OBRAZOVNI PROGRAM
ZUBNO-STOMATOLOŠKI
TEHNIČAR
SADRŽAJ
OPŠTI DIO .................................................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR ..................................................... 3
2. NASTAVNI PLAN .................................................................................................................... 3
POSEBNI DIO .............................................................................................................................. 6
1. PREDMETNI PROGRAMI......................................................................................................... 6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ........................................................................................... 6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI..................................................................................... 7
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM...................................................................................... 7
1.2.2. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA ........................................................................... 17
1.2.3. MORFOLOGIJA ZUBA ................................................................................................... 24
1.2.4. HEMIJA I BIOHEMIJA .................................................................................................... 30
1.2.5. TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA ......................................................... 45
1.2.6. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA ..................................................... 50
1.2.7. FIKSNA PROTETIKA ..................................................................................................... 61
1.2.8. MIKROBIOLOGIJA ......................................................................................................... 70
1.2.9. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA ............................................................................. 76
1.2.10. ORTOPEDIJA VILICA .................................................................................................. 85
1.2.11. ORALNA HIRURGIJA .................................................................................................. 90
1.2.12. PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA ................................................................ 97
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA.............................................................................................. 105
1.3. IZBORNI PREDMETI ........................................................................................................ 158
1.3.1. STRANI JEZIK II .......................................................................................................... 158
1.3.2. LATINSKI JEZIK .......................................................................................................... 159
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA ................................................................................ 165
1.3.4. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM ...................................................................... 171
1.3.5. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA ............................................................................ 179
1.3.6. PREDUZETNIŠTVO ...................................................................................................... 190
1.3.7. ETIKA .......................................................................................................................... 196
1.3.8. FARMAKOLOGIJA ....................................................................................................... 204
1.3.9. PATOLOGIJA .............................................................................................................. 215
1.3.10. STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI...................................................... 221
1.3.11. METALOKERAMIČKE KRUNICE I MOSTOVI .............................................................. 229
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ............................................ 234
2.1.1. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA ................................................... 234
2.1.2. FIKSNA PROTETIKA ................................................................................................... 238
2.1.3. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA ........................................................................... 240
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ............................................................................. 243
2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD ............................ 243
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................................. 247
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA .......................... 248
5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........... 248
6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ............................... 248
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ................................. 248
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ...................................... 250
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ......................... 250
9. PROFESIONALNA PRAKSA ................................................................................................ 251
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ................................................................................................. 252
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR
2. Nastavni plan
Redni
broj
Nastavni predmetigrupe predmeta
A
1.
2.
3.
4.
5.
Opšteobrazovni predmeti
Maternji jezik i književnost
Matematika
Strani jezik
Informatika
Fizičko vaspitanje
Društvena grupa predmeta
1.
Istorija
2. Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Biologija
2.
Fizika
UKUPNO A
B
Stručno-teorijski predmeti
1.
Anatomija sa fiziologijom
Zdravstvena zaštita i
2.
higijena
3.
Morfologija zuba
4.
Hemija i biohemija
Tehnologija zubotehničkog
5.
materijala
Bolesti zuba i preventivna
6.
stomatologija
7.
Fiksna protetika
8.
Mikrobiologija
Totalna i parcijalna
9.
proteza
10. Ortopedija vilica
11. Oralna hirurgija
Paradontologija i oralna
12.
medicina
UKUPNO B
C
Praktična nastava
Ukupno B+C
D
Izborna nastava
I
II
III
IV
sed.
god.
sed.
god.
sed.
god.
sed.
god.
3
2
3
2
2
108
72
108
72
72
3
2
3
108
72
108
3
2
3
108
72
108
3
2
3
99
66
99
2
72
2
72
2
66
2
72
2
72
2
72
14
504
Ukupno
423
282
423
72
282
72
72
2
2
18
72
72
648
3
108
108
2
72
72
2+2
2
72
72
10
360
10
330
144
72
1842
72
72
144
3
108
108
2+22
144
23+22
144
144
2+42
72
2+42
2
72
72
144
72
2+32
180
2
1
24+32
165
138
2+12
2+32
99
165
66
66
2+22
132
66
9
2
11
2
324
72
396
72
9
6
15
2
324
216
540
72
8
9
17
4
288
324
612
144
8
9
17
4
264
297
561
132
1200
909
2109
420
2
72
2
72
2
66
282
1.
Strani jezik II
2
72
2.
Latinski jezik
2
72
3.
Zdrava ishrana i dijetetika
2
72
72
4.
Likovna umjetnost sa
estetikom
2
72
72
72
3
Redni
broj
Nastavni predmetigrupe predmeta
5.
Psihologija i komunikologija
6.
7.
8.
9.
10.
11.
E
F
G
H
I
sed.
II
god.
sed.
III
sed.
2
god.
72
Preduzetništvo
2
72
Etika
Farmakologija
Patologija
Stehiometrijska
izračunavanja u hemiji
Metalo-keramičke krunice i
mostovi
Slobodne aktivnosti
Profesionalna praksa
Sedmični broj časova
Broj radnih sedmica
2
72
1
15 dana
32 1152
36
god.
IV
36
15 dana
32 1152
36
1
15 dana
32 1152
36
sed.
god.
Ukupno
72
72
2
2
66
66
72
66
66
2
66
66
2
66
66
36
32
33
1056
1
45 dana
4512
141
Ukupno časova za obrazovni program (A+B+C+D+E)=4512
Napomene:
- Časovi označeni indeksom 1 su časovi biohemije.
- Časovi označeni indeksom 2 su časovi praktične nastave.
- Časovi označeni indeksom 3 su časovi preventivne stomatologije.
- Časovi označeni indeksom 4 su časovi parcijalne proteze.
- Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom od dva časa nedjeljno za sve četiri godine – predmetni katalozi su u
nadležnosti Zavoda za školstvo.
3. Ciljevi i zadaci obrazovanog programa
- Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke i
obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja u cilju samostalnog
obavljanje posla.
- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije, timskog rada i spremnosti za
razvijanje međuljudskih odnosa.
- Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje, kontrolu i
vrednovanje kvaliteta sopstvenog rada.
- Omogućavanje potrebnog profesionalnog znanja neophodnog za adekvatno
vođenje odgovarajuće medicinske dokumentacije, upisivanje i čuvanje podataka
iz zdravstvene dokumentacije pacijenta, asistiranje stomatologu pri radu
dodajući potrebne instrumente, materijale, smjese i dr.
- Osposobljavanje za izradu radnog modela-izlivanje otiska, izradu modela u vosku,
izradu fiksne proteze, različitih vrsta mostova, krunica, sprovođenje postupka
zagrijavanja, žarenja, livenja i topljenja, oblikovanja i poliranja, izradu
fasetiranja sa akrilatnom masom, izradu porcelanske i akrilatne navlake, izradu
totalne i parcijalne proteze, parcijalne proteze sa metalnom bazom, podlaganje
proteze i dr.
- Razvijanje vještina neophodnih za učestvovanje-asistiranje u terapiji pacijenata
prema različitim metodama: konzervativnim, endodonskim, protetskim,
ortodonskim, paradonskim, oralnim i drugim tretmanima, pripremanje pacijenta
za operativni zahvat, vršenje dezinfekcije kože, sluzokože, usne šupljine,
prižanje pomoći kod besvijesnih stanja i upoznavanje sa specifičnostima rada sa
djecom, hroničnim bolesnicima, pacijentima sa posebnim potrebama.
- Omogućavanje potrebnog profesionalnog znanja i vještina u cilju ovladavanja
metodologijom zdravstveno-vaspitnog rada i sprovođenja higijenskih principa i
4
mjera, u radu sa pacijentima i održavanju higijene prostorija, namještaja i
pribora.
- Komuniciranje sa klijentima, pacijentima i saradnicima na maternjem i jednom
stranom jeziku.
- Razvijanje ekološke svijesti i savjesti o poštovanju mjera zaštite na radu i njihove
dosljedne primjene.
- Pripremanje za permanentno obrazovanje i cjeloživotno učenje.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica
koja su:
- završila osnovnu školu,
- završila dvogodišnju školu.
- U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina,
izuzetno lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole. Lica koja
nijesu napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
5.Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu Zubno-stomatološki tehničar traje četiri
godine.
6.Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih
predmeta u toku tekuće školske godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili
profesionalnu praksu.
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključiti u odgovarajući
razred, u zavisnosti od programa vrste programa predhodnog obrazovanja, uz
polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa pravilnikom (planom) za izvođenje
obrazovnog programa za odrasle, koji donosi nadležna institucija.
7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju – ZUBNO-STOMATOLOŠKI TEHNIČAR.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. SOCIOLOGIJA
1.1.8. BIOLOGIJA
1.1.9. FIZIKA
Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
108
Ukupno
108
108
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa osnovnom anatomskom i funkcionalnom organizacijom
čovječjeg organizma.
- Sticanje znanja o lokomotornom sistemu-prepoznavanju uloge, podjele i lokacije
kostiju, zglobova i mišića.
- Uočavanje značaja tjelesnih tečnosti u organizmu.
- Uočavanje položaja, građe, podjele i osnovnih morfoloških karakteristika
kardiovaskularnog, respiratornog i digestivnog sistema.
- Razlikovanje morfoloških i funkcionalnih karakteristika urinarnog, endokrinog i
genitalnog sistema.
- Sticanje znanja o osnovnim osobinama organa recepcije, građe i podjele cns.
- Razvijanje sposobnosti opažanja i empatije, vještine komuniciranja i navikavanja
na urednost i preciznost.
- Podsticanje i osposobljavanje učenika da koristeći znanja iz drugih područja
(biologija, hemija, fizika i zdravstvena njega) kroz interdisciplinarni pristup
rješavaju probleme.
- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, proučavanjem paralelno sa
morfologijom što ispunjava zahtjev sagledavanja jedinstva građe i funkcije bitnog
za medicinsku praksu.
- U nastavi slijediti savremeni trend u izučavanju temeljnih biomedicinskih nauka,
što podrazumijeva integrativnost naučnih disciplina i primjenjivost (funkcionalna
anatomija, klinička i primijenjena anatomija).
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Anatomska i funkcionalna organizacija čovječjeg organizma
- Identifikuje glavne - Razumije
- Upoznaje
mogućnost široke
djelove tijela,
organizaciju građe
primjene stečenih
pojedine organe i
i funkcije
znanja kako u
organske sisteme,
čovječjeg
profesionalnom
kao i njihovo
organizma
radu tako i u životu
značenje u
- Obrazlaže čovječji
funkcionisanju
organizam kao
organizma
cjelinu sastavljenu
- Upotrebljava
od pojedinih
osnovne latinske
međusobno
termine iz
povezanih
međunarodno
organskih sistema
prihvaćene
nomenklature
Ćelija i tkiva
- Poznaje osnovne
morfološke i
funkcionalne
karakteristike
humane ćelije
- Navodi neorganske
i organske satojke
ćelije
- Definiše osnovne
vrste tkiva koja
izgrađuju čovječje
tijelo
- Poznaje svojstva i
uloge pojedinih
vrsta tkiva
Lokomotorni sistem
- Koštani sistem
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kabinetska nastava
(korišćenje svih
postojećih
didaktičkih
sredstava)
- Nastava zahtjeva
poseban
metodičkodidaktički pristup
koji obezbjeđuje
paralelno izlaganje
gradiva iz
anatomije i
fiziologije
- Dežurni učenici
asistiraju
nastavniku prilikom
izvođenja nastave
(grafoskop,
projektor, modeli i
slike)
- Analizira različite
veličine i oblike
humanih ćelija,
uočava glavne
djelove ćelije i
šematski ih
prikazuje
- Interpretira
hemijski sastav
ćelije i analizira
biohemijski značaj
pojedinih
sastojaka, naročito
vode
- Razlikuje i crta
strukturu
epitelnog,
mišićnog, nervnog i
potpornog tkiva
- Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju
građe i funkcije
pojedinih organa
- Razvija sposobnost
opažanja
- Navikava se na
analitičko mišljene
i sistematičnost u
radu
- Šematski prikaz
humane ćelije
gledane
svjetlosnim i
elektronskim
mikroskopom
- Prepoznavanje
različitih vrsta
tkiva ilustrovanih
crtežom ili slikom
- Demonstriranje
građe organa na
modelu ili slici
(primjeri)
- Crta kosti i vrši
- Stiče
- Demonstriranje na
8
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava razvoj,
građu i podjelu
kostiju
- Imenuje kosti:
glave, trupa,
gornjih i donjih
udova
- Opisuje glavne
anatomske
elemente pojedinih
kostiju
Zglobovi
- Definiše zglob
- Objašnjava građu i
podjelu zglobova.
- Imenuje pokretne
zglobove tijela i
poznaje pokrete u
njima
Mišići
- Poznaje građu,
podjelu i osnovne
funkcionalne
karakteristike
mišića
- Navodi glavne
grupe skeletnih
mišića i njihove
funkcije
- Zna mišiće grudnog
koša i trbuha
Tjesne tečnosti
- Navodi ukupnu
količinu tečnosti u
organizmu i zna
njen značaj
- Pojašnjava
termine:
intracelularna,
ekstracelularna,
intercelularna i
intavaskularna
tečnost.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
samopouzdanje i
sigurnost u
samostalnom
izlaganju
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava ulogu
zglobova u sklopu
lokomotornog
sistema
- Skicira zglob
- Demonstrira
pokrete u
pojedinim
zglobovima
- Razumije važnost
fizičke aktivnosti
za pravilan razvoj
- Demonstriranje na
modelu skeleta i
simulacija pokreta.
- Šematski prikaz
građe zgloba
- Uočava aktivnu
ulogu mišića u
sklopu
lokomotornog
sistema
- Na modelu ili slici
samostalno
pokazuje pojedine
mišiće
- Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju i
procjenjivanju
funkcije disanja i
fenomena trbušne
prese
- Razumije važnost
tjelesne aktivnosti
u održavanju
zdravlja i estetskog
izgleda
- Navikava se na
preglednost i
konciznost u
izlaganju
- Prepoznavanje
skeletnih mišića na
slici i modelu
Formativni ciljevi
učenik
komparaciju
kostiju prema
obliku
- Uočava i
samostalno
pokazuje pojedine
kosti i njihove
glavne elemente na
modelu kostura
- Razumije značaj
- Analizira uticaj
analitičkog i
starosne dobi, pola
logičkog mišljenja
i uhranjenosti na
u učenju i radu
količinu tečnosti u
organizmu
- Upoređuje količinu
i sastav pojedinih
tjelesnih tečnosti
- Obrazlaže
razmjenu tečnosti
unutar organizma i
indentifikuje stanja
9
modelu skeleta i
modelima
pojedinačnih
kostiju
- Šematska
ilustracija
vaskularnog,
međućelijskog i
ćelijskog prostora
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
koja mogu dovesti
do njenog gubitka
- Uočava važnost
nadoknade tečnosti
kod pacijenata sa
različitom
patologijom
Krv
- Poznaje sastav i
fizičko-hemijska
svojstva krvi
- Objašnjava
funkcije krvi
- Navodi mehanizme
zaustavljanja
krvarenja i
objašnjava proces
zgrušavanja krvi
- Definiše krvne
grupe
- Analizira krvnu
plazmu i krvne
ćelije
- Ocjenjuje krv kao
glavni dijagnostički
materijal
- Razlikuje faktore
zgrušavanja krvi i
antikoagulantne
materije
- Analizira različite
krvne grupe u abo i
rh sistemu i
posljedice davanja
krvi
Kardiovaskularni sistem (KVS)
- Uočava topografske
- Poznaje položaj,
odnose srca i
spoljašnji i
samostalno
unutrašnji izgled,
pokazuje djelove
kao i građu srca
srca na modelima
- Definiše velike
- Crta srčane
otvore (ušća) i
šupljine, pregrade i
valvularni aparat
otvore
srca
- Razlikuje uloge
- Objašnjava veliki i
malog i velikog
mali krvotok
krvotoka
- Poznaje djelovanje
- Razlikuje faze
srca kao pumpe i
srčanog ciklusa
navodi načine
- Analizira pojave
regulacije rada
pulsa i krvnog
srca
pritiska
- Poznaje građu i
vrste krvnih sudova - Šematski prikazuje
i analizira kretanje
- Nabraja glavne
krvi u
krvne sudove
cirkulacijskom
arterijskog i
sistemu
venskog sistema
- Na modelu i
- Poznaje osnove
slikama uočava
limfnog sistema
velike krvne sudove
tijela
- Vrednuje značaj
povezanosti krvnog
10
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Stiče pozitivan stav
prema
dobrovoljnom
davanju krvi
- Tabelarni prikaz
krvnih grupa
- Razumije značaj
fizičke aktivnosti
za poboljšanje i
očuvanje zdravlja
- Razumije negativan
uticaj uživanja
nikotina i alkohola
kao i nepravilne
ishrane na
zdravstveno stanje
- Usvaja načela
zdravog života
- Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
KVS-a na modelu i
slici
- Šematski prikazi
nastavnih sadržaja
iz fiziologije KVS-a
- Učenici pretražuju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadržaje vezane za
aktuelnu temu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i limfnog optoka
Respiratorni sistem
- Pokazuje djelove
- Poznaje podjelu,
disajnog sistema na
osnovne
modelu
morfološke
- Posmatra i
karakteristike i
analizira odnos
uloge disajnih
pluća i organa
puteva
sredogruđa
- Poznaje položaj,
izgled i građu pluća - Uočava osnovne
principe disanja
i plućne maramice
- Objašnjava
mehanizam
ventilacije pluća
- Razumije princip
razmjene gasova
na nivou pluća, kao
i regulaciju disanja
Digestivni sistem
- Navodi organe koji - Pokazuje djelove
probavne cijevi i
čine digestivni
pridodatih žlijezda
sistem
na modelu
- Poznaje položaj i
- Analizira značaj i
građu pojedinih
karakteristike
organa za varenje
hranljivih materija
- Definiše pojam
i procesa varenja
varenja
hrane
- Navodi osnovne
- Identifikuje
hranljive materije
složenu ulogu jetre
- Pojašnjava
i gušterače u
mehaničku i
funkcionisanju
hemijsku obradu
organizma u cjelini
hrane
- Obrazlaže varenje
hranljivih materija
u pojedinim
djelovima
probavne cijevi
- Poznaje osnovne
principe resorpcije
u digestivnom
sistemu
Promet materija i energije
- Uočava promet
- Pojašnjava
materija i energije
metabolizam
kao osnovni
- Poznaje osnove
biološki proces
metabolizma
- Uspostavlja
ugljenih hidrata,
korelaciju znanja iz
masti i
anatomije sa
bjelančevina
znanjima iz drugih
11
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
očuvanja zdrave
životne sredine
- Stiče pozitivan stav
prema sopstvenom
zdravlju
- Razumije potrebu
zaštite na radu
- Posmatranje i
prepoznavanje
djelova disajnog
sistema na
modelima i slikama
- Korišćenje šema i
crteža
- Razumije značaj
zdrave ishrane za
očuvanje i
poboljšanje
zdravlja
- Razumije značaj
aktivnog
informisanja i
razmjene sadržaja
- Prepoznavanje
pojedinih djelova
digestivnog sistema
na modelima i
slikama
- Učenici pretražuju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadržaje vezane za
aktuelnu temu
- Usvaja načela
prevencije
gojaznosti
- Pretraživanje
Interneta na temu
promet materije i
energije, diskusija
rezultata
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
predmeta
Tjelesna temperatura i njena regulacija
- Vrednuje značaj
- Poznaje
termoregulacije
mehanizme
stvaranja i
odavanja tjelesne
toplote
Urinarni sistem
- Skicira bubreg,
- Navodi organe
mokraćovod,
urinarnog sistema
mokraćnu bešiku i
- Opisuje izgled,
mokraćnu cijev i
građu i funkciju
pokazuje ih na
pojedinih urinarnih
modelu i slici
organa
- Razlikuje
- Nabraja osnovne
karakteristike
funkcije bubrega u
muške i ženske
čovječjem
mokraćne cijevi
organizmu
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
bubrega u
mehanizme koji
održavanju
učestvuju u
homeostaze,
procesu stvaranja
unutrašnje sredine
mokraće
organizma
- Poznaje fizička,
- Upoređuje količinu
hemijska i
i sastav primarne i
citološka svojstva
sekundarne
urina
mokraće
- Ocjenjuje značaj
urina kao
dijagnostičkog
materijala
Genitalni sistem
- Poznaje morfološke - Pokazuje djelove
ženskog i muškog
i funkcionalne
genitalnog sistema
karakteristike
na modelu i slici
ženskih i muških
- Vrednuje značaj
polnih organa, kao
zaštite od
i dojke
neželjene trudnoće
- Poznaje osnove
- Razlikuje
menstruacionog
anatomske i
ciklusa i mogućnost
funkcionalne
kontracepcije
karakteristike
- Navodi primarne i
polova
sekundarne polne
karakteristike
Endokrini sistem
- Navodi endokrine
- Pravi skicu
žlijezde i opisuje
endokrinih žlijezda
njihov položaj
u tijelu
- Poznaje građu
- Razlikuje
- Razumije značaj
analitičkog i
logičkog mišljenja
pri sticanju znanja
i vještina
Preporuke za
izvođenje nastave
Seminarski rad:
- Tjelesna
temperatura i
njena regulacija
- Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
urinarnog sistema
na modelu i slici
- Šematski prikaz ili
model nefrona
12
- Navikava se na
ličnu odgovornost
prema higijeni
polnih organa i
reproduktivnom
zdravlju
- Stiče pozitivan stav
prema planiranju
porodice
- Posmatranje i
prepoznavanje
djelova ženskog i
muškog genitalnog
sistema na modelu
i slici
- Razumije uticaj
stresa na
organizam
- Povezuje uzroke i
Seminarski rad:
- Stres i hormoni,
posljedice i
pomanjkanja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pojedinih
endokrinih žlijezda
- Objašnjava
fiziološko dejstvo
hormona pojedinih
žlijezda
Formativni ciljevi
učenik
hipofunkciju i
hiperfunkciju
endokrinih žlijezda
- Vrednuje značaj
funkcionalne
povezanosti svih
endokrinih žlijezda
u organizmu, kao i
suodnos sa nervnim
sistemom
Sistem organa recepcije
- Razlikuje osnovne
- Poznaje opšte
vrste receptora i
osobine organa
shvata put
recepcije i njihovu
pretvaranja draži u
povezanost sa
osjećaj
nervnim sistemom
- Vrednuje značaj
- Objašnjava osnove
receptornih organa
recepcije vida,
u komunikaciji
sluha i ostalih vrsta
organizma sa
recepcije
spoljašnjom
(recepcija bola,
sredinom, “prozor
taktilna i toplotna
u svijet koji nas
recepcija,
okružuje“
kinestetička
- Pokazuje djelove
recepcija,
kože na modelu i
recepcija mirisa i
slici
ukusa i
- Analizira značenje
viscerorecepcija)
kože za organizam
- Poznaje građu kože
i njene funkcije.
- Navodi kožne
derivate
Nervni sistem
- Skicira osnovne
- Poznaje građu i
tipove neurona i
podjelu centralnog
razlikuje sivu i
(CNS) i perifernog
bijelu masu u
nervnog sistema
CNS-u
- Obrazlaže princip
djelovanja nervnog - Pokazuje djelove
nervnog sistema na
sistema, kao i
modelu i slici
osnovne funkcije
- Sposoban je opisati
pojedinih djelova
refleksni luk
nervnog sistema
- Šematski prikazuje
- Objašnjava pojam
sinapsu
sinapse i
- Vrednuje značaj
neurotransmitera
povezanosti
- Razlikuje somatski
somatskog i
i vegetativni nervni
vegetativnog
sistem
nervnog sistema
- Poznaje zaštitne
- Analizira značaj
tvorevine CNS-a:
13
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
posljedice
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
humanog odnosa
prema osobama sa
oštećenim vidom i
sluhom
- Razumije značaj
lične higijene za
održavanje zdrave
kože
- Seminarski radovi
(zainteresovani
učenici prave
video-prezentacije
ili koriste grafofolije pri izlaganju
sadržaja)
- Posmatranje građe
kože i njenih
derivata na modelu
- Razumije značaj
pravilanog odnosa
prema mentalnom
zdravlju
- Prepoznavanje
djelova nervnog
sistema na modelu
i slici
- Šematski prikaz
refleksnog luka
- Prepoznavanje
djelova neurona i
nervne sinapse na
modelu ili slici
prekomjernog
izlučivanja
pojedinih
hormona
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
moždane ovojnice i
cerebrospinalnu
tečnost
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
moždanih ovojnica
i cerebrospinalne
tečnosti
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- I.Anđelković, A.Stajkovac, A.Ilić, Anatomija i fiziologija, udžbenik za I razred
medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- P.Keros, B.Matković, Anatomija i fiziologija, udžbenik za učenike srednjih
medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb, 2006.
- Lj.Mijatov, N.Mihić, Repertorium, Anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989.
- N.Bukurov, Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- A.Cassan (prevela sa španskog G. Mihajlović), Školski fiziološki atlas, Kreativni
centar, Beograd, 2004.
- Š.Plut, Anatomija in fiziologija človeka, udžbenik, DZS, Ljubljana, 2002.
- T.Mozetič, A.Slapnik, Anatomija in fiziologija človeka, delovni zvezek, DZS,
Ljubljana, 2000.
- Resursi sa Interneta.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u opremljenom kabinetu za anatomiju sa fiziologijom koja je
opremljena:
grafoskopom, PC uređajem i LCD projektorom;
mikroskopom i trajnim preparatima, ćelijama i tkivima;
modelima, kako anatomskim tako i funkcionalnim, različitim organskim sistemima
i pojedinačnim organima (modelima skeleta i muskulature čovjeka, modelom
srca, pluća, mozga, jetre, kože, oka, uha i po mogućnosti ostalih organa);
anatomskim kartama-slikama različitih organa i organskih sistema.
Po mogućnosti nabaviti i kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje
gradiva (software na CD-ROM-u) i različite oblasti istraživanja na DVD-ROM-u.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine
14
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Latinski nazivi
-
-
Krv
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Promet materija i
energije
Digestivni organi
Digestivni sistem
Promet materija i
energije
Tjelesne tečnosti
Digestivni sistem
-
Krv
-
- Digestivni sistem i
pljuvačne žlijezde
- Digestivni sistem
- Promet materija i
energije
- Digestivni sistem
- Krv
- Kardiovaskularni
sistem
- Narvni sistem
- Digestivni sistem
- Krv
- Krv
- Digestivni sistem
- Kosti glave
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Latinski jezik
- Pravilan izgovora
- Pravilan naglasak
- Zdravstvena zaštita i higijena
- Prva pomoć
- Higijena ishrane
- Morfologija zuba
- Hemija i biohemija
- Bolesti zuba, preventivna
stomatologija
- Mikrobiologija
- Totalna i parcijalna proteza
- Ortopedija vilica
- Oralna hirurgija
- Paradontologija i oralna
medicina
- Praktična nastava
- Latinski nazivi
- Latinski jezik
- Anatomska i
funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
- Digestivni sistem
- Urinarni sistem
- Anatomska i
funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
- Lokomotorni sistema
- Nervni sistem
- Zdrava ishrana i dijetetika
- Usna šupljina organi
- Osnovi metabolizma
- Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Puferi
- Razvoj organa za žvakanje
- Infekcija i zarazna bolest
- Imunologija
- Kosti i mišići donje I gornje
vilice
- Rast i razvoj
- Funkcija oprgana usne
šupljine
- Anatomija vilice
- Krvni sudovi i intervencija
predjela lica i vrata
- Krvarenje i hemostaza
- Oboljenja i povrede nerava
- Anatomska podjela usne
duplje
- Povrede zuba mliječne i
stalne destinacije
- Oboljenja usta u dječijoj
stomatologiji
- Anatomski otisak
- Pravila izgovora riječi
- Pravilan akcenat
- Bolesti nepravilne ishrane
(bolesti jetre, oboljenje
žučnih puteva, bubrega i
dr.)
