasyonu 1970–2011 yılları arası gözlem kayıtları göz önüne
alındığında, maksimum kar kalınlığı 21 cm ile Şubat ayında ölçülmüştür. Aylık kar
kalınlığının en düşük olduğu ay 3 cm ile Kasım ayıdır. Yıllık toplam kar kalınlığı ise 53 cm
olarak ölçülmüştür.
Aylar
Maksimum
Kar
Kalınlığı
(cm)
Tablo IV.8: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu
Temmu
Ocak Şubat Mart
Nisan Mayıs Haziran
Ağustos Eylül
Ekim Kasım Aralık
z
21
10
5
3
14
Şekil IV.25: 1970 – 2011 Yılları Arası Kilis Meteoroloji İstasyonu Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği
48
Yıllık
21
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Buharlaşma:
Kilis Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 1970 – 2011 yılları arası yıllık
ortalama açık yüzey buharlaşması 1478,8 mm, günlük maksimum açık yüzey
buharlaşması 96 mm’dir.
Tablo IV.18: Kilis Meteoroloji İstasyonunda 1970 – 2011 Yılları Arasında Gözlemlenen
Buharlaşma Değerleri Tablosu
Aylar
Ortalama Açık Yüzey
Maksimum Açık Yüzey
Buharlaşması (mm)
Buharlaşması
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
YILLIK
-
5.4
113.6
189.9
253.0
304.3
278.2
203.1
118.1
13.1
0.1
11.2
96.0
16.0
18.6
17.0
14.4
12.1
10.0
1.3
1478,8
96.0
Şekil IV.22: 1970 – 2011 Yılları Arasında Kilis Meteoroloji İstasyonu Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması
Grafiği
Rüzgar Dağılımı:
Hakim rüzgar yönü Kilis Meteoroloji İstasyonu’ndan 1970 – 2011 yılları arasında
elde edilen veriler doğrultusunda 1. derece hakim rüzgar yönü NW (kuzeybatı), 2.
derecede WNW (batı kuzeybatı) ve 3. derece W (batı) ve 4. derece N (kuzey)’dir.
49
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.21: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Rüzgarın Esme Sayıları
Tablosu
YÖNLER
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Ocak
1987
1456
2682
3482
4299
3100
1473
624
675
540
883
900
1120
1463
3529
1549
Şubat
1985
1235
2128
2947
3365
2080
1413
571
634
656
1187
1298
1429
1628
3176
1460
Mart
2499
1151
1465
2113
2556
2062
1236
675
774
771
1445
2101
2433
2255
4681
1757
Nisan
2199
901
1108
1419
2080
1411
1124
689
715
640
1500
2605
3046
3366
4708
1767
Mayıs
2769
802
797
1221
1062
935
853
498
564
815
1528
2800
3568
3562
6255
2380
Haziran
2926
664
343
461
331
227
347
117
202
685
1041
2881
4000
4559
7577
3453
Temmuz
3406
630
201
63
101
64
78
35
101
448
837
2991
4372
5299
8089
4240
Ağustos
3792
624
185
86
111
77
74
48
147
487
1318
2731
4433
4822
8065
3904
Eylül
Ekim
3538
895
381
247
338
296
298
259
308
760
1321
2711
3583
4398
6938
3078
3325
1180
1082
1356
1659
1409
1161
732
668
734
1221
1719
2424
2519
5452
2557
Kasım
2245
1309
1673
2669
2947
2475
1403
696
683
662
1027
1026
1281
1400
4343
2233
Aralık
1909
1170
2367
3629
4231
3008
1515
641
710
456
842
879
1316
1415
3725
1828
Toplam
32580
12017
14412
19693
23080
17144
10975
5585
6181
7654
14150
24642
33005
36686
66538
30206
Şekil IV.26: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgar Diyagramı (1970 – 2011)
Tablo IV.22: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Mevsimlere Göre Rüzgarın Esme
Sayıları Dağılım Tablosu
Mevsimler
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
N
7467
10124
9108
5881
NNE
2854
1918
3384
3861
NE
3370
729
3136
7177
ENE
4753
610
4272
10058
E
5698
543
4944
1189
5
ESE
4408
368
4180
8188
SE
3213
499
2862
4401
SSE
1862
200
1687
1836
S
2053
450
1659
2019
50
SSW
2226
1620
2156
1652
SW
4473
3196
3569
2912
WSW
7506
8603
5456
3077
W
9047
12805
7288
3865
WNW
9183
14860
8317
4506
NW
15644
23731
16733
10430
NNW
5904
11597
7868
4837
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.27: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgar Diyagramları
51
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.28: Esme Sayılarına Göre Aylık Rüzgar Diyagramları
52
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Esme Sayılarına Göre Rüzgar Hızı Dağılımı
Tablo IV.23: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Yönlere Göre Aylık ve Yıllık Esme
Hızları Tablosu (m/sec)
YÖNLER
N
NNE
NE
ENE
E
ESE
SE
SSE
S
Yıllık
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
1.4
1.5
1.7
1.8
2.1
2.7
3.4
3.2
2.2
1.5
1.4
1.3
2.0
1.8
1.8
1.8
1.7
1.8
2.2
3
2.6
1.8
1.4
1.4
1.7
1.9
2.1
2.3
2.1
2
1.9
1.9
2.3
2
1.5
1.7
1.5
2
1.9
2.6
2.8
2.6
2.5
2.4
2.6
2.2
2
1.9
1.9
2
2.4
2.3
2.4
2.6
2.7
2.7
2.3
2.1
1.9
2
2
2
2.2
2.3
2.3
2.2
2.4
2.6
2.5
2.2
2.3
1.7
2
1.8
2.1
2
2.1
2.2
1.6
1.9
2
2
2
2.2
1.8
1.7
1.6
1.7
1.6
1.6
1.8
1.4
1.5
1.9
2.1
2
1.8
2.1
1.7
1.7
1.6
1.5
1.3
1.7
1.2
1.6
1.8
1.9
2
2.4
2.4
2.1
1.6
1.6
1.3
1.2
1.7
1.4
1.9
2.2
2.3
2.5
3.3
3.7
3.4
2.5
1.7
1.5
1.4
2.3
1.6
2
2.5
3.1
3.1
3.8
4.3
4
3.3
2.1
1.6
1.5
2.7
2
2.4
3
3.4
3.5
4.4
4.8
4.6
3.5
2.7
2
1.7
3.2
1.6
2.1
2.4
2.8
3
3.6
4
3.9
3.3
2.3
1.6
1.5
2.7
1.7
2
2.2
2.7
2.8
3.5
4
3.8
2.9
2
1.6
1.5
2.4
1.5
1.6
2
2.2
2.6
3.4
4
3.7
2.7
1.8
1.5
1.5
2.4
1.5
1.6
1.8
2
2.3
3.2
3.7
3.3
2.5
1.7
1.5
1.5
2.2
SSW
SW
WSW
W
WNW
NW
NNW
Şekil IV.29: Yönlere Göre Yıllık Ortalama Rüzgar Hızları Diyagramı
53
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Ortalama Fırtınalı Günler ve Kuvvetli Günler Sayısı
Yıllık ortalama fırtınalı günler sayısı 2,4’tür. Ortalama kuvvetli rüzgarlı günler sayısı ise
60,1 gün olarak gözlemlenmiştir.
Tablo IV.24: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları ArasıAylara Göre Ortmala Fırtınalı Günler Sayısı
ve Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı
Aylar
Ortalama Fırtınalı Günler Sayısı
Ortalama Kuvvetli Rüzgarlı Gün
Sayısı
Ocak
0,2
3,5
Şubat
0,4
4,1
Mart
0,4
5,0
Nisan
0,4
6,1
Mayıs
0,2
6,0
Haziran
0,3
7,6
Temmuz
0,1
9,9
Ağustos
0,0
7,9
Eylül
0,1
4,4
Ekim
0,0
1,9
Kasım
0,1
1,3
Aralık
0,2
2,4
Yıllık
2,4
60,1
Şekil IV.16: Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı ve Fırtınalı Günler Sayısı Grafiği
Ortalama ve Maksimum Rüzgar Hızı
Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970-2011 yılları arası gözlem kayıtları göz önüne
alındığında; bölgede yıllık ortalama rüzgar hızı 2,6 m/sn’dir. Ortalama rüzgar hızının en
yüksek olduğu ay temmuz ayı, en düşük olduğu ay ise ekim ayıdır. En hızlı esen rüzgarın
hızı 28,8 m/sn olup, NNE yönlüdür.
54
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Tablo IV.24: Kilis Meteoroloji İstasyonu 1970 – 2011 Yılları Arası Rüzgar Hızları
Aylar
Ortalama
Maksimum
Maksimum
Rüzgar
Rüzgar Yönü Rüzgar Hızı
Hızları
Ocak
2,2
ENE
22
Şubat
2,3
NW
20,5
Mart
2,4
W
27,1
Nisan
2,6
W
23
Mayıs
2,7
NNE
28,8
Haziran
3,5
WSW
21
Temmuz
3,9
WNW
18,2
Ağustos
3,6
ENE
20,7
Eylül
2,7
ESE
21
Ekim
1,9
WNW
18
Kasım
1,8
NNE
23,5
Aralık
2,1
ENE
21,6
Yıllık
2,6
NNE
28,8
Şekil IV.11 Kilis İli Aylara Göre Ortalama Rüzgar Grafiği
Şekil IV.12 Kilis İli Aylara Göre Maksimum Rüzgar Hızı Grafiği
55
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Projeyle ilgili modelleme özeti
Hava Kalitesi Modelleme Çalışması
Modelleme çalışmaları için gerekli olan uzun dönemli meteorolojik veriler, yöredeki
mevcut meteoroloji istasyonlarından sağlanmaktadır. AERMOD modeli için Klima, sinoptik
ya da otomatik tip istasyonlarda ölçülen saatlik yüzey istasyonu verileri ve ravinsonde tip
istasyonlarında ölçülen meteorolojik sondaj verisi gerekmektedir. Bu çalışmada, gerekli
saatlik meteorolojik veri setlerinin, planlanan tesise en yakın istasyon olan Kilis Meteoroloji
İstasyonu’ndan temin edilmesi uygun bulunmuş ve bu istasyona ait meteorolojik veriler
modelleme çalışmaları sırasında kullanılmıştır. Sondaj verileri ise, Türkiye’de 8 adet
bulunan ravinsonde istasyonlarından proje sahasına en yakın olan Adana Meteoroloji
İstasyonu’ndan temin edilmiştir.
AERMOD modeli 1 yıllık meteorolojik veri kullanmaktadır. Bu nedenle modelde
kullanılacak meteorolojik verinin yıl seçiminin yapılması gerekmektedir. Bölgenin rüzgar
profilini temsil eden yılın meteorolojik verisini kullanmak, modelleme çalışmasının
doğruluğunu arttırmaktadır. Modelleme çalışmalarında, Kilis Meteoroloji İstasyonu’nda
1970-2011 yılları arasında elde edilen verileri içeren uzun yıllar meteoroloji bülteninden
yararlanılarak bölgenin rüzgar profili çıkarılmıştır (bk. Şekil 3.1). Son 10 yıla ait (20022011) yıllık rüzgâr profilleri ve uzun yıllar (1970–2011) esme sayıları incelenmiş ve uzun
yıllara en yakın yıl olan 2008 (bk. Şekil 3.2) yılı seçilmiştir. Seçilen istasyon verilerinde
aşağıdaki veri seti kullanılmıştır.
1. Saatlik rüzgar hız ve yönleri
2. Saatlik sıcaklık verileri
3. Güneşlenme şiddetleri
4. 07-14-Bulutluluk verileri
5. Bulut taban yükseklikleri
6. Günlük sabah-öğle karışım yükseklikleri
56
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
AERMOD modeli için çalışma alanının tanımlanması ve bu alanın alıcı ortam
elemanlarına ayrılması gerekmektedir. Bu çalışma için çalışma alanı olarak
tanımlanan dörtgen alan, kurulması planlanan tesis merkeze yakın bir noktada yer
alacak şekilde seçilmiştir. Ağ sistemi, doğu-batı yönünde yaklaşık 10 km, kuzey-güney
yönünde ise yaklaşık 10 km’lik bir alan içerisinde yer alan ve 250 m aralıklarda
bulunan alıcı ortam noktalarını içermektedir.
Proje alanına en yakın yerleşim yerleri kuş uçuşu olarak, Yukarı Afrin baraj aksının
yaklaşık 500 m güneyinde Soğucak Mahallesi, Kaya ocağının 250m güneybatısında
Bozkaya Köyü, L Kil ocağının 100 m güneyinde Akbayır köyü, Depo alanının 150 m
doğusunda Akbayır köyü, Kaya Ocağının 750 m doğusunda Soğucak Köyü, C kum çakıl
ocağının 750 m batısında Aşağıkalecik Köyü, R kum çakıl ocağının 500 m güneyinde
soğucak Mahallesi yer alan yerleşim yerlerinde faaliyetin kontrollü ve kontrolsüz şartlarda
yürütülmesi durumunda tesisten kaynaklanacak toz emisyonu Çöken Toz ve PM 10 sınır
değerlerini sağlamaktadır.
Emisyon modellemesinde model sonuçlar ve yerleşim yerlerine etki mesafelerini
içerir tablo aşağıda verilmiştir:
Tablo IV.26: Modelleme Çıktılarının Yerleşim Yeri, Zeytinlik Alanlarına göre Durumuu
Yerleşim yeri/Dağılım PM 10 değeri ve PM10
Sınır Çöken
Toz
mesafesi
Değer
mesafesi
Akbayır
Akbayır köyüne 50 m 300 µg/m3
Akbayır köyüne 50
mesafede 5,4 µg/m3
m mesafede 100,9
değerine ulaşılmıştır
mg/m2gün değerine
ulaşılmıştır
Çınarköy
Çınarköy’e 1.800 m 300 µg/m3
Çınarköy’e 1.800 m
mesafede 5,4 µg/m3
mesafede
100,9
değerine ulaşılmıştır.
mg/m2gün değerine
ulaşılmıştır.
Bozkaya
Bozkaya
Köyü’ne 300 µg/m3
Bozkaya
Köyü’ne
1.600 m mesafede 5,4
1.600 m mesafede
µg/m3
değerine
100,9
mg/m2gün
ulaşılmıştır.
değerine ulaşılmıştır.
Zeytinlik
Model çıktıları baz 300 µg/m3
Model çıktıları baz
alındığında zeytinlik
alındığında zeytinlik
alanı
sınırında
alanı
sınırında
(yaklaşık
30
m
(yaklaşık
30
m
mesafede) PM 10
mesafede)
Çöken
değeri yaklaşık 5,4
Toz değeri yaklaşık
µg/m3
100,9
mg/m2gün
seviyelerindedir.
seviyelerindedir.
PM 10 ve Çöken Toz Dağılım haritası aşağıda verilmiştir.
57
Çöken
Toz
Sınır Değer
350 mg/m 2gün
350 mg/m 2gün
350 mg/m 2gün
350 mg/m 2gün
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Şekil IV.31: Günlük PM 10 Dağılımının Uydu Haritasında Gösterimi
Proje alanı ve çevresindeki zeytinlikleri gösterir harita Şekil IV.32’de verilmiştir.
Şekil IV.32: Aylık Çöken Toz Dağılımının Uydu Haritasında Gösterimi
58
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Proje alanı ve çevresindeki zeytinlikleri gösterir harita aşağıda verilmiştir.
Proje
Alanı
Şekil IV.33: Proje alanı ve çevresindeki Zeytinlikler
Orman ve Su İşleri Bakanlığı http://aris.ormansu.gov.tr/crn/ kaynağından alınan
verilere göre Proje alanı ve çevresinde; Üzümlük, Fıstıklık gibi alanlar bulunmamakta olup,
yapılan arazi çalışmalarında C Geçirimli Malzeme Alanı sınırında zeytinlik, üzüm fanlığı ve
fıstıklık bulunmakta, Kaya -2 alanı çevresinde ise yine zeytinlik bulunmaktadır. Söz
konusu alanlardaki emisyon modelleme sonuçları Ek-14’te verilmiştir.
Proje kapsamında yapılan modelleme çalışmalarında Proje alanı ve yakın çevresi;
26.1.1939 tarihli ve 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması
Hakkında Kanunda belirtilen alanlar ile ilgili olarak İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğü’nden gerekli izinler alınacak olup, ayrıca söz konusu alanlarla ilgili olarak
yapılan hesaplamalarda oluşacak tozun etkisi olması beklenmemektedir.
Bunların yanında 4342 sayılı Mera Kanunu, 5403 sayılı Toprak Koruma Kanunu
hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
IV.2.2. Jeolojik özellikler (proje alanı ile malzeme ocaklarının jeolojik yapısının
fiziko-kimyasal özellikleri, tektonik hareketler ve depremsellik, stratigrafik kolon
kesitler, sondajlara ait loglar, mineral kaynaklar, heyelan, benzersiz oluşumlar, çığ,
sel, kaya düşmesi başlıkları altında incelenmesi, 1/100000, 1/25000 ve/veya
1/5000’lik jeolojik harita ve lejantı varsa jeoteknik etütler ve bunlara ait bilgi, şekil ve
haritalar),
Bölge Jeolojisi ( İlgili Kesitler ve Haritalar )
Gaziantep İl’inin Genel Jeolojisi ve Tektonik
Gaziantep ve civarında yüzeyleşen birimleri dört grupta sınıflandırabiliriz. Bunların
yaşları Oligosen - Miyosen arasındadır.
Gaziantep Formasyonu
Birim killi kireçtaşı ve tebeşirden oluşmaktadır. Formasyonun
yüzeyleşmelerinin görüldüğü ve tanımının yapıldığı yer Gaziantep İli dolayıdır.
en
tipik
Killi kireçtaşı, tebeşirli kireçtaşı ve kireçtaşından oluşan bu formasyon yumuşak
topografya gösteren killi kireçtaşı ve tebeşirli kireçtaşı şeklinde görülmektedir. Bazı
yerlerde ise bu killi ve tebeşirli kireçtaşları yerine kalın tabakalı kireçtaşları
59
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
gözlenmektedir. Killi kireçtaşları beyazımsı, gri, krem, kirli sarı renkli, gevşek, ince - orta
tabakalı yer yer marn ara katkılı çok az çört ve tebeşirli düzeyler içermektedir. Gaziantep
formasyonu yanal ve dikey olarak, fasiyes değişimleri göstermektedir. Güneyden kuzeye
gidildikçe derin su ortamından, çalkantılı sığ su ortamında ise çökelen kaya türleri
izlenmektedir. Birim üst Eosen - Alt Oligosen yaştadır.
Fırat Formasyonu
Birim yer yer resifal karakterli kireçtaşlarından oluşmaktadır. Fırat formasyonu,
özellikle Gaziantep'ten Kahramanmaraş'a, Yavuzeli'ne, Şanlıurfa'ya ve Kilis'e giden
karayollarının geçtiği güzergahlar boyunca yoğun olarak görülmektedir. Formasyon altta
krem, beyazımsı, kirli sarı renkte, orta-kalın tabakalı yer yer tabakasız kireçtaşı ile
başlamakta, bunların üzerine kirli sarı renkte, orta-kalın tabakalı, bol çört yumruk ve bol
fosil katkılı kireçtaşı gelmektedir. En üst bölümünü ise beyazımsı, krem ve kirli sarı renkte
kalın-çok kalın tabakalı, az çört yumrulu, bol ekinit, ostrea, gastropod ve lamelli biyoklastik
kireçtaşlarından oluşmaktadır. Kireçtaşları genellikle çatlaklı ve çatlakları kalsit dolguludur.
Formasyonu oluşturan kireçtaşları yanal ve dikey olarak bir fasiyes değişikliği
göstermeden her yerde aynı özellikte izlenirler. Fırat formasyonu Alt Oligosen - Alt
Miyosen yaş aralığında çökelmiştir.
Yavuzeli Bazaltı
Bu formasyon bazalt lavından oluşmuştur. Yavuzeli bazaltı, kırmızımsı, koyu
kahve, koyu gri ve siyahımsı renkli, tabakasız, yer yer çok kalın tabakalı, gözenekli,
gözenekler arası kalsit dolgulu olup, genel olarak lav akıntısından oluşmuştur. Genellikle
geniş yüzeyleşmesine karşın, oldukça az kalınlıklar sunmaktadır. Kalınlığı 0 – 50 m
arasında değişmektedir. Yavuzeli bazaltı tek düze özellik göstermektedir. Ancak çok az
yerlerde aglomera ve tüf yüzeyleşmeleri görülmektedir. Bu formasyon üst miyosen
yaşındadır.
Alüvyon
Genellikle nehirlerin eski yataklarında ve yüksek tepelerle çevrili ovalarda geniş
yüzeyleşmeler göstermektedir. Gevşek tutturulmuş çakıl, kum ve çamurdan oluşan bu
yüzlek birikintileri üzerinde tarım yapılmakta veya kum ve çakıl deposu olarak
kullanılmaktadır. Gaziantep ve yöresindeki tektonik özellikler, genel hatlarıyla Güneydoğu
Anadolu Bölgesi'ndeki tektonik özellikleri yansıtmaktadır. Genel olarak üç safhada
incelenebilir.
Üst Kretase (Üst Maestrihtiyen Öncesi) Tektoniği
Bu tektonik Gaziantep yöresinde pek görülmemektedir. Bölgesel olarak
izlenilebilen ilk tektonik rejim olup genellikle ters faylar ve yer yer doğrultu atımı faylar
oluşmuştur.
Orta Miyosen Tektoniği
Orta Miyosen'de gelişen sıkışma tektoniği, Üst Maestrihtiyen-Alt Miyosen arasında
çökelen kayalarda büyük faylar (Özellikle ters faylar ve doğrultu atımlı faylar, yer yer
normal atımlı faylar) ve kıvrımlaşmalar oluşturmuştur. Bu tektonik hatların doğrultuları
Doğu-Batı, Kuzeydoğu-Güneybatı'dır.
60
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Günümüz Tektoniği
Türkiye'nin en önemli hatlarından olan ve Gaziantep'in Kuzeybatısından geçen
Doğu Anadolu Fayı (DAF) ile batısından geçen Ölüdeniz yarılımı günümüzde zaman
zaman etkinliklerini sürdürmektedir. Aktivitesini devam ettiren bu fay sisteminin etkileri
(deprem) Gaziantep'te az oranda hissedilmektedir.
Metamorfizma ve Mağmatizma
Gaziantep İli ve civarında metamorfik ve mağmatik oluşumlar görülmemektedir. Bu
grup içinde yer alan kayaçlar İlimiz civarında gözlenmemektedir. Yalnız jeolojik yapı
bölümünde anlatılan ve Yavuzeli Bazaltı olarak isimlendirilen volkanik oluşumlar yer
almaktadır.
Tektonik ve Paleocoğrafya:
Bölgemizdeki depremler; Antakya, Kahramanmaraş, Malatya doğrultusunda
uzanan Doğu Anadolu Fay zonuna paralel olarak uzanan ikincil kırık hatlardan biri
üzerinde oluşmaktadır. İlimiz 4. derecede deprem bölgesinde olup civar deprem
merkezlerinin etkisinde kalarak yersel küçük depremler olmaktadır. İslahiye İlçemiz ise
Kahramanmaraş ve Antakya tektonik hattının tesir sahası içinde olduğundan 3. derecede
deprem bölgesine girmektedir. Yoğun bir yerleşim ve sanayi bölgesi olan Gaziantep Doğu
Anadolu Fayına 50 km. kadar uzakta yer almaktadır. Bu ana fay ile buna paralel ve ana
fay ile Gaziantep arasında yer alan tali fayların bulunması ve bunların aktif olmaları
nedeniyle İlimizin bu fayların üzerinde olabilecek daha büyük depremlerden ciddi olarak
etkilenebileceği görülmektedir.
Kilis İl’inin Genel Jeolojisi ve Tektonik
Kilis ilinin bulunduğu bölgede alttan üste doğru Kretase yaşlı Hasanke
Formasyonu, Bozova Formasyonu, Karadut Karmaşığı, Koçali Karmaşığı ve Germav
Formasyonu; Tersiyer yaşlı Beşenli, Cengin, Aslansuyu, Ardıçlıtepe formasyonları, Midyat
grubu (Gaziantep ve Fırat formasyonları), Şelmo Formasyonu ve Yavuzeli Bazaltı
yüzeylenir. İlin sınırları içindeki kayaçların yaşlılık sıralaması, ilin jeolojik haritası, ilin
genelleşmiş stratigrafik kesiti, başlıca metamorfik kayaçlar ve ilin jeomorfolojik yapısı ile
stratigrafisini çıkarmak için yapılan çalışmanın yer bulduru haritası aşağıdaki şekillerde
verilmiştir.
Metamorfizma ve Mağmatizma:
Çalışma alanında (Antakya L24) Üst Kretase-Üst Miyosen zaman aralığında
çökelmiş kaya stratigrafi birimleri yüzeylenir. En altta Senomaniyen-Santoniyen yaş
aralığında çökelen dolomit, dolomitik kireçtaşı, kireçtaşı ardalanması (Hasanke
Formasyonu) yer alır. Bunun üzerine Kampaniyen-Maastrihtiyen yaştaki killi kireçtaşı
(Bozova Formasyonu) uyumsuzlukla yer alır. Maastrihtiyen'de bölgeye yerleşmiş olan
Karadut Karmaşığı, hem Bozova Formasyonu, hem de kumtaşı, killi kireçtaşı arakatkılı
marnların (Germav Formasyonu) bir bölümü üzerine tektonik olarak bulunur. Germav
Formasyonu üzerine uyumlu olarak, Orta-Üst Paleosen-Alt Eosen yaş aralığında
çökelmiş, birbirleriyle yanal geçişli olan killi kireçtaşı, marn ardalanması (Beşenli
Formasyonu) ile aglomera (Cengin Formasyonu) gelir ve bunlarda uyumlu olarak ve AltOrta-Üst Eosen'de çökelmiş killi-çakıllı kireçtaşı, tebeşirli kireçtaşı, tebeşir (Aslansuyu
Formasyonu) ile kireçtaşı (Ardıçlıtepe Formasyonu) ve Üst-Eosen-Alt Miyosen'de
çökelmiş killi kireçtaşı, tebeşirli kireçtaşı (Gaziantep Formasyonu), resif karakterli kireçtaşı
(Fırat Formasyonu) takip eder. En üstte ise kendinden yaşlı birimleri açısal uyumsuzlukla
61
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
örten ve Orta-Üst Miyosen yaştaki akarsu-göl çökelleri (Şelmo Formasyonu) ile bazalt lav
akıntıları (Yavuzeli Bazaltı) yer almaktadır.
Hasanke Formasyonu:
Dolomit, dolomitik kireçtaşı, killi-kavkılı-çörtlü kireç taşı ile aralarında killi, kumlu
düzeylerin izlendiği bu birim, Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından adlandırılmıştır.
Tanımlama ve adlmanın yapıldığı yer Kilis-Hatay Karayolunun Kilis tarafından yaklaşık 3035 km uzaklıktaki sabun suyu deresinin bir kolu olan Hasanke deresidir. Birimi oluşturan
kaya türleri alttan üste doğru gri-koyu gri renkli, kalın-çok kalın tabakalı dolomit, gri renkli,
orta tabakalı, bazı yüzeyleri çörtlü, Makrofosil kavkılı, aralarında sarı-gri renkli kil düzeyleri
içeren dolomitik kireçtaşı, tabakalı killi kireçtaşı dolomitik kireçtaşı, yer yer Marnlı düzeyler
yer almaktadır.
Beşenli Formasyonu:
Altta marn, killi-çörtlü kireçtaşı ardalanması, üstte çörtlü kireçtaşından oluşan
birimin ilk tanımlaması Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından yapılmıştır. Tanımlamanın
yapıldığı yer, Kilis ilinin 10-15 Km Kuzeybatısındaki Beşenli köyü dolayıdır. Formasyon en
altta Marn ara katkılı kiletaşı, çört yumrulu, kırıntılı kireçtaşları, üste doğru ise çörtlü, killi
kireçtaşlarından oluşur.
Cengin Formasyonu:
Aglomera ve çok az tüften oluşan ve içerisinde çörtlü kireçtaşı merceği içeren
birim, Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından adlandırılmıştır. Adlandığı yer, Kilis ilinin 2025 Km batısındaki Cengin Köyü çevresidir. Birimin egemen kaya türü olan Aglomera, koyu
yeşilimsi-alaca renkli, çok kalın tabakalı ufak-iri taneli, taneleri köşelidir. Aralarında bazalt
yüzeyleri içeren Aglomeların arasında çörtü kireçtaşı mercekleri gözlenmektedir. Ayrıca
üst yüzeyleri içeren Aglomeların arasında çörtlü kireçtaşı mercekleri gözlenmektedir.
Ayrıca üst düzeyleri Aglomera, çörtlü kireçtaşı ardalanmasından oluşmaktadır.
Aslansuyu Formasyonu:
Killi, çakıllı kireçtaşı ve tebeşirden oluşan bu birimin tanımlanması Güvenç (1973)
tarafından yapılmıştır. Tanımlanmanın yapıldığı yer, Kilis ilinin 10-15 Km kuzeybatısındaki
Aslanlı deresinin bir kolu olan Hayırlı deresidir. Formasyon killi-çakıllı kireçtaşı ile
başlamaktadır. Bu kireçtaşları, gri-bej renkli, orta-kalın tabakalı, çörtlü ve çakıllı olup
tebeşir kireçtaşları tarafından izlenmektedir.
Ardıçlıtepe Formasyonu (Tar):
Formasyonun tanımlanması ve adlanması Terlemez ve diğerleri (1992) tarafından
yapılmıĢtır. Genelde kireçtaşından oluşan birim, altta kırıntılı kireçtaşı ardalanmasıyla
başlar. Kireçtaşı kalın-çok kalın tabakalı Tebeşirli kireçtaşı beyazımsı, açık sarı-bej renkli,
orta-kalın tabakalı dağılgan, seyrek faunalıdır. Üste doğru tamamen açık sarı–gri-bej
renkli, kalın-çok kalın tabakalı, yer yer tabakasız, sert, gözenekli, erime boşluklu, Mikro ve
Makro Faunalı, sarı-kahve-siyah renkli, mercek ve yumru halinde çörtlü kireçtaşından
oluşan birim “Karbonat Düzlüğü ile Açık Platform” Mikrofasiyes ortamında çökelmiştir.
Formasyonun kalınlığı 50-200 m arasında değişmekte ve Aslansuyu Formasyonu üzerine
dereceli geçişli bir dokanakla gelmektedir. Üzerinde ise Gaziantep Formasyonu uyumlu bir
dokanakla yer almaktadır.
62
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Gaziantep Formasyonu (Tmga):
Killi kireçtaşı ve tebeşirden oluşan bu birimin tanımını ve adlanmasını ilk olarak
Wilson ve Krummenazher (1957) tarafından yapılmıştır. Formasyon yumuşak topoğrafya
gösteren killi kireçtaşı ve tebeşirli kireçtaşı şeklinde görülmektedir. Killi kireçtaşları
beyazımsı gri, krem, killi sarı renkli, gevşek, ince-orta tabakalı yer yer marn ara katkılı
özelliktedir. Tebeşir ve Tebeşirli kireçtaşları kirli beyaz, açık sarı renkli orta tabakalı plaket
ayrışmalı, çok az çöt yumrulu killi kireçtaşı ara düzeyleri içermektedir. Birimin yaşı Üst
Eosen- Alt Oligesendir. Formasyonun kalınlığı 100-250 m arasında değişmekte ve
Ardıçtepe Formasyonu üzerine uyumu bir dokanakla gelmektedir. Üzerinde ise Fırat
Formasyonu uyumlu, Yavuzeli bazaltı ise uyumsuz bir dokanakla yer almaktadır.
Fırat Formasyonu (Tmf):
Yer yer resital karakterli kireçtaşından oluşan birim, ilk defa maxon ve Tromp
(1940) ; Tuna (1973) tarafından Midyat Formasyonun bir üyesi (Fırat Üyesi) olarak
adlandırılmıştır. Formasyon altta krem, beyazımsı, kirli sarı renkte, orta-kalın tabakalı yer
yer tabakasız kireçtaşı ile başlamakta, bunların üzerinde kirli sarı renkte, orta-kalın
tabakalar bol çört yumrulu ve bol fosil kavkılı kireçtaşı gelmektedir. En üst bölümünde ise
beyazımsı, krem ve kirli sarı renkte, kalın-çok kalın tabakalı, az çört yumrulu Biyoklastik
kireçtaşlarından oluşmaktadır. Kireçtaşları genellikle çatlaklı ve çatlakları kalsit dolguludur.
Formasyonun kalınlığı 0-150 m arasında değişmekte ve Gaziantep Formasyonu üzerine
uyumlu bir dokanakla gelmektedir. Üzerinde ise Şelmo Formasyonu ve Yavuzeli Bazaltı
açılı uyumsuz bir dokanakla yer almaktadır.
Alüvyon (Qe):
Genellikle nehirlerin eski yataklarında ve yüksek tepelerle çevrili ovalarda gevşek
tutturulmuş çakıl, kum, kil, ve çamurdan oluşur. Bu bikintiler üzerinde tarım yapılmakta
veya kum ve çakıl deposu olarak kullanılmaktadır.
Yavuzeli Bazaltı:
Bazalt lavından oluşan bu birim, Yoldemir (1987) tarafından adlandırılmıştır.
Yavuzeli Bazaltları kırmızımsı, koyu kahve , koyu gri ve siyahımsı renkli, tabakasız yer yer
çok kalın tabakalı, gözenekli gözenekler arası kalsit dolgulu olup; genel olarak Lav
akıntısından oluşmuştur. Genellikle geniş yüzeylenmesine karşın , oldukça az kalınlıklar
sunmaktadır. Kalınlığı 0-50 metre arasında değişmektedir. Yavuzeli Bazaltı tek düze
özellik göstermektedir. Ancak çok az yerlerde Aglomera ve tüf yüzeylemeleri
görülmektedir. Ayrıca bu Lav akıntısının altında yer alan Aglomera ve Tüf yüzeylemeleri
yer almaktadır. Bunlar özellikle Gaziantep – Kilis Karayolunun Kilis‟e yakın kesimlerinde
izlenmektedir.
Gaziantep ve Kilis yöresindeki tektonik özellikler, genel hatları ile Güneydoğu
Anadolu Bölgesindeki Tektonik Özellikleri yansıtmaktadır.
Çalışma Alanı ve Jeolojisi (İlgili Kesitler ve Haritalar)
Proje alanı jeolojisi için yapılan literatür taramasında, bazı farklı jeolojik birim
adlamaları ile karşılaşılmış ise de, özde aynı olan DSİ’nin kullandığı formasyon ve birim
adları benimsenmiştir.
63
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Stratigrafi:
Baraj yeri ve baraj göl alanı ve de hemen civarında, yaygın olarak Koçali Karmaşığı
(Kk) ve Karadut Karmaşığı (Kka) yer alır. Alanın Doğu kısmında, Germav Formasyonunun
(KTşg) ve Yavuzeli Bazaltının (Mbz) küçük yüzlekleri gözlenir. Karaafrin deresi yatağında
alüvyon (Qal) ve yamaçlarda yüzeysel lekeler halinde güncel örtü malzemeleri de yer alır.
Genelleştirilmiş stratigrafik kesidi Şekil-3.1’de verilmiştir.
Qal
Alüvyon: Vadi tabanı boyunca kil, silt, kum ve çakıl karmaşığı
şeklindedir. Orantısal olarak çakıl % si fazladır. Baraj
yerindeki kalınlığı 4-5 m kadardır.
Mbz
Bazalt: Koyu kızıl kahverengi, siyahamsı renklidir. Gözenekli,
akıntı izli. Yer yer aglomera ve tüf seviyeleri de gözlenir.
KTşg
Marn, Killi Kireçtaşı, Kumtaşı: Alttan itibaren, boz renkli ince
tabakalı marn ile başlar ve üste doğru, açık renkli kumlu ve
kırılgan killi kireçtaşı olarak devam eder. Üst seviyelerde, yanal
geçişli kumtaşı seviyeri gözlenir.
Kka
SİMGE
LİTOLOJİ
Silisifiye Kireçtaşı, Silisli Şeyl: Bu karmaşık, silttaşı-kiltaşıkumtaşı ardalanması, killi kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı, silisli şeyl,
radyolorit, tabakalı çört, kumtaşı, volkanitler ve bunların içinde
farklı yaşta kireçtaşı ve serpantinit bloklarından oluşmuştur.
Kireçtaşı ince-orta tabakalı, sık çatlaklı, kıvrımlı, şeyl ise kızıl
renkli, laminalı, kıvrımlı ve kırılgandır.
Kk
Yavuzeli Bazaltı
Germav
Formasyonu
Koçali
Formasyonu
Karadut
Formasyonu
Şımak
MİYOSEN
ÜST
KRETASE
MESOZOYİK
FORMASYON
GRUP
SERİ
SİSTEM
KUVATERNER
TERSİYER
SENOZOYİK
Ü.SİSTEM
Tablo IV.26:: Baraj Yeri ve Göl Alanı Çevresinin Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti
Peridotit, Gabro, Serpantinit: Hakim birim peridotitdir. Koyu
kahverengi–koyu yeşil renklidir. Yer yer gabro ve diyabaz
daykları ile kesilmiştir.
Kaynak: Kilis-Yukarı Afrin Barajı Proje Yapımı Aşaması Mühendislik Jeolojisi Raporu
64
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Çökel Kayaçlar
Karadut Karmaşığı (Kka)
Karadut Karmaşığı, tipik kızılımsı-boz ve alacalı renkleri ile laminalı çamurtaşı,
karbonatlı kumtaşı, killi ve çörtlü kireçtaşı, silisli şeyl, radyoloritten meydana gelen derin
denizel sedimenterlerinden oluşmuştur. Üst Kretase yaşlı bu karmaşık, çalışma alanında,
baraj yerinin masabından itibaren yayılım gösterir. Burada, baskın litoloji, silttaşı-kiltaşıkumtaşı ardalanması, tabakalı-laminalı kireçtaşı, alacalı renkli laminalı çamurtaşı, boz
renkli çört ve yer yer karbonatlı kumtaşı seviyelerinden oluşur. Tabana doğru, orta-ince
tabakalı bazaltik tüf, marn ardalanması gözlenir. Genelde, yataya çok yakın bindirme
dokanağı ile çeşitli seviyelerde, Koçali karmaşığı üzerinde görülürler. Bindirme tabanı,
oldukça kalın kırıklı ve milonitik özelliktedir. Yumuşak topoğrafyayı oluşturan bu birim üzeri
tarım alanı olarak kullanılmaktadır.
Germav Formasyonu (KTşg)
Üst Kretase- Paleoesen yaşlı bu formasyon, alttan itibaren, boz renkli ince tabakalı
marn ile başlar ve üste doğru, açık renkli kumlu ve kırılgan killi kireçtaşı olarak devam
özelliktedir. Üst seviyelerde, yanal geçişli kumtaşı seviyeri gözlenir. Baraj yerinin
KD’sunda çok küçük bir alanda yüzekleri gözlenir. Bilinen kalınlığı 100 m den daha
fazladır. Marn zonları, mavimsi boz renkli, kırılgan, bitki fosillidir. Üst seviyelerine doğru,
merceksel olarak tübiditik kumtaşı ve konglomera seviyeleri yer alır. Orta ila kalın tabakalı
olup, ondüleli bir yapı gösterir.
Alüvyon (Qal)
Karaafrin deresinin oluşturduğu alüvyon çökelleri, vadi boyunca dar bir şerit
şeklinde oluşmuştur. Alüvyon, çakıl danelerinin belirgin şekilde hakim olduğu kil, silt ve
kum karışımından meydana gelmiştir. Kısmen blok iriliğinde malzeme de gözlenir. Çakıllar
çeşitli kökenli kayaç birimlerinden oluşmuştur. Önceki araştırmalara göre, alüvyonun
kalınlığı 4-5 m kadardır.
Yamaç Molozu (Qym)
Güncel çökeller olarak, proje alanında, lekeler halinde ve 2-14 m kalınlığında
yamaç molozu örtü malzemesi de yer alır.
Mağmatik Kayaçlar
Koçali Karmaşığı (Kk)
Konumuna göre, Üst Kretase yaşlı Peridotit, Gabro, Serpantin, ofiyolit
seviyelerinden oluşan Koçali Karmaşığı, baraj yerinden itibaren memba tarafına doğru
tüm çalışma alanını kaplar. Baraj yeri ve baraj göl alanı bu birim üzerinde kalmaktadır. Bu
karmaşık, peridot’in hakim olduğu, serpantileşmenin geliştiği, gabro ve diyabaz daykları ile
kat edilen mağmatik bir karmaşıktır. Genel görünümü koyu kahverengi ve koyu yeşilin
tonları olarak görülür. Karmaşık içinde, yer yer boz renkli aglomera, lav akıntıları, kızıl
renkli silisli şeyl ve kireçtaşı da gözlenmektedir. Bundan başka, tabaklı görünümde
kristalize kireçtaşı kafaları da yer alır. Sık eklemlidir. Bu karmaşığın üzerine, uyumsuz
olarak, Karadut karmaşığı gelmektedir.
Yavuzeli Bazaltı (Mbz)
65
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
Baraj yerinin 4 km kadar Doğusunda küçük bir alanda bazalt yüzlekleri görülür.
Miyose yaşlı olan bu Bazalt, koyu kızıl kahverengi ve siyah renklidir. Yer yer kalın tabakalı
ve yer yer gözeneklidir. Alt seviyelerinde, ve ara yerlerde aglomera ve volkanik tüf
seviyeleri de belirgindir. Kalınlığı 100 m den daha azdır.
Yapısal Jeoloji
Literatür kaynaklarına göre, Üst Kretase döneminde gelişen tektonik hareketler
sonucu, allokton durumuna gelen birimleri, Tersiyer yaşlı birimler uyumsuz olarak
örtmüştür. Daha sonra, Miyosen’de gelişen tektonizma ile kıvrımlanma ve kırılmalar
(faylanmalar) oluşmuştur. Kıvrım eksenleri, başlıca Doğu-Batı ve Kuzeydoğu-Güneybatı
yönlerinde olup, eğimler ise, 0- 45o arasında değişmektedir. Çalışma alanı, genel konumu
olarak, 35 km kadar batıdan geçen Ölü Deniz Yarılım zonu ile, 55 km kadar Kuzeyden
geçen Doğu Anadolu Fay zonunun (DAF) kesişme açısı içinde yer almaktadır.
Tarihsel Jeoloji
Yukarıda, yapısal jeolojide belirtildiği gibi, yörede ilk tektonik hareketler Üst
Kretase’de görülmeye başlanmıştır. Daha sonra, Eosende oluşan birimler, uyumsuz
olarak Kretase birimleri üzerinde yer almıştır. Miyosende gelişen tektonik hareketler
sonucu, kıvrımlanmalar ve faylanmalar oluşmuştur.
Depremsellik ve Tektonik Özellikler
Y. Afrin Barajı projelendirilmesine esas olmak üzere hazırlanan ve İdare’ye daha
önce takdim edilen “Kilis-Yukarı Afrin Barajı Gövde Aks Yerinin Deprem Risk Analizi
Raporu, Kasım 2011, Ankara” çalışmasından alınan sonuç özeti aşağıda verilmiştir. 2475
yıllık tekerrür periyodu için yapılan olasılıksal sismik tehlike analizinden elde edilen
sonuçlar, 390 yıllık tekerrür periyodu göz önüne alınarak elde edilen olasılıksal sismik
tehlike analizi sonuçları ile bunların deterministik analizlerinden elde edilen sonuçlar
karşılatırıldığında, 50 yıllık ekonomik ömür için %12 aşılma olasılığına (Tablo 3.1) göre
yapılan olasılıksal sismik tehlike analizinin sonuçları MCE için verilen PGA değerlerinin alt
sınırını vermekte olduğu görülmektedir. Değerler, bölgenin tektonik konumuna göre
incelendiğinde 50 yıllık ekonomik ömür için %12 aşılma olasılığına göre hesaplanan MCE
deprem kavramının yaratacağı yer etkisinin daha rasyonel olduğu görülmektedir. Türkiye
Deprem Bölgeleri Haritasına göre, çalışma alanı orta riskli kuşak olan 3. Derece Deprem
Bölgesi içerisinde kalmaktadır. Yalnız 2. dereceden deprem bölgesine olan yakınlığı
düşünülürse MCE deprem kavramının yaratacağı yer etkisinin olasılıksal yaklaşımla
belirlenen ve 50 yıllık ekonomik ömür için %12 aşılma olasılığına göre hesaplanan değer
olarak alınması tutarlı olacaktır ayrıca tasarımdaki maliyetide güvenli tarafta kalarak
daha makul seviyede tutacaktır.
Tablo IV.27:Sismik tehlike analizi sonucunda bulunan sonuçlar
Sismik Tehlike
Analizi
Ayrışmış Kayaç
(μ) (g)
Ayrışmış Kayaç
(μ+σ) (g)
Deterministik
Olasılıksal
(OBE)
Olasılıksal
(50 yıl %12 aşılma
olasılığı)
Olasılıksal
(50 yıl %2 aşılma
olasılığı)
0,20
0,11
0,14
0,20
0,33
0,21
0,28
0,44
İşletme Tasarımı (OBE) ve Kritik yapıların Tasarımı (MCE) esas alınarak
hazırlanan İvme-Tepki Spektrumlarının belirlenmesinde önemli bir girdi parametresi olarak
kullanılan zeminlerin kısa ve uzun periyotlardaki hakim titreşim periyotları, beklenen yer
sarsıntısı şiddetinin ve bununla ilgili zemin tabakalarının lineer olmayan davranışını
hesaba katmak amacı ile spektral ivme davranışı analizlerinde mutlaka belirlenmesi
66
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
gereklidir. Bu nedenle Yukarı Afrin Barajı tasarım spektrumlarının belirlenmesinde
kullanılan kısa (0.2 s) ve uzun (1s) periyot faktörlerine karşılık gelen spektral ivme
değerleri Tablo 3.2’de verilmiştir. Bu değerler yapılacak mühendislik projelerinde, önemli
tasarım yer hareketi parametrelerindendir.
Tablo IV.28: İşletme Tasarımı (OBE) ve Kritik yapıların Tasarımı (MCE) Esas alınarak hazırlanan
spektral ivme değerleri
100 yılda %50 aşılma olasılığına göre İşletme Tasarımı için (OBE)
Periyot (s)
İvmesi (g)
T= 0.2
0,46
T= 1
0,25
50 Yılda %16 Aşılma Olasılığına Göre Kritik Yapıların Tasarımı için (MCE)
T= 0.2
0,86
T= 1
0,52
Şekil IV.31: Gaziantep ve Kilis İli Deprem Haritası
Baraj yeri ve göl alanında ekonomik değeri olan maden, endüstriyel ham madde ve
yapı malzemesi ruhsatı ve işletmesi yoktur. Proje alanının dirifay haritasındaki konumu
Ek-6’da verilmiştir. Faaliyet kapsamında14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik”
ve 06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik”(Değişiklik: 03.05.2007
tarih ve 26511 sayılı R.G)’te belirtilen hususlara uyulacaktır.
IV.2.3. Hidrojeolojik özellikleri (yeraltı su seviyeleri; halen mevcut her türlü keson,
derin, artezyen, vb. kuyular, proje alanına mesafeleri, emniyetli çekim değeri, suyun
fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik özellikleri, kaynakların debileri, yer altı suyunun
mevcut ve planlanan kullanımı),
Hidrojeolojik Özellikler
Proje alanında hakim birim Koçali Karmaşığıdır. Bu da peridotit ve serpantinit gibi
geçirimsiz özellik gösteren kayaçlardır. Proje alanı sınırlarında, belirgin bir su kaynağı
67
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
gözlenmemiştir. Bu karmaşık içinde yer alan irice kristalize kireçtaşı kafalarında,
mevsimsel sızıntılar oluşmaktadır.
2011 Ağustos ayında yapılan arazi çalışmasında, Karaafrin deresinde, 8-10 l/s
akış olduğu gözlenmiştir. Baraj yerinde, önceki aşamalarda yapılan sondajlarda,
yeraltısuyu seviyesinin eğimi Karaafrin deresi yatağı yönünde olduğu belirlenmiştir.
Yer Üstü Suları
Gaziantep il sınırları içinde, akış gösteren akarsularla ilişkilendirildiğinde üç adet su
toplama havzası bulunmaktadır. Bunlar; ilin batısındaki İslâhiye Çukurluğu ve çevresindeki
akarsuların bulunduğu Akdeniz Havzası, Fırat Havzası Akarsuları ve Çöl Kapalı Havzası
Akarsuları olarak tanımlanabilir. Gaziantep İli’nin büyük bir bölümü Fırat Vadisine doğru %
2-6 eğimlidir. Bu nedenle Fırat havzasının İldeki su toplama havzası çok büyüktür. Bu
alanlar, Aşağı Fırat Havzası’nın bir bölümünü oluşturur. Araban Ovasında batıdan doğuya
doğru akan 64 km. boyunda Karasu, Yavuzeli Ovasından akan Merzimen Deresi,
kollarıyla birlikte 100 km.'den uzun olan Nizip çayı, il içinde kolları ile beraber 80 km.
uzunlukta bulunan Sacır Suyu, Fırat nehrine dökülen başlıca akarsulardır. Kilis İli’nin batı
bölümü, sularını Afrin Çayı ve kolları aracılığı ile Amik Gölüne, doğu bölümü ise, yöre
ölçüsüne önemli sayılabilecek iki küçük akarsu ile Halep güneyindeki Müftü Gölü kapalı
havzasına boşaltır. Havza genişliği ve geçirdiği su miktarı bakımından sahanın en önemli
akarsuyu olan Afrin Çayı Gaziantep Platosu batısındaki dağlık sahada Külecik Dağından
doğarak güneye doğru akar. Daha sonra batıdan, Kartal Dağından doğan Bakırcan
Deresi, doğudan da Sof Dağından kaynaklanan Karadere karışır ve Karaafrin adını alır.
Buraya kadar yatağını derin yaran Afrin Çayı, özellikle Haremli Dağından itibaren,
Goncadağ Tepeye kadar yamaçları çok sayıda küçük akarsu tarafından parçalanmış ve
pek belirgin olmayan, geniş bir yatakta akar. Haremli Dağından sonra doğudan Gaziantep
şehri batısındaki yüksek platoluk alanların sularını toplayan ve önemli kollardan biri olan
Bozafrin Deresini alarak akan akarsu Afrin Çayı adıyla anılır. Daha Güneyde Goncadağ
Tepeden itibaren, jeolojik olarak Arap platformuna dâhil, bazalt örtülü tortul plato Orojenik
Fliş Zono arasındaki faylanmış sınırına dalarak derince yaran akarsu, üst kısımlarını
bazalt kornişlerin oluşturduğu kanyonu andıran bir yatak içerisinde akar. Güneye doğru
Dümbüllü Dağı’ndan itibaren bu sınırdan ayrılan ve az derin bir yatakta akan Afrin Çayı,
batıdan Deli Çayı, doğudan da Kınacık Dersini alarak sınırlarımızı terk eder. Böylece
sınırlarımız içerisinde yaklaşık 70 km.’lik bir uzunluğa erişmiş olur ve sınırı terk ettikten
sonra 5-6 km. sonra en önemli kolu olan Sabun Suyunu alır.
Afrin Çayı’ndan sonra 276 km²’lik kabul havzası ile sahanın ikinci akarsuyu olan
Sabun Suyu Gaziantep Platosunun batısını oluşturan dağlık saha üzerindeki
Çataltepe’den kaynaklanır ve kuzey-güney yönünde akar. Yukarı çığırında dar ve derin bir
yatakta akan akarsu, orta çığırında serpantinler içinde açılmış genişçe bir yatağa sahip
olur. Daha güneyde Arap Platformu ile Orojenik Fliş Zonu arasındaki sınırını oluşturan ve
Darmik Dağı’ndan itibaren güneybatı-kuzeydoğu yönünde uzanarak, Afrin Çayı’na kadar
uzanan sırtlar (tepeler), dereler kuşağına dalan akarsu üst kritase yaşlı kalkerlerden
oluşan bu tepelik kuşağı derince yararak bir boğaz oluşturur. Bu boğazdan sonra az derin
yatağında akarak Suriye sınırına oluşan ve böylece yaklaşık 50 km’lik uzunluğu
tamamlayan Sabun Suyu, sınırın hemen ötesinde Afrin Suyu’na ulaşır.
Afrin Çayı doğusundaki bazalt platosu ve Kilis Ovası ise sularını Balık ve Sinnep
Suları ile Halep güneyindeki Müftü Gölü kapalı havzasına gönderir. Balık Suyu bazalt
platosunun kuzey kısmından doğar ve çok sayıda kaynak ile beslenerek güneydoğuya
doğru akar. Yaklaşık 45-50 Km. uzunlukta olup, 242.1 km²’lik bir kabul havzasına sahiptir.
Sinnep Suyu ise söz konusu platonun Kilis Ovası kuzeyinden doğar. Platoyu birbirine
paralel olarak batı-doğu yönünde parçalayan ve kaynaklar ile beslenen üç kolun
birleşmesi ile oluşan akarsu bu birleşmeden sonra güneye yönelir ve Kilis Ovası’nın doğu
68
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
sınırını oluşturarak sınırlarımızı terk eder. Yaklaşık 30 km kadar bir uzunluğa sahip olan
akarsu, 127.7 km²’lik bir havzaya sahiptir.
Kilis İli’nin en önemli akarsuyu olan Afrin Çayı, aşağısında sınıra 7-8 km. uzaklıkta
İslahiye asfaltı üzerindeki Afrin Köprüsünde yapılan 1969-1985 arası 15 yıllık ölçümlere
göre yılda ortalama 114.7 milyon m³ su geçmektedir. Sabun Suyu’nun geçirdiği su miktarı
hakkında ise ölçümlerin birkaç yıl gibi çok kısa bir süre yapılmış olması nedeniyle bir fikir
ileri sürülememektedir. Balık Suyunun yılda ortalama geçirdiği su miktarı 16.9 milyon m³,
Sinnep Suyu’nun 16.7 milyon m³ tür. Buna göre Afrin Çayı, Balık ve Sinnep Sularından
yılda ortalama 7 kat daha fazla su geçirmektedir.
Yağışlarda yıllar arası oynamaya bağlı olarak, yılda geçirilen toplam su
miktarlarında yıldan yıla önemli değişiklikler meydana gelebilmektedir. Örneğin Afrin Çayı
1969 yılında 365.2 milyon m³ su geçirirken, 1983 yılında 35.2 milyon m³ su geçirmiştir. Bu
durumda Afrin Çayı’nın yılda geçirdiği su miktarı yaklaşık 10 kat değişebilmektedir. Bu
farklılaşma, yağışlardaki artan kararsızlığa bağlı olarak, doğuya gidildikçe daha da
büyümektedir. Nitekim Balık Suyu 1968 yılında 55.3 milyon m³ su geçirirken, 1983 yılında
3.7 milyon m³ su geçirmiştir. Sinnep Suyu ise 1969 yılında 50.5 milyon m³, 1983 yılında
ise sadece 1.9 milyon m³ su geçirmiştir. Bu durumda Balık Suyu’nda maksimum değerine
minimum değer arasındaki fark 15 kat iken, Sinnep Suyunda 26 kata çıkmaktadır. Ayrıca
düşük ve yüksek miktarların görüldüğü yılların, yağışlardaki alçalma ve yükselmelerin
görüldüğü yıllarla büyük bir paralellik içinde olduğu dikkati çekmektedir.
Yeraltı Su Kaynakları
Kilis İli’nin içme suyu temini maksadıyla teknik olarak kullanılabilecek düzeyde
nitelik ve nicelik açısından yer altı suyu potansiyeli bulunmamaktadır.
İnceleme alanında akifer özelliği gösteren birim Eosen yaşlı Aslansuyu
Formasyonudur. Aşağı Beşenli Köyü yakınlarında bu birimden çıkan ve daha önceki
çalışmalarda debisi 60-100L/s olarak belirtilen Beşenli Kaynağı bulunmaktadır. Bunun
dışında Miyosen yaşlı Yavuzeli Bazaltları içerisinde, kırık-çatlak sistemine bağlı olarak bir
takım çok küçük debili ve genellikle mevsimsel kaynaklar gözlenebilmektedir. Ayrıca bu
bazaltlar içerinde açılan sondajlarla 0.5–5 L/s arasında yer altı suyu alınabilmektedir.
Aks yerinde açılan temel sondaj kuyularında yapılan ölçüm sonuçlarına göre yer
altı suyu, talvegde dere kotunda, sağ ve sol sahilde ise dere kotunun üzerinde olup dereyi
beslemektedir. Temel sondaj kuyularında yapılan yer altı suyu seviye ölçümleri Tablo
IV.29’de verilmiştir.
Tablo IV.29: Yukarı Afrin Barajı Araştırma Kuyuları Rasat Tablosu
SK-1
SK-2
SK-2
SK-3
SK-4
SK-5
SK-6
SK-7
(Tn)
(Tn)
(m)
(m)
(m)
(m)
(m)
(m)
(m)
(m)
SK-1
(Ds)
(m)
SK-2
(Arş)
(m)
ÖLÇÜM
TARİHİ
SK-1
(m)
15.06.2010
27.85
13.40
9.70
0.90
8.90
8.35
3.55
5.75
9.95
7.45
18.10
16.07.2010
28.75
13.60
10.00
0.90
9.35
8.75
3.65
6.75
10.20
7.95
18.15
16.08.2010
29.30
13.65
10.15
0.95
9.85
8.85
3.85
7.40
10.35
8.30
18.10
20.09.2010
29.70
13.65
10.30
0.95
10.20
9.10
3.95
7.95
10
8.60
18.15
69
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
V.2.4. Hidrolojik özellikler (yüzeysel su kaynaklarının -göl, akarsu ve diğer sulak
alanlar- fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özellikleri, akarsuların debileri,
mevsimlik değişimleri, taşkınlar, su toplama havzası, sedimantasyon, drenaj, tüm
su kaynaklarının kıyı kullanımları, ekolojik özellikleri, projenin kurulacağı su
kaynağının/kaynaklarının uzun yıllara ait aylık ortalama değerleri(m3/sn), akım
gözlem istasyonları ve regülatör yerlerini temsil eden uzun yıllara ait akım
değerlerinin, ilgili kurum(bu verilerin temin edildiği kurum) onayı alınarak
sunulması),
Akım verileri için 19–6 no’lu Afrin Suyu – Afrin Köprüsü akım gözlem istasyonunun
debileri kullanılmıştır. 1969 -2008 yılları arası alınan ölçüm değerleri kullanılmıştır.
Projenin su kaynağını Afrin Çayının “Karaafrin Deresi” kolu teşkil etmektedir (Şekil 8). Bu
dere 1450 m kotlarından başlar, kuzey-güney yününde akarak yaklaşık 4.5 km
mesafede“Bozafrin Deresi” ile birleştikten sonra “Afrin Çayı” adını alarak kuzey-güney
yönünde akışını devam ettirir.
Baz akım hesabında 19–6 no’lu AGİ debileri kullanılmıştır Tablo 6.3 de verilen
aylık ortalama debilerden elde edilen baz akım debisi 25,8 m³/s dir. Bu değer baraj yeri
için 9,4 m³/s olarak kullanılmıştır. Katastrofal taşkın debisi için 14,1 m3/s lik değer
kullanılmıştır (DSİ, 2010). 19-6 nolu AGİ’nin uzun süreli (40 yıllık, 1969 -2008) yıllık
ortalama akım değeri 3.135 m3/s dir. Baraj yerinde bu değer 1.15 m3/s olarak alınmıştır.
Öte yandan uzun süreli aylık ortalama akımlar ise 0.098 m3/s (Eylül) ile 7.874 m3/s (Mart)
arasında değişmektedir (TabloIV.30). Baraj yeri için yıllık ortalama akımın %10’una
karşılık gelen akım 0.115 m3/s’dir.
70
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.30: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Aylık Ortalama Debileri (m³/s)
71
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
72
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.31: Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Maksimum Akımları (m3/s)
73
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.32: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Maksimum Akımları Ekstrem Dağılım Hesabı
74
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.2.5. Yüzeysel su kaynaklarının mevcut ve planlanan kullanımı (içme, kullanma,
sulama suyu, su ürünleri istihsali, ulaşım, turizm, elektrik üretimi, diğer kullanımlar
ve bunların proje sahasına göre konumları, mesafeleri),
DSİ 20. Bölge Müdürlüğü verilerine göre, projenin bulunduğu Afrin Deresi
üzerinde, işletmede bulunan tesis bulunmamaktadır. Mansap Su Kullanım Hakları raporu
Ek-12’de verilmiştir.
BÖLGEDE İŞLETMEDEKİ BARAJLAR VE HİDROELEKTRİK SANTRALLAR
Sıra
No
Baraj ve HES Tesisinin Adı
İli
Amacı
1
Kartalkaya Barajı
Kahramanmaraş
S-İ
2
Menzelet Barajı ve HES
Kahramanmaraş
E
3
Ayvalı Barajı
Kahramanmaraş
S-İ
4
Sır Barajı
Kahramanmaraş
E
5
Çamgazi Barajı
Adıyaman
S
6
Hancağız Barajı
Gaziantep
S
7
Karkamış Barajı ve HES
Gaziantep
E-T
8
Kayacık Barajı
Gaziantep
S
9
Seve Barajı
Kilis
İ
KİLİS İL’İNDE İŞLETMEDEKİ BARAJLAR VE HİDROELEKTRİK SANTRALLAR
Sıra No
Baraj ve HES Adı
1
Seve Barajı
Barajın Yeri
Seve Barajı
Akarsuyu
Amacı
İnşaatın (başlama-bitiş) yılı
Gövde dolgu tipi
Gövde hacmi
Yükseklik (talvegden)
Kilis
Sinnep Deresi
İçmesuyu
1999 - 2006
Kil çekirdekli kaya dolgu
1,25 hm3
34 m
Normal su kotunda göl hacmi
20,86 hm3
Normal su kotunda göl alanı
1,96 km
Sulama alanı
- ha
Güç
- MW
Yıllık Üretim
- GWh
75
2
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Projenin membasında projeyi etkileyecek herhangi bir başka proje
bulunmamaktadır. Konu ile ilgili olarak DSİ Genel Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve
171680 sayılı yazısında onayladığı Su Kullanım Hakları Raporu’nda “bu güzergahta
herhangi bir sulama ve başka sair konularda su alımı da yapılmamaktadır. Dolayısıyla
Yukarı Afrin Barajı’nın mansap su kullanımı olmadığı tespit edilmiştir.” denmektedir. Su
Kullanım Hakları Raporu Ek-12’da sunulmuştur.
Ayrıca Afrin Deresi’nin turizm, spor vb. amaçlarla kullanımı şu an için söz konusu
değildir.
IV.2.6. Projenin yer aldığı havzanın su kullanım durumu, yağış-akış ilişkisi, ekolojik
potansiyeli,
Afrin Köprüsünde yapılan 1969-1985 arası 15 yıllık ölçümlere göre yılda ortalama
114.7 milyon m³ su geçmektedir. Sabun Suyu’nun geçirdiği su miktarı hakkında ise
ölçümlerin birkaç yıl gibi çok kısa bir süre yapılmış olması nedeniyle bir fikir ileri
sürülememektedir. Balık Suyunun yılda ortalama geçirdiği su miktarı 16.9 milyon m³,
Sinnep Suyu’nun 16.7 milyon m³ tür. Buna göre Afrin Çayı, Balık ve Sinnep Sularından
yılda ortalama 7 kat daha fazla su geçirmektedir.
Yağışlarda yıllar arası oynamaya bağlı olarak, yılda geçirilen toplam su
miktarlarında yıldan yıla önemli değişiklikler meydana gelebilmektedir. Örneğin Afrin Çayı
1969 yılında 365.2 milyon m³ su geçirirken, 1983 yılında 35.2 milyon m³ su geçirmiştir. Bu
durumda Afrin Çayı’nın yılda geçirdiği su miktarı yaklaşık 10 kat değişebilmektedir. Bu
farklılaşma, yağışlardaki artan kararsızlığa bağlı olarak, doğuya gidildikçe daha da
büyümektedir. Nitekim Balık Suyu 1968 yılında 55.3 milyon m³ su geçirirken, 1983 yılında
3.7 milyon m³ su geçirmiştir. Sinnep Suyu ise 1969 yılında 50.5 milyon m³, 1983 yılında
ise sadece 1.9 milyon m³ su geçirmiştir. Bu durumda Balık Suyu’nda maksimum değerine
minimum değer arasındaki fark 15 kat iken, Sinnep Suyu’nda 26 kata çıkmaktadır. Ayrıca
düşük ve yüksek miktarların görüldüğü yılların, yağışlardaki alçalma ve yükselmelerin
görüldüğü yıllarla büyük bir paralellik içinde olduğu dikkati çekmektedir.
Sahadaki akarsular rejim bakımından Akdeniz ikliminin karakterini yansıtırlar.
Yağışların fazla, buharlaşmanın az olduğu ilkbahar ve kış aylarında akım değerleri
yüksek, buna karşılık buharlaşmanın fazla yağışların az olduğu sonbahar aylarında ise
düşüktür. Her üç akarsuda da yüksek akım değerleri Şubat ayında, en düşük değerler ise
Ağustos ve Eylül aylarında görülmektedir. Şubat ayından Nisan ayına kadar yavaş yavaş
azalan akım değerleri, bu aydan Ağustos ayına kadar hızla azalır. Ekim ayında ilk yağışlar
ile tekrar artmaya başlar ve bu durum Ocak ayına kadar devam eder.
IV.2.7. Toprak özellikleri ve kullanım durumu (toprağın fiziksel-kimyasal ve biyolojik
özellikleri, arazi kullanım kabiliyeti sınıflaması, erozyon, toprağın mevcut kullanımı),
Gaziantep ilinde orman ve fundalık olarak nitelendirilen arazi 92.419 hektarlık bir
alan ile il yüzölçümünün % 15'ini kapsamaktadır. Bu alanlar kereste ve diğer orman
ürünleri üretimin elverişli ağaçların sık veya seyrek olarak bulunduğu alanlar ile kereste
üretimine elverişli olmayan ancak yakacak olarak değerlendirilebilen bodur ağaç ve
çalılardan ibaret olan ve fundalık olarak nitelendirilen arazilerdir.
İl içinde meraların yüzölçümü 47.142 hektar ve oranı % 8 olup bu alanlar üzerinde
hayvancılık yapılmaktadır. Çıplak kaya ve molozlar, ırmak taşkın yatakları ve sazlıkbataklıklar gibi toprak örtüsünün bulunmadığı araziler ile su yüzeyleri ve yerleşim
alanlarının bulunduğu alanlar 99.644 hektar olup il yüz ölçümünün % 16'sını
oluşturmaktadır. Gaziantep ilinde çeşitli şekilde tarım uygulaması yapılan arazi 382.077
hektar tutmakta ve % 60'lük bir oran teşkil etmektedir. Bu arazilerden % 69.73'ini teşkil
76
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
eden 266.414 hektarlık kısmı sulu tarıma ayrılmıştır. Bunun 43.111 hektarı sulanabilir
araziyi oluşturmaktadır. Sulanan arazinin 7.022 hektarı DSİ tarafından, 12.143 hektarı İl
Özel İdare Müdürlüğü tarafından, 23.946 hektarı halk tarafından yapılmaktadır.
Proje alanında Baraj Aks yerinde, L Geçirimsiz Gereç Alanında, R ve C Geçirimli
Gereç Alanlarında ve Kaya II Gereç Alanında çalışma yapılacaktır. Çalışma yapılacak
alanlarda tarım alanlarının yanı sıra orman arazileri de bulunmaktadır.
Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün haritalarına göre her bir çalışma alanına ait
toprak grubu özellikleri aşağıda verilmiştir.
İlin Yüzölçümü
Tarım Arazisi
Çayır-Mera Olarak Kullanılan
Orman Arazisi
Tarım Dışı Arazisi
Tablo IV.33: Gaziantep İli Arazi Kullanımı
622.295 ha
382.077 ha
47.142 ha
92.419 ha
110.905 ha
%100
%60
%8
%15
%19
Tarım İl Müdürlüğü 2010
Kilis İl sınırları içerisinde, Akdeniz kızıl toprakları, kırmızı kahverengi topraklar,
kalkersiz kahverengi orman toprakları, bazaltik topraklar ve kolloviyal topraklar olmak
üzere 5 çeşit toprak bulunmaktadır. Bunlardan en geniş yayılışa sahip olanı kırmızı
kahverengi topraklardır. Bu topraklar, il sınırlarının batı ve kuzeybatısında; Sabun Suyu ile
Afrin Çayı arasındaki sahalarda, Kilis Ovası‟nda ve Kınacık Deresi çevresindeki kireçtaşı
ve kireççe zengin tortul kütlelerin üzerinde gelişmiştir. Fiziki yapıları tırtıllı ve killi tınlı olan
bu topraklar silis asidince nispeten fakir, seski oksitler ve özellikle demir oksitçe
zengindirler.
Yayılış alanı en geniş ikinci toprak tipi bazaltik topraklardır. Bu topraklar, sahanın
kuzey, kuzeydoğu ve doğusunda yayılmışlardır. Bütünlük içerisinde dağılış gösterdiği
yerler Afrin Çayı doğusundaki bazalt platolardır. Afrin Çayı batısında ise aşınımdan arta
kalmış tek tepeler üzerinde, örtü şeklindeki bazaltlar üstünde Akdeniz kızıl topraklar ve
kalkersiz kahverengi orman toprakları içerisinde parçalı halde bulunurlar.
Tarıma Elverişli Alan
Tarıma Elverişsiz Alan
Orman ve Fundalık Alan
Çayır Mera Arazisi Alanı
TabloIV.34: Kilis İli Arazi Kullanımı
105.500 ha
16.150 ha
19.161,5 ha
11.800 ha
BARAJ AKS YERİ
Baraj Aksında tek toprak grubu yer almaktadır. Arazi alüvyal topraklardan
oluşmakta, ince bünyeli yetersiz drenajlı bir alandır. Şimdiki arazi kullanma şekli meradır.
Arazi II. Sınıf arazi kullanım kabiliyetine sahiptir.
L-Geçirimsiz Gereç Alanı
L Alanı baraj yerinin mansabında sol yakada, yaklaşık 2.0 km doğusunda Akbayır
Köyünün hemen kuzeyinde yer alır. Özel mülkiyete ait olup, tarım yapılan bir alandır.
Baraj yerine ulaşım için yaklaşık iyileştirilmesi gereken 1000 m’lik stabilize yol ve 2 km’lik
asfalt yol ile ulaşılabilmektedir. Malzemenin uygunluğu, ulaşım yolunun yakınlığı ve miktar
bakımından, L Alanı’nın geçirimsiz gereç alanı olarak kullanılması önerilir. L Geçirimsiz
gereç alanı şahıs arazisi niteliğindedir.
Malzeme nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında 15 adet
araştırma çukuru açılmış ve 6 adet numune alınmıştır, kesin proje aşamasında ise 6 adet
77
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
araştırma çukuru açılıp, 7 adet numune alınmıştır. Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve
laboratuar deney sonuçlarına göre, çoğunlukla inorganik kil, çok plastik (yağlı killer) (CH)
karakterindedir ve yer yer CL ve ML özelliğinde zemine de rastlanmıştır. Malzeme
laboratuvar sonuçlarına göre kullanım limitlerine uygun çıkmıştır.
Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 6,50 çakıl, % 19,50 kum, % 74,00’si
ince malzemedir. Bu alandan, 0.3 m sıyırmadan sonra 5.50 kalınlığında olan malzemeden
1.500.000 m3 alınabileceği öngörülmüştür.
R-Geçirimli Gereç Alanı
R malzeme alanı, baraj göl alanı boyunca yaklaşık 3000m uzunluğunda bir alanı
kaplar ve Karaafrin çayı depozitlerinden oluşur. Baraj yerinde yer aldığından dolayı, ocak
alanı boyunca yol açılması gerekli.
Malzeme alanının nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında
13 adet araştırma çukuru açılmış ve 4 adet numune alınmıştır. Kesin proje aşamasında
ise 8 adet araştırma çukuru açılmış ve 7 adet numune alınmıştır. Bu numuneler üzerinde
gerekli laboratuar deneyleri yapılmış ve planlama aşamasında elde edilen sonuçlarla
birlikte değerlendirilmiştir. Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve laboratuvar sonuçlarına
göre kötü derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi derecelenmiş çakıl, kum,
çakıl karışımları (GW), GM ve GM-GW karakterindedir.
Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 66,57 çakıl, % 27,43 kum, % 6,00’sı
ince malzeme şeklindedir. Burada, blok (20-30 cm) oranının yüksek olması nedeni ile
yıkamaeleme yapılarak veya tüvenan dolgu olarak kullanılabilir. Alanda yeraltı suyu
ortalama 2,00 m arasında değişkenlik göstermektedir. Alanda 3,’lik kazı ile 1 250 000 m3
malzeme alınabilir.
C-Geçirimli Gereç Alanı
C malzeme alanı, baraj mansabında aks yerine yaklaşık 3500m mesafede Karaafrin çayı
depozitleridir. Baraj yerine ulaşım iyileştirilmesi gereken 2250 metrelik ham yoldan sonra,
2000 metrelik asfat yol ile sağlanır. C Alanı yaklaşık 10km uzunluğunda, ortalama 250m
enindedir. Bu alanın filtre ve geçirimli kabuk dolgu malzemesi olarak kullanılması
önerilmiştir. C-Geçirimli malzeme ocağı kamu arazisi niteliğindedir.
Malzeme alanının nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında
59 adet araştırma çukuru açılmış ve 17 adet numune filtre ve geçirimli kabuk dolgu
malzemesi için 6 adet numune beton agregası için alınmıştır. Kesin proje aşamasında ise
20 adet araştırma çukuru açılmış ve tüm çukurlardan toplam 20 adet numune alınmıştır.
Bu numuneler üzerinde gerekli laboratuar deneyleri yapılmış ve planlama aşamasında
elde edilen sonuçlarla birlikte değerlendirilmiştir. Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve
laboratuvar sonuçlarına göre kötü derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi
derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GW), GM-GW ve GM-GP karakterindedir.
Beton için alınan numunelerde yapılan deney sonuçlarında Na2SO4 don kaybı % ile kil
toprakları % si yüksek çıkmaktadır. Filtre içinde bu malzeme yıkanıp, granülometrisi
düzeltildikten sonra kullanılmalıdır.
Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 63,73 çakıl, % 32,51 kum, % 3,76’sı
ince malzeme şeklindedir. Alanda yeraltı suyu 1,50 m ile 3,00 m arasında değişkenlik
göstermektedir. Alanda 4 m’lik kazı ile 10 000 000 m3 malzeme alınabilir. Bu kapsamda
üretim kapasitesi şöyledir:
78
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
K-2 Kaya Malzeme Alanı
Baraj yerinin yaklaşık 1250m batısında baraj yeri ile Bozkaya Köyü arasında
bulunan kireçtaşları K-2 malzeme alanı olarak araştırılmıştır. Alandan baraj yerine
yaklaşık 2750 metrelik asfalt yoldan sonra,100 metrelik yeni bir yolun açılması ile
ulaşılabilir. K-2 alanı kaya malzemesi amacı ile planlama ve kesin proje aşamasında
araştırılmıştır. Bu alanda, kireçtaşı koyu gri, sağlam ve az ayrışmış-taze özelliktedir. Kaya
malzemesi olarak kullanılabilir özellikteki bu alandan 2.000.000m3 malzeme
alınabilecektir. Bu alanın, baraj yerine yakın olması, ulaşım yolunun mevcut olması ve
malzemenin uygunluğundan dolayı kaya gereç alanı olarak kullanılması önerilmiştir.
IV.2.8. Tarım alanları (tarımsal gelişim proje alanları, özel mahsul plantasyon
alanları) sulu ve kuru tarım arazilerinin büyüklüğü, ürün desenleri ve bunların yıllık
üretim miktarları, ürünlerin ülke tarımındaki yeri ve ekonomik değeri,
IV.2.8.1 Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları
Gaziantep ilinde üretimi gerçekleştirilen tarımsal üretim ile buğday, arpa, mısır,
susam, nohut, kırmızı mercimek, fig yetiştirilmektedir. Ayrıca meyvelerden fındık, elma,
armut, erik, ayva yetiştirilmektedir.
Tarım İl Müdürlüğü verilerine göre hazırlanan Gaziantep ilinin tarım alanlarının
dağılımını gösterir tablo aşağıda sunulmuştur.
Tablo IV.35: Gaziantep İli Bazında Mera, Çayır ve Tarım Arazisi Dağılımı
Arazi Cinsi
Yüzölçümü
Tarım Alanı
382.077 ha
Çayır Mera Alanı
47:142 ha
Orman ve Fundalık Alan
92.419 ha
Sanayi ve Yerleşim Alanı
110.905 ha
TOPLAM
622.295 ha
Şekil IV.32: Gaziantep İli Tarım Alanlarının Dağılımı (Gaziantep Tarım İl Müdürlüğü, 2010)
Kilis ili yüzölçümünün %69’unu tarıma elverişli alan olarak nitelendirilmektedir.
Tarım İl Müdürlüğünün 2010 verilerine göre Kilis ili bazında mera, çayır ve tarım arazisi
dağılımını gösterir tablo aşağıda gösterilmiştir.
79
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.36: Kilis İli Bazında Mera, Çayır ve Tarım Arazisi Dağılımı
Arazi Cinsi
Yüzölçümü (Ha)
Tarıma Elverişli Alan
105500
Tarıma Elverişsiz Alan
16150
Orman ve Fundalık Alan
19161.5
Çayır ve Mera Arazisi Alanı
11800
Toplam
152611.5
Tarım İl Müdürlüğünün 2010 verilerine bakılarak 105.500 Ha yüzölçümüne sahip
tarıma elverişli alanın %49’luk kısmını tarla tarımı alırken %17 zeytincilik, %15 bağcılık
almaktadır. Kilis iline ait söz konusu verileri gösterir şekil aşağıda gösterilmiştir.
Şekil IV.33: Kilis İli Tarım Alanlarının Dağılımı (Kilis Tarım İl Müdürlüğü, 2010)
GAZİANTEP:
Gaziantep ilinde orman ve fundalık olarak nitelendirilen arazi 92.419 hektarlık bir
alan ile il yüzölçümünün % 15'ini kapsamaktadır. Bu alanlar kereste ve diğer orman
ürünleri üretimine elverişli ağaçların sık veya seyrek olarak bulunduğu alanlar ile kereste
üretimine elverişli olmayan ancak yakacak olarak değerlendirilebilen bodur ağaç ve
çalılardan ibaret olan ve fundalık olarak nitelendirilen arazilerdir. İl içinde meraların
yüzölçümü 47.142 hektar ve oranı % 8 olup bu alanlar üzerinde hayvancılık yapılmaktadır.
Çıplak kaya ve molozlar, ırmak taşkın yatakları ve sazlık-bataklıklar gibi toprak örtüsünün
bulunmadığı araziler ile su yüzeyleri ve yerleşim alanlarının bulunduğu alanlar 99.644
hektar olup il yüz ölçümünün % 16'sını oluşturmaktadır. Gaziantep ilinde çeşitli şekilde
tarım uygulaması yapılan arazi 382.077 hektar tutmakta ve % 60'lük bir oran teşkil
etmektedir. Bu arazilerden % 69.73'ini teşkil eden 266.414 hektarlık kısmı sulu tarıma
ayrılmıştır. Bunun 43.111 hektarı sulanabilir araziyi oluşturmaktadır. Sulanan arazinin
7.022 hektarı DSİ tarafından, 12.143 hektarı İl Özel İdare Müdürlüğü tarafından, 23.946
hektarı halk tarafından yapılmaktadır.
Tarım Arazisi
Tarla Arazisi
Meyvelik Arazi
Sebzelik Arazi
Tablo IV.37: Gaziantep İl’inde Arazilerin Tarımsal Yapı İtibariyle Dağılımı
382.077 ha
%100
217.726 ha
%57
156.28 ha
%41
8.123 ha
%2
Tarım İl Müdürlüğü 2010
80
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.38: Gaziantep İl’inde Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu
ARAZİ VARLIĞI
YÜZÖLÇÜMÜ
Tarım arazisi
382.077
Sulanabilir arazi
266.414
Sulanan arazi
47.752
DSİ sulamaları
8.793
Köy hizmetleri Sulamaları
12.143
Halk sulamaları
26.818
Sulanan Arazinin Tarım arazisine
oranı
Devlet sulamalarının Sulanabilir
araziye oranı
Halk sulamalarının sulanabilir
araziye oranı
%
İl Toplamının
61.40
Tarım Arazisinin
69.73
Sulanabilir Arazinin
17.92
Sulanan Arazinin
17.9
Sulanan Arazinin
28.2
Sulanan Arazinin
56.1
47.752/ 382.077
12.4
20.936 / 266.414
7.8
26.816 / 266.414
10
Tarım İl Müdürlüğü 2010
Ürünler
Buğday
Arpa
Mısır I.Ürün
Mısır II.Ürün
Susam I. Ürün
Nohut
Mercimek (kırmızı)
Fiğ
Şeker Pancarı
Pamuk Saf
Ayçiçeği
Bamya
Biber (Dolmalık-Salçalık)
Domates
Fasulye (Taze)
Havuç
Hıyar
Kabak (Sakız)
Karpuz
Kavun
Lahana (Beyaz)
Lahana(Kara Yaprak)
Marul(Göbekli)
Maydanoz
Nane
Patlıcan
Sarımsak (Taze)
Soğan (Kuru)
Tere
Turp (Kırmızı)
Tablo IV.39: Ürün Desenleri ve Üretim Miktarları
Ekiliş (ha)
Üretim (ton)
Verim (kg/ha)
80569
366560
455
37478
108614
2898
3686
43575
11821
4340
47469
10937
140
54
386
8974
16799
1871
8159
8305
1525
80
48
600
321
22280
69400
8140
40873
5021
230
876
3417
75
1186
493
29
20
550
27500
272
7171
26363
63
985
17619
734
22463
30603
889
20184
27498
2
60
30000
2
54
27000
112
2773
24758
5
30
6000
495
5408
10925
829
22821
27528
98
2424
24734
149
5884
35878
1
4
4000
3
105
35000
Tarım İl Müdürlüğü 2010
Tablo IV.40: Meyve Üretimi
Toplu Meyvelikler
Ağaç Sayısı
Ürün Adı
Kapladığı Alan
(ha)
Meyve
Vermeyen
Yaşta
Meyve Veren
Yaşta
81
Dağınık Ağaç Sayısı
Meyve Veren
Yaşta
Meyve
Vermeyen
Yaşta
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Antep Fıstığı
Armut
Ayva
Badem
Ceviz
Dut
Elma
Erik
İncir
Kayısı
Kiraz
Nar
Şeftali
T. Hurması
Vişne
Zerdali
Zeytin
96366
75
1
194
200
5
333
274
1215
309
201
806
58
125
46
48
34799
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
9275870
11570
130
23500
15045
800
37640
35415
28100
43000
26210
178928
4020
14420
7075
5580
2386184
3474985
1750
20
14630
5193
222
15350
3630
1840
10260
14630
80800
1420
1215
1210
475
1357309
396790
75560
5610
1328
730
250
10430
2365
20400
2890
11220
3735
7525
3025
12740
4590
54845
23500
22950
5620
7230
1450
38765
9150
4840
650
5330
3205
3230
1320
3250
900
221370
146235
Tarım İl Müdürlüğü 2010
KİLİS:
Kilis İl nüfusunun 2/3 e yakın bir kısmının şehirde yaşadığı il sınırlarında tarımsal
faaliyetler ilk bakışta sadece kırsal kesimde yaşayan nüfusu ilgilendiren bir uğraşıymış gibi
görülebilir. Ancak bu yaklaşım doğru olmayıp, tarımsal faaliyetler yalnızca kırsal kesimde
yaşayanların uğraşı değil, aynı zamanda şehir halkının da ticaretten sonra en fazla olduğu
bir faaliyettir. Ayrıca yörede ticari aktivite de tarımsal üretime bağlıdır. Aynı durum yörede
üretilen tarımsal ürünleri değerlendiren sanayi içinde geçerlidir. Böylece diğer iktisadi
faaliyetlerin de kaynağı olan tarım yöredeki en önemli ekonomik faaliyeti oluşturmaktadır.
Kilis il sınırları sıcaklık koşulları yönünden Akdeniz ve Ege kıyılarından sonra
Türkiye‟nin en avantajlı durumunda bulunan kısımlardandır. Ancak sıcaklık koşullarındaki
uygunluğa karşılık yağış ve nem koşulları yönünden saha hiç de iyi bir durumda sayılmaz.
Kilis, Osmaniye ve Gaziantep istasyonlarında yapılan incelemelerde en az yağış alan ve
yağış oynaklığı en fazla değişen ilin Kilis olduğu belirlenmiştir. Bu durum kuraklık
yönünden zaten kritik bir durumda olan Kilis‟i daha da zor bir duruma sokmaktadır.
Kuraklığın süresi bakımından da Kilis en dezavantajlı ildir. Zira Kilis‟te Nisan ayından
Aralık ayına kadar olan 7-8 aylık sürede az veya çok su yetmezliği görülürken, bu süre
Mayıs ayından Kasım ayına kadar olan 6 aydır. Bununla birlikte, sulama amacına yönelik
bazı tesislerin yapımı planlanmaktadır. İlimizin tarım arazisi büyüklüğü 105.500 Ha olup
bunun 72.000 Ha‟ı sulanabilir, 12000 Ha‟ı ise sulanan tarım arazisi durumundadır. 12000
Ha sulu alanın 840 Ha‟ı devlet sulaması, 11160 Ha‟ı da halk sulaması şeklindedir.
Tarımsal faaliyetler ile ilgili diğer bir faktör ise toprak koşullarıdır. Sahadaki topraklar,
fiziksel ve kimyasal özellikleri, su, eğim ve drenaj şartları ile bu şartların birlikte etkisi
dikkate alınarak 8 grupta toplanmıştır. Bunlardan ilk dördünü (1., 2., 3. ve 4. sınıf) çeşitli
dereceden tarıma uygun topraklar, son üçünü (6., 7. ve 8. sınıf) ise tarımsal kullanışa
uygun olmayan araziler oluşturur. Bu sınıflandırmaya göre araştırma sahası toplam
alanının yaklaşık yarısını çeşitli dereceden tarıma uygun araziler, diğer yarısını da şiddetli
erozyon toprak sıklığı ve taşlılık gibi problemleri nedeniyle sürülerek tarıma uygun
olmayan araziler oluşturur. İl Tarım Müdürlüğü verilerine göre toplam tarım arazisi, yıldan
yıla çok az değişmekle birlikte, yaklaşık % 53,6 sı tahıllar, baklagiller, endüstri bitkileri,
bostan ve yem bitkileri gibi tarla tarımı ürünlerine % 46,4 ise bağ, zeytin, antep fıstığı,
sebze ve meyveler gibi bağ-bahçe tarımına ayrılmaktadır. Tarla tarımı ürünleri içinde %
51,9 luk oranı ile tahıllar başta gelir, bunu yaklaşık % 40 lık oran ile baklagiller izler.
Sanayi bitkileri, bostan ve yem bitkileri ise tarla tarımı içinde ekiliş alanı itibarı ile fazla bir
alan taşımaz. Bağ-bahçe tarımı büyük ölçüde bağ ve zeytinlikler tarafından temsil edilir.
Nitekim bağ-bahçe tarımı arazisinin % 80,5 ini bu iki ürüne ayrılan sahalar oluşturur.
82
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sebze tarımı ise, toplam bağ-bahçe arazisinin % 11.3 ünü işgal eder. Bunun % 7.3 lük
oranı ile fıstık, % 0.8 lik oranı ile diğer meyveler izler.
Tarla Tarımı
Bağcılık
Zeytincilik
Sebzecilik
Meyvecilik
Diğer
Toplam
Tablo IV.41: Kilis İl’inde Arazilerin Tarımsal Yapı İtibariyle Dağılımı
51.240 ha
15.725 ha
17.750 ha
12.350 ha
3.550 ha
4.885 ha
105.500 ha
Tablo IV.42: Kilis İl’inde Tarım Topraklarının Sulanabilme Durumu
Sulanabilir Alan
72.000 ha
Sulanan Alan
12.000 ha
Sulanabilecek Alan
48.645 ha
Sulu Tarım Yapılan Alan
12.000 ha
Kuru Tarım Yapılan Alan
93.500 ha
Tablo IV.43: Kilis İl’inde Önemli Ürünlerin Alan ve Üretim Miktarları
ÜRÜN
EKİM ALANI (ha)
ÜRETİM (ton)
Buğday
21.490
60.150
Üzüm
15.725
66.255
Arpa
9.340
23.710
Zeytin
17.750
18.000
Tarla Sebzeciliği
12.540
150.00
K. Mercimek
9.411
17.121
Nohut
6.970
15.495
Antep Fıstığı
3.200
1.382
K. Biber
160
2.400
S. Mısır
815
540
Susam
100
90
Diğer Meyve
350
2.600
Pamuk
370
1.098
Fiğ
910
304
Kilis Tarım İl Müdürlüğü, 2010
Bölgede küçük çapta meyvecilik yapılmakta olup; en önemli meyvecilik uğraşısı
antep fıstığı yetiştiriciliğidir. Antep fıstığı uzunca bir zamanda normal ürün vermeye
başladığından, çoğunlukla bağ ile birlikte ara tarımı şeklinde yetiştirilmektedir. Fıstıkta
olduğu gibi zeytin de bir devirlik vardır. Verimli bir yılı, düşük verimli bir yıl izler. Bölgede
antep fıstığı, üzüm ve zeytin dışında armut, ayva, erik, kayısı, zerdali, kiraz, şeftali, vişne,
ceviz, badem, dut, incir ve nar gibi meyveler de üretilmektedir. Bu meyveler çoğunlukla tek
başına bahçe oluşturacak şekilde değil de, su boylarında, bağ içinde veya takımlarda yer
almaktadır. Ayrıca bahçe teşkil etmeyecek şekilde eğimli alanlarda tek tek ağaçlar
şeklinde yabani melengiç ve sakızlar da aşılanarak yetiştirilmektedir. Bölgede sözü edilen
meyve ağaçları yönünden Kızılkent, Yeşiloba, Belenözü, Söğütlü, Ürünlü Eğlen ve Narlıca
köyleri başta gelmektedir.
Bölgedeki zeytinlikler 17.750 hektarlık alana yakın bir saha kaplamakta ve bu
miktar tüm tarım arazilerinin % 16,82 ini oluşturmaktadır. Zeytinlikler, Kilis Ovası ve
çevresiyle Afrin ve Sabun Suları arasındaki parçalı düzlükler üzerinde yoğunluk
kazanmaktadır. Bu sahalarda zeytinliklerin tüm tarım arazisi içerisindeki oranları % 20-40
arasında değişmekte, hatta yer yer % 50’lere kadar çıkabilmektedir. Bu oran, Afrin Çayı
doğusundaki bazalt platosu üzerinde yer alan köylerde azalarak % 20 nin altına iner. İlde
zeytinliklerin en az olduğu kısım ise, Balık ve Sinnep Suları arasındaki düzlüklerdir. Bu
kısımdaki oran % 1 dolayındadır. Burada yağış miktarının Kilis Ovasına göre azalması,
toprakların killi bir yapıya sahip olması zeytin verimini düşürdüğünden daha karlı bir
duruma geçen tahıl ve baklagil tarımı yoğunluk kazanmaktadır.
83
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Bölgede zeytinin dikey sınırı 950-1000 metrelere kadar çıkmaktadır. Örneğin
sahanın zeytinciliğe en fazla önem verilen ve tarım arazisinin yarıdan çoğunun
zeytinliklere tahsis edilmiş olduğu Hüseyinoğlu Köyü 870 m yükseklikte kurulmuştur. Bu
örnek bir istisna olmayıp sahanın zeytin arazisi fazla olan köyleri genellikle bu çevrede yer
almaktadır. Bu durum bölgenin sıcak bir iklime sahip olması yanında, genel olarak güneye
bakan yamaçlardan meydana gelmesinden kaynaklanır. Böylece sahadaki köylerin hemen
tamamı yükselti yönünden zeytinin yetişme sınırı içerisinde kalmaktadır.
Bölgede yaklaşık 2.000.000 dolayında zeytin ağacı bulunmakta olup, bunun
1.676.000 tanesi meyve vermektedir (Tarım İl Müdürlüğü 2001 yılı verileri). Dekarda
ortalama 10 kadar zeytin ağacı yer alır ve zeytin dikimi fazla olmadığı için, tüm ağaçların
% 95 ini meyve verecek yaştakiler oluşturur. 2010 yılında 18.000 ton zeytin üretilmiştir.
İlimizde mevcut yağlık zeytin çeşidinin yanında il sanayisini olumlu yönde etkileyecek,
alternatif değerlendirme özelliklerine sahip, sofralık-salamuralık-yağlık zeytin çeşitleri
getirtilerek üretimleri sağlanmıştır.
Bağcılık: Toplam tarım arazisinin 1/5 inden fazlası bağ alanlarına ayrılmıştır. Tahıldan
sonra en önemli tarımsal uğraştır. Bölgede bağ alanlarının böylesine geniş bir saha
kaplaması, öncelikle zeytinle birlikte bu ürünün tarımının diğer ürünlerin yetiştirilmesine
pek uygun olmayan eğimli arazilerde de yapılabilmesidir. Bağların zeytinliklere tercih
edilişi ise, bağın zeytine göre olan bazı üstünlüklerinden kaynaklanır. Her şeyden önce
zeytin, iki yılda bir normal ürün verirken, bağlar her yıl normal ürün verirler. Ayrıca bağlar,
dikildikten 5-6 yıl sonra ürün vermeye başlamasına karşılık zeytinlikler 15-20 yılda ancak
normal ürün vermektedir.
Gerek Kilis Ovasına göre bağların flokseradan daha geç zarar görmesi, gerekse
yeni bağların Kilis Ovasındaki olumlu sonuçlarının görülmesinden sonra bağ dikimine
başlanması, bölgenin diğer kısımlarında bağların Kilis Ovasına göre daha az saha
kaplamasına sebep olmuştur. Nitekim Kilis Ovasında yeni bağların oluşturulmasına 1960
lı yıllardan itibaren başlanmışken, çevre köylerde son 10-15 yıldan bu yana başlanmış ve
halen de devam etmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında, bölgede elde edilen
üzümlerin önemli bir bölümünü işleyen Kilis Tekel Suma Fabrikasının Kilis Ovasında yer
alan köylere daha yakın olmasının da etkisi vardır. Bağların Kilis Ovasında
yoğunlaşmasının bir başka nedeni de, Kilis Ovasının ¾ ünün şehirde oturan ailelere ait
olması ve şehir halkının geçimini tarımdan sağlasın veya sağlamasın mutlaka zeytinlik ve
özellikle bağlara sahip olma istekleridir. Zira üzümün olgunlaştığı devrede bağlara göç
şehir halkının vazgeçemediği bir gelenek olup, bağlar ticari olduğu kadar sayfiye amacına
yöneliktir.
şehirde
yaşayanlar
boş
zamanlarında
bağlarla
uğraşarak
değerlendirmektedirler. Ayrıca kuru üzüm, pestil, sucuk ve sirke gibi üzüm mamulleri ile
kışlık yaparak, şehir halkının geleneksel ihtiyaçları arasındadır.
Bölgede bağların büyük bir kısmı dikildiği araziyi yalnız başına doldururken, az bir
kısmı da zeytin ve antep fıstığı ile birlikte bulunmaktadır. Böylece zeytin veya antep fıstığı
yetişip ürün vermeye başlayıncaya kadar arazi, daha erken yetişen bağla değerlendirilmiş
olmaktadır.
İlimizde yetiştirilen şaraplık-şıralık üzümlerin Pazar sorunu yaşaması nedeniyle,
Pazar problemi yaşamayan sofralık ve erkenci üzüm çeşitleri İl’e getirilerek üretimler
sağlanmıştır. Bu yöndeki çalışmalar devam etmektedir.
Bölgede yarıdan çoğu meyve veren yaşta olmak üzere toplam on milyonu aşkın
bağ tiyeğinin bulunduğu ve bu tiyeklerden 40.000 ton civarında yaş üzüm elde edildiği
sanılmaktadır. Yerden yere değişmekle birlikte bir bağdan 60 ile 100 arasında tiyek
bulunmakta ve dekara yaş üzüm verimi 700-800 kg kadar olmaktadır. Bölgede üretilen
84
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
üzümler hem yaş hem kuru olarak değerlendirilmekte ve kuru üzüm üretiminin 2.5003.000 tona yakın bir kısmı pekmez imalathaneleri tarafından kullanılmaktadır. 1 kg kuru
üzüm yaklaşık 4 kg yaş üzümden elde edilir. Yılda ortalama 30.000 ton civarında yaş
üzüm Tekel Suma Fabrikası tarafından satın alınmaktadır.
Kilis İl’inde, 2010 yılında 15.525 hektar alanda 66.255 ton üzüm üretilmiştir.
IV.2.9. Orman alanları (ağaç türleri ve miktarları, kapladığı alan büyüklükleri ve
kapalılığı bunların mevcut ve planlanan koruma ve/veya kullanım amaçları, orman
inceleme değerlendirme formu),
Proje üniteleri için gerekli toplam alan 630 ha’dır. Proje alanı hakkında
Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’nden 27/09/2012 tarih ve 10108 sayılı yazı ile
ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmış olup, alanların tek bir kapalı alanda
gösterilmesi ile Bölge Müdürlüğü tarafından toplam alanın 381,08 ha olduğu, bunun 108
ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 85,41 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak üzere toplam orman
alanı 193,41 ha; 134 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 53,67 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak
üzere toplam 187,67 ha’lık kısmı orman sayılmayan alan niteliğinde olduğu belirtilmiş olup
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi projesi
için verilmiş olan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-9’da verilmiştir. ÇED
sürecinin tamamlanması ile birlikte 6831 sayılı “Orman Kanunu” ve ilgili yönetmelik
hükümleri gereğince orman alanları için izin alınacaktır.
IV.2.10. Mera alanları (mera vasıf ve kapasitesi, kapladığı alan büyüklüğü, çayır,
mera, yaylak ve kışlak arazisi olduğuna karar verilen yerlerin harita üzerinde
gösterimi, çayır, mera, yaylak ve kışlakların kullanım durumları),
Gaziantep İl’inde topraklarında Çayır ve Meralar toplam olarak 47.142 ha.’ lık bir
alanı kapsamaktadır. Yakın zamanlara kadar istatistiklerde mera alanları içerisinde
gösterilen çalılık ve fundalıklar, sonradan orman alanı olarak kabul edildiği için çayır ve
mera alanlarında önemli azalma suni olarak ortaya çıkmıştır. İlde 47.142 ha’lık alanı
kaplayan çayır ve meralar sadece hayvanlara yeşil ve kuru ot sağlayan yem alanları
değildir. Çayır ve meraların hayvanlara kaba yem sağlama yanında toprak ve su
muhafazası, su toplama havzası, pınar memba sularına kaynak olması, tabii fauna ve ev
hayvanlarına barınak olması, büyükşehir ve endüstri merkezlerinin kirlettiği havayı
temizlemesi, halka önemli bir rekreasyon alanı sağlaması ve yeşil örtüsü ile çevreyi
güzelleştirmesi gibi hayati derecede önemli bir fonksiyonu vardır.
Çayır ve meralar, belirtilen bu fonksiyonlarını tam olarak yerine getirebilecek
durumda olmayıp, bozulmakta ve kendilerinden beklenilen faydaları sağlayamaz bir
duruma gelmektedir. Bu yüzden milli ekonomiye katkıların gittikçe azalması yanında ileriki
nesillere çok daha büyük çayır ve mera ıslahı sorunları devretme durumu ortaya
çıkmaktadır. Gaziantep İl’inde söz konusu 4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamına giren
toplam mera alanı 36.894 ha'dır.
Kilis İl’inde ekstantif karakterde mera hayvancılığının sürdürüldüğü il’de mera
alanları, tarım arazisi oluşturmak amacı ile yıllardır sürekli olarak daraltılmıştır. Eğimlerin
kısa mesafede sıkça değiştiği, engebeli bir topografyaya sahip olan ve geniş sahaların
genç bazalt akıntıları tarafından işgal edildiği sahada, tarım arazilerinin toplam alanının %
60‟a yakın bir kısmını oluşturması, çok eğimli ve taşlık-kayalık sahaların dahi tarım alanı
haline dönüştürüldüklerine işaret etmektedir. Toprak örtüsünün bulunduğu hemen her
saha, ya tarım arazisidir yâda tarım yapılamayacak kadar, eğimli veya taşlık-kayalıktır.
Ayrıca en yüksek kısımları bile 1.250 m nin altında bulunan sahada, yaylacılık şeklinde
kullanıma olanak verebilecek yüksek kısımlarda mevcut değildir. Böylece yörede verimli
mera arazisi bulunmayıp, ormanlık-fundalık kısımlar, çok eğimli, sığ bir toprak örtüsüne
85
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
sahip alanlar taşlık-kayalık bazalt platosu yüzeyleri ile hasat sonrası tahıl ve baklagil
arazileri verimsiz otlak alanları olarak kullanılmakta ve iklimin kurak oluşu nedeniyle bu
otlaklardan yılın ancak birkaç ayında yararlanılabilmektedir. İlde 11.800 ha. çayır ve mera
arazisi bulunmaktadır. Arazinin tümü hayvan otlatmak amacıyla kullanılmaktadır. Bölgede
çayır ve meralarla ilgili herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
IV.2.11. Koruma alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Yaban Hayatı Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv
Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre
Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan ve Merkezleri, Mera
Kanunu kapsamındaki alanlar),
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Proje alanı Gaziantep ve Kilis İllerinin sınırında yer almakta olup, baraj göl alanının bir
kısmı, C geçirimli malzeme ocağı ve Kaya II malzeme ocağı Kilis İl sınırlarında; baraj göl
alanının büyük kısmı, L geçirimsiz alanı, R geçirimli alanı, yıkama eleme tesisi, depo
alanları, beton santrali, sosyal tesisler Gaziantep İl sınırları içinde yer almaktadır.
Aşağıda verilen bilgiler Gaziantep ve Kilis İli içerisinde mevcut alanları konu
almaktadır. Projenin faaliyete geçirilmesi planlanan alanda, söz konusu statüde bir alan
bulunmamaktadır.
Gaziantep
1. Ülkemiz mevzuatı uyarınca korunması gerekli alanlar
a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2 nci maddesinde
tanımlanan ve bu Kanunun 3 üncü maddesi uyarınca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat
Parkları", "Tabiat Anıtları" ve "Tabiat Koruma Alanları"
Tesis alanının yaklaşık 67 km kuzeybatısında Karatepe Aslantaş Milli Parkı
bulunmaktadır.
Şekil IV.34: Tesis Alanının Karatepe Aslantaş Milli Parkı’na Olan Mesafesini Gösterir Harita
Tesis alanının yaklaşık 54 km batısında Tekköz Kengerlidüz Tabiatı Koruma Alanı
bulunmaktadır.
86
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil IV.35: Tesis Alanının Tekköz – Kengerlidüz TKA’na Olan Mesafesini Gösterir Harita
Şekil IV.32’de ArcGIS programından temin edilmiş olan haritalarda Yukarı Afrin
Barajı ve Malzeme Ocakları Projesi’nin yakın çevresinde korunan alanların mevcut
olmadığı görülmektedir.
b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu uyarınca Çevre ve Orman
Bakanlığı’nca belirlenen "Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme
Alanları",
Tesis alanının yaklaşık 22 km güneybatısında Gaziantep Tahtaköprü Baraj Gölü
Yaban Hayatı Geliştirme Sahası bulunmaktadır.
Şekil IV.36: Tesis Alanının Gaziantep Tahtaköprü Baraj Gölü YHGS’na Olan Mesafesini Gösterir Harita
87
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
İnşaat ve işletme süresince, içinde bulunulan yıla ait Merkez Av Komisyonu
Karaları’na uyulacaktır. Proje süresince söz konusu sahalarda ve proje alanı içerisinde
hiçbir şekilde av faaliyeti gerçekleştirilmeyecektir.
c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanunu’nun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının "Tanımlar" başlıklı (a) bendinin 1, 2, 3
ve 5 inci alt bentlerinde "Kültür Varlıkları", "Tabiat Varlıkları", "Sit" ve "Koruma Alanı"
olarak tanımlanan ve aynı kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayılı Kanunun (2863 sayılı
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu
Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) ilgili maddeleri uyarınca tespiti ve
tescili yapılan alanlar,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
ç) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su
Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları,
Gaziantep ilinde, Tahtaköprü Barajı’nda aynalı sazan üretimi yapılmaktadır.
Kilis ilinde ise söz konusu sahalar bulunmamaktadır.
10/03/1995 tarihli ve 22223 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
(Değişiklik: 10.03.2010 tarihli ve 27517 sayılı R.G.), Su Ürünleri Yönetmeliği’nin ilgili
hükümlerine uyulacaktır.
d) 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Kirliliği
Kontrol Yönetmeliği’nin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanımlanan alanlar,
Proje, Afrin Çayı üzerinde gerçekleştirilecektir. Faaliyet süresince 31.12.2004 tarih
ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren; 13.02.2008 tarih ve
26786 sayılı ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı değişikliğiyle birlikte “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
e) 2872 sayılı çevre kanununun 9 uncu maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu
tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” olarak tespit ve ilan edilen alanlar,
Gaziantep İli’nde Bakanlar Kurulu tarafından tespit ve ilan edilen bölgeler
bulunmamaktadır (Kaynak: Gaziantep İl Çevre Durum Raporu -2010).
Kilis İli’nde Bakanlar Kurulu tarafından tespit
bulunmamaktadır (Kaynak: Kilis İl Çevre Durum Raporu -2010).
ve
ilan
edilen
bölgeler
f) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan
alanlar,
Gaziantep İl sınırları içerisinde Boğaziçi Kanunu‘na göre koruma altına alınmış
alan bulunmamaktadır (Kaynak: Gaziantep İl Çevre Durum Raporu -2010).
Kilis İl sınırları içerisinde Boğaziçi Kanunu‘na göre koruma altına alınmış alan
bulunmamaktadır (Kaynak: Kilis İl Çevre Durum Raporu -2010).
g) 31/08/1956 tarihli ve 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince orman alanı sayılan
yerler,
88
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Gaziantep ilinde söz konusu kanun kapsamına giren toplam orman alanı 92.000
ha’dır. Proje alanı hakkında Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’nden 27/09/2012
tarih ve 10108 sayılı yazı ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmış olup,
alanların tek bir kapalı alanda gösterilmesi ile Bölge Müdürlüğü tarafından toplam alanın
381,08 ha olduğu, bunun 108 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 85,41 ha’lık kısmı Kilis İl’inde
olmak üzere toplam orman alanı 193,41 ha; 134 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 53,67 ha’lık
kısmı Kilis İl’inde olmak üzere toplam 187,67 ha’lık kısmı orman sayılmayan alan
niteliğinde olduğu belirtilmiş olup Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve
Yıkama – Eleme Tesisi projesi için verilmiş olan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu
Ek-9’da verilmiştir. ÇED sürecinin tamamlanması ile birlikte 6831 sayılı “Orman Kanunu”
ve ilgili yönetmelik hükümleri gereğince orman alanları için izin alınacaktır.
ğ) 04/04/1990 tarihli ve 3621 sayılı kıyı kanunu gereğince yapı yasağı getirilen
alanlar,
Projenin konusu ve yeri dolayısı ile bu madde kapsamı içerisinde değildir.
h) 26/01/1939 tarihli ve 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin
Aşılattırılması Hakkında Kanunda belirtilen alanlar,
Proje alanında yukarıda bahsedilen mevzuat kapsamında alanlar olması
durumunda, ilgili kurumlardan mer-i mevzuat kapsamında faaliyete geçilmeden önce
gerekli izinler alınacaktır.
ı) 25/02/1998 tarihli ve 4342 sayılı Mera Kanunu’nda belirtilen alanlar,
Gaziantep ilinde söz konusu kanun kapsamına giren toplam mera alanı 36.894
ha’dır.
Kilis İli’nde söz konusu kanun kapsamında giren mera alanı bulunmamaktadır.
i) 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde belirtilen alanlar
Gaziantep ilinde söz konusu yönetmelik kapsamına Fırat Nehri Havzası,
Tahtaköprü, Kayacık ve Hancağız baraj göletleri ile Burç, Zülfikar, Hacı Aslan, Çakmak,
Domuzderesi, Balıkalan, Nogaylar Suni Göletleri, Sacır, Karasu, Merzimen Çayı, Gözbaşı,
Samözü, Nizip Çayları girmektedir. Faaliyet alanının yaklaşık olarak 83 km doğusunda
Karkamış Taşkın Ovası bulunmaktadır.
Proje kapsamında 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği” kapsamında Ek-2
Sulak alan Faaliyeti İzin Belgesi inşaat çalışmalarında başlanılmadan alınacaktır.
Kilis ilinde söz konusu yönetmelik kapsamına Fırat Nehri Havzası, Tahtaköprü,
Kayacık ve Hancağız baraj göletleri ile Burç, Zülfikar, Hacı Aslan, Çakmak, Domuzderesi,
Balıkalan, Nogaylar Suni Göletleri, Sacır, Karasu, Merzimen Çayı, Gözbaşı, Samözü,
Nizip Çayları girmektedir. Faaliyet alanının yaklaşık olarak 83 km doğusunda Karkamış
Taşkın Ovası bulunmaktadır.
Proje, Afrin Çayı üzerinde gerçekleştirilecektir. Faaliyet süresince 31.12.2004 tarih
ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren; 13.02.2008 tarih ve
26786 sayılı ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı değişikliğiyle birlikte “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
89
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil IV.37: Tesis Alanının Karkamış Taşkın Ovası’na Olan Mesafesini Gösterir Harita
2. Ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler uyarınca korunması
gerekli alanlar
a) 20/02/1984 tarihli ve 18318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Avrupa’nın
Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi” (BERN Sözleşmesi) uyarınca
koruma altına alınmış alanlardan “Önemli Deniz Kaplumbağası Üreme Alanları”nda
belirtilen I.ve II. Koruma Bölgeleri, “Akdeniz Foku Yaşama ve Üreme Alanları”,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
b) 12/06/1981 tarihli ve 17368 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Akdeniz’in
Kirlenmeye Karşı Korunması Sözleşmesi” (Barcelona Sözleşmesi) uyarınca koruma altına
alınan alanlar,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
I) 23/10/1988 tarihli ve 19968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Akdeniz’de
Özel Koruma Alanlarına İlişkin Protokol” gereği ülkemizde “Özel Koruma Alanı” olarak
belirlenmiş alanlar,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
II) 13/09/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gereği seçilmiş ve birleşmiş Milletler Çevre
Programı tarafından yayımlanmış olan “Akdeniz’de Ortak Öneme Sahip 100 Kıyısal Tarihi
Sit listesinde yer alan alanlar”,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
III) Cenova Deklerasyonu’nun 17. maddesinde yer alan “Akdeniz’e Has Nesli
Tehlikede Olan Deniz Türlerinin yaşama ve beslenme ortamı olan kıyısal alanlar”
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
c) 14/2/1983 tarihli ve 17959 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Dünya Kültür ve
Tabiat Mirasının Korunması Sözleşmesi”nin 1 ve 2 nci maddeleri gereğince Kültür
90
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Bakanlığı tarafından “Kültürel Miras” ve “Doğal Miras” statüsü ile koruma altına alınan
kültürel, tarihi ve doğal alanlar,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır. Proje
alanı ile ilgili olarak talep edilmesi durumunda gerekli görüşler alınacaktır.
ç) 17/5/1994 tarihli 21937 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Özellikle Su Kuşları
Yaşama Ortamı Olarak Uluslar arası Öneme Sahip Sulak alanların Korunması
Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi ) uyarınca koruma altına alınmış alanlar,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
d) 27/7/2003 tarihli ve 25181 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Avrupa Peyzaj Sözleşmesi,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlar bulunmamaktadır.
3. Korunması gereken alanlar
a) Onaylı çevre düzeni planlarında, mevcut özellikleri korunacak alan olarak tespit
edilen ve yapılaşma yasağı getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik
rezerv alanları, jeotermal alanlar v.b.,)
Proje alanında söz konusu alanlar bulunmamaktadır.
b) Tarım Alanları: Tarımsal kalkınma alanları, sulanan, sulanması mümkün ve
arazi kullanma kabiliyet sınıfları I, II, III ve IV olan alanlar, yağışa bağlı tarımda kullanılan I.
ve II. Sınıf ile özel mahsul plantasyon alanlarının tamamı,
Proje alanı ve yakın çevresinde yukarıda belirtilen alanlardan ormanlık arazi
dışında kalan, tarım arazileri bulunmaktadır. Bu nedenle alanı içerisinde yer alan tarım
arazileri için 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun 21. maddesi (a)
bendi gereğince yasal izinler alınacak ve bu izinlerin alınması süreci içerisinde proje
alanında herhangi bir tarım dışı faaliyette bulunulmayacaktır.
Proje kapsamında
c) Sulak Alanlar; doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya
akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme devresinde derinliği 6
metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama
ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı
kenar çizgisinden itibaren kara tarafına ekolojik açıdan sulak alan kalan yerler,
Proje, Afrin Çayı üzerinde gerçekleştirilecektir. Faaliyet süresince 31.12.2004 tarih
ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren; 13.02.2008 tarih ve
26786 sayılı ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı değişikliğiyle birlikte “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
ç) Göller, akarsular, yer altı suyu işletme sahaları,
Proje, Afrin Çayı üzerinde gerçekleştirilecektir.
d) Bilimsel araştırmalar için önem taşıyan ve/veya nesli tehlikeye düşmüş veya
düşebilir türler ve ülkemiz için endemik olan türlerin yaşama ortamı olan alanlar, biyosfer
91
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanları, benzersiz özelliklerdeki jeolojik ve
jeomorfolojik oluşumların bulunduğu alanlar,
Proje alanında söz konusu alanlar bulunmamaktadır.
Turizm Alan ve Merkezleri
Projenin faaliyete geçirilmesi planlanan Gazantep İli turizm faaliyetleri açısından
zengin bir bölgedir. Tesis yerinin turizm faaliyetleri açısından zengin bir bölge olduğu
söylenemez. Turistler daha çok tarih ve kültür turizmi için gelmektedirler. Gaziantep ve
çevresi tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz arasında
bulunmaktadır. Bu nedenle Gaziantep, Tarih öncesi çağlardan beri insan topluluklarına
yerleşme sahası ve uğrak yeri olmuştur. Tarihi İperk Yolu’nun buradan geçmesi, kesişen
yolların kavşağında olması ilin önemini ve canlılığını devamlı olarak korumuştur. Ayrıca
uygarlık tarihine ve bugüne yön vermiş olup, her dönemde kültür ve ticaret merkezi olma
özelliğini kormuştur.
Ayıntap olarak bilinen eski kent, bugünkü Gaziantep’in 12 km kuzeybatısında
şimdiki Dülük Köyü’nde bulunmaktadır.
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Projesi etki alanı ve yakın çevresinde ‘‘Turizm Merkezi’’ ve “Kültür ve Turizm Gelişim
Bölgesi” bulunmamaktadır.
Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Projesi, orman alanları dışında kalan kısmı tarım ve şahıs arazisi niteliğindedir. Projenin
inşaat aşamasından önceki hazırlık döneminde, proje alanının kadastral durumunu net
olarak belirlenerek, mera vasfı kapsamında kalan araziler için Mera Kanunu kapsamında,
Gaziantep İl Tarım Müdürlüğü’ne müracaat edilerek gerekli tüm izinler alınacaktır.
IV.2.12. İç sulardaki (göl, akarsu) canlı türleri (bu türlerin tabii karakterleri, ulusal ve
uluslar arası mevzuatla koruma altına alınan türler; bunların üreme, beslenme,
sığınma ve yaşama ortamları; bu ortamlar için belirlenen koruma kararları),
SINIF: MAMMALIA (MEMELİLER):
Bölgede 50 memeli türünün varlığı bilinmektedir. IUCN Kırmızı Listesi’nde CR ve
EN kategorilerinde nesilleri tehlike altında olan tür yoktur. Hassas (Vulnarable, VU)
kategorisinde biri yarasa (Myotis capaccinii) ve diğeri etobur (Vormela peregusna) olmak
üzere iki memeli türü bulunmaktadır. CITES listelerinde yer alan, memeli türüne
rastlanmamıştır. Bern Sözleşmesi’nde sıkı koruma gerektiren (Ek-II) 20 memeli türü
bulunmaktadır. Bunların 18’i yarasa, biri kemirici ve diğeri etoburlardandır. Doğrudan suya
bağımlı yaşayan memeli türü alanda görülmemiştir. Ancak yarasaların tamamına yakını
besinleri olan böcekleri su üzerinde yakalar ve bölgedeki diğer memeliler gibi sıkça su
ihtiyacı için su yüzeyinden geçerler. Baraj yapımı ile ciddi ölçüde etkilenecek bir memeli
türü bulunmamaktadır. Listedeki türlerden hiçbiri, Türkiye’ye endemik değildir.
SINIF: AVES (KUŞLAR): Bölgede 123 kuş türünün bulunduğu (birkaçı yüksek ihtimalli
olduğundan listeye eklenmiştir) ve bunlardan IUCN’in Kırmızı Listesi’nde CR, EN ve VU
kategorilerinde nesilleri tehlike altında olan tür yoktur. Tehlike sınırı (Near Threatened,
NT) kategorisinde sadece üç tür vardır. Bunlar yırtıcılardan Falco vespertinus,
Gökkuzgunlarından Coracias garrulus ve Ötücü Kuşlardan Ficedula semitorquata’dır. Üçü
92
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
de doğrudan suya bağlı tür olmayıp, C. garrulus yaz (üreme) göçmeni, diğer ikisi bahar ve
sonbahardaki göç dönemlerinde 5-10 gün gibi kısa sürelerle yörede görülen türlerdir. Bern
Sözleşmesi’nde sıkı koruma gerektiren (Ek-II) 86 kuş türü, korunması gereken diğer türler
(Ek-III) 30 türdür. CITES listelerinde 1 tür, Ek-I’de, 18 kuş türü ise Ek-II’de yer almaktadır.
Türkiye’ye endemik tür, alanda yoktur.
Afrin Çayı’nın baraj yapımı planlanan kısmı, su kuşlarının düzenle yaşamasını,
üreyip populasyonlar oluşturmasına yetecek düzeyde değildir. Görülebilecek türler,
düzensiz ve nadiren rastlanabilir. Barajın bu kuşlar açısından olumlu etkisi daha fazladır.
Pek çok gölet ve baraj, kurulumundan sonra kuşlar için uygun yaşama ortamları olduğu
bilinmektedir (Nizip (Gaziantep)’deki Hancağız Barajı örnek verilebilir).
SINIF: REPTILIA (SÜRÜNGENLER): 28 sürüngen türü, yörede görülmektedir. Bunlardan
dördü Kaplumbağalar (Testudines), 24’ü ise Pullular (Squamata) takımındandır. Pullular’ın
13’ü Kertenkeleler (Sauria=Lacertilia), 11’i Yılanlar (Ophidia=Serpentes) alttakımında yer
almaktadır. IUCN’in Kırmızı listesinde CR ve EN kategorilerinden bir sürüngen türü
yöreden bilinmemektedir. Hassas (Vulnarable, VU) kategorisinde bir tür (tosbağa) vardır.
Bern Sözleşmesi’ne göre koruma öncelikli (Ek-II) 10 sürüngen türü aşağıda listelenmiştir.
Diğer 18 tür ise Ek-III’te yer almaktadır. CITES listesinde birer kaplumbağa ve yılan türü
olmak üzere, 2 tür (Ek-II) bulunmaktadır. Türkiye’ye endemik tür, alanda yoktur.
Sulak: sulak ve nemli biyotoplar; açık yer: sık orman olmayan, bitki örtüsü az, makilik,
çalılık, çayırlık ve orman için alanlar gibi biyotoplar; genel: hemen her tür biyotop
anlamındadır.
SINIF: AMPHIBIA (KURBAĞALAR): Yörede bilinen kurbağaların üç türü de Kuyruksuz
Kurbağalar (Anura) takımındandır. IUCN, Bern, MAK ve CITES listelerinde koruma
öncelikli veya nesli tehdit altında türe ve endemik türe rastlanmamaktadır. Baraj
çalışmasının bu türleri önemli ölçüde etkilemesi beklenmemektedir.
Proje kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporuna esas Fauna Raporu Niğde
Üniversitesi Prof. Dr. Ahmet Karataş tarafından yapılmış olup, Ek-7’de verilmiştir.
IV.2.13. Flora ve Fauna (türler, endemik özellikle lokal endemik bitki türleri, alanda
doğal olarak yaşayan hayvan türleri, ulusal ve uluslar arası mevzuatla koruma altına
alınan türler, nadir ve nesli tehlikeye düşmüş türler ve bunların alandaki bulunuş
yerleri, av hayvanlarının adları, popülasyonları ve bunlar için alınan Merkez Av
Komisyonu Kararları) proje alanındaki vejetesyon tiplerinin bir harita üzerinde
gösterilmesi. Projeden ve çalışmalardan etkilenecek canlılar için alınması gereken
koruma önlemleri (inşaat ve işletme aşamasında). Arazide yapılacak flora
çalışmalarının vejetasyon döneminde gerçekleştirilmesi ve bu dönemin belirtilmesi,
Faaliyet yapılacak olan alandan toplanan bitkiler 59 familya ve 221 bitki türü
gözlem ve literatürlerden faydalanılarak tespit edilmiştir. Bu türlerden 4 tanesi açık
tohumlulara (Gymnospermae) ait, 217 tanesi kapalı tohumlulara (Angiospermae) aittir. Bu
bitkilerin 184 çiftçeneklilere ve 33 tanesi de tekçeneklilere dâhildir. Bunların arasında 4
endemik takson bulunmuştur. Yukarıda vermiş olduğum detaylı bitki listesi incelendiğinde
alanda lokal endemik ve çok tehlikeli (CR), nesli tehlikede olan (EN) ve zarar görebilen
(VU) bitkiye rastlanmamıştır. Baraj yapılacak yerde bulunan 4 endemik bitki türü ise az
tehdit altında (LR) olan tehlike kategorisine girmektedir. Bu endemik türler Akdeniz, İç
Anadolu, bazıları Güneydoğu Anadolu’da ve çevresinde çok yaygın olan türler olup,
alanda faaliyetten dolayı bir zarar görme veya yok olma tehlikesi yoktur.
93
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Alan ve çevresinde Doğal Habitatların ve Yabani Fauna ve Floranın Korunmasına
ilişkin 92/43/EEC Sayılı ve 21 Mayıs 1992 tarihli Avrupa Konsey Direktifi (Habitat
Direktifi)’ne giren bir habitat tipi bulunmamaktadır. Bu direktifin Anex II kısmında yer alan
hiçbir endemik ve korunması gereken tür bulunmamaktadır. Ayrıca faaliyet alanı içersinde
BERN ve SITES Sözleşmelerine dahil edilen bitki türleri bulunmamaktadır. Proje
kapsamında Ekosistem Değerlendirme Raporuna esas Flora Raporu Erciyes Üniversitesi
Prof. Dr. Ahmet Aksoy tarafından yapılan Ek-7’de verilmiştir.
94
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.2.14. Peyzaj değeri yüksek yerler ve rekreasyon alanları,
Proje üniteleri için gerekli toplam alan 630 ha’dir. Proje alanı hakkında
Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’nden 27.09.2012 tarih ve 10108 sayılı yazı ile
ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmış olup, alanların tek bir kapalı alanda
gösterilmesi ile Bölge Müdürlüğü tarafından toplam alanın 381,08 ha olduğu, bunun 108
ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 85,41ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak üzere toplam orman alanı
193,41 ha; 134 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 53,67 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak üzere
toplam 187,67 ha’lık kısmı orman sayılmayan alan (iskan) niteliğinde olduğu belirtilmiştir.
Proje kapsamında ÇED sürecinin tamamlanması sonucunda orman izni alınması için gerekli
tüm yasal başvurular yapılacaktır.
Yukarı Afrin Barajı projesinin inşaat aşamasının tamamlanması ile birlikte, inşaattan
kaynaklanacak görsel bozukluğun giderilmesi amacıyla, sıyrılan bitkisel toprak tabakası geri
örtülecek, bitki örtüsü ile uyumlu ağaç ve bitkiler kullanılarak peyzaj çalışması yapılacak ve
proje alanı, inşaat öncesi haline olabilecek en yakın şekilde düzenlenecektir. Proje için
yapılan Peyzaj Onarım Planı Ek-8’de verilmiş olup, söz konusu peyzaj onarım planında yer
alan hükümlere göre eksiksiz riayet edilecektir.
IV.2.15. Madenler ve fosil yakıt kaynakları (rezerv miktarları, mevcut ve planlanan
işletilme durumları, yıllık üretimleri ve bunun ülke veya yerel kullanımlar için önemi ve
ekonomik değerleri),
Baraj yeri ve göl alanında ekonomik değeri olan maden, endüstriyel ham madde ve
yapı malzemesi ruhsatı ve işletmesi yoktur.
Kilis ili endüstriyel hammadde ve metalik maden bakımından oldukça yoksul bir ildir.
Ancak çok küçük cepler halinde bulunan krom, küçük şirketler veya kişilerce üretilmektedir.
Kroma göre daha fazla bulunan manganez, daha yüksek fiyatlarda mal edildiğinden sadece
düşük fiyatlar uygun olduğu zamanlarda üretilmektedir. Ayrıca 1996’ dan beri yaklaşık 1000
(bin) ton fosfor tuzu çıkarılmaktadır. Kahramanmaraş ’ta kurulan bir değirmende öğütülen
fosfor tuzu bölgedeki çiftçiler tarafından tüketilmektedir. Enerji elde etmek için hammadde
bulunmamakta ya da çok az olduğundan üretilmemektedir. Bunların dışında MTA’dan alınan
bilgilere göre; Kilis ilinde fosfat (P) ve demir (Fe) yatakları da bulunmaktadır.
Bunlar aşağıda açıklanmıştır:
Demir: Kilis İl Sınırları içerisinde bulunan demir rezervleri ile ilgili değerler tabloda
belirtilmektedir.
95
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.45: Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006).
Fosfat: Kilis İl Sınırları içerisinde bulunan demir rezervleri ile ilgili değerler tabloda
belirtilmektedir.
Tablo IV.46 : Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006).
96
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Manganez: Kilis İl Sınırları içerisinde bulunan demir rezervleri ile ilgili değerler tabloda
belirtilmektedir.
Tablo IV.47: Kilis ili Maden Zuhurları Listesi. Başbakanlık MTA Genel Müdürlüğü verilerine göre
hazırlanmıştır (2006).
97
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil IV.38: Kilis İli Madenlerini Gösterir Harita
Antep ilinde ise madenler; sanayi, metalik ve enerji madenleri olarak sınıflandırılabilir:
 Sanayi Madenleri:
Gaziantep ili sınırları içinde maden rezervi mevcut ancak ekonomik olarak işletmeyi
değer maden işletmesi mevcut değildir. Çimento hammaddesi olan kil ile kireçtaşı
hammaddesi bulunmaktadır.
Bu maddeleri işleyen Çimento Fabrikası ile sınırlı sayıda kireç ocağı vardır. Ayrıca il’in
muhtelif yerlerinde karayolu alt yapı malzemelerinin temin edildiği taş ocakları da mevcuttur.
98
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Metalik Madenler:
Gaziantep ili sınırları içinde metalik maden olarak sadece İslahiye ilçemizde kromit
yataklarına rastlanmaktadır.
Kromitler ofimolitler içinde yataklaşmış bulunmaktadır. İlkel usuller ile işletilebilen bu
yatakların ekonomik yönden önemi bulunmamaktadır.
 Enerji Madenleri:
Gaziantep il sınırları içinde Asfaltit, Linyit, Petrol, Tabii buhar, Taş kömürü, toryum,
bitümlü şist vb. enerji hammaddeleri rezervleri mevcut değildir. (Gaziantep İl Çevre Durum
Raporu, 2008)
Gaziantep ili, Şahinbey ilçesi, Akbayır köyü, Karaafrin Deresi üzerinde yapılması
planlanan bu proje için verilen MİGEM görüşünde sahada işletmede bulunan demir-bakır
ocağı mevcut olduğu verilmiştir. Söz konusu MİGEM görüşü Ek-18‘te verilmiştir.
99
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil IV.39: Gaziantep İli Madenlerini Gösterir Harita
IV.2.16. Hayvancılık (türleri, beslenme alanları, yıllık üretim miktarları, bu ürünlerin ülke
ekonomisindeki yeri ve değeri),
Gaziantep İli:
Büyükbaş Hayvancılık: Gaziantep ilinde 89.976 baş civarında büyük baş hayvan
mevcuttur. İl hayvancılığı genellikle işletme anlayışından uzak 1-5 başlık ev hayvancılığı
şeklinde sürdürülmektedir. Gaziantep ilinde 10.810 yerli ırk, 44.417 baş civarında kültür ırkı
100
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
melezi ve 34.473 baş kültür ırkı sığır bulunmaktadır. İlden büyükbaş hayvan ihracatı
yapılmamaktadır.
Küçükbaş Hayvancılık: Gaziantep ilinde 285.427 baş koyun, 125.326 baş keçi
olmak üzere toplam 410.753 baş küçükbaş hayvan bulunmaktadır. Koyun ve keçi varlığının
tamamını yerli koyun ırkları oluşturmaktadır. Islah edilmiş kültür ırkı koyun bulunmamaktadır.
Koyunculuk işletmeleri köylerde 1-10 başlık ev işletmeleri şeklinde olup işletme anlayışından
uzaktır. İI merkezinde büyük çaplı (2000-3000) başlık büyük besi işletmeleri mevcuttur.
Gaziantep ilinde koyun yetiştiriciliği genellikle et üretimi amacı ile yapılmaktadır.
Kümes Hayvancılığı: Gaziantep ilinde 15 adet Broiler (etçi) tavuk kümesi olup
toplam kapasitesi 600.000 civarındadır. 11 adet yumurtacı tavuk kümesi olup toplam
kapasitesi 500.000 civarındadır. Elde edilen ürünler il içinde tüketilmektedir. Bu ürünlerin
kesimleri Tad Tavukçulukta yapılmaktadır.
Su Ürünleri: Gaziantep ilinde Fırat Nehri üzerinde 10 adet alabalık tesisi
bulunmaktadır. Ürünlerin Pazarlanması iç piyasaya yapılmaktadır.
Arıcılık ve İpekböcekçiliği: Gaziantep ilinde 15.000 adet kovan bulunmaktadır. Yıllık
14.000 kg bal, 10.600 kg bal mumu üretimi yapılmaktadır. elde edilen bal içinde
tüketilmektedir.
Gaziantep ilindeki merkez ve ilçedeki hayvan sayılarını gösterir tablo aşağıda
gösterilmiştir.
Tablo IV.48: Gaziantep İli Merkez ve İlçedeki Büyükbaş, Küçükbaş ve Kanatlı Hayvan Sayısı
Hayvan Cinsi Sayısı
İlçe Adı
Büyükbaş
Koyun
Keçi
Kanatlı
Şahinbey
12470
48100
13648
460950
Şehitkamil
22206
112363
35800
3621150
Araban
5587
30698
26942
23500
Islahiye
7969
26178
14598
49805
Karkamış
1733
2050
288
20560
Nizip
11131
12550
2250
80742
Nurdağı
9763
22701
12350
34377
Oğuzeli
16040
11150
1920
45217
Yavuzeli
3077
19638
17540
22699
Toplam
89976
285428
125326
1100000
Kilis İli:
Büyükbaş Hayvancılık: Bölgede büyükbaş hayvanlardan sadece sığır yetiştirilmekte
olup, koyunculuğa yönelinmesine bağlı olarak sığır sayısında sürekli biz azalma
görülmektedir. Nitekim 1964 yılında 16000 başa yakın sığır bulunmakta iken, 26 yıl sonra
sığır sayısında %80 oranında azalarak 3000 başa inmiştir. Bu miktar, sahada ki toplam
hayvan varlığı içinde sadece %2,1’lik bir oran tutmakta ve sığır yetiştiriciliği bölge
hayvancılığı içindeki önemini yitirmektedir.
Küçükbaş Hayvancılık: Bölgede et, süt ve yapağı gibi ekonomik değeri olan ürünler
için beslenen, başka bir deyişle yük ve çeki hayvanı olarak kulanınlar dışında ki tüm
hayvanların yaklaşık %98’ini küçükbaş hayvanlar oluşturmaktadır. Bölgede otlak alanlarının
miktar ve kalite yönünden yetersiz oluşu, geniş ve verimli otlakların bulunduğu sahalarda
101
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
gelişebilecek olan büyükbaş hayvancılık yerine, düşük kaliteli mera koşullarında da
yetiştirilebilen küçükbaş hayvancılığın gelişmesini sağlamıştır.
Kilis ili 2010 yılı hayvan sayısını gösterir tablo aşağıda verilmiştir.
Tablo IV.49:. Kilis İli 2010 Yılı Hayvan Sayıları
Cinsi
Sayısı
Süt Verimi (kg)
Koyun
62000 - 32000
4800
Keçi
60000 - 33000
8250
Sığır - Melez
2600
3811
Sığır - Kültür
2030
733
Sığır - Yerli
100
120
Toplam
126730
24196
Kümes Hayvancılığı: Bölgede kırsal kesimde aileler kendi ihtiyaçlarını karşılamak
için, yaklaşık olarak 5 – 10 kümes hayvanı beslerler. Bunun dışında bölgede ticari amaçlı
tavukçuluk yapılmaktadır. Kilis ilinde 2005 yılında belirlenen tavuk sayısı 224.000 adet,
üretilen yumurta miktarı ise 24.360.000 adet belirlenmiştir. 2007 yılında belirtilen tavuk sayısı
97.350 adet, üretilen yumurta miktarı ise 23.060.000 adet olarak belirlenmiştir. 2010 yılında
ise belirtilen tavuk sayısı 110.000 adet, üretilen yumurta miktarı ise 26.500.000 adet
belirlenmiştir.
Arıcılık ve İpekböcekçiliği: Kilis bölgesinde 20 yılı sonı itibari ile arıcılık yapanlar
4.055 adet kovan sahibi olup 34.400 kg bal üretimi yapılmıştır.
IV.2.17. Devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında bulunan araziler
(Askeri Yasak Bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş
alanlar, vb.),
Projenin alanı içerisinde devletin yetkili organlarının hüküm ve tasarrufu altında
bulunan araziler kapsamında orman arazileri bulunmaktadır. Konu ile ilgili olarak, ilgili
kurumlardan gerekli tüm izinler alınacaktır. Bunun dışında (askeri yasak bölgeler, kamu
kurum ve kuruluşlarına belirli amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, vb.) bulunmamaktadır.
IV.2.18. Proje yeri ve etki alanının hava, su, toprak ve gürültü açısından mevcut kirlilik
yükünün belirlenmesi,
Gaziantep İli
Gaziantep İl’inde endüstriyel emisyon kirliliği yaratan kuruluşların % 60 Doğal gaz
kullanılmaya başlaması nedeni ile kirlilik oranı azalmıştır. Endüstriyel kirliliğe neden olan
kuruluşlar Çimento Fabrikası, lastik kaplamacılar, kurşun izabeciler ve şehir merkezi
dışındaki kireç ocakları ve mercimek imalathaneleridir. Sanayide bulunan lastik kaplamacılar
ve kurşun izabeciler sık sık denetlenmesi neticesinde kontrol altına alınmıştır. Şehir yerleşim
alanı içinde kalan çimento fabrikasında, 1998 yılında taktırılan yeni elektro filtre sayesinde
kirlilik önlenmiştir.
Gaziantep Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim
Üyeleri tarafından yapılan araştırma raporuna göre; Organize Sanayi Bölgesi' nin atık
sularının açıktan Samözü Deresine verilmesi dere boyunca Sam, Dülük, Etebek, Suboğazı,
Karahöyük, Adaklı, Boyluca, Tokdemir, Tuğlu, Kozluyazı köylerinden alınan dere ve içme
suyunda kimyasal ve mikrobiyolojik analizler yapılmıştır. Organize sanayi atık sularında ve
dere suyunda Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde belirtilen BOİ ve KOİ
102
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
değerleri sınır değerlerinin üzerinde bulunduğu, ayrıca bu sularda yüksek oranda jerm,
koliform, fecal, fecal koliform, fecal Steptococcus'un varlığına rastlanmıştır.
İlimizde 1993 yılına kadar yoğun bir hava kirliliği bulunmaktaydı. Bu kentsel hava
kirliliği genellikle üst solunum yolu, akciğer, sindirim sistemi, özellikle yaşlı ve bebeklerde
rahatsızlıklara neden olmuştur.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde yer alan ve GASKİ Genel
Müdürlüğünün Sorumluluğunda bulunan evsel atıksu kirletici kaynaklarından, Genel
Müdürlüğe ait kanalizasyon şebekesiyle toplanan atıksuların tamamı aşağıdaki arıtma
tesislerde standartlara uygun olarak arıtılmaktadır.





