Sunu1 - Geomatik Mühendisliği Bölümü

FOTOGRAMETRİ
TANIŞMA – TANIM ve KAVRAMLAR
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
BEÜ ZONGULDAK MYO MİMARLIK VE ŞEHİR PL. BÖL.
HARİTA VE KADASTRO PROGRAMI
ZHK 217/219 FOTOGRAMETRİ DERSİ NOTLARI
2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi
http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz/
DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ

Aycan Murat MARANGOZ
 Yrd. Doç. Dr.
 Mühendislik
Fakültesi Geomatik Müh.
Fotogrametri Anabilim Dalı
 0.372.2574010 – 1417
 [email protected]
 http://geomatik.beun.edu.tr/marangoz

Bölümü,
Öğrenci Görüşme Saatleri: Cuma 13:00 – 15:30
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
2
DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ (OFİS)

Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat MARANGOZ

Mühendislik Fakültesi Geomatik Müh. Bölümü Sınıflar Girişi
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
3
DERSİ ALAN DİĞER BÖLÜMLER


MYO’lardaki ilgili programlar
Geomatik Mühendisliği Bölümü (Jeodezi ve Fotogrametri
Mühendisliği Bölümü veya Harita/Kadastro Mühendisliği Bölümü)
(~ Fotogrametri I ve II)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
4
DERSİN KAYNAKLARI






Fotogrametri I ve II Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ
Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M. Çelikoyan, Karl
Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın Dağıtım, 2007
Digital Photogrammetry, Yves Egels and Michel Kasser, Taylor and Francis, CRC
Press, 2007
Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume I, Fundementals and Standard
Process, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany.
Kraus, K., (1997); Photogrammetry Volume II, Advanced Methods and
Applications, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany.
İnternet Kaynakları
 Sunular
 Kaynak kitaplara ek elektronik belgeler
 Ödevler
 Duyurular
 Ulusal ve Uluslararası Kuruluşlar
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
5
DERSİN BAŞARI KRİTERLERİ

Derse Devam: %70

Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %100)
Yıliçi Başarı Notu: [Vize (%100) + (Ödevler + Quizler +
Arazi Çalışmaları Notu)]


Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı
Notu %60
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
6
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Yeryuvarının geometrisinin belirlenmesi ve yeryuvarı
üzerinde bulunan tüm objelerin birbirleriyle olan
geometrik, sosyal ve anlamsal ilişkilerin kurulması ve bu
bilgilerin ilgili diğer mühendislik ve sosyal bilimlerin
hizmetine sunulması işlevlerini yüklenen bir bilim dalıdır.
Daha farklı bir deyişle, yeryuvarı üzerinde konumsal bilgi
sisteminin oluşturulmasını (Kent Bilgi Sistemi veya
Coğrafi Bilgi Sistemi) sağlayan ve bu bilgi sistemine altlık
oluşturacak temel bilgilerin toplanmasını ve bilgiler
arasındaki ilişkilerin kurulmasını sağlayan bir bilim dalıdır.
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
7
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, mekanın
tasarlanmasına yönelik bilgilerin yeryüzünden veya
havadan (uçaktan – uydudan) elde edilmesi ve sunulması
ile ilgili bir bilim koludur.


Yersel Ölçümler (1m-5m)
Uçaktan Algılama Yapan Sistemler


Alçaktan Uçuş Verileri (300m – 3km)
Uzaydan Algılama Yapan Sistemler

Kutupsal Yörüngeli (600km-1000km)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
8
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Jeodezi, yeryuvarının ve diğer gökcisimlerinin şeklini ve
gravite
alanlarını,
bunların
zaman
içerisindeki
değişimlerini ve ortalama yer elipsoidini yer yüzeyinden
veya uzaydan gerçekleştirilen ölçümlerle belirlemeyi
amaçlayan bir bilimdir (Yersel ölçümler).