- Likovna umjetnost sa
estetikom
- Crtanje figure čovjeka
- Crtanje profila
- Psihologija i komunikologija
- Organske osnove i činioci
psihičkog života
15
Znanja
- Krv
- Kardiovaskularni
sistem
- Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Nervni sistem
- Anatomska i
funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
- Tjelesne tečnosti
- Kardiovaskularni
sistem
- Promet materija i
energije
- Nervni sistem
- Promet materija i
energije
- Tjelesne tečnosti
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Farmakologija
- Farmakologija krvi
- Farmakologija
kardiovaskularnog sistema
- Farmakologija respiratornog
sistema
- Farmakologijadigestivnog
sistema
- Farmakologija CNS
- Patologija
- Opšti pojmovi o bolesti, o
uzroku nastanka, toku i
ishodu bolesti
- Poremećaji ishrane tkiva i
prometa materija, atrofija,
distrofija i nekroza
- Progresivni procesi i
nadoknada tkiva
- Poremećaji prometa vode,
otoci, dehidratacija
- Poremećaji krvotoka
- Bolest zavisnisti
- Stehiometrijska izračunavanja - Energetske promjene pri
u hemiji
hemijskim reakcijama
- Puferi
16
1.2.2. ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA
1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA ZAŠTITA I HIGIJENA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa pojmovima zdravlje, mentalno i fizičko zdravlje,
faktorima koji utiču na poremećaj i očuvanje zdravlja.
- Sticanje znanja o značaju zdravstvenog vaspitanja, ciljevima, principima i
metodama vaspitanja.
- Upoznavanje sa pojmom, zadacima i značajem prve pomoći, prepoznavanje
simptoma prestanka disanja i rada srca, i načinima pružanja prve pomoći.
- Upoznavanje sa osnovnim principima i značajem održavanja lične higijene.
- Uviđanje značaja mentalne higijene i negativnog uticaja pušenja, alkoholizma i
narkomanije na zdravlje.
- Razvijanje pozitivanog stava prema zdravlju i potrebi zdravstvene zaštite.
- Razvijanje osjećaja lične odgovornosti prema higijeni i zdravlju.
17
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam zdravlja
- Uočava razliku
- Stiče pozitivan stav
- Definiše pojam
između bolesti i
zrdavlje
prema zdravlju
zdravlja
- Opisuje fizičko i
- Usvaja načela
- Razlikuje pojmove
mentalno zdravlje
zdravog života
fizičkog i
- Nabraja činioce
mentalnog zdravlja
poremećaja
zdravlja
- Analizira faktore
- Upoznaje se sa
poremećaja
pojmom socijalnog
zdravlja
blagostanja
Zdravstveno vaspitanje
- Usvaja pozitivan
- Ocenjuje ulogu i
- Zna definiciju
odnos prema
značaj
zdravstvenog
zdravlju kao ličnoj
zdravstvenog
vaspitanja
i društvenoj
vaspitanja
- Navodi ciljeve i
vrijednosti
- Uočava ciljeve
principe
zdravstvenog
zdravstvenog
vaspitanja
vaspitanja
- Pronalazi sličnosti i
- Opisuje opšte i
razlike u različitim
specifične ciljeve u
metoda
zdravstvenom
zdravstveno vaspitanju
vaspitnog rada
- Kazuje metode
- Razlikuje
zdravstveno zdravstveno vaspitnog rada
vaspitna sredstva
- Upoznaje se sa
zdravstveno vaspitnim
sredstvima
Promocija zdravlja
- Razumije značaj
- Analizira metode
- Zna metode i
zdravstvenog
oblike u
zdravstvene zaštite
vaspitanja
zdravstvenom
- Razlikuje sredstva
vaspitanju
zdravstveno - Nabraja
vaspitnog radaindividualne,
- Uočava razlike u
grupne i
zdravstvenom
kompleksne
vaspitanju u
metode
zdravstvenim
- Navodi očigledna
ustanovama i
sredstva u
predškolskim i
zdravstveno školskim
vaspitnom radu
ustanovama
- Opisuje
zdravstveno
vaspitanje u Domu
zdravlja, bolnici,
zatim u porodici i
18
Preporuke za
izvođenje nastave
- Analiza faktora
poremećaja
zdravlja kroz
navođenje
primjera, rad u
parovima
- Pretraživanje
Interneta na temu
zdravstveno
vaspitanje
Izrada panoa na
temu:
- Promocija zdravlja
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
predškolskim
organizacijama
Činioci koji utiču na zdravlje i očuvanje zdravlja
- Razumije uticaj
- Analizira uticaj
- Nabraja prirodne
spoljašnje sredine
prirodnih faktora
faktore spoljašnje
na zdravlje
sredine
sredine
stanovništva
- Razlikuje pozitivne
- Navodi pozitivne i
- Stiče stav prema
i negativne
negativne ekološke
novim znanjima
ekološke uticaje
faktore
- Uočava prednosti
- Povezuje uticaj
uslova stanovanja i
higijene stanovanja
korišćenja zdrave
na zdravlje
pijaće vode
- Opisuje
epidemiološki
značaj vode za piće
i vazduha
- Shvata značaj
dispozicije
otpadnih materija
Prva pomoć
- Povezuje uzroke i
- Određuje stanje
- Definiše pojam,
posljedice
povrijeđenog
cilj i zadatke prve
- Razvija sposobnost
- Utvrđuje znake
pomoći
opažanja
prestanka disanja i
- Objašnjava značaj i
rada srca
organizaciju prve
- Planira i uči načine
pomoći
oživljavanja
- Zna da nabroji
- Pravi razliku
sredstva prve
između
pomoći
nesvjestice,
besvjesnog stanja i
kome
- Određuje načine
pružanja prve
pomoći
komatoznom
bolesniku
Lična higijena
- Uočava značaj
- Upoznaje se sa
- Stiče pozitivan stav
sprovođenja lične
osnovnim
prema zdravlju
higijene
principima
- Usvaja načela
održavanja higijene - Određuje principe
zdravog života
higijene
- Razumije značaj
- Navodi bolesti i
reproduktivnog
poremećaje nastale - Razlikuje bolesti
koje nastaju zbog
zdravlja
usled nedovoljne
neodržavanja lične
higijene
higijene
- Nabraja sredstva za
- Uviđa razlike
održavanje lične
između pojedinih
higijene različitih
sredstava za
dijelova tijela
održavanje higijene
- Zna definiciju i
19
Preporuke za
izvođenje nastave
- Seminarski rad
- Pozitivni i
negativni ekološki
uticaji na
čovjekovo zdravlje
- Simulacija
bolesnika u
komatoznom stanju
i principi pružanja
prve pomoći - igra
uloga
- Pretraživanje
Interneta na temu
pravila sprovođenja
lične higijene i
odgovarajuća
sredstva
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sredstva
kontracepcije
- Opisuje najčešće
polne bolesti kao i
bolesti prenosive
polnim putem
(STD)
- Povezuje uticaj
pravilnog
odijevanja na
zdravstveno stanje
- Upoznaje ulogu
sunčevog zračenja,
vode, vazduha i
sporta u
unapređenju
zdravlja
Zdravlje kože i kose
- Navodi prednosti
pravilnog
održavanja higijene
kože
- Nabraja posljedice
nehigijene
značajne za
pojedinca, kao i za
širu populaciju
- Povezuje dobru
ličnu higijenu sa
njegom bolesnika,
naročito hroničnih
- Upoznaje se sa
problemom
gljivičnih i
parazitarnih (šuga i
vašljivost)
oboljenja u
školama
- Zna za preventivni
uticaj higijene
kože i kose na
parazitarna
oboljenja
Higijena ishrane
- Definiše pojam
hrane
- Zna da razlikuje
pravilnu i
nepravilnu ishranu
- Nabraja ukupne
energetske potrebe
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Upoređuje
kontraceptivne
metode i analizira
polno prenosive
bolesti
- Ocjenjuje uticaj
spoljnih faktora na
zdravlje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava značaj
higijene kože i
adneksa
- Izražava efekte
čiste kože u
prevenciji
gljivičnih i
parazitarnih
oboljenja, naročito
u kolektivnim
ustanovama
- Vrednuje dobru
higijenu kože u
prevenciji
profesionalnih
oboljenja
- Analizira pozitivni
uticaj lične
higijene u
zdravstvenim
ustanovama (kod
njege bolesnika)
- Stiče pozitivan stav
prema ličnoj
higijeni u skladu sa
higijenskim
normama sredine
- Razumije značaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
- Prikaz slika
parazitarnih
oboljenja kože
(šuga, vašljivost)
- Analizira posljedice
nepravilne ishrane
- Utvrđuje značaj
raznovrsne i
kvalitetne ishrane
- Razlikuje
energetske,
- Usvaja načela
zdrave ishrane
- Razumije
posljedice
nepravilne ishrane
na zdravlje
Seminarski rad:
- Značaj raznovrsne,
higijenski ispravne
i kvalitetne hrane
20
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
(bazalni
metabolizam,
fizička aktivnost i
metaboličko
dejstvo hrane)
- Opisuje značaj i
vrste pojedinih
energetskih,
gradivnih i zaštitnih
materija (masti,
bjelančevine, UH,
minerali, vitamini)
- Navodi važnije
životne namirnice
- Upoznaje se sa
posljedicama
nepravilne ishrane
Mentalna higijena
- Navodi definiciju
mentalne higijene
- Opisuje primarnu i
sekundarnu
prevenciju i
njihove mjere
- Upoznaje se sa
uticajem pušenja i
alkoholizma na
zdravlje
- Zna za dejstvo
alkohola na
pojedine organe i
sisteme
- Opisuje medicinski
tretman
alkoholičara i ulogu
zdravstvenih
radnika u
prevenciji
alkoholizma
- Definiše pojam
narkomanije
- Nabraja vrste
narkomanija,
uzroke i odlike istih
- Navodi načine
prevenciie
mentalnih
poremećaja
- Nabraja osnovne
postulate mentalne
higijene u braku i
Formativni ciljevi
učenik
gradivne i zaštitne
materije
- Razlikuje bolesti
nastale usljed
nepravilne ishrane
- Analizira mjere
primarne i
sekundarne
prevencije
- Ocjenjuje štetnost
pušenja i
konzumacije
alkohola na
organizam
- Upoređuje dejstvo
alkohola i opojnih
droga
- Pronalazi razlike
uticaja različitih
opojnih droga
- Razvrstava načine
prevencije
mentalno higijenskih
poremećaja
21
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije
posljedice
štetnosti
konzumiranja
cigareta, alkohola i
droge na zdravlje
Seminarski rad:
- Uticaj pušenja,
alkoholizma i droge
na mentalno
zdravlje
- Mentalna higijena u
braku i porodici
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
porodici
Okolina kao činilac zdravlja
- Razlikuje štetne i
- Nabraja faktore
korisne uticaje
spoljne sredine koji
okoline
utiču na zdravlje
- Upređuje uticaj
- Opisuje uticaj
spoljnih faktora u
stanovanja, pijaće
urbanim i ruralnim
vode,
sredinama
aerozagađenja i
- Ocjenjuje uticaj
kontaminacije
štetnih činioca na
zemljišta na
zdravlje u radnoj
zdravlje ljudi
sredini
- Navodi štetne
uticaje u radnoj
sredini
- Zna mjere
sprečavanja
epidemija u
vanrednim
uslovima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
očuvanja očuvanja
životne sredine
- Razumije značaj
zaštite pri radu
- Pretraživanje
Interneta na temu
okolina kao činilac
zdravlja, diskusija
rezultata
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Savićević i saradnici, Higijena, Medicinska knjiga, Beograd - Zagreb, 1978.
- M.Savićević i saradnici, Praktikum higijene i humane ekologije, Institut za
higijenu, Beograd, 1981.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajući crteži, stručna literatura, časopisi, prospekti
- Grafoskop
- Računar
- LCD projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor stomatologije, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor medicine, specijalista za higijenu
- Doktor medicine
22
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Prva pomoć
- Higijena ishrane
-
-
-
-
Dezinfekcija vode, vazduha
Higijena ishrane
Prva pomoć
Mentalna higijena i higijena
ishrane
Uticaj spoljašnjih agenasa
na bakterije
Preventivne mjere
Štetni uticaji u radnoj
sredini
Higijena ishrane
Prevencija
Prva pomoć
Higijena ishrane
- Pušenje, alkoholizam,
narkomanija
- Zdravstvena propaganda
- Prva pomoć
- Pušenje, alkoholizam,
narkomanija
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Krv
- Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
Hemija i biohemija
- Voda, kiseonik, ozon, hlor
- Vitamini, ugljeni hidrati
Bolesti zuba i preventivna
- Besvijesna stanja
stomatologija
- Higijena usta i zuba i fluor
profilaksa
Mikrobiologija
- Okolina kao činilac
zdravlja
Ortopedija vilica
- Preventivne mjere
Praktična nastava
- Izgled stomatološke
ordinacije
- Dezinfekcija i sterilizacija
- Preventivna stomatologija
- Imobilizacija i zavoji
Zdrava ishrana i dijetetika
- Načela zdrave ishrane,
nutritivne potrebe u
zdravlju i bolesti
Psihologija i
- Oblici neprilagođenog
komunikologija
ponašanja
- Zdravstvena propaganda
Etika
- Humanitarne organizacije i
prva pomoć
Patologija
- Bolesti zavisnosti
23
1.2.3. MORFOLOGIJA ZUBA
1. Naziv predmeta: MORFOLOGIJA ZUBA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja o znajaču usta i zuba za zdravlje cjelokupnog organizma kao i o
psihološkom, socijalnom i estetskom značaju neophodnom za kvalitetan život
savremenog čovjeka.
- Usvajanje anatomskih i fizioloških znanja o građi i funkciji usne šupljine, viličnih
kostiju i donjoviličnog zgloba.
- Unapređivanje znanja o građi, sastavu i položaju zuba u vilicama.
- Upoznavanje karakteristika mliječnih i stalnih zuba.
- Sticanje znanja o morfološkim karakteristikama zuba.
- Razumijevanje načina obilježavanja zuba i terminologiji koja se koristi u
stomatologiji.
- Sticanje znanja o stomatološkoj ordinaciji i mogućnostima upotrebe stečenih
znanja.
- Sticanje znanja o karijesu kao oboljenju tvrdih zubnih tkiva, dijagnozi i terapiji.
- Razumijevanje etioloških faktora koji doprinose nastanku karijesa.
- Upoznavanje učenika sa vrstama materijala koji se koriste za zubne ispune i
načinom primjene.
- Razumijevanje značaja povezanosti teorije i praktične nastave.
- Razvijanje sposobnosti opažanja i mogućnostima primjene stečenih znanja u
praksi.
24
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u stomatologiju
- Stiče pozitivan stav
- Izvodi zaključke o
- Pojašnjava
prema novim
napretku
istorijski razvoj
saznanjima
stomatologije
stomatologije
tokom istorijskog
- Objašnjava
razvoja do danas
predmet
- Razlikuje grane
izučavanja
stomatologije
stomatologije
- Upoređuje prema
- Upoznaje grane
predmetu i
stomatologije i
izučavanju grane
njihove predmete
stomatologije
izučavanja
- Upoznaje ulogu i
mjesto predmeta
morfologija zuba u
stomatologiji i
medicini
Stomatološka ordinacija
- Shvata potrebu
- Razlikuje djelove
- Upoznaje opremu
povezivanja teorije
unit aparata
stomatološke
i prakse
- Identifikuje
ordinacije
instrumente koje
- Opisuje unit aparat
se koriste za
i djelove aparata
sanaciju zuba
- Opisuje ulogu
- Interpretira izgled
stočića za sestru i
stomatološke
ljekara
ambulante
- Opisuje postupak
- Razlikuje
pripreme radnog
dezinfekciju i
mjesta za pregled i
sterilizaciju
terapiju
- Opisuje postupak
dezinfekcije i
sterilizacije
instrumenata
Dužnost i obaveze zubno-stomatološkog tehničara
- Razumije značaj
- Na primjerima
- Upoznaje dužnosti
lične odgovornosti
obrazlaže značaj
i obaveze zubnou radu
odgovornosti u
stomatološkog
ispunjavanju
tehničara
radnih obaveza
- Opisuje postupak
zubnoprijema i pripreme
stomatološkog
pacijenta
tehničara
- Opisuje postupak
- Razlikuje
pripreme radnog
medikamente i
mjesta
instrumente koji se
- Poznaje pravila
upotrebljavaju u
kojih se mora
stomatološkom
pridržavati
radu
tehničar pri
25
Preporuke za
izvođenje nastave
- Napraviti šematski
prikaz grana
stomatologije i
predmeta
izučavanja svake
od njih, podsticati
učenike na
diskusiju i
izvođenje
zaključaka o
sličnosti i
razlikama u
izučavanju grana
stomatologije
- Prikazati
instrumente koji se
koriste za sanaciju
zuba (kolenjak,
turbina, nasadnik)
- Uputiti učenike na
pravila vođenja
stomatološke
dokumentacije
(sedmične,
mjesečne i
godišnje izvještaje,
i načine trebovanja
materijala), rad po
grupama
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
asistiranju
stomatologu
- Opisuje postupak
sterilizacije i
dezinfekcije
- Upoznaje
stomatološku
dokumentaciju
- Opisuje postupak
izvještavanja o
trebovanju
materijala
- Opisuje modele i
pribor za
modeliranje zuba
Usna šupljina-organi
- Nabraja organe
usne šupljine
- Navodi anatomsku i morfološku
karakteristiku zuba
- Upoznaje
anatomske i
fiziološke
karakteristike usne šupljine
- Objašnjava
anatomsku i
histološku građu
zuba
- Pojašnjava ulogu
organa usne
šupljine
Zubi (mliječni i stalni)
- Opisuje proces
razvoja i rasta
zuba
- Opisuje mliječne i
stalne zube
- Nabraja zube
- Objašnjava
morfološke
karakteristike zuba
- Definiše kavitete
po Blek-u
Obilježavanje zuba
- Upoznaje načine
obilježavanja zuba
(koordinatni
sistem)
- Upoznaje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Upoređuje
mandibulu i maxilu
Upoređuje funkcije
organa usne
šupljine
Razlikuje
karakteristike usne
šupljine
Upoređuje
morfološke
karakteristike zuba
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika
mandIbule, maxile
- Prikaz modela zuba
- Izmodelirani zubi u
gipsu veličine ½
Razlikuje mliječne
i stalne zube
Izvodi zaključke o
razlikama između
mliječnih i stalnih
zuba
Identifikuje
površine zuba na
modelu
- Razumije značaj
analitičkog i
logičkog
zaključivanja u
učenju i radu
- Prikaz modela
donje i gornje
vilice i
izmodeliranog zuba
Razlikuje sisteme
obilježavanja zuba
Upoređuje
mliječne i stalne
zube
- Razumije značaj
poznavanja
terminologije u
struci
- Prikaz slika
morfoloških
karakteristika zuba
- Model zuba
Formativni ciljevi
učenik
Indetifikuje
postupak
popunjvanja
stomatološke
dokumentacije
Razlikuje
instrumente i
pribor za
modeliranje
26
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
terminologiju u
stomatologiji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Upoređuje zube po
morfološkim
karakteristikama
Histološka građa zuba
- Upoznaje
histološku građu
zuba
- Navodi anatomsku
podjelu zuba
Posebna obilježja zuba
- Zna posebna
obilježja zuba
- Opisuje znake
luka, ugla, korijena
i lingvalnog nagiba
Preporuke za
izvođenje nastave
Razlikuje tvrde
strukture i pulpu
Upoređuje zube
prema anatomskoj
podjeli
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz crteža ili
slike histološke
građe zuba
Uočava i razlikuje
znak luka, ugla,
korijena i
lingvalnog nagiba
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz crteža ili
slike (znaka ugla,
luka, korijena i
lingvalnog nagiba),
podsticanje
učenika ka
uočavanju mjesta
posebnih obilježja
zuba
- Razumije značaj
preciznosti pri radu
- Prikazati gipsani
model zuba,
podsticati učenike
ka uočavanju
položaja sjekutića
u vilici
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Prikazati gotov
model zuba, kao i
zubi izmodelovane
u gipsu 1:2
- Navikava se na
analitički pristup
pri rješavanju
problema
- Prikaz slika iz
atlasa
- Prikaz zuba
izmodelovanog u
gipsu
- Stiče pozitivan stav
prema saznanjima
iz struke
- Prikaz modela zuba
- Prikaz
izmodeliranog
molara
Morfologija sjekutića
- Uočava morfološke
- Zna morfološke
karakteristike
karakteristike i
sjekutića
broj sjekutića
- Uočava položaj
- Opisuje funkciju
sjekutića u vilici
sjekutića
- Crta sjekutiće
Morfologija očnjaka
- Uočava razliku
- Opisuje
morfologiju
između očnjaka i
očnjaka
sjekutića
- Pojašnjava razliku
- Vrednuje ulogu
između očnjaka i
očnjaka u vilici
sjekutića
- Crta očnjake
Morfologija premolara
- Zna broj i funkciju - Razlikuje površine
premolara
premolara
- Opisuje
- Crta premolar
specifičnosti
- Identifikuje značaj
premolara
funkcije premolara
- Objašnjava razliku
između prednjih
zuba
- Stiče znanja o
okluzalnoj površini
Morfologija molara
- Razlikuje molare
- Opisuje površine
od ostalih zuba
molara
- Identifikuje
- Zna broj i položaj
položaj i veličinu
molara
molara
- Crta molare
27
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavod za školstvo Podgorica, 2004.
- O.Janković, V.Vunjak, Morfologija zuba, Zavod za uđžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuće slike, crteži, šematski prikazi
- Instrumenti za sanaciju zuba (kolenjak, turbina, nasadnik)
- Medicinska dokumentacija, primjeri vođenja sedmičnih, mjesečnih i godišnjih
izvještaja
- Odgovarajući modeli donje i gornje vilice, izmodelirani zubi u gipsu 1:2
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Dužnosti i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Dužnosti i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Nastanak karijesa,
lokalizacija
- Digestivni trakt
- Histološka građa zuba
- Zubi-mliječni i stalni
- Organi usne šupljine
- Organi usne šupljine
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Usna šupljina
-
Mikrobiologija
-
Dezinfekcija i sterilizacija
-
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
-
Zubni karijes
Razvoj zuba i karijesa
Položaj zuba
Razvoj organa za žvakanje
-
- Totalna i parcijalna
proteza
- Ortopedija vilica
- Organi usne šupljine
- Organi usne šupljine
- Oralna hirurgija
- Paradontologija i oralna
medicina
- Stomatološka ordinacija
- Dužnosti i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Usna šupljina organi
- Morfologija sjekutića,
očnjaka, premolara i
molara
- Latinski nazivi
- Praktična nastava
- Latinski jezik
28
- Oblik i veličina zuba
- Postavljanje zuba
- Funkcija organa usne
šupljine
- Anatomija vilice
- Anatomska podjela usne
duplje
- Oboljenja jezika
- Stomatološka ordinacija
- Prijem pacijanta, vođenje
administracije
- Bolesti zuba i povrede
- Modelovanje zuba
(sjekutića, očnjaka,
premolara i molara)
- Pravilan izgovor i naglasak
Znanja
- Vođenje stomatološke
dokumentacije
- Dužnost i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Dužnost i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Modelovanje u vosku
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Receptura
- Psihologija i
komunikologija
- Etika
- Metalo-keramičke krunice i
mostovi
29
- Komunikacija sa
pacijentima
- Etički odnos prema
pacijentima
- Morfološko oblikovanje
krunica i mostova u vosku
1.2.4. HEMIJA I BIOHEMIJA
1. Naziv predmeta: HEMIJA I BIOHEMIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
144
Ukupno
72
72
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti hemije i biohemije.
- Upoznavanje učenika sa strukturom materije - vrstama materije, smješe,
elementima i jedinjenjima i strukturom atoma.
- Sticanje znanja o hemijskim vezama i tipovima hemijskih veza.
- Sticanje znanja o radoks reakciji, energetskim promjenama pri hemijskim
reakcijama, brzini hemijskih reakcija i hemijskoj ravnoteži.
- Osposobljvanje učenika za rješavanje zadataka iz oblasti oksido-redukcije i
naponskog niza metala, tehnometrije, brzine hemijske reakcije, hemijske
ravnoteže, pH i protolitičke teorije kiselina i baza.
- Sticanje osnovnih znanja o biološkoj funkciji elektrolita i acidobaznoj ravnoteži
- Upoznavanje sa osnovama metabolizma- proteina, mineralia, lipida, ugljenih
hidrata, vitamina.
- Sticanje znanja o značaju enzima i hormona u dijagnostici.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom.
- Učiniti učenje zabavnijim i izazovnijim.
- Povezivanje stečenih znanja i primjena tih znanja u svakodnevnom životu.
- Razvijanja sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Podsticanje učenika na samostalan i timski rad.
- Razvijanje vještine rješavanja računskih zadataka.
30
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI (OBLAST HEMIJA)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Struktura materije
- Opisuje hemiju kao - Razlikuje promjenu - Razumije važnost
stanja supstanci u
prirodnu nauku
nauke u
fizici i hemiji
- Objašnjava vrste
svakodnevnom
- Interpretira fizička
materije, smješe,
životu
i hemijska svojstva
elemente i
supstanci
jedinjenja
- Dokazuje postupke
- Poznaje PSE
za razdvajanje
- Objašnjava
sastojaka smješe
strukturu atoma
(dekantovanje,
- Demonstrira
filtracija, frakciona
molekule
destilacija,
elemenata i
kristalizacija)
molekule
- Uočava razliku
jedinjenja
jona, atoma i
- Navodi i pojašnjava
molekula
agregatna stanja
- Upoređuje odlike
- Definiše izotope
agregatnih stanja
- Objašnjava teorije
materije
o strukturi atoma
- Određuje, na
- Navodi kvantne
osnovu rednog i
brojeve i
masenog broja,
objašnjava ih na
broj p+, e- i n0 za
primjerima
energiju jonizacije
atome i jone
i afinitet prema
- Razlikuje izotope i
elektronu
izotone i to
dokazuje na
primjerima
- Analizira Borov
model atoma i
talasno-mehanički
model atoma
- Piše elektronske
konfiguracije za
atome i jone,
određuje valentne
e-.