Gaski Merkez Atıksu Arıtma Tesisi
Gaski Kızılhisar Atıksu Arıtma Tesisi
3. Arıtma Tesisi (Devam Ediyor)
Gaski Burç Paket Arıtma Ünitesi
Gaski Bilek Paket Arıtma Ünitesi
Su Kaynaklarının Korunmasına Yönelik Yapılan Çalışmalar:
Gaziantep mücavir alan sınırlarında yer alan su kaynaklarının evsel ve endüstriyel
nitelikli atıksular ile kirlenmemesi için; mevcut ve yeni kurulacak tüm endüstri kuruluşlarında,
yasal dayanaklar çerçevesinde; Atıksu Altyapı Tesislerine kabul edilecek standartlarda atıksu
deşarjının sağlanması, gerekirse arıtma tesisleri kurdurulması ve kurulu arıtma tesislerinin
işletilmesi sağlanmaktadır.
Mevcut yasal mevzuatlar çerçevesinde; Gaziantep mücavir alan sınırları içerisindeki
atıksu kirletici kaynaklarının denetim ve kontrolleri yapılmaktadır. Kanalizasyon hatlarına
atıksu deşarj eden endüstrilerin;
Önlem/arıtma tesisleri kontrol edilmekte,
Arıtılmış atıksu numuneleri analiz edilmekte,
GASKİ Genel Müdürlüğü “Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Bağlantı ve Deşarj
Yönetmeliği” standart değerlerini sağlamayanlar uyarılmakta,
 Yetersiz olan tesislerde revizyonlar yaptırılıp atık su kirliliği belirlenen standartlara
getirilmektedir.
Üretim yapan işletmelere;
 Endüstriyel atıksu kirlilik değerleri,
 Arıtma yöntemleri ve
 Arıtılmış atıksu parametreleri dikkate alınarak
Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı düzenlenmektedir.



Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’ndan
21.10.2012, saat:01.00’daki Kilis İstasyonu verilerine göre;
PM10 - 65 µg/m³
SO2 - 5 µg/m³ verileriyle hava kalitesi indeksi “kötü” olduğu bilgisine ulaşılmıştır.
103
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Kilis İli
Kilis İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yaptırılan analizler neticesinde, yer altı sularında
kirlilik parametrelerinin mevcut olduğu anlaşılmıştır. Kanalizasyon borularından sızan
atıksuların karıştığı yeraltı sularının özellikle bakteriyolojik yönden kalitesi bozulmakta ve
insan sağlığını tehdit eder hale gelmektedir. Bu sorunun giderilmesine yönelik herhangi bir
çalışmanın olmadığı il’de, sudan geçen bulaşıcı bir hastalık olan tifoya da sıkça
rastlanılmaktadır. Konu ile ilgili analiz sonuçları aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo IV.50:. İçme ve kullanma sularından alınan numunelerin analiz sonuçları.
Bakteriyolojik Su Sonucu
Kimyasal Su Sonucu
UYGUN
MERKEZ
567
KÖYLER
35
Kaynak : Kilis Sağlık il Müdürlüğü, 2010
UYGUN DEĞİL
148
185
UYGUN
38
99
UYGUN DEĞİL
19
34
Su hijyeninin sağlanması amacı ile merkeze tüm bağlı Sağlık Ocakları ve ilçe
merkezlerindeki Sağlık Ocaklarına tarafımızdan klor bileşikleri dağıtımı yapılarak kirli çıkan
sular klorlanmıştır. Su hijyeninin önemiyle ilgili halka bilgi verilmiştir.
Kilis’te Afrin Çayı ve Sinnep Suyunun DSi XX.Bölge Müdürlüğü Kalite Kontrol ve Lab.
Şube Müdürlüğü tarafından gerekli analizler yapılmaktadır. Akarsuların kirliliğinin önlenmesi
amacı ile kirlilik üreten kuruluş veya işletmeler tespit edilerek gerekli işlemler yapılmaktadır.
Proje alanında yer alan IV. Grup Maden Ocağı sahası için baraj membasında bir
bend ve çevirme seddesi yapılacak olup, yapılacak çalışmalar neticesinde elde edilen
verilere ve içme suyu analiz raporlarına göre Kilis Belediyesi tarafından gerekli
değerlendirme yapılarak 29.06.2012 tarih ve 28338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “İçme Suyu Elde Edilen veya Elde Edilmesi Planlanan Yüzeysel Suların
Kalitesine Dair Yönetmelik hükümlerine” uyulacaktır. Bu kapsamda işletme aşamasında,
aıtksuyun bertarafı işlemleri Maden Ruhsatı Sahibi şirket tarafından yapılacak olup, içme
suyunun temini sürecinde gerekli kontroller Kilis Belediyesi tarafından yapılacaktır.
104
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.51: Kilis ili Su Kalitesi Gözlem Sonuçları
Kaynak : DSi XX.Bölge Müdürlüğü, 2010.
Kilis’te Devlet Su işleri ve Köy Hizmetleri il Müdürlüğü tarafından inşa edilen 3 adet
gölet mevcuttur. Göletlerde kirlilik oluşturabilecek unsurlar göletlerin çevresinde faaliyet
gösteren zeytinyağı imalathaneleridir.
Mevcut göletlerde yapılan denetimler neticesinde göletlerin çevresinde herhangi bir
yapılaşma ve sanayileşmenin olmadığı tespit edilmiştir.
Kilis’te yeraltı suları ve göletlerin koruma alanları içerisinde herhangi bir yapılaşmaya
izin verilmeyerek koruma altına alınmıştır. İmar Müdürlüğü tarafından denetimleri
yapılmaktadır.
Ayrıca Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı’ndan
23.10.2012 saat:09.00’daki Kilis İstasyonu verilerine göre;
PM10 - 45 µg/m³
SO2 - 4 µg/m³ verileriyle hava kalitesi indeksi “iyi” olduğu bilgisine ulaşılmıştır.
Faaliyet süresince hava kirliliğine, su kirliliğine neden olmamak için meri mevzuat
çerçevesinde bütün önlemlere uyularak çalışılacaktır.
105
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.2.19. Diğer Özellikler.
Bu bölümde belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
IV.3. Sosyo – Ekonomik Çevrenin Özellikleri
IV.3.1. Ekonomik Özellikler (yörenin ekonomik yapısını oluşturan başlıca sektörler,
yöresel işgücünün bu sektörlere dağılımı, sektörlerdeki mal ve hizmet üretiminin yöre
ve ülke ekonomisi içindeki yeri ve önemi, diğer bilgiler),
GAZİANTEP İLİ
Gaziantep tarihsel kimliğini, sanayisinin üretim gücü ve ticari becerisiyle birleştiren bir
kent konumuna ulaşmıştır.
Tarihi İpek Yolu üzerine kurulu olan il, asırla boyu bölgesinde en önemli ticaret
merkezi olmuştur. Geçen zaman içerisinde sürekli bu önemini koruyan Gaziantep, bugünde
ekonomik anlamda bölgenin en stratejik metropolü konumundadır. Aynı zamanda bu konum
Gaziantep’e Türkiye’nin batısındaki sanayi şehirleri ile Güneydoğu ve Doğu Anadolu
bölgelerinin tarım şehirleri arasında köprü görevi görme misyonu da vermektedir.
Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Gaziantep, ülkemizin gelişmiş
illerinden biridir. 2005 yılı itibari ile il ekonomisinin sektörel dağılımı incelendiğinde %64.9’luk
pay ile birinci sıradaki hizmet sektörünü, sanayi %24.1 ve tarım %11 ile izlediği
görülmektedir. Bununla birlikte en hızlı büyüyen sektör %4.1 ile sanayi sektörü olmuştur.
Gaziantep’te ki sanayi yapısı incelendiğinde ise öne çıkan sektörlerin tekstil, gıda, plastik,
kimya ve makine oldukları ortaya çıkmaktadır.
Yüzyıllardan bu yana gelen imalat ve ticari kültürü Gaziantep’teki iş gücünü de
ihtisaslaştırmıştır. Bugün 100 ha’nın üzerindeki, kalifiye sanayi işgücü, sanayi üretiminin
önemli altyapı gücünden biridir. Gaziantep’te iktisadi faal nüfusun %27.82’si imalat sanayinin
kollarında çalışmaktadır.
Gaziantep’teki ekonomik faaliyetler çok değişik sektörlerde sürdürülmekte ve geniş bir
ürün yelpazesini içermektedir. Makarna, un, irmik, mercimek, bulgur, fıstık işleme gibi
konuları kapsayan gıda sektörü, plastik sanayi ürünleri, PVC, polipropilen ürünleri, makine
imalat sanayi, deri, kimya, inşaat malzemeleri ve orman ürünleri gibi çok değişik alanlarda
üretim yapılmaktadır.
Bu sektörlerde yapılan üretimlerde de Gaziantep sanayi, Türkiye üretiminde önemli
bir paya sahiptir. Ülkemizdeki akrilik iplik ve sentetik üretiminin % 60’ı, makine halısı
üretiminin % 65’ı, makarna üretiminin % 60’ı, polipropilen çuval üretiminin % 50’si Gaziantep
ilinde gerçekleştirilmektedir
İldeki sanayi, geçmiş yıllarda şehir içerisinde çeşitli bölgelerde dağınık bir şekilde
yerleşmiş iken, sanayinin gelişimi ile birlikte Organize Sanayi Bölgesi ve Küçük Sanayi
Siteleri şeklinde örgütlenmiştir. 12 milyon m²’lik organize sanayi bölgesi, dünyada sadece üç
ülkede bulunan Örnek Sanayi Sitesi, binlerce tezgahın çalıştığı Küçük Sanayi Sitesi ve
üretime yönelik serbest bölgesi ile Gaziantep bir sanayi metropolüdür.
Gaziantep ilinin ekonomik yapısını oluşturan
karşılaştırılmasını gösterir tablo aşağıda verilmiştir.
106
sektörlerini
ve
Türkiye
ile
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.52: Gaziantep İlinin Ekonomik Yapısı Oluşturan Faaliyet Kolları ve Türkiye İle Karşılaştırılması
Türkiye
Gaziantep
Faaliyet Kolları
İstihdam
(%)
İstihdam
(%)
Tarım ve Hayvancılık
12.576.827
49.71
146.625
39.13
İmalat ve Sanayi
3.276.173
12.95
78.331
20.91
Ticaret
2.512.777
9.93
42.824
11.43
İnşaat ve Madencilik
142.111
0.56
22.885
6.11
Turizm ve Ulaştırma
853.255
3.37
12.887
3.44
Hizmetler
5.806.690
22.96
69.55
18.56
Elektrik Gaz Su
98.152
0.39
1.197
0.32
İyi Tanımlanmamış Faaliyetler
34.015
0.13
378
0.1
TOPLAM
25.300.000
374.668
Gaziantep ilinde, başta küçük ve orta ölçekliler olmak üzere sanayi birimlerinin
yarattığı geniş istihdam olanakları ile iktisadî faal nüfusun % 28,72’sinin imalat sanayi
kollarında çalıştığı görülür. Gaziantep imalat sanayindeki mevcut tesislerin büyük
çoğunluğunun il merkezinde yoğunlaşmış olduğu, kısmen Nizip hariç diğer ilçelerde ise,
ekonomik yapının daha çok tarım ve tarımsal sanayi ile eşdeğer geliştiği dikkati çekmektedir.
Nizip ilçesinde başta gıda sektörü olmak üzere mercimek, zeytinyağı ve sabun imalatı yapan
100’ün üzerinde çeşitli ölçekte tesis mevcuttur.
İl sanayisi birçok sektörde Türkiye’de en önemli üretim merkezi konumundadır.
Gaziantep imalat sanayini aşağıdaki on sekiz ana grup altında incelemek mümkündür.
Bunlar Tablo 39’da gösterilmiştir.
1
Tablo IV.53: Gaziantep İli İmalat Sektörü İşyeri Sayıları
Tekstil ve Giyim Eşyası imalatı
1639
2
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
1493
3
Makine - Metal Sektörü
1117
4
Ağaç Ürünleri ve Mobilya Sektörü
1029
5
İnşaat Sektörü
635
6
Ayakkabı, Deri ve İşlenmiş Deri İmalatı
363
7
Metalik Olmayan Mineral Ürünler İmalatı
213
8
Basım ve Yayım İşleri
146
9
Plastik ve Kauçuk Ürünleri İmalatı
128
10
Kimyasal Madde ve Ürünler İmalatı
102
11
Motorlu Kara Taşıtı, Römork ve Yarı Römork İmalatı
49
12
Başka Yerde Sınıflandırılmamış Elektirkli Makine ve Cihaz İmalatı
43
13
Kağıt Hamuru, Kağıt ve Kağıt Ürünleri İmalatı
30
14
Suyun Toplanması, Arıtılması ve Dağıtımı Ekipmanı İmalatı
26
15
Tıbbi Aletler, Hassas ve Optik Aletler ve Saat İmalatı
19
16
Elektrik, Gaz Buhar ve Sıcak Su Üretimi ve Dağıtımı İmalatı
10
17
Radyo, TV, Haberleşme Teçhizatı ve Cihazları İmalatı
8
18
Kok Kömürü, Rafine Edilmiş Petrol Ürünleri İmalatı
3
107
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.54: Gaziantep’in Toplam Türkiye Kapasitesindeki Payı
Gaziantep'in
Gaziantep'in
Üretim Adı
Üretim Adı
Payı (%)
Payı (%)
Non Woven Kumaş
100
Karton Bobin
26
Sentetik İplikler, Poliamid, Poliester, Akrilik,
Meyan Balı, Meyan Koku Ekstresi
100
26
Polipropilen
Halı (Makine Dokusu)
89
Deri Ayakkabı
25
Plastik Ayakkabı, Terlik, Hazır Taban ve
75
Tutkallar
22
Topuklar
Antep Fıstığı İşletme
75
Elektronik Cihaz Montaj
20
Her Türlü İplik ve Kumaş Boyama, Kasarlama ve
Jüt İpliği
74
18
Apreleme
Pp Çuval ve Torba
60
Çikolatalar ve Çikolatalı Mamüller
15
Kırılmış Mercimek
60
Gofret
14
İrmik
46
Nişasta Buğday
13
Şönil İpliği
45
Battaniye
12
Bulgur
40
Un Buğday
11
Değirmen Makineleri İmalatı
40
Yem
10
Plastifiyanlar, Plastikleştiriciler
36
10
Karde - Open End ve Penye Pamuk İpliği
35
Örme Eşyalar - Giyim
Yağ ( Ham - Rafine Pamuk Zeytinyağı
Ayçiçekyağı)
10
İnce Strayhgarn İplikler (Trikotaj İpliği
Dahil, Tops)
Yürüyen Merdiven
30
Fantezi İplik
28
30
Kilim (Makine Dokusu)
26
Boya (Dispers, Bazik, Krom Asit Boya)
30
Kadın Çoraplar
10
Makarna
28
Sabun
9
Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu
İstihdam: Nüfus yoğunluğu ve işyeri sayı bakımından büyük iller arasında bulunan
kentte, sanayi genelde orta ve küçük ölçektedir. Sanayi daha çok metal, makine ve tekstil
işkollarında yoğunlaşmıştır. Son yıllar gıda sanayi işkolunda orta ve büyük işletmeler
kurularak bu alanda istihdama artışlar olmuştur. İlimiz çevre illerden gelen vasıfsız nitelikli
vatandaşların göç hareketlerine maruz kalmaktadır. Bu tür işçileri çalıştıracak tarım
işletmelerinin bulunması nedeniyle, bu işçilerin yükünü sanayi sektörü karşılamak zorunda
kalmaktadır.
Tablo IV.55: Gaziantep İlinin Sektörlere Göre İstihdam ve Firma Dağılımları
İstihdamın Firmaların
Sektörler
Dağılımı
Dağılımı
(%)
(%)
Tekstil
65
44
Gıda
12
17
Plastik
8
10
Kimya
2
8
Makine/Metal
4
9
Otomotiv
1
1
İnşaat
2
4
Orman Ürn.
1
1
Kağıt Ürn.
2
2
Diğer
3
4
108
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
KİLİS İLİ
Kilis ilinde tarıma elverişli alanlar il yüzeyinin % 68’ ini oluşturmaktadır. Yıldan yıla az
çok değişmekle birlikte, hemen her yıl tüm arazilerinin çeyreğinden fazlasına, tarla tarımı
arazilerinin ise yaklaşık yarısı veya daha fazlasına tahıl ekimi yapılmaktadır. Her yıl tahıl
ekimi yapılan arazilerin % 70 ile % 80 lik bir kısmına buğday, % 20-30 luk bir kısmına da arpa
ekilmektedir. Buğdayın arpadan daha fazla ekilmesi, beslenmedeki büyük önemi ve
dolayısıyla fiyatının daima yüksek olmasından kaynaklanır.
Gerek ekim alanı gerekse üretim bakımından ikinci önemli ürün üzümdür. Üretim
alanı bakımından üçüncü olarak arpa, dördüncü olarak zeytin gelmektedir.
Tahıl ekiliş alanlarının genellikle yıllar arasındaki kararlı bir gidişe sahip olmasına
karşılık, üretim miktarında bu kararlılığı görmek mümkün değildir. Kuraklığın olduğu yıllarda
rekolte önemli oranda düşmektedir.
Kilis İli'nde fosfat, demir, manganez olmak üzere sanayi ve metalik madenler
bulunmaktadır. Ancak Kilis ilinde enerji madeni 2010 itibariyle bulunmamaktadır. Kilis’te 4
adet taş ocağı ÇED gerekli değildir kararı almış olup bunlardan 1 tanesi faal halde olup bu
taş ocağında toplam 55.400 m2 lik bir alanda %99’ u kalsit, % 0,2’ si Klorit ve Kuvars, %0,8’ i
de Opak Mineralden oluşan kırmataştan mucur imalatı yapılmaktadır. Hammaddenin % 95.7’
si CaCO3’ ten, %1,5’ u MgCO3’ ten oluşmaktadır. Diğer 3 taş ocağı faaliyette değildir. Ek
olarak ÇED gerekli değildir kararı almış olan 2 adet kalker ocağı, 3 adet manganez ocağı, 1
adet bazalt ocağı da faaliyette değildir.
Tesis Kilis ili Merkez ilçesi Tahtalı Köyü Polatlık Mevkiinde 55.400 m2’ lik bir alan
üzerinde faaliyetini gerçekleştirmektedir. Yerleşim yerlerinin dışında olan faaliyet alanı ilin 4
km dışındadır. Arazi taşlık ve kayalık olup tarımsal niteliği bulunmamaktadır. Kilis ili Merkez
ilçesi Hisar Köyünde Manganez madeni çıkarılmakta olup buradan çıkarılan maden direk
olarak nakledilmektedir. Kilis ili Musabeyli ilçesi Yukarı Kalecik Köyünde bulunan Manganez
ocağından çıkarılan maden de direk nakledilerek satılmaktadır.
Kilis’ te sanayi genellikle yörede üretilen tarımda ürünlerin değerlendirilmesine yönelik
5-6 küçük fabrika ile çok sayıda basit imalathane ve atölye tipi sanayi ve zanaatlardan
meydana gelir. şehirde bulunan sanayi sektörüne ait işyerleri zeytinyağı pres haneleri,
pekmez haneler, bunlara kap üreten ahşap ve teneke kutu imalathaneleri, Tekel-Suma
fabrikası, Kontini yağ üretim tesisi, sabun imalathaneleri, un fabrikası, bulgur imalathaneleri,
değirmenler ve briket-karo imalathaneleri gibi yöresel ürünleri işleyen işletmelerdir. Ancak bu
tesisler büyüklükleri itibarı ile en kapasiteli olanlardır. İlçelerde sanayi olarak zeytinyağı
üretim tesisleri bulunmaktadır; Musabeyli’ de 9 adet, Polateli’ de 2 adet olmak üzere 11
imalathane vardır.
Sanayi tesislerinin çoğunluğu Kilis Organize Sanayi Bölgesi içerisinde yer almaktadır.
O.S.B. Gaziantep karayolunun 10. km sindedir. Bunların dışında kalan sanayi tesislerinden 2
tanesi şehir içinde, diğerleri ise yine Gaziantep yolu üzeri, Kilis çıkışında yer alır.
109
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.3.2. Nüfus (Yöredeki kentsel ve kırsal nüfus, nüfus hareketleri; göçler, nüfus artış
oranları, ortalama hane halkı nüfusu, diğer bilgiler),
Gaziantep:
Nüfus
Tablo IV.56: Gaziantep İli’ne ait 2011 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları
Toplam
Erkek
Kadın
Türkiye - toplam nüfus
74.724.269 37.532.954 37.191.315
Gaziantep - il nüfusu
1.753.596
883.086
870.51
Gaziantep - il/ilçe merkezleri nüfusu
1.556.149
784.979
771.17
Gaziantep - belde ve köyler nüfusu
197.447
98.107
99.34
Kaynak: www.tuik.gov.tr
Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, proje alanının gerçekleştirileceği Şahinbey
İlçesinin toplam nüfusu 769.495 olup, bunun 756.867’si İlçe merkezinde, 12.628’i ise kasaba
ve köylerde yaşamaktadır. Şahinbey ilçesine bağlı kasaba ve köylerin nüfusu ise aşağıda
tabloda görüldüğü gibidir.
Tablo IV.57 Şahinbey İlçesi’ne Bağlı Kasaba ve Köylerin Nüfus Sayım Sonuçları
Sıra
Toplam Erkek Kadın Sıra
Köyün Adı
Nüfus Nüfus Nüfus No
No
1
2
Köyün Adı
Toplam Erkek Kadın
Nüfus Nüfus Nüfus
Akbayır
Akyazı
221
125
110
58
111
67
27
28
Kumruhamurkesen
Kuşçu
77
147
39
74
38
73
3
Almalı
347
175
172
29
Külecik
48
20
28
4
Bekişli
324
171
153
30
Kürüm
234
114
120
5
Belenköy
254
125
129
31
Morcalı
78
40
38
6
Beşkuyu
411
208
203
32
Narlıca
145
68
77
7
Bozca
171
86
85
33
Ortaklar
77
42
35
8
(B) Cevizli
1.069
543
526
34
Ozanlı
185
98
87
9
Çapalı
140
72
68
35
Pancarlı
40
18
22
10
Çevreli
117
59
58
36
Sarıkaya
930
483
447
11
Çimenli
439
215
224
37
Sırasöğüt
663
332
331
12
Çöreklik
38
20
18
38
Şahinbey
434
220
214
13
Çubukdiken
370
193
177
39
Tiyekli
138
64
74
14
Doğanca
335
162
173
40
Töreli
59
25
34
15
Dokur
211
109
102
41
Türközü
68
36
32
16
Ekinli
134
74
60
42
Ufacık
132
67
65
17
Gerciğin
273
151
122
43
Uğurtepe
112
57
55
18
Güllüce
162
87
75
44
Yamaçtepe
236
109
127
19
Hacıarslan
43
21
22
45
Yaycı
285
159
126
20
Hacıköprü
173
73
100
46
Yaylacık
269
132
137
21
Hacıköy
146
72
74
47
Yeniköy
53
29
24
22
Kapçağız
583
307
276
48
Yeşilköy
138
68
70
23
Kavşak
260
128
132
49
Yığmatepe
369
166
203
24
Kayakent
43
19
24
50
Yoğuntaş
65
33
32
25
Kazıklı
506
249
257
51
Zeytinli
618
296
322
26
Killik
133
62
71
52
Bucak toplamı
12.628
6.338
6.29
Kaynak: www.tuik.gov.tr
110
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Proje alanının gerçekleştirileceği Akbayır Köyü; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi’ne bağlı
bir köydür. Akbayır Köyü’nün nüfus değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo IV.58: Akbayır Köyü Yıllara Göre Nüfus Değerleri
YIL
Nüfus
2007
212
2008
202
2009
210
2010
2011
215
221
Kaynak: www.tuik.gov.tr
Gaziantep iline ait göç verileri aşağıda verilmiştir.
Tablo IV.59: Gaziantep İline Ait Net Göç Verileri
ADNKS 2011 Nüfusu
Aldığı Göç
Verdiği Göç
İl
Net Göç
Net Göç Hızı
Türkiye
74.724.269
2.420.181
2.420.181
0
0,00
Gaziantep
1.753.596
45.991
38.634
7.357
4,20
İl
ADNKS 2010 Nüfusu
Aldığı Göç
Verdiği Göç
Net Göç
Net Göç Hızı
Türkiye
73.722.988
2.360.079
2.360.079
0
0,00
Gaziantep
1.700.763
40.38
36.327
4.053
2,39
İl
ADNKS 2009 Nüfusu
Aldığı Göç
Verdiği Göç
Net Göç
Net Göç Hızı
Türkiye
72.561.312
2.236.981
2.236.981
0
0,00
Gaziantep
1.653.670
36.075
34.125
1.95
1,18
İl
ADNKS 2008 Nüfusu
Aldığı Göç
Verdiği Göç
Net Göç
Net Göç Hızı
Türkiye
71.517.100
2.273.492
2.273.492
0
0,00
Gaziantep
1.612.223
37.184
36.229
955
0,59
Kilis:
Tablo IV.60:Kilis İli’ne ait 2011 Yılı Nüfus Sayımı Sonuçları
KİLİS İLİ İLÇELERİ
TOPLAM
ŞEHİR
KÖY
Merkez
Elbeyli
Musabeyli
Polateli
TOPLAM
98.383
6.391
14.196
5.482
124.452
84.184
1.825
922
1.008
87.939
14.199
4.566
13.274
4.474
36.513
Kaynak: www.tuik.gov.tr
Genel Nüfus Sayımı sonuçlarına göre, proje alanının gerçekleştirileceği Musabeyli
İlçesinin toplam nüfusu 14.196 olup, bunun 922’ si İlçe merkezinde, 13.274’ ü ise kasaba ve
köylerde yaşamaktadır. İlçemize bağlı kasaba ve köylerin nüfusu ise aşağıda tabloda
görüldüğü gibidir.
111
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.61: Musabeyli İlçesi’ne Bağlı Kasaba ve Köylerin 2011 yılı Nüfus Sayım Sonuçları
Sıra
No
KÖYÜN ADI
Toplam
Erkek
Nüfusu
Kadın
Nüfusu
1
Ağcakent
159
74
85
2
Aşağıbademli
103
57
46
3
Aşağıkalecik
135
62
73
4
Balıklı
98
52
46
5
Belentepe
167
81
86
6
Bozkaya
379
199
180
7
Çayıraltı
205
99
106
8
Çınarköy
347
161
186
9
Dorucak
236
123
113
10
Dutluca
76
35
41
11
Fericek
207
117
90
12
Fırlaklı
150
81
69
13
Geçitboyu
123
71
52
14
Gökmusa
128
60
68
15
Gözlüce
129
64
65
16
Gündeğer
291
147
144
17
Hacılar
448
215
233
18
Hasancalı
1.755
847
908
19
Haydarlar
210
102
108
20
Hüseyinoğlu
464
214
250
21
Karadut
295
155
140
22
Karbeyaz
159
73
86
23
Kayapınar
68
35
33
24
Kaynaklı
56
28
28
25
Kızılkent
400
193
207
26
Koçcağız
67
37
30
27
Kolpınar
86
41
45
28
Kozlubağ
226
117
109
29
Körahmethüyüğü
286
137
149
30
Kurtaran
263
133
130
31
Kürtüncü
133
61
72
32
Madenyolu
204
103
101
33
Sabanlı
414
225
189
34
Şenlikçe
831
433
398
35
Tahtalıkaradut
1.334
656
678
36
Tokaçgemriği
163
74
89
37
Topallar
229
117
112
38
Uğurtepe
64
31
33
39
Üçpınar
214
108
106
40
Yastıca
224
110
114
41
Yedigöz
888
468
420
42
Yeşiloba
161
82
79
112
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
43
Yukarıbademli
109
45
64
44
Yukarıkalecik
133
66
67
45
Yuvabaşı
310
152
158
46
Zeytinbağı
147
68
79
Kaynak: www.tuik.gov.tr
Proje alanının gerçekleştirileceği Bozkaya Köyü; Kilis İli, Musabeyli İlçesine bağlı bir
köydür.
Proje alanının bulunduğu Bozkaya Köyü’nün nüfus değerleri aşağıdaki tabloda
verilmiştir.
Tablo IV.62: Bozkaya Köyü Yıllara Göre Nüfus Değerleri
YIL
2011
2010
2009
379
416
447
Kaynak: www.tuik.gov.tr
IV.3.3. Gelir (yöredeki gelirin işkollarına dağılımı, işkolları itibariyle kişi başına düşen
maksimum, minimum ve ortalama gelir,
Gaziantep:
Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Gaziantep, ülkemizin gelişmiş
illerinden biridir. 2005 yılı itibari ile il ekonomisinin sektörel dağılımı incelendiğinde %64.9’luk
pay ile birinci sıradaki hizmet sektörünü, sanayi %24.1 ve tarım %11 ile izlediği
görülmektedir. Bununla birlikte en hızlı büyüyen sektör %4.1 ile sanayi sektörü olmuştur.
Gaziantep’te ki sanayi yapısı incelendiğinde ise öne çıkan sektörlerin tekstil, gıda, plastik,
kimya ve makine oldukları ortaya çıkmaktadır.
Kilis:
Tarım
Kamulaştırma alanı ve çevresinde en önemli ekonomik faaliyet tarımdır.
Kamulaştırma alanında arazisi bulunan aileler genellikle arazilerini kendileri işlemektedir.
Baraj göl alanında 704 da ve isale hattı güzergahında 276 da toplam 980 da tarım
arazisi bulunmaktadır. Baraj göl alanında 704 da tarımı arazisi bulunmakta; KT3 arazi
sınıfında buğday ve nohut, KT2 sınıfında sebze ve buğday sulu, meyvelik olarak da Zeytin,
Antepfıstığı ve bağ tarımı yapılmaktadır.
İsale hattında ise 276 da tarım arazisi bulunmaktadır. Bu arazilerde ise KT3 arazi
sınıfında buğday ve nohut, meyvelik olarak da Zeytin, Antepfıstığı ve bağ yetiştirilmektedir.
Hayvancılık
Proje alanında ekonomik anlamda hayvancılık yapılmamaktadır. Genellikle aile
ihtiyacını karşılamak amacıyla 1-2 adet büyük baş hayvan yetiştirilmektedir.
113
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sanayi
Çalışan nüfusun % 24,17’ sinin istihdam edildiği sanayi sektörü, şehirdeki tüm
işyerlerinin % 31,1’ ine sahip olup faal nüfus içerisindeki payı ile genel hizmetler ve tarımdan
sonra üçüncü sırada gelmektedir. Kamulaştırma alanında herhangi bir sanayi kuruluşuna
rastlanmamıştır. Ancak kamulaştırma alanının yakın çevresinde zeytinyağı sıkma fabrikaları
bulunmaktadır.
Ticaret
Proje alanında en önemli ticari faaliyet tarım ürünlerinin ticaretidir. Bunun dışında
herhangi bir ticari faaliyete rastlanmamıştır. Yetiştirilen ürünlerden buğday TMO ve
tüccarlara, Zeytin yöredeki yağ fabrikalarında işlenerek yağ olarak satılmakta, üzüm ise Kilis’
de bulunan suma fabrikasına satılmaktadır. İşletmelerde kullanılan tarımsal girdiler genellikle
Kilis ve Gaziantep İlinden sağlanmaktadır.
Turizm
Kilis iline yakın olan Öncüpınar (Tibil) gümrük kapısının gelecekte yabancı turistlerin
giriş çıkışlarıyla hareket kazanacağı tahmin edilmektedir.
İl genelinde Kültür Turizmi açısından önemli bir yere sahip olması gereken Kilis İli,
Sosyal Tesisleri‘ nin bulunmaması ve iyi tanıtım yapılmaması gibi nedenler ile hak ettiği yeri
bulamamıştır. Buna karşın Ravanda Kalesi, Oylum Höyük, Kuzeyne, Korus (Kiriz), Mozaikli
Bazilika, Ulu Cami, Akcurun Camnisi, Canbolat Camisi, Şeyh Camisi, Şeyhler Camisi,
Hindioğlu Camisi, Çalık Camisi, Cüneyne Camisi, Kadı Camisi, Muallak Camisi,
Mevlevihane, Şeyh Abdullah Efendi Tekkesi, Canbolat Türbesi, Şeyh Abdullah Türbesi,
Şurahbil Bin Hesene Zaviyesi ve Türbesi, Baytaz Hanı, Hoca Hamamı, Eski Hamam, Paşa
Hamamı, Hasan Bey Hamamı, Tuğla Hamamı, Kurdağa Çeşmesi, İbşir Paşa Çeşmesi,
Fellah Çeşmesi, Küçük Çarşı Çeşmesi ve Haffaf (Kavaf) Çeşmesi gibi bir çok değeri vardır.
Yörede mevcut turizm çeşitleri; Kültür ve tarih turizmi, inanç turizmi, av turizmi ve eko
turizm (doğa yürüyüşü, tracking - Martavan bölgesi) ‘ dir. Kültür Turizmi açısından önemli bir
yere sahip olması gereken Kilis İli, Sosyal Tesislerin bulunmaması ve iyi tanıtım yapılmaması
gibi nedenler ile hak ettiği yeri bulamamıştır.
Bunun yanında Karataş Parkı (Cumhuriyet Parkı), Akpınar, Söğütlüdere ve Anıt
Ağaçlar gibi doğal değerleri bulunmaktadır.
IV.3.4. İşsizlik (yöredeki işsiz nüfus ve faal nüfusa oranı),
Gaziantep ilinde 27721’i erkek, 4806’sı kadın olmak üzere 32527 kişi işsiz olarak
kayıtlıdır. Kayıtlı olan işsizlerin yaş gruplarına göre dağılımı Tablo 42’de gösterilmiştir.
114
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.63: Gaziantep İlinde Kayıtlı Olan İşsizlerin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı
Yaş Grubu
Erkek
Kadın
Toplam
15 - 19
255
596
851
20 - 24
4367
1396
5763
25 - 29
6996
1321
8317
30 - 34
5553
859
6412
35 - 39
5208
503
5711
40 - 44
2659
234
2893
45 - 64
2323
224
2547
65 ve daha büyük
19
14
33
Genel Toplam
27721
4806
32527
Kaynak: Tuik, 2010
Gaziantep ilinde işsizlerin öğrenim durumlarına göre dağılımı Tablo IV.64’te
gösterilmiştir.
Tablo IV.64: Gaziantep İlinde Kayıtlı Olan İşsizlerin Öğrenim Durumlarına Göre Dağılımı
Öğrenim Durumu
Erkek
Kadın
Toplam
Okur Yazar Olmayan
392
190
582
Okur Yazar
816
216
1032
İlköğretim
18255
1457
19712
Orta Öğretim (Lise ve Dengi)
5999
1772
7771
Önlisans
1269
763
2032
Lisans
967
398
1365
Yüksek Lisans
22
10
32
Doktora
1
0
1
Genel Toplam
27721
4806
32527
Kilis İlinde nüfus içinde işgücüne katılma oranı % 49.2 olup, İşsizlik % 10.1 iken
istihdam % 44.2 dir.
IV.3.5. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (eğitim, sağlık, kültür hizmetleri ve bu
hizmetlerden yararlanılma durumu)
Gaziantep:
Eğitim Hizmetleri:
Gaziantep İli'ndeki örgün, yaygın, resmi ve özel okul sayısı 614; öğrenci sayısı
328.601’dir.
Gaziantep ilinde Türkiye’nin diğer illerinden de en çok tercih edilen Gaziantep
Üniversitesi vardır. Gaziantep Üniversitesinden alınan veriler doğrultusunda 2009 – 2010
eğitim öğretim dönemine ait okul ve öğrenci durumu Tablo 44’te gösterilmiştir.
115
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo IV.65: Gaziantep Üniversitesi Okul ve Öğrenci Durumunu
Bulunduğu İlçe
Üniversite Bağlı Fakülte ve Yüksekokullar
ŞehitKamil
Fen Bilimleri Enstitüsü
Devam Eden Öğrenci
Sayısı
457
ŞehitKamil
Sosyal Bilimler Enstitüsü
520
ŞehitKamil
Sağlık Bilimler Enstitüsü
88
ŞehitKamil
Mühendislik Fakültesi
3760
ŞehitKamil
Tıp Fakültesi
710
ŞehitKamil
Diş Hekimliği Fakültesi
22
ŞehitKamil
Fen Edebiyat Fakültesi
1979
ŞehitKamil
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
1288
ŞehitKamil
Eğitim Fakültesi
726
ŞehitKamil
Sağlık Bilimleri Fakültesi
391
İslahiye
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
100
ŞehitKamil
Türk Müzikisi Devlet Konservatuarı
342
ŞehitKamil
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
235
ŞehitKamil
M. Y. O.
3815
ŞehitKamil
Turizm Otelcilik M. Y. O.
457
ŞehitKamil
Naci Topcuoğlu M. Y. O.
411
Nizip
M. Y. O.
1061
Oğuzeli
M. Y. O.
359
ŞehitKamil
Sağlık Hizmetleri M. Y. O.
331
İslahiye
M. Y. O.
29
Nurdağı
M. Y. O.
29
Toplam
17.100
Sağlık Hizmetleri:
Gaziantep il merkezinde kurulan ilk hastaneler olan Devlet Hastanesi ve SSK
Hastanesi, kurulum yılları itibari ile kent dışında ve kentin yoğunluğu ve gürültüsünde uzak
olmakla birlikte, artık günümüzde neredeyse kent merkezinde kalmış durumdadırlar. Bu
sebeple sağlık tesisleri için kent içerisinde ideal bir konumda bulunmamaktadırlar. Bu durum
kentte kurulan ilk özel hastane olan Amerikan Hastanesi içinde geçerlidir. Son 20 yılda
kurulan Fakülte Hastanesi ve 75. yıl Doğum Hastanesi ise yoğun kent yerleşimi dışında
kurulmuşlardır.
Kentte yer alan hastaneler dışı sağlık kuruluşları olan sağlık ocakları ve poliklinikleri
ise bu noktada daha problemli tesislerdir. Bu tesisler kentte yeşil ve rekreasyon alanları ile
bütünleştirilememiş, aksine kentin ve trafiğin en yoğun olduğu noktalar tercih edilmiştir. Özel
poliklinikler için bu yerlerin en önemli tercih sebebi ise hastaların en kısa zamanda
ulaşabileceği ve göz önünde olunabilen mekânlar olmasıdır.
Kültür Hizmetleri:
Gaziantep sosyal ve kültürel tesisler ağırlıklı olarak kamuya ait olan tesislerdir. İlk
dikkati çeken kültürel tesisler, Gaziantep Müzesi, Büyükşehir belediyesine ait olan ve Devlet
Tiyatrolarına tahsis edilmiş olan Tiyatro Binası, yine Büyükşehir Belediyesine ait olan Çok
Amaçlı Faaliyet Salonu, Sergi Salonu, Kütüphane ve 100. Yıl Parkı içinde yer alan AmfiTiyatro, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğüne ait Sergi Salonudur. Bunların haricinde mülkiyeti
116
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Büyükşehir Belediyesine ait olan ve özel bir firma tarafından işletilen 5 sahneli sinema salonu
ile 1 adet sinema salonu daha ilde faaliyet göstermektedir.
Sosyal Tesis olarak da ön plana çıkan tesisler yine kamuya ait olan tesislerdir.
Bunların başında Öğretmenevi gelmektedir. İlde yer alan derneklere ait sosyal tesisler de yer
almakta ve bu tesisler ağırlıklı olarak lokal işlevi görmektedir.
Ömer Ersoy Kültür Merkezi; 220 kişilik kapasitesi ile sergi ve konser salonu olarak kültürel
amaçla kullanılmaktadır.
Onat Kutlar Salonu; Büyükşehir Belediyemiz bünyesinde bulunan Onat Kutlar Salonu’nda
haftanın iki günü Şehir Tiyatrosu, haftanın üç günü Devlet Tiyatrosu’na hizmet etmektedir.
558 kişilik kapasiteye sahip salon; tiyatro, sergi, konser ve konferans salonu olarak
kullanılmaktadır.
Onat Kutlar Salonu Fuayesi; sergi amaçlı düzenlenerek, sergiler için kullanılmaktadır.
Çetin Emeç Salonu; 160 kişi kapasiteli Salon’da konferans, panel, seminer gibi kültürel
faaliyetler düzenlenmektedir.
Amfi Tiyatro; 100.yıl Atatürk Kültür Parkı içerisinde bulunmaktadır. 1103 kişilik kapasiteye
sahiptir. Konser ve Ramazan Şenlikleri için kullanılmaktadır.
Masal Park; 100.yıl Atatürk Kültür parkı içinde bulunan, 85 bin metrekarelik alan üzerine
kurulan Masal Park içerisinde, öykü ve çizgi film kahramanlarının figürleri, güneş saati, su
gösteri alanları, dinlenme alanları, amfiler gibi birçok sosyal alan yer almaktadır. Çocuk
Festivali ve çocuklarla ilgili yapılan etkinliklerde kullanılmaktadır.
Festival Park; Kavaklık mesire alanında yer alan Festival Park, Açık hava aktivitelerimizde
pek çok kültürel etkinliklerimiz ve Festivallerde kullanılmaktadır.
Gezegenevi ve Bilim Merkezi; 3 bin 500 metrekarelik kapalı alana sahip merkez Türkiye’de
bir ilk olup, Gezegenevi ve Bilim Merkezi bir arada olma özelliğine sahiptir. Öğrencilerin,
okulda öğrendiklerini görerek, dokunarak ve eğlenerek pekiştirme fırsatını bulduğu
Gezegenevi ve Bilim Merkezi’nde, yalnızca öğrenciler değil, bilime meraklı her yaştan ve her
kesimden vatandaşımızın deneyerek ve izleyerek öğrenebileceği alanlar mevcuttur.
Gezegenevi aynı zamanda çeşitli gök cisimlerini ve onların uzay boşluğundaki hareketlerini
izletebilmek için özel olarak tasarlanmıştır.
Kilis:
Eğitim Hizmetleri:
Kilis İli'ndeki örgün, yaygın, resmi ve özel okul sayısı 207; öğrenci sayısı 30.458,
Öğretmen sayısı ise 1.457 olup derslik sayısı 1.241’ dir.
İlde Kilis 7 Aralık Üniversitesi vardır. 5662 Sayılı "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı
Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye
Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun"la kurulan ve 28 Mayıs 2007 tarihinde
Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan, 17 yeni üniversiteden biridir. Kilis’ in 7 Aralık
1921 tarihinde düşman işgalinden kurtulması sebebiyle üniversite bu ismi almıştır.
Bozkaya Köyü’nde ilköğretim okulu bulunmaktadır ancak faal olmadığından taşımalı
eğitim yapılmaktadır.
117
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sağlık Hizmetleri:
İl merkezinde bulunan tek hastane Kilis Devlet Hastanesi’ dir. Bunun dışında 1 adet
AÇSAP Merkezi,1 adet Ağız ve Diş Sağlığı Merkezi, 1 adet Verem Savaş Dispanseri, 1 adet
Semt polikliniği, 1adet Halk Sağlığı Laboratuarı, 1 Diyaliz merkezi ve 6 adet sağlık ocağı
mevcuttur. Ayrıca bunların dışında merkeze bağlı Yavuzlu Beldesi Sağlık Ocağı ve Martavan
Sağlık Ocağı vardır.
Devlet Hastanesi Öncüpınar yolu üzerindedir. Hastane çevre açısından zararlı olacak
konumda değildir.
Bozkaya Köy’ ünde sağlık ocağı ve sağlık evi bulunmamaktadır.
Kültür Hizmetleri:
İlde 2 kütüphane, 1 Halk Eğitim Merkezi, 1 kapalı spor salonu, 1 stadyum, 1 yüzme
havuzu ve Polis Evi ile Öğretmen Evi Lokalleri bulunmaktadır.
İlçede mevcut herhangi bir kütüphane, sinema, tiyatro ya da opera salonu, kongre
merkezi bulunmamaktadır.
Elde edilen bilgilere göre köyde ve çevresinde endemik hastalıklara ve salgın
hastalıklara rastlanmamıştır. Yapılan araştırmalar neticesinde karşılaşılan hastalıkların
genelde yaşlılıktan kaynaklanabilecek hastalıklar olduğu beyan edilmektedir.
IV.3.6. Kentsel ve kırsal arazi kullanımları (yerleşme alanlarının dağılımı, mevcut ve
planlanan kullanım alanları, bu kapsamda sanayi bölgeleri, konutlar, turizm alanları
vb.),
Organize Sanayi Siteleri:
Gaziantep İl merkezinde 4 bölgede toplam 23.700.000 m2’lik alanda 830 adet büyük
ölçekli işyerinin halen yaklaşık 624’ ü faal durumda olup bölgede 40–60 bin kişinin istihdamı
sağlanmaktadır. Yapımı son aşamaya gelen Besi Organize Sanayi Bölgesi ise 4,5 hektarlık
bir alanda Türkiye’nin ilk ve tek projesi olarak planlanmıştır. Avrupa normlarındaki örnek
projede: hayvan pazarı, mezbaha, canlı hayvan borsası, karantina bölgesi, hayvan otelleri ve
sosyal tesisler yer almaktadır.
Serbest Bölge:
Toplam 2.100.000 m2’lik alanda kurulan Bölgede alınmış 38 ruhsat ve lisanslı 5 firma
bulunmaktadır.
Teknopark:
Gaziantep Üniversitesi, Ankara Bilkent Üniversitesi ve Ankara Cyberpark’ın ortak
çalışmasıyla Üniversite kampüsü içinde 163.138 m2’lik bir alanda Ekim 2008’de açılan
Teknopark 2 bloklu olup halen 18 firma burada AR-GE çalışmalarını yürütmektedir.
Küçük Sanayi Siteleri:
İl Merkezindeki Merkez Küçük Sanayi Sitesinde 2600 işyeri bulunmakta olup yaklaşık
6500 kişi istihdam edilmektedir. Örnek Sanayi sitesinde 50 işyeri ve 300 kişilik istihdam, 25
Aralık Küçük Sanayi Sitesinde 347 işyeri ve 600 kişilik istihdam, Ayakkabıcılar Sitesinde 300
118
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
işyeri ve 750 kişilik istihdam bulunmaktadır. Nizip Küçük Sanayi sitesinde 640 işyeri, İslâhiye
KSS de 95 işyeri, Oğuzeli KSS de 64 işyeri bulunmaktadır. Ayrıca çeşitli işkollarında;
Havaalanı-Büyük Şahinbey Sanayi alanında 100 işyeri, Nizip Caddesi ve civarında 150
işyeri, Ünaldı-Şehre küstü bölgesinde de yaklaşık 700 işyeri bulunmaktadır.
İl genelinde Tekstil Sanayi Sektörü, Gıda Sanayi, Metal ve Makine Sanayi, Kimya
Sanayi, Otomotiv Yan Sanayi, İnşaat Sanayi, Ayakkabı, Deri ve İşlenmiş Deri Sanayi, Ağaç
Ürünleri ve Mobilya Sanayi ile Kâğıt ürünleri Sanayi alanlarında pek çok işkolunda ve büyük
sayıda faal işyerleri bulunmaktadır.
Gaziantep’te gerek büyük ölçekte, gerekse orta ve küçük ölçekte imalat yapan
fabrika, atölye ve işyerleri ağırlıklı olarak şehrin dört ana bölgesinde yerleşim imkânı
bulmuşlardır. İldeki sanayi, geçmiş yıllarda şehir içerisinde çeşitli bölgelerde dağınık bir
şekilde yerleşmiş iken, sanayinin gelişimi ile birlikte Organize Bölgesi ve Küçük Sanayi Sitesi
şeklinde örgütlenmiştir.
Tablo IV.66: Gaziantep İlinde Bulunan Organize Sanayi Bölgeleri
I. OSB
II. OSB
III. OSB
IV. OSB
Mevcut Alan
210 ha
450 ha
540 ha
1170 ha
Faaliyette Olan Sanayi Sayoso
138
265
249
38
Çalışan İşçi
18000
27000
20000
5000
Yeri
Başpınar
Başpınar
Kuruluş Tarihi
1969
1986
Adana Karayolu Beylerbeyi
1994
2006
Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar:
Gaziantep ve çevresi tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz
arasında bulunmaktadır. Bu nedenle Gaziantep, tarih öncesi çağlardan beri insan
topluluklarına yerleşme sahası ve uğrak yeri olmuştur. Tarihi İpek Yolu’nun buradan
geçmesi, kesişen yolların kavşağında olması ilin önemini ve canlılığını devamlı olarak
korumuştur. Ayrıca uygarlık tarihine ve bugüne yön vermiş olup, her dönemde kültür ve
ticaret merkezi olma özelliğini korumuştur.
Ayıntap olarak bilinen eski kent, bugünkü Gaziantep’in 12 km. kuzeybatısında şimdiki
Dülük Köyünde bulunmaktadır. Yapılan arkeolojik araştırmalarda taş, kalkolitik ve bakır
dönemlerine ait kalıntılara rastlanmış olması, yörenin Anadolu’nun ilk yerleşim alanlarından
birisi olduğunu göstermektedir. Bir süre Babil İmparatorluğu’nun egemenliğinde kalan
Gaziantep, M.Ö. 1700 yıllarında Hitit Devletinin bir kenti olmuştur. “ DÜLÜK” şehri ise
Hititlerin önemli bir dini merkezi olduğundan ayrı bir önem taşımaktadır.
Sit Alanı: 66.71 hektar olup bu kentsel sit alanı kapsamında toplam 87.88 hektarlık
alanın Koruma Amaçlı İmar Planı Revize edilmiştir.
Sivil Mimarlık Örneği Tescilli Kültür varlığı Yapı Sayısı: 573
Anıtsal Tescilli Kültür varlığı Yapı Sayısı: 104
Proje kapsamında Gaziantep Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün
26.02.2014 tarihli görüşünde proje alanı ve çevresinde herhangi bir taşınması kültür varlığını
rastlanılmamıştır. Ancak yapılacak çalışmalar esnasında herhangi bir taşınır veya taşınmaz
kültür varlığına rastlanması halinde 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Kanunu’nun 4. Maddesi gereğince en yakın Müze Müdürlüğü’ne veya köyde muhtara veya
diğer yerlerde mülki amirlere bilgi verilecektir.
119
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
IV.3.7. Diğer Özellikler.
Bu bölümde belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
120
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM V. PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE
ALINACAK ÖNLEMLER
(Bu Bölümde; projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek,
en aza indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.1 ve V.2
başlıkları için ayrı ayrı ve ayrıntılı bir şekilde açıklanır.)
V.1. Arazinin hazırlanması, inşaat ve tesis aşamasındaki projeler, fiziksel ve biyolojik
çevre üzerine etkileri ve alınacak önlemler
(Regülatör, HES, iletim hattı (tünel ve kanal), beton santrali, konkasör tesisi dahil),
(inşaat aşamasındaki etkiler her bir regülatör, HES ve bunlara ait iletim tesislerive
diğer yapılar için ayrı ayrı irdelenecektir. )
Raporun bu bölümünde, projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamaları süresince
yapılacak faaliyetlerin, proje etki alanına muhtemel çevresel etkileri ve bu etkilere karşı
alınacak önlemler açıklanmıştır.
V.1.1. Arazinin hazırlanması için yapılacak işler kapsamında nerelerde ve ne kadar
alanda hafriyat yapılacağı, hafriyat miktarı, hafriyat artığı toprak, taş, kum vb.
maddelerin nerelere taşınacakları, nerelerde depolanacakları veya hangi amaçlar için
kullanılacakları, hafriyat döküm sahalarının konumu, hafriyat sırasında kullanılacak
malzemeler,
Projenin inşaat aşamasında yapılacak olan başlıca hafriyat oluşturacak üniteler baraj
gövdesi, derivasyon tüneli, dolusavak ve şantiye binası yeridir. Ayrıca tesis ünitelerinin inşası
sırasında 3 farklı noktadan toplam 8.000 m servis yolu açılması gerekecektir. Proje alanı
toplam 630 ha alan kaplayacaktır.
Proje kapsamındaki tesislerin yapımı sırasında kazı, dolgu, düzeltme, malzeme alımıboşaltımı, yol açma ve iyileştirme gibi işlemler nedeniyle arazinin topografik yapısında
değişiklikler olacaktır. Bu kapsamda bazı yapıların sağlam zemine oturması için 0,1 m
sıyırma kazısı, yol yapımı ve stok alanı hazırlama çalışmaları sırasında 0,3 m kazı
yapılacaktır. Her iki kısımda üstteki 0,1 m’lik sıyrılan bitkisel toprak tabakası Kazı Fazlası
Malzeme (Hafriyat) Alanı’nda depolanacaktır.
Proje kapsamında Ekler’de verilmiş olan koordinatlarda kazı fazlası malzeme
depolaması gerçekleştirilecek olup, depolama ve alan ile ilgili gerekçe raporunda depolama
tekniği detayları ve dikkat edilecek hususlar açıklanmıştır.
 Depolama alanında iri kayaların arasına ufak parçalar serilerek erozyon oluşumu
engellenecektir.
 Alanda depolama faaliyeti tamamlanması sonrasında alana öncü bitkiler dikilecek ve
bu bitkilerin seyirleri dikkate alınarak otsu bitkilerden çayır-mera ağaç ve çalılarla yeniden
bitkilendirilerek restorasyon çalışması yapılacaktır.
Projenin tüm depolama faaliyetleri ve mer-i mevzuata uygun şekilde yapılacaktır.
Yukarı Afrin Barajı projesi kapsamında oluşacak kazı fazlası malzemenin
depolanması için Bölüm 2’de koordinatları verilen alanda depolama yapılacaktır. Söz konusu
alan için verilen ÇED İnceleme Değerlendirme Formuna göre bozuk koru olduğu
görülmektedir. Alan ile ilgili olarak depolama işlemine başlamadan önce Kahramanmaraş
Orman Bölge Müdürlüğü’nden gerekli tüm izinler alınacak, izin alınmadan faaliyete
başlanmayacak, alan içerisinde mümkün mertebe ağaç kesiminden kaçınılacak, söz konusu
alana Yukarı Afrin barajı projesi dışında herhangi bir faaliyet ve/veya tesisin pasa, atık veya
121
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
herhangi bir malzemesi döktürülmeyecektir. Ayrıca kazı fazlası malzeme depolama alanında
Yukarı Afrin Barajı projesi projesinden kaynaklanacak ve inşat işlemlerinde kullanılamayacak
olan kazı fazlası malzeme depolanacak olup, bunun dışında kesinlikle herhangi bir atık, çöp
veya başka herhangi bir malzeme dökülmeyecektir.
Sıyrılan bitkisel toprak daha sonra alanın peyzaj onarımı çalışmalarında ve
rekreasyon alanlarının bitkisel peyzaj düzenlemesinde değerlendirilmek üzere, tekniğine
uygun olarak pasadan ayrı olarak depolanacaktır. Daha sonra peyzaj çalışmalarında
kullanılmak istenen bitkisel toprak şu yönteme göre depolanacaktır;
 Depolanan toprağın hemen kullanılmayıp uzun süre saklanmasının gerektiği
durumlarda, bitkisel toprak depolarının üzeri erozyona, kurumaya ve yabani ot
sarmasına karşı korunacak,
 Üzeri sürekli nemli tutulacak,
 Toprağın üzeri uzun süreli açık kalması halinde, canlılığını sürdürmesi amacıyla
çim, çayır-mera bitkisi vb. bitki örtüsü ile kaplanacak,
 Rehabilitasyon çalışmaları sonucunda, çalışma sahası doğal haline en yakın
durumuna tekrar kazandırılacak,

