Rödl & Partner Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. Teşvikiye Cad. No: 17 D 12/13/15 İkbal Ticaret Merkezi TR-34365 Teşvikiye-İstanbul Telefon + 90 (212) 310 14 00 Telefax + 90 (212) 327 32 14 E-mail : [email protected] Web : www.roedl.com.tr [email protected] İstanbul, 26.06.2014  Sirküler No: 2014 / 61 Konu: Mukimlik Belgesi 1. Çifte Vergileme Çifte vergileme, vergiye tabi bir gelirin birden fazla ülkede vergi konusu olması, aynı gelirin hem elde edildiği ülkede hem de geliri elde edenin mukim (yerleşik) olduğu ülkede vergilendirilmesidir. Ülkeler bu istenilmeyen durumu ortadan kaldırmak amacıyla aralarında vergi anlaşmaları yapmaktadırlar. 2. Mukimlik Kavramı Ülkelerden birinin mukimi olmak, o ülkenin mevzuatı gereğince ikametgah, ev, kanuni merkez, iş merkezi veya benzer yapıda diğer herhangi bir kriter nedeniyle vergi mükellefiyeti altına giren kişi anlamına gelir. 3. Anlaşmalarda Düzenlenen Gelir Unsurları Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında:               Gayrimenkul varlıklardan elde edilen gelirler, Ticari kazançlar, Uluslararası taşımacılık kazançları, Temettü gelirleri, Faiz gelirleri, Gayrimaddi Hak bedelleri (Royalty gelirleri) Sermaye değer artış kazançları, Serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirler, Ücret gelirleri, Şirket yönetim kurulu üyelerinin gelirleri, Sanatçı ve sporcu gelirleri, Özel sektör çalışanlarının emekli maaşları, Kamu çalışanlarının ücret gelirleri ve emekli maaşları, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Avusturya, Beyaz Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Bulgaristan, Büyük Britanya, Tic Sicil No: 409612/357194 Çek Cumhuriyeti, Çin Halk Cumhuriyeti, Endonezya, Estonya, Fransa, Güney Afrika, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hong Vergi No: 7350232482 Kong, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kazakistan, Letonya, Litvanya, Macaristan, Meksika, Moldova, Polonya, Romanya, Rusya Vergi Dairesi: Beyoğlu Federasyonu, Sırbistan, Singapur, Slovakya, Slovenya, Tayland, Türkiye, Ukrayna, Vietnam  Öğretmenler ve öğrencilerin elde ettikleri gelirler ve  Diğer gelirler gibi gelirler düzenlenmektedir. Yukarıda belirtilen gelir unsurları Anlaşmalarda ayrı ayrı ele alınmakta ve vergileme yetkisi duruma göre mukim olunan ülkeye veya gelirin elde edildiği kaynak ülkeye bırakılmakta, bazen de her iki ülke arasında paylaştırılmaktadır. Vergilemenin her iki devlette de yapıldığı durumda aynı kazançlar üzerinden mükerrer vergilendirmeyi önlemek için diğer devlette ödenen vergi, mukim olunan devlette Anlaşmanın Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine ilişkin madde hükümleri çerçevesinde duruma göre mahsup veya istisna edilmektedir. 4. Mukimlik Belgesi Türkiye Cumhuriyeti’nin diğer ülkeler ile imzaladığı ve halen yürürlükte olan Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları (Anlaşmalar) hükümlerine göre, Anlaşmaya taraf diğer ülkede mukim bulunan mükellefler tarafından elde edilen Türkiye kaynaklı bazı gelir unsurları, Anlaşmalarda yer alan şartların gerçeklesmesi durumunda kanuni vergi oranlarından daha farklı oranlarda vergilendirilebilmekte veya bazı durumlarda elde edilen gelir Türkiye’de vergilendirme dışında tutulmaktadır. Mukimlik kavramı, genellikle Anlaşmaların 4. maddesinde düzenlenmiş bulunmaktadır. Gerçek ya da tüzel kişilerin hangi durumlarda bir ülkenin mukimi sayılacağı da Anlaşmaların aynı maddesinde ayrıntılı olarak açıklanmış bulunmaktadır. Dar mükellef bir gerçek kişi veya kurumun elde ettiği Türkiye kaynaklı gelir üzerinden ülkemizde vergilendirilmemesi veya Anlaşmalarda yer alan söz konusu sınırlı oranlarda vergilenebilmesi için, diğer ülke mukimi olduklarını kanıtlayabilmeleri gerekmektedir. Bu ispat gerekliliği, Türkiye’de vergi alınmaması gerektiği halde vergiye tabi tutulan durumlarda, fazla ödenen verginin iadesi durumunda ortaya çıktığı gibi, stopaj suretiyle yapılan vergileme aşamalarında da ortaya çıkmaktadır. Zira çoğu durumda dar mükelleflerin gelirleri stopaj suretiyle vergilenmektedir. Örneğin serbest meslek, faiz, gayri maddi hak ve temettü ödemelerinde bu durum ortaya çıkmaktadır. 