- Primjenjuje znanje
o Ei i afinitetu
prema elektronu u
izradi zadataka
- Razumije pisanje i
važnost
elektronskih
konfiguracija
- Razumije postupke
za odvajanje
sastojaka smješe
31
Preporuke za
izvođenje nastave
- Demonstracioni
ogled:
Dekantovanje,
filtriranje,
destilacija,
kristalizacija
- Demonstracini
ogled:
Reakcija Na i K sa
vodom
- Demonstracioni
ogled:
Soli Li, Na i K u
plamenu i njihovi
linijski spektri
- Demonstracioni
ogled:
Reakcija
elemenata III
periode (Mg, Al, P4
i S) sa kiseonikom
na povišenoj
temperaturi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Hemijske veze
- Objašnjava
hemijske veze:
jonsku,
kovalentnu,
vodoničnu i
metalnu
- Upoznaje sa
hibridizacijom
atomskih orbitala
- Poznaje PSE
(pripadnost
elemenata po
grupama)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje metale i
nemetale
- Razlikuje tipove
hemijskih veza
- Pravi kristalne
rešetke: NaCl, P4,
grafita
- Uočava šta je jon,
molekulska
orbitala, dipolni
molekuli, EN
- Pravi modele
molekula: BeCl2,
BF3, CH4, NH3 i H2O
i objašnjava
geometriju
molekula
- Razumije značaj
kreativnosti u radu
- Razvija sposobnost
opažanja
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Usvaja nova znanja
Redoks reakcije
- Navikava se na
- Određuje
- Definiše oksidooksidacione
sistematicnost u
redukcione procese
brojeve elemenata
radu
- Nabraja stalne
u jedinjenjima
oksidacione
brojeve elemenata - Uočava postupak
pisanja
u jedinjenjima
polureakcija
- Objašnjava
- Rješava zadatke iz
sastavljanje
oblasti oksidojednačina oksidoredukcije i
redukcionih
naponski niz
reakcija i
metala
izjednačavanje
- Uočava postupak
- Definiše naponski
izjednačavanja
niz metala
oksido-redukcionih
- Usvaja nove
jednačina
informacije koje
pruža naponski niz
metala
- Poznaje pripadnost
elemenata po
grupama, broj
valentnih e- i
njihove oksidacione
brojeve
Energetske promjene pri hemijskim reakcijama
- Crta tok
- Definiše
egzotermne i
termohemiju
endotermne
- Opisuje
reakcije
egzotermne i
- Razlikuje
endotermne
entalpiju,
reakcije
entropiju, slobodnu
- Navodi primjere
32
Preporuke za
izvođenje nastave
Demonstracioni
ogled:
- Dobijanja kristala
kuhinjske soli
-
-
Demonstracioni
ogled:
Redukcija CuO
vodonikom,
Redukcija joda
kalaj (II) hloridom,
Redukcija Fe3+
jona kalaj (II)
hloridom i
oksidacija Fe2+
jona
kalijumpermangana
tom,
Istiskivanje bakra
pomoću gvožđa,
Ponašanje bakra u
rastvorima CuSO4,
FeSO4 i AgNO3
Demonstracioni
ogled:
- Razmjena energije
između sistema i
okoline (reakcija
Zn i HCl,
zagrijavanje HgO),
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
homogenih i
heterogenih
reakcija
- Objašnjava Ea
- Pojašnjava
termohemijske
jednačine
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
energiju
- Razlikuje molarnu
toplotu reakcije i
entalpiju stvaranja
jedinjenja
- Rješava zadatke iz
oblasti
termohemije
Brzina hemijske reakcije
- Definiše brzinu
- Upoređuje brzinu
hemijske reakcije
hemijske reakcije
- Objašnjava uslove
sa homogenim i
koji dovode do
heterogenim
hemijske reakcije
reakcijama
- Navodi faktore koji - Primjenjuje zakon
utiču na brzinu
o održanju mase
hemijske reakcije
- Uočava uticaj
- Poznaje energiju
prirode reaktanata,
aktivacije
koncetracije,
temperature i
katalizatora na
brzinu hemijske
reakcije
- Rješava zadatke iz
oblasti: Brzina
hemijske reakcije
- Razumije primjenu
ZDM na brzinu
hemijske reakcije
- Uočava uticaj
koncentracije
reaktanata,
pritiska i
temperature kroz
izradu zadataka
Hemijska ravnoteža
- Kratko opisuje
- Razlikuje hemijsku
hemijsku ravnotežu
ravnotežu i brzinu
- Definiše Le
hemijske reakcije
Šateljeov princip
- Upotrebljava
- Objašnjava, na
znanje o brzini
primjerima, uticaj
hemijske reakcije
koncentracije,
- Analizira faktore
pritiska i
koji utiču na
temperature na
položaj hemijske
hemijsku ravnotežu
ravnoteže
- Rješava zadatke iz
hemijske ravnoteže
- Razumije Le
Šateljeov princip
Preporuke za
izvođenje nastave
- Termitna smješa
(reakcija Fe2O3 i
Al) egzotermna
reakcija,
- Reakcija NH4Cl i
Ba(OH)2•8H2O
(endotermna
reakcija),
33
- Razumije značaj
analitičkog
mišljenja i
sposobnosti
opažanja u radu i
učenju
Demonstracini
ogled:
- Razlaganje H2O2
bez i u prisustvu
MnO2 kao
katalizatora,
- Reakcija između
HCl i Sn, Zn i Mg,
- Landoltova
reakcija
- Stiče rutinu i
sigurnost u
samostalnom radu
- Navikava se na
preciznost u radu
- Razumije značaj
logičkog
zaključivanja u
sticanju znanja i
vještina
- Demonstracioni
ogled:
Uticaj temperature
na položaj
ravnoteže
(zagrijavanje Ucijevi sa rastvorom
CoCl2)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Rastvori
- Definiše pojam
disperzni sistem
- Objašnjava podjelu
disperznih sistema
prema veličini
čestice disperzne
faze
- Definiše
rastvorljivost
- Opisuje rastvaranje
jonskih jedinjenja
- Izvještava o
koloidnim
rastvorima
- Objašnjava
kvantitativan
sastava rastvora
- Objašnjava zadatke
iz oblasti: Rastvori
Formativni ciljevi
učenik
- Pravi kristalnu
rešetku NaCl
- Analizira
rastvaranje NaCl u
vodi
- Crta hidrataciju
jonske kristalne
rešetke NaCl
- Razlikuje
neorganska i
organska
jedinjenja
- Upoređuje zasićen,
nezasićen i
presićen rastvor
- Upotrebljava
znanje o
egzotermnim i
endotermnim
reakcijama
- Razlikuje
jedinjenja sa
jonskom i
kovalentnom
vezom
- Interpretira
taloženje AgCl u
višku Cl- jona i u
višku Ag+ jona
- Uočava važnost
značaja koloidnih
disperznih sistema
Elektroliti (kiseline, baze, soli)
- Definiše elektrolite - Razlikuje
elektrolite i
- Objašnjava
neelektrolite
Arenijusovu teoriju
- Upoređuje jake i
elektrolitičke
slabe elektrolite
disocijacije
- Izvodi jonske iz
(kiselina i baza)
molekulskih
- Izvještava o jakim i
reakcija
slabim
- Razlikuje
elektrolitima
Arenijusovu i
- Zna stepen
protolitičku teoriju
disocijacije (α) i
kiselina i baza
konstantu
- Razlikuje na
disocijacije (Kc)
osnovu pH kiselu,
- Objašnjava jonske
neutralnu i baznu
reakcije
sredinu
- Objašnjava
protolitičku teoriju - Rješava zadatke iz
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Razumije značaj
kreativnosti u radu
- Razvija sposobnost
opažanja
- Demonstracioni
ogled:
Hemijski koktel
pripremanje
rastvora određene
koncentracije
(NaOH c=0,1 mol/l,
H2SO4 c=0,1 mol/l,
Na2SO4 c=0,1
mol/l)
- Izrada tematskih
panoa i
prezentacija
- Primjena vode u
praksi i njeno
djelovanje na živi
svijet
-
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije značaj
kreativnosti u radu
34
Demonstracioni
ogled:
Mjerenje promjene
temperature
tečnosti pri
rastvaranju soli
- Demonstracioni
ogled:
Dokazivanje NH3,
Nastajanje NH4Cl,
Određivanje pH,
vrijednosti rastvora
nekih soli
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kiselina i baza
- Poznaje pisanje
molekulskih
formula neutralnih,
kiselih i baznih soli
i njihovu
disocijaciju
- Poznaje zadatke iz
pH
Puferi, indikatori
- Definiše i nabraja
pufere
- Nabraja kiselobazne indikatore
- Objašnjava
jonizaciju
indikatora u
vodenom rastvoru
- Zna interval
promjene boje
univerzalnog
Kolthofovog
indikatora
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje pufere i
vrši izračunavanje
pH vrijednosti u
pufernom rastvoru
- Crta promjenu boje
indikatora u
zavisnosti od pH
vrijednosti
- Uočava postupke
izbora indikatora
- Knjiži interval
promjene boje
kiselo-baznih
indikatora
- Razumije značaj
analitičkog i
logičkog mišljenja
u učenju i radu
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
Seminarski rad:
- Bikarbonatni pufer
i njegova uloga u
regulaciji acidobazne ravnoteže
- Razlikuje katodu i
anodu kao i
procese koji se na
njima vrše
- Analizira proces
elektrolize i proces
u galvanskom
elementu
- Upoređuje reakcije
na anodi i katodi
pri procesu
punjenja i
pražnjenja
akumulatora
- Vrednuje značaj
elektrolitičkih
procesa u
tehnologiji
Hemijski izvori eletrične struje
- Knjiži vrijednost
- Definiše: hemijske
standardnih
izvore električne
elektrodnih
struje,
potencijala redokspoluelement,
sistema
Danijelov element
- Analizira procese
- Demonstrira
koji se odvijaju na
sastavljanje
- Navikava se na
odgovornost pri
radu
- Razvija sposobnost
opažanja
Demonstravioni
ogled:
- Elektroliza vodenog
rastvora
kalijumjodida,
- Elektroliza vode,
- Kristali
elementarnog
srebra
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Povezuje uzroke i
Demonstracioni
ogled:
- Mjerenje
elektromotorne sile
galvanskog
elementa
Formativni ciljevi
učenik
oblasti: pH i
protolitička teorija
kiselina i baza
- Razumije
protolitičku teoriju
kiselina i baza
Elektroliza
- Definiše elektrolizu
- Poznaje elektrolizu
vode
- Objašnjava
sekundarne izvore
električne struje
(akumulatore)
35
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Danijelovog
elementa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
posljedice
- Navikava se na
preciznost pri radu
Formativni ciljevi
učenik
elektrodama u
galvanskom
elementu
- Uočava
označavanje
galvanskog
elementa
- Analizira procese
koji se dešavaju u
Danijelovom
elementu
- Vrednuje značaj
široke primjene
elektrolize u
industriji
36
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI (OBLAST BIOHEMIJA)
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Biološke funkcije elektrolita
- Upotrebljava
- Objašnjava značaj
znanje o vodi i
vode u
vodoničnoj vezi,
elektrolitima
hidrofilnim i
- Pojašnjava termine
hidrofobnim
intracelularna,
supstancama
ekstracelularna i
- Razlikuje sastav
intarsticijalna
unutarćelijskih i
tečnost
vanćelijskih
- Opisuje osmozu
tečnosti i analizira
- Upoznaje sa
razlike u sadržaju
hidratacijom i
- Razlikuje
dehidratacijom
hidrataciju i
ćelije u
dehidrataciju
slučajevima
ćelije
poremećaja
- Uočava sličnost u
količine vode i
sastavu likvora i
koncentracije soli
krvne plazme
izvan ćelije
- Pojašnjava
hipoproteinemije
- Nabraja tjelesne
tečnosti, funkcije i
nastajanje
Acidobazna ravnoteža i puferi
- Razmatra osmozu,
- Opisuje ulogu
acidozu i alkalozu
pufera u regulaciji
- Upotrebljava
acido-bazne
znanja o puferima,
ravnoteže
elektrolitima i pH
- Objašnjava
rastvorima
alkalozu i acidozu
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
održavanja
zavisnost procesa u
acidobazne
ćelijama od pH
ravnoteže
vrijednosti
- Knjiži pH
- Pojašnjava
vrijednosti nekih
postupak
tjelesnih tečnosti
nastajanja H2CO3 i
- Uočava važnost
neisparljivih
optimalnih
kiselina u
koncentracija H+
organizmu
jona za pravilno
odvijanje
biohemijskih
reakcija
- Utvrđuje da
različite pH
vrijednosti plazme
i mokraće ukazuju
na kliničku sliku
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
37
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
- Stiče pozitivan stav
prema zdravlju
- Ogledni čas:
Voda i živa bića,
Vodeni rastvori
elektrolita
hidratacija i
dehidratacija
- Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke
Seminarski rad:
- Bikarbonatni pufer
i njegova uloga u
regulaciji acodobazne ravnoteže
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
pacijenta.
Metabolizam Ca, Mg i neorganskog fosfata-metabolizam minerala
- Stiče pozitivan stav
- Upotrebljava
- Objašnjava
znanje o
metabolizam Ca,
prema zdravlju
osobinama Ca, P,
Mg, neorganskog
Mg, Fe, Cu, Cr,
fosfata i
Mn...
esencijalnih
- Razlikuje vrste
elemenata u tragu
oboljenja koja
- Opisuje
nastaju usled
određivanje
povećanih
koncentracije Ca,
vrijednosti Ca, Mg,
Mg, Fe, Cu, u
i drugih
plazmi i serumu
mikroelemenata (ili
- Nabraja
smanjenih) i
esencijelne
kliničke simptome
elemente u tragu i
- Upoređuje
njihovu ulogu
normalne
koncentracije
minerala
- Uočava pod kojim
uslovima može doći
do deficijencije
elemenata u tragu
- Vrednuje značaj
minerala u
biohemijskoj
analizi
Klasifikacija organskih jedinjenja
- Razvija sposobnost
- Objašnjava osobine - Upotrebljava
opažanja
ugljenikovog atoma
znanje o
- Razumije značaj
- Upoznaje
kovalentnoj vezi,
analitičkog i
klasifikaciju
polarnosti veze i
logičkog
organskih
valentnim
zaključivanja u
jedinjenja i
elektronima,
učenji i radu
funkcionalne grupe
energija aktivacije,
- Nabraja vrste
brzini reakcije i dr. - Pozitivno
procenjuje važnost
organskih reakcija
- Knjiži najvažnije
novih saznanja iz
- Poznaje primjenu
klase organskih
svoje struke
istih
jedinjenja i
- Navodi alkil grupe
njihove
- Poznaje
funkcionalne grupe
mehanizme
- Analizira
organskih reakcija
funkcionalne grupe
i klase kao i koju
vrstu organske
reakcije primjeniti
na dato jedinjenje
Osnovi metabolizma
- Definiše
- Uočava ciklus
- Razumije vezu
nauke i prirode
metabolizam
ugljenika i
38
Preporuke za
izvođenje nastave
Seminarski rad:
- Određivanje
jonizovanog
kalcijuma (CaI),
- Određivanje
ukupnog kalcijuma
(CaT),
- Određivanje bakra
sa bato kuprinom,
- Određivanje
gvožđa sa bato
fenantrolinom
- Shematski prikaz
kruženja azota u
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
kiseonika
- Objašnjava
- Crta kruženje
heterotrofne
azota
(hemiotrofe) i
- Razlikuje
autotrofne
katabolizam i
(fototrofe)
anabolizam
organizme
- Analizira molekul
- Objašnjava ciklus
ATP i piše ga
azota
- Analizira Krebsov
- Definiše
ciklus
katabolizam i
- Upotrebljava
anabolizam i
znanje o
navodi primjere
dikarbonskim
- Upoznaje sa
kiselinama i
energetskim
solima, njihovim
ciklusom u
karakterističnim
ćelijama
reakcijama i piše:
- Pojašnjava Krebsov
limunsku,
ciklus
izolimunsku,
- Opisuje i
fumarnu,
objašnjava
oksalsirćetnu i
reakcije:
jabučnu kiselinu
oksidativne
dekarboksilacije,
dehidrogenizacije,
hidratacije i
oksidacije kod
određenih klasa
organskih
jedinjenja
Enzimi i njihov značaj u dijagnostici
- Razlikuje tipove
- Objašnjava ulogu
reakcija koje
enzima u
katalizuju enzimi
organizmu
(prenos, alkil,
- Opisuje način
amino, aldehidnih i
djelovanja enzima
drugih grupa:
- Utemeljuje znanje
reakcije
o energiji
eliminacije ili
aktivacije
adicije na
- Navodi klasifikaciju
dvostruku vezu,
enzima
reakciju hidrolize
- Poznaje klase
estara)
organskih
- Upotrebljava
jedinjenja
znanje o energiji
- Upoznaje sa
aktivacije i
poremećajem –
faktorima koji
pankreatitis
utiču na brzinu
- Navodi i pojašnjava
reakcije
koenzime
- Razlikuje
- Objašnjava
prostetičnu grupu,
klasifikaciju
koenzim,
koenzima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
logičkog
zaključivanja u
sticanju znanja i
vještina
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Stiče pozitivan stav
prema zdravlju kao
društvenoj
vrijednosti
- Razvija sposobnost
opažanja
39
Preporuke za
izvođenje nastave
prirodi
- Shematski prikaz
molekula ATP
Seminarski rad:
- Enzimi i bolesti
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
holoenzim i
apoenzim
- Interpretira o
aktivnom centru.
- Upoređuje faktore
koji utiču na
aktivnost enzima i
knjiži ih
- Interpretira o
enzimima
karakterističnim za
bolesti srca, jetre i
pankreasa
Proteini, metabolizam proteina
- Definiše proteine
- Upotrebljava
- Poznaje osobine i
znanje o
podjelu proteina
specifičnim
- Nabraja
enzimima
funkcionalne
- Razmatra strukturu
proteine
proteina
- Objašnjava
- Razlikuje proteine i
strukturu
aminokiseline
aminokiselina i
- Razlikuje
navodi podjelu na
dezaminaciju i
esencijalne i
aminaciju
neesencijalne
- Uočava važnost
- Poznaje pisanje
jetre, kao glavnog
glicina, alamina,
organa, za
valina,leucina,
metabolizam
arginina,
proteina i
astaraginske
aminokiselina.
kiseline, ornitina
- Razlikuje
- Opisuje varenje
endopeptidaze i
proteina
egzopeptidaze
- Objašnjava ciklus
- Knjiži aktiviranje
uree.
proteolitičkih
enzima.
Hemoglobin
- Zna o purinu
- Upotrebljava
- Definiše porfirin
znanje o alkil
- Nabraja fiziološki
grupama
najznačajnije
- Piše strukturnu
porfirine
formulu porfina i
- Objašnjava sastav
hema
molekula
- Uočava sličnost
hemoglobina
protoporfirina IX i
- Upoznaje sa
hema
formulom hema
- Crta hem u
hemoglobinu i
kvaternernu
strukturu
40
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Razvija sposobnost
opažanja
Seminarski rad:
- Uloga pankreasa u
varenju proteina,
lipida i ugljenih
hidrata,
- Značaj jetre u
procesu
metabolizma
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Povezuje uzroke i
posljedice
Seminarski rad:
- Patološka stanja
koja nastaju kao
posljedica
poremećaja u
biosintezi hema
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
hemoglobina.
Ugljeni hidrati, metabolizam
- Razlikuje glicerol,
- Navodi značaj
gliceraldehid i
ugljenih hidrata
dihidroksiaceton
kao i podjelu
- Razlikuje aldoze i
- Definiše
ketoze i piše
monosaharide
Fišerove i
- Nabraja aldoze i
Hovortove
ketoze
projekcione
- Objašnjava
formule
ciklizaciju glukoze i
fruktoze i stvaranje - Upotrebljava
karakteristične
piranoznih i
reakcije za
furanoznih
pojedine
poluacetala
monosaharide
- Objašnjava
- Razlikuje i piše
glikozidnu vezu
maltozu, saharozu i
- Objašnjava
laktozu
epimerne šećere
- Piše dio molekula
- Nabraja hemijske
skroba i celuloze
osobine
- Razlikuje
monosaharida
α-amilozu i
- Navodi i pojašnjava
amilopektin
najpoznatije
- Uočava varenje
disaharide i
ugljenih hidrata i
polisaharide
uticaj enzima
- Opisuje varenje
- Upotrebljava
hrane
znanje o
- Objašnjava
pirogrožđanoj
glikolizu
kiselini i njenim
- Izvještava o
solima, enzimima i
insulinu
organskim
reakcijama
- Suočava se sa
primjerima
poremećaja
ugljenih hidrata
- Razlikuje šećernu
bolest i
hipoglikemiju
- Razumije stvaranje
glikozidnih veza:
α(1→4), β(1→4),
1α→2β
- Stiče rutinu pisanja
strukturnih formula
ugljenih hidrata
Lipidi, metabolizam
- Reprodukuje
- Uočava da su lipidi
znanje o
značajni sastojci
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče pozitivan stav
prema zanimanju
- Stiče pozitivan stav
prema zdravlju
Seminarski rad:
- Test opterećenja
glukozom
Ogledni čas:
- Diabetes mellitus u
dječijem uzrastu
Seminarski rad:
- Određivanje
aktivnosti αamilaze u krvi i
urinu
Demonstracioni
ogled:
- Reakcija skroba sa
jodom,
Inverzija saharoze,
Molišova reakcija
- Pozitivno
procjenjuje
41
Demonstracioni
ogled:
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
karboksilnim
kiselinama i
derivatima kiselina
- Definiše glavne
lipidne klase i
navodi njihove
osobine i uloge
- Opisuje
lipoproteine
- Pojašnjava termine
CM, VLDL, LDL i
HDL
- Navodi ulogu
pojedinih
lipoproteina
- Objašnjava, na
primjerima,
nastajanje masti i
saponifikaciju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
važnost novih
saznanja iz svoje
struke
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
Formativni ciljevi
učenik
čovjekove ishrane.
- Upoređuje zasićene
i nezasićene
višemasne kiseline
- Utvrđuje reakciju
estrifikacija i piše
dobijanje složenih i
prostih
triacilglicerola
- Piše i shvata
reakcije:
saponifikacije,
hidrogenizacije i
hidrolize
- Upoređuje lecitin,
kefalin i
fosfatidilserin
- Uočava važnost
enzima u varenju
lipida
- Knjiži hemijski
sastav lipoproteina
Hormoni i njihov značaj u dijagnostici
- Definiše hormone i - Upotrebljava
navodi njihovu
znanje o
podjelu, ulogu i
amniokiselinama,
način djelovanja
funkcionalnim
- Objašnjava
grupama i
poremećaje u
karakterističnim
metabolizmu
reakcijama
raznih hormona
- Interpretira
fiziološki značaj
hormona u
metaboličkim
reakcijama
- Analizira podjelu
hormona na osnovu
njihove hemijske
strukture
- Razlikuje
karakteristična
stanja kod bolesti
usljed poremećaja
u radu hormona
Vitamini
- Primjenjuje znanje
- Definiše i navodi
o stvaranju
vitamine
glikozidnih veza
rastvorljive u vodi i
- Upoređuje vitamin
način djelovanja
C sa glukozom I
- Nabraja grupu
uočava
vitamina
42
Preporuke za
izvođenje nastave
- Određivanje
kiselinskog, jodnog
i saponifikacionog
broja
- Akroleinska
reakcija
Seminarski rad:
- Masna jetra
- Stiče pozitivan stav
prema zdravlju
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
Seminarski rad:
- RIA–testovi u
endokrinološkoj
praksi
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Pozitivno
procjenjuje
Ogledni čas:
- Nedostatak
vitamina i njihovo
dijagnostikovanje
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
rastvorljivih u
mastima i mjesto
nalaženja
- Poznaje
poluacetalne oblike
i glikozidne veze i
objašnjava na
primjeru ATP
- Obrazlaže bolesti
koje dovode zbog
smanjene ili
povećane
koncentracije
vitamina
- Pojašnjava hipo,
hiper i avitaminozu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
važnost novih
saznanja
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
učenik
funkcionalne grupe
Razlikuje
koenzimeprenosioce
vodonika i
koenzime –
prenosioce grupa
kao i njihove uloge
Piše formule
vitamina
rastvorljivih u vodi
i u mastima
Analizira
nedostatak
vitamina (B1, B2,
B6, B12, folne
kiseline, D, E, A, K)
Uočava razliku
vitamina
rastvorljivih u
mastima i u vodi
Upotrebljava
znanje o
stereoidima
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R.Jankov, D.Šišović, F.Bihelović, S.Antić, Hemija za I razred opšte gimnazije,
Zavod za udžbenike i nastavna sredsrtva, Podgorica, 2006.
- M.Rakočević, R.Horvat, Opšta hemija za I razred srednje škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- S.Arsenijević, M.Ćelap, Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije za I razred, NK
Beograd, 1982.
- J.Petrović, S.Velimirović, Hemija za IV razred gimnazije, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- V.Đurđić, Medicinska biohemija za IV razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- N.T.Majkić – Singh, Medicinska biohemija, Beograd,1994.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Laboratorijski pribor, posuđe i hemikalije za demonstracione oglede
- Grafoskop
- Video-bim
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – pismena vježba (po jedana u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
43
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
I Razred
- Profesor hemije
- Diplomirani hemičar
- Diplomirani inženejr hemijske tehnologije
II razred
- Specijalista biohemije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Prva pomoć
- Higijena ishrane
- Voda, kiseonik, ozon,
hlor
- Higijena ishrane
- Polimerizavija
- Voda, kiseonik, ozon
- Osnovi metabolizma
- Vitamini, ugljeni hidrati
- Puferi
- Voda, kiseonik
- Osnovi metabolizma
- Vitamini, ugljeni hidrati
- Voda i elektroliti
- Struktura materije
- Hemijske veze
- Elektroliti
- Puferi i indikatori
- Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Krv
- Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
- Zdravstvena zaštita i
- Dezinfekcija vode, vazduha
higijena
- Vitamini, ugljeni hidrati
- Totalna i parcijalna proteza
- Praktična nastava
- Polimerizacija akrilata
- Krv, dizenfekcija i
sterilizacija
- Zdrava ishrana i dijetetika
- Hranljive materije i zdrava
ishrana
- Farmakologija
- Stehiometrijska
izračunavanja u hemiji
-
44
Opšta farmakologija
Struktura materije
Hemijske veze
Rastvori elektrolita
Puferi i indikatori
Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije
1.2.5. TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA ZUBOTEHNIČKOG MATERIJALA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
Ukupno
108
108
108
108
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja o materijalima koji se koriste u zubotehničkoj laboratoriji.