İnsanların dolaşımına açılan alanlarda 3 metreden yüksek kademe ve 5 metreden
dar basamak bulunmayacak,
 Çalışma alanın üzeri, yapılacak bitkisel üst örtü toprağı ile kaplanacak,
ağaçlandırma yapılacak ve bitki örtüsüne uygun olarak çabuk yetişen bitki ve
ağaçlarla rehabilite edilecektir.
Buna göre arazi hazırlık aşaması ve inşaat süresince hangi üniteden ne kadar hafriyat
çıkacağı Tablo V.1’de verilmiştir.
Tablo V.1: Proje İnşaat Aşamasında Öngörülen Hafriyat Miktarları
Ünite
Gövde
Tünel giriş çıkış
ve dipsavak su
alma yapısı
Tünel
Dolusavak
Çevirme
Seddesi
Çevirme
Seddesi
Derivasyon
Tüneli
Atıksuların
Mansaba
İletileceği Boru
Atıksuların
Girişini
Engellemek
Amacı
ile
yapılacak Bent
Toplam Hafriyat
(m 3)
441888
16961
Yıllık Hafriyat
(m 3)
110.472
16.961
Aylık Hafriyat
(m 3)
13.809
2.120
Günlük Hafriyat
(m 3)
531
81,5
Saatlik Hafriyat
(m 3)
66,4
10,2
6570
109300
200.000
6570
36.433
50.000
821,2
4554
4.166
31,5
175
160
4
22
20
31.164
7.791
649
24,9
3,12
992,5
248,1
20,67
0,79
0,1
200.000
50.000
4.166
160
20
İnşaat aşamasına başlamadan önce arazi hazırlığı aşamasında 0,1 m sıyırma kazısı
yapılacak ve bitkisel toprak tabakası sıyrıldıktan sonra kazı ve inşaat çalışmaları
başlayacaktır.
122
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Mobil Beton Santrali’nde üretimden kaynaklanabilecek teknik sorunlar veya
kapasitesinin üzerinde hammadde gelmesi gibi durumlar nedeni ile olabilecek beklemelerde,
kazı fazlası malzemenin depolanabilmesi için depo alanı düşünülmüştür. Normal şartlarda
arazi kazı, sıyırma, patlatma vb. nedenlerden dolayı çıkacak olan kazı fazlası malzemeler
bekletilmeden Mobil Beton Santrali’ne gönderilecektir.
Kazı işlemi sonrasında çıkacak malzemenin değerlendirilecek, inşaat ve dolgu
faaliyetlerinde değerlendirilemeyecek olan kısmı kazı fazlası malzeme depolama alanında
depolanacaktır.
 İnşaat, kazı vb. işlemlerde şevlerden malzeme dökülmesini engelleyecek drenaj
önlemleri alınacak, istinat duvarları inşa edilerek akarsuya herhangi bir malzeme
karışmasının önüne geçilecek,
 Hafriyat dökümü sırasında insan ve canlı sağlığı açısından gerekli yazılı ve sözlü
uyarılar yapılacak, gerektiğinde levha ile bilgilendirme yapılacak,
 Dere yataklarının daralmasına neden olacak her türlü döküm işleminden kaçınılacak,
 Dere yataklarına kesinlikle hafriyat dökülmeyecek, şevlerden malzeme dökülmemesi
için istinat duvarı yapılarak gerekli tüm önlemler alınacak,
 Dere yatağında malzeme depolanmayacak,
 Hafriyat sırasında kullanılacak malzemeler uygun ve düzgün şekilde depolanarak
bertaraf edilecek,
 Depolanacak olan kazı malzemeleri için, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği’ hükümlerine uyulacak,
 Uygun ve düzgün şekilde depolama ve bertaraf işlemleri için gerekli önlemler
alınacaktır.
Proje kapsamında dolgu işlemi yapılacak alanlar ve hafriyat miktarları ile depolanacak
miktarlar Tablo V.2’de verilmiştir.
123
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.1: Proje İnşaat Aşamasında Öngörülen Hafriyat Miktarları ve Bertaraf Yönetmleri
Hafriyatı
Alınacak
Ünite
Üniteye Ait
Çıkan Bitkisel
ToprakMiktarı
3
(M )
Gövde
441.888
Çıkan Hafriyat Malzemesinin Kullanılacağı Yerler
Fazla Hafriyatın Bertaraf Yöntemi
2
Tünel giriş
çıkış ve
dipsavak su
alma yapısı
16.961
Tünel
6.570
Dolusavak
109.300
Bitkisel toprağın tamamı 218.307m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
2
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
2
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
2
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
Çevirme
Seddesi
2
200.000
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır..
124
Yukarı Afrin Barajı projesi kapsamında, genel
3
toplamda yaklaşık 1.000.875.5 m hafriyat
malzemesi oluşacaktır. Depolama öncesinde
depo sahasının ilk halinde mevcut olan nebati
toprak sıyrılıp depolandıktan sonra, yani dolgu
sonrasında alanın üzerine serilecek, böylece
alanın eski görüntüsüne yakın bir görüntü
oluşturması sağlanacaktır. Söz konusu depolama
alanlarının yüzey sularından veya yağmur
sularından etkilenmemesi için kafa hendekleri,
kuşaklama kanalları vb. yapılacaktır. Depo
alanlarının, dere yatağını bozmayacak, derede
yön değişikliği yapmayacak şekilde ve hafriyat
çevreye dağılmadan düzenli depo edilecektir.
Hafriyat çalışmaları esnasında şeve kesinlikle
malzeme atılmayacaktır. Fazla hafriyat malzeme
şeve ve dere yatağına bırakılmayacaktır.
Kullanılacak hafriyat depolama alanlarına
malzeme depolanmadan önce gerekli tahkimat
yapılacak olup, herhangi bir şekilde dere içine
girilmeyecektir ve derenin akış rejimi
bozulmayacaktır.
-
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Hafriyatı
Alınacak
Ünite
Üniteye Ait
Çıkan Bitkisel
ToprakMiktarı
3
(M )
Çevirme
Seddesi
Derivasyon
Tüneli
31.164
Atıksuların
Mansaba
İletileceği
Boru
992,5
Atıksuların
Girişini
Engellemek
Amacı
ile
yapılacak
Bent
GENEL
TOPLAM
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Çıkan Hafriyat Malzemesinin Kullanılacağı Yerler
2
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
2
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m ’lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
2
200.000
Toplam Bitkisel
Toprak (hafriyat)
Bitkisel toprağın tamamı 218.307 m lik kazı fazlası depolama
alanında depolanacaktır.
3
1.015.108 m malzeme oluşacaktır.
125
Fazla Hafriyatın Bertaraf Yöntemi
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Hafriyat depolama işlemi 5 m’lik yığınlar halide yapılacak olup;
Depolama Alanı
:218.307 m2
Depolama Hacmi
: 218.307 m2 x 5 m =1.091.535 m3 malzeme depolanabilecektir.
Depolanan malzeme faaliyeti biten alanlarda (malzeme ocakları) doğaya yeniden
kazandırma kapsamında üst örtü olarak kullanılacaktır.
V.1.2. Taşkın önleme ve drenaj işlemleri
Yukarı Afrin İçme Suyu Barajı projesi, Asi Havzası’nda, Gaziantep İli Şahinbey İlçesi,
Akbayır Köyü yukarısında Afrin Çayı’nın üzerinde kurulacaktır.
Şekil V.1: Proje Alanı Havza Haritası Görünümü
Proje yerinde taşkınlar; genellikle Ocak-Nisan arası dönemde meydana gelmektedir.
Taşkın Debilerinin İstatistiksel Yöntemlerle Hesabı
Noktasal Taşkın Frekans Analizi (NTFA)
Noktasal taşkın frekans analizi için, 19–6 no’lu Afrin Suyu – Afrin Köprüsü akım
gözlem istasyonunun debileri kullanılmıştır.
Tablo V.2: Noktasal taşkın frekans analizi ile hesaplanmış olan proje taşkın debileri
T
(yıl)
2
5
10
25
50
100
AGİ yeri (636 km²)
77
132
168
214
248
282
Q(T)
(m³/s)
Proje yeri (232,5 km²)
40
68
87
110
128
145
Bölgesel Taşkın Frekans Analizi (BTFA)
Bölgesel taşkın analizi yapmak için yeterli istasyon bulunamamıştır.
126
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Taşkın Debilerinin Sentetik Yöntemlerle Hesabı
Taşkın debilerinin sentetik yöntemlerle hesabında; aşağıda belirtilen yöntemler
uygulanmıştır.
Baz Akım
Baz akım hesabında 19–6 no’lu AGİ debileri kullanılmıştır. Aylık ortalama debilerden
elde edilen baz akım debisi 25,8 m³/s dir. Bu değer baraj yeri için 9,4 m³/s olarak
kullanılmıştır. Katastrofal taşkın debisi için 14,1 m³/s lik değer kullanılmıştır.
Yağış Analizleri
Proje yerini temsil eden Sakçagöz ve Musabeyli MGİ nun yağış analizleri yapılmıştır.
Sakçagöz MGİ nun azami yağış yinelenmeleri ve Musabeyli MGİ nun azami yağış
yinelenmeleri Sakçagöz MGİ nun muhtemel maksimum yağışları ve Musabeyli MGİ nun
muhtemel maksimum yağışları kullanılmıştır.
DSİ Sentetik Yöntemi İle Taşkın Debilerinin Hesabı
DSİ sentetik yöntemi ile taşkın debilerinin hesabında; baraj yeri için standart
zamanlardaki azami yağış yinelenmeleri analizi kullanılmıştır. Sentetik birim hidrograf analizi
verilmiştir. Havzanın 2 saat ve 1 mm lik sentetik birim hidrografı, çeşitli yinelenmeli taşkın
debi hidrografları aşağıda verilmiştir.
Kritik yağış süresi 6 saat olarak bulunmuştur. ENII eğri numarası 74 ve ENIII 87,8
olarak kullanılmıştır. Kar sınır kotu 1450 m olarak alınmıştır. Bu kot üzerindeki havza alanı
ihmal edilebilir mertebededir. Taşkın debileri şöyledir:
T
(yıl)
Q(T)
(m³/s)
V(T)
(hm³)
2
5
10
25
50
100
Kat
43
71
89
112
128
144
601
2,48
3,29
3,81
4,47
4,94
5,40
19,81
Mockus Yöntemi İle Taşkın Debilerinin Hesabı
Kritik yağış süresi 3,5 saat olarak alınmıştır. Bulunan taşkın debileri şöyledir:
T
(yıl)
2
5
10
25
50
100
Kat
Q(T)
(m³/s)
37
68
89
115
135
154
779
Sonuçların Karşılaştırılması
Farklı yöntemlerle bulunan sonuçların karşılaştırılması neticesinde; DSİ sentetik
yöntemi ile bulunan sonuçların kullanılmasının uygun olacağı düşünülmüştür.
127
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Olası En Büyük Taşkın (OET) - Olası En Büyük Yağış (OEY)
Olası en büyük yağış değeri, Sakçagöz MGİ için 146,9 mm/24 saat ve Musabeyli MGİ
için 185,66 mm/24 saat olarak hesaplanmıştır. Her iki istasyon için Güney Doğu Anadolu
bölgesinin Km değerleri kullanılmıştır.
Dolu Savak Proje Giriş Hidrografı
DSİ sentetik yöntemi uygulanarak elde edilmiş birim hidrografın koordinatları
kullanılarak, olası en büyük yağışın üreteceği hidrograf elde edilmiştir. Bu hidrograf, projenin
“dolusavak proje giriş hidrografı” olarak kabul edilmiştir. Maksimum baz akım debisi 14,1m³/s
olarak kullanılmıştır. Hidrografın pik debisi 601 m³/s ve toplam hacmi, 19,81 hm³ olarak
hesaplanmıştır.
V.1.3. Arazinin hazırlanması sırasında ve ayrıca ünitelerin inşasında kullanılacak
maddelerden parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli, toksik ve kimyasal olanların taşınımları,
depolanmaları ve kullanımları, bu işler için kullanılacak aletler ve makineler,
Gövde inşası sırasında patlatma yapılmayacaktır. Söz konusu proje kapsamında
Kaya 2 ocağından malzeme alınabilmesi için patlatma yapılacaktır. İlgili patlatma paterni
Tablo V.2’de verilmiştir. Patlatma işleminde; kapsül, fitil ve dinamit (kartuş) kullanılacaktır.
Kaya 2 ocağından malzeme alımı sırasında yapılacak olan patlatma işlemi, Kilis Valiliği’nden
gerekli izinler alınacaktır. Malzeme ocağında patlatma işlemi için sadece gerekli miktarda
patlayıcı temin edilecek olup, patlayıcı madde gerekli izinler alınarak mer'i mevzuat
çerçevesinde ve jandarma nezaretinde alınarak taşınacaktır.
Patlatma Tekniği:
Basamak yüksekliklerinin 12 metreyi aşmayacak şekilde olmasına dikkat edilecektir.
Bu üretim yönteminde; 3 sıra halinde ve bir sırada 10 delik olacak şekilde toplam 30
delik delindikten sonra ateşleme yapılarak bir patlatmadan ortalama 2.500 ton malzeme ana
kayadan koparılacak, ortalama 100.000 ton olarak hedeflenen üretimin gerçekleşebilmesi
için ortalama ayda 5 patlatmanın yapılması gerekecektir. Yılda 10*5=50 patlatma yapılması
düşünülmektedir.
1) Deliklerin delinmesi: Basamaklar oluşturularak gerçekleştirilen üretimlerde, işin ilk
aşamasını patlatma deliklerinin delinmesi işlemi oluşturmaktadır. Ocak üretiminde delik
dizaynı belirlendikten sonra, delik çapı, delikler arası mesafe ve delik boyları hesaplanır.
Pnömatik deliciler vasıtasıyla delme işlemi gerçekleştirilir. Deliklerin delinmesi sırasında toz
ve gürültü kaynağı oluşacaktır.
Gerçekleştirilecek patlatmada delik düzeni, şeş-beş tabir edilen üçgen dizilimli şekilde
olacaktır. Her patlatma grubu 3 sıradan teşekkül edecek olup; sıralar arası mesafe 1,5 m
olarak ayarlanacaktır. Her sırada delikler arası mesafe 2 m olacaktır. Delik boyları 12 m, dilim
kalınlığı 4 m ve delik çapları 89 mm olacaktır. 3 sıra halinde delinecek delik sayısı toplam 30
delik olup bir sırada 10 adet delik delinecektir.
Yıllık Üretim (Ortalama ) = 100.000 ton/yıl
Bir Yılda Yapılacak Patlatma Sayısı= 50 adet
Bir patlatma için delinecek delik sayısı= 30 adet
Bir yılda delinecek delik sayısı= 1.500 adet
128
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Bir delikten alınacak malzeme miktarı= 67 ton
2) Deliklere patlayıcının doldurularak patlatmanın yapılması: Patlatma delikleri
oluşturulduktan sonra, deliklerin patlayıcı ile doldurulması işlemi gerçekleşmektedir. Patlatma
deliklerine, kapsül, yemleyici, çoğunlukla anfo, gerek duyulduğu takdirde emulite 150
kullanılacak ve sıkılama malzemesi yerleştirildikten sonra ateşleme işlemi yapılacaktır.
Ateşlemede Excel veya Nonel elektriksiz kapsüller kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm delikler
tek tek patlatılarak delikler arasında gecikme verilmektedir. Ateşleme düzeni, çevresel etkileri
azaltmak ve iş güvenliğini artırmak amacıyla Nonel (elektriksiz ateşleme sistemi)
kullanılmaktadır.
ANFO kullanılması durumunda her delikte 1 kg yemleyici kapsüle (Excell kapsül),
duyarlı Powergel kullanılacak, deliklerde 4 m sıkılama payı bırakılacaktır. Bir delik için
kullanılacak ANFO miktarı;
Bir delik için ANFO Miktarı=[(0,089/2)2] x 8 m x 0,78 ton/m3 = 0,0388 ton =38,82 kg
Dinamit (Emulite)
= 1.500 kg/ yıl
Kapsül
= 1.500 adet / yıl
Anfo
= 38,82 kg x 1.500 = 58.230 kg / yıl şeklinde olacaktır.
Patlayıcı maddelerin kullanımlarında, taşıma ve depolanmalarında "Tekel dışı
bırakılan patlayıcı maddelerle av malzemesi ve benzerlerinin üretimi, ithali, taşınması,
saklanması, depolanması, satışı, kullanılması, yok edilmesi, denetlenmesi usul ve esasları"
na ilişkin 29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 87/12028 karar sayılı
Tüzük hükümlerine uygun şekilde çalışılmaktadır.
Kullanılacak delme – patlatma yönteminin teknik özellikleri aşağıdaki tabloda
özetlenmiştir.
Kaya Ocağı Patlatma Yönteminin Teknik Özellikleri
Delik Çapı (mm)
Sıralar Arası
Mesafe Ort. (m)
Delikler arası
Mesafe Ort. (m)
Delik Boyu Ort.
(m)
Şarj Boyu (m)
Sıkılama Boyu
Ort. (m)
89
1,5
2
12
8
4
Delik Çapı (mm)
Delik Başına
patlayıcı Madde
Miktarı (kg)
Bir Delikten
Alınan Malzeme
Tonajı
Bir patlatmada
delinecek delik
sayısı
Sıra Sayısı
Yılda Delinecek
Toplam Delik
Sayısı
89
40,7
67
30
3
1.500
Kullanılması planlanan patlayıcı Maddelerin Teknik Bilgiler
Ateşleme
: EXEL Handidet Kapsül
Gecikme
: Yüzey gecikmesi
= 25 ms
Delik içi gecikme
= 475 ms
Sıralar arası gecikme = 25-42 ms (EXEL Kapsül)
Yemleme
: Powergel Magnum
Kartuş Boyutları
= 50 x 225 mm
Kartuş Ağırlığı
= 500 gr
Yoğunluk
= 1,2 gr/cm3
Şarj
: ANFO
129
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yoğunluk
Su İçeren Deliklerde Şarj: Powergel 650
Kartuş Boyutları
Kartuş Ağırlığı
Yoğunluk
= 0,78 gr/cm3
= 75 x 450 mm
= 2,5 gr
= 1,26 gr/cm3
Jelatinit dinamit
12 metre
Anfo
Şekil 1.12 metre yüksekliğindeki bir deliğin anfo ve jelatinit dinamit ihtiyacı
Yukarıda verilen 12 metre boyutundaki 1 delik için ortalama 40,7 kg anfo ve 1,2 kg
jelatinit dinamit kullanılacaktır.
Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat
ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve
milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır.
Patlatma Sırasında Parçacık Hızı, Taş Fırlaması Hesabı
Patlatmalarda dilim kalınlıkları ve/veya sıkılama boyu ve malzemesi yetersiz olunca
fırlayan kaya sorunlarıyla karışılaşılır. Bu durum can ve mal güvenliği bakımından önemlidir.
Patlatma anında oluşan kaya ve taşlarla ilgili olarak yapılan literatür araştırmalarında;
emniyet mesafe hesaplarının deneysel sonuçlara dayandırıldığı görülmüştür.
Litaratürde (İsveç Patlatma Araştırma Merkezi - SVEDEFO) 1 m3 kayaç kırmak için
kullanılacak patlayıcı madde miktarı ile enfazla fırlatma uzaklığı arasında verilen
ilintidenyararlanmak suretiyle spesifik patlayıcı madde tüketimi (kg/m3) için söz konusu
uzaklık kestirilebilir.yeterli dilim ve sıkılama uzunlukları için aşağıdaki değerler kesitirm
değerleri oalrak kabul edilir.
q = 0,25 – 0,3 kg/m3 Lmax = 10 m
q = 0,5 kg/m3
Lmax = 40 - 50 m
q = 0,9 – 1 kg/m3
Lmax = 90 - 100 m
130
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
0
0,1
0,2 0,3
0,4 0,5
Özgül Şarj, kg/m
0,6
0,7
0,8
0,9
1
3
(Kaynak:Hoek, E., Bray, J., “ Rock Slope Engineering”, Institution of Mining and Metallurgy, 3 rd Edition,
London, 1981).
Şekil 1.3: Özgül Şarja Bağlı Olarak En Fazla Fırlatma Uzaklığı
Yukarıdaki şekilde İsveç patlatma araştırmaları merkezinca (SVEDEFO) yapılan
araştırma sonuçları kullanılarak hazırlanmış olup, özgül şarja bağlı olarak en fazla fırlama
uzaklığını vermektedir.
q= Aylık kullanılacak patlayıcı miktarı (kg) / Aylık işlenecek hacim (m3)
q= 1.257 kg x 5 (aylık 5 patlatma yapılacak) / 2.500 m3
q= 2,5 kg/m3
Yukarıda yapılan hesaplama ve litaratür verilerine dayanarak taş fırlama mesafesinin
yaklaşık 110 m olacağı teorik olarak hesaplanmıştır.
Pokrovsky – Fyodorov tarafından geliştirilen deneysel sonuçlara göre aşağıdaki
formülden de emniyetli mesafe hesaplanabilir.
Menzil, taş fırlatma mesafesi;
L = Vo2 / g sin 2θ
Vo = Şev aynasından kopan parçacığın ilk hızı
Θ = 45o (Maksimum menzil 45o ‘de sağlanmaktadır)
g = 9,81 m/s2 (yer çekimi ivmesi)
Şev aynasından kopan taş parçacığın ilk hızı;
Vo = 7.200 x Q / ρ x Ro3
Ro = Yaklaşık dilim kalınlığı = 5 m
Q = Bir patlatmada kullanılacak patlayıcı madde miktarı = 1.257 kg
ρ = Yoğunluk = 2.500 kg/m3 (malzeme yoğunluğu)
Yukarıdaki formüle göre;
Vo = 7.200 x 1.257 kg / 2.500 kg/m3 x 53
Vo = 29 m/sn
L = 292 / 9,81 x sin 90
L = 87 m
131
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yukarıda yapılan her iki hesaplamaya göre; taş fırlama olayının boyutunu kontrol
eden iki önemli faktör vardır. Bunlardan birincisi patlayıcı madde miktarı, ikincisi ise dilim
kalınlığıdır. Bu kaynağa göre ilk hızın gerçek büyüklüğünü analitik bir modelle belirlemek çok
zor, hatta imkansızdır. Hava sürtünmesinin etkisi de hesaba katıldığında hesaplanan
mesafenin kabaca 1 / 3’ünün emniyet mesafesine denk geldiği kabul edilmektedir. Bu
kapsamda taş fırlama mesafesinin yakın yerleşim yerlerine olumsuz etkisini önlemek için
dilim kalınlığı 5 m olarak revize edilmiştir.
Dolayısıyla hesaplanan emniyet mesafesi ruhsat alanı içerisinde kalmakta olup,
çevreye patlatma anında herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir.
Basamak genişliği
Delikler arası mesafe
v: dilim kalınlığı
Sıkılama
Basamak
yüksekliği
Kolon Şarj
Dip şarj
Şekil V.2. Delik Kesiti
Patlatma yapılacak alanda taş fırlama hesabı dikkate alınarak hazırlanan şekil aşağıda
verilmiştir.
132
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Malzeme Alanı
Taş Fırmala
Mesafesi
Şekil V.3. Taş Fırlama Mesafesini gösterir harita
V.1.4. Proje alanı içindeki su ortamlarında herhangi bir amaçla gerçekleştirilecek kazı,
dip taraması vb. işlemler nedeni ile çıkarılacak taş, kum, çakıl ve benzeri maddelerin
miktarları, nerelere taşınacakları veya hangi amaçlar için kullanılacakları,
Proje kapsamında gölalanı içerisinde yer alacak olan R-Geçirimli Malzeme Ocağı
kum-çakıl çıkarılması amacıyla açılacaktır. Proje alanı içerisinde su ortamlarında herhangi bir
amaçla kazı, dip taraması gibi bir işlem yapılmayacaktır.
V.1.5. Proje kapsamındaki tesislerin yapımı dolayısıyla kullanılacak olan malzemenin
nereden ve nasıl temin edileceği,
Projenin inşaat aşamasında yapılacak olan başlıca hafriyat oluşturacak üniteler baraj
gövdesi, derivasyon tüneli, dolusavak ve şantiye binası yeridir. Ayrıca tesis ünitelerinin inşası
sırasında 3 farklı noktadan toplam 8.000 m servis yolu açılması gerekecektir. Proje alanı
toplam 630 ha alan kaplayacaktır.
Proje kapsamındaki tesislerin yapımı sırasında kazı, dolgu, düzeltme, malzeme alımıboşaltımı, yol açma ve iyileştirme gibi işlemler nedeniyle arazinin topografik yapısında
değişiklikler olacaktır. Bu kapsamda bazı yapıların sağlam zemine oturması için 0,1 m
sıyırma kazısı, yol yapımı ve stok alanı hazırlama çalışmaları sırasında 0,3 m kazı
yapılacaktır. Her iki kısımda üstteki 0,1 m’lik sıyrılan bitkisel toprak tabakası Kazı Fazlası
Malzeme (Hafriyat) Alanı’nda depolanacaktır.
Proje kapsamında Ekler’de verilmiş olan koordinatlarda kazı fazlası malzeme
depolaması gerçekleştirilecek olup, depolama ve alan ile ilgili gerekçe raporunda depolama
tekniği detayları ve dikkat edilecek hususlar açıklanmıştır.
 Depolama alanında iri kayaların arasına ufak parçalar serilerek erozyon oluşumu
engellenecektir.
 Alanda depolama faaliyeti tamamlanması sonrasında alana öncü bitkiler dikilecek ve
bu bitkilerin seyirleri dikkate alınarak otsu bitkilerden çayır-mera ağaç ve çalılarla yeniden
bitkilendirilerek restorasyon çalışması yapılacaktır.
Projenin tüm depolama faaliyetleri ve mer-i mevzuata uygun şekilde yapılacaktır.
133
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yukarı Afrin Barajı projesi kapsamında oluşacak kazı fazlası malzemenin
depolanması için Bölüm 2’de koordinatları verilen alanda depolama yapılacaktır. Söz konusu
alan için verilen ÇED İnceleme Değerlendirme Formuna göre bozuk koru olduğu
görülmektedir. Alan ile ilgili olarak depolama işlemine başlamadan önce Kahramanmaraş
Orman Bölge Müdürlüğü’nden gerekli tüm izinler alınacak, izin alınmadan faaliyete
başlanmayacak, alan içerisinde mümkün mertebe ağaç kesiminden kaçınılacak, söz konusu
alana Yukarı Afrin barajı projesi dışında herhangi bir faaliyet ve/veya tesisin pasa, atık veya
herhangi bir malzemesi döktürülmeyecektir. Ayrıca kazı fazlası malzeme depolama alanında
Yukarı Afrin Barajı projesi projesinden kaynaklanacak ve inşat işlemlerinde kullanılamayacak
olan kazı fazlası malzeme depolanacak olup, bunun dışında kesinlikle herhangi bir atık, çöp
veya başka herhangi bir malzeme dökülmeyecektir.
Bitkisel toprak depolama alanında yığınlar halinde düzenli bir şekilde muhafaza
edilecek toz oluşumu, rüzgar ve su erozyonunun etkilerini en aza indirmek için belli aralıklarla
sulaması yapılacak, rüzgar ve yağıştan kaynaklanacak erozyonun oluşmaması için üzeri
çimlendirilecek ve gerekirse etrafına taş setler çekilecektir. İnşaat işlemlerinin bitiminin
ardından hafriyat işlemi sırasında oluşan bitkisel toprak, proje alanının çevre düzenlemesi
işlemlerinde kullanılarak değerlendirilecektir.
Depolanacak olan kazı malzemeleri için, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak, uygun ve düzgün şekilde depolama ve bertaraf
işlemleri için gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca proje süresince, 08.06.2010 tarih ve 27605
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal
Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” Hükümlerine uyulacaktır.
V.1.6. Regülatör, HES, iletim kanalı, tünel yapımı dolayısıyla kullanılacak olan
malzemenin nereden, nasıl ve ne miktarda temin edileceği,
K-2 alanında kireçtaşı koyu gri, sağlam ve az ayrışmış-taze özelliktedir. Kaya
malzemesi olarak kullanılabilir özellikteki bu alandan 2.000.000 m3 malzeme alınabilecektir.
Bu alanın, baraj yerine yakın olması, ulaşım yolunun mevcut olması ve malzemenın
uygunluğundan dolayı kaya gereç alanı olarak kullanılması önerilmiştir.
R geçirimli Kum – Çakıl malzeme ocağı alanı arazi gözlemlerine ve labaratuar
sonuçlarına göre kötü derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi derecelenmiş çakıl,
kum, çakıl karışımları (GW), GM ve GM-GW karakterindedir. Malzeme alanını ortalama
granülometrisi % 66,57 çakıl, % 27,43 kum, % 6,00’sı ince malzeme şeklindedir. Burada,
blok (20-30 cm) oranının yüksek olması nedeni ile yıkama-eleme yapılarak veya tüvenan
dolgu olarak kullanılabilir. Alanda yeraltı suyu ortalama 2,00 m arasında değişkenlik
göstermektedir. Alanda 3 m’lik kazı ile 1.250.000 m3 malzeme alınabilir.
C malzeme alanında arazi gözlemlerine ve laboratuar sonuçlarına göre kötü
derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları
(GW), GM-GW ve GM-GP karakterindedir. Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 63,73
çakıl, % 32,51 kum, % 3,76’sı ince malzeme şeklindedir. Alanda yeraltı suyu 1,50 m ile 3,00
m arasında değişkenlik göstermektedir. Alanda 4 m’lik kazı ile 10.000.000 m3 malzeme
alınabilir.
L geçirimsiz kil malzeme ocağı alanı arazi gözlemlerine ve laboratuar deney
sonuçlarına göre, çoğunlukla inorganik kil, çok plastik (yağlı killer) (CH) karakterindedir ve
yer yer CL ve ML özelliğinde zeminede rastlanmıştır. Malzeme laboratuvar sonuçlarına göre
kullanım limitlerine uygun çıkmıştır. Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 6,50 çakıl, %
19,50 kum, % 74,00’si ince malzemedir. Bu alandan, 0.3 m sıyırmadan sonra 5.50
kalınlığında olan malzemeden 1.500.000 m3 alınabileceği öngörülmüştür.
134
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.7. Konkasör tesisinin kapasitesi, teknolojisi, üretim miktarlarının çalışma süreleri
(gün-ay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak
makine ekipmanları,
Proje kapsamında kırma eleme tesisi kurulmayacaktır. Proje kapsamında kurulacak
makine-ekipman bilgileri aşağıda tablo halinde verilmiştir.
Tablo V.3: Noktasal taşkın frekans analizi ile hesaplanmış olan proje taşkın debileri
Makine-Teçhizat Cinsi
Ekskavatör
Dozer
Yükleyici
Kompresör
Greyder
Keçiayağı Silindir
Vibrasyonlu Silindir
Beton Pompası
Beton Santrali
Agrega Yıkama Eleme Tesisi
Damperli Kamyon
Transmikser
Arazöz
Motopomp
Vibratör
Çimento Silosu
Kapasite
3
1,5 yd
D8 veya muadili
3
1,5 yd
1000 cfm
80 HP
Baraj Tipi
Asgari 15 ton statik ağırlığında
20 yd3
3
50m /saat
40 ton/saat
20 ton
3
7m
100 ton
Adet
2
2
2
1
1
1
1
1
1
15
4
1
2
2
-
V.1.8. İnşaat aşamasında kullanılmak üzere açılacak olan taş ocağı, kum ocağı, kil
ocağı gibi malzeme ocaklarının sayısı, ocakların alan büyüklükleri, işletme alan
büyüklükleri ve koordinatları, yıllara bağlı planlanan üretim miktarları, uygulanacak
üretim yöntemleri, basamak yüksekliği, genişliği, şev açısı, basamak sayısı, ocakların
başlangıç ve nihai durumlarının imalat haritaları üzerinde gösterimi,
Kesin projenin Ön Rapor çalışmaları sonucunda, DSİ’nin onayı ile kil çekirdekli kumçakıl dolgu tipinin projelendirilmesine karar verilmiştir. Bu karar sonucuna bağlı olarak, daha
önce DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan doğal yapı malzeme alanları
değerlendirilmiş olup, projenin gereklerine göre, daha ayrıntı elde etmek amacı ile ilave
araştırmalar yapılmıştır. Baraj dolgusunda kullanılmak üzere 9 adet geçirimsiz (A, B, D, F, G,
L, P, S), 3 adet beton – filtre ve geçirimli (C, H, R), 2 adet kaya (K1, K2) malzeme alanları
tespit edilerek çalışılmıştır. Planlama aşamasında A, B, D, F, G, L, P, C, H. R, K1, K2 alanları
çalışılmış olup, kesin proje aşamasında ise C, L, P, R ve S alanları çalışılmıştır. Geçirimsiz
malzeme için L Alanı, Geçirimli malzeme için C Alanı ve kaya malzeme için ise K-2 Alanı
önerilmiştir. Ayrıca rehabilitasyona ihtiyaç duyulmaması avantajı nedeniyle gölalanı içerisinde
yer alan R Geçirimli Malzeme Ocağının da işletilmesi düşünülmüştür. Afrin barajı için ihtiyaç
duyulan malzeme miktarları aşağıda verilmiştir. Yapılan çalışmalar neticesinde malzeme
temini için kullanılacak ocaklar Kaya 2 Malzeme Alanı, L Geçirimsiz Malzeme Alanı ve R
Geçirimli Malzeme Alanı ve C Geçirimli Malzeme alanıdır.
Tablo V.4: Afrin Barajı Gövde Dolgu Hacmi için İhtiyaç Duyulan Malzeme Miktarları
Kil Çekirdek
432.353 m3
Kum-Çakıl
1.915.046 m3
3
Filtre
217.000 m
Kaya
102.000 m3
3
TOPLAM
2.699.399 m
135
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Kaya 2 Malzeme Ocağı
K-2 Kaya Malzeme Ocağı
Baraj yerinin yaklaşık 1250 m batısında baraj yeri ile Bozkaya Köyü arasında bulunan
kireçtaşları K-2 malzeme alanı olarak araştırılmıştır. Alandan baraj yerine yaklaşık 2750
metrelik asfalt yoldan sonra, 100 metrelik yeni bir yolun açılması ile ulaşılabilir.
Tablo V.4: Kaya 2 Ocağı Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : Kaya-2 Malzeme Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
K1
320407.835:4098122.426
K1
37,0105596:36,9811773
K2
320199.423:4097944.763
K2
37,0089192:36,9788785
K3
320117.424:4097794.433
K3
37,0075492:36,9779933
320161.840:4097661.185
37,0063573:36,9785240
K4
K4
K5
320325.837:4097654.352
K5
37,0063271:36,9803678
K6
320513.750:4097705.601
K6
37,0068248:36,9824664
K7
320889.576:4097828.599
K7
37,0080045:36,9866588
K8
320957.908:4097927.680
K8
37,0089102:36,9874028
K9
321015.990:4098050.678
K9
37,0100293:36,9880260
K10
321033.073:4098211.258
K10
37,0114792:36,9881798
K11
320923.742:4098347.922
K11
37,0126895:36,9869191
K12
320769.995:4098371.838
K12
37,0128756:36,9851863
K13
320506.917:4098303.506
K13
37,0122098:36,9822472
K14
320444.690:4098247.369
K14
37,0116922:36,9815615
Alan.
401679 m2
K-2 alanı kaya malzemesi amacı ile planlama ve kesin proje aşamasında
araştırılmıştır. Bu alanda, kireçtaşı koyu gri, sağlam ve az ayrışmış-taze özelliktedir. Kaya
malzemesi olarak kullanılabilir özellikteki bu alandan 2.000.000 m3 malzeme alınabilecektir.
Bu alanın, baraj yerine yakın olması, ulaşım yolunun mevcut olması ve malzemenın
uygunluğundan dolayı kaya gereç alanı olarak kullanılması önerilmiştir. Laboratuvar deney
özetleri aşağıda verilmiştir.
Tablo V.5: K-2 Kaya Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Örnek
No
Özgül
Ağırlık
(gr/cm3)
Su Emme
(%)
Los Angeles
Aşınma Kaybı %
100
500
Devir
Devir
KAYA II
2,66
1,22
5,54
22,09
136
Tek
Eksenli
Basınç
Dayanımı
(kgf /cm2)
1081,28
No2SO4
Don
Kaybı %
Birim
Hacim
Ağırlık
3
(gr/cm )
7,33
2,62
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.6: K-2 Kaya Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Örnek No
Derinlik (m)
PSK-14
PSK-14
PSK-15
PSK-15
PSK-16
PSK-16
9,50-9,80
13,30-13,45
10,80-10,90
23,80-23,90
11,10-11,20
13,70-13,90
Doğal Birim
Ağırlık
(gr/cm3)
2,66
2,67
2,70
2,75
2,68
2,64
Tek Eksenli Basınç
Dayanımı
(kg /cm2)
1072,2
800,6
575,5
1021,3
658,6
384,3
Bu alanda 3 adet araştırma sondajı açılmış ve sondajlardan alınan karot numuneler
üzerinde tek eksenli basınç dayanımı deneyleri yapılmıştır. Sondajların logları ve karot
fotoğrafları ekte verilmiştir. Sondajların özeti ise aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo V.7: Sondaj Özet Tablosu
Sondaj No
PSK-14
PSK-15
PSK-16
Derinlik (m)
25
25
30
Doğu
320.617
320.429
320.574
Koordinatlar (m)
Kuzey
4.098.368
4.098.141
4098049
Kotu
835
860
917
Tablo V.8: K-2 Kaya Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
Malzeme Alanı
Yeri
K-2 Alanı
Baraj yerinin yaklaşık 1250m batısında
baraj yeri ile Bozkaya Köyü arasında
Kireçtaşı
100m yeni yol + 2750m asfalt yol
5m
2.000.000
2,67
2,83
1,4
3,6
800
3,3
8,5
29,0
Kamu
Kaya dolgu, riprap,kırmataş,
beton agregası olarak kullanılabilir.
Cinsi
Yol durumu
Malzeme kalınlığı m
Miktar (m3)
Doğal Birim Ağırlık (g/cm3)
Özgül ağırlık
Su emme %
Porozite (Görünür) %
Basınç dayanımı kg/cm2
Na2SO4 Don Kaybı (%)
LA Aşınma % 100 devir
% 500 devir
İyelik durumu
Sonuç
Sahada maden işletmesi açık işletme yöntemlerinden biri olan basamaklarda delmepatlatma şeklinde üretim yapılacaktır. Üretimdeki önemli adımlar, aşağıda iş akım şemasında
gösterilmektedir.
137
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
ÜRETİM
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
(Delme-Patlatma Yöntemi ile Üretim)
YÜKLEME
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
(İş Makineleri ile Kamyonlara
Yükleme)
NAKİL
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
(Baraj inşaat alanına taşınması)
Şekil V.3. Kaya II Ocağı İş Akım Şeması
Kesintisiz bir üretim için, uygulanan üretim yöntemine bağlı olarak sürekli ihtiyaç
duyulan ve zaman zaman gereksinim duyulabilecek tüm makine-ekipmanlar ile yardımcı
araç-gereç, yedek parça ve sarf malzemelerinin ocakta bulunması gerekir. Böylelikle
kesintisiz üretim yapılarak kapasitedeki kayıplar önlenmiş olur.
K-2 kaya malzeme ocağında kullanılacak makine ekipman aşağıda verilmiştir.
Ekskavatör
Kamyon
Yükleyici
1
1
1
Kaya-2 ocağı üretim miktarı aşağıda verilmiştir:
Yıllık Üretim Miktarı : 400.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 50.000 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 1.923 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 240 ton/saat
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve
27562 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri
doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır.
R Geçirimli Kum-Çakıl Malzeme Ocağı
R malzeme alanı, baraj gölalanı boyunca yaklaşık 3000 m uzunluğunda bir alanı
kaplar ve Karaafrin çayı depozitlerinden oluşur. Baraj yerinde yer aldığından dolayı, ocak
alanı boyunca yol açılması gereklidir.
138
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.5: R Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : R Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
R1
322431.299:4101262.901
R1
37.03917195:37.00323852
R2
322399.846:4101286.076
R2
37.03937320:37.00287910
R3
322378.158:4101287.701
R3
37.03938713:37.00263589
322351.460:4101281.026
37.03931901:37.00233749
R4
R4
R5
322350.506:4101247.653
R5
37.03902153:37.00233405
R6
322360.995:4101186.629
R6
37.03847398:37.00246645
R7
322360.995:4101111.301
R7
37.03778931:37.00248439
R8
322381.972:4101084.603
R8
37.03755905:37.00272652
R9
322566.000:4101040.742
R9
37.03719747:37.00480461
R10
322635.606:4100973.042
R10
37.03659802:37.00560278
R11
322679.467:4100892.947
R11
37.03588561:37.00611495
R12
322680.421:4100807.132
R12
37.03511102:37.00614533
R13
322569.814:4100689.850
R13
37.03403608:37.00493008
R14
322434.415:4100491.520
R14
37.03222673:37.00345529
R15
322387.693:4100452.426
R15
37.03185754:37.00293997
R16
322358.134:4100390.447
R16
37.03129339:37.00262200
R17
322288.528:4100365.656
R17
37.03106401:37.00184560
R18
322201.759:4100249.328
R18
37.02999356:37.00089902
R19
322183.642:4100155.884
R19
37.02915229:37.00071648
R20
322198.898:4099960.414
R20
37.02738945:37.00093469
R21
322235.132:4099745.875
R21
37.02546842:37.00139197
R22
322162.665:4099659.105
R22
37.02467094:37.00059905
R23
322109.268:4099626.686
R23
37.02437254:37.00000663
R24
322032.034:4099530.381
R24
37.02348404:36.99916104
R25
322028.220:4099452.193
R25
37.02278063:36.99913678
R26
322008.196:4099401.657
R26
37.02232640:36.99892389
R27
322012.964:4099361.610
R27
37.02196695:36.99898728
R28
322031.080:4099336.819
R28
37.02174516:36.99919654
R29
322077.802:4099324.423
R29
37.02163690:36.99972430
R30
322293.296:4099154.698
R30
37.02015520:37.00218538
R31
322459.392:4098899.634
R31
37.01788936:37.00411163
R32
322515.675:4098726.810
R32
37.01634146:37.00478491
R33
322561.364:4098695.027
R33
37.01606182:37.00530587
R34
322556.067:4098596.365
R34
37.01516894:37.00526965
R35
322579.243:4098526.838
R35
37.01455169:37.00554541
R36
322611.689:4098512.271
R36
37.01442269:37.00591406
R37
322783.850:4098575.176
R37
37.01502275:37.00783377
R38
322791.134:4098587.757
R38
37.01514123:37.00791160
R39
322771.269:4098702.310
R39
37.01616451:37.00766234
R40
322718.959:4098774.486
R40
37.01680328:37.00705783
R41
322644.742:4098800.657
R41
37.01703249:37.00621674
R42
322581.836:4098801.761
R42
37.01702962:37.00550985
R43
322557.005:4098821.626
R43
37.01720511:37.00522652
R44
322549.832:4098844.801
R44
37.01741095:37.00514021
R45
322548.177:4098893.911
R45
37.01785209:37.00511069
R46
322520.587:4098981.648
R46
37.01863965:37.00477987
R47
322459.889:4099067.728
R47
37.01940294:37.00407765
R48
322417.400:4099121.805
R48
37.01988139:37.00358743
R49
322379.326:4099200.712
R49
37.02058588:37.00314074
R50
322340.148:4099246.512
R50
37.02099287:37.00268947
R51
322285.520:4099294.518
R51
37.02141497:37.00206471
R52
322191.162:4099447.919
R52
37.02277547:37.00096910
R53
322210.475:4099552.761
R53
37.02372505:37.00116115
R54
322258.482:4099631.668
R54
37.02444584:37.00168180
R55
322289.383:4099698.987
R55
37.02505528:37.00201317
139
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
R56
R57
R58
R59
R60
R61
R62
R63
R64
R65
R66
R67
R68
R69
R70
R71
R72
R73
R74
Alan
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
322293.797:4099840.248
322314.765:4100014.065
322289.934:4100176.294
322314.214:4100214.920
322372.704:4100230.923
322928.845:4101145.532
322826.837:4101134.445
322778.494:4101120.030
322755.875:4101125.353
322745.231:4101141.319
322743.457:4101169.260
322736.139:4101194.762
322691.373:4101264.032
322638.135:4101298.994
322599.200:4101310.913
322518.152:4101306.145
322468.887:4101272.772
322464.437:4101264.510
322937.132:4101141.346
R56
R57
R58
R59
R60
R61
R62
R63
R64
R65
R66
R67
R68
R69
R70
R71
R72
R73
R74
37.02632636:37.00202933
37.02789787:37.00222421
37.02935259:37.00190619
37.02970854:37.00217002
37.02986375:37.00282358
37.03821191:37.00885690
37.03808456:37.00771347
37.03794931:37.00717399
37.03799009:37.00691884
37.03813221:37.00679483
37.03838414:37.00676913
37.03861697:37.00667984
37.03923014:37.00616125
37.03953538:37.00555402
37.03963613:37.00511404
37.03957577:37.00420495
37.03926915:37.00365871
37.03919623:37.00361002
37.03816844:37.00895135
2
471384 m
Malzeme alanının nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında 13
adet araştırma çukuru açılmış ve 4 adet numune alınmıştır. Kesin proje aşamasında ise 8
adet araştırma çukuru açılmış ve 7 adet numune alınmıştır. Bu numuneler üzerinde gerekli
laboratuar deneyleri yapılmış ve planlama aşamasında elde edilen sonuçlarla birlikte
değerlendirilmiştir.
Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve laboratuar sonuçlarına göre kötü derecelenmiş
çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GW), GM ve
GM-GW karakterindedir. Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 66,57 çakıl, % 27,43
kum, % 6,00’sı ince malzeme şeklindedir. Burada, blok (20-30 cm) oranının yüksek olması
nedeni ile yıkama-eleme yapılarak veya tüvenan dolgu olarak kullanılabilir. Alanda yeraltı
suyu ortalama 2,00 m arasında değişkenlik göstermektedir. Alanda 3 m’lik kazı ile 1.250.000
m3 malzeme alınabilir.
Örnek
No
R-1505
R-1507
R-1510
R-1513
Taneler
Arası
Boşluklu
Birim
Hacim
Kütle
İri Agrega
kg/m3
1830
1820
100
1820
Tablo V.9: R-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Su Emme (%)
200 Nolu Elekten Kil Toprakları %
NO2SO4
Don Los
Angeles
Geçen %
Kaybı %
Aşınma Kaybı
İri
Agrega
2,55
2,53
2,54
2,54
İnce
Agrega
2,51
2,51
2,52
2,50
İri
Agrega
2,0
1,4
1,0
1,2
İnce
Agrega
8,4
6,0
4,8
5,3
İri
Agrega
1,3
0,8
0,5
0,8
140
İnce
Agrega
4,8
2,9
1,8
1,4
İri
Agrega
19,7
20,9
19,5
21,3
İnce
Agrega
25,5
22,6
27,5
24,9
100
Devir
8,2
8,0
8,8
8,5
500
Devir
37,4
38,7
39,2
39,5
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.10: R-Geçirimli Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Kuyu No
Örnek
No
Atterberg
Limitleri
LL
(%)
R-1514
R-1515
R-1516
R-1518
R-1519
R-1520
R-1521
B-1
PL
(%)
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
Tane Dağılımı
PI
(%)
Kil
(%)
11
2
7
4
0
4
14
Kum
(%)
27
42
29
30
15
23
26
Çakıl
(%)
62
56
64
66
85
73
60
Elek
Analizi
cu
357
30
95
55
10
76
cr
2,3
0,8
1,5
1,4
1,1
1,9
Birleştirilmiş
Zemin
Sınıflaması
USCS
GP
GM-GW
GW
GW
GW
GW
GM
Tablo V.11: R Geçirimli Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
Alan Adı
R
Yeri
Baraj göl alanı boyunca yaklaşık 3000m
uzunluğunda bir alanı kaplar
İyelik
Kamu+Özel
Yapıya Uzaklığı (m)
0-3000
Yol Durumu
Yeni yol gerekli
Araştıma Çukuru (adet)
13+8
(planlama + proje)
Birim Ağırlık (Sıkı) (ɣn) (g/cm3)
1.80-1,83
Su Emme (%)
Kum Çakıl
2,8-3,2
1,7-2,0
Kil Topakları Miktarı (%)
Kum Çakıl
1,4-4,8
0,5-1,3
200 nolu Elekten Geçen (%)
Kum Çakıl
4,8-6,0
1,0-2,0
Na2SO4 Don Kaybı (%)
Kum Çakıl
24,9-27,5
19,5-21,3
Los Angeles Aşınma Kaybı (%)
100 devir 500 devir
8,0-8,5
37,4-39,5
Yeraltısuyu Durumu
> 2m
Grup Sembolü
GP, GW, GM, GM-GW
Sonuç
Alandaki malzeme, geçirimli dolgu için uygundur.
Alandan 3.0 m kazı derinliği ile 1.250.000m3
malzeme alınabilir.
141
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
ÜRETİM
(Malzemenin Ekskavatör Yardımıyla
Çıkarılması)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
YÜKLEME
(İş Makineleri ile Kamyonlara
Yükleme)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
NAKİL
(Malzemenin Yıkama-Eleme Tesisine
Taşınması)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
YIKAMA-ELEME
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
NAKİL
(Malzemenin baraj alanına taşınması)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
STOK
(Fazla malzemenin depo alanına
götürülmesi)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
Şekil V.4: R Geçirimli Malzeme Ocağı İş Akım Şeması
R geçirimli malzeme ocağında kullanılacak makine ekipman aşağıda verilmiştir.
Ekskavatör
Kamyon
Yükleyici
1
1
1
R geçirimli malzeme ocağı kapasitesi aşağıda verilmiştir:
Yıllık Üretim Miktarı : 500.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 62.500 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 2.404 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 300 ton/saat
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve
27562 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
142
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri
doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır.
C Geçirimli Kum-Çakıl Malzeme Ocağı
C malzeme alanı, baraj mansabında aks yerine yaklaşık 3500m mesafede Karaafrin
çayı depozitleridir. Baraj yerine ulaşım iyileştirilmesi gereken 2250 metrelik ham yoldan
sonra, 2000 metrelik asfat yol ile sağlanır. C Alanı yaklaşık 10km uzunluğunda, ortalama
250m enindedir. Bu alanın filtre ve geçirimli kabuk dolgu malzemesi olarak kullanılması
önerilmiştir.
Malzeme alanının nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında 59
adet araştırma çukuru açılmış ve 17 adet numune filtre ve geçirimli kabuk dolgu malzemesi
için 6 adet numune beton agregası için alınmıştır. Kesin proje aşamasında ise 20 adet
araştırma çukuru açılmış ve tüm çukurlardan toplam 20 adet numune alınmıştır. Bu
numuneler üzerinde gerekli laboratuar deneyleri yapılmış ve planlama aşamasında elde
edilen sonuçlarla birlikte değerlendirilmiştir. Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve laboratuar
sonuçlarına göre kötü derecelenmiş çakıl, kum, çakıl karışımları (GP), iyi derecelenmiş çakıl,
kum, çakıl karışımları (GW), GM-GW ve GM-GP karakterindedir. Beton için alınan
numunelerde yapılan deney sonuçlarında Na2SO4 don kaybı % ile kil toprakları % si yüksek
çıkmaktadır. Filtre içinde bu malzeme yıkanıp, granülometrisi düzeltildikten sonra
kullanılmalıdır.
Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 63,73 çakıl, % 32,51 kum, % 3,76’sı ince
malzeme şeklindedir. Alanda yeraltı suyu 1,50 m ile 3,00 m arasında değişkenlik
göstermektedir. Alanda 4 m’lik kazı ile 10.000.000 m3 malzeme alınabilir.
Tablo V.6: C Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : C Geçirimli Malzeme Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
C1
323957.8007:4095541.0003
C1
36.98791023:37.02173041
C2
323890.5008:4095456.0001
C2
36.98713186:37.02099445
C3
323837.0005:4095290.9999
C3
36.98563535:37.02043216
323831.5005:4095114.0003
36.98403973:37.02041173
C4
C4
C5
323901.5003:4094764.0008
C5
36.98089969:37.02127951
C6
323968.8008:4094680.0006
C6
36.98015553:37.02205485
C7
324014.1007:4094660.0009
C7
36.97998383:37.0225682
C8
324148.7004:4094465.0004
C8
36.97825224:37.0241251
C9
324165.1005:4094371.0008
C9
36.97740846:37.02433116
C10
324151.4008:4094204.0009
C10
36.97590139:37.02421624
C11
324185.7002:4094054.0003
C11
36.97455644:37.02463632
C12
324287.3004:4093881.0006
C12
36.97301686:37.02581741
C13
324373.8003:4093826.0001
C13
36.97253751:37.02680145
C14
324570.2006:4093556.0007
C14
36.97014171:37.02906942
C15
325035.7007:4093102.9999
C15
36.96614726:37.03440098
C16
325089.2002:4093015.0006
C16
36.96536441:37.03502202
C17
325204.5002:4092624.9999
C17
36.96187227:37.03640679
C18
325159.2004:4092412.9999
C18
36.95995392:37.0359473
C19
324972.5006:4092305.0005
C19
36.95894624:37.03387636
C20
324798.1007:4092272.0003
C20
36.95861649:37.03192616
C21
324692.4004:4092272.0004
C21
36.95859681:37.03073955
C22
324564.7006:4092228.0008
C22
36.95817662:37.02931619
C23
324437.0008:4092162.0008
C23
36.95755821:37.02789796
C24
324316.2009:4092026.0001
C24
36.95631043:37.02657349
143
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
C25
C26
C27
C28
C29
C30
C31
C32
C33
C34
C35
C36
C37
C38
C39
C40
C41
C42
C43
C44
C45
C46
C47
C48
C49
C50
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C59
C60
C61
C62
C63
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70
C71
C72
C73
C74
C75
C76
C77
C78
C79
C80
C81
C82
C83
C84
C85
C86
C87
C88
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
324014.1003:4091782.0005
323923.5010:4091430.0008
323953.7008:4091222.0007
324015.5003:4091090.0002
324032.5007:4090928.0007
324008.6004:4090655.0002
324090.6008:4090385.0007
324241.0002:4090170.0005
324309.3005:4090047.0003
324346.9006:4089599.0005
324466.5009:4089336.0003
324681.7007:4089165.0007
324886.7007:4088923.0000
324903.8006:4088578.0006
325078.0010:4088075.0004
325235.2006:4087846.0009
325382.1005:4087741.0000
325470.9008:4087593.9999
325559.8005:4087512.0000
325836.5003:4087259.0008
325908.3005:4086941.0009
326027.8003:4086639.9999
326079.1005:4086637.0004
326099.6007:4086671.0008
326103.0007:4086863.0001
326130.3008:4087108.0006
326075.7005:4087334.0004
325962.9006:4087474.0006
325857.0001:4087488.0003
325764.8005:4087498.0008
325593.9008:4087570.0006
325310.4008:4087853.0004
325238.6010:4087959.0009
325231.8010:4088055.0007
325276.2007:4088116.0003
325272.8004:4088168.0006
325170.3005:4088376.0002
325132.7001:4088673.0000
325098.5008:4088918.9999
325030.2009:4089097.0007
324852.5006:4089299.0003
324616.8009:4089530.9999
324521.1007:4089712.0009
324490.4004:4090071.0001
324500.6002:4090341.0009
324422.0004:4090460.0003
324384.5003:4090833.0009
324350.3008:4090973.0002
324165.8004:4091270.0008
324107.7004:4091334.9999
324148.7003:4091533.0003
324425.5003:4091799.0002
324644.1007:4091963.0003
324767.1009:4091994.0006
324886.7003:4092045.0004
325088.3004:4092065.9999
325207.9002:4092117.0007
325313.8004:4092220.0006
325470.9001:4092285.0009
325529.0009:4092391.0007
325576.8004:4092547.9999
325546.1007:4092684.0006
325409.4009:4092934.0002
325324.0004:4093098.0003
C25
C26
C27
C28
C29
C30
C31
C32
C33
C34
C35
C36
C37
C38
C39
C40
C41
C42
C43
C44
C45
C46
C47
C48
C49
C50
C51
C52
C53
C54
C55
C56
C57
C58
C59
C60
C61
C62
C63
C64
C65
C66
C67
C68
C69
C70
C71
C72
C73
C74
C75
C76
C77
C78
C79
C80
C81
C82
C83
C84
C85
C86
C87
C88
144
36.95405579:37.02323901
36.95086766:37.02230402
36.94899942:37.02269147
36.94782177:37.02341589
36.94636548:37.02364443
36.94390153:37.02343973
36.9414844:37.02442293
36.93957552:37.02616094
36.93848014:37.02695608
36.93445107:37.02748214
36.93210396:37.02888541
36.93060347:37.03134008
36.92846137:37.03369663
36.92535639:37.03396837
36.92085712:37.03603941
36.91882318:37.03785618
36.91790443:37.03952868
36.91659652:37.04055894
36.91587422:37.0415753
36.91364605:37.04473808
36.91079437:37.04561678
36.90810463:37.04702664
36.90808707:37.04760286
36.90839717:37.04782504
36.91012757:37.04781909
36.91233988:37.04806911
36.9143659:37.0474046
36.91560638:37.04610682
36.91571295:37.0449154
36.91578601:37.04387862
36.91640307:37.04194454
36.91890018:37.03869834
36.91984185:37.03786824
36.92070547:37.03776977
36.92126326:37.03825388
36.92173111:37.03820372
36.92358601:37.03700553
36.92625476:37.03651497
36.92846467:37.03607433
36.93005563:37.03526671
36.93184246:37.03322578
36.93388873:37.0305269
36.93550157:37.0294109
36.93873012:37.02898303
36.94116449:37.02903483
36.94222192:37.02812502
36.94557533:37.02761747
36.94683022:37.02720107
36.94947149:37.02506106
36.95004622:37.02439377
36.95183768:37.02480791
36.95428576:37.02785322
36.955804:37.03026906
36.95610619:37.03164264
36.95658791:37.03297342
36.95681458:37.0352317
36.95729627:37.03656252
36.95824387:37.03772754
36.95885861:37.03947615
36.95982435:37.04010392
36.96124764:37.04060428
36.9624672:37.04022821
36.96469413:37.03863571
36.96615578:37.03763897
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
C89
C90
C91
C92
C93
C94
C95
C96
C97
C98
C99
C100
C101
C102
C103
C104
C105
C106
C107
C108
C109
C110
C111
C112
C113
C114
C115
C116
C117
C118
C119
C120
C121
C122
C123
C124
C125
C126
Alan:
Örnek
No
C-401
C-402
C-403
C-405
C-407
C-409
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
324958.4007:4093551.9998
324630.4004:4093877.0000
324480.1003:4094225.0007
324422.0008:4094762.0009
324333.2005:4094943.0005
324258.0005:4094987.0007
324165.8009:4094942.9999
324104.3009:4094888.0007
324053.0007:4094991.0003
324018.9009:4095278.0006
324016.7008:4095430.0008
324008.1004:4095537.0003
323739.403:4091732.306
323878.297:4091872.473
324051.594:4091864.827
324296.250:4092041.948
324607.980:4092270.321
324695.585:4092312.796
325047.980:4092338.980
325083.169:4092404.825
325096.442:4092532.250
325149.536:4092626.934
325160.785:4092746.590
325126.837:4092891.899
325038.546:4093100.531
324791.927:4093325.965
324597.358:4093518.766
324344.212:4093851.885
324254.078:4093915.451
324160.422:4094129.124
324164.425:4094376.360
324048.631:4094617.333
323967.166:4094679.785
323879.573:4094853.295
323831.508:4095098.475
323840.360:4095306.575
323904.619:4095485.901
323739.403:4091732.306
C89
C90
C91
C92
C93
C94
C95
C96
C97
C98
C99
C100
C101
C102
C103
C104
C105
C106
C107
C108
C109
C110
C111
C112
C113
C114
C115
C116
C117
C118
C119
C120
C121
C122
C123
C124
C125
C126
36.97017797:37.03342901
36.97304484:37.02967076
36.97615197:37.02790222
36.98097899:37.02712489
36.98259304:37.02608557
36.98297539:37.02523085
36.98256175:37.02420573
36.98205476:37.02352793
36.98297309:37.02292783
36.9855523:37.02247795
36.98692126:37.02241778
36.98788361:37.02229623
36.95610619:37.03164264
36.95658791:37.03297342
36.95681458:37.0352317
36.95729627:37.03656252
36.95824387:37.03772754
36.95885861:37.03947615
36.95982435:37.04010392
36.96124764:37.04060428
36.9624672:37.04022821
36.96469413:37.03863571
36.96615578:37.03763897
36.97017797:37.03342901
36.97304484:37.02967076
36.97615197:37.02790222
36.98097899:37.02712489
36.98259304:37.02608557
36.98297539:37.02523085
36.98256175:37.02420573
36.98205476:37.02352793
36.98297309:37.02292783
36.9855523:37.02247795
36.98692126:37.02241778
36.98788361:37.02229623
36.95610619:37.03164264
36.95658791:37.03297342
36.95681458:37.0352317
2578130 m2
Tablo V.12: C-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları (1/2)
Birim
Özgül Ağırlık
Su Emme
Kil Topakları
No2sO4 don
Los Angeles
Ağırlık
gr/cm3
(%)
%
Kaybı %
Aşınma Kaybı %
gr/cm3
Kum
Kum
Çakıl
Kum
Çakıl
Kum
Çakıl
Kum
Çakıl
100
500
Devir
Devir
1595
2.62
2.52
2.7
3.6
1.0
5.3
40.1
40.6
6.6
25,0
1605
2.56
2.52
4.2
3.8
1.1
6.3
45.3
46.9
6.0
25,5
1590
2.53
2.51
5.3
3.9
21.0
3.6
44.7
52.8
6.3
25,0
1570
2.54
2.53
5.3
3.8
2.0
10.3
40.0
52.1
4.5
24,2
1495
2.53
2.56
5.9
3.4
17.5
4.8
27.0
47.2
1630
2.61
2.54
5.3
3.5
2.7
7.7
33.6
39.3
5.7
22.3
Tablo V.13: C-Geçirimli Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları (2/2)
Kuyu No
C-401 A
C-402 A
C-403 A
Kuyu
Derinliği
Özgül
Ağırlık
gr/cm3
Dane Boyut Yüzdesi
Kil %
Kum %
Çakıl %
2.00
2.20
2.30
2.55
2.56
2.54
1.4
0.9
0.8
53.2
55.5
59.9
45.4
43.6
39.3
145
En büyük
Birim
Ağırlık
gf/m
Küçük
Birim
Ağırlık
gf/m
Grup
Simgesi
2.07
2.18
2.11
1.78
1.74
1.74
GP
GP
GP
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
C-404
C-412
C-414
C-416
C-418
C-420
C-421
C-423
C-428
C-433
C-440
C-450
C-453
C-456
2.50
3.00
3.50
4.00
4.00
3.80
3.50
3.30
2.55
2.58
2.55
2.56
2.52
2.53
2.56
2.55
2.60
2.61
2.51
2.51
2.52
2.53
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
1.5
4
3
0.2
0.4
0.5
1.2
4.4
1.0
2.8
0.7
0.7
0.5
0.5
45.9
22
34
39.1
22.6
42.5
45.8
28.6
31.9
30.5
27.3
22.4
36.5
22.3
52.6
74
63
60.7
77
57
53
67
60.9
61.8
66.9
72.3
56.3
71.9
2.06
2.19
2.23
2.20
2.15
2.18
2.07
2.19
2.24
2.25
2.24
2.24
2.13
2.14
1.78
1.80
1.95
1.80
1.74
1.70
1.78
1.83
1.72
1.73
1.82
1.81
1.80
1.81
GP
GW
GP
GP
GW
GP
GP
GW
Tablo V.14: C-Geçirimli Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Kuyu
No
Örnek
No
Atterberg
Limitleri
LL
(%)
C-460
C-462
C-464
C-465
C-466
C-468
C-470
C-471
C-472
C-474
C-476
C-477
C-478
B-1
B-1
B-1
B-1
B-1
B-1
B-1
Tane Dağılımı
PL
(%)
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
NP
PI
(%)
Kil
(%)
6
2
4
3
5
6
4
0
2
5
3
3
8
Kum
(%)
41
29
33
28
25
44
29
24
27
29
29
22
58
Elek
Analizi
Çakıl
(%)
53
69
63
69
70
50
67
76
71
66
68
75
34
cu
60
35
67
60
60
67
129
51
57
111
44
50
13
Birleştirilmiş
Zemin
Sınıflaması
cr
1,1
1,3
0,6
0,9
2,6
0,3
0,9
2
0,9
0,8
0,7
1,4
0,4
USCS
GM-GW
GW
GP
GP
GM-GW
GM-GP
GP
GW
GP
GM-GP
GP
GW
GM-GP
Tablo V.15: C Geçirimli Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
Alan Adı
C
Yeri
Mansabta, aksa 3500 m uzaklıkta, Karaafrin çayı
depozitleri
İyelik
Kamu
Yapıya Uzaklığı (m)
3500
Yol Durumu
2250m ham yol +-2000m asfalt yol
Araştıma Çukuru (adet)
59 + 20
(planlama + proje)
Özgül Ağırlık (Gs) (gr/cm3)
Kum Çakıl Tüvenan
2,53-2,61
2,51-2,56
2,51-2,61
Birim Ağırlık (Sıkı) (ɣn) (g/cm3)
Maksimum Minimum Tuvenan
2,13-2,25
1,73-1,82
1,50-1,60
Su Emme (%)
Kum Çakıl
2.7-5,9
3,4-3,9
Kil Topakları Miktarı (%)
Kum Çakıl
1,0-21,0
4.8-10,3
Tane Dağılımı (%)
Kum Çakıl
22,3-36,5
56,3-71,9
Na2SO4 Don Kaybı (%)
146
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Kum Çakıl
27,0-45,3
39,3-52,8
Los Angeles Aşınma Kaybı (%)
100 devir 500 devir
4,5-6,6
22,3-25,5
1,50-3,50 m
GP, GW, GM-GW, GM-GP
Alandaki malzeme, geçirimli dolgu için uygundur.
Alandan 4.0 m kazı derinliği ile 10.000.000m3
malzeme
alınabilir.
Yeraltısuyu Durumu
Grup Sembolü
Sonuç
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
ÜRETİM
(Malzemenin Ekskavatör Yardımıyla
Çıkarılması)
YÜKLEME
(İş Makineleri ile Kamyonlara
Yükleme)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
NAKİL
(Malzemenin Yıkama-Eleme Tesisine
Taşınması)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
YIKAMA-ELEME
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
NAKİL
(Malzemenin baraj alanına taşınması)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
STOK
(Fazla malzemenin depo alanına
götürülmesi)
Toz, Emisyon ve Gürültü Oluşumu
Şekil V.5: C Geçirimli Malzeme Ocağı İş Akım Şeması
C geçirimli malzeme ocağında kullanılacak makine ekipman aşağıda verilmiştir.
Ekskavatör
Kamyon
Yükleyici
1
1
1
C Geçirimli malzeme ocağı üretim kapasitesi aşağıda verilmiştir:
Yıllık Üretim Miktarı : 750.000 ton/yıl
147
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Aylık Üretim Miktarı : 93.750 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 3.600 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 450 ton/saat
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve
27562 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri
doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır.
L Geçirimsiz Kil Malzeme Ocağı
L Alanı baraj yerinin mansabında sol yakada, yaklaşık 2.0 km doğusunda Akbayır
Köyünün hemen kuzeyinde yer alır. Özel mülkiyete ait olup, tarım yapılan bir alandır. Baraj
yerine ulaşım için yaklaşık iyileştirilmesi gereken 1000 m’lik stabilize yol ve 2 km’lik asfalt yol
ile ulaşılabilmektedir. Malzemenin uygunluğu, ulaşım yolunun yakınlığı ve miktar
bakımından, L Alanı’nın geçirimsiz gereç alanı olarak kullanılması önerilir.
Malzeme nitelik ve niceliğini denetlemek amacıyla planlama aşamasında 15 adet
araştırma çukuru açılmış ve 6 adet numune alınmıştır, kesin proje aşamasında ise 6 adet
araştırma çukuru açılıp, 7 adet numune alınmıştır. Malzeme alanı arazi gözlemlerine ve
laboratuar deney sonuçlarına göre, çoğunlukla inorganik kil, çok plastik (yağlı killer) (CH)
karakterindedir ve yer yer CL ve ML özelliğinde zemine de rastlanmıştır. Malzeme
laboratuvar sonuçlarına göre kullanım limitlerine uygun çıkmıştır.
Malzeme alanını ortalama granülometrisi % 6,50 çakıl, % 19,50 kum, % 74,00’si ince
malzemedir. Bu alandan, 0.3 m sıyırmadan sonra 5.50 kalınlığında olan malzemeden
1.500.000 m3 alınabileceği öngörülmüştür. Malzeme Alanının özellikleri ve laboratuar deney
sonuçlarının özeti aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
Tablo V.7: L Geçirimsiz Malzeme Alanı Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : L Geçirimsiz Malzeme Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
L1
324148.275:4098925.337
L1
37.01843232:37.02308024
L2
324086.776:4098877.505
L2
37.01799738:37.02240027
L3
323960.362:4098570.011
L3
37.01519894:37.02105218
324059.444:4098371.848
37.01343371:37.02221063
L4
L4
L5
324192.691:4098231.767
L5
37.01219741:37.02374082
L6
324346.438:4098101.936
L6
37.01105499:37.02549780
L7
324425.020:4098071.187
L7
37.01079041:37.02638801
L8
324459.186:4098122.436
L8
37.01125626:37.02676032
L9
324469.436:4098211.268
L9
37.01205996:37.02685417
L10
324425.020:4098395.764
L10
37.01371833:37.02631226
L11
324404.520:4098645.176
L11
37.01595774:37.02602391
L12
324414.770:4098740.841
L12
37.01682452:37.02611725
L13
324438.686:4098860.422
L13
37.01790106:37.02635802
L14
324390.854:4098945.837
L14
37.01866690:37.02580094
L15
324271.273:4098962.920
L15
37.01879768:37.02445327
L16
324216.607:4098969.753
L16
37.01885051:37.02383709
Alan :
302267
148
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.16: L-Geçirimsiz Gereç Alanı Planlama Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Örnek
No
L-1001
L-1005
L-1007
L-1013
L-1015
L-1011
Elek Analizi
0,075
4,75
mm
mm
Geçen Geçen
%
%
73,4
92,0
85,3
96,1
61,3
86,8
52,0
85,5
81,6
91,3
95,8
97,8
75 mm
Geçen
%
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kıvam Limitleri
LL
PL
PL
Bağıl
Yoğunluk
Sıkıştırma
kmax
Wopt
gr/cm3 %
Geçirgenlik
cm/s
Grup
Simgesi
62,2
67,1
48,0
40,2
70,6
70,9
2,68
2,63
2,65
2,71
2,71
2,54
14,49
15,01
15,79
17,01
13,46
14,75
1,87E-08
1,70E-08
8,75E-08
1,03E-07
1,55E-08
1,38E-08
CH
CH
CL
ML
CH
CH
26,5
25,4
27,6
27,1
26,3
25,5
40,7
41,7
20,4
13,1
44,3
45,4
27,6
25,9
21,3
18,2
34,0
24,0
Tablo V.17: L-Geçirimsiz Gereç Alanı Kesin Proje Aşaması Laboratuvar Deney Sonuçları
Kuyu
No
L1016
L1017
L1018
L1019
L1020
L1020
L1021
Örnek
No
Atterberg
Limitleri
Tane Dağılımı
Birleştirilmiş
Zemin
Sınıflaması
B-1
LL
(%)
58
PL
(%)
25
PI
(%)
33
Kil
(%)
68
Kum
(%)
27
Çakıl
(%)
5
USCS
CH
B-1
55
21
34
64
25
11
CH
B-1
59
26
33
82
16
2
B-1
53
21
32
65
29
B-1
41
19
22
76
B-2
74
28
46
B-1
56
27
29
Hidrometri
-0,076
(%)
68
-0,002
(%)
48
CH
82
63
6
CH
65
50
20
4
CL
76
41
74
22
4
CH
88
10
2
CH
88
63
Tablo V.18: L Geçirimsiz Gereç Alanı Özellikleri ve Laboratuvar Deney Sonuçları Ortalama Değerleri
Alan Adı
Yeri
İyelik
Yapıya Uzaklığı (m)
Yol Durumu
Araştırma Çukuru (adet)
(planlama+kesin proje)
Özgül Ağırlık (gr/cm3)
Dane Boyutu İnce %
Kum %
Çakıl %
Kıvam Limitleri LL %
PL%
PI %
Grup Sembolü
Proktor
max t/m3
W opt %
Permeabilite (cm/s*10-7)
Yeraltısuyu Durumu
Sonuç
L
Akbayır Kuzeyi
Özel
2000
1.0 km stabilize yol iyileştirilmeli – 2 km Asfalt yol
19+6
2,54-2,71
52,0-95,8
2,2-29,0
0,0-11,0
40,2-74,0
19,0-28,0
13,1-46,0
CH,CL, ML
1,34-1,70
18,2-34,0
1.03 – 0.875
Yok
Alandaki malzeme, geçirimsiz çekirdek dolgusu için
uygundur.
Alandan 30 cm sıyırma ve 5.50 m kazı derinliği ile
1.500.000 m3
malzeme alınabilir.
149
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
DEKAPAJ
Üst Örtü Tabakasının Sıyrılması
Toz, Emisyon ve
Gürültü Oluşumu
MALZEMENİN HAMMADDE
DEPOLAMA ALANINA TAŞINMASI
Toz, Emisyon ve
Gürültü Oluşumu
MALZEMENİN HAMMADDE
DEPOLAMA ALANINDA
DEPOLANMASI
Toz Oluşumu
MALZEMENİN ELEME-YIKAMA
TESİSİNE TAŞINMASI
Toz, Emisyon ve
Gürültü Oluşumu
Toz ve Gürültü
Oluşumu,
ELEME YIKAMA İŞLEMİ
ELEME YIKAMA İŞLEMİNDEN
ÇIKAN ÜRÜNÜN MALZEME
DEPOLAMA ALANINA NAKLİYESİ
ÜRÜNÜN MALZEME DEPOLAMA
ALANINDA DEPOLANMASI VE
SATIŞI
Toz, Emisyon ve
Gürültü Oluşumu
Toz Oluşumu
Şekil V.6: Faaliyete Ait Genel İş Akım Şeması ve Oluşabilecek Kirletici Türleri
L Geçirimsiz Gereç Alanı kapasite hesabı şöyledir:
Yıllık Çalışma Süreleri = 2 Ay/Yıl, 26 Gün/Ay, 8 Saat/Gün
Yıllık Dekapaj Miktarı = 135.900 Ton
Aylık Dekapaj Miktarı = 67.950 Ton
Günlük Dekapaj Miktarı = 2.613 Ton
Saatlik Dekapaj Miktarı = 326,6 Ton
29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve
27562 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin
Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri
doğrultusunda Çevre Izin Belgesi alınacaktır.
150
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.9. Malzeme ocaklarında patlatma işleminin ne şekilde yapılacağının açıklanması,
patlatma paterni, bir atımda kullanılacak patlayıcı madde miktarı, taşınımları,
depolanmaları ve kullanımları, hava şoku ve kaya fırlamaları hesaplarının yapılarak
etkilerinin değerlendirilmesi,
Proje kapsamında patlatma işlemi Kaya-2 ocağından malzeme alınması sırasında
gerçekleştirilecektir. Ayrıca gövde inşaatı, kondüvi açılması sırasında patlatma işlemleri
gerektiği takdirde yapılacaktır. K-2 malzeme ocağında yapılacak patlatmaya ilişkin detaylar
aşağıda sunulmaktadır.
Faaliyet alanında patlayıcı madde olarak ANFO ismiyle adlandırılan Amonyum Nitrat
ve Motorin karışımından oluşan madde kullanılacaktır. Bu patlayıcı jelatinit tipi dinamit ve
milisaniye gecikmeli kapsüller yardımıyla patlatılacaktır.
Patlatılacak malzemenin yoğunluğu : 2,5 ton/m3
Basamak Yüksekliği
: 10 m - 12 m
Delikler arası mesafe
: 1,5 m - 2 m arasında seçilmiştir.
Yılık Üretim Miktarı
: 100.000 ton/yıl (40.000m3/yıl)
Aylık Üretim Miktarı
: Yıllık üretim / Çalışılan ay
: 100.000 / 10 = 10.000 ton/ay
Aylık İşlenecek Hacim
: Aylık üretim / Malzeme yoğunluğu
: 10.000 / 2,5 = 2.500 m3
Aylık İşlenecek Alan
: Aylık işlenecek hacim / basamak yüksekliği
:2.500/ 10 = 250 m2
Delikler Şeşbeş ve Tek Sıra delik düzeninde delinecektir. Basamak yüksekliği 10-12 metre
olacaktır.
Delik Patlayıcı Madde Şarj Oranı
: %70
Delik Sıkılama Oranı : %30 şeklinde olacaktır.
% 30 Sıkılama
Delik Boyu
12 metre
Basamak
Yüksekliği
(10 m)
Jelatinit
Dinamit
% 70 ANFO
Delik Taban Payı
Şekil V.7: Patlayıcı Delik Boyu ve Basamak Yüksekliği
151
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Günlük üretim miktarı
= 385 ton/gün(962,5m3)
: 10.000ton/ayx1ay/25gün
Aylık patlatma sayısı
: 5 sefer olarak planlanmıştır.
Bir patlatmada kullanılacak delik sayısı
: Aylık delik sayısı / Aylık Patlatma sayısı
: 150 / 5 = 30 adet
Aylık üretim için gerekli delik boyu
: Delik sayısı x Delik uzunluğu
: 150 x 12 = 1.800 m
Aylık üretim için gerekli şarj boyu
: Aylık delik boyu x Şarj oranı
:1.800 x 0,70 = 1.260 m
Teorik Hacim
(Delik boyunun %70’i)
:V = H × B × S × n
S: Delikler arası mesafe
H: Basamak Yüksekliği (m)
B: Yük mesafesi (m)
n: delik sayısı
V:10 x 1 x 2 x 30 = 600 m3
Özgül Şarj
:S=P/V
S: Özgül Şarj
P: Patlayıcı miktarı
V: Teorik hacim
S: 1.257 kg / 600 =2,1 kg/m3
Delik çapı
Sıkıştırılmış Anfo yoğunluğu
: 89 mm
: 0,78 kg/dm3
Aylık Şarj Hacmi
: π.r2.h (h: aylık şarj boyu = 1.260 m = 12.600 dm)
3,14 x (0,445)2 x 12.600 = 7834,6 dm3
Aylık Anfo İhtiyacı
: Aylık şarj hacmi x Sıkıştırılmış Anfo yoğunluğu
:7834,6 x 0,78 = 6.110,5 kg
Aylık Dinamit ihtiyacı
: Anfo miktarı x 0,03
(anfo miktarının %3’ü)
: 6.110,5 x 0,03 =183,3 kg
Bir Deliğe konulacak Anfo miktarı
: Aylık Anfo miktarı / Aylık delik sayısı
: 6.110,5 / 150 = 40,7 kg/delik
Bir Deliğe konulacak Dinamit miktarı : Aylık Dinamit Miktarı / Aylık delik sayısı
: 183,3 / 150 = 1,2 kg/delik
Bir Deliğe konulacak Toplam Patlayıcı Miktarı : 40,7 +1,2= 41,9 kg/delik
Bir seferde kullanılacak Patlayıcı Madde (Anfo+Dinamit) miktarı :
Bir Deliğe konulacak Toplam Patlayıcı Miktarı x Bir patlatmadaki delik sayısı = 41.9 x 30
152
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
= 1.257 kg
Yıllık Üretim için İhtiyaç Duyulan Patlayıcı Miktarları:
Yıllık Anfo İhtiyacı
: Aylık Anfo ihtiyacı x Çalışılan ay
: 6.110,5 x 10 = 61.105 kg
Yıllık Dinamit İhtiyacı
: Aylık Dinamit ihtiyacı x Çalışılan ay
: 183,3x 10 = 1.833 kg
Yıllık Kullanılacak Kapsül Miktarı
Yıllık Kullanılacak Fitil Miktarı
: 15.000 adet
: 150.000 metre
PARAMETRELER
Formasyon
Tablo V.19: Patlatma Paterni
Mevcut
Durum
:
Birim
3
Kayaç Yoğunluğu
: 2,5
kg/m
Yıllık Çalışma Süreleri
: 208
gün/yıl
Yıllık Üretim Miktarı
: 100.000
ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı
: 10.000
ton/gün
Aylık Üretim Miktarı
: 4.000
m³/gün
Günlük Üretim Miktarı
: 385
ton/gün
Günlük Üretim Miktarı
: 154
m³/gün
Kaç günde bir patlatma yapacağı
:
gün
5
Aylık Patlatma Sayısı
:
Yıllık Patlatma Sayısı
:
Delik Paterni
:
Delik Çapı
:
Delik Eğimi
:
Basamak Boyu
:
Dip Delgi
:
Delik Boyu
:
Sıkılama Boyu
:
Yük Mesafesi
:
Delikler Arası Mesafe
:
5
50
89
adet
adet
mm
o
0
10
12
4
8
m
m
m
m
m
m
1-2
: 25/475
ms
Sıralar Arası Gecikme Süresi
: 25-42
ms
Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim
: 26,8
m3
Bir Delikten Elde Edilen Teorik Hacim
: 67
ton
Bir delikteki yüzey/delik içi gecikme
süreleri
Bir Deliğe Doldurulan Patlayıcı Madde Miktarları
153
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Ana Şarj (ANFO) Miktarı
: 40,7
kg
Yemleyici (Dinamit) Miktarı
: 1,2
kg
Elektriksiz Kapsül Miktarı
: 1
adet
Bir delikteki toplam patlayıcı madde
miktarı
: 41,9
kg
ANFO
: 0,78
kg/m3
Yemleyici (Dinamit)
: 0,04
kg/m
Elektriksiz Kapsül
: 0,07
ad/m
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
: 0
ad/m3
Fitil (sadece ön kesme uygulamaları
için)
Delgi
: 0
m/m
: 0,44
m/m3
Bir atımdaki üretim
: 804
m³/atım
ANFO
: 1.221
kg/atım
Dinamit
: 6
kg/atım
Elektriksiz Kapsül
: 36
adet/atım
Elektrikli Kapsül
: 30
adet/atım
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
: 0
adet/atım
Fitil (sadece ön kesme uygulamaları
için)
: 300
m/atım
Birim Tüketimler
3
3
3
Bir Atımdaki Tüketimler
Bir Atımdaki Delinmesi Gereken Delik Sayısı
Delik Sayısı
: 30
adet/atım
Projenin Toplam Patlayıcı Madde Miktarları
ANFO
: 61.105
kg/yıl
Dinamit
: 1.833
kg/yıl
Elektriksiz Kapsül
: 15.000
adet/yıl
Elektrikli Kapsül
:
adet/yıl
Sıralar Arası Gecikme Kapsülü
: 0
adet/yıl
Fitil sadece Ön kesme uygulamaları için : 150.000
m/yıl
V.1.10. Malzeme ocaklarında üretim miktarlarının çalışma süreleri (gün-ay-yıl), nakliye
güzergahları, ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler, kullanılacak
makine ekipmanları,
Kesintisiz bir üretim için, uygulanan üretim yöntemine bağlı olarak sürekli ihtiyaç
duyulan ve zaman zaman gereksinim duyulabilecek tüm makine-ekipmanlar ile yardımcı
araç-gereç, yedek parça ve sarf malzemelerinin ocakta bulunması gerekir. Böylelikle
kesintisiz üretim yapılarak kapasitedeki kayıplar önlenmiş olur.
154
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Söz konusu projede inşaat aşamasında kullanılacak olan makine ve ekipmanlar listesi
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo V.20: Kullanılacak Makine ve Ekipman Listesi
Makine
Adet
Kamyon
5
Kompresör
1
Loder
2
Kırıcılı Ekskavatör
2
WagonDrill
1
Yıkama-Eleme Tesisi
1
V.1.11. Kırma-eleme tesisinin kurulacağı alanın, teknolojisi, üretim miktarlarının
çalışma süreleri (gün-ay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler,
kullanılacak makine ekipmanları,
Proje kapsamında kırma tesisi yer almayacaktır. Kaya malzeme ocağından
çıkarılacak malzeme riprap, anroşman olarak kullanılacaktır.
V.1.12. Beton santrali tesisinin kurulacağı alanın, teknolojisi, üretim miktarlarının
çalışma süreleri (gün-ay-yıl), ulaşım altyapısı planı, altyapının inşası ile ilgili işlemler,
kullanılacak makine ekipmanları,
Proje kapsamında 50 m3/saat kapasiteli 1 adet Beton Santrali kurulması
planlanmıştır. Beton Santrali kurulması planlanan alan 1/25.000 ölçekli vaziyet planında
gösterilmiş olup alanın koordinatları Tablo 16’da verilmiştir. Beton Santralinin projenin inşaat
işlemleri süresince (48 ay) çalıştırılması planlanmaktadır. Beton Santraline ait iş akım şeması
Şekil 40’da verilmektedir.
Üretim Süreci: Önce, hazır betonun üretiminde kullanılacak, ayrı bölmelerde
stoklanmış bulunan agrega, çimento ve su aynı anda tartılır. Daha sonra tartılmış agrega
bant veya kovayla taşınarak mikser kazanına aktarılır. Bu sırada çimento, su ve diğer katkı
maddeleri de kazana aktarılır ve karıştırılır. Yeterince karıştırılmış olan harman, transmiksere
boşaltılır, dolum tamamlanıncaya kadar aynı işlem devam edilir. Beton santrali ekipmanları
aşağıda verilmiştir.
Adet
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Tablo V.21:Beton Santrali Ekipmanlar
Ekipman ve Gücü
Angrega Bunkeri
Tartım bandı, Motor Gücü 22 kw
Çimento tartı bunkeri (200 kg)
Su tartı bunkeri (100 kg)
Katkı bunkeri (15 kg)
Mikser, besleme kapasitesi 600 lt, sıkıştırılmış beton kapasitesi 500 lt, motor gücü 18,5 kw
Çimento silosu-20 ton kapasiteli
Çimento helezon konveyörü, motor gücü 11 kw
Su tankı pompası, 0,75kw 15m3/h kapasiteli
Katkı tankı pompası,075 kw
155
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Agreganın Malzeme Bunkerlerine Boşaltılması
↓
↓
7,15 mm
0.7 mm
↓
15,22 mm
↓
0.3 mm
Üretilen Beton Özelliğine Göre Agrega Seçimi(Otomasyon)
↓
1.Band
Seçilen Beton Sınıfına Göre ve Miktarına Uygun Agreganın Miktarının
Belirlenmesi(Otomasyon)
↓
2.Band
Karıştırma Mikseri Öncesi Agreganın Bekleme Bunkerine Taşınması
↓
↓
↓
Malzeme Bunkeri
Su Bunkeri
Çimento Bunkeri
Seçilen Beton Sınıfına Göre Karışımın Oluşması(Otomasyon)
Katkı Maddesinin Eklenmesi→↓
Ana Karıştırıcı Mikserde Uygun Formülün Karışımı
↓
Taşıyıcı Mikserlere(Transmikser) Betonun Boşaltılması
↓
İnşaat Alanına Nakliye
Şekil V.8:.Hazır Beton Tesisi İş Akım Şeması
Kapasitesi
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Proje’sinde inşaat esnasında kullanılmak üzere beton agregası işlenecektir. Proje
kapsamında 50 m3/saat kapasiteli beton santralinin işletilmesinin yeterli olacağı
öngörülmektedir.
Tablo V.22: Beton Santrali Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : Beton Santrali Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
B1
322976.915:4098649.304
B1
37.01572855:37.00998470
B2
322984.924:4098647.802
B2
37.01571652:37.01007503
B3
322978.417:4098627.779
B3
37.01553491:37.01000663
322970.408:4098630.282
37.01555595:37.00991607
B4
B4
Beton Santrali tesisi, ilgili olarak 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı R.G.’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar
Hakkında Yönetmelik” (25.04.2010 tarih ve 27562 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin Ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte
Değişiklik Yapilmasina Dair Yönetmelik) hükümleri doğrultusunda Çevre Izin Belgesi
alınacaktır. Tesise ulaşım için mevcut yol kullanılacaktır. Projenin inşaat işlerinin
tamamlanmasının ardından Beton Santrali sökülecektir. Santral söküldükten sonra sahanın
tekrar kullanılabilir hale getirilmesi için alanda peyzaj düzenlemesi yapılacaktır.
156
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yıkama Eleme Tesisi iş akım şeması aşağıda verilmiştir.
Yıkama
Katlı elek
0 mm – 5 mm
5 mm – 15 mm
15 mm – 25mm
Hazır Beton Santraline Taşıma
Yıkama eleme tesisinde su temini satın alma yoluyla yapılacak olup, kapasitesi 40
ton/saat olacaktır. Yıkama Eleme Tesisi koordinatları Tablo V.23’te verilmiştir.
Tablo V.23: Beton Santrali Koordinatları
Koor. Sırası : Sağa Yukarı
Koor. Sırası : Enlem, Boylam
Datum
: ED-50
Datum
: WGS-84
Türü
: UTM
Türü
: COĞRAFİK
ZON
: 37T
ZON
:DOM
: 39
DOM
: Ölçek Faktörü : 6 Derecelik
Ölçek Faktörü : Beton Santrali Alanı Koordinatları
Nokta No
Sağa: Yukarı
Nokta No
Enlem: Boylam
Y1
322967.310:4098619.742
Y1
37,0155256:37,0098125
Y2
322975.548:4098616.321
Y2
37,0154964:37,0099059
Y3
322970.492:4098600.536
Y3
37,0153532:37,0098528
322961.983:4098604.605
37,0153883:37,0097562
Y4
Y4
Beton santrali ve yıkama eleme tesisi’nde oluşacak atıksular 04.02.2013 tarih ve
2746 sayılı Atıksu Arıtma/Deniz Deşarjı Tesisi Proje Onat Genelgesi’ne riayet edilerek;
Çökeltim havuzu inşası yapılıp, söz konusu proje onayı/muafiyeti alınacaktır.
V.1.13. İnşaat aşamasında kırma, öğütme, yıkama-eleme, taşıma ve depolama gibi toz
yayıcı işlemler, kümülatif değerler,
Proje kapsamında ünite yerlerinin inşası ve malzeme ocaklarının işletilmesi sonucu
toz oluşumu meydana gelecektir.
Malzeme Ocaklarından Kaynaklanacak Toz Emisyon Hesapları
K-2 Kaya Malzeme Ocağında Oluşacak Toz Miktarı
Ocak sahasında malzeme çıkarma, yükleme, taşıma, depolama ve inşaat sahasına
sevk işlemleri yapılacaktır. Bu aşamalarda oluşabilecek toz emisyonları; üretim miktarı,
çalışma alanının genişliği gibi faktörlere bağlıdır.
Yıllık Üretim Miktarı : 100.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 12.500 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 481 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 60 ton/saat
157
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Patlatma
Patlatma sonucu oluşacak toz emisyonlarının % 80’inin 10 μ’dan büyük partiküllerden
meydana geldiği ve patlatmadan sonra hemen çökeleceği, geriye kalan % 20’ sinin ise 10 μ’
dan küçük partiküllerden meydana geleceği ve havada asılı kalarak atmosferde yayılacağı
kabul edilmiştir. Mevcut durumda projeye konu alan içerisindeki ocak alanında yapılan bir
patlatmadan ortalama 2.500 ton malzemenin ana kayadan koparıldığı düşünülmektedir.
Kaya-2 ocağında haftada 1 defa patlatma yapılacaktır. Her bir patlatma ile yaklaşık
2.500 ton malzeme alınacaktır. Bir atımda alınması gereken malzeme miktarı için, 10 saniye
sürecek olan patlatma işleminden kaynaklanacak toz miktarı;
Patlatma Emisyon Faktörü : 0,08 kg toz/ton
Patlatma Saatlik : 60 ton/saat x 0,08 kg/ton = 4,8 kg/saat
Patlatma Başına : 2.500 ton/saat x 0,08 kg/ton = 200 kg/saat
Patlatma sırasında oluşacak toz ve patlatma anında ortaya çıkacak emisyon kirliliği
UVS (Uzun Vadeli Sınır) ve KVS (Kısa Vadeli Sınır) değerlerinin üzerinde olacaktır. Ancak
patlatma işlemi anlık olduğundan oluşacak toz sürekli değildir. Bu nedenle meydana gelecek
tozların büyük kısmı kısa sürede çökmektedir. Ayrıca patlatmadan hemen önce patlatılacak
alan üzerinde yapılacak olan spreyleme çalışmaları ile patlatmadan kaynaklı toz oluşumunda
gözle görünür bir azalma olduğu edinilen deneyimlerle görülmüştür. Bu nedenle patlatmadan
kaynaklanacak toz miktarı, Kaya-2 malzeme ocağında oluşacak toz miktarına
katılmayacaktır.
Sökme
Patlatma ile gevşetilen malzemenin yerinden alınması sırasında bir miktar toz
oluşacaktır.
Sökme emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton
Sökmeden kaynaklanacak toz miktarı : 60 ton/saat x 0,025 kg/ton = 1,5 kg/saat
Yükleme
Çıkarılan malzemenin kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Yüklemeden kaynaklanacak toz miktarı : 60 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,6 kg/saat
Taşıma
Kamyonlara yüklenen malzeme saha içerisinde yaklaşık 2,5 km taşınarak baraj yerine
getirilecektir. İnşaat yerinde kullanılmayan fazla malzeme olduğu takdirde 1 km kadar depo
alanına taşınma mesafesi artacak ve taşıma mesafesi 3,5 km olacaktır. Toz miktarı
hesaplanırken ve modelleme yapılırken en kötü koşullar göz önüne alındığından taşınacak
mesafe depo alanına taşınır gibi alınmıştır. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25
ton’dur. Buna göre günlük sefer sayısı 19 olacaktır.
Tozuma Miktarı = Sefer Sayısı x Mesafe x Kamyon Adedi x Toz Emisyon Faktörü
= 19 sefer/gün x 7 km x 1 kamyon x 0,7 kg/km*araç
= 93,1 kg/gün = 11,6 kg/saat
Tablo V.23: Kaya-2 Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri
158
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Parametre
Sökme
Yükleme
Taşıma
TOPLAM
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Toplam Kütlesel Debi
(kg/saat)
Kontrolsüz
1,5
0,6
11,6
13,7
L Geçirimsiz (Kil) Malzeme Ocağında Oluşacak Toz Miktarı
Bitkisel Toprağın Dekapajı Sırasında Oluşacak Olan Toz Miktarı
Alanda kil çıkarılmasından önce üst örtü tabakası (bitkisel toprak) dekapajı
yapılacaktır. Dekapajı yapılacak alanda ortalama 30 cm bitkisel toprak mevcuttur. Dekapajı
yapılan bitkisel toprak proje alanı içerisinde yer alan depo alanında üretim sonrası
rekreasyon çalışmalarında kullanılmak üzere depolanacaktır. Üst örtü tabakasının yumuşak
ve gevşek bir yapıda olması nedeni ile dekapaj işlemi iş makineleri ve insan gücüyle
yapılacak olup; patlayıcı madde kullanılmayacaktır.
Dekapaj yapılacak toplam alan ortalama 30,2 hektardır.
Toprak Dekapaj Miktarı = Dekapaj Alanı x Dekapaj Derinliği
= 302.000 m2 x 0,3 m = 90.600 m3
Dekapaj yapılacak toprağın yoğunluğu 1,5 gr/cm3 ‘kabul edildiğinde sahanın 302.000
m ’lik kısmındaki dekapaj;
2
Toplam Dekapaj Miktarı = Toplam Dekapaj Hacmi x Toprak Yoğunluğu
= 90.600 m3 x 1,5 gr/cm3 = 135.900 ton’dur.
Sahadan alınacak bu üst toprak katmanı; işletme sonrasında alanda yapılacak arazi
ıslah çalışmalarında kullanılmak üzere proje sahasının içerisinde bitkisel örtü stok sahasında
gerekli önlemler alınarak stoklanacaktır. Alan içerisinden malzeme çıkarımı tamamlandıktan
sonra muhafaza edilen dekapaj toprağı ocakların rehabilitasyonunda kullanılacaktır.
Dekapaj işlemleri ortalama 2 ayda, ayda 26 gün ve günde 8 saat çalışılarak
tamamlanacaktır.
Yıllık Çalışma Süreleri = 2 Ay/Yıl, 26 Gün/Ay, 8 Saat/Gün
Yıllık Dekapaj Miktarı = 135.900 Ton
Aylık Dekapaj Miktarı = 67.950 Ton
Günlük Dekapaj Miktarı = 2.613 Ton
Saatlik Dekapaj Miktarı = 326,6 Ton
Sökme
Bitkisel toprağın sıyrılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Sökme emisyon faktörü: 0,025 kg toz/ton
Sökmeden kaynaklanacak toz miktarı: 326,6 ton/saat x 0,025 kg/ton = 8,1 kg/saat
Yükleme
Çıkarılan bitkisel toprağın kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
159
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Yüklemeden kaynaklanacak toz miktarı : 326,6 ton/saat x 0,01 kg/ton = 3,2 kg/saat
Taşıma
Kamyonlara yüklenen bitkisel toprak saha içerisinde yaklaşık 100 m taşınarak depo
alanına getirilecektir. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton’dur. Buna göre günlük
sefer sayısı 34 olacaktır.
Tozuma Miktarı = Sefer Sayısı x Mesafe x Kamyon Adedi x Toz Emisyon Faktörü
= 34 sefer/gün x 0,2 km x 3 kamyon x 0,7 kg/km*araç
= 14,2 kg/gün = 1,7 kg/saat
Boşaltma
Bitkisel toprağın depo alanına boşaltılması sırasında bir miktar tozuma meydana
gelecektir.
Boşaltma emisyon faktörü: 0,01 kg toz/ton
Boşaltmadan kaynaklanacak toz miktarı: 326,6 ton/saat x 0,01 kg/ton = 3,2 kg/saat
Depolama
Depo alanında yapılacak depolamadan kaynaklı bir miktar tozuma olacaktır.
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 650 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 650 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,015 kg/saat
Malzeme Çıkarılması Sırasında ;
Ocak sahasında malzeme çıkarma, yükleme, taşıma, depolama ve inşaat sahasına
sevk işlemleri yapılacaktır. Bu aşamalarda oluşabilecek toz emisyonları; üretim miktarı,
çalışma alanının genişliği gibi faktörlere bağlıdır.
Yıllık Üretim Miktarı : 400.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 50.000 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 1.923 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 240 ton/saat
Sökme
Bitkisel toprağın sıyrılmasından sonra malzemenin yerinden alınması sırasında bir
miktar toz oluşacaktır.
Sökme emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton
Sökmeden kaynaklanacak toz miktarı : 240 ton/saat x 0,025 kg/ton = 6 kg/saat
Yükleme
Çıkarılan malzemenin kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Yüklemeden kaynaklanacak toz miktarı : 240 ton/saat x 0,01 kg/ton = 2,4 kg/saat
160
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Taşıma
Kamyonlara yüklenen malzeme saha içerisinde yaklaşık 1,3 km taşınarak baraj yerine
getirilecektir. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton’dur. Buna göre günlük sefer
sayısı 25 olacaktır.
Tozuma Miktarı = Sefer Sayısı x Mesafe x Kamyon Adedi x Toz Emisyon Faktörü
= 25 sefer/gün x 2,6 km x 3 kamyon x 0,7 kg/km*araç
= 136,5 kg/gün = 17 kg/saat
Tablo V.24: L Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri
Parametre
Toplam Kütlesel Debi
(kg/saat)
Kontrolsüz
Bitkisel Toprağın Sıyrılması
Sökme
Yükleme
Taşıma
Boşaltma
Depolama
Malzemenin Çıkarılması
Sökme
Yükleme
Taşıma
TOPLAM
8,1
3,2
1,7
3,2
0,015
6
2,4
17
41,6
C Geçirimli Malzeme Ocağında Oluşacak Toz Miktarı
Ocak sahasında malzeme çıkarma, yükleme, taşıma, depolama ve inşaat sahasına
sevk işlemleri yapılacaktır. Bu aşamalarda oluşabilecek toz emisyonları; üretim miktarı,
çalışma alanının genişliği gibi faktörlere bağlıdır.
Yıllık Üretim Miktarı : 750.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 93.750 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 3.605 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 450 ton/saat
Sökme
Malzemenin yerinden alınması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Sökme emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton
Sökmeden kaynaklanacak toz miktarı : 450 ton/saat x 0,025 kg/ton = 11,25 kg/saat
Yükleme
Çıkarılan malzemenin kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Yüklemeden kaynaklanacak toz miktarı : 450 ton/saat x 0,01 kg/ton = 4,5 kg/saat
161
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Taşıma
Kamyonlara yüklenen malzeme saha içerisinde yaklaşık 10 km taşınarak işleneceği
tesislere getirilecektir. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton’dur. Buna göre
günlük sefer sayısı 36 olacaktır.
Tozuma Miktarı = Sefer Sayısı x Mesafe x Kamyon Adedi x Toz Emisyon Faktörü
= 36 sefer/gün x 20 km x 4 kamyon x 0,7 kg/km*araç
= 2016 kg/gün = 252 kg/saat
Tablo V.25: C Geçirimli Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri
Parametre
Toplam Kütlesel Debi
(kg/saat)
Kontrolsüz
11,25
4,5
252
103,7
Sökme
Yükleme
Taşıma
TOPLAM
R Geçirimli Malzeme Ocağında Oluşacak Toz Miktarı
Ocak sahasında malzeme çıkarma, yükleme, taşıma, depolama ve inşaat sahasına
sevk işlemleri yapılacaktır. Bu aşamalarda oluşabilecek toz emisyonları; üretim miktarı,
çalışma alanının genişliği gibi faktörlere bağlıdır.
Yıllık Üretim Miktarı : 500.000 ton/yıl
Aylık Üretim Miktarı : 62.500 ton/ay
Günlük Üretim Miktarı : 2.404 ton/gün
Saatlik Üretim Miktarı : 300 ton/saat
Sökme
Malzemenin yerinden alınması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Sökme emisyon faktörü : 0,025 kg toz/ton
Sökmeden kaynaklanacak toz miktarı : 300 ton/saat x 0,025 kg/ton = 7,5 kg/saat
Yükleme
Çıkarılan malzemenin kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Yükleme emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Yüklemeden kaynaklanacak toz miktarı : 300 ton/saat x 0,01 kg/ton = 3 kg/saat
Taşıma
Kamyonlara yüklenen malzeme saha içerisinde yaklaşık 100 m taşınarak işleneceği
tesislere getirilecektir. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton’dur. Buna göre
günlük sefer sayısı 48 olacaktır.
Tozuma Miktarı = Sefer Sayısı x Mesafe x Kamyon Adedi x Toz Emisyon Faktörü
= 48 sefer/gün x 0,2 km x 2 kamyon x 0,7 kg/km*araç
= 13,4 kg/gün = 1,6 kg/saat
162
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Malzemenin bir kısmı beton santraline taşınırken, bir kısmı da yıkama eleme tesisine
taşınacaktır.
Tablo V.26: R Ocağının İşletilmesi Sırasında Oluşacak Toz Emisyonlarının Kütlesel Debileri
Parametre
Toplam Kütlesel Debi
(kg/saat)
Kontrolsüz
7,5
3
1,6
12,1
Sökme
Yükleme
Taşıma
TOPLAM
Ocaklardan Kaynaklanacak Kümülatif Toz Miktarı = L Ocağı + R Ocağı + K-2 Ocağı
= 41,6 + 12,1 + 13,7 = 67,4 kg/saat
C geçirimli malzeme ocağı aradaki mesafe ve yükselti farkından dolayı bu
değerlendirmeden ayrı tutulmuştur.
Hazır Beton Tesisinden Kaynaklanacak Toz Emisyonu :