Total Station
Global Konumlandırma Sistemleri
(GPS – Global Positioning System, GNNS – Global Navigation Satellite System)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
9
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Fotogrametri tekniği, uzaktaki cisimlerin geometrik
parametrelerini belirli koşullar altında çekilmiş fotoğraflar
yardımı ile elde etme işlemidir.
Harita üretim aşamaları
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
10
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

(1-5m)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
11
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

(1-5m)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
12
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Microdrones – md4-200
Microdrones – md4-1000
Video1
Video2
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
13
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
14
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
15
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Alçaktan Uçuş Verileri (300m - 3000m)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
16
JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ BİLİMİ
Uzaktan Algılama tekniği, arada mekanik bir temas
olmaksızın bir cisimden yayılan ve algılanan ışınımın
nitelik ve nicelik yönünden değerlendirilmesi ile cismin
özelliklerinin ortaya konması ve ölçülmesi olarak
tanımlanabilir.
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
17
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
Landsat 7
Spot 5
Aster
Ikonos - VİDEO
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
Kometa (TK-350)
QuickBird)
18
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
Landsat 7
Aster
TK-350
Kompsat - 1
IRS 1C
Spot 5
Ikonos
QuickBird
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
19
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ

Kutupsal Yörüngeli (600km – 1000km) – Uzaktan Algılama Uyduları
(173x183)km
(60x60)km
(16.5x16.5)km
(11x11)km
(8x8)km
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
20
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Zonguldak iline ait
QuickBird görüntüsünün
bir bölümü
(1x1)km
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
21
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ
Kartoğrafya, coğrafi bilginin görsel, sayısal veya kabartma
formda
sunulması,
iletişimi,
organizasyonu
ve
kullanılması bilimidir [Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS – GIS)].
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
22
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ–
Laboratuvarlar

Ölçme Tekniği Laboratuvarımız
7 adet GPS alıcı ünitesi
4 adet RTK GPS alıcı ünitesi
1 adet TUSAGA-Aktif GPS alıcı
ünitesi
10 adet total station
3 adet elektronik teodolit
25 adet optik takeometre ve teodolit
34 adet optik nivo
1 adet optik prezisyonlu nivo
2 adet dijital nivo
4 adet el GPS’i
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
23
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ–
Laboratuvarlar

Uzaktan Algılama - Fotogrametri ve Konumsal Analiz
Laboratuvarımız
3 adet dijital fotogrametrik iş
istasyonu
2 adet aynalı stereoskop,
1 adet Wild A8 analog
değerlendirme aleti
1 adet Zeiss Planicomp analitik
değerlendirme aleti,
2 adet dijital kamera,
2 adet insansız hava aracı (İHA),
1 adet GPS alıcısı,
Uygulamalar için gerekli
fotogrametri ve uzaktan algılama
yazılımları
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
24
JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ BİLİMİ –
Laboratuvarlar

Uzaktan Algılama - Fotogrametri ve Konumsal Analiz
Laboratuvarımız
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
25
FOTOGRAMETRİ – GEOMATİK MÜH. BİLİMİ–
Laboratuvarlar

Afet İzleme Laboratuvarımız
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
26
HARİTA KAVRAMI
Harita,
fiziksel
gerçekliğin
(yeryüzü
veya
diğer
gezegenlerin tamamının veya
bir bölgesinin) bir düzleme
belirli bir ölçek dahilinde
küçültülmüş, objelerin birbirleri
ile olan ilişkileri korunarak,
genelleştirilmiş, açıklamalarla
tamamlanmış,
matematiksel
kurallarla izdüşüm gösterimi
olarak tanımlanan bir bilgi
iletişim aracıdır.
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
27
HARİTA KAVRAMI
1/1000 ölçekli ortofoto harita
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
28
GEOMATİK MÜH. – Başlıca Çalışma Konuları