- Sticanje znanja o materijalima koji se koriste za otiske, izradu modela.
- Proširivanje znanja o metalima i legurama, vještačkim smolama i keramičkim
materijalima.
- Usvajanje znanja o načinu spajanja metalnih nadoknada.
- Podsticanje učenika na razmišljanje o mogućnostima primjene stečenog znanje o
radu sa datim vrstama gradivnih i pomočnih materijala u praksi.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, analitičkog i logičkog zaključivanja.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.
45
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Neelastični materijali za otiske
- Pozitivno
- Razlikuje
- Definiše
procjenjuje
neelastične
neelastične
važnost novih
materijale za
materijale za
saznanja iz svoje
otiske
otiske
struke
- Vrši komparaciju
- Nabraja
neelestičnih
neelestačne
materijala prema
materijale
svojstvima i
- Navodi sastav
načinima primjene
pojedinih
materijala
- Objašnjava
svojstva i način
primjene
neelastičnih
materijala
Elastični materijali za otiske
- Razlikuje elastične - Razvija sposobnost
- Definiše elastične
analitičkog
i neelastične
materijale za
mišljenja i logičkog
materijale za
otiske
zaključivanja
otiske
- Navodi sastav
- Upoređuje
elastičnih
elestične
materijala
materijala prema
- Navodi svojstva
svojstvima i
elastičnih
načinima primjene
materijala
- Objašnjava način
primjene elastičnih
materijala
Elastomeri ili gumasti materijali za otiske
- Razvija sposobnost
- Uočava razliku u
- Nabraja vrste
opažanja
sastavu i
elastomera.
osobinama između
- Navodi način
različitih vrsta
primjene
elastomera
materijala
- Analizira proces
- Objašnjava proces
vezivanja
polimerizacije
(polimerizacije)
elastomera)
Materijali za izradu radnog materijala
- Povezuje uzroke i
- Objašnjava sastav i - Uočava uticaj svih
posljedice
faktora na
svojstva materijala
- Razvija sposobnost
vezivanje
za izradu radnih
opažanja
materijala za
modela
izradu radnog
- Nabraja vrste
modela (odnos
materijala za
prah-tečnost,
izradu radnih
uticaj na
modela
expanziju, na
- Zna način upotrebe
46
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz uzoraka
neelastičnih
materijala,
podsticanje
učenika ka
uočavanju sličnosti
i razlika među
materijalima
- Prikaz
odgovarajućih
kataloga
- Prikaz uzoraka
elastičnih
materijala
- Prikaz
odgovarajućih
kataloga
- Prikazati uzorke
gumastih
materijala
- Prikaz
odgovarajućih
kataloga
- Prikaz uzoraka
materijala koji se
koriste za izradu
radnog modela
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
materijala za
izradu radnih
modela
Metali
- Definiše metale
- Navodi zajednička
svojstva metala
- Navodi podjelu
metala
Legure
- Definiše legure
- Navodi osnovne
karakteristike
legura
- Navodi vrste legura
- Poznaje legure i
vrste istih
- Navodi primjenu
legura
Vještačke smole
- Definiše vještačke
smole
- Navodi osobine i
sastav akrilata
- Navodi primjenu
akrilata u
stomatologiji
- Poznaje potrebna
svojstva akrilata
- Nabraja vrste
akrilata
Keramički materijali
- Navodi sastav i
osobine keramikekeramičkih
materijala.
- Objašnjava
postupak i način
rada sa keramičkim
materijalima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje metale
od nemetala
- Razlikuje metale
međusobno
- Pozitivno
procjenuje važnost
novih saznanja iz
svoje struke
Seminarski rad:
- Metali i nemetali
koji se primjenjuju
u stomatologiji.
- Svojstva i podjela
metala
- Uočava razlike
među legurama
- Upoređuje legure
međusobno
- Izvodi zaključke o
načinu rada sa
legurama
- Razvija sposobnost
opažanja
Seminarski rad:
- Legure koje se
primjenjuju u
stomatologiji
- Uočava osnovna
svojstva akrilata
- Obrazlaže na
primjerima
mogućnosti
upotrebe akrilata u
svakodnevnoj
praksi
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Prikaz uzoraka
akrilatnih
materijala (prah i
tecnost)
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije značaj
poštovanja
estetskih principa
pri radu
- Prikaz
odgovarajućih slika
i gotovih protetskih
radova (navlake,
mostovi)na uvid
učenicima
Formativni ciljevi
učenik
vrijeme vezivanja,
na čvrstoću...)
- Analizira postupke
izrade protetskih
radova u
svakodnevnoj
praksi
- Vrši komparaciju
keramičkih
materijala prema
osobinama i
sastavu
Spajanje metalnih djelova, nadoknade
- Analizira postupak
- Objašnjava
lemljenja i
postupak
elektrolitičkog
elektrolitičkog
zavarivanja u
zavarivanja
svakodnevnoj
- Navodi uslove za
praksi
uspješno lemljenje
- Razumije značaj
sistematičnosti u
radu
47
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
svojstva lema
- Navodi moguće
greške pri
lemljenju
- Navodi moguće
teškoće pri
lemljenju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje lemljenje
od livenja
- Obrazlaže na
primjerima uslove
za lemljenje i
odgovarajuće
postupke lemljenja
i elektrolitičkog
zavarivanja
- Upoređuje moguće
greške i teškoće pri
lemljenju
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B.Grković, M.Teodosijević, Tehnologija zubotehničkog materijala, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Uzorci materijala (neelastični, elastični i gumasti materijali za otiske, legure,
pločaste(akrilatne) proteze, gotovi protetski radovi (navlake, mostovi i dr.)
- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi
- Lap top
- LCD projektor i projekciono platno.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Metali
- Materijali za privremeno
zatvaranje
- Materijali za izradu radnog
modela
- Metali
- Keramika
- Elastični materijali za
otiske
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Hemija i biohemija
- Metali
- Preventivna stomatologija
- Materijali za zatvaranje
i bolesti zuba
kaviteta
- Fiksna protetika
- Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
- Metalokeramički most i
metalokeramičke krunice
- Opšti pojmovi o keramici,
keramičke krunice i mostovi
- Otisci
48
Znanja
- Materijali za otiske
(elastični, neelastični..)
- Spajanje metalnih djelova,
nadoknade
- Osnovni gradivni materijali
koji se koriste u
stomatološkoj protetici
- Materijali za otiske
- Neelastični, elastični i
gumasti materiajli za
otiske
- Materijali za izradu radnog
materijala
- Metali, legure, vještačke
smole, keramički
materijali, spajanje
metalnih djelova,
nadoknade
- Metali
- Metali, akrilati, keramika
- Metalo-keramičke krunice i
mostovi
- Legure za izradu metala
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Totalna i parcijalna
- Anatomski, individualni i
proteza
funkcionalni otisak
- Reparatura totalne proteze
- Materijali za otiske, gips,
metali, akrilati, keramika.
- Ortopedija vilica
- Praktična nastava
- Anatomski otisak
- Priprema specijalnog
radnog otiska
- Mase za otiske, gips
- Izrada radnog modela
- Izrada totalne i parcijalne
proteze
- Materijali za otiske
- Metali, akrilati, keramika,
kukice
- Raeparatura proteze
- Stehiometrijska
izračunavanja u hemiji
- Metalo-keramičke krunice
i mostovi
- Metali
49
- Metali, spajanje metalnih
djelova
- Osnovni gradivni materijali
koji se koriste u
stomatološkoj protetici
- Vrste legura i njihova tačka
topljenja
1.2.6. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
1. Naziv predmeta: BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja o materijalima i medikamentima koji se koriste u terapiji
karijesa.
- Sticanje znanja o materijalima za privremeno zatvaranje kaviteta, o taštitnim
podlogama i materijalima za definitivno zatvaranje kaviteta (estetski i spuni i
amalgam).
- Sticanje znanja o oboljenjima zubne pulpe, dijagnozi i terapiji i mogućim
incidentima u toku terapije.
- Unapređivanje znanje o aseptičnom radu u endodonciji i dezinficijentnim
sredstvima (pravljenju, primjeni).
- Sticanje znanja o vitalnim i mortalnim zahvatima, nekroznim procesima, gangreni
pulpe (etiologiji, oblicima nekroznih procesa i terapiji gangrene).
- Usvajanje znanja o besvjesnim stanjima, postupcima pružanja prve pomoći,
rengenologiji i vrstama snimanja.
- Usvajanje znanja o pravilima zaštite na radu u stomatološkoj ambulanti.
- Sticanje znanja o razvoju organa za žvakanje kod djece, stadijumima razvoja i
histološkoj građi i hronologiji nicanja zuba.
- Usvajanje znanja o karijesu, mogućim komplikacijama karijesa mliječnih zuba,
oboljenjima pulpe i parodontalnog tkiva.
- Upoznavanje sa različitim metodama liječenja oboljele pulpe i parodontalnog
tkiva mliječnih i stalnih zuba.
- Proširivanje znanja o specifičnim oboljenjima zuba kod djece i postupcima
prevencije u sprečavanju ovih oboljenja kod djece.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, pozitivnog stava prema struci i mogućnostima
primjene stečenih znanja u praktičnom radu.
50
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI (OBLAST BOLESTI ZUBA)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Zubni karijes
- Stiče pozitivan stav
- Razlikuje duboki
- Definiše zubni
prema novim
karijes od drugih
karijes i duboki
saznanjima
karijesa po
karijes
zahvaćenosti tvrdih
- Objašnjava podjelu
struktura
terapije
- Uočava promjene
- Opisuje
na dentinu
medikamente koji
- Upoređuje terapiju
se koriste i način
carijes simpleks i
aplikacije
carijijes
medikamenata
complicata
- Objašnjava razliku
između dva tipa
dubokog karijesa
Privremeno zatvaranje kaviteta
- Shvata potrebu
- Razlikuje
- Zna podjelu
povezivanja teorije
materijale za
materijala za
i prakse
punjenje kaviteta
ispune u
- Upoređuje
kavitetima.
materijale prema
- Nabraja materijale
svojstvima i
za privremeno
namjeni
zatvaranje kaviteta
- Razlikuje gotove od
- Objašnjava
privremenih
pripremu
materijala
privremenih
materijala za
ispune kaviteta
- Objašnjava
upotrebu
materijala
Zaštitne podloge
- Povezuje uzroke i
- Obrazlaže na
- Objašnajva značaj
posljedice
primjerima
zaštitne podloge.
- Razvija sposobnost
mogućnosti
- Nabraja vrste
samostalnog
primjene podloge
podloga
zaključivanja
- Razlikuje vrste
- Opisuje gotove
podloga
fabričke podloge
- Opisuje postupak
pripreme i
asistiranja
Definitivno zatvaranje kaviteta
- Nabraja materijale - Razlikuje estetske i - Razumije značaj
poštovanja
amalgam ispune
za definitivno
estetskih principa
zatvaranje kaviteta - Razlikujepri radu
materijale za
- Navodi osobine
definitivno
materijala
zatvaranje kaviteta
- Objašnjava razliku
između estetetskih - Upoređuje razlike
u pripremi
ispuna i amalgam
51
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika zuba sa
različitim vrstama
karijesa
- Prikaz
odgovarajućih
materijala,
uzoraka i
instrumenata za
aplikaciju
- Nastava se izvodi u
kabinetu
- Prikaz
odgovarajućih
medikamenta i
instrumenta
- Prikaz
odgovarajućih
materijala i
brošura
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
ispuna
- Opisuje osobine,
primjena i
priprema estetskih
materijala
Duboki karijes
- Zna definiciju i
podjelu karijesa
- Objašnjava kliničku
sliku i terapiju
- Opisuje postupak
asistiranja pri radu
- Definiše rezultat
terapiskog rada
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
estetskih
materijala
- Razlikuje
lokalizaciju i
dubinu karijesa
- Interpretira
pripremu
medikamenata
- Upoređuje vrste
karijesa
Oboljenje zubne pulpe
- Upoređuje duboki
- Opisuje
karijes i akcident
akcidentalno
otvaranje
otvaranje zubne
- Pravi šematski
pulpe(etiologiju i
prikaz zapaljenjea
klinčku sliku)
zubne pulpe
- Nabraja oboljenja
- Razlikuje serozno
pulpe, pojašnjava
od gnojnog
podjelu etiologiju i
zapaljenja
dijagnozu
- Opisuje zapaljenja - Razlikuje
instrumente za
zubne pulpe:
terapiju
-akutni serozni,
-akutni gnojni,
-hronično
zapaljenje
- Poznaje etiologiju,
kliničku sliku i
terapiju zapaljenja
zubne pulpe
- Nabraja
instrumente i
medikamente za
terapiju
Aseptični rad u endodonciji
- Analizira postupak
- Navodi značaj
rukovanja
aseptičnih uslova
aseptičkim
rada
instrumentima i
- Definiše asepsu i
medikamentima
antisepsu
Antiseptična i dezinfekciona sredstva
- Objašnjava vrste
- Razlikuje sredstva
dezeinfekcionih
za dezinfekciju
sredstava
- Razlikuje rastvore
- Zna dejstvo i
koji se koriste pri
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz
odgovarajućih
slika, šema i
medikamenta
- Povezuje uzroke i
posljedice
Pretraživanje
Interneta na temu:
- Oboljenja zubne
pulpe
- Prikupljanje slika i
članaka od strane
učenika o
različitim vrstama
oboljenja
- Diskusija zapažanja
- Prikaz
odgovarajućih
instrumenata i
medikamenata
Seminarski rad:
- Asepsa i antisepsa
- Razvija sposobnost
analiziranja,
logičkog mišljenja i
zaključivanja
52
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
primjenu
sprovođenju
dezinfekcionih
dezinfekcije
sredstava
Vitalni zahvati i mortalni zahvati
- Obrazlaže na
- Upoznaje vrste
primjerima
anestezije
slučajeve pri
- Poznaje
kojima je potrebno
medikamente za
primjeniti
dezensibilizaciju:
anestetike i
arsen i
medikamentime
paraformaldehid
- Razlikuje
- Nabraja i
instrumente i
pojašnjava faze
medikamente za
rada kod mortalnih
vitalne i mortalne
i vitalnih zahvata
zahvate
- Upoređuje faze
rada kod mortalnih
i vitalnih zahvata
- Razlikuje
amputaciju od
extrirpaxcije
Gangrenozno raspadanje pulpe
- Interpretira
- Zna gangrenozna
instrument i
zapaljenja
medikament za
- Opisuje etiologiju,
terapiju gangrene
podjelu, kliničku
- Uočava simptome
sliku i terapiju
uspješnosti
terapije gangrene
Periodontitis apikalitis
- Crta potporni
- Definiše apikalne
aparat zuba
promjene
- Upoređuje nastale
- Navodi etiologiju
apikalne promjene.
apikalnih promjena
- Objašnjava kliničku - Crta različite vrste
oboljenja
sliku i terapiju
apikalnih promjena
Mogući incidenti pri liječenju zuba
- Razlikuje
- Zna incidente(lom
instrumente za rad
instrumenta)
- Analizira moguće
- Nabraja i
incidente pri
pojašnjava povrede
liječenju zuba
sluznice
- Obrazlaže na
- Pojašnjava
primjerima
postupak
postupke
ukazivanja pomoći
ukazivanja pomoći
Besvijesna stanja
- Navodi vrste
- Indetifikuje
besvjesnih stanja
promjenu na
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
sistematičnosti pri
radu
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Prikaz slika koje
ilustruju terapiju
gangrene pulpe
- Razumije značaj
preciznosti pri radu
- Prikaz slika
potpornog aparata
zuba, podsticanje
učenika ka
samostalnom
crtanju zuba
- Razumije značaj
prilagođavanja
uslovima rada
- Prikaz
odgovarajućih slika
- Razumije značaj
pravovremenog
53
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnja način
ukazivanja prve
pomoći kod
besvijesnih stanja
- Objašnjava
postupak
reanimacija
pacijenta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
reagovanja u
različitim životnim
situacijama
Formativni ciljevi
učenik
pacijentu koje
nastaju kod
besvijesnih stanja
- Na primjerima
obrazlaže postupke
pružanja prve
pomoći
pacijentima usled
posljedica
besvijesnog stanja
Liječenje zuba kod posebnih pacijenata
- Upoređuje
- Objašnjava
postupke rada sa
postupak rada sa
pacijentima sa
pacijenata sa
posebnim
posebnim
potrebama
potrebama
- Obrazlaže prijem i
način terapije kod
pacijenata sa
posebnim
potrebama
Rendgenologija
- Upoređuje različite
- Nabraja vrste
vrste snimanja
snimanja
- Zna retroalveolarni - Razlikuje snimke
- Izražava značaj
snimak
upućivanja
- Zna vrste snimaka
pacijenta na Rtg
- Zna postupak
zaštite od
rendgenskih zraka
54
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče pozitivan stav
prema pacijentima
sa posebnim
potrebama
Seminarski rad:
- Postupak rada sa
pacijentima sa
posebnim
potrebama
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Ordinacija
- Prikaz različitih
filmova, snimaka,
podsticanje
učenika na
uočavanje sličnosti
i razlika
Razred: TREĆI (OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
Učenik
Razvoj organa za žvakanje
- Uočava stadijume
- Objašnjava razvoj
- Stiče pozitivan stav
razvoja, zubnu
zuba
prema novim
klicu i ćelije koje
- Opisuje proces
saznanjima
stvaraju tvrda
nicanja zuba
- Razvija sposobnost
zubna tkiva
- Objašnjava
analitičnosti
- Razlikuje
resorpciju
logičkog mišljenja i
hronologiju nicanja
korenova mliječnih
zaključivanja
zuba mliječne i
zuba
stalne denticije
- Definiše histologiju
- Vrednuje značaj
mliječnih zuba
resorpcije
- Objašnjava
mliječnih i stalnih
poremećaje u
zuba
razvoju zuba
- Uočava histološku
građu tvrdih zubnih
tkiva, pulpe i
periodoncijuma
kao osnov za
poznavanje
mliječnog i stalnog
zuba
- Analizira
poremećaje po
broju, veličini,
obliku, položaju i
strukturi zubnih
tkiva
Karijes i komplikacije karijesa mliječnih zuba
- Stiče pozitivan stav
- Izražava opšte i
- Definiše karijes
prema zdravlju
lokalne faktore u
- Pojašnjava osobine
- Povezuje uzroke i
nastanku karijesa
caries circularis,
posljedice
caries baby i caries - Određuje od svih
karijesa koji je
melanodontia
cirkularni
- Navodi
- Vrednuje značaj
komplikacije
prepoznavanja
karijesa
oboljenja i njihovih
komplikacija
- Razlaže
komplikacije po
kliničkoj slici i
terapiji
Oboljenja pulpe i parodontalnog tkiva
- Stiče pozitivan stav
- Vrednuje
- Objašnjava
prema očuvanju
komparaciju
etiološke faktore u
sopstvenog
kliničke slike
nastanku obolenja
zdravlja
prema oboljenju
pulpe
- Povezuje uzroke i
pulpe zuba
- Navodi probleme
posljedice
- Razlikuje oboljenja
paradontalnog
55
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika koje
ilustruju stadijume
razvoja zuba,
hronologiju nicanja
zuba i histološku
građu zuba
- Prikaz slika
komplikacija
karijesa mliječnih
zuba, diskusija
zapažanja od
strane učenika
- Prikaz slike djece
sa komplikacijama
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
tkiva
- Objašnjava
paradontalna tkiva
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Formativni ciljevi
učenik
prema lokaciji,
toku i vrsti
zapaljenja
- Razlaže
komplikacije i
terapiju kod datih
komplikacija
Preporuke za
izvođenje nastave
Metode liječenja oboljele pulpe i parodontalnog tkiva mliječnih i stalnih zuba sa
nezavršenim rastom korijena
- Navodi metode
liječenja
- Objašnjava vitalne
i mortalne metode
liječenja
- Razumije vezu
teorije i prakse
- Razumije značaj
predviđanja
mogućih problema
i načina njihovog
rješavanja u cilju
bržeg otklanjanja
eventualnih
propusta pri radu
- Razlikuje koje
metode kada treba
upotrebiti
- Procjenjuje u
zavisnosti od
situacije upotrebu
odgovarajuće
metode
Materijali za ispune u dječijoj stomatologiji
- Uočava važnost
- Navodi materijale
nadoknade zubnog
za privremeno i
tkiva kod djece sa
definitivno
različitom
zatvaranje kaviteta
patologijom
- Upoznaje sredstva
- Vrednuje značaj
za toletu kaviteta
uloge sredstava za
toletu kod
odgovarajućih
ispuna
Oralno-hirurški zahvati kod djece
- Navodi indikacije i - Analizira i utvrđuje različite situacije
kontraindikacije
za izvršenje ovog
vađenja zuba kod
hirurškog zahvata.
djece
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
očuvanja, a i
specifičnosti
odstranjivanja
pojedinih oralnozuba uzročnika
hirurških zahvata u
bolova
djece
- Vrednuje značaj
razvoja kosti lica i
mišića kod djece i
odgovarajućih
oralno-hirurških
zahvata
Povrede zuba i parodontalnog tkiva kod djece
- Navodi klasifikaciju - Identifikuje glavne povrede pojedinih
povreda
delova zuba i
- Upoznaje povrede
56
Razumije značaj
očuvanja mliječnih
i stalnih zuba
Seminarski rad:
- Oboljenja pulpe
parodontalnog
tkiva i metode
liječenja.
Seminarski rad:
- Važnost nadoknade
zubnog tkiva kod
djece sa različitom
patologijom
- Pretraživanje
Uočava važnost
Interneta od strane
razvoja kosti i lica i
učenika na temu:
mišića u
Oralno hirurški
određenom periodu
zahvati kod djece,
djeteta u cilju
diskusija uočenih
pravovremenog
zapažanja
reagovanja usljed
eventualnih
nepravilnosti
Povezuje uzroke i
posljedice
Povezuje uzroke i
posljedice
- Prikaz slika na
kojima se mogu
uočiti različite
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
(frakture) i
odgovarajuću
terapiju
- Objašnjava
povrede potpornog
aparata zuba kod
djece
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Formativni ciljevi
učenik
potpornog aparata
- Razlikuje
mogućnost povreda
i njihov značaj
- Analizira različite
povrede tvrdih
zubnih tkiva po
segmentima i
liječenje u datom
trenutku
- Uočava aktivnu
ulogu Šarpejevih
vlakana i mišića u
sklopu odbrane od
uzročnika povrede
- Vrednuje značaj
anatomske i
morfološke građe u
održavanju
potpornog aparata
Specifičnosti oboljenja usta kod djece
- Razumije značaj
- Analizira uticaj
- Obrazlaže vrste
faktora oštećenja i
povreda i
lične higijene u
povreda kod
oštećenja
cilju očuvanja
starosnog doba
sluzokože usta
zdravlja
djeteta
- Objašnjava
- Razvija sposobnost
pojedina oboljenja - Uviđa važnost
analtičkog i
mehaničkih
rumenog dela
logičnog
povreda,
usana
razmišljanja
hemijskih,
- Definiše oboljenja,
- Razumije
bioloških i
gingive i sluzokože
mogućnost široke
termičkih sredstava
usta
primjene stečenog
koje dovode do
- Objašnjava
znanja, kako u
oštećenja
najčešće oralne
profesionalnom
- Razlikuje osnovne
manifestacije
radu, tako i u
činioce u nastanku
infektivnih bolesti
životu
oboljenja: doba
godine, čistoću
ruku i naknadnu
infekciju
- Vrši komparaciju
nastanka oboljenja
lokalnim
nadražajima ili
virusom
uzrokovanim i
polom i godišnjim
dobom
- Identifikuje
manifestacije u
usnoj šupljini koje
57
Preporuke za
izvođenje nastave
vrste povreda zuba
i parodontalnog
tkiva
- Prikaz slika sa
različitim vrstama
povreda i
oboljenjima usta
kod djece
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
su odraz simptoma
na tijelu ili
pojedinim
djelovima tijela
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razvija sposobnost
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
- Razumije značaj
odgovornosti u
radu
Seminarski rad:
- Uticaj ljekova,
zračenja, ishrane i
loših navika u
nastanku
ortodonskih
nepravilnosti
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
- Usvaja načela
zdravog života
Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- Pravilna higijena
usta i zuba u
prevenciji
oboljenja
Prevencija oboljenja usta i zuba
- Definiše prevenciju
i objašnjava
prevenciju karijesa
- Objašnjava
prevenciju
paradontopatije
- Obrazlaže
prevenciju
ortodonskih
nepravilnosti
- Identifikuje
preventivno u cilju
sprečavanja mjere
nastanka oboljenja
usta i zuba
- Vrednuje značaj
pravovremene
intervencije u
sprečavanju
komplikacije
- Uočava kao glavni
etiološki faktor u
nastajanju
oboljenja lokalne
iritacije, a najveći
značaj se pridaje
zubnom plaku
- Analizira različite
faktore nastanka
ortodonskih
nepravilnosti:
ljekova, zračenja,
uticaja ishrane i
loših navika
Higijena usta i zuba i fluor profilaksa
- Opisuje naslage na
zubima
- Objašnjava
održavanje oralne
higijene
- Upoznaje primenu
fluora u profilaksiji
karijesa
- Određuje mesto i
način nastanak
naslage na zubima,
položaj naslaga na
zubima,
specifičnost
ishrane i higijene
- Identifikuje veoma
veliku ulogu oralne
higijene koja je
glavni faktor svih
oboljenja zuba i
usta
- Vrednuje značaj
fluora u borbi
protiv karijesa, jer
njegovom
primjenom dolazi
do znatnog
smanjenja karijesa
58
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Ž.Kolak, M.Kolok, Bolesti zuba I, Zavod za školstvo, Podgorica, 2004.
- M.Kolok, Ž.Kolak, Bolesti zuba sa praktikumom II, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2004.