Agrega Malzemesinin Üretim Silosuna Boşaltması:
Malzemenin üretim silosuna boşaltılması esnasında bir miktar toz oluşacaktır.
Malzemenin boşaltılması sırasında oluşacak toz miktarı;
Toplam miktar
Malzeme boşaltma emisyon faktörü
Boşaltma

= 210 ton/saat
= 0,01 kg/ton
= 210 ton/saat x 0,01 kg/ton
= 2,1 kg/saat
Çimentonun taşınması:
Tesiste hammadde olarak kullanılacak çimento, silobas ile taşınarak çimento silosuna
basılacaktır. Çimentonun tesis girişinden çimento silosuna kadar olan taşıma mesafesi
yaklaşık 100 m’dir. Çimento silosuna günlük 3.300 ton çimento tesise beslenecek olup
taşımada kullanılacak silobas kapasitesi 150 ton’dur. Buna göre günlük sefer sayısı 22
olacaktır.
Taşıma emisyon faktörü
Sefer uzunluğu
Taşıma

= 0,7 kg toz/km. araç
= 0,2 km/sefer (gidiş ve dönüş toplam yol mesafesi)
= 0,7 kg/km x 0,2 km/sefer x 22 sefer/gün
= 3 kg/gün = 0,37 kg/saat
Çimentonun Siloya Boşaltılması:
Tesiste kullanılacak silobas kapasitesi her bir silo için 100 ton dur. Buna göre günlük
3300 ton çimento, çimento silosuna beslenecek olup bu işlem sırasında oluşacak tozunma
miktarı şu şekilde hesaplanmıştır;
Taşıma emisyon faktörü
Günlük Üretim
Tozunma Miktarı
= 0,0047 kg/ton
= 3300 ton/gün
= 3300 ton/gün x 0.0047 kg/ton
= 15,51 kg/gün = 1,9 kg/saat
163
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Çimento Hava Seperatörü:
Çimento
hesaplanmıştır:
hava
seperatöründen
kaynaklanacak
toz
emisyonu
şu
şekilde
Hava Seperatörü Emisyon Faktörü = 0,014 kg/ton
Günlük Üretim
= 3300 ton/gün
Tozunma Miktarı
= 0,014 kg/ton x 3300 ton/gün
= 46,2 kg/gün= 5,7 kg/saat

Son Taşıma:
Üretim silosundan transmikser kamyonlarına yüklenen hazır beton, baraj alanına
taşınırken toz oluşumu gerçekleşecektir. Hazır beton tesisindeki üretim silosu ile yol arası
yaklaşık 500 metredir. Faaliyette günlük 3300 ton (1320 m3) hazır beton üretilecek olup,
taşımada kullanılacak her bir transmikser kapasitesi 12 m3 ‘tür. Buna göre:
Taşıma emisyon faktörü
Sefer uzunluğu
Tozuma Miktarı
= 0,7 kg toz/km. araç
= 1 km/sefer (gidiş ve dönüş toplam yol mesafesi)
= Toplam Sefer Sayısı x Mesafe x Toz Emisyon Faktörü
= 36 x 1 km/sefer x 0,7kg/km x 3 transmikser
= 75,6 kg/gün= 9,4 kg/saat
Hazır Beton Santrali’nden Kaynaklanacak Toplam toz debisi:
2,1+0,37+1,9+5,7+9,4 = 19,4 kg/saat
Yıkama-Eleme Tesisinden Kaynaklanan Toz Miktarı
Yıkama eleme tesisinin işletilmesi sırasında bir miktar toz oluşacaktır. Tesiste günlük
olarak 1.923 ton malzeme işlenecektir.
Hammaddenin Eleme-Yıkama Tesisine Boşaltılması Sırasında:
Tozuma Miktarı
= Üretim Miktarı x Toz Emisyonu Faktörü
= 240 ton/sa x 0,01 kg/ton
= 2,4 kg/sa
Eleme İşlemi Sırasında:
Tozuma Miktarı
= Üretim Miktarı x Toz Emisyonu Faktörü
= 240 ton/sa x 0,0243 kg/ton
= 5,8 kg/sa
Eleme-Yıkama Tesisinden Baraj Alanına Götürülmek Üzere Yüklenmesi Sırasında:
Tozuma Miktarı
= Üretim Miktarı x Toz Emisyonu Faktörü
= 240 ton/sa x 0,01 kg/ton
= 2,4 kg/saat
Malzemenin Eleme-Yıkama Tesisinden Baraj Alanına Taşınması Sırasında:
Eleme-yıkama işleminden çıkan ürünler baraj inşaat alanına taşınacaktır. Elemeyıkama tesisinden baraj alanına nakliye mesafesi en fazla 1 km olacaktır.
164
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Taşıma emisyon faktörü
Sefer uzunluğu
Taşıma
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
= 0,7 kg toz/km. araç
= 2 km/sefer (gidiş ve dönüş toplam yol mesafesi)
= 0,7 kg/km x 2 km/sefer x 25 sefer/gün x 3 kamyon
= 105 kg/gün = 13 kg/saat
Proje Üniteleri Toz Emisyon Hesapları
Proje kapsamında kazı çalışmaları sonrası açığa çıkacak malzemenin yüklenmesi,
boşaltılması, taşınması ve araçların saha içerisindeki hareketleri sonucu toz oluşumu
meydana gelecektir. İnşaat aşamasında yer alacak ünitelerin toz emisyon hesaplamaları;
Tablo V.28: SKHKKY, Ek-12 Tablo 12.6- Toz Emisyonu Kütlesel Debi
Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri
EMİSYON FAKTÖRLERİ KG/TON
KAYNAKLAR
KONTROLSÜZ
KONTROLLÜ
Patlatma
0,08
-
Sökme
0,025
0,0125
Yükleme
0,01
0,005
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)
0,7
0,35
Boşaltma
0,01
0,005
Baraj Gövdesi
Derivasyon tesislerinden sonra yapılacak inşaat süresi 4 yıl olarak belirlenmiş olup,
hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 441.888 m3 = 662.832 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 832 gün
Günde Çalışılacak Saat : 8 saat
Hafriyat Miktarı : 66,4 m3/saat = 99,6 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü : 0,025 kg toz/ton
Kazı : 99,6 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 2,49 kg/saat
Yükleme :
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar tozlanma
oluşacaktır.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü : 0,010 kg toz/ton
Kazı : 99,6 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,996 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır. Bu
tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda spreyleme
yapılacaktır.
165
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = kazı+yükleme
= 2,49 + 0,996 = 3,48 kg/saat
Ocaklardan Gelen Malzemelerin Geçici Depolanması İçin Toz Emisyon Hesapları
K-2 Ocağından Gelen Malzeme İçin;
Boşaltma
Çıkarılan malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Boşaltma Emisyon Faktörü : 0,01 kg/toz ton
Boşaltma : 60 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,6 kg/saat
Geçici Depolama
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 120 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 120 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,003 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 0,6 + 0,003 = 0,603 kg/saat
L Ocağından Gelen Malzeme İçin;
Boşaltma
Çıkarılan malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Boşaltma Emisyon Faktörü : 0,01 kg/toz ton
Boşaltma : 240 ton/saat x 0,01 kg/ton = 2,4 kg/saat
Geçici Depolama
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 480 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 480 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,01 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 2,4 + 0,01= 2,41 kg/saat
C Ocağından Gelen Malzeme İçin;
Boşaltma
Çıkarılan malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Boşaltma Emisyon Faktörü : 0,01 kg/toz ton
Boşaltma : 450 ton/saat x 0,01 kg/ton = 4,5 kg/saat
166
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Geçici Depolama
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 900 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 900 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,02 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 4,5 + 0,02 = 4,52kg/saat
R Ocağından Gelen Malzeme İçin;
Boşaltma
Çıkarılan malzemenin stok sahasına boşaltılması sırasında bir miktar toz oluşacaktır.
Boşaltma Emisyon Faktörü : 0,01 kg/toz ton
Boşaltma : 300 ton/saat x 0,01 kg/ton = 3 kg/saat
Geçici Depolama
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 600 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 600 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,01 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 3 + 0,01 = 3,01 kg/saat
Baraj Gövdesi sahasında meydana gelecek toplam toz emisyonu;
Baraj gövdesi + K-2 Ocağı + L Ocağı + C Ocağı + R Ocağı
3,48 + 0,603 + 2,41 + 4,52 + 3,01 = 14 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer sanayi
Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme Şartlarında
ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1 kg/saat)
üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Hafriyatın Taşınması sırasında Meydana Gelecek Toz Emisyon Hesabı
Çıkarılan hafriyatın bir kısmı ortalama 2 km mesafedeki depolama sahasına
taşınacaktır. Taşıma işleminden kaynaklı bir miktar toz oluşacaktır. Günlük olarak 797 ton
malzemenin taşınacağı varsayımıyla en uzun mesafede oluşacak toz debisi dikkate alınarak
toz miktarı hesaplanmıştır. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton olup, buna göre
sefer sayısı 32 sefer/gün olacaktır.
Taşıma Emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km.araç
Sefer Uzunluğu: 4 km/sefer
Taşıma: 0,7 kg/km x 4 km x 32 sefer/gün / 8 saat
= 11,2 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 11,2 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
167
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Derivasyon Tüneli Giriş Çıkış Kazıları ve Dipsavak Su Alma Yapısı Toz Emisyon
Hesabı
Derivasyon tesislerinin inşaat süresi 1 yıl olarak belirlenmiş olup, hesaplamalar aşağıda
verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 16.961 m3 = 25.442 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 208 gün
Günde Çalışılacak Saat : 8 saat
Hafriyat Miktarı : 10,2 m3/saat = 15,3 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü : 0,025 kg toz/ton
Kazı : 15,3 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 0,382 kg/saat
Yükleme :
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar tozlanma
oluşacaktır.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü : 0,010 kg toz/ton
Yükleme : 15,3 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,153 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır. Bu
tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda spreyleme
yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = kazı+yükleme
= 0,382 + 0,153 = 0,53 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 0,53 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) altındadır. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmamıştır.
Hafriyatın Taşınması sırasında Meydana Gelecek Toz Emisyon Hesabı
Çıkarılan hafriyatın bir kısmı ortalama 2 km mesafedeki depolama sahasına
taşınacaktır. Taşıma işleminden kaynaklı bir miktar toz oluşacaktır. Günlük olarak 122,3 ton
malzemenin taşınacağı varsayımıyla en uzun mesafede oluşacak toz debisi dikkate alınarak
toz miktarı hesaplanmıştır. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton olup, buna göre
sefer sayısı 5 sefer/gün olacaktır.
Taşıma Emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km.araç
Sefer Uzunluğu: 4 km/sefer
Taşıma: 0,7 kg/km x 4 km x 5 sefer/gün / 8 saat
168
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
= 1,75 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 1,75 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Derivasyon Tüneli Toz Emisyon Hesabı
Derivasyon Tüneli inşaat süresi 1 yıl olarak belirlenmiş olup, hesaplamalar aşağıda
verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 6.570 m3 = 9.855 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 208 gün
Günde Çalışılacak Saat : 8 saat
Hafriyat Miktarı : 4 m3/saat = 6 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü : 0,025 kg toz/ton
Kazı : 6 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 0,15 kg/saat
Yükleme :
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar tozlanma
oluşacaktır.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü : 0,010 kg toz/ton
Yükleme: 6 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,06 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır. Bu
tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda spreyleme
yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = kazı+yükleme
= 0,15 + 0,06 = 0,21kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 0,21 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) altındadır. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmamıştır.
Hafriyatın Taşınması sırasında Meydana Gelecek Toz Emisyon Hesabı
Çıkarılan hafriyatın bir kısmı ortalama 1,5 km mesafedeki depolama sahasına taşınacaktır.
Taşıma işleminden kaynaklı bir miktar toz oluşacaktır. Günlük olarak 47 ton malzemenin
taşınacağı varsayımıyla en uzun mesafede oluşacak toz debisi dikkate alınarak toz miktarı
hesaplanmıştır. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton olup, buna göre sefer
sayısı 2 sefer/gün olacaktır.
Taşıma Emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km.araç
169
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sefer Uzunluğu: 3 km/sefer
Taşıma: 0,7 kg/km x 3 km x 2 sefer/gün / 8 saat
= 0,52 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 0,52 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) altındadır. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmamıştır.
Dolusavak Toz Emisyon Hesabı
Dolusavağın inşaat süresi 3 yıl olarak belirlenmiş olup, hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 109.300 m3 = 163.950 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 624 gün
Günde Çalışılacak Saat : 8 saat
Hafriyat Miktarı : 22 m3/saat = 33 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü : 0,025 kg toz/ton
Kazı : 33 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 0,82 kg/saat
Yükleme :
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında bir miktar tozlanma
oluşacaktır.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü : 0,010 kg toz/ton
Yükleme : 33 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,33 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır. Bu
tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda spreyleme
yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = kazı+yükleme
= 0,82 + 0,33 = 1,15 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 1,15 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Hafriyatın Taşınması sırasında Meydana Gelecek Toz Emisyon Hesabı
Çıkarılan hafriyatın bir kısmı ortalama 1,5 km mesafedeki depolama sahasına taşınacaktır.
Taşıma işleminden kaynaklı bir miktar toz oluşacaktır. Günlük olarak 263 ton malzemenin
taşınacağı varsayımıyla en uzun mesafede oluşacak toz debisi dikkate alınarak toz miktarı
hesaplanmıştır. Taşımada kullanılacak kamyon kapasitesi 25 ton olup, buna göre sefer
sayısı 10 sefer/gün olacaktır.
170
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Taşıma Emisyon faktörü : 0,7 kg toz/km.araç
Sefer Uzunluğu: 3 km/sefer
Taşıma: 0,7 kg/km x 3 km x 10 sefer/gün / 8 saat
= 2,62 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 2,62 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Depo Alanında Oluşacak Toz Miktarı
Baraj Gövdesinden Gelen Malzemeler için Toz Emisyonu
Boşaltma
Malzemenin depo alanına boşaltılması sırasında bir miktar tozuma meydana
gelecektir.
Boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Boşaltmadan kaynaklanacak toz miktarı : 99,6 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,9 kg/saat
Depolama
Depo alanında yapılacak depolamadan kaynaklı bir miktar tozuma olacaktır.
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 200 m2 olacaktır. Depolama işleminden
kaynaklanacak toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 200 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,004 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 0,9 + 0,004 = 0,904 kg/saat
Derivasyon Tüneli Giriş Çıkış Kazıları ve Dipsavak Su Alma Yapısından Gelen
Malzemeler için Toz Emisyonu
Boşaltma
Malzemenin depo alanına boşaltılması sırasında bir miktar tozuma meydana
gelecektir.
Boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Boşaltmadan kaynaklanacak toz miktarı : 15,3 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,15 kg/saat
Depolama
Depo alanında yapılacak depolamadan kaynaklı bir miktar tozuma olacaktır.
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 30 m2 olacaktır. Depolama işleminden kaynaklanacak
toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 30 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,0007 kg/saat
171
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 0,15 + 0,0007 = 0,15 kg/saat
Derivasyon Tünelinden Gelen Malzemeler için Toz Emisyonu
Boşaltma
Malzemenin depo alanına boşaltılması sırasında bir miktar tozuma meydana
gelecektir.
Boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Boşaltmadan kaynaklanacak toz miktarı : 6 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,06 kg/saat
Depolama
Depo alanında yapılacak depolamadan kaynaklı bir miktar tozuma olacaktır.
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 12 m2 olacaktır. Depolama işleminden kaynaklanacak
toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 12 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,0003 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 0,06 + 0,0003 = 0,06 kg/saat
Dolusavaktan Gelen Malzemeler için Toz Emisyonu
Boşaltma
Malzemenin depo alanına boşaltılması sırasında bir miktar tozuma meydana
gelecektir.
Boşaltma emisyon faktörü : 0,01 kg toz/ton
Boşaltmadan kaynaklanacak toz miktarı : 33 ton/saat x 0,01 kg/ton = 0,33 kg/saat
Depolama
Depo alanında yapılacak depolamadan kaynaklı bir miktar tozuma olacaktır.
Malzemenin 2 m yüksekliğinde depolanacağı varsayılırsa, günlük olarak depolanacak
malzeme için depolama alanı yaklaşık 66 m2 olacaktır. Depolama işleminden kaynaklanacak
toz miktarı;
5,8 kg/ha*gün x 66 m2 x 1 ha/10000 m2 x 1 gün/24 saat = 0,001 kg/saat
Meydana Gelecek Kümülatif Toz Emisyonu;
Boşaltma + Depolama = 0,33 + 0,001 = 0,33 kg/saat
Meydana Gelecek Toplam Toz Emisyonu:
Toplam = Baraj Gövdesi + Derivasyon Tüneli Giriş Çıkış Kazıları ve Dipsavak Su Alma
Yapısı + Derivasyon Tüneli + Dolusavak
172
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
=0,904 + 0,15 + 0,06 + 0,33 = 1,44 kg/saat
Meydana gelecek toz debisi yaklaşık 1,44 kg/saat olarak hesaplanmıştır. Bu değer
sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 2.1 ‘de verilen “Normal İşletme
Şartlarında ve Haftalık İşgünlerindeki İşletme Saatleri İçin Kütlesel Debiler” değerinin (1
kg/saat) üzerindedir. Bu nedenle toz dağılım modellemesi yapılmalıdır.
Çevirme Seddesi
Derivasyon tesislerinden sonra yapılacak inşaat süresi 4 yıl olarak belirlenmiş olup,
hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 200.000 m3 = 300.000 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 832 gün
Günde Çalışılacak Saat: 8 saat
Hafriyat Miktarı = 45,07 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü: 0,025 kg toz/ton
Kazı: 45,07 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 1,12 kg/saat
Yükleme:
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında toz emisyonu meydana
gelecektir.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü: 0,010 kg toz/ton
Kazı: 45,07 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,45 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır.
Bu tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda
spreyleme yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = 1,12 + 0,45 = 1,57 kg/saat
Atıksuların Girişini Engellemek Amacı ile yapılacak Bent
Derivasyon tesislerinden sonra yapılacak inşaat süresi 4 yıl olarak belirlenmiş olup,
hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 200.000 m3 = 300.000 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 832 gün
Günde Çalışılacak Saat: 8 saat
Hafriyat Miktarı = 45,07 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
173
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü: 0,025 kg toz/ton
Kazı: 45,07 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 1,12 kg/saat
Yükleme:
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında toz emisyonu meydana
gelecektir.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü: 0,010 kg toz/ton
Kazı: 45,07 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,45 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır.
Bu tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda
spreyleme yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = 1,12 + 0,45 = 1,57 kg/saat
Çevirme Seddesi Derivasyon Tüneli
Derivasyon tesislerinden sonra yapılacak inşaat süresi 2 yıl olarak belirlenmiş olup,
hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 31.164 m3 = 46.746 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 416 gün
Günde Çalışılacak Saat: 8 saat
Hafriyat Miktarı = 7,02 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü: 0,025 kg toz/ton
Kazı: 7,02 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 0,17 kg/saat
Yükleme:
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında toz emisyonu meydana
gelecektir.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü: 0,010 kg toz/ton
Kazı: 7,02 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,07 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır.
Bu tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda
spreyleme yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = 0,17 + 0,07 = 0,24 kg/saat
Atıksuların Mansaba İletileceği Boru Sistemi
174
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Derivasyon tesislerinden sonra yapılacak inşaat süresi 2 yıl olarak belirlenmiş olup,
hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Toplam Hafriyat Miktarı: 992,5 m3 = 1.488 ton
Çalışılacak Gün Sayısı: 416 gün
Günde Çalışılacak Saat: 8 saat
Hafriyat Miktarı = 0,446 ton/saat
Kazı:
Hafriyat malzemelerinin alınması sırasında bir miktar tozlanma oluşacaktır.
Malzeme Çıkarma Emisyon Faktörü: 0,025 kg toz/ton
Kazı: 0,446 ton /saat x 0,025 kg toz/ton = 0,01 kg/saat
Yükleme:
Çıkarılan hafriyat atıklarının kamyonlara yüklenmesi sırasında toz emisyonu meydana
gelecektir.
Malzeme Yükleme Emisyon Faktörü: 0,010 kg toz/ton
Kazı: 0,446 ton /saat x 0,010 kg toz/ton = 0,004 kg/saat
İş makinelerinin hareketi sırasında meydana gelecek toz miktarı:
Araçların çalışma sahası içerisindeki hareketi sırasında bir miktar tozlanma olacaktır.
Bu tozlanmanın engellenmesi için mevsime ve buharlaşma hızına bağlı olarak alanda
spreyleme yapılacaktır.
Oluşacak Toplam Toz Miktarı = 0,004+ 0,01 = 0,015 kg/saat
V.1.14. Zemin emniyeti, regülatör ve kanal yapılarından su kaçağı olmaması için
yapılacak işlemler
Baraj yeri alanında, temel kayası Ofiyolit biriminden oluşmuştur. Bu birimde yapılan
BST sonuçlarında, 0,1-2,0 arasında Lugeon değerleri elde edilmiştir. Buna göre, yerli kaya
geçirimsiz olarak belirlenmiştir. Vadi tabanında alüvyon kalınlığı ise 4,5 m den daha kalın
olmayıp, çekirdek hendeğinde tümü kaldırılacaktır.
Baraj yerinde geçirimlilik durumunu tespit etmek amacıyla, 10 atmosfere kadar
yükseltilmiş basınçlı su tecrübeleri yapılmış ve elde edilen değerler Lugeon cinsinden
değerlendirilmiş ve loglara işlenmiştir.
Planlama aşamasında ve Kat’i proje aşamasında yapılan Lugeon değerleri
değerlendirilmiş ve aşağıdaki bulgular elde edilmiştir.
Şekil V.9 ve Şekil V.10’de sağ ve sol sahilde yapılan sondajlardan elde edilen Lugeon
deneylerinin derinlikle değişimi gösterilmiştir. Buna göre baraj çekirdek hendeği altında,
25.00 m derinliğinde, 3.00 m aralıklı, tek sıra enjeksiyon perdesi ve bu perde enjeksiyonların
memba ve mansap taraflarına birer sıra olmak üzere 2 sıra, 5,00 m derinlikte 3,00 m aralıklı
kapak enjeksiyonları yapılması öngörülmüştür.
175
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Baraj Kazı Alanına Gelebilecek Su Miktarı
Baraj yerinde talvegde yapılan araştırma sondajlarında yapılan sızma (permeabilite
deneylerinde alüvyonun geçirimliliği ortalama K = 1x10-3 cm/s mertebesindedir. Baraj
yerindeki alüvyon baraj ekseninde 4,50 m ve memba batardosu altında 4,50 m kalınlıktadır.
Alüvyon, baraj ekseninde 50,00 m ve memba batardosu ekseninde 12,50 m genişliktedir.
Baraj gövde taban kazısına alüvyondan gelebilecek su miktarı Darcy formülüne göre aşağıda
hesaplanmıştır.
Q=Axkxi
Q : Sızma miktarı (m3/gün)
A: Sızma alanı (m2)
K : Alüvyonun geçirimliliği (cm/s)
İ : Hidrolik eğim (i = h / L)
h = h1 + h2 = 4,5 + 15,5 = 20 m
h1 : Alüvyonun kalınlığı = 4,5 m
h2 : Memba batardosu arkasında birikecek su yüksekliği = 15,5 m
A1 : Memba batardosu altındaki toplam sızma alanı = 56,25 m2
A2 : Mansab tarafında kazı altındaki toplam sızma alanı = 200 m2
L1 : Memba batardosunun ekseninden kazı çukurunun ortasına kadar olan mesafe =160m
L2 : Derivasyon çıkışından kazı çukurunun ortasına olan mesafe = 400
K = 1 x 10-2 cm/s (ortalama) = 8,64 m/gün bulunur.
İ1 = 4,5 / 160 = 0,02813
İ2 = 4,5 / 400 = 0,01125
Memba batardosu altından sızabilecek su miktarı :
Q1 = A1 x K x İ1 = 56,25 x 8,64x 0,02813 = 13.67 m3/gün
Derivasyon çıkışından kazı alanına sızabilecek su miktarı :
Q2 = A2 x K x İ2 = 200 x 8,64x 0,01125 = 19.44 m3/gün
Q = Q1 + Q2 = 33,11 m3/gün =0,38 l/s
Temeli oluşturacak ofiyolitlerde yer alan basınçlı yer altı suyundan da bir bu kadar su
geleceği tahmin edilebilir.
Bu miktar su (~ 1.0 l/s) uygun debili pompalarla kazı hendeği kazısından
uzaklaştırılabilecek mertebededir. Yamaçlardan gelebilecek su miktarı, hesaplanan
miktardan çok fazla olmayacaktır.
176
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil V.9: Sağ Yaka Sondajları Derinlik-Lugeon Grafiği
177
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil V.10: Sol Yaka Sondajları Derinlik-Lugeon Grafiği
V.1.15. Arazinin hazırlanması ve inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla
kesilecek ağaçların tür ve sayıları, kesilecek ağaçların bölgedeki orman ekosistemi
üzerine etkileri, ortadan kaldırılacak tabii bitki türleri ve ne kadar alanda bu işlerin
yapılacağı, fauna üzerine olabilecek etkiler,
Proje alanı, Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı, Kilis Orman İşletme
Müdürlüğü sınırları içerisinde yer almakta olup, proje alanı çevresini gösterir 1/25.000 ölçekli
Orman Mescere Haritası Ek-9’te sunulmuştur. Proje alanının yaklaşık 193,41 ha’ı orman
sayılan alanlar niteliğinde olup, 3 ha’ında ağaç kesilecek olup, kesilecek ağaç sayısı 15.000
ağaç kesilecektir.
178
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Fauna açısından inşaatın yoğun olarak yapıldığı alanlarda, fauna türleri kendiliğinden
sahayı terk edecekler ve alternatif yaşam alanlarına gideceklerdir. Faaliyet alanı çevresinde
ormanlık alanların sıklığı dolayısıyla alternatif alan bulma konusunda sıkıntı yaşanmayacağı
görülmektedir. Şayet kendi insiyatifleri ile alanı terk etmeyen fauna üyeleri olursa tekniğine
uygun faaliyet alanından uzaklaştırılacaktır. Bununla birlikte inşaat sonunda fauna türleri,
kendilerini güvende hissettikleri an tekrar bu alanlara dönebileceklerdir.
Proje kapsamında saha hazırlanması ve inşaat aşamasında karasal faunanın
etkilenmesi söz konusu olacaktır. İnşaat aşaması başlamadan önce sahaya getirilen makine
ekipman vs hareketlilikten dolayı fauna daha uygun habitatlara çekilmeye başlayacaktır.
İnşaatın başlamasıyla sucul faunanın etkilenmesi de söz konusu olacaktır. Dolgu ve beton
dökümü sırasında suda bulanıklık meydana gelecektir. Bu durum su kalitesini kısa bir süre
bozacak ve suyun kimyasal parametrelerinde değişiklikler meydana gelecektir. Buna bağlı
olarak geçici olarak sucul faunanın hayatı olumsuz yönde etkilenecektir.
Bulanıklığa bağlı etkilerin azaltılması amacıyla akarsu kıyılarında yapılacak hafriyat
faaliyetleri minimumda tutulacaktır. İnşaat çalışmaları üreme zamanları dikkate alınarak
yapılacaktır. Sucul faunaya olan bu etkiler asgari seviyede ve geçici süre ile olacaktır. Proje
kapsamında hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu’nda belirtilen önlem ve taahhütlere
eksiksiz riayet edilecektir.
V.1.16. Arazinin hazırlanması, inşaat alanı için gerekli arazinin temini amacıyla elden
çıkarılacak tarım alanlarının büyüklüğü, bunların arazi kullanım kabiliyetleri ve tarım
ürün türleri
Kamulaştırma alanı ve çevresinde en önemli ekonomik faaliyet tarımdır.
Kamulaştırma alanında arazisi bulunan aileler genellikle arazilerini kendileri işlemektedir.
Baraj göl alanında 704 da ve isale hattı güzergahında 276 da toplam 980 da tarım arazisi
bulunmaktadır. Baraj göl alanında 704 da tarımı arazisi bulunmakta; KT3 arazi sınıfında
buğday ve nohut, KT2 sınıfında sebze ve buğday sulu, meyvelik olarak da Zeytin,
Antepfıstığı ve bağ tarımı yapılmaktadır. İsale hattında ise 276 da tarım arazisi
bulunmaktadır. Bu arazilerde ise KT3 arazi sınıfında buğday ve nohut, meyvelik olarak da
Zeytin, Antepfıstığı ve bağ yetiştirilmektedir. Tüm ürünler pazara yönelik olarak
yetiştirilmektedir. Baraj göl alanı ve isale hattı güzergahında bulunan taşınmazların dağılımı
Tablo 4’de verilmiştir. Proje alanında ekonomik anlamda hayvancılık yapılmamaktadır. Bazı
işletmelerde genellikle aile ihtiyacını karşılamak amacıyla 1-2 adet büyük baş hayvan
yetiştirilmektedir.
DSİ tarafından hazırlanan Kamulaştırma Planlama Raporu’nda kanal güzergahındaki
taşınmazlara ait bilgiler aşağıda verilmektedir.
Tablo V.29: Yukarı Afrin Barajı Rezervuar Alanı ve Kanal Güzergahında Bulunan Taşınmazlar
Kamulaştırma
Yeri
Kot
(m)
Kamulaştırılan
Alan (da)
Taşınmazın Cinsi
Tarım Arazisi
704,0
Rezervuar Alanı
630,0-685,0
Ormanlık Alan
1 435,7
Diğer Alanlar
238,0
TOPLAM
2 377,7
Tarım Arazisi
276,0
Orman Alanı
96,5
İsale Hattı Güzergahı 0 + 39 250 m
Diğer Alanlar
20,0
TOPLAM
392,5
(Diğer Alanlar: Dere yatağı, çalılık, tepe, vb.). Diğer alanlar ve ormanlık alanlar değerlendirilmemiştir.
179
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.17. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin açılmasına dek yapılacak işlerde
kullanılacak yakıtların türleri, özellikleri, oluşacak emisyonlar,
Projenin inşaat aşamasında, alanda çalışacak iş makineleri ve kullanılacak araçlar
için motorin ve madeni yağ ihtiyacı söz konusu olacaktır. Motorinin özellikleri Tablo V.25’de
verilmiştir. İhtiyaç duyulan akaryakıt ve madeni yağlar ve kullanılacak makine, ekipmanların
yakıt ikmalleri, bakım ve onarımları yakın çevredeki GSM ruhsatlı akaryakıt istasyonlarından
temin edilecektir.
Tablo V.30: Motorinin Özellikleri
ÖZELLİKLER
MOTORİN
ÖZELLİKLER
MOTORİN
Kıvam
Çok Akıcı
Karbon Artıkları(%)
Eser
Tip
Damıtılmış
Kükürt(%)
Renk
Amber
Oksijen-Azot(%)
0.2
Yoğunluk(150c-Gr/Cm3)
0.8654
Hidrojen(%)
12.7
Viskozite(380c)
2.68
Karbon(%)
86.4
Akma Noktası(0c)
-18
Su ve Çökelti(%)
Eser
Atomizasyon Sıcaklığı(0c)
Atmosferik
Kül(%)
Eser
Pompalama Sıcaklığı(0c)
Atmosferik
Isı Değeri(Kcal /Lt)
9.387
0.4-0.7
(Kaynak:Hava Kirliliği Kontrol ve Denetim,Kimya Müh. Odası,Mayıs,1991)
Faaliyet sahasında iş makinelerinin çalışması sonucu oluşacak emisyonun birim
değerleri aşağıda verilmiştir. Faaliyette, iş makinelerinde kullanılacak yakıttan kaynaklanan
emisyon oluşumu söz konusudur. Faaliyet sırasında yalnızca iş makineleri için yakıt
kullanılacak olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır.
Tablo V.31 : Diesel Araçlardan Yayılan Kirlenmenin Yayın Faktörleri(gr/lt)
KİRLETİCİ
DİESEL(gr/lt)
Karbonmonoksit (CO)
9.7
Hidrokarbonlar (HC)
29.0
Azot Oksitler (NOx)
36.0
Kükürt Dioksit(SO2)
6.5
Toz
18.0
(Kaynak: Hava Kirliliğinin Ve Kontrolünün Esasları, 1991)
Proje inşaat aşamasında 2 adet ekskavatör, 2 adet yükleyici, 15 adet damperli
kamyon ile 1 adet arozöz kullanılacaktır. Söz konusu iş makinelerinin ortalama kullanım
süreleri ile yakıt tüketimleri Tablo V.27’de verilmiştir.
180
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Arozöz
X1
Ekskavatör
X2
Yükleyici
X2
Kamyon
X15
Şekil V.11: Kullanılması Planlanan Araçların Örnek Resimleri
Tablo V.32: Tesiste Kullanılacak İş Makinelerinin Kullanım Süreleri
Kamyon
15
GÜCÜ
(HP/H)
110
Ekskavatör
2
120
4
Lastik tekerli yükleyici
2
110
4
Arozöz
1
100
4
Jeneratör
Greyder
1
48
8
1
100
8
Transmikser
4
110
8
MAKİNE CİNSİ
ADET
ÇALIŞMA
SÜRESİ (H)
8
Alanda çalışacak iş makineleri için gerekli motorin ihtiyacı aşağıdaki formül
kullanılarak hesaplanmıştır. İş makinelerinden kaynaklanacak kirletici değerleri Tablo
V.28’de verilmiştir;
Harcanacak yakıt= HP X Çalışma Süresi X 0.18
Harcanacak Yakıt = 0,18x((110x15x8)+(120x2x4)+(110x2x4)+(100x4)+(48x8)
= 2640 lt/gün
= 306 lt/saat
Tablo V.33 : İş Makinelerinden Kaynaklanacak Kirletici Değerleri
DEĞER
(kg/saat)
KİRLETİCİ
HESAPLAMA
Karbonmonoksit (CO)
9,70 gr/lt x 306 lt/saat x 0.8654 (gr/cm )/1000
Hidrokarbonlar (HC)
29,0 gr/lt x 306 lt/saat x 0.8654 (gr/cm )/1000
Kükürt Dioksit (SO2)
6,50 gr/lt x 306 lt/saat x 0.8654 (gr/cm )/1000
181
3
3,03
3
6,02
3
1,5
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Projenin inşaat çalışmaları sırasında iş makinelerinden kaynaklanan yakıt kullanımı
nedeniyle oluşacak gaz emisyon oluşumu söz konusu olacaktır. Bunlardan başlıcaları CO,
NOx, SOx ve tozdur. Arazinin hazırlanması aşamasında kullanılacak yakıt sadece alanda
kullanılacak iş makineleri için gerekli olup, ısınma vb. amaçlı yakıt tüketimi olmayacaktır.
Kullanılan iş makinelerinden kaynaklanacak emisyonların minimuma indirgenmesi
için, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Egzoz
Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği’nin 7. Maddesi uyarınca; kullanılacak tüm araç ve
ekipmanların rutin kontrolleri yaptırılarak bakım gereken araçlar bakıma alınacak ve
bakımları bitene dek çalışmalarda başka araçlar kullanılacaktır. Ayrıca Trafik Kanunu’na
uygun şekilde çalışmaları konusuna dikkat edilecektir.
Tesis alanında kullanılacak araçlar için düzenli olarak emisyon ölçümü yapılarak
emisyon pulu alınmış olmasına dikkat edilecek ve 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı “Egzoz
Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği”ne uyulacaktır.
Faaliyet kapsamında kullanılacak iş makine ve ekipmanların yakıt ikmalleri, yağ
değişimleri yetkili servislerde veya benzin istasyonlarında yapılacağından faaliyet alanında
atık yağ oluşumu beklenmemektedir. Bununla birlikte bu işlemlerin alanda
gerçekleştirilmesinin zorunlu olduğu hallerde atık yağ oluşması halinde, oluşacak atık yağlar
sızdırmaz nitelikte metal veya plastik bidonlar içerisinde geçici olarak depolanacaktır.
Tehlikeli atık ve atık yağ depolama alanı geçirimsiz zemin üzerinde, yağmur güneş gibi
iklimsel faktörlerden etkilenmemesi amacıyla üzeri kapalı olarak inşa edilecek ve etrafı
güvenlik havuzu ile çevrilecektir. Depolama alanında atıklar özelliklerine göre ayrı bölümlerde
depolanacak, atık depolanan konteynırlar, içeriklerine uygun olarak etiketleneceklerdir.
Depolanan atık yağların analizi yaptırılıp, Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF) doldurularak,
lisanslı taşıma araçlarıyla lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf
edileceklerdir.
Proje inşaat aşamasında personelin ihtiyacının karşılanması için prefabrik şantiye
binası kurulması planlanmaktadır ve bu kapsamda bitkisel atık yağ oluşumu söz konusu
olacaktır. Söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluşması halinde, oluşacak atık yağlar
sızdırmaz nitelikte metal veya plastik bidonlar içerisinde geçici olarak depolamanın ardından
taşıma lisanslı araçlar vasıtasıyla lisanslı atık yağ geri kazanım tesislerine gönderilerek
bertaraf edilecektir.
Bu kapsamda;

30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli ve 27537 sayılı R.G.)
hükümlerine,

14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.10.2010 tarihli ve 27744 sayılı
R.G.) hükümlerine,

08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik’’
hükümlerine uyulacaktır.