Gereksinim duyulan her ölçekteki haritaların üretimini,
araziye ilişkin büyük/küçük tüm projelerin etüd ve
uygulamalarının gerçekleştirilmesi,
Deprem kuşağında yer alan bölgelerde yer kabuğu
hareketlerinin incelenmesi,
Deprem, sel, yangın, heyelan sonucu meydana gelen
afetlerden sonra uygulanacak Afet Planlarının hazırlanması,
Kent planlarının hazırlanması,
Köprü, baraj, yol, tünel, metro vb. mühendislik projeleri,
Gerek uçaklardan çekilen fotogrametrik amaçlı fotoğraflarla,
gerekse de uydulardan elde edilen görüntülerden bir çok
amaç için değişik ölçekli haritaların üretilmesi,
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
29
GEOMATİK MÜH. – Başlıca Çalışma Konuları








Petrol, doğalgaz vb. yer altı doğal kaynaklarının yerlerinin
belirlenmesi,
Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği tarafından üretilen
sayısal ve konuma dayalı bilgilerden, pratik hayatta bir çok
alanda kullanılan bilgi sistemlerinin oluşturulması,
Tarihi eserlerin röleve ve restorasyon çalışmalarının
yapılması,
Arkeolojik araştırmalar,
Sulama ve kurutma projeleri,
Her tür altyapı projeleri,
Coğrafik - jeolojik projeler
Üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizin deniz haritalarının
üretilmesi,
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
30
MİMARLIK VE ŞEHİR PLANLAMA BÖLÜMÜ –
HARİTA VE KADASTRO PROGRAMI EĞİTİMİ
Bütün jeodezik çalışmaların somut sonucu, farklı ölçekteki
topografik haritalardır. Haritalar modern bir toplumda yaşanılan
mekanın kullanımı ve planlanması için gerekmektedir. Harita,
kısaca yeryüzünün gerçek bir parçasının düzgün geometrik bir
yüzey üzerinde gösterilmesidir.
Kadastro ise bir ülkedeki her türlü arazinin yeryüzü üzerindeki
yer ve konumlarının, alanlarının, değerlerinin, üzerlerinde
bulunan hak ve yükümlülüklerin devlet eliyle belirlenerek
haritaya bağlanması faalliyetidir. Harita üretimi matematik,
kadastro ise hukuk ile gerçekleştirilir. Yeryüzündeki somut
objeler geometrisi, soyutlama ile soyut bir ürün olan haritaya
dönüştürülür.
Arazi Ölçmeleri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
31
MİMARLIK VE ŞEHİR PLANLAMA BÖLÜMÜ –
HARİTA VE KADASTRO PROGRAMI EĞİTİMİ
Harita ve Kadastro Programında; hızla gelişen teknoloji ve artan
nüfusla birlikte toplumun ihtiyaç duyduğu







Alt yapı, doğal yapı, tarihi eser ve mühendislik yapılarının durum
tespiti,
Fotogrametrik harita üretimi,
Deformasyon ölçü ve hesabına yönelik proje ve uygulamaları,
Kent bilgi sistemi uygulamaları,
Tapu ve kadastro bilgi sistemi, afet bilgi sistemi ve yönetimi,
Arazi kullanımının planlaması ve üç boyutlu kent modellerinin
oluşturulması,
kentsel alan düzenleme ve kentsel dönüşüm uygulamaları
konularında
eğitim verilmektedir.
Arazi Ölçmeleri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
32
MİMARLIK VE ŞEHİR PLANLAMA BÖLÜMÜ –
HARİTA VE KADASTRO PROGRAMI EĞİTİMİ
Program mezunları, Belediyelerin ilgili birimleri, veri
yönetimi, tünel ve baraj inşaat projeleri, kamu
teşebbüsleri ve özel inşaat firmalarında çeşitli görevler
üstlenip yürütebilecek bilgi ve beceriyle donatılmış olarak
yetiştirilecektir.
Bu programdan mezun olan öğrenciler; pek çok iş
alanında tekniker ve proje sorumlu yardımcısı olarak
istihdam edilebilmektedir.
Arazi Ölçmeleri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
33
HARİTA VE KADASTRO PROGRAMI –
GEOMATİK MÜH. İLİŞKİSİ