- M.D.Vulović, D.Č.Beloica, Dečja i preventivna stomatologija za III i IV razred
zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuće slike šeme, materijali, uzorci
- LCD projektor i projektno platno
- Laptop
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
II razred
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i zuba
- Doktor stomatologije
III razred
- Doktor stomatologije, specijalista za dječiju i preventivnu stomatologiju
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Digestivni sistem
Zdravstvena zaštita i
- Prva pomoć
higijena
- Mentalna higijena i
higijena ishrane
Morfologija zuba
- Nastanak karijesa,
lokalizacija
- Digestivni trakt
- Histološka građa zuba
- Zubi, mliječni i stalni
Tehnologija zubotehničkog - Materijali za privremeno
materijala
zatvaranje
Fiksna protetika
- Kivetiranje percijalne
proteze
Mikrobiologija
- Dezinfekcija
-
Totalna i parcijalna proteza
-
Kivetiranje
-
Ortopedija vilica
-
Rast i razvoj
Nepravilnosti
Funkcija organa usne
šupljine
Znanja
-
Razvoj organa za žvakanje
Besvjesna stanja
Higijena usta i zuba i fluor
profilaksa
Zubni karijes
Razvoj zuba i karijesa
Položaj zuba
Razvoj organa za žvakanje
Materijali za zatvaranje
kaviteta
- Materijali za zatvaranje
kaviteta
- Dezinfekciona sredstva
-
-
Materijali za zatvaranje
kaviteta
Razvoj organa za žvakanje
Poremećaji u strukturi
zubnih tkiva
Prevencija oboljenja usta i
-
-
-
-
59
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Znanja
-
-
-
zuba
Razvoj organa za žvakanje
Razvoj organa za žvakanje
-
Mogući incidenti pri
liječenju zuba
Besvjesna stanja
Liječenje zuba kod
pacijenata sa posebnim
potrebama
Karijes i komplikacije
karijesa zuba
Specifična oboljenja zuba
kod djece
Higijena usta i zuba i fluor
profilaksa
Prevencija oboljenja usta i
zuba
Liječenje zuba pacijentima
sa posebnim potrebama
Liječenje zuba pacijentima
sa posebnim potrebama
-
Prevencija oboljenja usta i
zuba
Oralna hirurgija
Paradontologija i oralna
medicina
Praktična nastava
-
-
-
Zdrava ishrana i dijetetika
-
-
Psihologija i komunikologija
-
-
Etika
-
-
Farmakologija
-
60
Anatomija vilice
Anatomska podjela usne
duplje
Zadaci zubnostomatološkog tehničara u
radu sa pacijentima
Prijem pacijenta
Specifičnisti pristupa
pacijentima sa posebnim
potrebama
Liječenje karijesa zuba
Liječenje zuba
Bolesti zuba u okviru
zaštite djece
Preventivna stomatologija
Hranljive materije I zdrava
ishrana
Mentalne retardacije
Etički odnos prema
pacijentu sa posebnim
potrebama
Vitamini i hormoni
1.2.7. FIKSNA PROTETIKA
1. Naziv predmeta: FIKSNA PROTETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih znanja o pojmu i problematici fiksne protetike.
- Upoznavanje učenika sa osnovima okluzije.
- Sticanje znanja o vrstama i osnovnim karakteristikama krunica.
- Razumijevanje karakteristik i načina izrade mostova.
- Sticanje znanja o vrstama, sastavu i osobinama materijala za izradu fiksnih
zubnih nadoknada.
- Usvajanje znanja o vrstama i osobinama aparata koji se koriste u fiksnoj
protetici.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, logičkog mišljenja i zaključivanja.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijeni u praksi.
61
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovi okluzije
- Shvata potrebu
- Razlikuje klase po
- Definiše okluziju
povezivanja teorije
Angleu i odnos
- Pojašnjava termine
i prakse
prednjih zuba
vezane za okluziju
- Razvija sposobnost
- Vrši komparaciju
- Definiše
argumentovanog
okluzalnih
klasifikaciju bočnih
iznošenja
kontakata
zuba (klase po
sopstvenog
- Upoređuje odnos
Angleu)
mišljenja, i
prednjih zuba u
- Opisuje odnos
uvažavanje
centralnoj okluziji
prednjih zuba u
suprotnog
centralnoj okluziji
Okluzalne sile i neuromuskularna regulacija
- Analizira uticaj
- Zna građu i
mastikatornih sila
parodoncijuma
na zube i zube
- Poznaje dejstvo
nosače fiksne
mastikatornih sila
nadoknade
na zub i intaktni
- Analizira zahtjeve
zubni niz
koje mora da
- Upoznaje dejstvo
ispuni dentalni
mastikatornih sila
most
na zube koji nose
fiksne zubne
nadoknade
- Poznaje anatomske
i fiziološke
karakteristike
mastikatornih
struktura i
povezanost sa
oklizijom
Fiksne zubne nadoknade
- Zna opšte pojmove - Razlikuje vrste
fiksnih protetskih
o fiksnim
nadoknada
nadoknadama
- Upoređuje fiksne
- Nabraja vrste
nadoknade
fiksnih protetskih
(međusobno)
radova
- Analizira različite
- Poznaje osnovne
vrtse fiksnih zubnih
karakteristike
nadoknada
fiksnih nadoknada
Otisak i radni model za fiksne nadoknade
- Zna opšte pojmove - Razlikuje vrste
o otiscima
otisaka
okluzije
- Navikava se na
kulturu dijaloga
62
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz
odgovarajućih
slika(klase po
Angleu)
- Prikaz
odgovarajućih
modela (koji
ilustruju klase po
Angleu)
Diksusija na temu:
- Znanja o osnovama
okluze i
mogućnosti
upotrebe u
svakodnevnom
životu i radu
Diskusija na temu:
- Značaj okluzalnih
sila na intaktne
zube i zube koji
nose fiksne
nadoknade
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika
(pojedinačne
krunice, mostovi,
inleji i sl.)
- Pokazati gotove
fiksne zubne
nadoknade
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika radnih
modela na kojima
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Upoređuje različite - Shvata potrebu
- Nabraja i definiše
povezivanja teorije
vrste otisaka
vrste otisaka
i prakse
- Identifikuje vrste
- Upoznaje rad sa
otisaka.
otiscima
- Identifikuje radni
- Upoznaje se sa
model
pripremom otisaka
- Analizira radni
za izradu radnog
model
modela
- Objašnjava izradu
radnog modela sa
pokretnim radnim
patrljcima
Značaj artikulatora pri izradi fiksnih zubnih nadoknada
- Razumije značaj
- Razlikuje
- Zna osnovne
sistematskog rada
artikulatore
pojmove o
- Upoređuje ih
temporomandibumeđusobno
larnom zglobu i
- Obrazlaže na
pokretima donje
primjerima
vilice
postupak unošenja
- Definiše
radnih modela u
artikulatore
artikulator
- Nabraja i
objašnjava
različite vrste
artikulatora
- Objašnjava
unošenje radnih
modela u
artikulator
Krunice
- Razlikuje krunice
- Razvija sposobnost
- Definiše krunice
anlitičkog
- Nabraja vrste
- Upoređuje krunice
mišljenja i logičkog
krunica i
međusobno
zaključivanja
objašnjava njihove - Identifikuje
osnovne
osnovne postupke u - Razvija sposobnost
opažanja
karakteristike
procesu izrade
- Pojašnajva
krunica
postupak izrade
krunica
Inleji
- Definiše inlej
- Objašnjava način
preparacije zuba
za inlej
- Objašnjava način
izrade inleja
- Navodi osnovne
karakteristike
modifikovanog
- Razvija sposobnost
opažanja
- Upoređuje inlej i
onlej
- Identifikuje inlej i
onlej
- Identifikuje
osnovne postupke u
procesu izrade
inleja
63
Preporuke za
izvođenje nastave
se izrađuju fiksne
zubne nadoknade
- Pokazati gotov
radni model
- Prikaz slika
različitih vrsta
artikulatora
- Pokazati
artikulatore
- Prikaz slika
privremenih
krunica, trajnih
krunica (cijelih
čahurastih,
djelimičnih, punih,
metalokeramičkih,
keramičkih)
- Pokazati različite
vrste gotovih
krunica
- Prikaz slika inleja i
onleja
- Pokazati gotove
inleje
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
inleja- onlej.
Livene nadogradnje
- Definiše livenu
- Razlikuje livene
nadogradnju
nadogradnje
- Navodi osnovne
- Analizira različite
karakteristike
načine izrade
livene nadogradnje
livenih nadogradnji
- Navodi podjelu
livenih nadogradnji
- Objašnjava način
izrade livenih
nadogradnji
Izrada krunica-osnovni pojmovi
- Uočava razliku u
- Opisuje način
izradi različitih
izrade krunica u
vrsta krunica
vosku
- Upoređuje načine
- Objašnjava način
izrade različitih
izrade krunica u
vrsta krunica
vosku
- Obrazlaže na
primjerima
postupke izrade
krunica
Modelovanje krunica u vosku
- Obrazlaže na
- Opisuje
primjerima
modelovanje
mogućnosti
krunica u vosku
primjene znanja iz
- Objašnjava
morfologije zuba
modelovanje u
za modelovanje
zavisnosti od vrste
krunica
krunica
- Upoređuje
modelovanje
različitih vrsta
krunica
64
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije značaj
preciznosti i
sistematičnosti u
radu
- Prikaz slika livenih
nadogradnji
- Pokazati gotove
livene nadogradnje
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Pokazati
izmodelovanu
krunicu u vosku
- Prikaz slika
postupka izrade
krunica u vosku
- Razvija sposobnost
opažanja
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Pokazati
izmodelovanu
krunicu u vosku
- Prikaz slika
postupka
modelovanja
krunice u vosku
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Ulaganje, livenje, mehanička obrada i poliranje
- Razlikuje navedene - Razvija sposobnost
- Poznaje i opisuje
pojmove
opažanja
način ulaganja i
- Identifikuje
- Uočava važnost
livenja objekta
postupak ulaganja,
nauke u
- Nabraja faze rada
livenja, mehaničke
svakodnevnom
- Pojašnjava termine
obrade i poliranja
životu
vezane za ove faze
- Indetifikuje
rada
postupak rukovanja
- Zna bitne
temperature,
aparatima i
vrijeme za rad i
materijalima
način rada
potrebnim za
- Objašnjava
ulaganje, livenje,
postupak
mehaničku obradu
mehaničke obrade
i poliranje
i poliranja gotovih
fiksnih radova
Izrada estetskog dijela, fasetiranje krunice
- Shvata potrebu
- Razlikuje načine i
- Upoznaje način
povezivanja teorije
materijale od kojih
izrade estetskog
i prakse
može da se uradi
dijela fasetirane
estetski dio
krunice
fasetirane krunice
- Navodi materijal
od koga može da se
izradi fasetirana
krunica
- Nabraja načine
izrade estetskog
dijela fasetirane
krunice
Materijali koji se koriste za izradu fiksnih protetskih radova
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Poznaje vrste
analitičkog i
materijale koji se
materijala za
logičkog mišljenja i
koriste za izradu
izradu protetskih
zaključivanja
fiksnih protetskih
radova
radova
- Navodi sastav i
osobine materijala - Upoređuje
materijale
- Objašnjava način
međusobno
primjene
materijala za
izradu fiksnih
protetskih radova
Aparati koji se koriste u zubnoprotetskoj laboratoriji
- Razlikuje aparate
- Nabraja vrste
- Shvata potrebu
aparata
povezivanja teorije
- Objašnjava način
i prakse
rada aparata
65
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
postupka ulaganja,
livenja, mehaničke
obrade i poliranja
- Pokazati aparate u
sali za praktičnu
nastavu
- Objasniti postupak
rukovanja
aparatima i
materijalima za
livenje, ulaganje,
mehaničku obradu
i poliranje
- Prikaz slika
različitih vrsta
aparata
- Prikaz slika
fasetirane krunice
- Pokazati gotove
fasetirane krunice
- Pokazati uzorke
nekih od materijala
- Pokazati različite
slike aparata
- Posjeta sali za
praktičnu nastavu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Mostovi
- Definiše mostove
- Navodi djelove
mosta
- Navodi podjelu i
osnovne
karakteristike
mostova
- Navodi zahtjeve
koje treba da
ispunjava dobro
urađen most i
obrazlaže iste
(mehanika,
biomehanika,
estetski zahtjevi,
higijenski
zahtjevi...)
Zglobne veze
- Definiše zglobne
veze
- Objašnjava zglobne
veze i način
funkcionisanja
- Objašnjava
osnovne
karakteristike
zglobnih veza
- Nabraja vrste
zglobnih veza
Privremeni mostovi
- Definiše
privremene
mostove
- Objašnjava
funkciju i značaj
privremenih
mostova
- Objašnjava način
izrade privremenih
mostova
Trajni mostovi
- Definiše trajne
mostove
- Nabraja i opisuje
trajne mostove
- Objašnjava
osnovne principe
modelovanja
mostova
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje mostove
- Obrazlaže na
primjerima
mogućnosti
primjene znanja o
mostovima u
svakodnevnoj
praksi
- Vrednuje značaj
zahtjeva koji se
moraju ispoštovati
u cilju dobre izrade
mosta
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije značaj
poštovanja pravila
pri radu
- Prikaz slika
mostova različitih
vrsta
- Pokazati gotove
mostove različitih
vrsta
- Razlikuje zglobne
veze
- Crta neke od
zglobnih veza
- Razvija sposobnost
logičnog
razmišljanja
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Prikaz
odgovarajućih slika
- Pokazati neke od
zglobnih veza
- Dovodi u vezu
mogućnosti
upotrebe stečenih
znanja u
svakodnevnoj
praksi
- Vrednuje značaj
privremenih
mostova u zaštiti
izbrušenih zuba
- Razumije značaj
prevencije u
očuvanju zdravlja
- Razumije značaj
poštovanja
estetskih principa
pri radu
- Pokazati gotove
privremene
mostove
- Razlikuje trajne
mostove
(međusobno)
- Upoređuje iste
- Uočava razliku
između
privremenih i
trajnih mostova
- Navikava se na
analitički pristup u
rješavanju
problema
- Prikaz slika trajnih
mostova
- Pokazati gotove
trajne mostove
66
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšti pojmovi o keramici
- Razlikuje keramiku - Razvija sposobnost
- Zna osnovna
opažanja
od drugih estetskih
svojstva keramike
materijala
- Poznaje peći za
- Obrazlaže na
pečenje keramike
primjerima
mogućnosti
upotrebe keramike
u svakodnevnoj
praksi
- Uočava različite
vrste peći koje se
koriste za pečenje
keramike
Keramičke krunice i mostovi
- Definiše keramičke - Razlikuje keramički - Razumije vezu
most i krunice od
krune i mostove
teorije i prakse
sličnih fiksnih
- Zna indikacije za
nadoknada
njihovu primjenu
- Obrazlaže na
- Zna prednosti i
primjerima
nedostatke u
mogućnosti
odnosu na
upotrebe znanja o
metalokeramički
keramičkim
most i krunice
krunicama i
- Poznaje
mostovima u
preparaciju zuba
svakodnevnoj
za iste
praksi
Metalokeramički most i metalokeramičke krunice
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Definiše
uočavanja razlika i
metalokeramičke
metalokeramičke
izvođenja
od ostalih krunica i
krunice i mostove
zaključaka
mostova
- Opisuje
- Upoređuje
preparaciju zuba
metalokeramičke
za iste
krunice i mostove u
- Zna indikacije za
zavisnosti od
primjenu krunica i
materijala od kojih
mostova
su napravljeni
- Poznaje načine
- Obrazlaže na
izrade krunica i
primjerima
mostova
mogućnosti
- Zna da opiše
upotrebe stečenih
prednji i bočni
znanja u
metalokeramički
svakodnevnoj
most
praksi
67
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
različitih vrsta peći
za pečenje
keramike
- Prikaz
odgovarajućih slika
- Pokazati gotove
keramičke krunice
i mostove
- Prikaz slika
metalokeramičkih
mostova i krunica
- Pokazati gotove
metalokeramičke
krunice i mostove
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za II razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1999.
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za III razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1997.
- D.Trifunović , O.Janković, Fiksna protetika za IV razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuće slike, šeme
- Artikulatori, uzorci gotovih radova i modela (fiksnih nadoknada, radnnih modela,
krunica, inleja, livenih nadogradnji, mostova i sl.).
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
- Metalokeramički most i
metalokeramičke krunice
- Opšti pojmovi o keramici,
keramičke krunice i
mostovi; Otisci
- Materijali za zatvaranje
kaviteta
- Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
- Metalokeramički most i
metalokeramičke krunice
- Opšti pojmovi o keramici,
keramičke krunice
- Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
- Upoznavanje sa aparatima
za rad
- Izrada specijalnog radnog
modela
- Modelovanje krunica
- Ulaganje u termo otpornoj
masi za livenje
-
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Tehnologija zubotehničkog
- Materijali za izradu radnog
materijala
modela
- Izrada totalne i parcijalne
proteze
- Metali, keramika
- Elastični materijali za
otiske
Bolesti zuba i preventivna
- Kivetiranje percijalne
stomatologija
proteze
Totalna i parcijalna proteza - Anatomski, individualni i
funkcionalni otisak
- Reparatura totalne proteze
- Materijali za otiske, gips,
metali, akrilati, keramika.
Ortopedija vilica
- Anatomski otisak-radni
model
Praktična nastava
- Aparati koji se koriste u
zubno protetskoj praksi
- Otisak i radni model
- Modelovanje krunica u
vosku
- Ulaganje, livenje,
mehanička obrada
68
Znanja
- Obrada i poliranje; Inleji
- Metalo-keramički most i
metalo-keramičke krunice
- Izrada specijalnih radnih
modela
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Poliranje; Inleji
- Metalo-keramičke krunice i - Metalo-keramički most i
mostovi
metalo-keramičke krunice
- Izlivanje specijalnog otiska
u supertvrdom gipsu
69
1.2.8. MIKROBIOLOGIJA
1. Naziv predmeta: MIKROBIOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje opštih pojmova i činjenica iz mikrobilogije.
- Usvajanje potrebnih znanja iz oblasti opšte bakteriologije, ekologije
mikroorganizama i imunologije.
- Razumijevanje uticaja spoljašnjih agenasa na bakterije.
- Sticanje opštih znanja o uzrocima, prenosiocima i posljedicama infekcija i
zaraznih bolesti.
- Upoznavanje sa osnovama epidemiologije zaraznih bolesti.
- Razumijevanje odnosa čovjekove sredine i čovjeka sa mikroorganizmima.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje sposobnosti zaštite organizma od zaraznih bolesti vakcinacijom.
- Praćenje širenja bolesti u populaciji i faktora koji utiču na njihovo širenje.
- Razumijevanje bakterija i virusa koje su najčešći uzročnici oboljenja čovjeka.
70
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta bakteriologija
- Definiše bakterije i
- Uočava i razlikuje
- Razvija sposobnost
navodi osnovne
osnovne oblike
opažanja
oblike
bakterij
- Razvija sposobnost
analitičkog i
- Ilustruje i
- Analizira i određuje
logičkog mišljenja
pojašnjava građu
sastavne elemente
bakterijske ćelije
bakterijske ćelije
- Opisuje ishranu i
- Razlikuje
metabolizam uz
disimilaciju i
navođenje enzima
asimilaciju i
uočava izvore
- Opisuje
hrane i energije
razmnožavanje
bakterija uz
- Uočava značaj
navođenje faktora
razmnožavanja uz
koji utiču na
razlikovanje oblika
razmnožavanje
i faktora koji utiču
na razmnožavanje
- Objašnjava
genetiku i opisuje
- Određuje genotip,
postupak
fenotip i mutacije i
prenošenja
razlikuje transfer
genetičkog
genetičkog
materijala
materijala
bakterija
Ekologija mikroorganizama
- Opisuje
- Uočava staništa
- Stiče pozitivan stav
rasprostranjenost
mikroorganizama i
prema zdravlju i
mikroorganizama i
razlikuje
higijeni
objašnjava
mikroorganizme
mikrofloru i
kože, nosa i
mikrofaunu u
digestivnog trakta
zdravom organizmu
Uticaj spoljašnjih agensa na bakterije
- Opisuje sterilnost,
- Razlikuje fičike
- Povezuje uzroke i
asepsu,
agense i određuje
posljedice
dezinfekciju i
sterilnost i
- Stiče pozitivan stav
navodi fizičke
dezinfekciju
prema higijeni i
agense
zdravlju
- Vrši komparaciju i
uočava
- Nabraja hemijske
najznačajnije
agense i objašnjava
dezinficijense i
mehanizam
antiseptike
djelovanja
Hemioterapeutici
- Objašnjava
- Razlikuje difuzione
- Usvaja načela
djelovanje
i dilucionu metodu
zdravog života
hemioterapeutika i
i uočava nastanak
antibiotika na
rezistencije
mikroorganizme i
navodi rezistenciju
mikroorganizama
71
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
-
Shematski prikaz
građe bakterijske
ćelije
Seminarski rad na
temu:
Ekologija
mikroorganizama
Posjeta
mikrobiološkoj
laboratoriji,
upoznavanje sa
postupcima
sterilnosti i
dezinfekcije
Referat na temu:
Hemioterapeutici
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Infekcija i zarazna bolest
- Definiše infekciju i
- Razlikuje vrste
navodi vrste
infekcija
infekcija
- Uočava razliku u
pojavi infekcija u
- Navodi definiciju
odnosu na zarazne
zarazne bolesti i
bolesti
objašnjava
posljedice
infekcije i zarazne
bolesti
Osnovi epidemiologije zaraznih bolesti
- Definiše
- Razlikuje
epidemiologiju i
Vogralikov lanac i
njene zadatke i
Gordonov trijas
navodi faktore
- Analizira širenje
neophodne za
zaraze i način
nastanak infekcije
javljanja
- Objašnjava
- Uočava mjere
prenošenje i način
sprečavanja i
javljanja zaraznih
suzbijanja zaraze
bolesti
- Navodi i opisuje
mjere za
sprečavanje i
suzbijanje zaraznih
bolesti
Patogenost i virulencija
- Definiše patogenost - Razlikuje faktore
i virulenciju i
invazivnosti i
navodi faktore
toksičnosti i
patogene aktivnosti
određuje
virulenciju
Imunologija
- Definiše
- Upoređuje urođenu
imunologiju i
i stečenu otpornost
opisuje otpornost
- Razlikuje
organizma
spoljašnje i
unutrašnje faktore
- Objašnjava
nespecifičnu
- Upoređuje antigen
otpornost i opisuje
i imuni sistem
spoljašnje i
- Analizira građu,
unutrašnje faktore
klase i vrste
antitijela
- Navodi i pojašnjava
specifičnu
- Razlikuje
otpornost
aglutinaciju,
precipitaciju,
- Objašnjava
litičke reakcije i
humoralni imuni
reakcije
odgovor i opisuje
imobilizacije
antitijela
- Opisuje reakciju
- Analizira
antigen-antitijelo
efektorne,
-
-
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Povezuje uzroke i
posljedice
Razumije značaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
Pretraživanje
Interneta na temu:
Infekcija i zarazna
bolest (diskusija
zapažanja)
Razumije značaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
-
-
-
Razvija sposobnost
opažanja
-
72
Pravljenje
tematskih panoa na
temu:
Faktori neophodni
za nastanak
infekcija
Pretraživanje
Interneta na temu:
Patogenost i
virulencija,
diskusija rezultata
Pravljenje
tematskih panoa na
temu:
Otpornost
organizma
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i opsuje
ćelijski imuni
odgovor
- Definiše imunost i
nabraja aktivnu i
pasivnu zaštitu
- Opisuje vakcine i
serume
- Navodi definiciju
preosjetljivosti i
pojašnjava
preosjetljivost
ranog tipa
- Pojašnjava
preosjetljivost
kasnog tipa
Formativni ciljevi
učenik
regulatorne i
t-ćelije pamćenja
- Upoređuje prirodnu
i vještačku imunost
- Indetifikuje vrste
vakcina, razlikuje
homologne i
heterologne
serume
- Razlikuje
anafilaksu, Artusov
fenomen,
desenzibilizaciju i
serumsku bolest
- Uočava značaj
turbekulinskog
testa, autoimune
bolesti i
imunodeficije-ncije
Specijalna bakteriologija
- Navodi i pojašnjava
- Pronalazi sličnosti i
stafilokoke i
razlike između
streptokoke
stafilokoka
streptokoka
- Objašnjava
najserije uz
- Razlikuje
navođenje
meningokoke i
meningokoke i
gonokoke
gonokoke
- Uočava simptome
- Pojašnjava
difterije i
korinebakterijum
tuberkuloze
difterije i
- Razlikuje
mikobakterijum
klostridije, gasne
turbekulozis
ganglije i
botulinum
- Opisuje bacilus
antracis
- Razlikuje
klostridijum tetani
enterobakterije
- Objašnjava
- Uočava pertusis ili
klostridije gasne
veliki kašalj
gangrene i
- Uočava znake
klostridijum
sifilisa
botulinum
- Upoznaje
enterobakterije
- Objašnjava
bortodelu pertusis
- Opisuje treponemu
palidum
Opšta virusologija
- Definiše i
- Uočava građu,
pojašnjava opšte
hemijski sastav i
karakteristike
umnožavanje
-
-
73
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razumije značaj
pravilnog odnosa
prema zdravlju i
higijeni
Pretraživanje
Interneta na temu:
Specijalna
bakteriologija
Razvija sposobnost
opažanja
-
Pravljenje
tematskih panoa na
temu:
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
virusa
- Navodi i objašnjava
interferenciju,
tropizam i
selektivnost virusa
- Nabraja i opisuje
virusne infekcije
Specijalna virusologija
- Navodi i pojašnjva
polioviruse,
koksakiviruse i
ehoviruse
- Pojašnjava
karakteristike virus
gripa
- Opisuje virus
mumpsa, morbila
rabijesa i rubele
- Navodi i pojašnjava
virus humane
imunodeficijencije
- Upoznaje
adenoviruse i
herpes viruse
- Navodi i pojašnjava
viruse hepatitisa
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
virusa
Razlikuje stvaranje
i vrste interferona
Uočava i upređuje
virusne infekcije
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Upoređuje
polioviruse,
koksakiviruse i
ehoviruse
Uočava grip ili
influencu
Uočava oboljenja
koja izazivaju
zauške i male
boginje
Razlikuje
prenošenje i
inficiranje hiv
virusom
Uočava i razlikuje
infekcije izazvane
adenovirusim
Pronalazi sličnosti i
razlike između
hepatitisa A i
hepatitisa B
-
Razumije značaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
Opšte
karakteristike i
građa virusa
- Prikaz slajdova
različitih vrsta
virusa
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Š.Radulović, Mikrobiologija sa epidemiologijom za II razred medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- S.Stajić, Mikrobiologija za zdravstvenu struku, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Sarajevo, 1983.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Laptop, LCD projektor i projekciono platno
- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismeno - pismene vježbe, po jedna u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
-
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
74
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju
- Diplomirani biolog – mikrobiolog
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Infekcija i zarazna bolest
Imunologija
Uticaj spoljašnjih ageanasa
na bakterije
Dezinfekcija i sterilizacija
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Krv
- Anatomija sa fiziologijom
- Zdravstvena zaštita i
higijena
- Morfologija zuba
- Dezinfekcija
-
- Infekcija i zarazna bolest
-
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
Oralna hirurgija
- Infekcija i zarazna bolest
- Dezinfekcija i sterilizacija
-
Praktična nastava
-
Farmakologija
-
Antibiotici
75
-
Okolina kao činilac
zdravlja
Dužnosti i obaveze zubnostomatološkog tehničara
Dezinfekciona sredstva
Infekcije predjela lica i
vrata
- Hirurško liječenje
infekcija
- Dezinfekcija i sterilizacija
- Hemioterapijska sredstva
-
1.2.9. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
1. Naziv predmeta: TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa značajem totalne proteze i posljedicama potpunog
gubitka zuba.
- Sticanje znanja o postupcima uzimanja anatomskog i funkcionalnog otiska i izradi
radnog modela.