29.04.2009 Tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik”(Değ:
25.04.2010 tarih ve 27562 sayılı R.G.) hükümlerine uyulacaktır.
182
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.18. Proje kapsamında kullanılacak suyun temin edileceği kaynaklardan alınacak su
miktarları, su temini sistemi ve bu suların kullanım amaçlarına göre miktarları,
oluşacak atık suların cins ve miktarları, deşarj edileceği ortamlar,
İşletme aşamasında çalışacak 10 kişilik personelin ihtiyacı olan su, piyasadan satın alma
yoluyla damacana ve tankerlerle sağlanacaktır. Personelin kullanacağı suların % 100’ünün
atık su olarak geri döneceği kabulüyle, personelden kaynaklanan evsel nitelikli atıksu miktarı;
Günlük atıksu miktarı
= 10 kişi x 150 L/kişi-gün
= 1.500 L/gün = 1,5 m3/gün’dür.
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”(Değişik: 24.04.2011 tarihli ve 27914 sayılı R.G.) Madde-32’ye
göre, 84 kişi altında bulunan tesislerde arıtma tesisi yapma yükümlülüğü bulunmamakta olup,
bu tesislerin evsel nitelikli atıksuları 19.3.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait
Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz özellikteki fosseptikte toplanarak
vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilebileceği belirtilmektedir.
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
projesi kapsamında, inşaat aşamasında 70, işletme aşamasında ise 10 kişi çalışacaktır. Bu
nedenle söz konusu yönetmelik gereğince proje kapsamında arıtma tesisi kurulmasına gerek
bulunmamaktadır.
İşletme aşamasında prosesten kaynaklanan atıksu oluşumu yıkama eleme tesisinden
kaynaklanacaktır. Su kullanımı (1 m3 malzemeye 0, 25 m3 ton su kullanılır), 25m3/saat’ti. söz
konusu değildir. Proje kapsamında yer altı suyu kullanılmayacaktır. 1380 sayılı Su Ürünleri
Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır.
Projenin işletme aşamasında oluşacak atıksuların bertarafı ile ilgili olarak 31.12.2004
tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ile 26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır. Su ortamına her türlü zararlı maddenin dökülmesini önleyici
tedbirler alınarak, su kirliliğine sebebiyet verilmeyecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak atıksuların bertarafı ile ilgili olarak
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak (Değişik: R.G.-13/2/200826786) yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”nin 32. Maddesi gereği atıksu
yöntemiyle yapılacak protokol ve vidanjörle atıksu bertarafı sonucunda alınan belgeler
denetimler sırasında görevlilere beyan edilmek üzere beş (5) yıl süre ile saklanacaktır.
Kullanım Amacı
3
Miktar (m /gün)
İnşaat Aşaması
İşletme Aşaması
Personelin İçme Kullanması için
Depo Alanının Sulanması İçin
Kaya Ocağında Patlatma Yapılacak
Aynanın Sulanması İçin
Yolların Spreylenmesi İçin
Yıkama Eleme Tesisi
TOPLAM
10,5
3
5
1,5
-
10
28,5
25
26,5
Proje kapsamında işletme aşamasında yaklaşık 10 kişi çalışacaktır. Proje kapsamında
oluşacak atıksular sızdırmasız fosseptik çukurunda toplanacak ve vidanjörlerle belirli
periyotlarla GASKİ Genel Müdürlüğü’ne ait kollektör bacasına taşınarak deşarj edilmesi
183
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
sağlanacaktır. Ayrıca bu konuda 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Bu kapsamda GASKİ görüşüne istinaden fosseptikte biriktirilen atıksular şekilde
belirtilen kollektöre vidanjörler vasıtasıyla taşınacaktır.
Şekil V.21 Atıksu Bağlantısı
İnşaat ve İşletme aşamasında oluşacak her türlü atıksu, deşarj edileceği alıcı ortamın,
mevcut kalitesinin bozulmasını engelleyecek gerekli tedbirler alındıktan sonra alıcı ortama
deşarj edilecektir.
V.1.19. Arazinin hazırlanmasından ünitelerin açılmasına kadar meydana gelecek katı
atık miktarı, ne şekilde bertaraf edileceği,
Faaliyet kapsamında katı atık oluşumu, arazi hazırlanması ve inşaat aşamalarında;
Personelin ihtiyaçlarının karşılanmasından kaynaklanacak katı atıklar (evsel nitelikli), Arazi
hazırlığı sırasında, kazı çalışmaları neticesinde oluşacak hafriyat atıkları
 İnşaat aşamasında
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
 Faaliyetin inşaat aşamasında 70 kişinin çalışması planlanmaktadır. Kişi başına
üretilecek evsel katı atık miktarı 1,34 kg kabul edilirse çalışacak personelin
oluşturacağı katı atık miktarı;
1,34 kg/gün-kişi x 70 kişi = 93,8 kg/gün olacaktır.
 Faaliyetin işletme aşamasında 10 kişinin çalışması planlanmaktadır. Kişi başına
üretilecek evsel katı atık miktarı 1,34 kg kabul edilirse çalışacak personelin
oluşturacağı katı atık miktarı;
1,34 kg/gün-kişi x 10 kişi = 13,4 kg/gün olacaktır.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar 14.03.1991 tarihli Katı Atıkların
Kontrol Yönetmeliği 18. madde (05.04.2005 tarihli 25777 sayılı Değişiklik Yönetmeliği)
gereğince çevre sağlığını bozmayacak, sızdırmaz özellikli, ağzı kapaklı çöp bidonlarında
biriktirilecek ve belirli aralıklarla, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi düzenli depolama alanına
götürülerek bertaraf edilecektir. Konu ile ilgili resmi yazışma Ek-15’te verilmiştir.
Katı atıkların toplanması, taşınması, depolanması, geri kazanımı ve bertarafı
konularında 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ (05.04.2005 tarihli 25777 sayılı Değişiklik Yönetmeliği)
hükümlerine uyulacaktır.
184
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfa girenleri (plastik, cam, kağıt, metal
kutular v.b.) tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak,
biriktirilecek ve kazanımı sağlamak için lisanslı geri kazanım verilerek bertaraf edilecektir.
Ambalaj Atıkları
Faaliyet kapsamında oluşması muhtemel ambalaj atıkları; yiyecek ve içecek
ambalajları, kırtasiye işlemleri neticesinde oluşacak ambalaj atıkları vb. atıklardan
kaynaklanacaktır. Söz konusu ambalaj atıklarının miktarının en fazla, evsel nitelikli atıkların
%20’si kadar olacağı düşünülürse:
İnşaat Aşaması Ambalaj atıklarının Miktarı (kg/gün)
= Evsel nitelikli atıklar x 0,2
= 93,8 x 0,2
= 18,76 kg/gün olacaktır.
İşletme Aşaması Ambalaj atıklarının Miktarı (kg/gün) = Evsel nitelikli atıklar x 0,2
= 13,4 x 0,2
= 2,68 kg/gün olacaktır.
Ambalaj atıkları diğer evsel nitelikli ve tehlikeli atıklardan ayrı şekilde toplanarak,
yatırımcı tarafından belli periyotlarda Gaziantep İli’ne götürülerek buradaki ambalaj atığı
toplama noktalarına bırakılacak ve konu ile ilgili olarak 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
R.G.), “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Tehlikeli Atıklar
İnşaat aşamasında alanda çalışacak çeşitli iş makinelerinin bakım-onarım ve yağlama
işlemlerinin alanda gerçekleştirilmesi neticesinde yağlı üstübü, boş yağlama yağı tenekeleri,
yağlı eldiven vb. tehlikeli nitelikte atıkların oluşması durumunda, bu atıklar diğer atıklardan
ayrı olarak şantiye alanında sızdırmaz variller içerisinde, varillerin üzerinde ‘’DİKKAT
TEHLİKELİ ATIK’’ ibaresi bulunacak şekilde, geçici olarak depolanacaktır. Depolanan bu
atıklar UATF doldurularak, lisanslı taşıma araçlarıyla lisanslı geri kazanım veya bertaraf
tesislerine gönderilerek bertaraf edileceklerdir. Bu kapsamda; 14.03.2005 tarih ve 25755
sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği"ne (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.D) uyulacaktır.
Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)
İnşaat aşamasında kullanılacak iş makineleri ve ekipmanların yakıt ikmalleri, bakım
ve onarımları yetkili servislerde yapılacağından tesiste ömrünü tamamlamış atık lastik
oluşumu beklenmemektedir.
Bununla birlikte, alanda ÖTL atıkları oluşması halinde, bu atıklarla ilgili olarak
25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü
Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” (30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.D)
hükümlerine uygun hareket edilecektir. Ömrünü tamamlamış lastikler alanda
depolanmayacak ve Yönetmeliğin 5. maddesi uyarınca lastik dağıtımını ve satışını yapan
işletmelere veya yetkili taşıyıcılara teslim edilecektir.
Atık Pil ve Akümülatörler
Faaliyet kapsamında pil ile çalışan telsiz vb. ekipmanlar için şarjlı piller
kullanılacağından ‘Atık Pil’ oluşumu beklenmemektedir. Öngörülemeyen bir durumda, söz
konusu atıkların faaliyet kapsamında oluşması halinde, atık piller 31.08.2004 tarih ve 25569
185
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli, 27537
sayılı R.G.), Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'nin ilgili hükümlerine uyularak,
evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımı ve satışını yapan işletmelere veya
belediyelerce oluşturulan toplama noktalarına teslim edilecektir.
Faaliyet alanında kullanılacak araçların bakım ve onarımları yetkili servislerde
yapılacağından ‘Atık Akümülatör’ oluşumu beklenmemektedir. Öngörülemeyen bir durumda,
söz konusu atıkların faaliyet kapsamında oluşması halinde atık akümülatörler, 31.08.2004
tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği'nin (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli, 27537 sayılı R.G.)
ilgili hükümlerine uyularak, sızdırmasız zeminli alanda bekletilecek, alanda 90 günden fazla
depolanmayacak ve Yönetmeliğin 13’üncü maddesi uyarınca akümülatör ürünlerinin dağıtım
ve satışını yapan işletmelere veya araç bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu geçici
depolama alanlarına teslim edileceklerdir.
Hafriyat Atıkları
Proje kapsamındaki tesislerin yapımı sırasında kazı, dolgu, düzeltme, malzeme alımıboşaltımı, yol açma ve iyileştirme gibi işlemler nedeniyle kazı fazlası malzeme oluşacaktır.
Proje kapsamında 574.719 m3 kazı yapılacaktır. Buna göre arazi düzenlemesi ve sıyırma
kazısı işlemleri sırasında oluşacak hafriyat miktarı:
Hafriyat Miktarı = (574.719) m3 * 1,5 ton/m3 = 862.078 ton olacaktır.
(Malzeme Yoğunluğu: 1,5 ton/m3)
Bitkisel toprak ve hafriyat malzemeleri depolama alanında ayrı yığınlar halinde
düzenli bir şekilde muhafaza edilecek toz oluşumu, rüzgar ve su erozyonunun etkilerini en
aza indirmek için belli aralıklarla sulaması yapılacak, rüzgar ve yağıştan kaynaklanacak
erozyonun oluşmaması için üzeri çimlendirilecek ve gerekirse etrafına taş setler çekilecektir.
İnşaat işlemlerinin bitiminin ardından hafriyat işlemi sırasında oluşan bitkisel toprak, proje
alanının çevre düzenlemesi işlemlerinde kullanılarak değerlendirilecektir.
Depolanacak olan kazı malzemeleri için, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak, uygun ve düzgün şekilde depolama ve bertaraf
işlemleri için gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca proje süresince, 08.06.2010 tarih ve 27605
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal
Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” Hükümlerine Uyulacaktır.
186
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.34: İnşaat Aşamasında Meydana Gelecek Atıkların Atık Kodları
Atık Türü
Atık Kodu
Kağıt ve Karton
20 01 01
Cam
20 01 02
Plastikler
20 01 39
Metaller
20 01 40
Ambalaj Atığı
Evsel Atıklar
Hafriyat atıkları
Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları
20 01 08
17 05 03 dışındaki toprak ve kayalar
17 05 04
Kurşunlu piller
16 06 01
Nikel kadminyum piller
16 06 02
Civa içeren piller
16 06 03
Diğer piller ve akümülatörler
16 06 05
Tehlikeli maddeler ile kirlemiş emiciler, filtre malzemeleri
(başka şekilde tanımlanmamış ise yağ filtreleri), temizleme
bezleri, koruyucu giysiler
15 02 02
Pil ve akü atıkları
Kontamine atıklar
üstübü atıkları
V.1.20. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yapılacak işler
nedeni ile meydana gelecek vibrasyon, gürültünün kaynakları ve seviyesi, kümülatif
değerler,
Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında kullanılacak iş makinelerinden kaynaklanacak
gürültü oluşumu söz konusudur. Faaliyet kapsamında oluşacak gürültü kaynakları
incelendiğinde farklı konumlarda yer alan çalışmalar için ayrı ayrı hesaplamalar yapılmış
olup, söz konusu çalışma alanları;
a)
b)
c)
d)
e)
Baraj Sahası
C Kum-Çakıl Ocağı
Kil Ocağı
Yıkama – Eleme Tesisi ve Beton Santrali
Kaya Ocağı olarak sıralanmaktadır.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren (değişiklik:
27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” nin 23. Maddesi uyarınca,
MADDE 23 – (1) Şantiye alanlarından çevreye yayılan gürültü seviyesi ve gürültünün
önlenmesine ilişkin kriterler aşağıda belirtilmiştir:
a) Şantiye alanındaki faaliyet türlerinden çevreye yayılan gürültü seviyesi Ek-VII’de yer
alan Tablo-5’te verilen sınır değerleri aşamaz.
187
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Ek-VII, Tablo-5’te belirtilen şantiye alanları için çevresel gürültü sınır değerleri Tablo 1.15’de
verilmiştir.
Tablo V.35: Şantiye Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri
FAALİYET TÜRÜ (YAPIM, YIKIM VE ONARIM)
LGÜNDÜZ (DBA)
Bina
70
Yol
75
Diğer kaynaklar
70
Proje kapsamında kullanılacak ekipmanların gürültü seviyelerinin belirlenebilmesi için,
30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Açık
Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili
Yönetmelik”in 5. Maddesi’nde verilen tabloda tanımlanan müsaade edilen ses gücü
seviyelerine göre Tablo 1.17’de verilen formüllerden yararlanılmıştır.
Tablo V.36: Teçhizat Tipi ve Bunların Net Güç Seviyesine Uygun Olarak Tanımlanan Ses Gücü Seviyeleri
Net kurulu güç
Müsaade edilen ses gücü seviyesi dB/1
Teçhizatın tipi
P (kW)
pW
Elektrik gücü
Pel (kW)
Uygulama kütlesi, m (kg)
3 Ocak 2004’den
3 Ocak 2006’dan
Kesme genişliği
itibaren
itibaren
L (cm)
Paletli dozerler, paletli yükleyiciler, paletli
kazıcı yükleyiciler
Tekerlekli dozerler, tekerlekli yükleyiciler,
tekerlekli
kazıcı-yükleyiciler,
damperli
kamyonlar, greyderler, yükleyici tipli toprak
doldurmalı sıkıştırıcılar, içten yanmalı
motor tahrikli karşı ağırlıklı hidrolik
kaldırmalı kamyonlar, hareketli vinçler,
sıkıştırma
makineleri
(titreşimsiz
silindirler), kaldırım perdah makineleri,
hidrolik
güç
oluşturma
makineleri
Kazıcılar,
eşya taşımak için
yük
asansörleri, yapı (konstrüksiyon) vinçleri,
motorlu çapalama makineleri
P < 55
P > 55
Kazıcılar, eşya taşımak için yük
asansörleri, yapı (konstrüksiyon) vinçleri,
motorlu çapalama makineleri
Kompresörler
Kaynak ve güç jeneratörleri
106
87 + 11 log P
103
84 + 11 log P
104
101
P > 55
85 + 11 log P
82 + 11 log P
P < 15
96
93
P > 15
83 + 11 log P
80 + 11 log P
P < 15
99
97
P > 15
Pel < 2
2< Pel < 10
97 + 2 log P
97 + log Pel
98 + log Pel
95 + 2 log P
95 + log Pel
96 + log Pel
Pel > 10
97 + log Pel
95 + log Pel
P < 55
a) Baraj Sahası
Baraj sahasında gürültü oluşumu, baraj sahasında yer alan kum-çakıl ocağında
yapılacak çalışmalar ve baraj inşaatı sırasında kullanılacak iş makinelerinden
kaynaklanacaktır. Bu kapsamında kullanılacak iş makineleri; 1 adet Vibrasyonlu Silindir, 1
adet Keçiayağı Silindir, 1 adet dozer, 4 adet kamyon, 1 adet ekskavatör, 1 adet yükleyici
kullanılacaktır.
Baraj sahasında yer alan kum-çakıl ocağı, barajın kuzeyinden, güneyine
uzanmaktadır. Dolayısıyla yakın yerleşim yerleri; kuş uçuşu yaklaşık 750 m güneybatısında
Soğucak Mahallesi, kuş uçuşu yaklaşık 1,7 km güney doğusunda Akbayır Köyü ve kuş uçuşu
yaklaşık 2 km kuzeyinde Ortaklar Köyü yer almaktadır.
188
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sahada kullanılacak olan ekipmanların, oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların
motor güçleriyle ilişkili olup; ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için, Tablo
1.17’de verilen formüller kullanılmıştır. Proje alanında inşaat faaliyetleri esnasında
kullanılacak ekipmanların motor güçleri, Tablo 1.18’de verilmiştir.
Tablo V.37: Proje Alanında Kullanılacak Makine – Ekipmanların Motor Güçleri
Makine Cinsi
Gücü
Adet
hP
kW
Vibrasyonlu Silindir
150
112
1
Keçiayağı Silindir
225
168
1
Dozer
310
231
1
Kamyon
150
112
4
Ekskavatör
250
187
1
Yükleyici
156
116
1
1 hp: 0,746 kW
Makinelerin ses gücü hesaplamaları Tablo 1.17 ve Tablo 1.18’den yararlanılarak
yapılmıştır:
 Vibrasyonlu Silindir
Vibrasyonlu Silindir için Tablo 1.18’de verilen 112 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’da
sıkıştırma makineleri için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin
hesabında “Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 112
Lw = 104,5 dB
 Keçiayağı Silindir
Keçiayağı Silindir için Tablo 1.18’de verilen 168 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’da
sıkıştırma makineleri için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin
hesabında “Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 168
Lw = 106,5 dB
 Dozer
Dozer için Tablo 1.18’de verilen 231 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’da paletli dozerler için
verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 84 + 11 log
P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 84 + 11 log 231
Lw = 110 dB
 Kamyon
Kamyon için Tablo 1.18’de verilen 112 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’da damperli
kamyonlar için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
189
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 112
Lw = 104,5 dB
 Ekskavatör
Ekskavatör için Tablo 1.18’de verilen 187 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de paletli kazıcıyükleyiciler için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 84 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 84 + 11 log 187
Lw = 109 dB
 Yükleyici
Yükleyici için Tablo 1.18’de verilen 116 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de yükleyiciler için
verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log
P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 116
Lw = 105 dB
Baraj sahasında kullanılacak araçların gürültü düzeyleri Tablo 1.19’da verilmiştir.
Tablo V.38: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri
Makine Cinsi
Gürültü Düzeyi (dB)
Vibrasyonlu Silindir
104,5
Keçiayağı Silindir
106,5
Dozer
110
Kamyon
104,5
Ekskavatör
109
Yükleyici
105
Faaliyet kapsamında kullanılacak makinelerin ses gücü düzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250
Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz ve 8000 Hz oktav bandlarına dağıtılarak her bir
oktav bandındaki toplam ses gücü düzeyi (LWT) ve toplam ses basıncı düzeyi (LPT) aşağıdaki
formüller yardımıyla hesaplanır.
n
LWT = 10 log (  10Lwi/10)
LPT = LWT + 10.log Q/4.π.r²
i 1
LWT = 10.log ((10104,5/10) + (10106,5/10 ) + (10110/10) +(4x10104,5/10) +(10109/10) +(10105/10))= 116 dB
Gürültü kaynaktan uzaklaştıkça atmosferde belirli bir yutuş olayı gerçekleşir. Farklı
mesafelerde oluşan gürültü seviyesi, mesafeye ve atmosferin yapısına bağlı olarak değişiklik
gösterir. Faaliyet alanından uzaklaştıkça eşdeğer gürültü seviyesi (Leq) de düşmektedir.
Aatm = 7.4 x 10-8 x f2 x r /
Q
190
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Atm
f
r
Q
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
: Atmosferik Yutuş (dBA)
: İletilen sesin frekansı (63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4 KHz, 8 KHz)
: Kaynaktan olan uzaklık (m)
: Havanın bağıl nemi (%) ( %54 olarak alınmıştır.)
Alandaki net ortalama gürültü seviyesi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
 Leq = LPT – Aatm
Her bir oktav bandı ve farklı mesafeler için hesaplanan atmosferik yutuş sonrası
gürültü seviyeleri Tablo 1.20’de, A-ağırlıklı ses basınç seviyesi hesaplaması ile bulunan
toplam gürültü seviyeleri (Leq) Tablo 1.21’de verilmiştir.
Tablo V.39: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
85.1
85.1
85.1
85.1
85.1
85.1
84.9
84.2
25
77.2
77.2
77.2
77.2
77.1
77.0
76.6
75.0
50
71.1
71.1
71.1
71.1
71.1
70.9
70.0
66.8
60
67.6
67.6
67.6
67.6
67.5
67.2
66.0
61.0
75
65.1
65.1
65.1
65.1
65.0
64.6
62.9
56.3
100
59.1
59.1
59.1
59.0
58.8
58.0
54.7
41.6
200
55.6
55.6
55.6
55.5
55.2
53.9
49.0
29.3
300
53.1
53.1
53.0
52.9
52.5
50.9
44.3
18.0
400
51.1
51.1
51.1
51.0
50.5
48.4
40.2
7.3
500
47.6
47.6
47.6
47.4
46.6
43.5
31.2
0.0
750
41.6
41.6
41.5
41.1
39.5
33.4
8.7
0.0
1500
39.1
39.1
38.9
38.4
36.4
28.1
0.0
0.0
2000
37.1
37.1
36.9
36.3
33.7
23.5
0.0
0.0
2500
35.6
35.5
35.3
34.5
31.5
19.1
0.0
0.0
3000
85.1
85.1
85.1
85.1
85.1
85.1
84.9
84.2
Uzaklık
(m)
10
25
50
60
75
100
200
300
400
500
750
1500
2000
2500
3000
Tablo V.40: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Leq
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
91.9
58.1
70.1
75.1
82.1
85.1
86.1
85.9
83.2
83.6
50.2
62.2
67.2
74.2
77.1
78.0
77.6
74.0
77.2
44.1
56.1
61.1
68.1
71.1
71.9
71.0
65.8
73.4
40.6
52.6
57.6
64.6
67.5
68.2
67.0
60.0
70.7
38.1
50.1
55.1
62.1
65.0
65.6
63.9
55.3
63.9
32.1
44.1
49.1
56.0
58.8
59.0
55.7
40.6
59.8
28.6
40.6
45.6
52.5
55.2
54.9
50.0
28.3
56.9
26.1
38.1
43.0
49.9
52.5
51.9
45.3
17.0
54.6
24.1
36.1
41.1
48.0
50.5
49.4
41.2
6.3
50.4
20.6
32.6
37.6
44.4
46.6
44.5
32.2
0.0
43.0
14.6
26.6
31.5
38.1
39.5
34.4
9.7
0.0
39.9
12.1
24.1
28.9
35.4
36.4
29.1
0.0
0.0
37.4
10.1
22.1
26.9
33.3
33.7
24.5
0.0
0.0
35.3
8.6
20.5
25.3
31.5
31.5
20.1
0.0
0.0
91.9
58.1
70.1
75.1
82.1
85.1
86.1
85.9
83.2
191
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil V.12: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri
Baraj sahasında meydana gelecek olan gürültüden etkilenecek olan en yakın
yerleşim yeri, baraj sahasında kuzey-güney doğrultusunda uzanan kum çakıl ocağı baz
alındığında kuş uçuşu yaklaşık 750 m güneydoğuda yer alan Soğucak Mahallesi’dir. Şekil
1.6’da da görüleceği gibi 750 m mesafedeki hesaplanan seviyesi 50,4 dB’dir.
Bu değer, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren (değişiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 23. Maddesi, şantiye alanları için Çevresel
Gürültü Sınır değeri (bkz. Tablo 1.15) olan 70 dB’in altındadır.
Ayrıca; proje sahasının açık ve geniş bir alan olması, gürültünün sürekli olmayıp,
belli zaman aralıklarında olması, araçların tamamının aynı anda çalışma yapmayacak
olması, arazinin engebeli ve etrafında ağaçlık alanların olması gibi etkenlerden dolayı, etki
mesafesindeki gürültü seviyesi hesaplanan değerlerin altında olacaktır.
b) C Kum – Çakıl Ocağı
Ocak sahasında çalışacak iş makinelerinden kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu
olacaktır. Faaliyet sırasında; 1 adet ekskavatör, 1 adet yükleyici ve 2 adet kamyon
kullanılacaktır. Ocak sahasına paralel olarak yerleşim yerleri mevcut olup, en yakın
yerleşim yeri ocak sahasının güney kısmının kuş uçuşu yaklaşık 750 m batısında yer alan
Dutluca Köyü evleridir.
Sahada kullanılacak olan ekipmanların, oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların
motor güçleriyle ilişkili olup; ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için, Tablo
1.17’de (bkz. Sayfa….) verilen formüller kullanılmıştır. Proje alanında inşaat faaliyetleri
esnasında kullanılacak ekipmanların motor güçleri, Tablo 1.21’de verilmiştir.
Tablo V.41: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri
Makine Cinsi
Gücü
Adet
hP
kW
Kamyon
150
112
2
Ekskavatör
250
187
1
Yükleyici
156
116
1
192
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
1 hp: 0,746 kW
Makinelerin ses gücü hesaplamaları Tablo 1.17 ve Tablo 1.21’den yararlanılarak
yapılmıştır:
 Kamyon
Kamyon için Tablo 1.21’de verilen 112 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de damperli
kamyonlar için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 112
Lw = 104,5 dB
 Ekskavatör
Ekskavatör için Tablo 1.21’de verilen 187 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de paletli kazıcıyükleyiciler için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 84 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 84 + 11 log 187
Lw = 109 dB
 Yükleyici
Yükleyici için Tablo 1.21’de verilen 116 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de yükleyiciler için
verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log
P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 116
Lw = 105 dB
Baraj sahasında kullanılacak araçların gürültü düzeyleri Tablo 1.22’de verilmiştir.
Tablo V.42: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri
Makine Cinsi
Gürültü Düzeyi (dB)
Kamyon
104,5
Ekskavatör
109
Yükleyici
105
Faaliyet kapsamında kullanılacak makinelerin ses gücü düzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250
Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz ve 8000 Hz oktav bandlarına dağıtılarak her bir
oktav bandındaki toplam ses gücü düzeyi (LWT) ve toplam ses basıncı düzeyi (LPT) aşağıdaki
formüller yardımıyla hesaplanır.
n
LWT = 10 log (  10Lwi/10)
LPT = LWT + 10.log Q/4.π.r²
i 1
LWT = 10.log ((2x10104,5/10) +(10109/10) +(10105/10))= 112 dB
193
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Gürültü kaynaktan uzaklaştıkça atmosferde belirli bir yutuş olayı gerçekleşir. Farklı
mesafelerde oluşan gürültü seviyesi, mesafeye ve atmosferin yapısına bağlı olarak değişiklik
gösterir. Faaliyet alanından uzaklaştıkça eşdeğer gürültü seviyesi (Leq) de düşmektedir.
Aatm = 7.4 x 10-8 x f2 x r /
Q
Atm
f
r
Q
: Atmosferik Yutuş (dBA)
: İletilen sesin frekansı (63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4 KHz, 8 KHz)
: Kaynaktan olan uzaklık (m)
: Havanın bağıl nemi (%) ( %54 olarak alınmıştır.)
Alandaki net ortalama gürültü seviyesi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
 Leq = LPT – Aatm
Her bir oktav bandı ve farklı mesafeler için hesaplanan atmosferik yutuş sonrası
gürültü seviyeleri Tablo V.43’de, A-ağırlıklı ses basınç seviyesi hesaplaması ile bulunan
toplam gürültü seviyeleri (Leq) Tablo V.44’da verilmiştir.
Tablo V.43: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
82.5
82.5
82.5
82.5
82.5
82.5
82.3
81.6
25
74.5
74.5
74.5
74.5
74.5
74.4
74.0
72.4
50
68.5
68.5
68.5
68.5
68.5
68.3
67.4
64.1
60
65.0
65.0
65.0
65.0
64.9
64.6
63.4
58.4
75
62.5
62.5
62.5
62.5
62.4
62.0
60.3
53.7
100
56.5
56.5
56.5
56.4
56.2
55.4
52.1
38.9
200
53.0
53.0
52.9
52.9
52.6
51.3
46.4
26.7
300
50.5
50.5
50.4
50.3
49.9
48.3
41.7
15.4
400
48.5
48.5
48.5
48.4
47.8
45.8
37.6
4.7
500
45.0
45.0
44.9
44.8
44.0
40.9
28.6
0.0
750
39.0
39.0
38.9
38.5
36.9
30.8
6.1
0.0
1500
36.5
36.4
36.3
35.8
33.7
25.5
0.0
0.0
2000
34.5
34.5
34.3
33.7
31.1
20.8
0.0
0.0
2500
32.9
32.9
32.7
31.9
28.9
16.5
0.0
0.0
3000
82.5
82.5
82.5
82.5
82.5
82.5
82.3
81.6
Tablo V.44: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
Leq
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
89.2
55.5
67.5
72.5
79.5
82.5
83.5
83.3
80.6
25
81.0
47.5
59.5
64.5
71.5
74.5
75.4
75.0
71.4
50
74.6
41.5
53.5
58.5
65.5
68.5
69.3
68.4
63.1
60
70.8
38.0
50.0
55.0
62.0
64.9
65.6
64.4
57.4
75
68.0
35.5
47.5
52.5
59.5
62.4
63.0
61.3
52.7
100
61.3
29.5
41.5
46.5
53.4
56.2
56.4
53.1
37.9
200
57.2
26.0
38.0
42.9
49.9
52.6
52.3
47.4
25.7
300
54.3
23.5
35.5
40.4
47.3
49.9
49.3
42.7
14.4
400
52.0
21.5
33.5
38.5
45.4
47.8
46.8
38.6
3.7
500
47.8
18.0
30.0
34.9
41.8
44.0
41.9
29.6
0.0
750
40.4
12.0
24.0
28.9
35.5
36.9
31.8
7.1
0.0
1500
37.2
9.5
21.4
26.3
32.8
33.7
26.5
0.0
0.0
2000
34.8
7.5
19.5
24.3
30.7
31.1
21.8
0.0
0.0
2500
32.7
5.9
17.9
22.7
28.9
28.9
17.5
0.0
0.0
3000
89.2
55.5
67.5
72.5
79.5
82.5
83.5
83.3
80.6
194
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil V.13: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri
Kum – Çakıl Ocağı’nda meydana gelecek olan gürültüden etkilenecek olan en yakın
yerleşim yeri, en yakın yerleşim yeri ocak sahasının güney kısmının kuş uçuşu yaklaşık 750 m
batısında yer alan Dutluca Köyü evleridir. Şekil 1.7’de de görüleceği gibi 750 m mesafedeki
hesaplanan seviyesi 47,8 dB’dir.
Bu değer, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren (değişiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi Yönetmeliği” 23. Maddesi, şantiye alanları için Çevresel Gürültü Sınır değeri (bkz.
Tablo 1.20) olan 70 dB’in altındadır.
Ayrıca; proje sahasının açık ve geniş bir alan olması, gürültünün sürekli olmayıp, belli
zaman aralıklarında olması, araçların tamamının aynı anda çalışma yapmayacak olması,
arazinin engebeli ve etrafında ağaçlık alanların olması gibi etkenlerden dolayı, etki
mesafesindeki gürültü seviyesi hesaplanan değerlerin altında olacaktır.
c) Kil Ocağı
Ocak sahasında çalışacak iş makinelerinden kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu
olacaktır. Faaliyet sırasında; 1 adet ekskavatör, 1 adet yükleyici ve 2 adet kamyon
kullanılacaktır. Ocak sahasına en yakın yerleşim yeri ocak sahasının kuş uçuşu yaklaşık 175 m
güneyinde yer alan Akbayır Köyü evleridir.
Sahada kullanılacak olan ekipmanların, oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların
motor güçleriyle ilişkili olup; ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için, Tablo
1.17’de verilen formüller kullanılmıştır. Proje alanında inşaat faaliyetleri esnasında
kullanılacak ekipmanların motor güçleri, Tablo 1.25’de verilmiştir.
Tablo V.45: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri
Makine Cinsi
Gücü
Adet
hP
kW
Kamyon
150
112
2
Greyder
80
60
1
Yükleyici
156
116
1
1 hp: 0,746 kW
195
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Makinelerin ses gücü hesaplamaları Tablo 1.17 ve Tablo 1.25’den yararlanılarak
yapılmıştır:
 Kamyon
Kamyon için Tablo 1.25’de verilen 112 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de damperli
kamyonlar için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 112
Lw = 104,5 dB
 Greyder
Greyder için Tablo 1.25’de verilen 60 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de paletli kazıcıyükleyiciler için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 84 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 84 + 11 log 60
Lw = 104 dB
 Yükleyici
Yükleyici için Tablo 1.25’de verilen 116 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de yükleyiciler için
verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log
P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 116
Lw = 105 dB
Baraj sahasında kullanılacak araçların gürültü düzeyleri Tablo 1.26’de verilmiştir.
Tablo V.46: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri
Makine Cinsi
Gürültü
Düzeyi (dB)
Kamyon
104,5
Greyder
104
Yükleyici
105
Faaliyet kapsamında kullanılacak makinelerin ses gücü düzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250
Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz ve 8000 Hz oktav bandlarına dağıtılarak her bir
oktav bandındaki toplam ses gücü düzeyi (LWT) ve toplam ses basıncı düzeyi (LPT) aşağıdaki
formüller yardımıyla hesaplanır.
n
LWT = 10 log (  10Lwi/10)
LPT = LWT + 10.log Q/4.π.r²
i 1
LWT = 10.log ((2x10104,5/10) +(10104/10) +(10105/10))= 110,5 dB
196
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Gürültü kaynaktan uzaklaştıkça atmosferde belirli bir yutuş olayı gerçekleşir. Farklı
mesafelerde oluşan gürültü seviyesi, mesafeye ve atmosferin yapısına bağlı olarak değişiklik
gösterir. Faaliyet alanından uzaklaştıkça eşdeğer gürültü seviyesi (Leq) de düşmektedir.
Aatm = 7.4 x 10-8 x f2 x r /
Q
Atm
f
r
Q
: Atmosferik Yutuş (dBA)
: İletilen sesin frekansı (63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4 KHz, 8 KHz)
: Kaynaktan olan uzaklık (m)
: Havanın bağıl nemi (%) ( %54 olarak alınmıştır.)
Alandaki net ortalama gürültü seviyesi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
 Leq = LPT – Aatm
Her bir oktav bandı ve farklı mesafeler için hesaplanan atmosferik yutuş sonrası
gürültü seviyeleri Tablo 1.27’de, A-ağırlıklı ses basınç seviyesi hesaplaması ile bulunan
toplam gürültü seviyeleri (Leq) Tablo 1.28’de verilmiştir.
Tablo V.47: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
81.3
81.3
81.3
81.3
81.3
81.2
81.1
80.4
25
73.3
73.3
73.3
73.3
73.3
73.2
72.8
71.1
50
67.3
67.3
67.3
67.3
67.3
67.0
66.2
62.9
60
63.8
63.8
63.8
63.8
63.7
63.4
62.2
57.2
75
61.3
61.3
61.3
61.3
61.2
60.8
59.1
52.5
100
55.3
55.3
55.3
55.2
55.0
54.2
50.9
37.7
200
51.8
51.8
51.7
51.7
51.3
50.1
45.2
25.4
300
49.3
49.3
49.2
49.1
48.7
47.1
40.5
14.2
400
47.3
47.3
47.3
47.2
46.6
44.6
36.4
3.5
500
43.8
43.8
43.7
43.5
42.8
39.7
27.4
0.0
750
37.8
37.7
37.7
37.3
35.7
29.6
4.9
0.0
1500
35.3
35.2
35.1
34.6
32.5
24.3
0.0
0.0
2000
33.3
33.3
33.1
32.5
29.9
19.6
0.0
0.0
2500
31.7
31.7
31.5
30.7
27.6
15.3
0.0
0.0
3000
81.3
81.3
81.3
81.3
81.3
81.2
81.1
80.4
Tablo V.48: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
Leq
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
88.0
54.3
66.3
71.3
78.3
81.3
82.2
82.1
79.4
25
79.8
46.3
58.3
63.3
70.3
73.3
74.2
73.8
70.1
50
73.4
40.3
52.3
57.3
64.3
67.3
68.0
67.2
61.9
60
69.6
36.8
48.8
53.8
60.8
63.7
64.4
63.2
56.2
75
66.8
34.3
46.3
51.3
58.3
61.2
61.8
60.1
51.5
100
60.1
28.3
40.3
45.3
52.2
55.0
55.2
51.9
36.7
200
56.0
24.8
36.8
41.7
48.7
51.3
51.1
46.2
24.4
300
53.1
22.3
34.3
39.2
46.1
48.7
48.1
41.5
13.2
400
50.8
20.3
32.3
37.3
44.2
46.6
45.6
37.4
2.5
500
46.6
16.8
28.8
33.7
40.5
42.8
40.7
28.4
0.0
750
39.2
10.8
22.7
27.7
34.3
35.7
30.6
5.9
0.0
1500
36.0
8.3
20.2
25.1
31.6
32.5
25.3
0.0
0.0
2000
33.5
6.3
18.3
23.1
29.5
29.9
20.6
0.0
0.0
2500
31.5
4.7
16.7
21.5
27.7
27.6
16.3
0.0
0.0
3000
88.0
54.3
66.3
71.3
78.3
81.3
82.2
82.1
79.4
197
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Şekil V.14: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri
Kum – Çakıl Ocağı’nda meydana gelecek olan gürültüden etkilenecek olan en yakın
yerleşim yeri, en yakın yerleşim yeri ocak sahasının güney kısmının kuş uçuşu yaklaşık 750 m
batısında yer alan Akbaıyr Köyü evleridir. Şekil 1.7’de de görüleceği gibi 175 m mesafedeki
hesaplanan seviyesi 46,6 dB’dir.
Bu değer, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren (değişiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi
ve Yönetimi Yönetmeliği” 23. Maddesi, şantiye alanları için Çevresel Gürültü Sınır değeri (bkz.
Tablo 1.15) olan 70 dB’in altındadır.
Ayrıca; proje sahasının açık ve geniş bir alan olması, gürültünün sürekli olmayıp, belli
zaman aralıklarında olması, araçların tamamının aynı anda çalışma yapmayacak olması,
arazinin engebeli ve etrafında ağaçlık alanların olması gibi etkenlerden dolayı, etki
mesafesindeki gürültü seviyesi hesaplanan değerlerin altında olacaktır.
d) Yıkama – Eleme Tesisi ve Hazır Beton Santrali
Yıkama – Eleme Tesisi ve Hazır Beton Santrali’nde çalışacak iş makinelerinden kaynaklı
gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Faaliyet sırasında; 1 adet, Beton Pompası Ocak
sahasına paralel olarak yerleşim yerleri mevcut olup, en yakın yerleşim yeri ocak sahasının
güney kısmının kuş uçuşu yaklaşık 750 m batısında yer alan Dutluca Köyü evleridir.
Sahada kullanılacak olan ekipmanların, oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların
motor güçleriyle ilişkili olup; ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için, Tablo
1.17’de verilen formüller kullanılmıştır. Proje alanında inşaat faaliyetleri esnasında
kullanılacak ekipmanların motor güçleri, Tablo 1.29’da verilmiştir.
198
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.49: Gürültü Kaynakları ve Ses gücü düzeyleri
Makine Cinsi
Gücü
Adet
hP
kW
Kamyon
150
112
4
Yükleyici
156
116
1
Beton Pompası
120
90
1
Arazöz
180
135
1
Transmikser
390
290
4
1 hp: 0,746 kW
Makinelerin ses gücü hesaplamaları Tablo 1.17 ve Tablo 1.21’den yararlanılarak
yapılmıştır:
 Kamyon
Kamyon için Tablo 1.29’da verilen 112 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de damperli
kamyonlar için verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında
“Lw = 82 + 11 log P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 112
Lw = 104,5 dB
 Yükleyici
Yükleyici için Tablo 1.29’da verilen 116 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de yükleyiciler için
verilen 55 değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log
P” formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 116
Lw = 105 dB
 Beton Pompası
Beton Pompası için Tablo 1.29’da verilen 90 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de verilen 55
değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log P”
formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 90
Lw = 103 dB
 Arazöz
Arazöz için Tablo 1.29’da verilen 135 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de verilen 55
değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log P”
formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 135
Lw = 105 dB
199
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Transmikser
Transmikser için Tablo 1.29’da verilen 290 kW’lık motor gücü, Tablo 1.17’de verilen 55
değerinden büyük olduğu için ses gücü düzeyinin hesabında “Lw = 82 + 11 log P”
formülü kullanılmıştır. Buna göre;
Lw = Kaynağın ses gücü düzeyi (dBA)
Lw = 82 + 11 log 290
Lw = 109 dB
Baraj sahasında kullanılacak araçların gürültü düzeyleri Tablo 1.22’de verilmiştir.
Tablo V.50: Baraj Sahasında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri
Makine Cinsi
Gürültü
Düzeyi (dB)
Kamyon
104,5
Yükleyici
105
Beton Pompası
103
Arazöz
105
Transmikser
109
Faaliyet kapsamında kullanılacak makinelerin ses gücü düzeyleri; 63 Hz, 125 Hz, 250
Hz, 500 Hz, 1000 Hz, 2000 Hz, 4000 Hz ve 8000 Hz oktav bandlarına dağıtılarak her bir
oktav bandındaki toplam ses gücü düzeyi (LWT) ve toplam ses basıncı düzeyi (LPT) aşağıdaki
formüller yardımıyla hesaplanır.
n
LWT = 10 log (  10Lwi/10)
LPT = LWT + 10.log Q/4.π.r²
i 1
LWT = 10.log ((4x10104,5/10) +(10105/10) +(10103/10) +(10105/10) +(4x10109/10))= 117 dB
Gürültü kaynaktan uzaklaştıkça atmosferde belirli bir yutuş olayı gerçekleşir. Farklı
mesafelerde oluşan gürültü seviyesi, mesafeye ve atmosferin yapısına bağlı olarak değişiklik
gösterir. Faaliyet alanından uzaklaştıkça eşdeğer gürültü seviyesi (Leq) de düşmektedir.
Aatm = 7.4 x 10-8 x f2 x r /
Q
Atm
f
r
Q
: Atmosferik Yutuş (dBA)
: İletilen sesin frekansı (63 Hz, 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1 KHz, 2 KHz, 4 KHz, 8 KHz)
: Kaynaktan olan uzaklık (m)
: Havanın bağıl nemi (%) ( %54 olarak alınmıştır.)
Alandaki net ortalama gürültü seviyesi aşağıdaki bağıntı ile hesaplanır.
 Leq = LPT – Aatm
Her bir oktav bandı ve farklı mesafeler için hesaplanan atmosferik yutuş sonrası
gürültü seviyeleri Tablo 1.23’de, A-ağırlıklı ses basınç seviyesi hesaplaması ile bulunan
toplam gürültü seviyeleri (Leq) Tablo 1.24’da verilmiştir.
200
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.51: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
86.1
86.1
86.1
86.1
86.1
86.1
85.9
85.2
25
78.2
78.2
78.2
78.1
78.1
78.0
77.6
76.0
50
72.1
72.1
72.1
72.1
72.1
71.9
71.0
67.8
60
68.6
68.6
68.6
68.6
68.5
68.2
67.0
62.0
75
66.1
66.1
66.1
66.1
66.0
65.6
63.9
57.3
100
60.1
60.1
60.1
60.0
59.8
59.0
55.7
42.6
200
56.6
56.6
56.5
56.5
56.2
54.9
50.0
30.3
300
54.1
54.1
54.0
53.9
53.5
51.9
45.3
19.0
400
52.1
52.1
52.1
52.0
51.5
49.4
41.2
8.3
500
48.6
48.6
48.6
48.4
47.6
44.5
32.2
0.0
750
42.6
42.6
42.5
42.1
40.5
34.4
9.7
0.0
1500
40.1
40.1
39.9
39.4
37.4
29.1
0.0
0.0
2000
38.1
38.1
37.9
37.3
34.7
24.5
0.0
0.0
2500
36.6
36.5
36.3
35.5
32.5
20.1
0.0
0.0
3000
86.1
86.1
86.1
86.1
86.1
86.1
85.9
85.2
Tablo V.52: Üretim Aşamasında Oluşacak Gürültü Seviyelerinin Uzaklıklara Göre Değerleri (dBA)
Gürültü Seviyesi (dB)
Uzaklık
(m)
Leq
63 Hz
125 Hz
250 Hz
500 Hz
1000 Hz
2000 Hz
4000 Hz
8000 Hz
10
92.9
59.1
71.1
76.1
83.1
86.1
87.1
86.9
84.2
25
84.6
51.2
63.2
68.2
75.1
78.1
79.0
78.6
75.0
50
78.2
45.1
57.1
62.1
69.1
72.1
72.9
72.0
66.8
60
74.4
41.6
53.6
58.6
65.6
68.5
69.2
68.0
61.0
75
71.6
39.1
51.1
56.1
63.1
66.0
66.6
64.9
56.3
100
64.9
33.1
45.1
50.1
57.0
59.8
60.0
56.7
41.6
200
60.8
29.6
41.6
46.5
53.5
56.2
55.9
51.0
29.3
300
57.9
27.1
39.1
44.0
50.9
53.5
52.9
46.3
18.0
400
55.6
25.1
37.1
42.1
49.0
51.5
50.4
42.2
7.3
500
51.4
21.6
33.6
38.6
45.4
47.6
45.5
33.2
0.0
750
44.0
15.6
27.6
32.5
39.1
40.5
35.4
10.7
0.0
1500
40.9
13.1
25.1
29.9
36.4
37.4
30.1
0.0
0.0
2000
38.4
11.1
23.1
27.9
34.3
34.7
25.5
0.0
0.0
2500
36.3
9.6
21.5
26.3
32.5
32.5
21.1
0.0
0.0
3000
92.9
59.1
71.1
76.1
83.1
86.1
87.1
86.9
84.2
Şekil V.15: Gürültü Seviyeleri ve Etki Mesafeleri
201
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tesislerin bulunduğu alanda meydana gelecek olan gürültüden etkilenecek olan en
yakın yerleşim yeri, bu alanın güneyinde 500 m yer alan Akbayır Köyü evleridir. Şekil 1.7’de
de görüleceği gibi 500 m mesafedeki hesaplanan seviyesi 55,6 dB’dir.
Bu değer, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren (değişiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” 23. Maddesi, şantiye alanları için Çevresel
Gürültü Sınır değeri (bkz. Tablo 1.20) olan 70 dB’in altındadır.
Ayrıca; proje sahasının açık ve geniş bir alan olması, gürültünün sürekli olmayıp, belli
zaman aralıklarında olması, araçların tamamının aynı anda çalışma yapmayacak olması,
arazinin engebeli ve etrafında ağaçlık alanların olması gibi etkenlerden dolayı, etki
mesafesindeki gürültü seviyesi hesaplanan değerlerin altında olacaktır.
Vibrasyon:
Madencilik ve ocak faaliyetlerinde sık karşılaşılan problemlerden biri patlayıcı
kullanımdan dolayı meydana gelen sarsıntı ve hava şoklarıdır. Patlatma işleminin boyutu
büyüdükçe; nüfus artışı ve şehirleşmenin yayılımının artması ile sarsıntı nedeniyle
karşılaşılan problemler de artmaktadır. Patlatma sırasında gecikmeli kapsüllerin etkili bir
şekilde kullanıldığı bilinçli bir patlatma düzeneği ile patlatma etkileri en aza indirilebilir.
Titreşim Dalgalarının Genel Özellikleri:
Kayacın içinde patlayıcı maddenin yarattığı elastik dalgalar, kayacın içinde bir
noktadan diğer bir noktaya enerji transferini temsil ederler. İlk başta ortama yeni gelen enerji
ortamdaki denge konumunu bozarak yer değiştirmeye sebep olur. Eğer ortam yeni gelen
enerjiye elastik özellik göstermezse enerji sönümlenir ve sadece titreşimi azalmış dalgalar
patlama bölgesinde yansır. Eğer elastik özellik gösterirse, bozulan ortamın sonucu olarak
komşu ortamlar denge konumundan ayrılarak yay-ağırlık mekanizmasına benzer bir şekilde
salımın meydana getirirler. Böylece salınımın şartlarının meydana geldiği ortamda bozulan
ortamın her elementi salınımın özelliklerini diğer elementlere de geçirerek ortamda dalga
hareketini meydana getirirler.
Dalga hareketi sırasında toplu bir hareket veya madde taşınması söz konusu değildir.
Ortamı oluşturan parçacıklar denge pozisyonlarında salınım veya dönme hareketini yaparlar
ve ortam boyunca herhangi bir yer değiştirme söz konusu değildir. Patlatma yapıldığı zaman
meydana gelebilecek iki çeşit hız vardır; birincisi bozulan ortamın yoğunluğuna bağlı olarak
dalga veya faz hızı, ikinci olarak ise dalga hızını etkileyip, denge pozisyonunun bozulması ile
salınım hareketi meydana getiren parçacık hızıdır.
Sismik dalgaların taşınması: kat ettiği mesafe, zemin incelenmesi, jeoloji, dalga tipi,
süreksizlikler, frekans, kırılma açısı, kaynağın yapısı, küresel yayılma ortamın elastik
özellikleri gibi çeşitli etkenlere bağlıdır. Faaliyet alanında üretim sırasında oluşabilecek
vibrasyon tasarımında esas alınan veriler ve formülü şöyledir;
V= K x ((R / W 1/2))-1,6
V
: Tanecik (titreşim) hızı, mm/s
R
: Patlatmadan uzaklık,m (en yakın meskun mahal uzaklığı)
W
:Bir seferde kullanılan patlayıcı miktarı, kg
K
: Arazi iletim katsayısı (26-260)(50 olarak kabul edilmiştir)
(Kaynak: Birleşik Devletler Madencilik Bürosunun parçacık hızı, frekans, yapı ve bina türünü esas alan
hasar kriteri tahmini (1980))
202
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Bu formüle göre faaliyet alanına en yakın yerleşim alanı olan 250 m (bozkaya köyü)
uzaklıkta oluşacak titreşim hızının en yüksek değeri;
V = 50 x (250/ (41,9)1/2)-1,6
V = 0,1 mm/s olarak hesaplanmıştır.
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
(Değişiklik: 27.04.2011 tarih ve 27917 sayılı R.G.) “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği”, Ek VII, Tablo-6’da verilen Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri
Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok Hassas Kullanım Alanının
Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri ile
karşılaştırıldığında bu titreşim hızının belirtilen sınır değerlerin çok altında olduğu
görülmektedir. Dolayısıyla; ÇED talep edilen alan sınırına yaklaşık 250 m mesafedeki
konutların, faaliyet alanında yapılacak patlatmadan oluşacak titreşimlerden etkilenmesi
beklenmemektedir.
Tablo V.53 Maden ve Taş Ocakları ile Benzeri Alanlarda Patlama Nedeniyle Oluşacak Titreşimlerin En Yakın Çok
Hassas Kullanım Alanının Dışında Yaratacağı Zemin Titreşimlerinin İzin Verilen En Yüksek Değerleri
Titreşim Frekansı (Hz)
İzin Verilen En Yüksek Titreşim Hızı
(Tepe Değeri-mm/s)
1
5
4-10
19
30-100
50
Ayrıca sahada patlatma sırasında gecikmeli kapsül kullanılması da bir seferde atılan
patlayıcı madde miktarını azaltacak, delik çapının düşük tutulması ile de delik başına
kullanılacak patlayıcı madde miktarını azaltacak dolayısıyla patlatma işleminden dolayı
oluşacak vibrasyonun, yakın yerleşim biriminde olumsuz bir etki yaratmayacağı
düşünülmektedir.
Çeşitli akademik çalışmalar sonucu belirlenmiş titreşim hızlarına bağlı olarak
yapılarda oluşabilecek zararlara ilişkin bilgiler Tablo V.53 ve Tablo V.54’te verilmiştir. Söz
konusu tablolarda da görülebileceği üzere ocakta yapılacak patlama işlemi nedeniyle
oluşacak olan titreşim nedeniyle 250 m mesafede yer alan konutta herhangi bir zarar
oluşması beklenmemektedir.
Sarsıntı Hızı
(mm/s)
51
127
305
635
2540
Tablo 1.23: Maksimum Titreşim Hızı Yapı Hasarı İlişkisi
Hasar
Hasar alt sınırı, görünür hasar yok, eski binalardaki hasar bile %5’ten az
Hafif hasar sıva çatlağı, ciddi şikayetlerin başlangıcı
Tahkimatsız galerilerde çökük
Kayada kırılma başlangıcı
Kayanın kırılması
Kaynak: Erkoç, Ö., Y., 1998; Patlatma ile Çevreye Verilen Sarsıntılar ve Hasar Kriterleri Üzerine Bir Tartışma,
3. Delme Patlatma Sempozyumu, Ankara
Tablo 1.24: Parçacık Hızlarının Yerleşim Bölgesindeki Yapılara Etkisinin,
Yapıların Temeline Göre Sınıflandırılması
Sarsıntı Hızı (mm/s)
Yerleşim Yerlerindeki Sonuçlar
Kum, Killi
Yumuşak Çakıl
Sert
Çakıltaşı
Taşlar
9
18
35
Görülebilir bir çatlak yok
13
25
50
Görülebilir bir çatlak yok
18
35
70
Görülebilir bir çatlak yok
30
55
100
İnce çatlaklar, plastik boya dökülmesi
40
80
150
Fark edilir çatlaklar
60
115
225
Ciddi çatlaklar
Kaynak: Yağanoğlu, A., Altan,A., 1996; Patlatmada Oluşan Titreşimlerin Analizi, 1. Delme Patlatma Sempozyumu, Ankara
203
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ

YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Binalardaki Hasarların Titreşim Genliği Yönünden İncelenmesi:
Patlatma işlemi nedeniyle oluşacak titreşim genliğinin seviyelerinin farklı özellikteki
yapılar üzerinde oluşturabileceği zararlar ile ilgili bilgiler Tablo V.55’te verilmektedir.
Tablo V.55: Titreşim Genliği Bina Hasarı İlişkisi
Aşılmaması Gereken
Titreşim Genliği (mm)
Yapı Türü
Değerli yapılar, maden kuyuları, kötü durumdaki evler, eski
uygarlıklara ait anıtlar vb.
Toplu halde bulunan binalar
Birbirinden ayrı bulunan binalar
Mühendislik yapıları
0,1
0,2
0,4
0,76
Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin genliği aşağıdaki bağıntıdan hesaplanmaktadır.
(Kaynak : Blasting Vibrations and Air Blast; U.S.A., Atlas Power Company Publication, 1977).
A = K x W1/2 / D
A
W
D
K
: Patlatma sonucu oluşan titreşimlerin azami genliği (mm)
: Bir gecikme aralığında ateşlenen patlayıcı miktarı (kg)
: Patlatma kaynağı ile çevre yerleşim birimleri arasındaki etkili mesafe (m)
: Kayaç türüne bağlı katsayı
Tablo V.56’da patlatma yapılan kaya türü ve bina temeli altındaki kayaç türüne bağlı
olarak değişim gösteren K katsayısı azami değerleri verilmiştir.
Patlatma Yapılan
Birim
Kaya
Kaya
Kil (Toprak)
Kil (Toprak)
Tablo V.56 K Katsayısı Azami Değerleri
Temel Altı Kayaç Türü
K Katsayısı
Minimum
Maksimum
Kaya
0,57
1,15
Kil (Toprak)
1,15
2,30
Kaya
1,15
2,30
Kil (Toprak)
2,30
3,40
(Kaynak: Özdoğan, M, Açık Ocaklarda Dinamitleme Sonucu Oluşan Titreşimler,Hava Şokları Ve Yerleşim Bölgelerınde
Alınacak Önlemler)
Tablo V.55’teki değerler de göz önüne alınarak, genlik değerinin 0,05 mm’nin altında
olması durumunda binalarda hasar oluşturmayacağı kabulüyle, maksimum patlayıcı miktarı
ile yapılan atımlarda etki mesafesi;
D = K x W 1/2 / A = 1,15 x 41,91/2 / 0,05 = 156 m bulunur.
Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri, alana 250 m uzaklıkta olduğundan etki alanı
göz önüne alındığında, faaliyetin bu anlamda yerleşim birimine herhangi bir olumsuz etki
yaratması beklenmemektedir.
V.1.21. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek yerine
getirilecek işlerde çalışacak personelin ve bu personele bağlı nüfusun konut ve diğer
teknik/sosyal altyapı ihtiyaçlarının nerelerde ve nasıl temin edileceği,
Proje kapsamında inşaat aşamasında yaklaşık 70 kişi çalışacaktır. Çalışacak olan
personelin öncelikle bölgeden temin edilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında inşaat
aşamasında çalışacak olan personelin her türlü teknik ve sosyal altyapı ihtiyaçları için
204
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
yemekhane, mutfak, soyunma yeri, duş, tuvalet, lavabo, ardiye, idari ve teknik büroların yer
aldığı 1 adet merkezi şantiye oluşturulacak olup, inşa çalışmaları sonunda bu şantiye
kaldırılacaktır.
Proje kapsamında oluşturulacak şantiyede personele yeterli sayıda wc, banyo gibi
sosyal tesisler bulunacaktır. Çalışacak personele, aile hekimi veya halk sağlığı
laboratuarlarında portör muayenelerinin ve akciğer grafisinin yaptırılması sağlanacaktır.
Proje kapsamında inşaat ve işletme aşamasında personelin su ihtiyacı satın alma
yoluyla sağlanacaktır.
V.1.22. Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin açılmasına dek sürdürülecek
işlerden, insan sağlığı ve çevre için riskli ve tehlikeli olanlar,
Proje kapsamında tüm işlemler sırasında personele gerekli bilgilendirmeler
yapılacaktır. Kullanılan makine ve ekipmanlardan kaynaklı kaza riskini minimize etmek için
yazılı ve sözlü eğitimler verilecektir.
Personele iş sağlığı ve iş güvenliği konularında bilgilendirme eğitimleri verilecek, proje
alanına ikaz levhaları yerleştirilecek, işçilere kişisel koruma araç gereçleri temin edilecek,
yollarda buzlanmanın önlenmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Muhtemel kazalar ve acil
durumlar için acil müdahale planı doğrultusunda hareket edilecektir.
Patlayıcı maddeler faaliyet alanına nakledilirken Emniyet İl Müdürlüğü’nden gerekli
izinler alındıktan sonra Jandarma eşliğinde ocak alanına getirilip ateşçi belgesi olan ateşçi
tarafından Jandarma nezaretinde patlatmaları yapılacaktır. Patlatma esnasında faaliyet
alanındaki diğer çalışmaların tamamı durdurulacaktır.
Patlatmalar esnasında kapsül
kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile yapılarak ve izole
edilecektrir. Ateşleme devresi kablolarının manyetoya bağlanmadan önce direnç kontrolü
yapılacaktır.
Mili saniye gecikmeli patlatmalarda delikler birbirine birer birer bağlanarak patlatılacak
olup patlatma sonrası tüm deliklerin patlayıp patlamadığı kontrol edilecek ve patlamayan
delik varsa temizlenerek veya düzenek kontrol edilerek aksaklık giderilip tekrar patlatılacaktır.
Ayrıca patlatma işlemi öncesinde yakın yerleşim yerlerine patlatma günü ve saati
konusunda bilgi verilecek ve patlatma işlemi yapılmadan önce ocak içi alan ve patlatmadan
etkilenecek olan alanın kontrolü yapılarak insan ve besi hayvanı (koyun, keçi, sığır vs.) olup
olmadığının kontrolü yapılacaktır. Gerekli görülmesi halinde patlatma işlemi ertelenecek ve
gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra patlatma yapılacaktır.
Yağışlı havalarda statik elektrik nedeni ile meydana gelebilecek kontrolsüz bir
patlamanın engellenmesi amacı ile patlatma ertelenecektir.
Patlayıcı maddelerin sahaya taşınması, kullanımı ve depolanması sırasında,
29.09.1987 tarih ve 19589 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tekel Dışı
Bırakılan Patlayıcı Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşıması,
Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve
Esasları Tüzüğü ve 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İş Yerlerinde ve
İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük hükümlerine uyulacaktır. Maden işletmelerinde
Teknik Nezaretçi bulunması zorunludur.
Tesisin inşaatı sırasında kullanılacak
kaynaklanabilecek kazaları önlemek amacıyla;
205
iş
makinelerinden
ve
araçlardan
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 İnşaat alanında kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası kazaları önlemek
için sürücülerin trafik kurallarına ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır.
 Faaliyet alanında yer alan iş makinelerini kullanma ehliyetine sahip operatörden
başkasının kullanmasına izin verilmeyecek, sorumlu personel dışında çalışanların
fazla yaklaşmaması sağlanacak ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır.
 Kullanılacak araçlara proje süresince periyodik olarak teknik kontrol ve bakım
yapılacaktır.
 Kullanılacak araçlarda sürekli olarak yangın söndürme ekipmanları ve ilk yardım
çantası bulundurulacaktır.
 Herhangi bir arıza anında çalışan makine tamamen durdurulacak, varsa elektrik
bağlantısı kesilecek ve uygun iş elbiseleri ile konusunda uzman kişilerce bakım ve
onarım yapılacaktır.
 Herhangi bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım
istenecektir.
 Faaliyet sahasında bir telsiz telefon bulundurulacaktır.
 Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın
söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacaktır.
 Tüm personel için gerekli baret, eldiven, güvenlik botu, kulak koruyucu gibi personel
koruyucu ekipmanlar temin edilecek ve kullanmaları sağlanacaktır.
 İnşaat alanına uyarı levhaları asılarak yabancıların alana girmesi ve muhtemel
kazalar önlenmeye çalışılacaktır.
Proje kapsamında işletme aşamasındaki riskler ise;
-
Elektrik çarpması riski,
-
Elektrik kaçağından kaynaklanabilecek yangın riski,
-
Yüksekte çalışmaktan kaynaklanabilecek düşme riskidir.
Tesiste işletme aşamasında görev alacak personel için görev tanımları açık şekilde
yapılacak olup, herhangi bir kaza olasılığının önlenmesi amacıyla,
 Ekipmanlar sorumlu kişilerce çalıştırılacak,
 Ekipmanların kullanılması konusunda sorumlu personele gerekli eğitimler verilecek,
 Kullanılan makine ve ekipmanlara sorumlu personel dışında çalışanların fazla
yaklaşmaması sağlanacak ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacak,
 Herhangi bir arıza anında çalışan makine tamamen durdurulacak, varsa elektrik
bağlantısı kesilecek ve uygun iş elbiseleri ile konusunda uzman kişilerce bakım ve
onarım yapılacak,
206
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Tehlike oluşturabilecek alanlara alınması gereken önlemler ve dikkat edilmesi
gereken hususlarla ilgili uyarı levhaları asılacaktır.
 Çalışanlara kişisel koruyucular verilecek,
 Tesis içerisinde yeterli aydınlatma sağlanacak,
 İşçilerin çalışma süreleri 8 saat ile sınırlandırılacak ve çalışma süreleri içerisinde kısa
molalar verilerek ortaya çıkabilecek konsantrasyon kaybına bağlı iş kazalarının
oluşması önlenecektir.
Tesiste meydana gelebilecek iş kazasında ilk önce kazanın yeri, yaralının durumu ve
yaralanmanın ciddiyeti saptanacaktır. Olası iş kazalarında, öncelikle ilk yardım yapılacak ve
gerekirse hasta, ambulans ile en yakın hastaneye nakledilecektir.
Tesiste meydana gelebilecek herhangi bir yangın ihtimaline karşı alanda yeterli
sayıda yangın söndürme ekipmanları bulundurulacak, çalışanlar gerekli eğitimler verilerek
bilgilendirilecek ve tesise gerekli güvenlik levhaları asılacaktır.
Bunlarla birlikte tesisin işletilmesi sırasında;

5941 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanunlara bağlı olarak çıkan/çıkacak yönetmelik
hükümlerine,

10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine

24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İş Yerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük” hükümlerine,