1 Sıra No’lu Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları Sirküleri’ne göre Anlaşmaya taraf diğer ülkede yerlesik (tam mükellef) olanların Türkiye’de elde ettikleri kazanç veya iratların ilgili Anlaşma çerçevesinde vergiye tabi tutulabilmesi için kendi ülkelerinin Anlaşmaların 3. maddesinde tanımlanan yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile noter veya bu ülkelerdeki Türk Konsoloslukları tarafından tasdik edilecek Türkçe tercümesinin bir örneğini ilgili vergi dairesine veya kendilerine yapılan ödeme üzerinden vergi sorumluları tarafından vergi tevkifatı yapılması durumunda ise vergi sorumlularına ibraz etmeleri gerekmektedir. Vergi sorumluları teslim aldıkları söz konusu mukimlik belgelerini gerektiğinde yetkili makamlara ibraz etmek üzere muhafaza edeceklerdir. Mukimlik belgesinin ibraz edilememesi durumunda ilgili Anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümleri uygulanacaktır. Bir takvim yılına ilişkin mukimlik belgesi, izleyen yılın 4. ayına kadar geçerli olup, söz konusu belgenin her yıl yenilenmesi gerekmektedir. Tevkifat uygulamasından önce Mukimlik Belgesinin ibraz edilememesi halinde Anlaşma hükümleri dikkate alınmadan yerel mevzuat hükümleri uygulanmaktadır. Ancak bu durumda dahi sonradan söz konusu Mukimlik Belgesinin ibrazı ile Anlaşma hükümleri ve iç mevzuat -2- hükümleri doğrultusunda yersiz olarak tevkif suretiyle alınan verginin iadesi talep edilebilecektir. Bu durumda iade islemi, vergi dairesince, gelir sahibine ödenmek üzere tevkifatı yapmakla sorumlu olan kurum adına yapılacaktır. Maliye Bakanlığı gerekli gördüğü hallerde, Anlaşma hükümlerinden yararlanacak kişi ve kurumlardan, uygulanacak Anlaşma hükümlerine göre gerçek hak sahibi (Beneficial owner) olduklarına dair ilgili ispat edici belgelerin ibrazını da isteyebilmektedir. Bu belgeleri Maliye Bakanlığı’nın tayin edeceği sürede ibraz etmeyen veya bu belgeler ile veya başkaca bir suretle gerçek hak sahibi olmadığı tespit edilenler bakımından zamanında tahakkuk ve tahsil edilmeyen vergiler için vergi ziyaı doğmus sayılmaktadır. Yine anlaşmalarda yer alan bilgi değişim maddesi hükümleri çerçevesinde yetkili makamlar arasında Anlaşmaların kapsamına giren vergilere yönelik bilgi değişiminde bulunulabildiğinden, vergilerin eksiksiz ve daha doğru tahakkuk etmesi imkanı sağlanmış olmaktadır. Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, mukimlik belgesinin ibraz edilmesi bir zorunluluk olup, bu belge Anlaşma hükümlerinden faydalanma imkanı sağlamakta, ancak vergilendirme ile ilgili şartların gerçekleşmiş olması durumunda vergilendirmeyi önlememektedir. Mukimlik belgesini ibraz edemeyen dar mükelleflerin ise Anlaşma hükümlerine bakılmadan yerel mevzuat hükümlerine göre vergilendirilmeleri gerekmektedir. 5. Sonuç Anlaşmaya taraf diğer ülkede yerleşik (tam mükellef) olanların Türkiye’de elde ettikleri kazanç veya iratların ilgili anlaşma çerçevesinde vergiye tabi tutulabilmesi için de kendi ülkelerinin yetkili makamlarından mukimlik belgesi almaları ve bu belgenin aslı ile birlikte Noterce veya bu ülkelerdeki Türk konsolosluklarınca tasdik edilmiş Türkçe tercümesinin bir örneğini ilgili vergi dairesine veya kendilerine yapılan ödeme üzerinden vergi sorumlularınca vergi tevkifatı yapılması durumunda ise vergi sorumlularına ibraz etmeleri gerekmektedir. Vergi sorumluları teslim aldıkları söz konusu mukimlik belgelerini gerektiğinde yetkili makamlara ibraz etmek üzere muhafaza edeceklerdir. Mukimlik belgesinin ibraz edilememesi durumunda ise ilgili anlaşma hükümleri yerine iç mevzuat hükümleri uygulanacaktır. Bilgi edinmenizi rica ederiz. Saygılarımızla -3-