- Upoznavanje učenika sa načinom određivanja međiviličnih odnosa i protetske
ravni, vrstama, djelovima i primjeni artikulatora i postupcima postavljanja zuba
za totalnu protezu.
- Upoznavanje učenika sa tehnikama: modelovanja tatalne proteze u vosku,
polimerizacije akrilata, izrade imedijatne proteze i reparature polomljene
proteze.
- Sticanje osnovnih znanja o pojmu i problematici parcijalnih proteza.
- Upoznavanje učenika sa otiscima i modelima za parcijalnu protezu.
- Sticanje znanja o klasifikaciji krezubosti i parcijalnim protezama, značaju
zagrižajnih šablona, elementima za retenciju i stabilizaciju.
- Usvajanje znanja o postavi zuba, modelovanju, reparaturi parcijalnih proteza.
- Upoznavanje sa pojmom skeletirane parcijalne proteze i principima izrade.
- Osposobljavanje ucenika da stečena znanja primijeni u praksi.
76
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI (OBLAST TOTALNA PROTEZA)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u totalnu protezu i njene biološke osnove
- Procjenjuje značaj - Stiče pozitivan stav
- Navodi predmet prema novim
prouočavanja
totalne proteze
saznanjima
totalne proteze
- Analizira biološke
osnove totalne
- Definiše značaj
proteze
totalne proteze
- Uočava posljedice
- Opisuje biološke
potpunog gubitka
osnove totalne
zuba
proteze
- Analizira štetno
- Objašnjava
dejstvo totalne
posljedice
proteze na
potpunog gubitka
sluzokožu
zuba
- Procjenjuje značaj
- Opisuje štetno
protetskog
dejstvo proteze na
zbrinjavanja
sluzokožu
bezube vilice
Retencija totalne proteze
- Razvija sposobnost
- Analizira
- Navodi anatomske
opažanja
anatomsku
strukture usne
- Razvija sposobnost
strukturu usne
duplje
logičnog
duplje
- Nabraja mišice
razmišljanja
- Uočava ulogu
usne duplje i
mišića kod izrade
pojašnjava njihovu
totalne proteze
ulogu
- Uočava ulogu
- Opisuje vilični
pljuvačke kod
zglob i kutne donje
totalne proteze
vilice
- Analizira način
- Opisuje ulogu
uzimanja
pljuvačke kod
anatomskog otiska
totalne proteze
- Analizira način
- Objašnjava način
izrade anatomskog
uzimanja
radnog modela
anatomskog otiska
- Objašnjava
postupak izrade
anatomskog radnog
modela
Funkcionalni otisak
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Definiše
opažanja
funkcionalni od
funkcionalni otisak
- Razumije značaj
anatomskog otiska
- Objašnjava
urednosti i
- Analizira
zadatak i vrste
preglednosti u radu
funkcionalni otisak
fukncionalnih
- Upoređuje
otisaka
indvidualne i
- Definiše pojam
standardne kašike
individualne
- Analizira postupak
kašike.
postavljenja
- Opisuje postupak
77
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz modela
totalne proteze
- Prikaz slika lica sa
potpunim gubitkom
zuba
- Prikaz slika
anatomske
strukture usne
duplje
Seminarski rad:
- Individualna kašika
i funkcionalni
otisak
- Prikaz gotovog
modela
funkcionalnog
otiska
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Kelerove trake i
postavljanja
izrade radnog
Kelerove trake
modela
- Pojašnjava
- Analizira model za
postupak izrade
izradu zagrižajnog
radnog modela
šablona
- Objašnjava
postupak pripreme - Razlikuje djelove i
zadatke
radnog modela za
zagrižajnog
izradu zagrižajnog
šablona
šablona
- Opisuje djelove i
zadatke
zagrižajnog
šablona
Određivanje međuviličnih odnos
- Analizira
- Definiše pojam
međuvilične
međuviličnih
odnose
odnosa
- Određuje način
- Navodi postupak
uspostavljanja
određivanja
međuviličnih
međuviličnih
odnosa
odnosa
- Procjenjuje način
- Objašnjava pojam
određivanja
protetske ravni
protetske ravni
Artikulatori
- Analizira pojam
- Definiše pojam
artikulatora
artikulatora
- Uočava djelove
- Navodi djelove
artikulatora
artikulatora
- Analizira način
- Objašnjava način
rada se
primjene i rad sa
artikulatorama
artikulatorima
- Analizira pojam
- Definiše obrazni
obraznog luka i
luk
njegovu primjenu
- Upoznaje sa
načinom
prenošenja modela
u artikulator sa
obraznim lukom
Postavljanje zuba za totalnu protezu
- Određuje vrste
- Opisuje postupak
zuba za totalnu
izbora zuba za
protezu
totalnu protezu
- Analizira postupak
- Pojašnjava
pripreme za
postupak i
postavljanje zuba
pripremu za
- Procjenjuje
postavljanje zuba
postupak
- Opisuje metode za
postavljanja
postavljanje
prednjih zuba
bočnih zuba
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
78
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvoja sposobnost
analitičnosti,
logičkog mišljenja i
zaključivanja
Seminarski rad
- Određivanje
protetske ravni
- Razumije značaj
sistematičnosti pri
radu
Seminarski rad:
- Artikulatori, vrste i
uloga
- Prikazati slike
savremenih
artikulatora i
obraznih lukova
- Razumije značaj
preciznosti pri radu
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
Seminarski rad:
- Izbor zuba kod
totalne proteze
- Prikaz slika oblika i
veličina zuba,
posticana učenika
na uočavanje
sličnosti i razlika u
zavisnosti od
starosne granice
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje
postavljanje zuba
prema zahtjevima
uravnotežene
okluzije
- Pojašnjava
postupak
- privremenog
postavljanja
bočnih zuba
- Objašnjava završno
podešavanje
položaja bočnih
zuba
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira postupak
postavljanja
bočnih zuba
- Procjenjuje
postupak
postavljanja zuba
prema zahtjevima
uravnotežene
okluzije
- Procjenjuje
postavljanje
bočnih zuba
primjenom metoda
uravnotežene
okluzije
- Procjenjuje
postupak
postavljanja
bočnih zuba
primjenom metode
redukovane
okluzije
u vosku
- Analizira postupak
modelovanja
totalne proteze u
vosku
- Analizira tehniku
ulaganja proteze u
kivetu
Modelovanje proteze
- Objašnjava tehniku
modelovanja
totalne proteze u
vosku
- Objašnjava tehniku
modelovanja donje
totalne proteze u
vosku
- Navodi način
ulaganja proteze u
kivetu kao i samu
tehniku
Polimerizacija i obrada proteze od akrilata
- Objašnjava princip - Procjenjuje princip
rada sa akrilatnim
rada sa akrilatnim
masama
masama
- Analizira tehniku
- Navodi tehniku
polimerizacije
polomerizacije
akrilata
akrilata
- Objašnjava tehnike - Procjenjuje
tehnike rada i
rada i primjenu
uočava
materijala,
instrumente za
instrumenata za
obradu proteze
poliranje proteze
Totalna imedijatna proteza
- Definiše totalnu
- Analizira tehnku
imedijatnu protezu
izrade imedijatne
79
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
preciznosti pri
radu
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
- Pretraživanje
Interneta
(odgovarajućih
informavija, slika,
šema) od strane
učenika na temu:
Modelovanje
proteze u vosku,
diskusija zapažanja
- Shvata važnost
profesionalnosti u
radu
- Razumije značaj
samopouzdanja i
sigurnosti pri radu
- Seminarski rad:
Završna obrada
totalne proteze
Prikaz slika
instrumenata za
obradu totalne
proteze.
- Razumije značaj
kreativnosti pri
- Prikaz modela i
slika totalne
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Objašnjava tehniku
totalne proteze i
izrade imedijatne
vrednuje njen
proteze
značaj
Reparatura totalne proteze
- Opisuje podlaganje - Analizira
indirektnu metodu
totalne proteze
podlaganja totalne
indirektnom
proteze
metodom
- Analizira tehniku
- Objašnjava
dodatka zuba,
dodatak dijela
zamjenu
proteze, zamjenu
polomljenog i
polomljenog zuba i
dodatka dijela
dodatak zuba
ploče proteze
- Upoznaje sa
- Procjenjuje način
indirektnom
reparature
metodom
polomljene
reparature
proteze
prelomljene
indirektnom
proteze
metodom
80
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
radu
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
preciznosti pri radu
- Razvija sposobnost
opažanja
- Seminarski rad
Indirektno
podlaganje totalne
proteze.
Prikaz slika
postupaka
reparature
polomljene
proteze
indirektnom
metodom
imedijatne proteze
Razred: ČETVRTI (OBLAST PARCIJALNA PROTEZA)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam i biološka problematika parcijalne proteze
- Razvija sposobnost
- Upoređuje
- Definiše pojam
logičnog
parcijalnu protezu
parcijalne proteze
razmišljanja
sa drugim
- Objašnjava
- Razvija sposobnost
stomatološkim
promjene koje
opažanja
nadoknadama
nastaju posle
- Razlikuje
gubitka zuba
konstrukcione
- Poznaje ponašanje
tipove proteza
nosećih tkiva pri
opterećenju
parcijalnom
protezom i podjelu
konstrukcija
proteze pri
opterećenju
Otisci i modeli za parcijalnu protezu
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Opisuje postupak
logičnog
anatomski od
izrade modela na
razmišljanja
funkcionalnog
osnovu anatomskog
otiska
otiska
- Identifikuje
- Objašnjava
individualnu kašiku
postupak uzimanja
funkcionalnog
otisaka
Klasifikacija parcijalne bezubosti i parcijalne proteze
- Razvija sposobnost
- Razlikuje oblike
- Definiše
logičnog
krezubosti
klasifikacije
razmišljanja
- Uočava razlike i
krezubosti po
obrazlaže na
Kenediju, Vildu i
primjerima vrste
Ajhneru
parcijalnih proteza
- Objašnjava podjelu
u zavisnosti od
parcijalnih proteza
načina fiksiranja i
po načinu fiksiranja
vrsti opterećenja
- Objašnjava podjelu
tkiva u funkciji
istih po vrsti
žvakanja
opterećenja tkiva u
funkciji žvakanja
Retencija i stabilizacija parcijalnih proteza
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Definiše retenciju
opažanja
retencione od
- Definiše
stabilizacionih
stabilizaciju
elemenata
- Zna koji elementi
- Razlikuje žičane od
mogu da posluže
livenih kukica
kao retencioni
- Crta kukice
- Zna na čemu se
zasniva retencija
kod parcijalnih
proteza
- Nabraja kukice.
81
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
različitih
konstrukcionih
tipova parcijalne
proteze
- Prikaz
odgovarajućih slika
(anatomskog i
funkcionalnog)
otisaka
- Pokazati gotovu
individualnu kašiku
- Pokazati modele i
slike sa različitim
vrstama krezubosti
- Pokazati modele sa
gotovim pločastim
parcijalnim
protezama
- Prikaz
odgovarajućih slika
- Pokazati model
pločaste parcijalne
proteze sa
različitim kukicama
- Crtanje kukica,
indivdualni rad
učenika
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Opisuje kukice.
Zagrižajni šabloni
- Razumije značaj
- Analizira postupak
- Nabraja iz čega se
- Prikaz slika
izrade zagrižajnih
sastoje zagrižajni
preciznosti u radu
zagrižajnih šablona
šablone u
šablon
- Pokazati zagrižajni
svakodnevnoj
- Opisuje baznu
šablon
praksi
ploču i zagrižajni
- Crta zagrižajni
bedem
šablon
- Poznaje prenošenje
zagrižajnih šablona
u artikulatoru
Postavljanje zuba, modelovanje proteze u vosku, završni proces izrade proteze
- Razvija sposobnost - Pokazati slike i
- Razlikuje djelove
- Zna od čega zavisi
gotove modele
logičnog
proteze u vosku
izbor zuba pri
proteza u vosku
razmišljanja
- Suočava se sa
izradi parcijalnih
- Razvija sposobnost
mogućim
proteza
opažanja
problemima pri
- Poznaje načine
izradi istih
postavljanja zuba u
interkaninom
sektoru u zavisnosti
od veličine
bezubog prostora
- Poznaje način
modelovanja
spoljašnje površine
proteze
Reparatura parcijalne proteze
- Prikaz slika koje
- Razmišlja o
- Razlikuje
- Definiše pojam
ilustruju
mogućim
podlaganje od
raparature
reparaturu i
problemima i
reparature
- Zna obuhvata
podlaganje
njihovim
- Upoređuje proces
pojam reparature
parcijalne proteze
rješenjima
reparature ploče,
kod parcijalne
kukice i zuba
proteze
- Obrazlaže na
- Objašnjava
primjerima
reparaturu ploče,
mogućnosti
kukice i zuba
primjene stečenih
- Objašnjava proces
zanja u praktičnom
podlaganja proteze
radu
Skeletiranje proteze
- Razvija sposobnost - Prikaz slika
- Razlikuje pločastu
- Definiše
skeletiranih
opažanja
od skeletirane
skeletiranu protezu
proteza
proteze
- Nabraja djelove iz
- Pokazati
- Uočava razliku
kojih se sastoji
izmodelovanu
između žičanih i
skeletirana proteza
konstrukciju u
livenih kukica
- Objašnjava proces
vosku
izrade (dubliranje, - Uočava razliku
- Pokazati gotovu
između skeletirane
vištani model,
skeletiranu protezu
i pločaste proteze
ulaganje, livenje)
- Pokazati gotovu
- Upoređuje proces
- Navodi i opisuje
pločastu protezu
izrade pločaste i
livene kukice i
82
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
skeletirane proteze
ostale retencione
- Procjenjuje značaj
elemente koji se
postupka obrade i
koriste pri izradi
poliranja proteze
skeletirane proteze
- Objašnjava
postupak obrade i
poliranja proteze
Atečmeni, teleskop krune i frezovane krune
- Razvija sposobnost
- Definiše atečmene, - Upoređuje i
logičnog
međusobno
pojašnjava osnovne
razmišljanja
razlikuje elemente
karakteristike i
zasnovane na
njihov značaj
principu matrica –
- Objašnjava princip
patric
rada i način
primjene atečmena - Procjenjuje značaj
primjene teleskop
- Objašnjava opisuje
krune kod
teleskop krune i
parcijalnih proteza
značaj primjene
- Analizira principe
kod parcijalnih
frezovanja i
proteza
vrednuje značaj
- Definiše pojam
njihovog
frezovanja
pridržavanja pri
- Objašnjava
radu
principe frezovanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
atečmena,
teleskop kruna i
frezovanih kruna
- Pokazati neke vrste
atečmena
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Jovanović, V.Jovanović, Totalna proteza za III razred zubotehničke škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1995.
- D.Jovanovic, V.Jovanović, A.Miloševic, Udzbenik parcijalna proteza za IV razred,
Zavod za udzbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuce slike, šeme, crteži, časopisi, stručna literatura
- Gotovi protetski radovi i modeli (parcijalne pločaste proteze, zagrižajni šabloni,
gotovi modeli u vosku, skeletirana proteza, individualna kašika, atačmeni)
- LCD projektor i projektno platno
- Laptop
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatologije
83
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Kosti i mišići donje i gornje
vilice
- Polimerizacija akrilata
- Organi usne šupljine
-
- Anatomski, individualni i
funkcionalni otisak
- Reparatura totalne proteze
- Materijali za otiske, gips,
metali, akrilati, keramika.
-
- Anatomski, individualni i
funkcionalni otisak
- Reparatura totalne proteze
- Materijali za otiske, gips,
metali, akrilati, keramika.
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Digestivni sistem i
pljuvačne žlijezde
Hemija i biohemija
- Polimerizavija
Morfologija zuba
- Oblik i veličina zuba
- Postavljanje zuba
Tehnilogija zubotehničkog
- Materijali za otiske
materijala
(elastični, neelastični..)
- Spajanje metalnih djelova,
nadoknade
- Osnovni gradivni materijali
koji se koriste u
stomatološkoj protetici
Fiksna protrtika
- Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
- Metalokeramički most i
metalokeramičke krunice
- Opšti pojmovi o keramici,
keramičke krunice i
mostovi
84
1.2.10. ORTOPEDIJA VILICA
1. Naziv predmeta: ORTOPEDIJA VILICA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Unapređivanje znanja o načinima organizacije vođenja kartoteke, modeloteke i
filmoteke.
- Sticanje znanja o rastu i razvoju orofacijalnog sistema i fiziološkim funkcijama
mastikatornog organa.
- Usvajanje osnovnih znanja o uzrocima nastanka nepravilnosti zuba i vilica.
- Unapređivanje znanja o načinima upotrebe instrumenata.
- Sticanje osnovnih znanja o ortodonskim aparatima i načinima izrade.
- Razumijevanje značaja biomehanike u ortopediji vilica.
- Sticanje potrebnih znanja o Rtg snimcima u ortopediji.
- Unapređivanje znanja koja su neophodna da svojim radom uz ljekara doprinese
uspješnom sprovođenju terapije.
- Shvatanje značaja racionalne organizacije vremena i upotrebe materijala.
- Pozitivno procjenjivanje efikasnosti u terapiji ortodonskim aparatima.
- Pozitivno procjenjivanje važnosti novih saznanja iz struke.
- Razumijevanje veze teorije i prakse.
- Sticanje znanja koja će služiti kao osnov za nadogradnju na višim stepenima
obrazovanja.
85
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Rast i razvoj
- Razvija sposobnost
- Razlikuje pojam
- Objašnjava pojam
opažanja
rasta i razvoja
rasta i razvoja
- Uočava način rasta - Razvija sposobnost
- Opisuje rast
logičkog
i razvoja
lobanje i vilica
zaključivanja
orofacijalnog
- Obrazlaže razvoj
sistema
zuba
- Razlikuje mliječne
- Nabraja
i stalne zube
karakteristike
- Crta odnos gornje i
mliječnih i stalnih
donje vilice
zuba
- Upoznaje fiziološko - Upoređuje
fiziološko dizanje
dizanje zagriza
zagriza u zavisnosti
od uzrasta
Funkcije organa usne šupljine
- Stiče pozitivan stav
- Razlikuje funkcije
- Nabraja funkcije
prema novim
organa usne
organa usne
saznanjima
šupljine
šupljine
- Interpretira
- Opisuje funkciju,
funkcije sisanja,
pojašnjava značaj
disanja, žvakanja i
disanja za pravilan
govora
rast i razvoj
- Uočava važnost
- Objašnjava
organa usne
funkcije: sisanja,
šupljine za pravilan
gutanja, žvakanja
fiziološki razvoj
- Pojašnajva vezu
između razvoja
usne šupljine i
funkcije govora
- Rezimira važnost
funkcija
mastikatornog
sistema
Etiologija nepravilnosti
- Razvija sposobnost
- Nabraja prenatalne - Razlikuje
analitičnosti i
prenatalni i
i postnatalne
logičkog
postnatalni period
faktore u nastanku
zaključivanja
razvoja
nepravilnosti
- Vrši komparaciju
- Navodi opšte i
opštih i lokalnih
lokalne faktore i
etioloških faktora
pojašnjava
termine: nasljeđe, - Vrednuje značaj
etiologije za
opšta oboljenja i
planiranje terapije
nepravilnosti zuba i
vilica
Klasifikacija nepravilnosti i ravni u ortopediji
- Navodi klasifikaciju
- Razlikuje ravni i
- Razvija sposobnost
86
Preporuke za
izvođenje nastave
- Navođenje
primjera i prikaz
slika rasta i razvoja
orofacijalnog
sistema
- Podsticanje
učenika za
samostalno crtanje
zuba
- Prikaz slika i crteža
organa usne
šupljine
- Prikaz slika
prednatalnog i
postnatalnog
perioda razvoja
- Šematski prikaz
opštih i lokalnih
etioloških faktora
- Prikaz slika koje
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
obrazlaže na
nepravilnosti
primjerima
- Opisuje ravni u
- Razlikuje
ortopediji vilica
nepravilnosti u
- Nabraja
sagitalnom,
nepravilnosti u
vertikalnom i
sagitalnom,
transferzalnom
vertikalnom i
pravcu
transfezalnom
- Vrši komparaciju
pravcu
nepravilnosti
- Navodi
pojedinih zuba
nepravilnosti u
položaju, veličini i
broju zuba
- Navodi
kongenitalne
anomalije
Biomehanika u ortodonciji
- Poznaje pojam sile - Vrši komparaciju
sila po intezitetu i
i pojašnjava
vremenu trajanja
reakciju tkiva na
- Razlikuje vrste
dejstvo sile
pomjeranja zuba
- Nabraja vrste
- Uočava reakciju
pomjeranja zuba
tkiva usljed dejstva
- Navodi i pojašnjava
sile
reakciju koštanog
tkiva pod dejstvom
sile
Metode terapije
- Razlikuje
- Opisuje važnost
primjenljivost
metoda terapije
metoda terapije u
- Pojašnjava
zavisnosti od
preventivnu
namjene
terapiju i terapiju
ortodonskim
aparatima
- Pojašnjava sile
koje se koriste u
terapiji
- Objašnjava
reakciju koštanog
tkiva pod dejstvom
sile
Anatomski otisak-radni mode
- Vrednuje značaj
- Navodi definiciju
izrade radnog
anatomskog otiska
modela
- Pojašnjava
- Obrazlaže na
pripremu
primjerima
postupaka za
posljedice
uzimanje uzimanje
nepravilnog
anatomskog otiska
izlijevanja radnog
- Objašnjava
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
opažanja
87
Preporuke za
izvođenje nastave
ilustruju
nepravilnosti
- Prikaz fiziološkog
modela zuba uočavanje ravni i
određivanje
sagitalnog,
vertikalnog i
transfezalnog
pravca
- Razumije značaj
sistematskog
ponavljanja
- Prikaz slika
reakcije tkiva na
dejstvo sile
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razumiju vezu
teorije i prakse
- Prikaz slika koji
ilustruje terapijske
metode
- Razumije značaj
sistematičnosti pri
radu
- Prikaz radnog
modela izlivenog u
tvrdom gipsu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
postupak izrade
radnog modela
Aparati
- Navodi podjelu
ortodonskih
aparata
- Nabraja ortodonske
aparate
- Upoznaje postupke
izrade ortodonskih
aparata
Preventivne mjere
- Navodi važnost
preventivnih mjera
- Opisuje primarnu,
sekundarnu i
tercijalnu
prevenciju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
modela
Preporuke za
izvođenje nastave
- Vrši komparaciju
ortodonskih
aparata u
zavisnosti od
namjene
- Analizira funkcije
aparata
- Obrazlaže na
primjerima dejstvo
aparata na
nepravilnosti
- Razumije
mogućnost široke
primjene stečenih
znanja u
profesionalnom
radu
- Prikaz radnih
modela i
ortodonskih
aparata
- Vrši komparaciju
preventivnih mjera
u zavisnosti od
uzrasta
- Vrednuje značaj
pravovremenog
otkrivanja
nepravilnosti
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
Podsticanje
diskusije na temu:
- Važnosti prevencije
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B.M.Usnić, D.Jovanović, Ortodonski aparati sa osnovama ortodoncije, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- V.G.Simović, Ortopedija vilica, Zavod za školstvo, Podgorica, 1992.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuće slike, crteži, šeme, časopisi, stručna literatura
- Gotovi radni modeli, model zuba, radni model izliven u gipsu, ortodonski aparati i
sl.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista za ortopediju vilica
- Doktor stomatologije
88
10. Povezanost predmeta
Znanja
Rast i razvoj
Funkcija oprgana usne
šupljine
- Preventivne mjere
-
- Funkcija organa usne
šupljine
- Anatomski otisak
-
Rast i razvoj
Nepravilnosti
Funkcija organa usne
šupljine
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
- Zdravstvena zaštita i
higijena
- Morfologija zuba
- Preventivne mjere
- Tehnologija zubotehničkog
materijala
- Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
- Materijali za otiske
- Organi usne šupljine
-
- Anatomski otisak-radni
model
- Organi usne šupljine
- Organi usne šupljine
-
- Nepravilnosti
- Metode terapije
- Anatomski otisak-radni
model
- Ravni u ortodonciji
-
-
Totalna i parcijalna
proteza
Oralna hirurgija
Paradontologija i oralna
medicina
Praktična nastava
-
89
Razvoj organa za žvakanje
Poremećaji u strukturi
zubnih tkiva
Prevencija oboljenja usta i
zuba
Otisak i radni model za
fiksne nadoknade
Anatomija vilice
Anatomska podjela usne
duplje
Nepravilnosti
Uloga zubnostomatološkog tehničara u
terapiji
Mase za otiske
Određivanje ravni u
ortodonciji
1.2.11. ORALNA HIRURGIJA
1. Naziv predmeta: ORALNA HIRURGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa anatomskom građom donje i gornje vilice.
- Sticanje znanja o krvnim sudovima, nervima i najčešćim intervencijama predjela
lica i vrata.
- Proširivanje znanja o asepsi i antisepsi, antiseptičnim sredstvima, metodama i
kontroli sterilizacije.
- Upoznavanje učenika sa različitim vrstama anestetika, opštim i lokalnim
komplikacijama u toku i poslije primjene lokalne anestezije.
- Sticanje znanja o indikacijama i kontraindikacijama vađenja zuba, instrumentima
za rad u gornjoj i donjoj vilici, postupcima običnog i komplikovanog vađenja zuba
i fazama zarastanja rana.
- Proširivanje znanja o vrstama krvarenja, metodama hemostaze i različitim
sredstavima koja se koriste za hemostazu.
- Sticanje novih znanja o mogućim komplikacijama usljed hirurških intervencija,
najčešćim infekcijama u predjelu lica i vrata, mogućim urođenim i stečenim
vrstama nepravilnosti gornje i donje vilice.
- Sticanje novih znanja o akutnim i hroničnim oboljenjima, metodama dijagnostike
u oralnoj hirurgiji i tehnikama Rtg snimanja.
- Uticanje na pravilan razvoj ličnosti, razvoj socijalnih kompetencija,
osposobljavanje učenika za integraciju u socijalni život, sticanje samopouzdanja i
sigurnosti u radu.
