HİD355-HİDROJEOLOJİ UYGULAMA-3 1. Aşağıdaki tabloda Eskişehir Yağış Gözlem İstasyonunda (YGİ) 1950 – 1979 yılları arasında gözlenen yıllık yağış değerleri verilmektedir. a. b. c. d. Yıllık yağış dağılım grafiğini çiziniz, Ortalamadan sapma ve eklenik sapma değerlerini hesaplayınız, Eklenik sapma grafiğini çiziniz, Kurak ve yağışlı dönemleri belirleyiniz ve yorumlayınız Yıllık Yağış Ortalamadan Sapma Eklenik Sapma (mm) (mm) (mm) 1950 403.0 ……………………….. ……………………….. 1951 357.7 ……………………….. ……………………….. 1952 226.1 ……………………….. ……………………….. 1953 385.6 ……………………….. ……………………….. 1954 392.0 ……………………….. ……………………….. 1955 413.4 ……………………….. ……………………….. 1956 215.8 ……………………….. ……………………….. 1957 378.7 ……………………….. ……………………….. 1958 403.1 ……………………….. ……………………….. 1959 380.5 ……………………….. ……………………….. 1960 507.1 ……………………….. ……………………….. 1961 323.9 ……………………….. ……………………….. 1962 393.1 ……………………….. ……………………….. 1963 518.7 ……………………….. ……………………….. 1964 371.7 ……………………….. ……………………….. 1965 449.5 ……………………….. ……………………….. 1966 416.2 ……………………….. ……………………….. 1967 304.5 ……………………….. ……………………….. 1968 484.3 ……………………….. ……………………….. 1969 403.5 ……………………….. ……………………….. 1970 466.9 ……………………….. ……………………….. 1971 377.6 ……………………….. ……………………….. 1972 362.2 ……………………….. ……………………….. 1973 473.2 ……………………….. ……………………….. 1974 383.6 ……………………….. ……………………….. 1975 414.9 ……………………….. ……………………….. 1976 398.1 ……………………….. ……………………….. 1977 382.3 ……………………….. ……………………….. 1978 412.0 ……………………….. ……………………….. 1979 450.0 ……………………….. ……………………….. Port ……………………….. Yıl 1 2. Turc Metodu: Yıllık gerçek evapotranspirasyon miktarının belirlenmesinde kullanılan bir metoddur. Yukarıdaki verileri kullanarak 765 mm’lik yıllık yağış için gerçek evapotranspirasyon miktarını hesaplayınız. (Yıllık ortalama sıcaklık: 10.3 °C) P ETa = ( ) P2 0 .9 + 2 L ETa=Gerçek evapotranspirasyon P=Yıllık yağış (mm) L=300+25T+0.05T 3 T=Yıllık ortalama sıcaklık (°C) 2 3. 38°40’ kuzey enleminde bulunan Cihanbeyli ovasında 10 km ’lik bir toprakta yonca, domates ve tahıl yetiştirilmektedir. Bu bölgeye ait aylık ortalama sıcaklıkla bitkilerin yararlanabileceği ortalama yağış yüksekliği ve ekilen bitki türüne ait aylık k değerleri aşağıdaki çizelgede verilmiştir. Bu verilere göre Blaney-Criddle formülünü kullanarak, sulama mevsimi (şubat-kasım) boyunca havzaya ne kadar sulama suyu gerektiğini hesaplayınız. Ay Aylık Ort. Sıc. (°C) 1.1 5.3 10.0 15.0 19.3 22.7 21.0 17.4 11.5 5.8 Ş M N M H T A E E K Aylar Ş M N M H T A E E K T (°C) p Aylık Ort. Yağış Yüks. (mm) 28.3 29.4 34.7 44.6 25.3 4.1 4.2 11.9 19.1 27.0 Yonca (%25) Aylık ort. k k değerleri Domates (%15) 0.70 0.70 0.70 0.85 0.85 0.85 0.85 0.85 0.70 0.70 0.70 0.70 0.70 - Aylık ort. yağış (mm) U (mm) 1.1 5.3 10.0 15.0 19.3 22.7 21.0 17.4 11.5 5.8 Toplam sulama suyu ihtiyacı(mm) 2 Tahıl (%60) 0.75 0.75 0.75 - Aylık sulama suyu ihtiyacı (mm) Blaney-Cridle Formülü: U=45kp(t+18) U=Aylık evapotranspirasyon (mm) k=Bitki cinsine bağlı katsayı (Tablo 1’den) p=aylık gündüz saatlerinin bütün yıldaki gündüz saatlerine oranı (Tablo 2’den, bu değer ayrıca grafikten de bulunmaktadır) t = Aylık ortalama sıcaklık (°C) Tablo 1. Blaney Cridle Formülündeki k katsayısının değerleri (Bayazıt, 1987) Bitki Cinsi k (*) Yonca 0.80-0.90 Fasulye 0.60-0.70 Mısır 0.75-0.85 Tahıl 0.75-0.85 Turunçgiller 0.45-0.65 Ceviz 0.60-0.70 Çimen 0.75-0.85 Patates 0.65-0.75 Pirinç 1.00-1.10 Şeker pancarı 0.65-0.75 Domates 0.65-0.70 (*) Bir bitki için verilen iki değerden küçük olanı yağışlı, büyük olanı kurak iklimler içindir. Tablo 2. Blaney Cridle Formülündeki p (%) katsayısının değerleri (Bayazıt, 1987; DSİ, 1969) Enlem O Ş M N M H T 40° 6.76 6.72 8.33 8.95 10.02 10.08 10.22 38° 6.87 6.79 8.34 8.90 9.92 9.95 10.10 A E E K A 9.54 8.39 7.75 6.72 6.52 9.47 8.38 7.80 6.82 6.66 4. 10 hektar alana sahip alüvyal havzada (kumlu, killi) eğim yönünde buğday ekilmektedir. Yıllık ortalama yağış 530 mm olduğuna göre gerçekleşek yüzeysel akış miktarını hidrolojik durumları göz önünde bulundurarak hesaplayınız. SCS-CN Formülü: Eşitlikte; CN: eğri numarası S: eğri numarasına bağlı katsayı P: yağış (mm/yıl) Q: yüzeysel akış (mm/yıl) 3 Toprak Sınıfı A B Özellikleri Düşük yüzey akış potansiyelli,derin,çok kumlu,az kil ve silt Orta yüzeysel akış potansiyelli, kumlu tın,tın,killi tın bünyeli, içeren,geçirgenlikleri yüksek olan topraklar derin , geçİrgenliği orta olan topraklar, C Yüksek yüzey akış potansiyelli,az derin,önemli düzeyde kil ve kolloid içeren,geçirgenliği düşük olan topraklar D Çok yüksek yüzey akış potansiyelli,şişme özelliği gösteren kil içeren, geçirgenliği çok az alt katmanları geçirimsiz olan topraklar. Toprak Grubu ve Bitki Örtüsüne göre Eğri Numaraları Hidrolojik Toprak Grubu Arazi Kullanımı İşlem Hidrolojik durum A B C Nadas SR 77 86 91 SR Zayıf 72 81 86 SR İyi 67 78 85 C Zayıf 70 79 84 Sıra ve çapa bitkileri (pancar gibi) C İyi 65 75 82 C&T Zayıf 66 74 80 C&T İyi 62 71 78 SR Zayıf 65 76 84 SR İyi 63 75 83 C Zayıf 63 74 82 Ufak Taneli (buğday gibi) C İyi 61 73 81 C&T Zayıf 61 72 79 C&T İyi 59 70 78 SR Zayıf 66 77 85 SR İyi 68 72 81 C Zayıf 64 75 83 Sık ekilmiş baklagil veya çayır C İyi 55 69 78 C&T Zayıf 63 73 80 C&T İyi 51 67 76 Zayıf 68 79 86 Müsait 49 69 79 iyi 39 61 74 Çayır ve Mera C Zayıf 74 67 81 C Müsait 25 59 76 C iyi 6 35 70 Devamlı Çayır 30 59 71 Zayıf 45 66 77 Müsait 36 60 73 Orman iyi 25 55 70 Çiftlik binaları 59 74 82 72 82 87 Yollar 74 84 90 SR eğim yönünde ekili C paralel T teraslanmış 4 D 94 91 89 88 86 82 81 88 87 85 84 82 81 89 85 85 83 83 80 89 84 80 88 83 79 78 83 79 77 86 89 92
© Copyright 2024 Paperzz