Değişik ölçeklerde üretilecek haritalar için yapılacak tüm jeodezik ve
fotogrametrik proje uygulamaları.
Her türlü mühendislik yapılarının yer alacağı arazi yapısı haritalarının
alımı, yapıların yatay ve düşey olarak projelendirilmesi ve araziye
aplikasyonu çalışmaları, ilgili harita ve krokilerin çizilmesi.
Tüm yapı ve tesislerin inşa edilecekleri bölgelerdeki yerkabuğu
hareketlerinin jeodezik ve dinamik yöntemlerle belirlenmesi.
Tüm yapı ve tesis inşaatlarında, dekupaj ve toprak hacmi ölçme ve
hesapları.
Yapı ve tesis sahalarının ruhsata esas halihazır harita ve üretime esas
işletme imalat haritalarının yapımı.
Mühendislik yapılarının veya büyük makinelerin istenilen doğrulukta her
türlü aplikasyon işleri.
Coğrafi Bilgi Sistemi uygulamaları vb. işlerde;

varsa Geomatik Mühendisine yardımcı olur.






Topoğrafya Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
34
HARİTA VE KADASTRO TEKNİKERİNİN
KULLANDIĞI DONANIM ve YAZILIMLAR







Hassas ölçme aletleri (jalon ve sehpası, teodolit ve çeşitleri, total
station, GPS, nivo ve çeşitleri, planimetre),
Elektronik uzaklık ölçerler ve çeşitleri,
Bilgisayar ve çevresel donanımları
Fotogrametrik harita yapımına ilişkin değerlendirme alet, iş
istasyonları ve yazılımları,
Harita çizimi araç ve gereçleri,
Ozalit ve diğer kopya araçları.
Haritacılık ve yakın disiplinlere hizmet eden yazılım programları.
Topoğrafya Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
35
TOPOĞRAFLARIN GÖREVLERİ - Hatırlatma
Etüt Ekibi, şantiyenin öncü kuvvetidir. Bir işe ilk kazığı etüt
ekibi çakar, iş boyunca devam eder, en son ölçüyü yine onlar
alır. Topograf, küçük ve orta ölçekli şantiyelerde Etüt Ekibinin
başıdır. Tekniker veya deneyimli, meslekten yetişmiş alet
operatörüdür.
Topograf, tüm arazi ölçüm işlerinden sorumludur. Etüt ekibi,
aracı, alet ve ekipmanları ve şenörleri ile seyyar bir ekiptir.
Şantiyede günlük işlerin projesine uygun günlük takibini yapar,
makina ve ekiplere işlerini işaretler. Formenle koordineli çalışır.
Bazı şantiyelerde Topograf ve Formen aynı kişidir. Ölçüm ve iş
yapma zaman zaman iç içe geçen bir konudur.
Topoğrafya Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
36
FOTOGRAMETRİ DERSİNİN İÇERİĞİ
Giriş, Fotogrametrinin Tanımı
 Geometrik ve Matematik Temeller
 Optik Temeller
 Fotoğrafik Temeller (Fotoğraf Bilgisi)
 Üç Boyutlu Görüş
 Hava fotoğrafları ve Uçuş Planları
 Sayısal Yükseklik Modelleri
 Ortofoto İşlemleri
 Uzaktan Algılama Kavramı

Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
37
GELECEK HAFTA: Fotogrametrinin Geometrik ve
Matematik Temelleri
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
38
KAYNAKLAR
 Fotogrametri I Ders Notları, Prof. Dr. Ahmet YAŞAYAN, YTÜ
 Fotogrametri, O. Altan, S. Külür, G. Toz, H. Demirel, Z. Duran, M.
Çelikoyan, Karl Krauss, 7. Baskıdan çeviri, İTÜ, Nobel Yayın
Dağıtım, 2007
 eobs.edu.tr (BEÜ Zonguldak MYO Mimarlık ve Şehir Planlama
Bölümü Harita ve Kadastro Programı)
Fotogrametri Ders Notları
Yrd. Doç. Dr. Aycan M. MARANGOZ
39

Download Report