90
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Anatomija vilice
- Razvija sposobnost
- Prikazuje na
- Opisuje građu
opažanja
modelu ili slici
gornje i donje
- Navikava se na
tijelo (corpus
vilice(osteologiju),
preciznost pri radu
maxillae) i
raspored spongioze
- Razvija sposobnost
nastavke
i kompakte
logičkog
(processus
- Nabraja iz čega se
razmišljanja
maxillae) i ostale
sastoje gornja i
anatomske
donja vilica
sadržaje na njima
- Demonstrira na
kao i tijelo (corpus
modelu anatomske
manbibule) i grane
strukture
(ramus
- Opisuje anatomske
mandibulae) sa
otvore na gornjoj i
ostalim
donjoj vilici
anatomskim
detaljima na njima
- Uporedjuje strane
gornje i donje
vilice, i razlikuje
anatomske otvore
na njima
- Upotrebljava
osnovne latinske
termine iz
međunarodno
prihvaćene
nomenklature
Krvni sudovi i intervencija predjela lica i vrata
- Na modelu ili slici
- Razvija sposobnost
- Nabraja i razlaže
opažanja
grane arteruje
pokazuje, grane
- Navikava se na
carotis comunis,
arterije (arterija
preciznost u radu
arterije carotis
carotis comunis),
externe, arterije
grane vena koje se - Razvija sposobnost
logičkog
carotis interne i
ulivaju u gornju
razmišljanja
vene koje
šuplju venu (vena
pripadaju
cava superior)
orofacijalnoj regiji - Razlikuje i razlaže
sistemu gornje
grane trogranog
šuplje vene (vena
živca (nervus
cava superior)
trigeminusa)
- Opisuje trograni
- Upoređuje
živac (nervus
inervacione zone
trigeminus)
gornje i donje
- Opisuje i nabraja
vilice
grane
trigeminalnog
nerva
- Objašnjava
91
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikazati anatomski
model gornje i
donje vilice i slike
iz anatomskog
atlasa, podsticanje
učenika ka
upoređivanju
strana gornje i
donje vilice, i
identifikovanju
bitnih otvora i
ostalih anatomskih
detalja
- Poželjno bi bilo
slike prikazati
putem grafoskopa
ili uraditi
prezentaciju sa
slikama,
prezentovati
materijal preko lap
topa i projektora
- Prikazati anatomski
model gornje i
donje vilice i
odgovarajuće slike
iz anatomskog
atlasa
- Demonstriranje na
modelu ili slici
arteriju carotis
comunis i njene
grane i venu cavu
superipor i ostale
grane koje se u nju
ulivaju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
inervacione zone
gornje i donje
vilice
Asepsa i antisepsa
- Definiše pojam
antisepse
- Nabraja
antiseptička
sredstva
- Navodi primjenu i
način djelovanja
antiseptičkih
sredstava
- Objašnjava
dezinfekciju
instrumenata i
dezinfekciju kože i
sluzokože
- Opisuje pripremu
kože i sluzokože
pacijenta prije
operativnog
zahvata i pripremu
ruku operatera i
sestre prije
hirurške
intervencije
- Definiše pojam
asepse
- Nabraja metode
sterilizacije
- Opisuje metode
sterilizacije
- Opisuje način
pripreme
instrumenata za
sterilizaciju
- Poznaje kontrolu
sterilizacije
Anestezija
- Nabraja vrste
anestezije
- Navodi terminalne
anestezije u
gornjoj i donjoj
vilici
- Navodi sprovodne
anestezije u
gornjoj i donjoj
vilici
- Nabraja i opisuje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje asepsu od
antisepse
- Razlikuje
antiseptična
sredstva
- Procjenjuje načine
primjene antisepse
- Razlaže način
djelovanja
antiseptičnog
rastvora
- Upoređuje metode
sterilizacije
- Indetifikuje
postupak pripreme,
instrumenata za
sterilizaciju
- Analizira postupak
rukovanja sa suvim
sterilizatorom i
autoklavom
- Razlikuje vrste
kontrola
sterilizacije
- Razvija sposobnost
samostalnog
zaključivanja
- Stiče pozitivan stav
prema zanimanju
- Navikava se na
tačnost i
preciznost u radu
- Prezentacije
antiseptičkih
sredstava
- Demonstriranje
izvođenja
antisepse
- Slike modela
aparata za
sterilizaciju
(sterilizator,
autoklav)
- Razlikuje opštu i
lokalnu anesteziju
- Razlaže lokalnu
anesteziju na
površinsku i
infiltracionu
- Analizira vrste
terminalne
anestezije i vrste
sprovodne
anestezije u
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Prezentacije
pribora za lokalnu
anesteziju
92
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
opšte i lokalne
komplikacije u
toku i posle
primjene lokalne
anestezije
- Nabraja i opisuje
vrstu lokalnih
anestetika
- Navodi sastav
lokalnog anestetika
Formativni ciljevi
učenik
gornjoj i donjioj
vilici
- Razlikuje opšte i
lokalne
komplikacije u
toku i posle
primjene lokalne
anestezije
- Upoređuje vrste
lokalnih anestetika
- Identifikuje sastav
lokalnog anestetika
Ekskracija zuba
- Definise pojam
ekstrakcije zuba
- Nabraja indikacije i
konmtraindikacije
za ekstrakciju zuba - Navodi i objašnjava
faze kod
ekstrakcije zuba
- Navodi i opisuje
instrumente koji se
koriste za vađenje
zuba iz gornje i
donje vilice
(kliješta i poluge)
- Objašnjava hiruško vađenje zuba i
zaostalih korijena
zuba i formiranje
mukoperiostalnog
režnja
- Nabraja
instrumente za
hirurški set
- Objašnjava
zarastanje rane
posle vađenja zuba
- Navodi faze
zarastanja
ekstrakcione i
drugih rana
Krvarenje i hemostaza
- Definiše pojam
krvavrenja
- Nabraja vrste
krvarenja
- Opisuje vrste
krvarenja
Upoređuje
indikacije i
kontraindikacije za
vađenje zuba
Razlikuje
instrumente koji se
koriste za rad u
gornjoj vilici od
instrumenata za
rad u donjoj vilici
(kliješta i poluge)
Uočava razliku
između
instrumenata
Razlikuje obično i
komplikovano
vađenje zuba od
hirurškog vađenja
zuba i zaostalih
korijena zuba
Upoređuje i
indetifikuje razlike
faza kod zarastanja
ekstrakcione rane
- Razlikuje vrste
krvarenja
- Razlikuje metode
hemostaze
- Upoređuje vrste
sredstava za
93
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Navikava se na
sistematicnost u
svakodnevnom
zivotu
- Prezentacija
instrumenata koji
se koriste za
vađenje zuba
(kliješta i poluge) i
pokazivanje
hirurškog seta
- Katalozi
- Razvija sposobnost
analitičnosti
ligičkog
razmišljanja i
zaključivanja
- Povezuje uzroke i
- Prezentacija
sredstava za
hemostazu,
podsticanje
učenika na
uočavanje razlika u
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše pojam
hemostaze
- Nabraja i opisuje
metode hemostaze
- Objašnjava i navodi
sredstva za
hemostazu
Formativni ciljevi
učenik
hemostazu
Komplikacije oralno-hirurških intervencija
- Identifikuje
- Nabraja i opisuje
komplikacije koje
komplikacije
mogu nastati u
oralno-hirurških
toku oralnointervencuja
hirurških
- Opisuje prelom
intervencija
korijena zuba,
povredu mekih
tkiva, otvaranje
sinusne šupljine,
strano tijelo u rani,
bol i alveolit
Infekcije predjela lica i vilica
- Razlikuje vrste
- Definiše pojam
infekcije
abscesa
- Opisuje
- Identifikuje vrste
submukožni i
drenaže kod
subkutani absces
terapije abscesa
- Objašnjava
- Razlikuje akutne i
drenaže (incizije) i
hronične
vrste drenaže
dentogene
- Opisuje flegmonu
infekcije
lica i vilica
- Identifikuje
- Nabraja i navodi
infekcije po
infekcije dubokih
anatomskim
prostora lica i
regijama
vilica
- Opisuje i nabraja
hronične
dentogene
infekcije
- Opisuje
osteomijelitis
Preprotetska hirurgija
- Razlikuje
- Definiše pojam
nepravilnosti
preprotetske
koštanih i mekih
hirurgije
tkiva na
- Opisuje
alveolarnom
nepravilnosti na
grebenu
alveolarnom
grebenu gornje i
donje vilice
- Nabraja vrste
94
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
posljedice
Preporuke za
izvođenje nastave
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
- Prezentacija Rtg
filmova (zalomljen
korijen, korijen
utisnut u sinus,
strano tijelo u
rani...)
- Razumije značaj i
efikasnost u radu
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Prospekti i slike
pravca izvođenja
incizije u različitim
anatomskim
prostorima
- Prikaz slika
različitih vrsta
infekcija po
anatomskim
regijama
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije važnost
nauke u
svakodnevnom
životu
- Prikazati prospekte
i slike nepravilnosti
na alveolarnom
grebenu gornje i
donje vilice,
podstaći učenike
ka identifikaciji i
poređenju
nepravilnosti
sredstvima za
hemostazu
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
nepravilnosti,
stečene i urođene
- Nabraja i opisuje
nepravilnosti
koštanih tkiva i
nepravilnosti
mekih tkiva
Oralno-hirurške intervencije kod pacijenata
- Razlikuje akutna i
- Nabraja oboljenja
hronična oboljenja
koja zahtijevaju
kod pacijenata
poseban tretman
rizika
pacijenata
- Upoređuje
(pacijenti rizika)
postupke pripreme
- Objašnjava način
pacijenata sa
pripreme
akutnim ili
(premdikacije)
hroničnim
pacijenata rizika
oboljenjem
(pacijenti rizika)
RTG u oralnoj hirurgi
- Razlikuje tehnike
- Opisuje metode
Rtg snimanja
dijagnostike u
oralnoj hirurgiji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
koštanih i mekih
tkiva na alveolnom
grebenu
sa akutnim hroničnim oboljenjima
- Medicinska
- Razvija
dokumentacija
organizacione
osnovnog oboljenja
sposobnosti
pacijenata sa
- Navikava se na
akutnim ili
timski rad
hroničnim
oboljenjem
(pacijenata rizika)
- Razvija sposobnost
opažanja
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Vježbe analize Rtg
snimaka, rad u
manjim grupama
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- J.Perovic, D.Dugalić, Z.Milošević, Stomatohirurgija, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 1984.
- Lj.Todorovic, V.Petrovic, M.Jurišić, V.K.Vračar, Oralna hirurgija, Izdavačko
preduzece nauka, Beograd, 2007.
- A.Marković, S.Čolic, M.Radulovic, R.Dražic, B.Gacić, Praktikum oralne hirurgije,
Izdavacko preduzece nauka, Beograd, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajući uzorci: anatomski modeli, medicinska dokumentacija, Rtg snimci,
pribor za lokalnu anesteziju, instrumenti za vađenje zuba, sredstva za hemostazu
- Anatomske karte – slike (gornje i donje vilice, arterija, vena i nerava
orofacijalnog sistema)
- Grafoskop, PC uređaj, LCD projektor
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
95
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
Anatomija vilice
Krvni sudovi i intervencija
predjela lica i vrata
- Krvarenje i hemostaza
- Oboljenja i povrede nerava
- Anatomija vilice
- Anatomija vilice
-
- Infekcije predjela lica i
vrata
- Anatomija vilice
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Digestivni sistem
- Anatomija sa fiziologijom
- Krv
- Kardiovaskularni sistem
- Nervni sistem
- Morfologija zuba
- Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
- Mikrobiologija
-
- Anatomija vilice
- Anatomija vilice
-
- Anestezija
- Krvarenje i hemostaza
- Oralno-hirurške
intervencije
- RTG u oralnoj hirurgiji
-
-
Totalna i parcijalna
proteza
Ortopedija vilica
Paradontologija i oralna
medicina
Praktična nastava
96
- Organi usne šupljine
- Razvoj organa za žvakanje
-
Infekcija i zarazna bolest
- Organi usne šupljine
- Organi usne šupljine
- Anatomska podjela usne
duplje
- Anastezija i anestetici u
oralnoj hirurgiji
- Hemostaza u oralnoj
hirurgiji
- RTG u oralnoj hirurgiji tehnike zaštite
1.2.12. PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA
1. Naziv predmeta: PARODONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje sposobnosti organizacije rada na odjeljenju parodontologije i oralne
medicine.
- Sticanje znanja o organizaciji i funkciji i oboljenjima potpornog aparata.
- Usvajanje znanja o etiologiji oboljenja i podjeli oboljenja potpornog aparata.
- Usvajanje znaja o paradontalnom džepu, klasifikaciju i dijagnozi.
- Sticanje znanja o gingivitisima i parodontisima, podjeli-kliničkoj slici.
- Unapređivanje znanja o preventivnim mjerama i oralnoj higijeni.
- Sticanje znanja o parodontalnim oboljenjima, uticaju sila na parodontocij,
terapiji i RTG snimcima.
- Usvajanje znanja o podjeli i građi oralnih sluznica, oboljenjima usta i terapiji.
- Sticanje znanje o bakterijskim virusnim oboljenjima mekih tkiva i razumijevanje
toksičnih stomatitisa.
- Razumijevanje uzroka zadaha usta, uzroka i posljedica bolesti zavisnosti
(pušenje, alkoholizam, narkomanija, sida) na usnu šupljinu.
- Sticanje znanje o bijelim lezijama u usnoj šupljini i različitim oboljenjima jezika,
oralnim žarištima i konsekutivnim oboljenjima.
- Razumijevanje povezanosti teorije i prakse i podsticanje sposobnosti primjene
stečenih na praksi.
97
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Oboljenja paradoncija
- Stiče
- Razlikuje djelove
- Opisuje parodoncij
samopouzdanje i
parodoncija
- Objašnjava
sigurnost u radu
- Crta zub sa
funkciju,
potpornim
topografiju i
aparatima
morfologiju
- Sa šematskog
paradoncijuma
prikaza identifikuje
- Nabraja oboljenja
podjelu
parodoncija
paodontalnih
- Objašnjava podjelu
oboljenja
parodontalnih
- Razlikuje
oboljenja
parodontalne
- Nabraja
instrumente
instrumente koji se
- Crta parodontkoriste u
sondu
parodontologiji
- Razlikuje gingivalni
- Opisuje gingivalni
sulkus od
sulkus
parodontalnog
- Objašnjava
džepa
parodontalni džep
Etiologija pardontopatije i klasifikacija
- Razvija sposobnost
- Razlikuje opšte i
- Definiše etiologiju
lokalne faktore
- Nabraja faktore
analitičkog i
nastanka
nastanka
logičkog
parodontalnih
parodontalnih
zaključivanja
oboljenja
oboljenja
- Upoređuje naslage
- Obrazlaže naslage
- Procjenjuje
na zubima
postupak
- Zna sadržaj plaka
identifikovanja
- Pojašnjava
naslaga na zubima
dijagnozu plaka
- Procjenjuje
- Nabraja određene
postupak upotrebe
indekse u
medikamenata za
parodontologiji
dijagnozu mekih
naslaga
Klinička slika paradontopatije
- Razlikuje gingivitise - Navikava se na
- Pokazuje
preciznost pri radu
od parodontitisa
paradontalno
- Uočava promjene
oboljenje
na potpornom
- Opisuje izgled
aparatu zuba
gingive
- Crta gingivalni
- Objašnjava
sulkus i
nastanak
parodontalni džep
parodontalnog
- Crta resorpciju
džepa
kosti
- Opisuje resorpciju
- Suočava se sa
kosti i džep
klimavosti zuba
- Opisuje stanje zuba
98
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
oboljenja
paradoncija iz
anatomskog atlasa
- Napraviti šematski
prikaz obljenja
paradoncija
- Pri radu koristiti
mjerni instrument
- Prikaz slika sa
različitim vrstama
naslaga na zubima,
podsticanje učenika
na uočavanje
sličnosti i razlika u
naslagama na
zubima i
indetifikaciju vrste
naslage
- Model zuba
- Prikaz
odgovarajućih slika
iz anatomskog
atlasa
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Nabraja
komplikacije
Gingivitisi
- Opisuje gingivu i
pojašnjava
anatatomsku
podjelu
- Definiše oboljenja
gingive
- Nabraja gingivitise
- Zna osnovne
simptome:
kataralnog,
ulceronekrotičnog,
gingivitis
pubertalisa,
gingivitis
hiperplastike
- Objašnjava terapiju
gingivitisa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
komplikacije
- Razlikuje zdravu od - Povezuje uzroke i
posljedice
oboljele gingive
- Sa šematskog
prikaza identifikuje
karakteristike
gingivitisa i mjesto
nastanka
- Razlikuje oboljenja
gingive
- Obrazlaže
primjerima djelove
oboljele gingive
- Razlikuje opšte i
lokalne simptome
- Upoređuje terapiju
- Uočava posljedice
djelovanja
mikroorganizama na
gingivu
Preventivna parodontologija (oralna higijena)
- Razumije značaj
- Definiše prevenciju - Obrazlaže na
saradnje i lične
primjerima
bolesti
odgovornosti pri
preventivne mjere
- Navodi mjere
radu
oboljenja
prevencije
- Razumije značaj
parodoncija
- Opisuje motivaciju i
lične odgovornosti
edukaciju za oralnu - Sa plana edukacije
prema zdravlju i
identifikuje naslage
higijenu
higijeni
na zubima, tablete
- Upoznaje metode
ili bojenje zuba
četkanja zuba
genciana violet i
- Nabraja i
metilenskom
pojašnjava set za
modelu
održavanje oralne
- Sa plana motivacije
higijene
indentifikuje značaj
zuba za estetiku,
govor, ishranu
- Razlikuje metode
četkanja zuba
- Uočava nivo
održavanja oralne
higijene
- Obrazlaže na
primjerima
upotrebu seta za
oralnu higijenu
Terapija parodontalnih oboljenja
- Opisujue terapiju
- Razlikuje vrste
- Navikava se na
99
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika iz
anatomskog atlasa
oboljenja gingive
- Napraviti šematski
prikaz oboljelog
dijela gingive
- Prikaz modela zuba
i postupaka
četkanja zuba
- Napraviti plan
edukacije i
motivacije
- Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- Važnost zuba za
zdravlje
- Prikaz
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
terapija
gingivitisa
- Interpretira
- Poznaje terapiju
izvođenje kiretaže
paradontalnih
- Razlikuje
oboljenja
medikamente
- Objašnjava
postupak pripreme i - Uočava razliku
instrumenata
asistiranja u toku
- Planira i knjiži
subgingivalne
podatke o
kiretaže
sprovedenim
- Zna liječenje
operativnim
paradontalnih
zahvatima
oboljenja
medikamentima
- Nabraja operativne
zahvate flep,
režanj operacija,
gingivetomija sa
gingivo plastikom i
druge
- Nabraja
instrumente za
operativne zahvate
Uticaj sila na parodonciju
- Razlikuje
- Opisuje djelovanje
djelovanje sila
sila parodoncije
(horizontalnih i
- Zna štetno
vertikalnih)
djelovanje sila
- Upoznaje dijagnozu - Sa crteža dejstva
sila identifikuju
i djelovanje sila
promjene na
- Opisuje terapiju
potpornom apartu
okluzalnog
zuba
uravnoteženja
- Razlikuje
(brušenja zuba 1instrumente za
1.5 mm)
terapiju
Rendgenologija
- Razlikuje Rtg
- Zna šta je
snimanja
rendgenolog
- Razkijuje Rtg
- Poznaje načine
snimke
snimanja
- Određuje mjesto za
- Nabraja i
čuvanje Rtg
pojašnjava snimke
snimaka
u stomatologiji
- Identifikuje
- Opisuje postupak
postupak zaštite od
čuvanja snimaka
Rtg zraka
- Opisuje postupak
zaštite od Rtg
zračenja
Oralna medicina
- Definiše i
- Razlikuje sluznice
pojašnjava oralne
usne šupljine
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
timski rad
- Razmišlja o
mogućim
problemima i
načinima rješavanja
Preporuke za
izvođenje nastave
odgovarajućih
instrumenata i
medikamenata
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikazati crtež
dejstva sila na
potporni aparat
zuba
(mastikatornih)
- Razumije značaj
čuvanja stvari od
vrijednosti
- Prikaz različitih
vrsta Rtg snimaka,
podsticanje učenika
na uočavanje
sličnosti i razlika u
snimcima
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
- Prikaz slika sluznica
usne šupljine
100
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Uočava razliku
sluznice
sluznice
- Poznaje fiziološki
- Procjenjuje značaj
izgled sluznica
funkcije sluznice
- Upoznaje floru usne
- Uočava promjene
šupljine
na sluznicama
- Pojašnjava funkciju
- Upoređuje građu
sluznica
sluznice
- Opisuje pljuvačne
- Razlikuje terapiju
žlijezde
mekih tkiva
- Opisuje
dijagnostički
postupak
- Nabraja oboljenja
sluznice
Anatomska podjela usne duplje
- Definiše anatomsku - Identifikuje djelove
anatomske podjele
podjelu usne duplje
usne duplje
- Zna građu sluznica
- Uočava frenulume i
- Opisuje sluznicu:
papile
usana, obraza,
- Razlikuje građu
jezika, poda usne
usana, jezika,
šupljine i gingivu
obraza
Heilitisi
- Upoređuje gornju i
- Opisuje usne
donju usnu
- Nabraja funkcije
- Interpretira finkcije
heilitisa i
gornjr i donje usne
pojašnjava građu
- Sa šeme podjele
- Zna podjelu
oboljenja
oboljenja heilitisa
identifikuje
- Zna expholiativa,
oboljenja heilitisa
glandularis, soaris,
- Razlikuje osnovne
angularis
simptome heilitisa
- Opisuje terapiju
- Uočava terapiju
heilitisa
određenih djelova
- Navodi
usan.
medikamente
- Identifikuje
postupak izrade
rastvora
Stomatitisi
- Razlikuje uzroke
- Definiše pojam
nastanka oboljenja
stomatitisa i navodi
- Uočava način
uzroke bolesti
podjele stomatitisa
- Poznaje podjelu
- Razlikuje kliničku
stomatitisa
sliku oboljenja
- Opisuje baterijske
stomatitise: cocalis, - Obrazlaže na
primjerima
ulceronecrozni
promjene
- Opisuje herpetične
eflorescence:
stomatitise
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
i prakse
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
- Karakteristike
određenih funkcija
- Razvija sposobnost
logičkog
razmišljanja
- Prikaz slika i crteža
djelova anatomske
podjele usne
duplje, podsticanje
učenika na
identifikaciju istih
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razumije značaj
lične odgovornosti
prema zdravlju
- Napraviti šematski
prikaz oboljenja
heilitisa
- Prikaz slika
oboljenja usana iz
udžbenika i
anatomskog atlasa
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika
određenog
oboljenja sluznice
101
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
primarnu i
sekundarnu
infekciju herpes
virusima
- Nabraja toksične
stomatitise
- Nabraja oboljenja
sluznica
- Poznaje terapiju
stomatitisa
- Poznaje aphte
Zadah iz usta
- Definiše zadah iz
usta
- Nabraja oralne
uzroke
- Nabraja extraoralne
uzroke
- Poznaje terapiju
zadaha
SIDA-AIDS
- Definiše Sidu-Aids
- Nabraja uzroke
nastanka
- Opisuje kličku sliku
SIDE
- Upoznaje terapiju
SIDE
- Zna preventivne
mjere za
sprečavanje
šiorenja SIDE u
stomatologiji
- Nabraja bolesti
zavisnosti
Bijele lezije
- Nabraja bijele
lezije
- Spoznaje gljivična
oboljenja
- Definiše
leukoplakciju
Poznaje uzroke
nastanka bijelih
lezija
- Poznaje tetapiju
bijelih lezija
Oboljenja jezika
- Opisuje anatomske
karakteristike
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Sučava se sa
problemima zadaha
iz usta
- Interpretira uzroke
zadaha iz usta
- Razlikuje uzroke
zadaha
- Stiče pozitivan stav
prema higijeni i
zdravlju
- Razvija sposobnost
logičkog
razmišljanja
Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na temu:
- Zadah iz usta,
diskusija zapažanja.
- Suočava se sa
problemima bolesti
zavisnosti
- Uočava posljedice
bolesti zavisnosti
- Interpretira kliničku
sliku oboljelog od
SIDE
- Uočava važnost
preventivnih mjera
- Formira svoje
mišljenje o
bolestima zavisnosti
i posljedicama
- Stiče pozitivan stav
prema preventivnim
mjerama u
sprečavanju bolesti
zavisnosti i SIDE
- Prikaz različitih
brošura o SIDI
Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- SIDA-AIDS
Bolesti zavisnosti
- Razlikuje bijele
lezije
- Interpretira
gljivična oboljenja
- Unapređuje uzroke
nastanka bijelih
lezija
- Uočava razliku u
terapiji bijelih
lezija
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Prikaz slika
različitih gljivičnih
oboljenja
- Uočava anatomske
karakteristike
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
- Prikaz različitih
slika oboljenja
Formativni ciljevi
učenik
erozija, ulkus,
ragada, vezikula,
bola i vrši
komapaciju
promjena
- Analizira načine
oštećenja
102
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
jezika
jezika
- Upoznaje anomalije - Upoređuje
anomalije i
u razvoju
oboljenja
- Nabraja promjene u
- Razlikuje papile i
pokrivaču-jezikpromjene
papila
- Identifikuje
- Poznaje oboljenje
oboljenja jezika i
jezika
upoređuje uzroke
- Nabraja etiološke
- Vrši komparaciju u
faktore oboljenja
terapiji oboljenja
jezika
jezika
- Navodi terapije
oboljenja jezika
Oralna žarišta i konsektivna oboljenja
- Analizira poja,
- Definiše žarištežarišta
fokus
- Razlikuje oralna
- Opisuje oralna
žarišta
žarišta
- Određuje
- Objašnjava
konsektivna
nastanak žarišta
oboljenja
- Obrazlaže i nabraja
- Razlikuje profilaksu
konsekutivna
i terapiju
oboljenja
- Poznaje profilaksu i
terapiju žarišta
infekcije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
i prakse
- Povezuje uzroke i
posljedice
Preporuke za
izvođenje nastave
jezika
- Prikaz crteža
oralnih žarišta
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Džajić, D.Đukanović, S.Stanić, K.Kovačević, Dječije novine, Gornji Milanovac,
1988.
- D.Džajić, D.Đukanović, Bolesti usta, Univerzitetska knjiga, Beograd, 1990.
- D.Đukanović, O.Zelić, Bolesti usta, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
- D.Đukanović, O.Zelić, Parodontologija, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
- D.Đukanović, O.Zelić, Oralna medicina, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Odgovarajuće slike, šeme, časopisi, crteži
- Odgovarajući uzorci (modeli zuba, mjerni instrumenti, Rtg snimci)
- LCD projektor i projektno platno
- Lap top.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
103
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i zuba
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
-
Digestivni sistem
Krv
Djelovanje određenim
jedinjenjima na sluznice
Anatomska podjela usne
duplje
Oboljenja jezika
Anatomska podjela usne
duplje
Opšta bakterologija
Opšta virusologija
Anatomska podjela usne
duplje
Anatomska podjela usne
duplje
Klinička slika
paradontopatije
Gingivitisi
Terapija paradontalnih
oboljenja
Rendgenologija
Oralna higijena
- Vrste i upotreba
antiseptika dezifijensa
- Upotreba medikamenata,
antibiotici, rastvori
- Bolesti zavisnosti i
promjene u usnoj šupljini
- Bolesti zavisnosti i
promjene u usnoj šupljini
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomska podjela usne
- Anatomija sa fiziologijom
duplje
- Hemija i biohemija
- Organska jedinjenja
- Morfologija zuba
- Organi usne šupljine
- Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
- Mikrobiologija
-
Razvoj organa za žvakanje
-
Ortopedija vilica
Bakterije-podjela
- Opšta virusologija-podjela
- Organi usne šupljine
-
Oralna hirurgija
- Anatomija vilice
-
Praktična nastava
-
Farmakologija
- Uklanjanje naslaga
- Instrumenti za uklanjanje
paradontalnih džepova
- RO snimci, zaštita od RO
zraka, uputa i čuvanje
snimaka
- Edukacija i motivacija za
oralnu higijenu
- Antiseptici i dezifijensi
- Opša farmakologija
-
Psihologija i
komunikologija
Patologija
-
104
-
- Bolesti zavisnosti
- Bolesti zavisnosti
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv kataloga: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
216
324
297
909
Ukupno
72
216
324
297
909
Struktura praktične nastave po predmetnim oblastima i razredima:
- I razred: morfologija zuba 72 časa
- II razred: bolesti zuba 72 časa; fiksna protetika 144 časa
- III razred: preventivna stomatologija 72 časa; fiksna protetika 144 časa; totalna
proteza 108 časova.