4857 Sayılı İş Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmelik hükümlerine,

26.07.2002 tarih ve 24822 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik’’ hükümlerine uyulacaktır.
Proje kapsamında yapılacak delme-patlatma çalışmaları, konusunda uzman firmalar
tarafından yapılacak olup, jandarma kontrolünde gerçekleştirilecektir. Patlatma işlemi
sırasında başka bir işin yapılması mümkün olmayıp, ayrıca gece saatlerinde çalışma
yapılmayacaktır.
Projenin halk sağlığı ve çevre üzerine herhangi ciddi bir etkisinin bulunması
beklenmemektedir.
Özellikle patlayıcıların kullanımı esnasında tüzükte belirtilen İş Güvenliği ve Emniyet
tedbirlerine uyulacaktır. Bu tedbirler aşağıda belirtilmiştir.
 Delikler doldurulmadan önce kontrol edilmeli ve temizlenmelidir. Aksi halde patlayıcı
delik tabanına ulaşamadığından savrulmalara neden olabilir.
Kapsüle duyarlı patlayıcı madde kartuşları, kapsüller kullanılacağı zaman takılmalıdır.
 Patlayıcı madde kartuşları deliklere zorla sokulmamalı ve kartuş biçimleri
bozulmamalıdır.
 Deliklere patlayıcı madde doldurma işleminde ağaç, plastik ve benzeri antistatik
çubuklar kullanılmamalıdır.
207
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Delikler ancak ateşlenecekleri zaman doldurulmalıdır.
 Patlatma devresi bağlantıları gözle kontrol edilmelidir.
 Patlamayan lağım bulunursa veya bundan kuşku duyulursa, fitille ateşlemelerde en
az 1 saat, elektrikle ateşlemelerde 5 dakika geçmeden patlatma alanı güvenlik
mesafesine hiç kimse girmemelidir.
 Delme, doldurma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında çalışma alanında
görevlilerden başkası bulundurulmamalıdır.
 Patlamamış delik bulunması halinde o deliğe en az 30 cm uzaklıkta eski deliğe
paralel, mümkünse patlamamış deliği delen usta tarafından delik delinip patlatılarak
imha edilmelidir.
 Ateşleyici delikte kalan patlamamış patlayıcı maddeyi zararsız hale getiremezse
çalışmayı durdurur. Kendisinden sonraki ateşçiye bilgi aktarıp işi teslim etmeli ve
nezaretçiye gerekli bilgileri bizzat vermelidir.
 Patlatma sonrası patlamamış kapsül ve kapsüle duyarlı patlayıcı madde kalması
halinde pasa elle temizlenmeli kazma, kürek vb. aletler kullanılmamalıdır.
 Adi kapsül fitile uygun biçimde yerleştirilmeli ve kapsül pensesi ile sıkıştırılmalıdır.
 Kapalı, yağmurlu, sisli, elektrik yüklü havalarda patlayıcı madde kullanılmamalı
personel uygun emniyetli bir yere çekilmelidir.
 Ateşleme öncesi gerekli yerlere gözcüler yerleştirilmeli, emniyete alınmalı ve
gözcülerin vereceği uygunluk işaretinden sonra siren çalınıp siren sesini takiben
ateşleme yapılmalıdır.
Patlayıcı nakliyesi (faaliyet sahası içi hariç) güvenlik güçlerinden alınacak onay ile
yapılacaktır. Bu aşamada alınması gereken iş güvenliği ve emniyet tedbirleri aşağıda
belirtilmiştir:
 Patlayıcı nakliyesi (faaliyet sahası içi hariç) güvenlik güçlerinden alınacak onay ile
yapılacaktır. Bu aşamada alınması gereken iş güvenliği ve emniyet tedbirleri aşağıda
belirtilmiştir.
 Patlayıcı madde PTT işletmesi veya posta taşıyan yüklenicilere ait taşıtlarla hiçbir
şekilde nakledilmemelidir.
 Patlayıcı maddeler yolcu, eşya, hayvan vb. ile birlikte nakledilmemelidir.
 Kapsüle duyarlı patlayıcılar, yemlemeye duyarlı patlayıcılar ve barutlar, kapsüller ile
aynı araçta nakledilmemelidir.
 Patlayıcıların ambalajlarının taşınması sırasında, patlayıcı maddenin ambalaj içindeki
ve ambalajların taşıt içerisindeki dengeleri bozulmayacak biçimde yerleştirilmelerine
özen gösterilecektir.
 Yükleme, boşaltma, seyir ve durma sırasında taşıtın yakınında veya içinde sigara
içilmemeli ve ateş yakılmamalıdır.
 Patlayıcı ambalajları araç içinde sıkışmayacak, sarsılmayacak ve yuvarlanmayacak
biçimde istif edilmeli ve ıslanmamaları için gerekli önlemler alınmalıdır.
 Yükleme ve boşaltma işlerinde çalışan işçilerin çalışma sırasında çivisiz, işin ve
işyerinin özelliklerine uygun ayakkabı giymeleri zorunludur. Çalışma günlerinde
alkollü içki kullanmamaları, iş başında sigara içmeleri kesinlikle yasaktır.
 Patlayıcı madde taşıyan araçlarda kabul edilmiş standart tiplerinden her an çalışır
durumda iki adet yangın söndürücü cihaz bulundurulmalıdır.
 Patlayıcı madde taşıyacak araçların ön ve arkalarında her iki taraftan görülebilecek
biçimde eni ve boyu 30 cm olan kırmızı renkte flamalar asılmalı, ön, arka ve
yanlarında boyu 20 cm eni en az 2,5 cm olan kırmızı zemin üzerinde beyaz renkli
harflerle patlayıcı madde yazılı levha konulmalıdır.
Patlayıcı maddenin taşıması esnasında yukarıda belirtilen maddelere uyulacaktır.
Ayrıca patlayıcı madde taşınması ve kullanılması esnasında ehil olmayan kişiler
görevlendirilmeyecek, dışarıdan alakası olmayan bir kişinin eline patlayıcı madde
verilmeyecektir. Patlayıcı madde yakınında herhangi bir ısı kaynağı bulundurulmayacaktır.
Patlayıcı nakli ateşçi belgesine sahip nezaretçinin bilgi ve denetimiyle yapılacaktır. Patlayıcı
208
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
maddenin olası yanmasına karşı müdahale edilmeyecek ve çevredekilerin emniyetli bir
mesafeye çekilmesi sağlanacaktır. Patlayıcı maddenin nakli kalabalık ve insan bulunan
güzergâhlardan seyretmeyecektir.
Özellikle patlatma çalışmalarında; patlamamış delikler önemli bir risk kaynağıdır.
Uzman ateşçiler tarafından yapılacak patlatmalarda patlamamış delik kontrolü yapılmadan
alana hiçbir şekilde personel ve is makinesi sokulmayacaktır.
 Tüm patlatma çalışmaları Jandarma Kuvvetlerinin gözetimi ve denetimi altında
yapılacak ve Jandarma Kuvvetleri tarafından çevre emniyetini aldıktan sonra
yapılacaktır.
 Kesinlikle galeri usulü patlatma yapılmayacaktır.
 Delikler uzman ateşçiler tarafından patlatma yapılacağı zaman doldurularak
tüm bağlantılar ateşçiler tarafından yapılacaktır.
 Ocak alanına yetkisiz ve izinsiz girilmesi engellenecektir.
 İş makinelerinden kaynaklanan kazaları önlemek için, tüm makinelerin
periyodik bakımları yaptırılacaktır. İs makinelerinin çalışma güçlerinin üzerinde
zorlanmayacaktır. Kamyon ve diğer is makinelerinin geri sinyalizasyon sistemi
devamlı çalışır şekilde olacaktır.
 Kamyonlar aşırı tonaj ve hızda hareket ettirilmeyecek ve fren sistemleri
kontrolleri düzenli olarak yapılacaktır.
 İs makineleri personel nakil aracı olarak kullanılmayacaktır.
 Yerleşim yerlerinden geçmelerde gerekli tüm mevzuatlara uygun tedbirler
alınarak, tonaj sınırını aşmadan taşıma yapılacak.
 Ocak etrafında uyarı levhaları konulacaktır.
 Yöre halkına yapılan çalışmalar hakkında ayrıca bilgi verilerek özellikle
patlatma hakkında açıklamalarda bulunulacaktır.
 Yörenin topografik yapısının eğimli olması ve ocak alanının da tas, kaya,
erozyon gibi faktörlere sahip olmasından dolayı açılacak ocakların yakın
çevresinde yasayan yöre halkının can ve mal güvenliği için gerekli tüm
emniyet tedbirleri alınacaktır.
 Yolların kullanımı sırasında, yolda meydana gelebilecek her türlü hasar, ilgili
yetkili kurum nezdinde yerine getirilecektir.
 Ocakta kullanılacak patlayıcı madde bu konuda lisanslı kuruluşlardan ihtiyaç
oldukça temin edilecek olup, sahada patlayıcı madde deposu kurulması söz
konusu değildir.
 Patlatmalar işinin ustası ve sertifikalı patlatma uzmanları tarafından
gerçekleştirilecektir. Patlatma öncesinde emniyet birimlerine haber verilecek,
her türlü çevre emniyeti alınacak, tüm saha çevresine gerekli ikaz levhaları
asılacak ve patlatma yapılmadan önce sahada anons yapılacaktır.
209
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 İşletmede 24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
“Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışılan İşyerlerinde ve
İşlerde Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
 Patlatma işlemlerinde teknolojinin ilerlemesi ve gelinen son noktada gerekli
tüm tekniklerin kullanılması ile çevresel etkiler minimize edilmektedir. Kalker
ocağında en uygun patlatma dizaynı ve teknolojinin uygulanması
sağlanacaktır. Faaliyetin insan sağlığı açısından tehlikeli olacak patlatma
işlemi sırasında ocak sahasında personel bulundurulmayacak, patlatma
sonrası gerekli kontroller yapıldıktan sonra kazı işlemi yapılacaktır.
 İş makinelerinin kullanımı sırasında da makinelerin yakınına yaklaşılmasına
izin verilmeyecek, ocak sahasına vatandaşların girmesini engelleyici uyarıcı
ikaz levhaları asılacaktır. Üretim sırasında işçilerin baret, kulaklık, gözlük vb.
kişisel koruyucu aletleri kullanmaları faaliyet sahibi tarafından sağlanacak ve
bu ekipmanın kullanılması zorunlu tutulacaktır.
 İşletme sırasında oluşabilecek kazaların önlenmesi amacıyla işletmeci
tarafından faaliyete özgü iş güvenliği önlemlerinin alınması gerekmektedir.
İşyerinde yapılacak çalışmalar toprak kayması veya çökmesi riski ile ilgili
hususlar dikkate alınarak planlanacaktır. Kazı yüzeyleri, şevlerin eğimi ve
yüksekliği; zeminin yapısına, sağlamlığına ve uygulanan çalışma yöntemlerine
uygun olarak planlanacaktır.
 Kademeler ve nakliyat yolları kullanılan araçlara uygun sağlamlıkta olacaktır.
Bu kısımlar araçların güvenli hareket edebileceği özellikte yapılacak ve
bakımları sağlanacaktır.
 Her çalışma öncesinde, çalışma mahallinden ve nakliyat yollarından daha üst
seviyelerdeki şevlerde ve kazı yüzeylerinde toprak ve kaya düşmelerine karşı
gerekli kontroller yapılacaktır.
 Gerekli yerlerde ölçümleme işleri de yapılacaktır.
 Düz ve meyilli yüzeylerdeki çalışmalar buralardaki zeminin sağlamlığını ve
dengesini bozmayacak şekilde yapılacaktır.
 İş ekipmanları, bu ekipmanların güvenli kullanımı ile ilgili uygun eğitim almış
işçiler tarafından kullanılacaktır.
 İş ekipmanı bir çalışma alanı içinde hareket ediyorsa, uygun trafik kuralları
konulacak ve uygulanacaktır.
 İş ekipmanının çalışma alanında görevli olmayan işçilerin bulunmasını
önleyecek gerekli düzenleme yapılacaktır.
 İşin gereği olarak bu alanda işçi bulunması zorunlu ise, bu işçilerin iş ekipmanı
nedeniyle zarar görmesini önleyecek uygun tedbirler alınacaktır.
 Mekanik olarak hareket ettirilen seyyar iş ekipmanlarında, ancak güvenliğin
tam olarak sağlanması halinde işçi taşınmasına izin verilecektir. Taşıma
sırasında iş yapılması gerekiyorsa ekipmanın hızı gerektiği gibi ayarlanacaktır.
 Kapsül kablolarına ilave edilecek uzatma kablolarının bağlantıları itina ile
yapılacak ve izole bantla iyi bir şekilde izole edilecektir.
210
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Yemleyici dinamitin kartuşları kablo ile bir demet şeklinde bağlanacak ve bu
demet kablo yardımı ile sarkıtılarak indirilecektir.
 Sıkılama sırasında elektrik kablolarının zedelenmemesine dikkat edilecektir.
 Ateşleme devresi kabloları manyetoya bağlanmadan önce ohm-metreyle
devrenin direnç kontrolü yapılacaktır.
 Ateşleme yapmadan önce siren ile alarm verilecek ve ayrıca flamalı gözcüler
önemli noktalara dikilecektir.
 Ateşleme kablosu uygun bir uzaklıktaki ateşleme cebine kadar uzatılarak vakit
geçirmeden ateşleme yapılacaktır.
 Yağışlı havalarda statik elektrik tehlikesi göz önüne alınarak gerektiğinde
ateşlemeden vazgeçilecektir.
 Patlayıcı maddeler ateşleme yerine özel bir araçta getirilecek, dinamit ve
kapsüller ayrı ayrı araçlarda nakledilecektir.
 Patlamayan delikler için gereken emniyet tedbirleri alınacak ve usulüne uygun
olarak zararsız hale getirilecektir.
 Ateşleme yapıldıktan sonra ateşleme bölgesi sorumlu kişiler tarafından kontrol
edilecek ve iş makinelerini tehlikeye sokacak bloklar, basamak şevinde askıda
kalmış ise gerekli önlemler alınacaktır.
 Kullanılacak teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kazalardan bir
diğeri de malzeme taşımada kullanılan kamyonlardan kaynaklanabilecek olası
trafik kazalarıdır. Bunlara mahal vermemek için sürücülerin trafik kurallarına
ve hız limitlerine uymaları sağlanacaktır. Üretim yapılacak sahadan malzeme
taşıma faaliyetlerinde 18.10.1983 tarih ve 18195 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanarak yürürlüğe giren 2918 sayılı “Karayolları Trafik kanunu”,
19.07.2003 tarih ve 25173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren 4925 sayılı “Taşıma Kanunu”, 11.06.2009 tarih ve 27255 sayılı Resmi
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolu Taşıma Yönetmeliği”,
18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe
giren “Karayolları Trafik Yönetmelik” hükümlerine riayet edilecektir. Herhangi
bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım istenecektir.
 Üretim sırasında elde edilen malzemenin nakli sırasında araçlar meskûn
mahallerden geçerken 30 km/saat’in üzerinde gitmeyeceklerdir.
 İşletmeci tarafından alınması gereken iş güvenliği önlemleri arasında tesiste
kullanılacak makine ve ekipmanları kullanacak personelin dikkatli seçimi,
işletme alanı içerisinde gerekli güvenlik tedbirlerinin alınması, bu tedbirler için
uygun olan malzemenin temini, üretim yapılacak alan sınırlarının uygun araç
ve gereçlerle belirlenmesi ve çalışan personele gerekli eğitimin verilmesi yer
almaktadır.
22 Mayıs 2004 tarihli ve 4857 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu”, 11.02.2004 tarihli ve 25370 sayılı Resmi Gazete de
yayımlanarak yürürlüğe giren “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları
Yönetmeliği”, 21.02.2004 tarih ve 25380 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe
211
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
giren “Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”,
29.09.1987 tarih ve 1987 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren “Tekel Dışı
Bırakılan Maddelerle, Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması,
Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi Denetlenmesi, Usul ve Esasları Tüzüğü” ile
24.12.1973 tarih ve 14752 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren “Parlayıcı,
Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İş Yerlerinde ve İşlerde Alınacak Tedbirler
Hakkında Tüzük” ilgili yönetmelikte belirtilen hususlara uyulacaktır.
Özellikle patlayıcıların kullanımı esnasında tüzükte belirtilen İş Güvenliği ve Emniyet
tedbirlerine uyulacaktır. Bu tedbirler aşağıda belirtilmiştir.
 Delikler doldurulmadan önce kontrol edilmeli ve temizlenmelidir. Aksi halde
patlayıcı delik tabanına ulaşamadığından savrulmalara neden olabilir.
 Kapsüle duyarlı patlayıcı madde kartuşları, kapsüller kullanılacağı zaman
takılmalıdır.
 Patlayıcı madde kartuşları deliklere zorla sokulmamalı ve kartuş biçimleri
bozulmamalıdır.
 Deliklere patlayıcı madde doldurma işleminde ağaç, plastik ve benzeri
antistatik çubuklar kullanılmamalıdır.
 Delikler ancak ateşlenecekleri zaman doldurulmalıdır.
 Patlatma devresi bağlantıları gözle kontrol edilmelidir.
 Patlamayan lağım bulunursa veya bundan kuşku duyulursa, fitille
ateşlemelerde en az 1 saat, elektrikle ateşlemelerde 5 dakika geçmeden
patlatma alanı güvenlik mesafesine hiç kimse girmemelidir.
 Delme, doldurma, ateşleme ve pasanın kaldırılması sırasında çalışma
alanında görevlilerden başkası bulundurulmamalıdır.
 Patlamamış delik bulunması halinde o deliğe en az 30 cm uzaklıkta eski deliğe
paralel, mümkünse patlamamış deliği delen usta tarafından delik delinip
patlatılarak imha edilmelidir.
 Ateşleyici delikte kalan patlamamış patlayıcı maddeyi zararsız hale
getiremezse çalışmayı durdurur. Kendisinden sonraki ateşçiye bilgi aktarıp işi
teslim etmeli ve nezaretçiye gerekli bilgileri bizzat vermelidir.
 Patlatma sonrası patlamamış kapsül ve kapsüle duyarlı patlayıcı madde
kalması halinde pasa elle temizlenmeli kazma, kürek vb. aletler
kullanılmamalıdır.
 Adi kapsül fitile uygun biçimde yerleştirilmeli ve kapsül pensesi ile
sıkıştırılmalıdır.
 Kapalı, yağmurlu, sisli, elektrik yüklü havalarda patlayıcı madde kullanılmamalı
personel uygun emniyetli bir yere çekilmelidir.
 Ateşleme öncesi gerekli yerlere gözcüler yerleştirilmeli, emniyete alınmalı ve
gözcülerin vereceği uygunluk işaretinden sonra siren çalınıp siren sesini
takiben ateşleme yapılmalıdır.
212
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Patlayıcı nakliyesi (faaliyet sahası içi hariç) güvenlik güçlerinden alınacak onay ile
yapılacaktır. Bu aşamada alınması gereken iş güvenliği ve emniyet tedbirleri aşağıda
belirtilmiştir.
 Patlayıcı madde PTT işletmesi veya posta taşıyan yüklenicilere ait taşıtlarla
hiçbir şekilde nakledilmemelidir.
 Patlayıcı maddeler yolcu, eşya, hayvan vb. ile birlikte nakledilmemelidir.
 Kapsüle duyarlı patlayıcılar, yemlemeye duyarlı patlayıcılar ve barutlar,
kapsüller ile aynı araçta nakledilmemelidir.
 Patlayıcıların ambalajlarının taşınması sırasında, patlayıcı maddenin ambalaj
içindeki ve ambalajların taşıt içerisindeki dengeleri bozulmayacak biçimde
yerleştirilmelerine özen gösterilecektir.
 Yükleme, boşaltma, seyir ve durma sırasında taşıtın yakınında veya içinde
sigara içilmemeli ve ateş yakılmamalıdır.
 Patlayıcı ambalajları araç içinde sıkışmayacak, sarsılmayacak ve
yuvarlanmayacak biçimde istif edilmeli ve ıslanmamaları için gerekli önlemler
alınmalıdır.
 Yükleme ve boşaltma işlerinde çalışan işçilerin çalışma sırasında çivisiz, işin
ve işyerinin özelliklerine uygun ayakkabı giymeleri zorunludur. Çalışma
günlerinde alkollü içki kullanmamaları, iş başında sigara içmeleri kesinlikle
yasaktır.
 Patlayıcı madde taşıyan araçlarda kabul edilmiş standart tiplerinden her an
çalışır durumda iki adet yangın söndürücü cihaz bulundurulmalıdır.
 Patlayıcı madde taşıyacak araçların ön ve arkalarında her iki taraftan
görülebilecek biçimde eni ve boyu 30 cm olan kırmızı renkte flamalar asılmalı,
ön, arka ve yanlarında boyu 20 cm eni en az 2,5 cm olan kırmızı zemin
üzerinde beyaz renkli harflerle patlayıcı madde yazılı levha konulmalıdır.
 ilgili çalışma alanları olan, Kaya-II, L Geçirimli alan, C-Geçirimli alanlarında
çalışma alanlarının poligonlar ile belirlenerek, çalışma alanlarının etrafının tel
çit ile çevrilip, izinsiz kişilerin girişlerinin önlenerek, çalışma alanlarına canlı
girişi engellenerek, gerekli ikaz levhaları da asılacaktır.
Patlayıcı maddenin taşıması esnasında yukarıda belirtilen maddelere uyulacaktır.
Ayrıca patlayıcı madde taşınması ve kullanılması esnasında ehil olmayan kişiler
görevlendirilmeyecek, dışarıdan alakası olmayan bir kişinin eline patlayıcı madde
verilmeyecektir. Patlayıcı madde yakınında herhangi bir ısı kaynağı bulundurulmayacaktır.
Patlayıcı nakli ateşçi belgesine sahip nezaretçinin bilgi ve denetimiyle yapılacaktır. Patlayıcı
maddenin olası yanmasına karşı müdahale edilmeyecek ve çevredekilerin emniyetli bir
mesafeye çekilmesi sağlanacaktır. Patlayıcı maddenin nakli kalabalık ve insan bulunan
güzergâhlardan seyretmeyecektir.
Tesis az da olsa kaza riski mevcuttur. Teorik olarak bunlar; çeneler arasına düşmek,
volan kayışlarına takılmak ve hatta döner kasnaklardan fırlayabilecek tas parçalarına hedef
213
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
olmak vs. gibi risklerdir. Ocak sahasında sürekli kask, koruyucu gözlük, gürültü önleyici
kulaklık takılarak ve uygun ayakkabılarla çalışılarak bu kaza risklerinden korunmak
mümkündür.
Üretimle ve iş yeriyle ilgisi olmayan insan ve evcil ve yabani hayvanların ocak ve
tesisalanına girmelerini önlemek amacıyla maden sahasına girişin tehlikeli ve yasak
olduğunu bildirir yazılı levhalar asılacak ve güvenlik önlemlerinden ve bunlara uyulmasından
sorumlu bir personel (bekçi) görevlendirilecektir.
İşçilerin sağlık ve güvenliğinin korunması için işyerinde risk faktörleri belirlenerek
çalışanların ihtiyacı olan araç ve gereçler noksansız olarak bulundurulacak, işçi sayısına
bağlı olarak gerekli ve yeterli miktarda ilkyardım malzemeleri şantiye binasında hazır
bulundurulacaktır.
Ocak alanlarında yapılacak üretimler sonrasında derin çukurlar bırakılmayacak, ocak
alanlarının rehabilitasyonu yapılacak, saha etrafında işaretlenecek olan röper noktalarına
teknik esaslara uygun ikaz ve uyarı levhaları asılacaktır.
Şantiye binasında haşerelere, kemirici ve diğer zararlılara karşı düzenli olarak gerekli
ilaçlama işlemleri yapılacaktır.
Proje kapsamında yer alan faaliyetler ile ilgili olarak çevre ve toplum sağlığını
olumsuzetkileyecek hususlar ile yangın ve patlatmalara karşı gerekli tedbirler alınacaktır.
Proje alanında çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme
cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, şantiye hiçbir zaman boş
bırakılmayacaktır. Faaliyet sahasında bir telsiz telefon bulundurulacaktır. Yangın konusunda
hassas davranılıp, sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilecek ve
uyarılacaktır. Çalışma alanı köşe koordinat noktalarını belirgin hale getirmek için beton
kazıklar veya poligon taşları yerleştirilecektir.
Faaliyet sırasında 21.02.2004 tarih ve 25380 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan
“Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”nde
belirtilen hususlara uyulacaktır.
Ocak sahasının sınır çizgisine belirli aralıklarla, en az 1,5 m uzunluğunda beton
kazıklar çakılacak ve bu kazıklar sabit röper noktalarına sigortalanacaktır.
Faaliyet sırasında 09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İş
Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği”nin 13 üncü maddesinin (b) bendine ve 02.07.2013 tarih ve
28695 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde
Kullanılması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak işçilere, kişiye tam olarak uyan
koruyucu kıyafetler verilecek ve bu koruyucular işçiler tarafından kullanılacaktır.
Çalışma sahasında çıkabilecek olası bir yangına karşı yeterli sayıda yangın
söndürme ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, şantiye hiçbir
zaman boş bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir bekçi görev alacaktır. Faaliyet
sahasında bir telsiz telefon bulundurulacaktır. Yangın konusunda hassas davranılacak olup;
sahada ateş yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır.
V.1.23. Proje alanında, peyzaj öğeleri yaratmak veya diğer amaçlarla yapılacak saha
düzenlemelerinin (ağaçlandırmalar ve/veya yeşil alan düzenlemeleri vb.) ne kadar
alanda, nasıl yapılacağı, bunun için seçilecek bitki ve ağaç türleri,
214
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Proje kapsamında inşaatın başlamasıyla birlikte değişime başlayacak olan peyzaj
karakteri, işletmeye geçişle beraber geri dönüşü olmayacak şekilde değişecektir. Peyzaj
karakterindeki değişim; kaldırılacak olan bitki örtüsü, inşaa edilecek tesisler, arazi
kullanımındaki değişim, değişen yüzey örtüsü, topoğrafya değişimi şeklinde olacaktır.
Müdahale edilmiş topoğrafya, arazi koşullarına göre eski haline getirilecektir. Arazi
biçimlendirme sırasında yeniden oluşturulan topoğrafyanın yüzey akışları, müdahale alanı
çevresindeki doğa drenaj sistemine bağlanacaktır. Yukarı Afrin Barajı projesi için hazırlanan
Peyzaj Onarım Raporu Ek-8’de yer almaktadır.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında ve malzeme ocaklarının işletilmesi
sonucunda, ocakların bulunduğu arazilerin topoğrafyasında değişimler meydana gelecektir.
Ancak R-Geçirimli (kum-çakıl) malzeme ocağı, faaliyetin işletmeye geçmesiyle beraber göl
alanı içerisinde kalacağı için, ağaçlandırma, saha düzenlemesi işlemleri yapmaya gerek
olmayacaktır. K-2 Kaya malzeme ocağı orman alanı olduğundan, faaliyete geçmeden önce
Orman Rehabilitasyon Projesi hazırlanmış ve Ek-29’da sunulmuştur. L-Geçirimsiz malzeme
ocağı özel şahıs arazisi, C-Geçirimli malzeme ocağı kamu arazisi olup; mer-i mevzuat
çerçevesinde mülkiyet durumlarına göre rehabilitasyonu sağlanacaktır.
Projeye esas kullanılacak malzeme alanlarında mer-i mevzuat çerçevesinde şahıs
arazileri için mülkiyete ilişkin izinler, orman arazileri için orman izinleri ve hazine arazileri için
kamulaştırma yoluna gidilecek olup, izin işlemleri tamamlanmadan faaliyete geçilmeyecektir.
Ayrıca malzeme ocaklarında kapasite artırımı durumunda yine önceden gerekli izinler
alıancaktır.
V.1.24. Proje alanında ve yakın çevresinde (malzeme ocakları, beton santralı ve kırmaeleme tesisi dahil olmak üzere) yeraltı ve yerüstünde bulunan kültür ve tabiat
varlıklarına (geleneksel kentsel dokuya, arkeolojik kalıntılara, korunması gerekli doğal
değerlere) olabilecek etkilerin belirlenmesi,
Projenin faaliyete geçirilmesi planlanan alan ve etki alanı içerisinde kayıtlı kültür ve
tabiat varlığı tespit edilememiştir. Bu nedenle projenin bu alanlara olumsuz etkide bulunması
beklenmemektedir. Konuya ilişkin alınan yazılar Ek-26’de verilmiştir.
Bununla birlikte inşaat aşamasında projenin etki alanı ve yakın çevresinde kültürel
varlık, arkeolojik kalıntı vb. rastlanması durumunda, 2863 sayılı ‘Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Kanunu Haber Verme Zorunluluğu’ kapsamında;
“Madde 4 - Taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlar, malik oldukları
veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni
haberdar olan malik ve zilyetler, bunu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne
veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildirmeye mecburdurlar.
Bu gibi varlıklar, askeri garnizonlar ve yasak bölgeler içinde bulunursa, usulüne uygun
olarak üst komutanlıklara bildirilir.
Böyle bir ihbarı alan muhtar, mülki amir veya bu gibi varlıklardan doğrudan doğruya
haberdar olan ilgili makamlar, bunların muhafaza ve güvenlikleri için gerekli tedbirleri alırlar.
Muhtar, aynı gün alınan tedbirlerle birlikte durumu en yakın mülki amire; mülki amir ve diğer
makamlar ise on gün içinde, yazı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve en yakın müze
müdürlüğüne bildirir.
İhbar alan Bakanlık ve müze müdürü bu Kanun hükümlerine göre,en kısa zaman- da
gerekli işlemleri yapar.” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
215
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.1.25. Diğer özellikler.
Bu başlık altında belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
216
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.2 PROJENİN İŞLETME AŞAMASINDAKİ FAALİYETLER, FİZİKSEL VE BİYOLOJİK
ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER,
V.2.1. Proje kapsamındaki tüm ünitelerin özellikleri, hangi faaliyetlerin hangi ünitelerde
gerçekleştirileceği, kapasiteleri, ünitelerde üretilecek mal ve/veya hizmetler, nihai ve
yan ürünlerin üretim miktarları,
Baraj Tipi
Baraj Yüksekliği
Su Kotu
Memba Batardosu
Gövde Dolgu Hacmi
Dolusavak
Derivasyon Tüneli
Çevirme Seddesi
Çevirme Seddesi Derivasyon Tüneli
Bent
Kil Çekirdekli Kum-Çakıl Dolgu
Talvegten
Temelden
Maksimum:
Minimum
Normal
19,00 m
Kil Çekirdek
Kum-Çakıl
Filtre
Kaya
TOPLAM
Yeri
Tipi
Yeri
Uzunluğu
Çapı
Yeri
Talveg Kotu
Kret Kotu
Yükseklik (Talvegten)
Aks Uzunluğu
Tipi
Yeri
Uzunluğu
Çapı
Yeri
Talveg Kotu
Kret Kotu
Yükseklik (Talvegten)
Aks Uzunluğu
Tipi
57.00 m
63.00 m
648.74 m
653.00 m
681.75 m
432 353 m3
1 915 046 m3
217 000 m3
102 000 m3
2 666 399 m3
Sağ sahil
Karşıdan Alışlı
Sağ Sahil
431,00 m
3,0 m
Dostallı Deresi
696 m
714 m
18 m
190 m
Silindir İle Sıkıştırılmış Beton
Sol sahil Dostallı Deresi
2.480 m
3m
Dostallı Deresi
662 m
686,5 m
24,5 m
190 m
Kil Çekirdekli Homojen Dolgu
İnşaat aşamasında gerekli olabilecek malzemelerin temini için malzeme ocakları
açılacaktır. Söz konusu malzeme ocakları L-Geçirimsiz (Kil) Ocağı, R-Geçirimli (Kum-Çakıl)
Ocağı, C-Geçirimli (Kum-Çakıl) Ocağı, K-2 Kaya (Kireçtaşı) Ocağıdır. Ocaklardan çıkacak
malzemelerin işlenmesi için yıkama-eleme ve beton santrali kullanılacaktır.
V.2.2. Ulusal ve uluslararası mevzuatla korunması gereken alanlar üzerine etkiler,
Projenin yeri ve etki alanı içerisinde tespit edilmiş ulusal ve uluslararası mevzuatlarla
korunması gereken alanlar bulunmamaktadır.
V.2.3. Kaynağın kullanılması ve regülatör yapılarında su tutulması sonucu su
kalitesine ve su ortamındaki canlılara olabilecek etkiler, akarsuda mevcut balık
türlerine ait geçiş yapıları,
Söz konusu projenin faaliyete geçirilmesi durumunda, mevcut nehir ekosistemi
memba-mansap yönünde bölünecektir. Nehirdeki doğal yaşamın devamlılığı konusunda
özellikle memba-mansap üzerinde hareketli canlı türlerinin, projeden en az etkilenmeleri ve
217
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
bahsi geçen üreme dönemlerinde akarsu kaynağına yakın bölgelere ulaşabilmeleri için göç
yollarının mutlak suretle açık olması gerecektir.
1380 sayılı “Su Ürünleri Kanunu” 22. maddesi ve 22.03.1971 tarih ve 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu’na dayanarak hazırlanmış olan ‘’Su Ürünleri Yönetmeliği Madde 8’’
gereğince baraj gölü, gölet, set gibi tesisler yapılırken balık geçitleri, asansörleri ve balık
perdeleri yapılması zorunludur. Doğal göl, baraj gölü, gölet, ve akarsu gibi su ürünleri istihsal
yerlerinden sulama ve diğer amaçlarla yararlanmak için, kullanılan her türlü kanal ve arkların
başlangıç kısımlarına uygun bir ızgara veya kafes konulması zorunludur. Bu bağlamda proje
kapsamında su ürünlerinin geçmesine mahsus balık geçidi veya asansör yapısı yapılacak,
yapılacak olan yapı devamlı olarak su ürünü geçişini sağlayacak şekilde işler durumda
olması sağlanacaktır.
Balık geçitleri ve asansör yapıları akarsuyun memba-mansap yönünde bağlantısını ve
biyotoplar arası bağlantının ekolojik olarak devamını sağlayacaktır. Yapılacak olan sistemle,
yalnızca mevcut balıkların değil, sucul ortamda yaşayan ve yaşam evresinin bir döneminde
göç eden tüm canlılar için ulaşım yolu olarak kullanılacaktır.
V.2.4. Nehir yatağına (Karaafrin Deresi Çayı üzerinde) bırakılacak can suyu hesabı
{havza akımları, yağış-akış ilişkisi, ekolojik potansiyel, son 10 yıllık ortalama debiler,
varsa ulusal ve uluslar arası mevzuatla korunan balık türleri ve muhtemel ihtiyaçları,
balık geçitleri, su hakları (içme-kullanma veya diğer amaçlı kullanımlar tarım arazileri
için ihtiyaç duyulan sulama suyunun vb.) dikkate alınmalı}, yağış alanını, akım gözlem
istasyonlarını ve mansap can suyu çıkış yerini gösteren çizimler,
Akım verileri için 19–6 no’lu Afrin Suyu – Afrin Köprüsü akım gözlem istasyonunun
debileri kullanılmıştır. 1969 -2008 yılları arası alınan ölçüm değerleri kullanılmıştır. Projenin
su kaynağını Afrin Çayının “Karaafrin Deresi” kolu teşkil etmektedir (Şekil 8). Bu dere 1450 m
kotlarından başlar, kuzey-güney yününde akarak yaklaşık 4.5 km mesafede“Bozafrin Deresi”
ile birleştikten sonra “Afrin Çayı” adını alarak kuzey-güney yönünde akışını devam ettirir.
Şekil V.16: Baraj Yerinde Karaafrin deresinin görünümü
218
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Baz akım hesabında 19–6 no’lu AGİ debileri kullanılmıştır Tablo 6.3 de verilen aylık
ortalama debilerden elde edilen baz akım debisi 25,8 m³/s dir. Bu değer baraj yeri için 9,4
m³/s olarak kullanılmıştır. Katastrofal taşkın debisi için 14,1 m3/s lik değer kullanılmıştır (DSİ,
2010). 19-6 nolu AGİ’nin uzun süreli (40 yıllık, 1969 -2008) yıllık ortalan akım değeri 3.135
m3/s dir. Baraj yerinde bu değer 1.15 m3/s olarak alınmıştır. Öte yandan uzun süreli aylık
ortalama akımlar ise 0.098 m3/s (Eylül) ile 7.874 m3/s (Mart) arasında değişmektedir (Tablo
V.53)..
Proje kapsamınde Ekosistem Değerlendirme Raporu, Su Kullanım Hakkı Raporu ve
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü görüşü doğrultusunda hesaplanan su
miktarları Tablo V.52’de verilmiştir.
Tablo V.52: Aylar İtibariyle Mansaba Bırakılacak Su Miktarı
AYLAR
Ortalama
Debi
3
(m /s)
OCAK
5,975
%17,4 (1.037)
-
ŞUBAT
7,119
%17,4 (1,236)
-
Doğa Koruma ve
Milli Parklar
Genel
Müdürlüğü
tarafından
uygun görülen
ve yatağa
bırakılacak
3
Miktar (m /s)
1,04
1,24
MART
7,529
%17,4 (1,307)
-
NİSAN
6,031
%17,2 (1,047)
MAYIS
2,663
%11,2 (0,303)
HAZİRAN
0,826
Ekosistem
Değerlendirme
Raporuna göre
3
(m /s) ve %(Yıllık
Ortalama Akım
Değerine Oranı)
%14.8 (0,303)
Mansap
Su
Hakları
Raporun
a Göre
3
(m /s)
Yatağa
Bırakılacak
Toplam
3
Miktar (m /s)
3
Kalan Su Miktarı (m /s)
1,04
1,24
4,935
5,879
1,31
1,31
6,219
-
1,05
1,05
4,981
-
0,32
0,32
2,343
-
0,32
0,32
0,506
0,32
0,219
TEMMUZ
0,219
%100 (0,303)
-
0,32
AĞUSTOS
0,154
%100 (0,303)
-
0,32
0,32
0,154
-
0,32
0,32
0,093
0,32
0,222
EYLÜL
0,093
%100 (0,303)
EKİM
0,542
%55,9 (0,303)
-
0,32
KASIM
1,316
%23 (0,303)
-
0,32
0,32
0,996
ARALIK
3,921
%17,4 (0,681)
-
0,68
0,68
3,241
Hidrobiyolojik değerlendirme kapsamında Yukarı AFrin Barajı sucul canlıların
devamlılığı için Karaafrin Deresi’nden bırakılacak su miktarının değerlendirilmesinde,
özellikle sucul ekosistemin üst basamağında yer alan ve gerek büyüklükleri, gerekse yöre
halkı tarafından tüketilmesi açısından Tatlısu balıkları temel alınmıştır. Buna göre, dere
yatağına bırakılacak can suyu miktarının yatakta oluşturacağı derinlik minimum su derinliği
0,15 m, akıntı 0,15 m/s’dir.
DSİ Genel Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve 171680 sayılı yazısında onayladığı Su
Kullanım Hakları Raporu’nda “bu güzergahta herhangi bir sulama ve başka sair konularda
su alımı da yapılmamaktadır. Dolayısıyla Yukarı Afrin Barajı’nın mansap su kullanımı
olmadığı tespit edilmiştir.” denmektedir. Proje kapsamında hazırlanan Ekosistem
Değerlendirme Raporu’nda verilen önlem ve taahhütlere uyulacaktır.
219
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.53: 19-6 Afrin Suyu-Afrin Köprüsü AGİ Aylık Ortalama Debileri (m³/s)
220
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
221
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.2.5. Suyun temin edileceği kaynağın kullanılması, su tutulması sonucu mansapta
olabilecek değişimler, bu değişimlerin su kalitesine ve su ortamındaki canlılara
etkileri, doğal yaşam üzerine etkiler (heyelan, erozyon, nehir hidrolojisi, sucul yaşam,
sediment gelişimi vb.),
Projenin sucul ekosisteme olan muhtemel etkilerinden biri de, doğal olarak sel ve
taşkın sularının getirdiği sedimentler dışında, dere yatağına bırakılarak balıkların göç
yollarının tıkanmasına neden olan,
inşaat aşamasında oluşacak olan hafriyat
malzemeleridir. Bu nedenle inşaat aşamasında oluşacak hafriyat akarsu yatağına
bırakılmayacak ve akarsu yatağına herhangi bir şekilde ulaşmaması için azami özen
gösterilecektir. Ayrıca su ortamında çözünerek, su ürünlerine zarar verecek kimyasallar
dolgu malzemesi olarak kullanılmayacaktır.
Sucul ekosisteme olabilecek diğer bir etki ise, insan kaynaklı evsel atık su ve katı
atıkların akarsu yatağına bırakılmasıdır. Atık suların su kalitesini olumsuz yönde
etkilemesiyle suyun renginde bulanıklık, çözünmüş oksijen miktarında azalma ve partiküler
maddeler nedeniyle balıkların üreme ve beslenmeleri tehlikeye girmekte, bu olumsuz
koşuldan kaçmak için kitleler halinde nispeten daha temiz yerlerde yaşama isteği ve bunun
sonucunda toplu ölümlere kadar giden zararlar söz konusu olmaktadır.
Yukarı Afrin Barajının su kaynağını oluşturan Karaafrin Deresinin, içme suyu temini
amaçlı kullanımı planlanmaktadır. Araştırma sahasında akarsudan alınan su numunelerinde
kimyasal analizleri ve ağır metal analizleri ile ilgili bilgiler ve yapılan değerlendirmelere göre
suların genel özellikleri Tablo 11.7’de belirtilmektedir:
222
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Tablo V.54: Su Kalitesi Gözlem Sonuçları
223
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında herhangi bir şekilde mevcut sucul ortamın
kalitesini bozacak bir etken görülmemektedir.
Proje için hazırlatılmış olan Hidrojeolojik Değerlendirme Raporuna göre Projenin su
kaynağını Afrin Çayının “Karaafrin Deresi” kolu teşkil etmektedir. Bu dere 1450 m kotlarından
başlar, kuzey-güney yününde akarak yaklaşık 4 km mesafede“Bozafrin Deresi” ile birleştikten
sonra “Afrin Çayı” adını alarak kuzey-güney yönünde akışını devam ettirir. Baz akım
hesabında 19–6 no’lu AGİ debileri kullanılmıştır. Bu ölçümlerden elde edilen aylık ortalama
baz akım debisi 25,8 m³/s dir. Bu değer baraj yeri için 9,4 m³/s olarak kullanılmıştır.
Katastrofal taşkın debisi için 14,1 m³/s lik değer kullanılmıştır (DSİ, 2010). 19-6 nolu AGİ’nin
uzun süreli (40 yıllık, 1969 -2008) yıllık ortalan akım değeri 3.135 m3/s dir. Baraj yerinde bu
değer 1.15 m3/s olarak alınmıştır. Öte yandan uzun süreli aylık ortalama akımlar ise 0.098
m3/s (Eylül) ile 7.874 m3/s (Mart) arasında değişmektedir.. Baraj yeri için yıllık ortalama
akımın %10’una karşılık gelen akım 0.115 m3/s’dir. Çukurova Üniversitesi Prof. Dr. Sedat
Türkmen tarafından hazırlanan Ekosistem Değerlendirme Raporu’na Esas Hidrojeolojik
Değerlendirme Raporu Ek-7’de verilmiştir.
Proje için hazırlatılmış olan Ekosistem Değerlendirme Raporuna göre dere yatağına
yılın her ayı 115 lt/sn (0,115 m3/sn) miktarında suyun dere yatağına bırakılması uygun
görülmüştür. Yapılmış olan hesaplamalara göre uygun görülecek çevresel akış miktarı sürekli
olarak dere yatağına bırakılacak, belirlenecek çevresel akış miktarı altında suyun dere
yatağında bulunması durumunda su tutulmayarak tüm su dere yatağına bırakılacak, bırakılan
su miktarının takip edilebilmesi amacıyla DSİ 20. Bölge Müdürlüğü ile görüşülerek, kurum
tarafından onaylanan noktalara on-line akım gözlem istasyonları kurularak Gaziantep ve Kilis
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’ne ve gerekli tüm resmi kurumlara bu verilerin aktarılması
sağlanacaktır.
Projenin işletmeye geçmesi ile birlikte, doğal hayatın devamlılığı için gerekli olan dere
yatağına bırakılacak olan çevresel akış miktarı dışında, mansapta teessüs etmiş diğer tarım
arazisi ve tesislerin kadim su haklarının belirlenmesi için Su Kullanım Hakkı Raporu
hazırlanmış ve DSİ Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmıştır. Projenin membasında projeyi
etkileyecek herhangi bir başka proje bulunmamaktadır. Konu ile ilgili olarak DSİ Genel
Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve 171680 sayılı yazısında onayladığı Su Kullanım Hakları
Raporu’nda bu güzergahta herhangi bir sulama ve başka sair konularda su alımı da
yapılmamaktadır. Dolayısıyla Yukarı Afrin Barajı’nın mansap su kullanımı olmadığı tespit
edilmiştir.” denmektedir. Su Kullanım Hakları Raporu Ek-12’da sunulmuştur.
Söz konusu projenin faaliyete geçirilmesi durumunda, mevcut nehir ekosistemi
memba-mansap yönünde bölünecektir. Nehirdeki doğal yaşamın devamlılığı konusunda
özellikle memba-mansap üzerinde hareketli canlı türlerinin, projeden en az etkilenmeleri ve
bahsi geçen üreme dönemlerinde akarsu kaynağına yakın bölgelere ulaşabilmeleri için göç
yollarının mutlak suretle açık olması gerecektir.
1380 sayılı “Su Ürünleri Kanunu” 22. maddesi ve 22.03.1971 tarih ve 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu’na dayanarak hazırlanmış olan ‘’Su Ürünleri Yönetmeliği Madde 8’’
gereğince baraj gölü, gölet, set gibi tesisler yapılırken balık geçitleri, asansörleri ve balık
perdeleri yapılması zorunludur. Doğal göl, baraj gölü, gölet, ve akarsu gibi su ürünleri istihsal
yerlerinden sulama ve diğer amaçlarla yararlanmak için, kullanılan her türlü kanal ve arkların
başlangıç kısımlarına uygun bir ızgara veya kafes konulması zorunludur. Bu bağlamda proje
kapsamında su ürünlerinin geçmesine mahsus balık geçidi veya asansör yapısı yapılacak,
yapılacak olan yapı devamlı olarak su ürünü geçişini sağlayacak şekilde işler durumda
olması sağlanacaktır.
224
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Balık geçitleri ve asansör yapıları akarsuyun memba-mansap yönünde bağlantısını ve
biyotoplar arası bağlantının ekolojik olarak devamını sağlayacaktır. Yapılacak olan sistemle,
yalnızca mevcut balıkların değil, sucul ortamda yaşayan ve yaşam evresinin bir döneminde
göç eden tüm canlılar için ulaşım yolu olarak kullanılacaktır.
Yüzeysel su kalitesinin belirlenmesi amacıyla, 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, “Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği’ne göre
Ek-5 Tablo-5’te verilen parametrelere göre değerlendirme yapılacaktır. Su kalitesi
kapsamında yapılan Tablo V.54’te yapılan analiz sonuçları söz konusu yönetmeliğin Ek-5
Tablo 5’inde belirtilen parametrelerle birlikte değerlendirildiğinde, aşağıda verilen tabloya
göre 1. Sınıf kalitede olduğu görülmektedir.
Tablo 5: Kıtaiçi Yüzeysel Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre Kalite Kriterleri
Su Kalite Sınıfları
Su Kalite Parametreleri
I
II
III
IV
Genel Şartlar
o
Sıcaklık ( C)
≤ 25
≤ 25
≤ 30
> 30
pH
6,5-8,5
6,5-8,5
6,0-9,0
6,0-9,0 dışında
İletkenlik (µS/cm)
< 400
400-1000
1001-3000
> 3000
RES 436 nm:
RES 436 nm: 3
4.3
RES 436 nm: 1.5
RES 525 nm:
RES 436 nm: 5
RES 525 nm:
Renk
RES 525 nm: 1.2
2.4
RES 525 nm: 4.2
3.7
RES 620 nm: 0.8
RES 620 nm:
RES 620 nm: 2.8
RES 620 nm:
1.7
2.5
(A) Oksijenlendirme Parametreleri
a
Çözünmüş oksijen (mg O2/L)
>8
6-8
3-6
<3
a
Oksijen doygunluğu (%)
90
70-90
40-70
< 40
Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ)
< 25
25-50
50-70
> 70
(mg/L)
Biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ5)
<4
4-8
8-20
> 20
(mg/L)
B) Nutrient (Besin Elementleri) Parametreleri
Amonyum azotu (mg NH4+-N/L)
< 0,2b
0,2-1b
1-2b
>2
Nitrit azotu (mg NO2‾-N/L)
< 0,002
0,002-0,01
0,01-0,05
> 0,05
Nitrat azotu (mg NO3‾-N/L)
<5
5-10
10-20
> 20
Toplam kjeldahl-azotu (mg/L)
0.5
1.5
5
>5
Toplam fosfor (mg P/L)
< 0,03
0,03-0,16
0,16-0,65
> 0,65
C) İz Elementler (Metaller)
Cıva (μg Hg/L)
< 0,1
0,1-0,5
0,5-2
>2
Kadmiyum (μg Cd/L)
≤2
2-5
5-7
>7
Kurşun (μg Pb/L)
≤10
10-20
20-50
> 50
Bakır (μg Cu/L)
≤20
20-50
50-200
> 200
Nikel (μg Ni/L)
≤20
20-50
50-200
> 200
Çinko (μg Zn/L)
≤200
200-500
500-2000
> 2000
D) Bakteriyolojik Parametreler
Fekal koliform (EMS/100 mL)
≤10
10-200
200-2000
> 2000
Toplam koliform (EMS/100 mL)
≤100
100-20000
20000-100000
> 100000
Tehlikeli maddeler ve bu tabloda verilmeyen diğer kirleticiler konuyla ilgili ülke
Tehlikeli maddeler
envanteri (referans değerler) oluşturulduktan sonra, 1 Ocak 2015’den itibaren
değerlendirilecektir.
V.2.6. Projenin membaa ve mansabında varsa diğer projelerin (baraj, regülatör, HES
vb) belirtilmesi, ekosistem üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi,
DSİ Genel Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve 171680 sayılı yazısında onayladığı Su
Kullanım Hakları Raporu’nda “bu güzergahta herhangi bir sulama ve başka sair konularda
su alımı da yapılmamaktadır. Dolayısıyla Yukarı Afrin Barajı’nın mansap su kullanımı
olmadığı tespit edilmiştir.” denmektedir. Su Kullanım Hakları Raporu Ek-12’da sunulmuştur.
225
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.2.7. Su kaynağına ait varsa diğer kullanım şekilleri (mansapta kalan yerleşim
yerlerine ilişkin su hakları, içme-kullanma, sulama, tarımsal faaliyetler, balık üretim
tesisi vb) ve etkileri,
Yukarı Afrin Barajı’nın planlama çalışmalarında ilgili bölümlerde belirtildiği gibi Yukarı
Afrin Barajı isale hattı, Seve Barajı ve mevcut kaynaklarla balanslı olarak kullanılacağından
baraj aks yerinin mansabındaki Afrin Çayı güzergahında su hakları ile ilgili herhangi bir
problem olmayacaktır. Barajın işletilmesi sırasında mansaptaki halk sulaması olan
kesimlerde sulamanın yapıldığı mevsimlerde gerekli olan sulama suyu ve doğal hayatın
idamesi için gerekli olan su yeterli miktarda yatağa bırakılacaktır.
DSİ Genel Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve 171680 sayılı yazısında onayladığı Su
Kullanım Hakları Raporu’nda “bu güzergahta herhangi bir sulama ve başka sair konularda
su alımı da yapılmamaktadır. Dolayısıyla Yukarı Afrin Barajı’nın mansap su kullanımı
olmadığı tespit edilmiştir.” denmektedir. Su Kullanım Hakları Raporu Ek-12’da sunulmuştur
V.2.8. Yeraltı ve yüzeysel su kaynaklarına olabilecek etkiler (su kullanımı, proje debisi,
iletim kanalının uzunluğu, dere yatağının genişliği, derenin alüvyon yapısı vb.
parametrelerin değerlendirilmesi),
Proje sahasının üzerinde yer aldığı su kaynağı Afrin Çayı olup, proje içme suyu
amaçlı yapılacaktır. Bu projenin uygulanması ile, Kilis’in ihtiyacı olan 18,9 hm3/yıl (0,6m3/s)
içme ve kullanma suyu temin edilmiş olacaktır. 431 m’lik derivasyon tüneli ile su inşaat alanı
dışından derive edilecektir.
Alüvyon; vadi tabanı boyunca kil, silt, kum ve çakıl karmaşığı şeklindedir. Orantısal
olarak çakıl % si fazladır. Baraj yerindeki alüvyonun kalınlığı 4-5 m kadardır. Baraj yeri
alüvyonları bloklu kumlu ve daha çok çakıllı bir malzemeden oluştuğundan ve baraj yeri 3.
Deprem bölgesinde yer aldığından dolayı herhangi bir sıvılaşma sorunu beklenmemektedir.
Proje kapsamında sadece çalışan personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksular
oluşacak olup, bu sular sızdırmasız fosseptik çukurunda toplanacak ve vidanjörlerle belirli
periyotlarla GASKİ Genel Müdürlüğü’ne ait kollektör bacasına vidanjörler aracılığı ile
taşınarak deşarj edilmesi sağlanacaktır. Bu sebeple oluşan evsel nitelikli atık suların yeraltı
ve yüzeysel su kaynaklarına olumsuz bir etkisinin olacağı düşünülmemektedir.
Projenin inşaat ve işletme faaliyetlerinde; 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi
Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı
Korunması Hakkında yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Projenin inşaat ve işletme faaliyetlerinde; 17.10.2012 tarih ve 28444 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Proje kapsamında malzeme ocağında yapılacak patlatma işlemlerinde proje alanı ve
çevresinde yer alan yüzeysel ve yer altı su kaynaklarına herhangi bir etki olmayacaktır. Bu
kapsamda alınacak tedbirler şöyledir:
Yüzeysel Sular:
 Patlatma işletmlerini kontrollü yapmak amacıyla gecikmeli kapsül kullanılacak,
 Periyodik olarak toz emisyonunu indirgemek amacıyla galeri ağzı ve yollarda sulama
yapılacak,
226
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Kaya ocağı ve çevresinde yüzeysel su bulunmamakla birlikte, çalışmalarda ruhsat
alanı dışına çıkılmayacaktır.
Yeraltı Suları:


Kilis İli’nin içme suyu temini maksadıyla teknik olarak kullanılabilecek düzeyde nitelik
ve nicelik açısından yer altı suyu potansiyeli bulunmamaktadır.
Atıksuların yer altı sularına karışmasını önlemek için sızdırmaz nitelikli fosseptik
yapılacaktır.
Yukarı Afrin Barajı ve Malzeme Ocakları, projesinin yüzeysel su kalitesinin belirlenmesi
amacıyla,
V.2.9. Projenin işletilmesi sırasında çalışacak personelin ve bu personele bağlı
nüfusun konut ve diğer sosyal/teknik altyapı ihtiyaçlarının nerelerde, nasıl temin
edileceği,
Proje kapsamında inşaat aşamasında yaklaşık 70 kişi çalışacaktır. Çalışacak olan
personelin öncelikle bölgeden temin edilmesi planlanmaktadır. Proje kapsamında inşaat
aşamasında çalışacak olan personelin her türlü teknik ve sosyal altyapı ihtiyaçları için
yemekhane, mutfak, soyunma yeri, duş, tuvalet, lavabo, ardiye, idari ve teknik büroların yer
aldığı 1 adet merkezi şantiye oluşturulacak olup, inşa çalışmaları sonunda bu şantiye
kaldırılacaktır.
Proje kapsamında oluşturulacak şantiyede personele yeterli sayıda wc, banyo gibi
sosyal tesisler bulunacaktır. Çalışacak personele, aile hekimi veya halk sağlığı
laboratuarlarında portör muayenelerinin ve akciğer grafisinin yaptırılması sağlanacaktır.
V.2.10. İdari ve sosyal ünitelerde içme ve kullanma amaçlı suların kullanımı sonrasında
oluşacak atık suların arıtılması için uygulanacak arıtma tesisi karakteristiği, prosesinin
detaylandırılması ve arıtılan atık suların hangi alıcı ortamlara, ne miktarlarda, nasıl
verileceği,
İşletme aşamasında çalışacak 10 kişilik personelin ihtiyacı olan su, piyasadan satın alma
yoluyla damacana ve tankerlerle sağlanacaktır. Personelin kullanacağı suların % 100’ünün
atık su olarak geri döneceği kabulüyle, personelden kaynaklanan evsel nitelikli atıksu miktarı;
Günlük atıksu miktarı
= 10 kişi x 150 l/kişi-gün
= 1.500 l/gün = 1,5 m3/gün’dür.
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”(Değişik: 24.04.2011 tarihli ve 27914 sayılı R.G.) Madde-32’ye
göre, 84 kişi altında bulunan tesislerde arıtma tesisi yapma yükümlülüğü bulunmamakta olup,
bu tesislerin evsel nitelikli atıksuları 19.3.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait
Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz özellikteki fosseptikte toplanarak
vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilebileceği belirtilmektedir. Ayrıca
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
projesi kapsamında, inşaat aşamasında 70, işletme aşamasında ise 10 kişi çalışacaktır. Bu
nedenle söz konusu yönetmelik gereğince proje kapsamında arıtma tesisi kurulmasına gerek
bulunmamaktadır.
227
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
İnşaat ve İşletme aşamasında oluşacak her türlü atıksu, deşarj edileceği alıcı ortamın,
mevcut kalitesinin bozulmasını engelleyecek gerekli tedbirler alındıktan sonra alıcı ortama
deşarj edilecektir.
İşletme aşamasında prosesten kaynaklanan yıkama eleme tesisinden
kaynaklanacaktır. Yıkama eleme tesisi için Beton santrali ve yıkama eleme tesisi’nde
oluşacak atıksular 04.02.2013 tarih ve 2746 sayılı Atıksu Arıtma/Deniz Deşarjı Tesisi Proje
Onat Genelgesi’ne riayet edilerek; Çökeltim havuzu inşası yapılıp, söz konusu proje
onayı/muafiyeti alınacaktır. Proje kapsamında yer altı suyu kullanılmayacaktır. 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır.
Projenin işletme aşamasında oluşacak atıksuların bertarafı ile ilgili olarak 31.12.2004
tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ile 26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
giren “Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır. Su ortamına her türlü zararlı maddenin dökülmesini önleyici
tedbirler alınarak, su kirliliğine sebebiyet verilmeyecektir.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında oluşacak atıksuların bertarafı ile ilgili olarak
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak (Değişik: R.G.-13/2/200826786) yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”nin 32. Maddesi gereği atıksu
yöntemiyle yapılacak protokol ve vidanjörle atıksu bertarafı sonucunda alınan belgeler
denetimler sırasında görevlilere beyan edilmek üzere beş (5) yıl süre ile saklanacaktır.
V.2.11. Konut, sosyal ve idari tesislerden oluşacak katı atık miktar ve özellikleri, bu
atıkların nerelere ve nasıl taşınacakları veya hangi amaçlar için ve ne şekilde
değerlendirileceği,
İnşaat aşamasında 70 kişinin çalışması planlanmaktadır. Kişi başına üretilecek evsel katı atık
miktarı 1,34 kg kabul edilirse, çalışacak personelin oluşturacağı katı atık miktarı;
1,34 kg/gün-kişi x 70 kişi = 93,8 kg/gün olacaktır.
İşletme aşamasında 10 kişinin çalışması planlanmaktadır. Kişi başına üretilecek evsel
katı atık miktarı 1,34 kg kabul edilirse, çalışacak personelin oluşturacağı katı atık miktarı;
1,34 kg/gün-kişi x 10 kişi = 13,4 kg/gün olacaktır.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar 14.03.1991 tarihli Katı Atıkların
Kontrol Yönetmeliği 18. madde (05.04.2005 tarihli 25777 sayılı Değişiklik Yönetmeliği)
gereğince çevre sağlığını bozmayacak, sızdırmaz özellikli, ağzı kapaklı çöp bidonlarında
biriktirilecek ve belirli aralıklarla Gaziantep Büyükşehir Belediyesi katı atık düzenli depolama
alanında bertaraf edilecektir. Konu ile ilgili resmi yazışma Ek-16’te verilmiştir.
Katı atıkların toplanması, taşınması, depolanması, geri kazanımı ve bertarafı
konularında 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ (Değişiklik: 05.04.2005 tarihli ve 25777 sayılı R.G.)
hükümlerine uyulacaktır.
Evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir sınıfa girenleri (plastik, cam, kağıt, metal
kutular v.b.) tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı toplanacak,
biriktirilecek ve kazanımı sağlamak için lisanslı geri kazanım firmalarına gönderilerek bertaraf
edilecektir.
228
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
V.2.12. Proje ünitelerinin işletilmesi sırasında oluşacak gürültünün kaynakları ve
kontrolü için alınacak önlemler,
Yukarı Afrin İçme Suyu Barajı Projesi kapsamında, işletme aşamasında herhangi bir
gürültü oluşmayacaktır. Projenin işletme aşamasında yalnızca elektrik kesintisi zamanında
jeneratörden gürültü oluşması muhtemel olup, gürültü kaynağı yokmuş kabul edilmiştir.
Ayrıca jeneratörün etrafı çelik kafeslerle kapatılacağından muhtemel gürültü en az seviyeye
indirgenecektir.
V.2.13. Orman alanlarına olabilecek etki ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması,
Proje alanı hakkında Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü’nden 27/09/2012 tarih
ve 10108 sayılı yazı ile ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmış olup, alanların tek
bir kapalı alanda gösterilmesi ile Bölge Müdürlüğü tarafından toplam alanın 381,08 ha
olduğu, bunun 108 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 85,41 ha’lık kısmı Kilis İl’inde olmak üzere
toplam orman alanı 193,41 ha; 134 ha’lık kısmı Gaziantep İl’inde, 53,67 ha’lık kısmı Kilis
İl’inde olmak üzere toplam 187,67 ha’lık kısmı orman sayılmayan alan niteliğinde olduğu
belirtilmiş olup Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme
Tesisi projesi için verilmiş olan ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu Ek-9’da verilmiştir.
ÇED sürecinin tamamlanması ile birlikte 6831 sayılı “Orman Kanunu” nun 16 ve 17.
Maddeleri ile ve ilgili yönetmelik hükümleri gereğince orman alanları için izin alınacaktır.
Şekil V.15’de Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü orman yangınları bakımından
proje alanı, yağışın bol olmasının da etkisiyle 2.ve 3. derece yangına hassas yerler
kapsamına girmektedir.
229
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Proje
Alanı
Şekil V.17: Orman İşletme Müdürlükleri İtibariyle Yangın Risk Haritası
Proje alanında yangına 3. derece yangına duyarlı yerler bulunduğu görülmektedir.
İnşaat ve işletme süresince karşılaşılabilecek orman yangınlarına karşı bir dizi önlem
alınacaktır. Proje kapsamında şantiyede çalışanların orman içerisinde yanıcı ve yakıcı
maddelerle ilişkileri konusuna dikkat edilecektir. Yangını önleyici tedbirler kapsamında tesis
ünitelerinden kaynaklanabilecek yangınlar için;
-
Acil müdahale planı ile yangın ekibi oluşturulacak ve acil durumlarda tüm personelin
nasıl davranacağı konusunda yazılı ve sözlü bilgilendirmeler yapılacak, bu konuda
belirli aralıklarla tatbikatlar yapılacak,
Ateşleyici ve yanıcı malzeme kaynakları ayrı ve korunaklı vaziyette saklanacak,
Her an çalışabilecek durumda faal yangın söndürme cihazları bulundurulacak,
Sabit tesisat düzenli ve sık sık yetkili ve uzman kişilerce kontrol edilecek,
Acil ışıklandırma sistemi kurulacak
Özellikle rüzgarlı havada orman alanlarına yakın yerlerde ateş yakılmayacak
Sigara izmaritleri, şişe ve cam gibi maddeler dışarıya atılmayacak,
İş Sağlığı ve Güvenliği hükümlerine titizlikle uyulacak,
Tesis içinde personelin rahat görebileceği yerlere yangın bilgilendirme afişleri
asılacaktır.
ÇED Raporu’nun nihai edilmesini takiben tesis ve yollar için 6831 sayılı Orman
Kanunu’nun 17 nci maddesi gereğince gerekli tüm izinler alınacaktır. İzin alınan sınırlar
dışında ormanlık alana müdahale edilmeyecek, ağaç kesimi yapılmayacaktır. Proje
kapsamında yapılacak olan rehabilitasyon çalışmaları kapsamında ağaçlandırma yapılacak,
yapılacak olan çalışmalarda Gaziantep İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ve Kilis İl Çevre ve
Şehircilik Müdürlüğü ile koordine halinde olunacaktır.
V.2.14. Tarım alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması,
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Projesi, orman alanları dışında kalan kısmı tarım ve şahıs arazisi niteliğindedir. Projenin
inşaat aşamasından önceki hazırlık döneminde, proje alanının kadastral durumunu net
olarak belirlenerek, mera vasfı kapsamında kalan araziler için Mera Kanunu kapsamında,
Proje alanında; 25.2.1998 tarihli ve 4342 Sayılı Mera Kanununda belirtilen alanlar olması
230
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
halinde İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden gerekli izin alındıktan sonra faaliyete
başlanacaktır. Ayrıca 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 4342 Sayılı
Mera Kanunu, 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu, 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin
Aşılattırılması Hakkındaki Kanun kapsamında gerekli izinler alınmadan faaliyete
başlanmayacaktır.
V.2.15. Mera alanlarına olabilecek etkiler ve bu etkilere karşı alınacak tedbirlerin
tanımlanması,
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Projesi, orman alanları dışında kalan kısmı tarım ve şahıs arazisi niteliğindedir. Projenin
inşaat aşamasından önceki hazırlık döneminde, proje alanının kadastral durumunu net
olarak belirlenerek, mera vasfı kapsamında kalan araziler için Mera Kanunu kapsamında,
Gaziantep İl Tarım Müdürlüğü’ne müracaat edilerek gerekli tüm izinler alınacaktır. Meri
mevzuata uygun olarak çalışılmasına dikkat edilecektir.
V.2.16. Karasal ve sucul flora/fauna üzerine olası etkiler ve alınacak tedbirler,
Baraj yapımı gibi doğada yapılacak her tür antropojenik çalışma, ekosistemdeki enerji
akışını az ya da çok etkileyecektir. Bu sebeple yapılacak faaliyetlerin etkilerinin Yaban Hayatı
Koruma açısından minimize edilmesi, yani asgari düzeye çekilmesi gerekmektedir. Bunlar
konularına göre aşağıda sıralanmıştır.
Faaliyet sırasında oluşacak toz emisyonları için gerekli önlemlerin alınarak;
• 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
"Sanayii Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği" (Değişik: 30.03.2010 tarih ve 27537
sayılı, 10.10.2011 tarih ve 28080 sayılı ile 12.04.2012 tarih ve 28263 sayılı Resmî Gazete)
hükümlerinde belirtildiği üzere; yolların hava kalitesini olumsuz yönde etkilemesi
beklendiğinden; yollar bitümlü kaplama malzemeleri, beton veya benzeri malzemelerle
kaplanacak, düzenli olarak temizlenecek veya toz bağlayan maddelerle muameleye tabi
tutulacaktır.
Yukarıda belirtilen “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” ile
25.04.2010 tarih ve 27562 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik” uyarınca alınması; yol
güzergâhı boyunca yer alan yerleşim yerleri, tarım arazileri, doğal flora ve faunanın
habitatlarının etkilenmemesi için kamyonların üstü branda ile kapatılacağını, hız ve tonaj
limitine uyulacağını ve yolların sürekli ve düzenli olarak su tankerleri yardımıyla sulanacağını;
ayrıca çalışma alanının köşe noktalarına poligon taşları dikilerek çalışma alanının sınırlarının
belirlenmesi gerekmektedir.
V.2.17. Diğer özellikler.
Bu başlık altında belirtilmesi gereken başka bir husus bulunmamaktadır.
V.3. PROJENİN SOSYO-EKONOMİK ÇEVRE ÜZERİNE ETKİLERİ
V.3.1. Proje ile gerçekleşmesi beklenen gelir artışları; yaratılacak istihdam imkanları,
nüfus hareketleri, göçler, eğitim, sağlık, kültür, diğer sosyal ve teknik altyapı hizmetleri
ve bu hizmetlerden yararlanılma durumlarında değişiklikler vb.
Proje Kilis İli’nin içme suyu açığını karşılamak için gerçekleştirilecek olan önemli bir
projedir. İnşaat aşamasında verilen zararlar geçici olup, gerekli önlemler alınacak, inşaatın
231
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
tamamlanması ile de sona erecektir. Projenin faaliyete geçmesiyle yörenin ekonomik ve
sosyal yapısına da canlılık gelecektir. Sonuç olarak proje faydalı bir proje olup fiziksel,
biyolojik ve sosyal çevreye olumsuz yönde bir etkisi olması düşünülmemektedir.
Ulusal olarak içme suyu temini faydası sağlanacak ve barajın yapımı yöre halkına iş
imkânı yaratacaktır. Ayrıca barajın oluşturacağı göl alanı yöre halkına gezme ve dinlenme
yeri olarak kazandırılacaktır.
Proje inşaat aşamasında 70 kişinin çalıştırılması ve bu 70 kişinin mümkün mertebe
bölgeden seçilmesi planlanmakta olup, her bir kişinin 4 kişilik aileye sahip olması durumunda
280, kişi, projenin inşaat süresi olan 4 yıl boyunca geçimini sağlayacaktır. Proje işletme
aşamasında çalışacak 10 kişinin bölgeden seçilmesi durumunda yine aynı şekilde 40 kişilik
bir nüfusun projeden geçimini karşılaması muhtemeldir.
İnşaat ve işletme aşamasında personelin gıda, giyim vb. ihtiyaçlarının yöreden
karşılanacak olması, yöredeki ticaretin canlanmasında bir parçada olsa etkili olacaktır.
Proje kapsamında 8.000 metrelik yeni yol yapılacak olması bölgedeki köy ve arazilere
alternatif yol sağlayacağından bölge halkından olumlu tepkiler gelebilecektir. Afrin Deresi şu
an için turizm, spor vb. amaçlarla kullanılmadığı için bunlara engel olunacağı gerekçesiyle
halktan olumsuz tepki gelmeyecektir. Ayrıca Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton
Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi projesi etki alanı ve yakın çevresinde “Ava Yasak Alan”,
“Özel Çevre Koruma Alanı”, “Yaban Hayatı Geliştirme Sahası”, “Milli Parklar”, “Kültür
Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit”, “Tabiatı Koruma Alanı”, “Turizm Merkezi”, “Kültür ve
Turizm Gelişim Bölgesi” vb. alanlar olmadığı için bu konularla ilgili olarak bölge halkından
olumsuz tepki gelmesi beklenmemektedir.
V.3.2. Çevresel fayda-maliyet analizi.
Söz konusu baraj projesi, çevresel fayda maliyeti açısından değerlendirildiğinde iki
açıdan faydası bulunmaktadır. İlk olarak, su yokluğu çeken Kilis İl’inin su ihtiyacı 2060 yılına
dek karşılanmış olacaktır. İkinci faydası ise, projenin inşaat ve işletme aşamasında yöre ve
yöre halkına sağlanacak istihdam ve ticaret faydasıdır.
Baraj çevresinde yapılacak peyzaj düzenlemeleri kapsamında oluşacak rekreatif
alanlar günübirlik piknik alanı olarak değerlenecektir. Tesis edilen baraj gölalanı kapsamında
balıkların üremek için uygun ortamı bulması neticesinde balıkçılık potansiyelinde de artış
olması beklenmektedir.
Projenin inşaat aşamasında 70, işletme aşamasında ise 10 kişinin çalıştırılması
planlanmaktadır. Mevcut personeller ve bu kişilerin bakmakla yükümlü olduğu kişilerle birlikte
dolaylı olarak ortalama 280 kişiye fayda getirmesi düşünülmektedir. Çalışacak personel
mümkün olduğunca yöre halkından karşılanacaktır. Ayrıca faaliyet süresince personelin
ihtiyacı olan her türlü gıda, içme-suyu, giyim, mazot vb. ihtiyaçlar yine yörede bulunan
firmalardan karşılanacağı için ticarette de canlılık söz konusu olacaktır.
Bölgede proje için açılacak servis yolları ve mevcut yollar kullanılacak, bu yolların
ıslahı yapılacaktır. Açılacak yollar kamu kullanımına açık tutulacaktır. Bu da yöre halkının
ulaşımı konusunda kolaylık sağlayacaktır.
İnşaat ve işletme aşamalarında çevreye olabilecek en önemli etki, personelin ihtiyacı
olan içme ve kullanma sularından oluşacak evsel nitelikli atık sular ve katı atıklardır. Bunlar
için personelin konaklayacağı alana paket arıtma tesisi yapılacaktır. Katı atıklar ise, ağzı
kapalı çöp kutularında muhafaza edilecek olup, yine Gaziantep Büyükşehir Belediyesi
232
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
tarafından belirli aralıklarla toplanarak çöp depolama sahasına götürülecektir. Dolayısı ile
projenin çevreye kimyasal, biyolojik açıdan olumsuz etkisi söz konusu olmayacaktır.
V.3.3. Projenin gerçekleşmesine bağlı olarak sosyal etkilerin değerlendirilmesi.
Söz konusu proje Kilis İl’ine içme kullanma suyu temin edecek kamu yararına bir
proje olduğundan, projenin faaliyete geçmesi ile yakın yerleşimlerdeki halk projeden olumsuz
bir şekilde etkilenmeyecektir. Bölgede istihdam gerçekleşecek olduğundan ve ayrıca
yöredeki ticarette bir hareketlilik gerçekleşeceğinden halkın olumsuz etkileneceği
düşünülmemektedir. Bölgedeki insanların şu anda tek çekinceleri, yılardan beridir işlettikleri
ancak tapusu olmayan tarım arazileridir. Bununla ilgili yöre halkı Orman İşletme Şefliği’ne
konuyla ilgili sıkıntılarını çözmek için başvurularda bulunmaya başlamışlardır.
233
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM VI: İŞLETME PROJE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN
ETKİLER VE BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
VI.1.1. Arazi ıslahı ve reklamasyon çalışmaları,
Baraj gölü çevresinde erozyon oluşumu ve göl alanının kısa zaman içerisinde
dolmasının engellenmesi amacıyla peyzaj onarım planı hazırlanarak, peyzaj düzenlemeleri
yapılacaktır. İnşaat faaliyetlerinin sona ermesinin ardından malzeme ocakları, kırma eleme
yıkama tesisi ve beton santrali çalışmalarını sonlandıracaktır.
Doğaya Yeniden Kazanım
Gölün kıyı şeridi gerek erozyon oluşumunu önlemek, gerekse rekreasyon amaçlı
olarak bölgeye uyumlu ağaç çeşitleri ile bitkilendirilecektir. Ağaçlandırma; alanda mevcut bitki
gruplarından toprağı tutabilecek otsu türler ve kökü kuvvetli odunsu türlerle sağlanacaktır.
Baraj gölü alanı içerisinde çeşitli türlerde ağaçlar su altında kalacaktır. Barajın işletmeye
açılmasından önce 300 metrelik mutlak koruma bandı içerisinde peyzaj projesi
hazırlanacaktır. Bu proje kapsamında gerekli görülen bitki türleri ile peyzaj düzenlemesi baraj
işletmeye geçmeden önce tamamlanacaktır. Projenin işletmeye kapanması baraj gölünün
erozyona maruz kalması sonucunda sediment ve toprakla dolması veya ötröfikasyona maruz
kalarak derinliğinin azalıp zamanla tamamen dolmasıyla ortaya çıkacaktır. Bu durumda baraj
göl alanı uzunca bir süre sulak alan olarak kalacağından, bu alanın kendine özgü bir doğal
bitki örtüsü ve hayvan varlığı oluşacaktır. Bu durumda alana arazi ıslahı yapmak gereği
olmayacaktır. Baraj gövdesinin bulunduğu alanda bir yükselti farklılığı olması söz konusudur.
Bu yükselti farklılığı hayvanların veya insanların düşüp yaralanmasına neden
olabileceğinden, barajın dolup kullanımının mümkün olmadığı durumda baraj gövdesinin
önünde taşların veya yakın çevreden toplanacak toprağın biriktirilmesiyle şev alanı
oluşturulacaktır. Bu şevin üzerine de bitkisel toprak serilerek alan terk edilecektir. Bu şev’in
üzeri zamanla bitkilerle kaplanacağından arazi yeni şekliyle terk edilmiş olacaktır. R-Geçirimli
(kum-çakıl) malzeme ocağı, faaliyetin işletmeye geçmesiyle beraber göl alanı içerisinde
kalacağı için, ağaçlandırma, saha düzenlemesi işlemleri yapmaya gerek olmayacaktır. K-2
Kaya malzeme ocağı orman alanı olduğundan, faaliyete geçmeden önce Orman
Rehabilitasyon Projesi hazırlanmış ve Ek-29’da sunulmuştur. L-Geçirimsiz malzeme ocağı
özel şahıs arazisi, C-Geçirimli malzeme ocağı kamu arazisi olup; mer-i mevzuat
çerçevesinde mülkiyet durumlarına göre rehabilitasyonu sağlanacaktır. Bu kapsamda C
Geçirimli Malzeme Alanı için hazırlanan Çevre Yönetim Planı Ek-30’da sunulmuştur.
Bununla birlikte ünitelerin sökülmesi durumunda bölgeye teraslama ve ağaçlandırma
yapılacak, rehabilitasyon çalışmaları ile bölge, ekolojik durumuna en yakın durumda terk
edilmesi için çalışılacaktır. Ağaçlandırma çalışmaları Orman Bölge Müdürlüğü ile koordineli
olarak gerçekleştirilecek ve flora listesinde bulunan, yörenin doğal bitki örtüsü içinde bulunan
bitkiler kullanılarak yapılacaktır.
İşletme sahasında faaliyete son verilmesinden sonra, arazinin eski görünümüne yakın
bir görünüme kavuşturulması için arazi üzerinde düzenlemeler yapılacaktır.
Proje sahasının orman alanı olması nedeniyle orman sayılan alanlarda yapılan
madencilik faaliyetleri sonucunda bozulan alanların rehabilitasyon projesi hazırlanıp Orman
Genel Müdürlüğü’ne onaylatıldıktan sonra bir örneği Kilis Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne
sunulacaktır.
Proje alanındaki faaliyetlerin bitmesi ile birlikte arazinin terki öncesinde 30.09.2010
tarih ve 27715 sayılı Orman Kanununun 16 ıncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği’ne göre
arazi düzenlemeleri yapılacaktır. Bu düzenlemeler;
234
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
İşletme sırasında alan üzerinde bulunan bitkisel toprak yüzeyden sıyrılarak alınacak
ve proje alanı kapsamında yer alan pasa ve bitkisel toprak depolama alanından düzenli
olarak depolanacaktır. Depolanan bitkisel toprak pasadan ayrı bir alanda ve pasa ile
karıştırılmadan depolanacaktır. Bitkisel toprağın erozyon sonucu dağılmaması için, üzeri
çimlendirilecek ve etrafı büyük taşlar ile çevrilecektir.
Proje alanı içindeki üretim işlemleri tamamlandıktan sonra Orman Kanunun göre,
işletme sonrası meydana gelmiş olan basamakların üzerine önce depolanmış olan pasa
malzemesi serilecek, serilen pasa malzemesinin düzenlenmesinden sonra, yine işletme
sırasında depolanmış olan bitkisel toprak alan üzerine serilerek ağaçlandırılmaya uygun hale
getirilerek Orman İşletme Müdürlüğü’ne teslim edilecektir.
Faaliyetler sırasında 6831 sayılı Orman Kanunu ve 30.09.2010 tarih ve 27715 sayılı
Orman Kanununun 16 ıncı Maddesinin Uygulama Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
Nakliye güzergahı olarak proje sahasından çıkan araçlar 1/25.000 ölçekli topoğrafik
harita üzerinden de görüleceği üzere ara nakliye yolunu kullanacaklardır.
Söz konusu proje 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik
ve 24.02.2010 tarih ve 27503 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre
Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmeliğin yer almaktadır.
29.04.2009 Tarih ve 27214 sayılı (24.02.2010 tarih ve 27503 sayılı Resmi Gazetede
değişikliği) Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik’’ kapsamınca Çevre İzni için Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulacaktır.
Bu kapsamda proje için Çevre Yönetim Birimi kurulacak veya Çevre Görevlisi
istihdam edilecek ya da Çevre Yönetimi hizmeti alınacak olup, çevre izinleri alınacaktır.
10.08.2005 Tarih ve 25902 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında Kilis İl Özel İdare
Müdürlüğü’ne müracaatta bulunulacak olup İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı alınacaktır.
3213 Sayılı Maden Kanunu, 03.02.2005 tarih ve 25716 sayılı Maden Kanunu
Uygulama Yönetmeliği ile 24.05.2005 tarih ve 25852 sayılı Madencilik Faaliyetleri izin
Yönetmeliği’ne uyulacaktır.
Çevre değerlerinin korunması amacıyla, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 5491 sayılı
Çevre Kanununda Değişiklik Yapan Kanunu ve bu kanuna istinaden yayımlanan ÇED ve
Planlama Yönetimi ve Çevre Yönetimi ile ilgili Yönetmelik, Tebliğ, Genelge vb. hükümlerine
uyulacaktır. Tüm Mer’i Mevzuat çerçevesinde yapılacak tüm iş ve işlemlerle ilgili olarak ilgili
kurum ve kuruluşlardan gerekli görüş-belge-ruhsat izinlerin alınacak, ekolojik dengenin
bozulmamasına, çevrenin korunmasına yönelik tedbirlere riayet edilecek olup, söz konusu
faaliyetin prosesinde ve kapasitesinde değişiklik yapılması halinde Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü’ne müracaat edilecek ve ilgili Yönetmeliklere uyulacaktır.
VI.1.2. Mevcut su kaynaklarına etkiler,
İşletme faaliyete kapandıktan sonra, su kaynaklarına olumsuz bir etki
beklenmemektedir. Faaliyetin sona ermesi ile İçme ve kullanma suyu barajı kapsamında
235
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
alınan su artık alınmayacağından dolayı Afrin Çayı’ndan geçen tüm su miktarı dere
yatağında akışına devam edecektir.
Baraj kısmında ise baraj göleti ile yüzeysel bir su kaynağı oluşacağından işletme
faaliyete kapandığında da su kaynakları için olumsuz bir etki beklenmemektedir.
236
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM VII: PROJENİN ALTERNATİFLERİ
(Bu bölümde yer seçimi, teknoloji, alınacak önlemler, alternatiflerin karşılaştırılması ve
tercih sıralaması belirtilecektir.)
Yukarı Afrin Barajı yeri, Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyü’nün 2 km
kuzeybatısında, Karaafrin Deresi üzerindedir.
Yukarı Afrin Baraj yeri yeni harita alımı yapılan lokasyonda 1/1000 ölçekli harita baz
alınarak jeooteknik verilere göre arazi etüt ve değerlendirme sonucunda belirlenmiştir. Baraj
aks yerini seçilmesinde memba ve mansap ekseni boyunca yine jeoteknik veriler su temini
ve Kilis İlinin içme suyu kapasitesi esas alınarak en ekonomik baraj aks yeri tespit edilmiştir.
Baraj yerine ve isale hattı güzergahına çoğunluğu asfalt bir kısmı stabilize olmak
üzere Gaziantep ve Kilis İllerine bağlı köy yollarıyla her mevsim ulaşmak mümkündür
Herhangi bir ulaşım sorunu bulunmamaktadır. Her mevsim Kilis İli ile baraj aks yeri arasında
standarda uygun ulaşım yolu mevcuttur. Baraj aks yerinde, mevcut ulaşım yolu
bulunduğundan, Yukarı Afrin Barajı dolusavağı ekseni boyunca ulaşım köprüsü yapılacaktır.
Proje kapsamında proje alanı ve çevresindeki yollarda yapılacak çalışmalarda,
mevctu köy yolları, kanalizasyon ve içme suyu hatları korunacak olup, korunamadığı taktirde
ise kamu hizmetinin aksamaması adına kati proje aşamasında alternatif düzenlemeler
yapılacaktır.
DSİ tarafından Yukarı Afrin Barajının işletme çalışmaları yapılmış olup, işletme
çalışmaları sonucunda Planlama Raporu’nun hedefi gereği Kilis İli’nin içme kullanma ve
endüstri suyu ihtiyacını 2060 yılına kadar karşılayacak olan 18,92 hm³/yıl (0,6 m³/sn)
kapasite en uygun alternatif olarak seçilmiştir.
Depolama Tesisleri İle İlgili Alternatifler
Yukarı Afrin Barajı’nın depolama ünitesi ile ilgili olarak jeoteknik verilere ve doğal yapı
gereçlerinin nitelik ve niceliğine göre aks yeri su temini sonuçları ve Kilis İli’nin içme suyu
kapasitesi dikkate alınarak kil çekirdekli zonlu toprak dolgu baraj tipine karar verilmiştir.
Teknik ve ekonomik gerekçelerle seçilen gövde tipi dışında başka bir alternatifin
uygulanması ekonomik bulunmamıştır. Yukarı Afrin Barajının Planlama çalışmalarında, 1999
yılında planlaması tamamlanan Afrin Barajının Doğal Yapı Gereçleri Raporu Bölgemiz
Jeoteknik Hizmetler ve YAS Şube Müdürlüğü tarafından Yukarı Afrin Barajının Malzeme
gereksiniminde aynen benimsenmiştir. Ancak Yukarı Afrin Barajının kesin proje
çalışmalarından önce daha ekonomik tarafta kalmak maksadıyla Yukarı Afrin Barajı Doğal
Yapı Gereçleri Raporu münferit olarak hazırlanmıştır.
Derivasyon-Dipsavak Tesisleri İle İlgili Alternatifler
Yukarı Afrin Barajının Planlama çalışmalarında, derivasyon ve dipsavak tesislerinin
içmesuyu temini su alma yapısının sol sahilde olması ve sağ sahile göre derivasyondipsavak sisteminin daha ekonomik olması gibi nedenlerle sol sahil seçilmiş bulunmaktadır.
Sol sahilde Mühendislik Jeolojisi Raporunda belirtilen akma zonu gövde ünitesinin
yapılmasıyla topuk teşkil ederek Berm-konturpua oluşturacağından stabilite açısından
herhangi bir problem olmayacaktır. Kesin Proje aşamasındaki çalışmalarda bu zonun lokal
olarak stabilite analizinin yapılması önerilmektedir. Ayrıca, yine kesin proje çalışmalarında
yeterli gerekli ölçekteki en kesit ve boy kesitlerle sağ ve sol sahilin gerek stabilite gerekse de
zemin mekaniği açısından incelenmesinde herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Kesin
Proje aşamasında sağ sahilin olası seçilmesi durumunda içmesuyu teminin sifon yapısı ile
237
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
sol sahile geçirilmesi ve kademeli yaslamalı su alma yapısının detaylı analiz edilmesi
gerekecektir.
İçmesuyu Su Alma Yapısı İle İlgili Alternatifler
Yukarı Afrin Barajının Planlama çalışmalarında, teknik ve ekonomik gerekçelerle
içmesuyu su alma yapısı sol sahilde 655-665-675 m kotlarında olmak üzere üç ayrı kotta
teşkil edilerek sistem oluşturulmuştur. Bu sistem eğik düzlemli şaft ile su alma yapısı ile
kontak teşkil edecektir. Ancak oluşturulan bu sistem haricinde kesin proje aşamasında
İçmesuları ve Kanalizasyon Daire Başkanlığı’nın görüşü de alınarak su alma yapısındaki
kotlandırma sistemi ile sadece dipsavak sistemi veya hareketli farklı kotlu su alma
sistemlerinin araştırılmasında fayda görülmektedir. Ayrıca derivasyon-dipsavak sisteminden
bağımsız olarak içmesuyu sisteminden ayrı olarak projelendirilmesi hususu proje
aşamasında incelenebilir.
Bu bölümdeki bilgiler DSİ 20. Bölge Müdürlüğü Planlama Raporu’ndan alınmıştır.
238
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM VIII: İZLEME PROGRAMI
VIII.1. Faaliyetin inşaatı için önerilen izleme programı, faaliyetin işletmesi ve işletme
sonrası için önerilen izleme programı ve acil müdahale planı,
ÇED yönetmeliği Madde 18’de “Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, ‘Çevresel Etki
Değerlendirilmesi Olumlu’ veya ‘Çevresel Etki Değerlendirilmesi Gerekli Değildir’ kararını
aldıktan sonra ilgili mevzuat uyarınca adlığı diğer izin ve ruhsatlar ile yatırımın başlangıç,
inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemlerine ilişkin izleme raporlarını valiliğe iletmekle
yükümlüdür.” İbaresi bulunmaktadır. planlanan projenin izleme raporları ve izlemesi
yönetmelikler çerçevesinde belirlenecek kurum ve kuruluşlar tarafından yapılarak Çevre ve
Orman Bakanlığı’nın belirleyeceği periyotlar halinde Bakanlığa sunulacaktır.
VIII.1.1. İzleme
Projenin tüm aşamalarında, raporda yer alan tüm taahhütler yatırımcı tarafından
yerine getirilecektir. Tablo VIII.1’de projenin izlenmesi konusunda zamanlama, izleme konusu
ve izlemenin hangi aşamada yapılacağına dair bilgiler verilmiştir. İzleme aşamaları inşaat,
işletme ve işletme sonrası olarak üç aşamalıdır.
Tablo VIII.1: Proje İzleme Programı
PROJE
AŞAMASI
İnşaat
İşletme
İZLEME
KONUSU
İZLEME YERİ
İZLEME ŞEKLİ
Evsel Atık
Su
Fosseptik Çukurları
Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş kuruluşlara
periyodik olarak su analizlerinin yaptırılması ve
deşarj standartlarına uyulup uyulmadığının kontrolü.
İnşaat
Katı Atık
İşletme
İnşaat
İnşaat
İşletme
İnşaat
İnşaat
İşletme
Hafriyat
Atıkları
Kültürel,
Arkeolojik
Varlıklar
Çevresel
Akış
Miktarı
Gözlemsel olarak incelenecek ve katı atıkların
Çalışma alanında bulunan
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’ne ait Katı Atık
evsel nitelikli katı atık kutuları Düzenli Depolama Tesisi’ne gönderilmesi ile
alınacak olan makbuzlar saklanacaktır.
Çalışma alanı (yükleme,
boşaltma vb.)
İnşaatın yapılacağı arazi
Dere yatağı
Dere
Yatağı
Çalışma alanı içinde kalan
dere yatağında
Tehlikeli
Atıklar
Çalışma alanı ve alanda
kurulacak şantiyede
Gözlemsel olarak izlenecek, tehlikeli atık biriktirilen
çöp kutuları lisanslı firmalar tarafından teslim
alındığına dair Ulusal Atık Taşıma Formu saklanacak
ve yıllık olara Atık Beyanında bulunulacaktır.
Çalışma alanında
Gözlemsel ve yazılı liste ile izlenecek, oluşturulacak
olan liste ile İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına
uyulup uyulmadığı kontrol edilecektir. Gürültü
seviyesinin ölçülerek 80db ‘den fazla olması
durumunda işçilere kulaklık vb. gereçler, çalışılan
işin mahiyetine göre toz emisyonu için maskeler
verilecek.
İnşaat
İşletme
Gözlemsel olarak izlenecek ve kazı fazlası
depolama alanının da önerilmiş olan rapora uygun
şekilde depolama yapılıp yapılmadığının kontrol
edilmesi.
Gözlemsel olarak izlenecektir. Çalışma alanında
tarihi, kültürel, arkeolojik varlıklara rastlanması
durumunda Müzeler Müdürlüğü’ne haber verilecektir.
Gözlemsel ve ölçümler ile izlenecek, DSİ ile
koordineli olarak kurulacak AGİ ile düzenli ölçüm
yapılacaktır.
Gözlemsel olarak izlenecek, Hafriyat atıkları, diğer
atıklar nedeniyle akarsu yatağına müdahale
edilmemesi, daraltılmaması, kirlilik yükü
oluşturulmaması nedeniyle akarsuda bulanıklık
gözlemlendiğinde Bakanlık’ın yetki verdiği
laboratuarlarca analiz yaptırılacaktır.
İş Sağlığı
ve
Güvenliği
239
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
PROJE
AŞAMASI
Sürekli
İZLEME
KONUSU
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
İZLEME YERİ
İZLEME ŞEKLİ
Yerel
Halkın
Güvenliği
Çalışma alanı ve ulaşım
yollarında
Gözlemsel olarak izlenecektir. Hafriyat atıklarının
taşınması sırasında kullanılacak yollarda güvenlik
önlemleri alınacak, güzergah boyunca uyarı
tabelaları bulundurulacak, uyarı levhalarının yerinde
olup olmadığı kontrol edilecek, patlatma yapılmadan
önce sesli uyarı sistemi ile halk bilgilendirilecek,
patlatma öncesi alanda yetkili kişiler dışında
kimsenin kalmadığı kontrol edilecek, şantiye alanına
girilmesi engellenecektir.
Gürültü
Çalışma alanına en yakın
konut çevresinde
Analiz/ölçüm yöntemiyle izleme yapılacak, şikayet
durumunda ölçüm ile izlenecek olup, inşaat alanına
en yakın konuta olan etkisini incelemek için
belirlenen noktalarda ölçüm yapılacaktır.
Emisyon
Proje alanında belirlenen
noktalarda
Bakanlık tarafından Yeterlilik Belgesi almış
laboratuarlar tarafından ölçümler yapılacaktır.
Titreşim
Patlatma yapılan yere en
yakın yerleşim birimlerinde
Analiz/ölçüm yöntemiyle izleme yapılacak, şikayet
olması durumunda Bakanlık tarafından Yeterlilik
Belgesi almış kuruluşlarca ölçüm yapılacaktır.
İnşaat
İşletme
İnşaat
İşletme
İnşaat
İşletme
Proje ünitelerinin orman
arazisi vasfında bulunan
kısımlarında
Proje ünitelerinin orman
arazisi vasfında bulunan
kısımlarında
İnşaat
Orman İzni
İnşaat
Tarım İzni
İnşaat
Peyzaj
Proje üniteleri inşaatının
tamamlanması sonucu kalan
alanlar
Sondaj ve
Zemin
Emniyeti
Proje alanında
İnşaat
İşletme
Sonrası
240
Yazılı izin ile, Orman Ön İzni ve Kesin izin alınması
için gerekli işlemler yapılacak, alınan izin ve evraklar
saklanacaktır.
Yazılı izin ile, tarım arazilerinin tarım dışı amaçla
kullanılması için alınması gereken izinler takip
edilecek ve evrakları saklanacaktır.
Gözlemsel olarak izlenecek, inşaat sürecinin bitmesi
ile özellikle ünite alanlarının etrafında ve bozulan
diğer alanlarda bitkisel toprak tabakasının örtülüp
örtülmediği kontrol edilecek, bozulan peyzaj
düzenlenecektir.
İnşaata başlamadan önce kesin proje aşamasında
sondaj çalışmaları yapılacak, zemin emniyetinin
sağlanıp sağlanmadığı, zemin yapısında uygun
önlemlerin alınıp alınmadığı kontrol edilecek.
DSİ 24. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE MALZEME OCAKLARI
BETON SANTRALİ VE YIKAMA ELEME TESİSİ
İnşaat Aşamasında İzleme Programı:
İnşaat aşamasında oluşacak çevresel etkiler ve bu etkilere karşı uygulanması
planlanan izleme programı oluşan etkilerin niteliğine göre aşağıda verilmiştir.
Söz konusu projenin çalışmalarına başlamadan önce detaylı irdeleme ve tespit
yapılabilmesi amacıyla Çevre İzleme Programı oluşturulmalıdır. İzleme tamamen bu program
doğrultusunda gerçekleştirilmelidir. Çevre İzleme Programı minimum aşağıdaki ana
başlıklarla verilen hususları içermelidir.






Sıvı Atıkların İzlenmesi
Katı Atıkların İzlenmesi
Emisyonların İzlenmesi
Gürültünün İzlenmesi
Revir Atıkları İzlenmesi
Tehlikeli Atıkların İzlenmesi
Sıvı Atıkların İzlenmesi:
Planlanan faaliyetin inşaatı aşamasında su ve atıksu kullanımına bağlı olarak dikkate
alınması gereken hususlar arasında; su temini, personel kaynaklı evsel atıksuyun
biriktirilmesi ve deşarjı, mevsimsel şartlara bağlı olarak oluşan yağmur suyu yönetimi buna
ilişkin yönetimi sayılabilir.
Faaliyet alanında personelden kaynaklanacak atık sular, 31.12.2004 tarih ve 25687
sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği” Tablo
21.1 ve 1380 sayılı “Su Ürünleri Yönetmeliği” Ek – 5 ve Ek – 6 hükümlerinde verilen
standartlara uygun olarak arıtıldıktan sonra, yönetmeliğe uygun deşarjı izlenecektir.
Projenin inşaat faaliyetlerinde; 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazetede
Yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması
Hakkında yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Projenin inşaat faaliyetlerinde; 17.10.2012 tarih ve 28444 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Katı Atıkların İzlenmesi:
İnşaat aşamasında oluşacak katı atıklar; inşaat artıkları ve personelden
kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklardır. Bu atıkların alanda düzenli olarak ve uygun
koşullarda depolanıp depolanmadığı, yağışlarla kayma riski taşıyarak çevreye zarar verip
vermeyeceği izlenecek olup, inşaat aşamasında oluşacak olan inşaat artıkların 18.03.2004
tarih ve 25406 sayılı “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ve
14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan “Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda bertarafı izlenecektir.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir nitelikte
olanlarının ayrı ayrı toplanması, uygun nitelikte kapalı kaplar içerisinde biriktirilmesi ve katı
atık depo alanına bırakılması izlenecektir.
Katı atıkların alanda bırakılmaması, değerlendirilebilir nitelikte olanların ayrı
toplanması, uygun nitelikte kapalı kaplar içerisinde biriktirilmesi ve katı atık depo alanına
bırakılması izlenecektir.
241
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Hammaddelerden kaynaklı veya faaliyet sırasında oluşacak olan ambalajların
bertarafının 24.08.2011 tarihli ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj
Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne göre bertaraf edilmesi izlenecektir.
Emisyonların İzlenmesi:
İnşaat aşamasında yapılacak çalışmalardan kaynaklanacak emisyonlar arasında toz
emisyonu ve egzoz emisyonları yer almaktadır.
Faaliyet esnasında oluşacak toz emisyonunun sınır değerleri aşmaması için alınması
gereken önlemlerin uygulanması, sahada spreyleme yapılması izlenecektir.
İnşaat sırasında kullanılacak araçların egzoz emisyon ölçümlerinin yaptırılması ve
bununla ilgili belgelerin alınması izlenecektir.
Gürültü İzlenmesi:
Proje kapsamında, kullanılacak makinelerden ve arazide yapılacak çalışmalardan
gürültü oluşacaktır.
Çalışmalar sırasında makine ve ekipmanlardan kaynaklanacak gürültü seviyesinin
sınır değerleri aşmaması için gerekli ölçümler yapılarak önlemlerin uygulanması izlenecektir.
Revir Atıkları İzlenmesi:
Proje alanında inşaat aşamasında şantiye alanında revir bulunacaktır.
Revirden oluşacak tıbbi atık malzeme; diğer tüm atıklardan ayrı olarak ve Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak depolanması, işaretlenmesi ve bertaraf
edilmesi, bu konu ile ilgili olarak tüm işlemlerin Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun
yapılması izlenecektir.
Tehlikeli Atıkların İzlenmesi:
Tesisin inşaat çalışmaları sırasında kullanılacak iş makinelerinin yakıt ikmaller ve yağ
değişimleri sırasında tehlikeli atıklar oluşabilir. Bu nedenle iş makinelerin bakımları, yakıt
ikmalleri ve yağ değişimleri, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” ve 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine göre izlenecektir.
Proje kapsamında kullanılacak patlayıcı maddelerin kullanımı ile ilgili olarak 29 Eylül
1987 tarih ve 12028 sayılı Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Mazlemesi ve
Benzerlerinin Üretimi, ithali, taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok
Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve Esasları Tüzük” hükümlerine uyulup uyulmadığı
izlenecektir.
İşletme Aşaması İzleme Programı
Projenin gerçekleştirilmesi sırasında oluşacak çevresel etkiler ve bu etkilere karşı
uygulanması planlanan izleme programı oluşan etkilerin niteliğine göre aşağıda verilmiştir.
Söz konusu projenin çalışmalarına başlamadan önce daha detaylı irdeleme ve tespit
yapılabilmesi amacıyla Çevre İzleme Programı oluşturulmalıdır. İzleme tamamen bu program
doğrultusunda gerçekleştirilmelidir. Çevre İzleme Programı minimum aşağıdaki başlıklar
altında verilen hususları içermelidir.
242
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sıvı Atıkların İzlenmesi:
Planlanan faaliyetin işletilmesi aşamasında su ve atıksu kullanımına bağlı olarak
dikkate alınması gereken hususlar arasında; su temini, personel kaynaklı evsel atıksuyun
biriktirilmesi ve deşarjı, mevsimsel şartlara bağlı olarak oluşan yağmur suyu yönetimi buna
ilişkin deşarjların yönetimi sayılabilir.
Faaliyet alanında personelden kaynaklanacak atık suların, 31.12.2004 tarih ve 25687
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği ve Kontrol Yönetmeliği” ve
“Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik”
hükümlerine uygun olarak bertarafı izlenecektir.
Projenin inşaat faaliyetlerinde; 07.04.2012 tarih ve 28257 sayılı Resmi Gazetede
Yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve Bozulmaya Karşı Korunması
Hakkında yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Projenin inşaat faaliyetlerinde; 17.10.2012 tarih ve 28444 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Havzalarının Korunması ve Yönetim Planlarının
Hazırlanması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine eksiksiz riayet edilecektir.
Katı Atıkların izlenmesi:
İşletme aşamasında oluşacak katı atıklar personelden kaynaklanacak evsel nitelikli
katı atıklardır. Bu atıkların alanda düzenli olarak ve uygun koşullarda depolanıp
depolanmadığı, yağışlarla kayma riski taşıyarak çevreye zarar verip vermeyeceği izlenecek
olup, artıkların 14.03.1991 Tarih ve 20814 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe
girmiş olan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri doğrultusunda bertarafı
izlenecektir.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıkların değerlendirilebilir nitelikte
olanlarının ayrı toplanması, uygun nitelikte kapalı kaplar içerisinde biriktirilmesi ve katı atık
depo alanına bırakılması izlenecektir.
Katı atıkların alanda bırakılmaması, değerlendirilebilir nitelikte olanların ayrı
toplanması ve değerlendirilemeyecek olanların katı atık depo alanına bırakılması izlenecektir.
Hammaddelerden kaynaklı veya faaliyet sırasında oluşacak olan ambalajların
bertarafının 24.06.2007 tarihli ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ambalaj
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne göre bertaraf edilmesi izlenecektir.,
Emisyonların İzlenmesi:
İşletme aşamasında yapılacak çalışmalardan kaynaklanacak emisyonlar egzoz
emisyonlarıdır.
İşletme sırasında kullanılacak araçların egzoz emisyon ölçümlerinin yaptırılması ve
bununla ilgili belgelerin alınması izlenecektir.
Gürültünün İzlenmesi:
Proje kapsamında, kullanılacak makine ve ekipmanlardan gürültü oluşacaktır.
Çalışmalar sırasında makine ve ekipmanlardan kaynaklanacak gürültü seviyesinin
sınır değerleri aşmaması için gerekli ölçümler yapılarak önlemlerin uygulanması izlenecektir.
243
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
VIII.1.2. Acil Müdahale Planı
İnşaat ve işletme aşamasında tesiste oluşabilecek acil durumlar şu şekilde
belirlenmiştir: yangın, su baskını (sel), deprem, salgın hastalık, iş kazaları ve çevre kazaları.
Bu acil durumlara hazırlıklı olmak ve acil durum anında müdahalede bulunmak üzere İşletme
Müdürü liderliğinde Acil Durum Organizasyonu oluşturulacaktır. Tesis Müdürü, Acil Durum
Organizasyonu’nu çalıştırmak ve yönetmek ile görevlidir. Acil Durum Ekibi’nde söndürme,
kurtarma, koruma, ilk yardım ekipleri yer almaktadır.
Projenin inşaat aşamasına geçmesi ile birlikte daha detaylı olarak hazırlanacak olan
Acil Müdahale Planı için bu bölümde, örnek oluşturması gereken ve olabilecek söz konusu
acil durumlara karşı başlıca yapılması gereken müdahale ve yöntemleri anlatılmaya
çalışılmıştır.
Deprem ve sel gibi doğal afetlere, yangın, iş kazası, çevre kazası, salgın
hastalık gibi oluşabilecek olaylara karşı tesisi hazırlamak bu planın ana amacıdır.
Oluşabilecek acil durumlar karşısında maddi ve manevi kayıpları en aza indirmeyi
hedefleyen bu plan tüm çalışanlar için bir kaynak oluşturmaktadır.
Muhtemel acil durumlarda genel olarak hazırlanmış olan “Acil Eylem Planı” Şekil
VIII.1’deki gibi uygulanacaktır.
Şekil VIII.1: Acil Eylem Planı
Acil eylem planının amacı; çalışanları bilinçlendirerek oluşabilecek acil durumlar
karşısında en kısa sürede organize olarak müdahaleyi gerçekleştirmek adına çevre ve
topluma yansıma ihtimali olacak zararlı etkiyi en az düzeye indirmektir.
Acil durum planı, Yukarı Afrin Barajı’nda yer alan tüm ünite ve binalarda
oluşabilecek acil durumlara karşı önceden alınacak tedbir ve önlemler dahil olmak
üzere acil durumlara müdahale yöntem ve metotlarını içerir.
244
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
VIII.1.2.1. Acil Durum
Meydana gelen acil durumlarda acil durumu ilk gören kişi ve acil durum
bölgesinde olan diğer personel acil durum çağrısını alır almaz yapmaları gereken ilk
müdahale var ise bu müdahaleyi hiç kimsenin talimatına gerek duymadan
yapmalıdırlar. Örneğin yangının ilk başlangıcında 2 dakika içerisinde yangın
söndürme tüpü ile müdahale etmek, acil durum alanında bulunan teçhizat, ekipman
ve gerekiyorsa tesisi durdurmak v.b. gibi.
Acil durum duyurusunu alan acil durum ekibi hangi acil durum söz konusu
ise o acil durum planında belirtildiği şekilde hareket eder. Acil durum ekibinin olaya
müdahale kararı acil durum ekip lideri tarafından verilir. İlgili acil durumun müdahale
planında belirtildiği şekilde acil duruma ilk müdahale acil durum ekibi tarafından
yapılır.
Acil durum sorumlusu acil durum ekibinin acil duruma yaptığı müdahaleyi
takip eder. Acil durumu komple yönetir. Gerektiğinde acil duruma müdahalede
yöntem ve öncelikleri belirler.
Acil duruma müdahalede profesyonel ekiplerin müdahalesine ihtiyaç olabilir.
İlgili acil durum sorumlusu ve olmadığı durumlarda acil durum ekip liderinin talimatı
ile dış kuruluşlardan acil yardım ve müdahale talebinde bulunulur. Dış kuruluşlar ile
ilgili ilk temas nöbetçi memurluk tarafından sağlanabileceği gibi acil durum
sorumlusu da direkt iletişim kurabilir.
Acil durumun oluşumu ve acil durumun bildirimi ile birlikte acil durum eylem
planlarında belirtildiği şekilde olay mahallinde bulunan personelin tahliyesi
gerekebilir. Olay mahallinde bulunan personelin tahliye kararı acil durum ekip lideri
tarafından verilebileceği gibi deprem, yangın gibi acil durumlarda personel olay
bölgesinden tahliye duyurusunu almadan da doğal olarak yapacaktır.
Acil durumun sona ermesi ile beraber, olay yerinde incelemelere başlayarak
son durum değerlendirmesi yapacaktır. Bu değerlendirmeler en azından aşağıdaki
kapsamda yapılmalıdır:





Olayın manevi ve maddi boyutu
Olayın çıkış nedeni
Olayın çıkışında ihmal ve tedbirsizlik var ise sorumluları
Olaya müdahale sırasında başarı gösteren personelin isimleri
Olaya müdahale etme süresi ve ekiplerin hareket tarzı konusunda, sorumlu
kişi/kişilerin başarı veya hataları
Bu değerlendirmenin ardından en kısa sürede, elde edilen bilgiler ışığında
gerekli düzeltici ve/veya önleyici faaliyetlere karar verilir, bu faaliyetlerin planlaması
yapılır. Tüm bu bilgiler toplantı tutanağı şeklinde rapor edilir.
VIII.1.2.2. Yangın
Yangını ilk gören kişi telaşlanmadan, panik yaratmadan ve kararlı hareket
ederek öncelikle telsiz kullanarak yok ise telefon ile acil durum sorumlusuna bildirir.
Bildirim sırasında yanan malzeme, ortamın durumu ve tam bulunduğu yer açıkça
belirtilmelidir. Eğer yangın olan bina veya sahada yangın alarm siren sistemi var ise
bu düğmeler kullanılarak da yangın haber verilir. Ayrıca yangını gören kişi ve sireni
duyanlar yangın var diyerek bağırırlar. Yangın söndürme tüpünü kullanan personel
yangının başlangıcında mutlak suretle en yakındaki yangın söndürme tüpünü
kullanır. Tesis genelinde yaygın olarak yangın söndürme tüpü bulundurulacaktır.
245
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Yangın alarmını veren kişi bulunduğu alandan acil durum ekiplerini ilk olarak
olay yerine yönlendirebileceği bir yerde bekleyerek acil durum ekip üyelerine
yangının yerini ve gördüklerini anlatır.
Söndürme ekibi yangına müdahale ederken dikkat etmesi gerekenler:

Yangın yerinde duman var ise eğilerek ilerle ve dumandan kendini koru.

Tüp yangını durumunda soğutma işlemi yap, fazla yaklaşma.

Yaralıları olay yerinden derhal uzaklaştır.

Yangın bölgesinde sıcak malzemeleri tutarken, yanmaz eldiven kullan.

Yangın söndükten sonra yeniden başlamasını engellemek için nöbet tut.

Zehirlenme, baş dönmesi veya baygınlık durumu var ise dışarı çık ve durumunu ilk
yardım ekibine bildir.

Yangına müdahale ederken her zaman rüzgarı arkana al.

Yoğun duman çıkan yangınlarda, etkilenmemek için lansı sis pozisyonunda kullan.

Sıvı yangınlarında kesinlikle su tutma. Köpüklü söndürücü kullan. İtfaiye aracının
köpük tankı vanasını önce az aç, duruma göre ayarını yap.

İtfaiye aracının yanına her zaman su takviyesi için arozöz çağır.

Yangın hortumunu iki kişi tut.

Yangın sırasında ilerlerken, bastığın yerlere dikkat et.

Öncelikle kendini yangından koru.

Ateşe yaklaşmadan yangın söndürme tüpünün vanasını kesinlikle açma.

Kullandığın yangın söndürme tüpünü yan yatır.

Gaz veya akaryakıt yangınlarında öncelikle gaz veya akaryakıt akışını mutlaka kes.

Akaryakıt yangını ise yangın söndürücü tüpünü ateşin ön tarafına doğru püskürt.

Ofis binalarındaki yangın ikaz alarm sistemlerinin 3 ayda bir sorumluları tarafından
kontrol edilmesini ve raporlanmasını sağlamak, takip etmek.
Çalışma sahasında çıkabilecek olası bir yangına karşı yeterli sayıda yangın söndürme
ekipmanı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, şantiye hiçbir zaman boş
bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir bekçi görev alacaktır. Faaliyet sahasında bir
telsiz telefon bulundurulacaktır. Yangın konusunda hassas davranılacak olup; sahada ateş
yakılmayacak, çalışan işçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır.
246
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
VIII.1.2.3. İş Kazaları
Amacı; kanamalı ve/veya hareket edemeyecek derecede hasar ile oluşan iş
kazalarında kazazedeyi en kısa sürede gerekiyorsa ilk yardımını da yaparak kaza
mahallinden en yakın sağlık kuruluşuna ulaştırarak kaza sonrası kazazedede oluşabilecek
kayıpları en aza indirmektir.
İş kazasına maruz kalan personel, bulunduğu yerden hareket etmeden telsizi var ise
telsiz ile yok ise bağırmak veya elindeki bir cisim ile vurarak ses yapmak sureti ile kendisini
fark ettirmeye çalışmalıdır.
İş kazasını ilk gören kişi, yaralı veya yaralıların çalışan tesis ve/veya ekipmanı
durdurmak gerekiyor ise öncelikle acil durdurma düğmesini kullanarak veya telsiz ile acil
durum sorumlusuna bilgi vererek ekipman veya tesisin durması sağlar. Telsizi var ise telsiz
ile yok ise en yakın telefondan iş kazasının nerede olduğu, yaralıların sayısı ve durumu
hakkında bilgiyi verir. Telefon veya telsize ulaşamaz ise bağırarak bizzat giderek durumu
bildirir. Görevli ekipleri olay mahalline yönlendirmek için pozisyon alır. İlk yardım eğitimi var
ise yaralılara ilk yardıma başlar. Yangın tehlikesi var ise yangın söndürme tüpleri ile
müdahale eder.
VIII.1.2.4. Çevre Kazaları
Acil durum ve arızalara bağlı olarak meydana gelebilecek çevre kazalarında, insan ve
çevre sağlığına en az zarar verilecek şekilde, gerekli önlemlerin alınması, kirliliklerin uygun
yöntemlerle temizlenmesi ve gerekli iletişimin sağlanmasıdır. Çevre kazalarına şu örnekler
verilebilir:

Tehlikeli kimyasal malzemelerin ve atıkların (yağ, mazot, asit, baz vb.) dökülmesi
veya sızması sonucu toprağa, yerüstü sularına karışması

Atık suların (evsel atık su veya yağlı yıkama suları) arıtılmadan ve kontrolsüz alıcı
ortama deşarj edilmesi
Tehlikeli kimyasallar
 Sızan veya dökülen malzeme alev alabilecek bir malzeme ise buna sebep olabilecek
tüm ekipmanlar kapatılır ve ateşle yaklaşılmasına engel olunur.
 Sızan veya dökülen malzemenin yayılmasını, içme suyu, kullanma suyu,
kanalizasyon veya yağmur suyu hatlarına ve toprağa karışmasını önlemek için
malzemenin etrafına tıraş ile set yapılır.
 Set ile çevrilen kimyasal malzeme, miktarına göre, bulunduğu bölgeden pompa, bez
veya emici malzemelerle alınır.
 Toplanan malzemeler kapalı, güvenli varillerle, tehlikeli atık poşetlerine konur ve
yine yanıcı özellik gösterebileceğinden dikkatli davranılır.
 Poşetlerin veya varillerin üzerlerine tehlikeli atık etiketleri yapıştırılır ve tehlikeli atık
alanına götürülür. Tesis Müdürü ile irtibata geçilerek bu atıkların güvenli bir şekilde
bertaraf edilmesi sağlanır.
 Sızıntı ve dökülmenin olduğu bölge su ile yıkanarak temizlenir.
 Tehlikeli kimyasalın toprağa, yer altı ve yerüstü sularına karışması engellenememiş
ise ve bu durum insan sağlığı için tehdit oluşturuyor ise Tesis Müdürüne haber
verilerek durumun ilgili resmi kurum ve kuruluşlara aktarılması sağlanır.
247
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Atık suların kontrolsüz deşarj edilmesi

Deşarj edilen atık suyun mümkün ise akışı durdurulur veya depolanması sağlanır.

Fosseptik çukurundaki sorun giderildikten sonra depolanan arıtılmamış sular
vidanjör ile arıtma tesisine yönlendirilerek arıtılması sağlanır.

İnsan sağlığını tehdit edecek boyutta bir deşarj olmuş ise Tesis Müdürüne haber
verilerek durumun ilgili resmi kurum ve kuruluşlara aktarılması sağlanır.
Çevre kazasına neden olan arıza veya kazanın tekrarının önlenmesi için gereken
tüm önlem, bakım ve tamiratlar ilgili birim sorumluları tarafından yaptırılır.
Çevre kazalarından sorumlu acil durum sorumlusu ekibi toplayarak toplantı yapar.
Toplantıda çalışanların, komşuların veya çevre halkının sağlığını tehdit eden ve/veya
kontrol edilemeyen büyük çaplı çevre kazalarında ilgili resmi kurum ve kuruluşlara haber
verilmesi kararı verilebilir. İçme ve kullanma sularını tehdit eden kazalara veya tehlikelere
karşı toplantıda alınacak karar sonrası acil durum sorumlusu içme ve kullanma sularının
analizi yaptırarak, gerekli önlemeler alınmasını sağlar. Gerekli olan düzeltici faaliyetlere ve
önleyici faaliyet önerilerine karar verilir.
Ayrıca inşaat aşamasında faaliyet sırasında kullanılacak iş makinelerinden ve nakliye
araçlarından kaynaklanabilecek kazaları önlemek amacıyla;

Tesis ile hafriyat alanı arasında malzeme taşımada kullanılan kamyonlardan
kaynaklanabilecek olası kazaları önlemek için sürücülerin trafik kurallarına ve hız
limitlerine uymaları sağlanacaktır.

Faaliyet alanında yer alan iş makinelerini kullanma ehliyetine sahip operatörden
başkasının kullanmasına izin verilmeyecektir.

Faaliyette kullanılan iş makinelerine sorumlu personel dışında çalışanların fazla
yaklaşmaması sağlanacak ve gerekli yerlere uyarı levhaları asılacaktır.

Makinelerin periyodik bakımları
yapılacaktır.

Herhangi bir arıza anında çalışan makine tamamen durdurulacak, varsa elektrik
bağlantısı kesilecek ve uygun iş elbiseleri ile konusunda uzman kişilerce bakım ve
onarım yapılacaktır.

Herhangi bir kaza durumunda en yakın sağlık merkezinden gerekli yardım
istenecektir.

Faaliyet sahasında, çıkabilecek herhangi bir yangına karşı yeterli sayıda yangın
söndürme cihazı (kazma, kürek, balta, su kovası vs.) bulundurulacak, konu ile ilgili
kullanılacak araç ve gereçlerin kullanımları çalışanlara öğretilecek, şantiye hiçbir
zaman boş bırakılmayacak, bunun için şantiyede sürekli bir bekçi görev alacaktır.

Yangın konusunda hassas davranılacak olup sahada ateş yakılmayacak, çalışan
işçiler sürekli kontrol edilecek ve uyarılacaktır.

Faaliyet sırasında 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine uyulacaktır. Proje alanına uyarı
levhaları asılarak yabancıların alana girmesi ve muhtemel kazalar önlenmeye
çalışılacaktır.
belirlenecek işletme
248
bakım
talimatına
göre
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Aşağıda Acil durumda hareket planı akış diyagramı şu şekilde şematize edilmiştir:
ACİL
DURUM
OLUŞUMU
HAYATİ
TEHLİKEN
VAR MI?
HAYIR
SEN Mİ
GÖRDÜN ?
EVET
HAYIR
TEHLİKEYİ
ORTADAN
KALDIR
AZALTMAYA ÇALIŞ !
EVET
ŞOK
MÜDAHALE
YAPABİLİYO
R MUSUN?
HAYIR
EVET
ACİL DURUMUN
BÜYÜMEMESİ
İÇİN ÖNLEM
ALMAN
GEREKİYOR MU
?
ACİL
DURUM
ÇAĞRISINI
DUYDUĞUN
AN!
MÜDAHALE ET !
(YANGIN SÖNDÜR.
KULLAN)
EVET
HAYIR
GEREKLİ
ÖNLEMLERİ AL!
ACİL DURUMU
NÖBETÇİ
MEMULUĞA
BİLDİR !
TOPLANMA
BÖLGESİNE
TAHLİYE OL!
ACİL DURUM
EKİBİNİN
TALİMATLARINA
UY !
ETRAFINDAKİLERİ
ACİL DURUMDAN
HABERDAR ET!
Şekil VIII.1: Acil Durumda Hareket Tarzı Akış Diyagramı
249
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin verilmesi durumunda, Yeterlik Tebliği’nde “Yeterlik
Belgesi alan kurum/kuruluşların yükümlülükleri” başlığının ikinci paragrafında yer alan
hususların gerçekleştirilmesi ile ilgili program.
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
projesi için hazırlanan ÇED Raporuna “ÇED Olumlu” kararının verilmesinden sonra, proje
sahibi ÇED Yeterlik Belgesi’ne sahip kurum/kuruluşlardan herhangi birine, yatırımın
başlangıç ve inşaat dönemlerine ait taahhütlerin yerine getirilip getirilmediğini, yatırımın
işletmeye geçişine kadar proje sahasına giderek, yerinde izleme kontrolünü yaptıracaktır. Bu
çerçevede, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu
toplantısında belirlenecek olan ve 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Yeterlik Tebliği” Ek-4’te yer alan “Nihai ÇED Raporu İzleme
Raporları Formu” belirlenen periyotta yapılacak saha tetkikine göre doldurularak T.C. Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı’na 20 iş günü içinde sunulacaktır.
250
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM IX: HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle
bilgilendirildiği, proje ile ilgili halkın görüşlerinin ve konu ile ilgili açıklamaların ÇED
Raporuna yansıtılması)
Proje konusu faaliyet ile ilgili olarak; 17 Temmuz 2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin 9.
maddesi gereğince ÇED sürecinde halkın katılımını sağlamak, faaliyet hakkında
bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacıyla 31 Temmuz 2012 tarihinde saat 10.30’da
Bozkaya Köyü İlkokulu’nda; 14.30’da Akbayır Köyü köy muhtarı hanesinde olmak üzere ayrı
iki yerde Halkı Bilgilendirme Toplantısı yapılmıştır.
Halkın katılımı toplantısının yeri ve saati konusunda Gaziantep İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlüğü ve Kilis İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü ile mutabakata varıldıktan sonra, Halkın
Katılımı Toplantısı’nın halka duyurulması için Gaziantep’te ve Kilis’te yayımlanan 2 adet yerel
gazetede ve ulusal düzeyde yayın yapan bir gazetede 19.07.2012 tarihinde ilan verilmiştir.
Ayrıca etkilenmesi muhtemel köylerin muhtarlarına haber verilmiştir.
Toplantıda katılımcılara; proje konusu faaliyet ile ilgili olarak, proje kapsamında
yapılacak çalışmalar, faaliyetin çevresel etkileri ve alınacak önlemler hakkında bilgiler
verilmiştir.
Akbayır Köyü’nde yapılan toplantıya halkın katılımı 60 kişi civarında olmuş olup,
çevredeki köylerden de katılım oldukça fazla olmuştur. Toplantıya katılanların çoğunun
tapuları olmayan ancak uzun yıllardır tarım yaptıkları alanların kamulaştırılmasında hak iddia
edip edemeyecekleri yönünde soruları olmuştur. Bunun haricinde projeye karşı olmadıklarını
dile getirmiştir. Söz konusu faaliyet kapsamında çalışanların çoğunun çevre köylerden temin
edileceği dolayısıyla bölgede istihdam sağlanacağı belirtilmiştir.
Bozkaya Köyü’nde yapılan toplantıya halkın katılımı 30 kişi civarında olmuş olup,
Kilis’in içme suyu ihtiyacını karşılayacak bu projeye karşı olmadıklarını dile getirmişlerdir.
Bunun haricinde köylüler tarafından, çevredeki diğer köylere de su getirilip getirilmeyeceği
sorusu gündeme gelmiştir. Muhtarlıkların taleplerinin değerlendirileceği yönünde DSİ
Yetkililerinden yanıt verilmiştir. Söz konusu faaliyet kapsamında çalışanların çoğunun çevre
köylerden temin edileceği dolayısıyla bölgede istihdam sağlanacağı belirtilmiştir.
Faaliyetin işsizlik sorununa küçük de olsa çözüm olacağı ve bu bölgenin ekonomik
yönden güçleneceğini belirtmişlerdir. Ayrıca bölgenin sosyal açıdan hareketlilik kazanacağı
birçok ailenin geçim kaynağı olacağı vurgulanmıştır. Bölge halkı çevresel açıdan gerekli
tedbirlerin alınarak uygulanması gerektiğini ifade etmiştir.
251
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM X: YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK
OLMAYAN BİR ÖZETİ
(Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve
çevresel etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit,
teknik yerim içermeyecek şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması)

Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
projesi, DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından; Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır
Köyü Mevkii, ile Kilis İli, Musabeyli İlçesi, Bozkaya Köyü arasında Afrin Çayı üzerinde
yapılması planlanmaktadır.

Yukarı Afrin Projesi’nin inşaat süresi 4 yıl olarak kabul edilmiş olup projenin işletmeye
açılması ile Kilis İli’nin içme suyu temini Yukarı Afrin Barajı, Seve Barajı, Yeniyapan ve
Narlıca Kaynakları ile balanslı olarak 2060 yılına kadar ilin içme suyu ihtiyacı
karşılanacaktır.

Projenin inşaat aşamasında 70, işletme aşamasında ise 10 kişi çalıştırılacaktır.
Çalışacak personel çoğunlukla yöreden temin edilmeye çalışılacaktır.

Arazi hazırlık ve inşaat aşamasında kaldırılacak olan bitkisel toprak, inşaat
çalışmaların bitmesiyle peyzaj çalışmaları kapsamında tekrar kullanılacaktır.

İnşaat aşamasında oluşacak kazı fazlası malzemeler, koordinatları verilmiş olan “Depo
Alanı”nda depolanacaktır. Bitkisel toprak tabakası ise aynı alanda diğer malzemelere
karışmadan depolanacak ve peyzaj ve rekreasyon amacıyla daha sonra buradan
alınacaktır.

Proje kapsamında farklı tesis ünitelerine ulaşımı sağlayabilmek amacıyla 8000 m
uzunluğunda servis yolu yapılacak, bu servis yollarının bağlandığı köy yolları ise
sürekli bakımlı tutulacaktır.

İnşaat ve işletme aşamasında tesis ve personelin ihtiyaçları yöreden karşılanacağı için
hem istihdam yaratmada hem de bölgenin ekonomisinde canlılık söz konusu olacaktır.

İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak olan personelden yörede ikamet etmeyenler
için, prefabrik konteynerler kullanılacak ve personel ihtiyaçlarını buradan
karşılayacaklardır.

Proje kapsamında çalışacak olan personelden kaynaklanan evsel nitelikli atıksular,
inşaat aşamasında 10,5 m3/gün, işletme aşamasında 1,5 m3/gün’dür. Bunun bertarafı
için fosseptik çukurlar açılacaktır. Belirli aralıklarla vidanjörlerle çekilerek Gaziantep
Büyükşehir Belediyesi GASKİ kolektör bacalarına taşınacaktır.

Proje kapsamında çalışacak olan personelden kaynaklanan katı atıklar, inşaat
aşamasında 93,8 kg/gün, işletme aşamasında 13,4 kg/gün’dür. Atıklar; “Katı Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği”nin 8. Maddesi’ne göre ayrılacak ve sızdırmaz özellikli, ağzı
kapaklı çöp bidonlarında biriktirilecek ve Gaziantep Büyükşehir Belediyesi katı atık
düzenli depolama alanında bertarafı sağlanacaktır.

Proje kapsamında tesis içi revir kurulmayacak, ihtiyaç halinde bölgedeki sağlık
merkezi, sağlık evleri ve İl merkezinde bulunan hastanelerden yararlanılacaktır.
Dolayısıyla proje kapsamında tıbbi atık oluşumu söz konusu olmayacaktır.
252
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU

İnşaat sırasında kullanılan iş makineleri ve işlemler nedeniyle oluşacak gürültü için
"Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği"nde verilen standart
değerler aşılmayacaktır.

İş makinelerinin bakım ve onarım çalışmaları GSM ruhsatlı akaryakıt istasyonlarında
gerçekleştirilecektir.

İnşaat süresince oluşacak toz emisyonu, ünite başına toplam miktarı dışında sınır
değerlerin altındadır. Özellikle yol çalışması ve gövde yeri inşası nedeniyle oluşacak
olan toz emisyonu, en yakın yerleşim birimine olan etkisini azaltmak için yollar, rüzgarlı
ve kurak havalarda sürekli sulanarak nemli tutulacak, hafriyat taşıma sırasında
tozumanın önlenmesi için gerekli tedbirler alınacaktır.

Proje kapsamında şahıs arazileri konusunda kamulaştırma yapılacak, kamulaştırma
için önce halk ile anlaşma sağlanarak mağdur edilmemeleri sağlanacaktır.

Proje için hazırlatılmış olan Ekosistem Değerlendirme Raporuna göre dere yatağına
yılın her ayı 115 lt/sn (0,115 m3/sn) miktarında suyun dere yatağına bırakılması uygun
görülmüştür. Yapılmış olan hesaplamalara göre uygun görülecek çevresel akış miktarı
sürekli olarak dere yatağına bırakılacak, belirlenecek çevresel akış miktarı altında
suyun dere yatağında bulunması durumunda su tutulmayarak tüm su dere yatağına
bırakılacak, bırakılan su miktarının takip edilebilmesi amacıyla DSİ 20. Bölge
Müdürlüğü ile görüşülerek, kurum tarafından onaylanan noktalara on-line akım gözlem
istasyonları kurularak Gaziantep ve Kilis Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’ne ve
gerekli tüm resmi kurumlara bu verilerin aktarılması sağlanacaktır.

Projenin işletmeye geçmesi ile birlikte, doğal hayatın devamlılığı için gerekli olan dere
yatağına bırakılacak olan çevresel akış miktarı dışında, mansapta teessüs etmiş diğer
tarım arazisi ve tesislerin kadim su haklarının belirlenmesi için Su Kullanım Hakkı
Raporu hazırlanmış ve DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından onaylanmıştır. ‘Yukarı
Afrin Barajı Projesi Mansap Su Kullanım Hakları Raporu’’ Ek-12’de sunulmuştur.
Projenin membasında projeyi etkileyecek herhangi bir başka proje bulunmamaktadır.
Konu ile ilgili olarak DSİ Genel Müdürlüğü’nün 27.03.2013 tarih ve 171680 sayılı
yazısında onayladığı Su Kullanım Hakları Raporu’nda “bu güzergahta herhangi bir
sulama ve başka sair konularda su alımı da yapılmamaktadır. Dolayısıyla Yukarı Afrin
Barajı’nın mansap su kullanımı olmadığı tespit edilmiştir.” denmektedir. Su Kullanım
Hakları Raporu Ek-12’da sunulmuştur.
253
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
BÖLÜM XI: SONUÇLAR
(Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin önemli çevresel etkilerinin sıralandığı ve
projenin gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde
başarı sağlanabileceğinin belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında
alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin nedenleri)
Proje konusu faaliyet Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km
kuzeybatısında, Karaafrin Deresi üzerinde Kilis İli’ne içme ve kullanma suyu temin etmek
amacıyla DSİ 20. Bölge Müdürlüğü tarafından kurulacak olan Yukarı Afrin Barajı, Malzeme
Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi Projesi’dir. Proje alanı Gaziantep ve Kilis
İllerinin sınırında yer almakta olup, baraj göl alanının bir kısmı, C geçirimli malzeme ocağı ve
Kaya II malzeme ocağı Kilis İl sınırlarında; baraj göl alanının büyük kısmı, L geçirimsiz alanı,
R geçirimli alanı, yıkama eleme tesisi, depo alanları, beton santrali, sosyal tesisler Gaziantep
İl sınırları içinde yer almaktadır.
Yukarı Afrin Baraj ünitesi, Gaziantep İli sınırları içerisinde yer almaktadır. Proje sahası
Asi havzasında olup Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km kuzeybatısında,
Karaafrin Deresi üzerinde inşa edilecektir. Karaafrin Deresi’nin yaklaşık 4,5 km mansabına
Bozafrin Deresi mansaplanarak Afrin Çayı meydana gelmektedir. Ayrıca daha önce planlama
aşaması olarak çalışılan Afrin Baraj yerinin de 12 km kadar membasında yer almaktadır.
Proje sahası; Kilis il merkezine yaklaşık 35 km (kuş uçuşu) mesafede bulunmaktadır. Yukarı
Afrin Barajı Projesi ile Kilis İli’nin içme suyu ihtiyacı karşılanacaktır.
Kat’i projesi tamamlanma aşamasında olan projede, Yukarı Afrin Barajı
rezervuarından alınacak olan su 655 m kotundan 750 m kotuna basılarak, 40 km
uzunluğunda, 800 mm çapında 0,6 m³/s debili, çelik boru isale hattı ile cazibeli olarak Kilis
İli’ne içme suyu getirilmesi hedeflenmektedir
DSİ tarafından Yukarı Afrin Barajının işletme çalışmaları yapılmış olup, işletme
çalışmaları sonucunda Planlama Raporu’nun hedefi gereği Kilis İli’nin içme kullanma ve
endüstri suyu ihtiyacını 2060 yılına kadar karşılayacak olan 18,92 hm³/yıl (0,6 m³/sn)
kapasite en uygun alternatif olarak seçilmiştir.
Proje kapsamında Yukarı Afrin Barajı rezervuarından alınacak olan su 655 m
kotundan 750 m kotuna basılarak, 40 km uzunluğunda, 800 mm çapında 0,6 m³/s debili, çelik
boru isale hattı ile cazibeli olarak Kilis İli’ne içme suyu getirilmesi hedeflenmektedir. Bu
kapsamda yapılması hedeflenen tesisler kil çekirdekli kum-çakıl dolgu baraj, dolu savak
yapısı, derivasyon-dipsavak, pompa istasyonu ve içme suyu isale hattıdır.
Çevresel Etkiler
Gaziantep İli, Şahinbey İlçesi, Akbayır Köyünün 2 km kuzeybatısında, Karaafrin
Deresi üzerinde Kilis İli’ne içme ve kullanma suyu temin etmek amacıyla DSİ 20. Bölge
Müdürlüğü tarafından kurulacak olan Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali
ve Yıkama – Eleme Tesisi Projesi’nin çevreye olası etkilerin belirlenmesi amacıyla bu
çalışma gerçekleşmiştir.
Proje kapsamında yapılacak olan tüm çalışmaların ve bunlara karşı alınacak önlemler
gerek konu bölümlerinde detaylı olarak gerekse Bölüm IX’da teknik olmayan özet şeklinde
verilmiştir.
Arazi çalışması sırasında elde edilen sonuçların yorumlanması yapılmıştır.
Yorumlamalarda çevre konularında ülkemizde yayımlanan yönetmelik ve tebliğlerden
yararlanılmıştır.
254
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Sosyal ve ekonomik çevrenin özellikleri konusunda bilgiler toplanarak gerekli
yorumlar yapılmıştır.
Yukarı Afrin Barajı, Malzeme Ocakları, Beton Santrali ve Yıkama – Eleme Tesisi
Projesi inşaat ve işletme aşamalarında çevreye verilecek değişik formdaki atıkların miktarları
belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar Yönetmeliklerde verilen limit değerleri ile
karşılaştırılmıştır. Bu atıkların mevcut çevresel koşullar çerçevesinde etkileri belirlenmeye
çalışılmıştır.
İşletme aşamasında karşılaşılabilecek riskler ve bu risklerin en alt düzeyde
tutulabilmesi amacıyla alınması gereken önlemler belirlenmiştir.
Bu bölümde yapılan
değerlendirme yapılmıştır.
çalışmalardan
alınan
sonuçlar
özetlenerek
genel
bir
Atıksu
Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksu ile
yıkama eleme tesisinde malzemenin yıkanması sonucunda yüksek miktarda atıksu
oluşacaktır.
Oluşacak atıksular 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”(Değişik: 24.04.2011 tarihli ve 27914 sayılı
R.G.) Madde-32’ye göre, 84 kişi altında bulunan tesislerde arıtma tesisi yapma yükümlülüğü
bulunmamakta olup, bu tesislerin evsel nitelikli atıksuları 19.3.1971 tarih ve 13783 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak
Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz özellikteki fosseptikte
toplanarak vidanjör vasıtası ile atıksu altyapı tesislerine verilebileceği belirtilmektedir.
Fosseptik planı Ek-16’da verilmiştir.
Proje kapsamında sadece çalışan personelden kaynaklı evsel nitelikli atıksular
oluşacak olup, bu sular sızdırmasız fosseptik çukurunda toplanacak ve vidanjörlerle belirli
periyotlarla GASKİ Genel Müdürlüğü’ne ait kollektör bacasına vidanjörler aracılığı ile
taşınarak deşarj edilmesi sağlanacaktır. Bu sebeple oluşan evsel nitelikli atık suların yeraltı
ve yüzeysel su kaynaklarına olumsuz bir etkisinin olacağı düşünülmemektedir (Bkz. Ek-15)
İşletme aşamasında prosesten kaynaklanan atıksu oluşumu yıkama eleme tesisinden
kaynaklanacaktır. Su kullanımı (1 m3 malzemeye 0, 25 m3 ton su kullanılır), 25m3/saat’ti. söz
konusu değildir. Proje kapsamında yer altı suyu kullanılmayacaktır. 1380 sayılı Su Ürünleri
Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır.
İşletme aşamasında prosesten kaynaklanan yıkama eleme tesisinden
kaynaklanacaktır. Yıkama eleme tesisi için Beton santrali ve yıkama eleme tesisi’nde
oluşacak atıksular 04.02.2013 tarih ve 2746 sayılı Atıksu Arıtma/Deniz Deşarjı Tesisi Proje
Onat Genelgesi’ne riayet edilerek; Çökeltim havuzu inşası yapılıp, söz konusu proje
onayı/muafiyeti alınacaktır. Proje kapsamında yer altı suyu kullanılmayacaktır. 1380 sayılı Su
Ürünleri Kanunu ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
İnşaat ve işletme aşamasında çalışacak personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık
oluşacaktır. Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; yemek atıkları gibi organik kökenli atıklar
bulunacaktır. Evsel nitelikli katı atıklar içerisinde; değerlendirilebilir (kağıt, cam, plastik, metal
kutular vb.) sınıfına girenleri tekrar kullanılabilirlikleri göz önünde bulundurularak ayrı ayrı
toplanacak, biriktirilecek ve 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı R.G’de (değişiklik. 30.03.2010
255
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
tarih ve 27537 R.G) yayımlanan Ambalaj Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nin ilgili hükümleri
doğrultusunda geri dönüşüm tesislerine verilecektir. İnşaat ve işletme aşamasında oluşacak
katı atıkların toplanması, biriktirilmesi ve uzaklaştırılması Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere yapılacaktır. Evsel nitelikli katı atıkların bertarafı 14.03.1991
tarih ve 20814 sayılı R.G.’de yayımlanan “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümleri
doğrultusunda yapılacaktır.
Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar 14.03.1991 tarihli Katı Atıkların
Kontrol Yönetmeliği 18. madde (05.04.2005 tarihli 25777 sayılı Değişiklik Yönetmeliği)
gereğince çevre sağlığını bozmayacak, sızdırmaz özellikli, ağzı kapaklı çöp bidonlarında
biriktirilecek ve belirli aralıklarla Gaziantep Büyükşehir Belediyesi katı atık düzenli depolama
alanında bertaraf edilecektir. Konu ile ilgili resmi yazışma Ek-16’de verilmiştir.
Tıbbi Atıklar
Proje alanında inşaat aşamasında şantiye alanında revir bulunacaktır.
Revirden oluşacak tıbbi atık malzeme; diğer tüm atıklardan ayrı olarak ve Tıbbi
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun olarak depolanması, işaretlenmesi ve bertaraf
edilmesi, bu konu ile ilgili olarak tüm işlemlerin Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne uygun
yapılması izlenecektir.
Tehlikeli Atıklar ve Atık Yağlar
Projenin inşaatı sırasında katı atık dışında kullanılmış lastik, akü, pil, kablo vb, atıklar
meydana gelecektir. Bu atıklar 05.07.2008 tarih 26927 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe
giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-4’de verilen Atık Listesi
kapsamındaki yeri tespit edilerek yine aynı yönetmelikte belirtilen hususlar dikkate alınarak
ilgili yönetmelikler doğrultusunda bertaraf edilecektir.
İnşaat aşamasında meydana gelecek tehlikeli atıklar; 14 Mart 2005 tarih ve 25755
sayılı Resmi Gazete'de (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) yayımlanarak
yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerince Çevre lisansı olan
firmalar tarafından proje alanından alınarak Çevre lisansı almış bertaraf tesislerine
gönderilecektir.
İnşaat aşamasında iş makinelerinin bakım-yağ değişim işlemlerinden kaynaklı
meydana gelecek olan atık yağlar makine parkında sızdırmaz zemin üzerinde yer alacak atık
yağ tanklarında biriktirilecektir. Atık yağların taşınması, toplanması ve bertaraftı konusunda
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” Madde 9’da (Atık yağ Üreticisinin Yükümlülükleri) belirtilen
hükümlere uyularak, oluşacak atık yağların söz konusu yönetmelik hükümlerine uygun
şekilde bertaraftı sağlanacaktır. Bu doğrultuda faaliyet süresince, söz konusu yönetmelik
hükümleri uyarınca, oluşacak atık yağları en az düzeye indirecek şekilde gerekli tedbirler
alınacak, atık yağların aynı yönetmeliğin Ek- 1’de verilen parametrelere göre analizlerini
yaptırılarak kategorisi belirlenecek, oluşacak atık yağların lisanslı taşıyıcı firmalar ile
taşınması sağlanacak ve çevre lisansı almış bertaraf tesislerine verilecektir.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek atık piller proje alanı
içerisinde uygun alanlara koyulan atık pil kumbaralarında Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü
Yönetmeliği’nin 13. Maddesinde belirtilen hususlar dikkate alınarak toplanacak ve belirli
aralıklarla Atık Pil Geri Kazanım tesislerine gönderilecektir.
Boş aküler ise firmalara verilerek dolusu ile değiştirilecektir. Boş akülerin proje
alanında geçici depolanmasında Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 18. ve
256
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
19. Maddelerine, atık pillerin geçici depolanmasında aynı yönetmeliğin 20. Maddesine
titizlikle uyulacaktır. Ömrünü tamamlamış atıkların geçici depolanmasında 25.11.2006 tarih
ve 26357 sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında 14 Mart 2005 tarih ve 25755 sayılı
(değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe
giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı
(değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe
giren “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”, 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı R.G.’de
yayımlanan “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”, 25.11.2006 tarih ve
26357 (değişiklik. 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı R.G.) sayılı R.G.’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Hafriyat Atıkları
Bitkisel toprak ve hafriyat malzemeleri depolama alanında ayrı yığınlar halinde
düzenli bir şekilde muhafaza edilecek toz oluşumu, rüzgar ve su erozyonunun etkilerini en
aza indirmek için belli aralıklarla sulaması yapılacak, rüzgar ve yağıştan kaynaklanacak
erozyonun oluşmaması için üzeri çimlendirilecek ve gerekirse etrafına taş setler çekilecektir.
İnşaat işlemlerinin bitiminin ardından hafriyat işlemi sırasında oluşan bitkisel toprak, proje
alanının çevre düzenlemesi işlemlerinde kullanılarak değerlendirilecektir.
Depolanacak olan kazı malzemeleri için, 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacak, uygun ve düzgün şekilde depolama ve bertaraf
işlemleri için gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca proje süresince, 08.06.2010 tarih ve 27605
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal
Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik” Hükümlerine Uyulacaktır.
Toz Emisyonu
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek toz emisyonları her bir
ünite alanı için hesaplanmış ve en yakın yerleşim yeri dikkate alınarak Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinde verilen sınır değerlerle karşılaştırılmıştır. Hesaplanan toz
emisyonu kütlesel debi değeri yönetmelik sınır değerleri üzerinde ise toz dağılım
modellemesi yapılarak hava kirlenmesine katkı değerleri hesaplanmıştır.
Proje ünite alanları için hesaplanan hava kirlenmesine katkı değerleri, 2014 yılı için
önerilen değerlerinden oldukça düşüktür. Bu durumda proje kapsamında yapılacak
çalışmalarından kaynaklı en yakın yerleşim yerlerinin olumsuz etkilenmeyeceği
öngörülmektedir.
Arazinin hazırlanması, inşaat ve işletme dönemlerinde; 03.07.2009 tarih ve 27277
sayılı R.G yayımlanan Yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği ve 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı R.G.’de 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı
R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi
Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
Gürültü
İnşaat aşamasında proje alanında çalışacak iş makineleri ve ekipmanlardan kaynaklı
gürültü oluşumu söz konusu olacaktır.
257
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
ÇGDY Yönetmeliğinin 23. maddesinde belirtildiği üzere inşaat aşamasında proje
alanında yapılacak faaliyetler sırasında Lgündüz 70 dBA seviyesini aşmayacaktır. Proje
alanında meydana gelecek gürültüden etkilenebilecek en yakın yerleşim biriminde bu sınır
değerlerin aşılmaması gerekmektedir.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında meydana gelecek gürültü seviyeleri her
bir ünite alanı için hesaplanmış ve en yakın duyarlı yapı (konut) dikkate alınarak ÇGDY
Yönetmeliğinde verilen sınır değerlerle karşılaştırılmıştır.
Arazinin hazırlanması ve inşaat aşamasında 04.06.2010 tarih ve 27601 R.G.’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği” hükümlerine titizlikle uyulacaktır.
Flora Fauna
Projenin inşaat aşamasında Bern Sözleşmesi, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve
Yönetmeliklerine ve diğer ulusal ve uluslar arası sözleşme hükümlerine ve T.C. Çevre ve
Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, Av ve Yaban Hayatı
Dairesi Başkanlığı’nın 26 Mayıs 2010 tarih ve 27592 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak
yürürlüğe giren 2010-2011 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı’ hükümlerine
uyulacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında; 2872 sayılı Çevre kanunu ve ilgili
yönetmelikler ile diğer mevzuat kapsamında çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi için
gerekli her türlü izinler alınacak ve ilgili yönetmeliklere uyulacaktır. Gerekli kamu kurum ve
kuruluşlardan izin alınmadan faaliyet geçilmeyecektir Ayrıca;
 Proje alanında yer alan tarım ve tarım dışı alanlarının kamulaştırma işlemleri; 2942
Sayılı Kamulaştırma Kanunu ile bu Kanunda çeşitli değişiklikler yapan ve 5 Mayıs
2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma
Kanununa göre gerçekleştirilecektir.
 Proje alanı içerisinde yer alan orman alanının kamulaştırılması söz konusu
olmadığından bu alanlar için 6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 5191 Sayılı Kanun İle
Değişik 17/3. Maddesi Gereğince Orman İzni alınacaktır.
 Faaliyete başlanmadan önce özel mülkiyete ait olan araziler için; 5403 Sayılı Toprak
Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu’nun 13. maddesi kapsamında Adana İl Tarım
Müdürlüğü görüşü alınacaktır.
 İnşaat sırasında kullanılacak olan parlayıcı ve patlayıcı maddelerin güvenli bi şekilde
nakledilmesi ve kullanılması faaliyet sahibinin yükümlülüğünde olacak v 24.12.1973
gün ve 14752 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "Patlayıcı, Parlayıcı Tehlikeli ve
Zararlı Maddelerle Çalışacak iş Yerlerinde Alınacak Tedbirle Hakkındaki Tüzük" ve 29
Eylül 1987 gün ve 19589 sayılı Resmi Gazete'd yayımlanan "Tekel Dışı Bırakılan
Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi v Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması,
Saklanması, Depolanması, Satışı Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi, Usul ve
Esaslarına ilişkin Tüzük'te belirtilen esaslara uygun olarak yapılacaktır.
 Proje kapsamında işletilecek olan malzeme ocaklarında 21.06.2005 tarih ve 25832
sayılı R.G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Madencilik Faaliyetleri İzin
Yönetmeliği”ne uyulacaktır.
 Proje kapsamında işletilecek olan malzeme ocaklarının işletilmesinde 03.02.2005
tarih ve 25716 sayılı R. G.’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Maden Kanunu
Uygulama Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
 Proje Alanı ve Etki Alanında Yapılacak Çalışmalar Sırasında Herhangi Bir Kültür
veTabiat Varlığına Rastlanılması Durumunda çalışmalar durdurularak Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’na haber verilecektir.
258
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 Baraj inşaatına suyun en az olduğu dönemde başlanacaktır ve inşaat aşamasında
derede daimi olarak suyun akması sağlanacaktır.
 Hafriyat atıklarının depolanması, kuru dere ve dereye karışması ihtimali olan sınırlar
içerisinde yapılamayacaktır.
2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna istinaden yayımlanan çevre mevzuatına
uyulacak ve çevre kalitesinin korunması için kirliliği önleyici her türlü tedbir alınacaktır. Tüm
faaliyet süresince mer-i mevzuat uyarnıca ilgili kurum –kuruluşlardan gerekli izinler
alınacaktır. Yukarı Afrin Barajı Projesi’nin inşaat ve işletme aşamaları boyunca uyulacak olan
başlıca kanun ve yönetmelikler şu şekildedir:
 2872 sayılı “Çevre Kanunu” ve bu kanuna bağlı olarak çıkan 5491 sayılı “Çevre
Kanunu” ve bu Kanunlara bağlı olarak çıkan ve çıkacak Yönetmelik hükümlerine,
 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ve ilgili yönetmelikleri
(3386 ve 5226 sayılı yasalarla değişik) hükümlerine,
 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili yönetmelikleri hükümlerine,
 4342 sayılı Mera Kanunu ve ilgili yönetmelikleri hükümlerine,
 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve ilgili yönetmelikleri
hükümlerine,
 6831 sayılı Orman Kanunu ve ilgili yönetmelikleri hükümlerine,
 18.06.2011 tarihli 27968 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “20112012 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı” hükümlerine,
 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”(Değişiklik: 05.04.2005 tarihli 25777 sayılı
R.G.) hükümlerine,
 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli ve 27537
sayılı R.G.) hükümlerine,
 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.10.2010 tarihli ve 27744
sayılı R.G.) hükümlerine
 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010
tarihli ve 27537 sayılı R.G.) hükümlerine,
 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli
ve 27537 sayılı R.G.) hükümlerine
 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”( Değişiklik: 30.03.2010 tarihli ve 27537 sayılı
R.G.) hükümlerine,
 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” (Değişiklik:
27.04.2011 tarihli ve 27917 sayılı R.G.) hükümlerine,
 13.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
‘’Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait
Yönetmelik’’ hükümlerine,
 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
‘’Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği’’ (Değişiklik:05.05.2009
tarihli ve 27219 sayılı R.G.)hükümlerine,
 14.07.2007 tarih ve 26582 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
‘’Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’’ hükümlerine,
 21.11.2008 tarih 27061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
‘’Çevre Denetimi Yönetmeliği’’ (Değişiklik:12.11.2010 tarihli ve 27757 sayılı R.G.)
hükümlerine,
259
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
 08.06.2010 tarih ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair
Yönetmelik” hükümlerine,
 06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
''Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik'' (Değişiklik:
03.05.2007 tarihli ve 26511sayılı R.G.) hükümlerine,
 17.05.2005 tarih ve 25818 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
''Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği'' (Değişiklik:26.08.2010 tarihli ve 27684
sayılı R.G.) hükümlerine,
 25.03.2005 tarih ve 25766 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
''Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanılmasına Dair Yönetmelik''(Değişiklik:
29.12.2007 tarihli ve sayılı R.G.) hükümlerine,
 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 24.04.2011 tarihli ve 27914 sayılı
R.G.) hükümlerine,
 26.11.2005 tarih ve 26005 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü
Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli ve 27537 sayılı R.G.) hükümlerine,
 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010
tarihli ve 27537 sayılı R.G.) hükümlerine,
 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği ” hükümlerine,
 14.07.2005 tarih ve 2005/9207 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” (Değişiklik: 03.07.2011
tarihli ve 27983 sayılı R.G.) hükümlerine,
 2918 sayılı “Trafik Kanunu” ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmelik
hükümlerine,
 18.07.1997 tarih ve 23053 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Karayolları Trafik Yönetmeliği” (Değişiklik: 01.09.2010 tarihli ve 27689 sayılı R.G.)
hükümlerine,
 18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine,
 29.04.2009 tarih ve 27061 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik”
(Değişiklik: 25.04.2010 tarihli ve 27562 sayılı R.G.) hükümlerine,
 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine,
 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
(Değişiklik: 30.06.2011 tarihli ve 27980 sayılı R.G.) “Çevresel Etki
Değerlendirilmesi Yönetmeliği” hükümlerine,
 30.11.2012 tarih ve 28483 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
260
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Notlar ve Kaynaklar:
ÇED Raporunu hazırlayanların tanıtımı (Adı Soyadı, Mesleği, 1 kişi için 1 sayfayı
geçmeyecek şekilde hazırlanmış kısa özgeçmiş, Referansları ve Rapordan sorumlu
olduğunu belirten imzası) (bilgilenme kapsam ve özel format belirleme toplantısında
ÇED Raporunu hazırlayacak meslek grubunda Maden Mühendisi, İnşaat Mühendisi,
Biyolog ve Ziraat Mühendisi bulunması komisyon tarafından belirlenmiştir.)
1. T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma Dairesi
Başkanlığı, Ankara
2. Toprak, H., 1999, Atıksu Arıtma Sistemlerinin Tasarım Esasları, D.E.Ü Basım Ünitesi (2.
Baskı), İzmir
3. Müezzinoglu,A., 2000, Hava Kirliliği ve Kontrolünün Esasları, D.E.Ü Yayınları, İzmir
4. Stern, A.C., 1984, Fundementals of Air Pollution, 2nd ed., Academic Press
5. TMMOB Kimya Mühendisleri odası, 1991, Hava Kirliliği Kontrol ve Denetimi
6. 5491 sayılı Çevre Kanunu
7. 5177 sayılı Maden Kanunu
8. Türkiye Çevre Vakfı, 1992, Türk Çevre Mevzuatı, Cilt 1-2
9. T.C.Çevre ve Orman Bakanlığı, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, 14.03.1991 tarih
20814 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik : 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı R.G)
10. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği,
03.07.2009 tarih, 27277 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik: 10.10.2011 tarih, 28080 sayılı R.G)
11. T.C.Çevre ve Orman Bakanlığı, Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 31.12.2004 tarih,
25687 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik: 24.04.2011 tarih ve 27914 sayılı R.G.)
12. T.C.Çevre ve Orman Bakanlığı, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği, 04.06.2010 tarih, 27601 sayılı Resmi Gazete (Değişiklik: 27.04.2011 tarih ve
27917 sayılı R.G.)
13. DPT VII.Beş yıllık kalkınma Planı,ÖIK Raporu
14. Davis, P.H., 1979, Flora of Turkey, Edinburgh University Press
15. Kiziroğlu, İ., 1989, Türkiye Kuşları, Ankara
16. Heinzel, H., 1995, Türkiye ve Avrupa Kuşları, USA
17. Demirsoy, A., 1996, Memeliler, Ankara
18. Türkiye Tabiatı Koruma Derneği, 2000, Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara
19. Akman, 1995, Çevre Kirliliği ve Ekolojik Etkiler
20. TTKD, 1198, Türkiye’nin Tehlike Altındaki Nadir ve Endemik Bitki Türleri
21. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Gaziantep ve Kilis Meteoroloji İstasyonu Verileri
22. Gaziantep İl Çevre Durum Raporu 2010
23. Kilis İl Çevre Durum Raporu 2010
24. T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı, Atık Yönetimi Eylem Planı, (2008-2012)
261
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
25. TUGEM, Toprak ve Arazi Sınıflaması Standartları Teknik Talimatı, 2008
26. www.geodata.cob.gov.tr(Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Coğrafi Bilgi Sistemleri veri
tabanı)
27. www.kgm.gov.tr
28. www. tuik.gov.tr(2011 Nufus Verileri)
29. www.mta.gov.tr
30. Kilis Yukarı Afrin Barajı Planlama Raporu, DSİ 20. Bölge Müdürlüğü
262
ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI
DSİ 20. BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
YUKARI AFRİN BARAJI VE
MALZEME OCAKLARI ÇED RAPORU
Ekler:
(ÇED süreci içerisinde projede yapılmak istenen değişikliklerle ilgili DSİ Genel
Müdürlüğü Etüt ve Plan Dairesi Başkanlığının uygun görüşü, ayrıca Raporun
hazırlanmasında kullanılan ve çeşitli kuruluşlardan sağlanan bilgi, belge ve
tekniklerden rapor metninde sunulamayanlar, vb.)
EKLER
EK-1: YER BULDURU HARİTASI
EK-2: 1/25.000 ÖLÇEKLİ TOPOĞRAFİK HARİTA
EK-3: FOTOĞRAFLAR VE UYDU GÖRÜNTÜLERİ
EK-4: JEOLOJİK HARİTA
EK-5: DEPREM HARİTASI
EK-6: DİRİFAY HARİTASI
EK-7: EKOSİSTEM DEĞERLENDİRME RAPORU
EK-8: PEYZAJ ONARIM PLANI
EK-9: ÇED İNCELEME DEĞERLENDİRME FORMU VE FAALİYET ALANINI
GÖSTERİR MESCERE HARİTASI
EK-10: METEOROLOJİK BÜLTEN VE UZUN YILLAR FEVK HADİSELERİ
EK-11: STANDART ZAMANLARDA GÖZLENEN EN BÜYÜK YAĞIŞ DEĞERLERİ
VE YAĞIŞ ŞİDDET-SÜRE-TEKERRÜR EĞRİLERİ
EK-12: MANSAP SU KULLANIM HAKLARI PLANLAMA RAPORU
EK-13:
ONAYLI
ÇEVRE
DÜZENİ
PLANI
VE
GAZİANTEP
BÜYÜKŞEHİR
BELEDİYESİ GÖRÜŞÜ
EK-14: TOZ MODELLEME ÇALIŞMASI
EK-15: ATIKSU BERTARAFINA İLİŞKİN GASKİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAZISI
EK-16: SIZDIRMASIZ FOSSEPTİK PLANI
EK-17:KATI ATIK BERTARAFINA İLİŞKİN GAZİANTEP BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
YAZISI
EK-18: MADEN İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GÖRÜŞÜ
EK-19: KORUMA ALANLARI HARİTASI VE İLGİLİ KURUM YAZILARI
EK-20:HALKIN KATILIMI TOPLANTISINA İLİŞKİN GAZETE İLANLARI
EK-21: PLAN VE KESİTLER
EK-22: KAMULAŞTIRMA PLANLAMA RAPORU
EK-23: GAZİANTEP VE KİLİS İLLERİ AVA AÇIK VE KAPALI ALANLAR HARİTASI
EK-24: KORUNAN ALANLARA GÖRE PROJE KONUMUNU GÖSTERİR GÖRÜNTÜ
EK-25: EROZYON RİSK HARİTASI
EK-26: KURUM GÖRÜŞLERİ
EK-27: MALZEME ALANLARI BULDURU HARİTALARI
EK-28: KOORDİNATLAR
EK-29: ORMAN REHABİLİTASYON PROJESİ
EK-30: ÇEVRE YÖNETİM PLANI
263

View/Open

Rapor - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

göç ve kentleşme

ÇED Raporu - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

ÇED Raporu - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

23 OCAK 2015 YEŞİL NİZİP ARŞİV

2013 FAALİYET RAPORU

Osmanlı Ordusunda Sıradışı Kahraman Askerler:

DSİ 7. BÖLGE (SAMSUN) MÜDÜRLÜĞÜ AMASYA GÖYNÜCEK

haktaş taşkırma ve mermer san. ve tic. ltd. şti. 6612 ruhsat numaralı

nihai rapor - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Konferans Programına Ulaşmak için Tıklayınız.

Tekrar ihaleye çıkılmıştır. NİĞDE ULUKIŞLA KÖYLERE HİZMET

The Effect of Programmed Instruction in Science Education on