- IV razred: parcijalna proteza 99 časova; ortopedija vilica 33 časa; oralna
hirurgija 99 časova; paradontologija i oralna medicina 66 časova.
- Ukoliko se praktična nastava realizuje u specijalizovanim kabinetima škole
odjeljenje dijeli na grupe od 10 - 12 učenika.
- Za izvođenje praktične nastave u domu zdravlja ili stomatološkim ordinacijama i
odjeljenjima van škole neophodno je podijeliti odjeljenje u grupe od 6 do 8
učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Osposobljavanje učenika za planiranje, pripremu, izvođenje radnih zadataka i
provjeravanje kvaliteta sopstvenog rada.
- Pripremanje opreme, instrumenata i aparata za rad, dizenfekciju i sterilizaciju
instrumenata, održavanje aparata, provjeravanje ispravnosti i prijavljivanje
kvara.
- Vođenje računa o redosljedu prijema pacijenata, pripremanju i vođenju
odgovarajuće medicinske dokumentacije, upisivanje i čuvanje podataka iz
zdravstvene dokumentacije pacijenta, asistiranje stomatologu pri radu dodajući
potrebne instrumente, materijale, smjese i dr.
- Izradu radnog modela-izlivanje otiska, izrade modela u vosku, izradu fiksne
proteze, različitih vrsta mostova, krunica, sprovođenje postupka zagrijavanja,
žarenja, livenja i topljenja, oblikovanja i poliranja, izradu fasetiranja sa
akrilatnom masom, izradu porcelanske i akrilatne navlake, izradu totalne i
parcijalne proteze, parcijalne proteze sa metalnom bazom, podlaganje proteze i
dr.
- Učestvovanje-asistiranje u terapiji pacijenata prema različitim metodama:
konzervativnim, endodonskim, protetskim, ortodonskim, paradonskim, oralnim i
drugim tretmanima, pripremanje pacijenta za operativni zahvat, vršenje
dezinfekcije kože, sluzokože, usne šupljine, prižanje pomoći kod besvijesnih
stanja i upoznavanje sa specifičnostima rada sa djecom, hroničnim bolesnicima,
pacijentima sa posebnim potrebama.
- Komuniciranje sa zdravstvenim radnicima i pacijentima uz poštovanje principa
poslovne komunikacije i privatnosti pacijenta, primjenjivanje kodeksa
105
zdravstvene etike i vođenje računa o zaštiti zdravlja i stvaranju adekvatnih
uslova rada u skladu sa higijensko-tehničkim i drugm mjerama zaštite.
106
Razred: PRVI – OBLAST MORFOLOGIJA ZUBA (72 ČASA)
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Stomatološka ordinacija
- Razumije značaj
- Upoznaje i nabraja - Razlikuje djelove
pravilne
djelove ordinacije
unit aparata
organizacije rada
- Zna upotrebu
- Rukuje sa
stolice
instrumentima
- Reaguje pri
kvarovima
Sterilizatori-vrste
- Rukuje
- Definiše
sterilizatorima
sterilizatore
- Razlikuje vrste
- Zna vrste
sterilizacije
sterilizacije.
- Planira sterilizaciju
- Upoznaje nove
- Izvodi sterilizaciju
sterilizatore
- Podstiče osoblje na
- Demonstrira suvu
sterilan rad
sterilizaciju
- Opisuje kontrolu
sterilizacije
Prijem pacijenta-vođenje administracije
- Analizira dnevne
- Opisuje postupak
poslove i radne
prijema pacijenta
zadatke i priprema
- Poznaje postupak
se za njihovu
administracije
realizaciju
- Zna vođenje
- Određuje prioritete
kartona,
prijema pacijenata
obilježavanje zuba
- Ilustruje izvještaje - Planira rad
- Vodi odgovarajuću
dokumentaciju o
obavljenim
intervencijama
- Knjiži radove
- Pravi mjesečne
izvještaje
Instrumenti za pregled
- Razlikuje
- Opisuje i nabraja
instrumente
instrumente
- Određuje
- Zna sve
instrumente
instrumente za
- Priprema
pregled
instrumente za
pregled
Nasadni instrumenti
- Razlikuje nasadne
- Poznaje sve
instrumente
nasadne
- Rukuje nasadnim
instrumente
instrumentima
- Zna pravilan
postupak rukovanja - Provjerava
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoznavanje
učenika sa
opremom,
instrumentima i
priborom u
stomatološkoj
ordinaciji
- Navikava se na
ličnu odgovornost
prema higijeni i
zdravlju
- Podsticanje
učenika ka
samostalnom
sprovođenju
postupka
sterilizacije
- Seminarski rad
- Navikava se na
planiranje i
evidentiranje
obavljenih poslova
i zadataka
- Podsticanje
učenika ka
samostalno
unošenje podataka
u karton
stomatologa iz
zdravstvene
knjižice pacijenta i
izrada izvještaja,
individualni rad
učenika
- Razumije značaj
spretnosti pri radu
- Kabinetska nastava
- Upoznati učenike
sa instrumentima
za pregled,
pravilima pripreme
i rukovanja
- Stiče navike
provjeravanja,
evidentiranja i
prijavljivanja
mogućih kvarova
- Podsticanje
učenika na
samostalno i
pravilno rukovanje
nasadnim
107
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sa nasadnim
instrumentima
- Opisuje izgled
instrumenata
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
pri radu
Formativni ciljevi
učenik
ispravnost
instrumenata i
prijavljuje kvarove
- Izvodi dezinfekciju
i sterilizaciju
instrumenata
Dizenfekcija
- Izvodi dezinfekciju - Razumije značaj
- Zna pojam
dezinfekcije
- Upotrebljava
higijenskog rada u
- Zna sredstva za
dezinfekciona
prevenciji i
dezinfekciju
sredstva
očuvanju zdravlja
- Demonstrira i
- Pravi rastvore
objašnjava pravilan - Određuje raspored
postupak izvođenja
bočica za
dezinfekcije
medikamente
- Poznaje načine
- Vrši dezinfekciju
dezinfekcije
nasadnih
- Navodi primjenu
instrumenata
asepse i antisepse
- Zna metode i
sredstva za
dezinfekciju
Crtanje zuba u milimetarski blok (prednji zubi)
- Razumije značaj
- Uočava anatomske
- Zna pravilan
preciznosti pri radu
karakteristike
postupak crtanja
sjekutića i očnjaka
sjekutića i očnjake
u milimetarski blok - Crta sjekutiće i
očnjake u
- Objašnjava razliku
milimetarski blok
sjekutića i očnjaka
Crtanje zuba u milimetarski blok (postrani zubi)
- Navikava se na
- Uočava anatomske
- Zna da nacrta
preciznost pri radu
karakteristike
postrane zube u
postranih zuba
milimetarski blok
- Razlikuje postrane
- Objašnjava razliku
od prednjih zuba.
sa prednjih i
- Crta postrane zube
postranih zuba
u milimetarski blok
Modelovanje zuba-sjekutića
- Stiče rutinu pri
- Pravi oblik zuba u
- Zna postupak
radu
modelovanja
vosku
sjekutića u vosku
- Oblikuje krunu
- Opisuje
- Izrađuje
izmodelovane zube
morfološke
kerakteristike zuba
Modelovanje zuba-očnjaka
- Razvija manuelne
- Pravi oblik zuba u
- Opisuje postupak
spretnost pri radu
vosku
modelovanja
- Uočava razlike
očnjaka
između očnjaka i
- Objašnjava
108
Preporuke za
izvođenje nastave
instrumentima
(turbinom,
kolenjakom,
nasadnikom,
borerom,
pusterom,
vitalionom)
- Nastavu izvoditi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Pravljenje rastvora
za dezinfekciju,
demonstracija od
strane nastavnika,
podsticanje
učenika na
samostalnu izradu
istih
- Pri radu koristiti:
odgovarajuće
brošure, slike,
milimetarske
blokove
- Pri radu koristiti:
odgovarajuće
brošure, slike,
milimetarske
blokove
- Pri radu dati
učenicima na uvid i
korišćenje: model,
fantom, vosak,
mali i veliki nož,
odgovarajuće slike
- Podsticati učenike
ka samostalnom
radu, pri radu
koristiti: model,
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
karakteristike
izmodeliranog zuba
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
sjekutića
- Oblikuje krunu
- Modelira
morfološke
karakteristike zuba
Modelovanje zuba-premolara
- Pravi oblik zuba u
- Opisuje postupak
vosku
modelovanja
- Modelira
premolara
morfološke
- Pojašnjava razliku
karakteristike zuba
između premolara i
- Oblikuje krunu
prednjih zuba
Modelovanje zuba-molara
- Pravi oblik zuba u
- Zna da modeluje
vosku
molare
- Modelira
- Opisuje osobine
morfološke
izmodelovanih
karakteristike
zuba
molara
- Oblikuje krunu
Preporuke za
izvođenje nastave
fantom, nož mali i
veliki i vosak
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Podsticati učenike
na samostalni rad,
pri radu koristiti:
model, fantom,
nož mali i veliki i
vosak
- Navikava se na
racionalno
korišćenje
materijala pri radu
- Posticati učenike
na samostalni rad,
pri radu koristiti:
model, antom, nož
mali i veliki i vosak
109
Razred: DRUGI - OBLAST BOLESTI ZUBA (72 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Instrumenti za pregled
- Stiče
- Primjenjuje
- Upoznaje
stečena znanja u
instrumente za
samopouzdanje i
toku praktičnog
pregled i rad
sigurnost pri radu
rada
- Navodi vrste
- Identifikuje
instrumenta za
instrumente
pregled i rad
- Rukuje
- Obrazlaže u kojoj
instrumentima
fazi rada se koristi
- Asistira
određeni
stomatologu
instrument
Nasadni instrumenti
- Razumije značaj
- Primjenjuje
- Upoznaje nasadne
sistematskog
stečena znanja u
instrumente
vježbanja i
toku praktičnog
- Poznaje
ponavljanja
rada
konstrukciju
- Identifikuje
nasadnih
nasadne
instrumenata
instrumene,
- Zna da provjeri
rasklapa ih,
ispravnost nasadnih
detaljno čisti,
instrumenata
podmazuje i
- Zna da ih koristi i
ponovo ih sklapa
održava
- Provjerava
ispravnost
instrumenata i
prijavljuje kvar
Rotirajući instrumenti
- Razumije značaj
- Razlikuje
- Upoznaje
sistematskog rada
rotirajuće
rotirajuće
instrumente po
instrumente
obliku, vrsti
- Zna u kojoj fazi
materijala od
rada se koristi
kojeg su izrađeni
odgovarajući
- Fiksira rotirajuće
rotirajući
instrumente u
instrument
odgovarajući
nasadni instrument
- Priprema
odgovarajuće
rotirajuće
instrumente
zavisno od faze
rada
Instrumenti za pripremu, unošenje i modeliranje ispuna
- Stiče
- Navodi instrumente - Identifikuje
samopouzdanje i
instrumente za
za pripremu,
sigurnost pri radu
pripremu, unošenje
unošenje i
- Navikava se na
i modeliranje
modeliranje ispuna
timski rad
ispuna
- Obrazlaže u kojoj
110
Preporuke za
izvođenje nastave
- Učenicima
predstaviti
instrumente za
pregled i rad
- Obučiti ih za
pravilan rad sa
instrumentima
- Obučiti učenike za
pravilan rad sa
nasadnim
instrumentima
- Predstaviti
instrumente za
obradu čvrste
zubne supstance,
svrdla i kamenčiće,
podsticanje
učenika na
indentifikaciju
odgovarajućeg
instrumenta u
zavisnosti od faze
upotrebe
- Predstaviti
instrumente za
pripremu, unošenje
i modeliranje
ispuna
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
fazi rada se koristi
određeni
instrument
- Upoznaje pomoćna
sredstva za
postavljanje ispuna
Poliranje ispuna
- Upoznaje različite
instrumente za
poliranje ispuna
- Obrazlaže važnost
poliranja ispuna
- Navodi redosljed
korišćenja
instrumenata za
poliranje ispuna
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje
pomoćna sredstva
za postavljanje
ispuna
- Rukuje
instrumentima za
pripremu, unošenje
i modeliranje
ispuna
- Priprema pomoćna
sredstva za
postavljanje ispuna
zavisno od vrste
materijala i klase
kaviteta
- Identifikuje
instrumente
različitog oblika,
veličine, finoće
zrna, montirane i
nemontirane
- Razlikuje
instrumente za
poliranje
amalgamskih i
kompozitnih ispuna
Preporuke za
izvođenje nastave
- Predstaviti
pomoćna sredstva
za postavljanje
ispuna
- Obučiti učenike za
pravilanu upotrebu
istih
- Razvija sposobnost
opažanja
Sredstva za uspostavljanje suvog radnog polja
- Identifikuje
- Obrazlaže važnost
sredstva za
uspostavljanja
uspostavljanje
suvog radnog polja
suvog radnog polja - Pojašnjava
termine: apsolutno - Namješta sisaljku
na određeno
i relativno suvo
mjesto na unit
radno polje
aparatu i postavlja
- Upoznaje sredstva
usta pacijentu
za obezbjeđivanje
- Asistira
apsolutno i
stomatologu u toku
relativno suvog
rada, pridržava
radnog polja
sisaljku, aspirator,
ekartira usne,
obraze, jezik
111
Rzumije značaj
profesionalnosti u
radu
Razumije značaj
efikasnosti u radu
Navikava se na
saradnju pri radu
- Predstaviti
instrumente za
poliranje
amalgamskih i
kompozitnih
ispuna, različite
veličine, oblika i
finoće zrna,
podsticanje
učenika na
indentifikaciju
adekvatnog
istrumenta u
zavisnosti od faze
izrade
- Predstaviti
sredstva za
uspostavljanje
suvog radnog polja
- Obučiti učenike
načinu asistiranja
- Demonstrirati
način postavljanja
koferdama
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Sterilizacija - priprema, izvođenje, kontrola
- Razlikuje suvi
- Upoznaje suvi
sterilizator,
sterilizator,
autoklav i uljani
savremeni autoklav
sterilizator
i uljani sterilizator
- Priprema
- Pojašnjava
dezinficijentni
termine:
rastvor
dezinfekcije i
- Priprema
sterilizacije
instrumente za
- Navodi
sterilizaciju
dezinfekciona
(mehaničko
sredstva
čišćenje,
- Objašnjava način
dezinfekcija,
pripreme
sortiranje
instrumenata za
instrumenata)
sterilizaciju
- Izvodi sterilizaciju
- Navodi metode
- Čuva sterilne
sterilizacije
instrumente
- Zna važnost i
- Dezinfikuje
značaj pravilne
instrumente i
mehaničkopribor koji ne
hemijske pripreme,
podliježu
kao i egzaktno
sterilizaciji
izvedene
- Kontroliše
sterilizacije
ispravnost
- Poznaje metode
sterilizacije
kontrole
sterilizacije
Privremeni i stalni ispuni
- Priprema
- Navodi vrste
odgovarajuće
materijala za
instrumente
privremeno i
neophodne za
definitivno
postavljanje
zatvaranje kaviteta
privremenih i
- Upoznaje način
definitivnih ispuna
pripreme
- Priprema materijal
materijala za
za privremeno i
privremene i stalne
definitivno
ispune
zatvaranje kaviteta
- Zna uputstva koja
- Rukuje
se daju pacijentu
amalgamatorom i
poslije
aparatom za
postavljanja ispuna
polimerizaciju
kompozita
- Asistira
stomatologu u toku
postavljanja ispuna
- Rasprema radno
mjesto poslije
terapijskog zahvata
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
- Preduzima
odgovornoist
- Obučavanje
učenika u pripremi
instrumenata za
sterilizaciju
- Predstavljanje
sterilizatora i
obuka u radu sa
istim
- Predstaviti metode
kontrole
sterilizacije
- Navikava se na
sistematičnost u
svakodnevnom
radu
- Razumije značaj
sistematskog
vježbanja i
ponavljanja
- Navikava se na
racionalnu
organizaciju
vremena i
sredstava rada
- Predstaviti
materijale za
privremeno i
definitivno
zatvaranje kavita
- Predstaviti
amalgamator i
heliomat
- Obučiti učenike u
načinu pripreme
materijala, načinu
asistiranja i
rukovanju
aparatima
112
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Sredstva za prekrivanje pulpe
- Stiče
- Navodi sredstva za - Priprema radno
samopouzdanje i
mjesto za terapiju
direktno i
sigurnost u radu
karijesa i direktno
indirektno
- Navikava se na
prekrivanje pulpe
prekrivanje pulpe
timski rad
- Priprema
- Poznaje osobine
- Razumije značaj
odgovarajuće
sredstava za
sistematskog
instrumente
prekrivanje pulpe
vježbanja i
- Priprema materijal
- Poznaje način
ponavljanja
za prekrivanje
pripreme
pulpe
materijala za
- Asistira u toku
prekrivanje pulpe
terapije
Endodontski instrumenti
- Razvija
- Razlikuje i sortira
- Navodi vrste
organizacione
instrumente
endodontskih
sposobnosti
- Priprema
instrumenata
endodontske
- Objašnjava način
instrumente za
njihove primjene.
sterilizaciju
- Razumije namjenu
kanalnih
instrumenata
Sredstva za trajnu desenzibilizaciju pulpe. Amputacione paste
- Navikava se na
- Navodi sredstva za - Priprema
odgovornost u
odgovarajuća
trajnu
ispunjavanju
sredstva i
desenzibilizaciju
radnih obaveza
instrumente
pulpe
- Navikava se na
neophodne za
- Poznaje osobine i
timski rad
trajnu
pripremu ovih
desenzibilizaciju
sredstava
pulpe
- Navodi vrste
amputacionih pasta - Priprema
amputacione paste
- Objašnjava faze
- Asistira
rada kod mortalne
stomatologu u toku
amputacije
rada
- Objašnjava način
rada kod vitalne
amputacije
- Pojašnjava
termine: vitalna
amputacija i
ekstirpacija,
mortalna
amputacija i
ekstirpacija
Lokalna anestezija
- Razumije važnost
- Razlikuje sredstva
- Definiše lokalnu
za privremenu
anesteziju
profesionalnosti u
desenzibilizaciju
- Pojašnjava
radu
pulpe
termine:
- Preduzima
- Priprema
površinska i
odgovornost
113
Preporuke za
izvođenje nastave
- Predstaviti
materijale za
direktno i
indirektno
prekrivanje pulpe
- Obučiti učenike u
načinu pripreme
materijala i načinu
asistiranja u
terapiji
- Predstaviti
endodontske
instrumente
- Obučiti učenike
pravilnom radu sa
endodontskim
instrumentima
- Predstaviti
sredstva za trajnu
desenzibilizaciju
pulpe
- Obučiti učenike za
pripremanje tih
sredstava i načinu
asistiranja
- Predstavljanje
amputacionih pasta
- Obučavanje u
načinu pripremanja
i asistiranja
- Predstaviti
sredstva za
privremenu
desenzibilizaciju
pulpe
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Navikava se na
- Obuka u
neophodan pribor
infiltraciona
timski rad
pripremanju
za davanje lokalne
anestezija,
anestetika i
anestezije
terminalna i
asistiranju
- Priprema
sprovodna
stomatologu
anestetike
anestezija
- Navodi sredstva za - Asistira
stomatologu za
privremenu
vrijeme davanja
desenzibilizaciju
lokalne anestezije
pumpe
- Pomaže
- Zna moguće
stomatologu pri
komplikacije pri
ukazivanju prve
davanju lokalne
pomoći
anestezije
- Zna antišok
terapiju
Sredstva za kanalno punjenje.
- Predstaviti
- Stiče
- Navodi sredstva za - Priprema
sredstva za kanalno
samopouzdanje i
neophodne
kanalno punjenje
punjenje
sigurnost u radu
instrumente i
- Poznaje osobine
- Obučiti učenike za
pribor potreban za - Razumije važnost
sredstava za
pripremu datih
profesionalnosti u
miješanje kanalnog
kanalno punjenje
sredstava
radu
punjenja
- Demonstrira
- Predstaviti
- Razumije značaj
- Priprema sredstva
pripremu datih
antiseptična
efikasnosti u radu
za kanalno
sredstava
sredstva
punjenje
- Navodi
- Obučiti učenike
- Priprema
antiseptična
načinu pripreme
antiseptične
sredstva
antiseptičnih
rastvor
- Poznaje pripremu
sredstava
- Asistira
antiseptičnih
- Obučiti učenika za
stomatologu pri
rastvora
radu
asistiranje
Instrumenti i medikamenti u terapiji gangrene i apikalnog parodontitisa
- Razumije značaj
- Priprema radno
- Predstavljanje
- Poznaje sredstva
mjesto
medikamenata za
za periapikalno
saradnje pri radu
liječenje gangrene
punjenje i terapiju - Priprema
- Navikava se na
neophodne
i apikalnog
gangrene
timski rad
instrumente i
parodontitisa
- Poznaje faze rada
- Stiče
medikamente
- Obučavanje u
u terapiji gangrene
samopouzdanje i
- Priprema
načinu pripremanja
i apikalnog
sigurnost pri radu
antiseptične
medikamenata i
parodontitisa
rastvore
asistiranju
- Demonstrira
pripremu sredstava - Asistira
stomatologu
za periapikalno
punjenje
- Nabraja
instrumente
neophodne za rad
u ovoj fazi
Ukazivanje prve pomoći kod besvjesnih stanja. Pacijenti sa posebnim potrebama
- Navodi najčešće
- Učestvuje u svim
- Razmišlja o
- Obučavanje
oblike besvjesnih
fazama ukazivanja
mogućim
učenika za
114
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
stanja koji se
javljaju pri
izvođenju
stomatoloških
intervencija
- Poznaje kliničku
sliku pojedinih
oblika besvjesnih
stanja
- Demonstrira
ukazivanje prve
pomoć
- Zna koje se osobe
ubrajaju u posebne
pacijente
- Poznaje pripremu
pacijenata i način
rada pri liječenju
pacijenta sa
posebnim
potrebama
Formativni ciljevi
-
-
učenik
prve pomoći kod
besvjesnih
pacijenata
Prepoznaje
simptome
najčešćih oblika
besvjesnih stanja
Priprema
odgovarajuće
ljekove i aparate
Priprema antišok
terapiju
Aplikuje subkutane
i intramuskularne
injekcije
Čuva prazne
ampule datih
ljekova
Priprema
pacijente sa
posebnim
potrebama i
asistira
stomatologu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
problemima i
mogućnostima
rešenja
- Razumije značaj
efikasnosti pri radu
- Stiče pravilan
odnos prema
zanimanju
115
Preporuke za
izvođenje nastave
ukazivanje prve
pomoći
- Obučavanje
učenika za
pripremu antišok
terapije i
aplikovanje ljekova
u njihovom
domenu
- Obučavanje
učenika za prijem
osoba sa posebnim
potrebama
Razred: DRUGI - OBLAST FIKSNA PROTETIKA (144 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
Učenik
Uvod u praktičnu nastavu
- Razumije značaj
- Uočava radni
- Upoznaje se sa
prostor
prostorom za rad
održavanja
- Suočava se sa
- Objašnjava
urednog radnog
sredstvima za rad
upotrebu sredstava
prostora
- Uočava aparate za
za rad
rad
- Nabraja sredstva
za rad
Upoznavanje sa aparatima za rad
- Navikava se na
- Planira upotrebu
- Nabraja vrste
aparata
aparata
timski rad i
- Pravilno rukuje
- Opisuje rad
saradnju
aparatima
aparata i njihovu
- Upotrebljava
namjenu
aparate u raznim
- Zna da uključi i
fazama rada
isključi aparate
- Pojašnjava njihovu - Izvodi potrebne
radnje sa
primjenu i
aparatima
održavanje
(upotreba,
održavanje)
Priprema specijalnog radnog otiska
- Razumije značaj
- Upoređuje
- Opisuje specijalni
sistematskog i
specijalni radni
radni otisak
preciznog rada
otisak sa drugim
- Upoznaje se sa
otiscima
potrebnim
- Upoređuje otisak
radnjama na
sa anatomijom u
specijalnom
ustima
radnom otisku
- Planira određene
- Nabraja i
radnje na
pojašnjava faze
specijalnom
izrade radnog
radnom otisku
otiska
- Obrađuje uzeti
- Zna zašto se
otisak
oblikuje specijalni
- Postavlja
otisak
mesingane kočiće
- Naliva super tvrdi
gips
- Vrši rezanje radnog
patrljka
- Ocjenjuje da li su
svi potrebni djelovi
ucrtani na otisku
Izrada specijalnog radnog modela
- Podstiče
- Određuje mjesto
- Zna primjenu i
odgovornost u
gdje će postaviti
vrste metalnih
ispunjavanju
metalne kočiće
kočića
radnih obaveza
- Prepoznaje koju će - Rukuje pravilno sa
ulivanjem gipsa u
vrstu gipsa
116
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoznavanje
učenika sa
kabinetom
praktična nastave,
sredstvima i
priborom za rad
- Demonstracija od
strane nastavnika o
postupcima
rukovanja
(pravilima držanja)
i održavanja
aparata,
podsticanje
učenika na
samostalno
rukovanje
aparatima
- Posticati učenike
na samostalani rad
- Deomstracija
postupka izrade
specijalnog radnog
modela od strane
nastavnika,
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
upotrijebiti
- Demonstrira
ulivanje
specijalnog gipsa u
otisak
- Objašnjava kako se
pravi baza radnog
modela
- Obrazlaže zašto
služi specijalni
radni patrljak
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Formativni ciljevi
učenik
otisak
- Izvodi ulivanje
gipsa uz pomoć
aparata (vibrator)
- Planira veličinu
baze radnog
modela
- Izrađuje bazu
radnog modela
- Razlikuje radni
patrljak od ostalih
zuba
- Izvodi izradu krune
na radnom patrljku
Modeliranje krunica (adapta sistem)
- Formira kapicu od
- Opisuje upotrebu
adapta folije
adapta folije na
- Zna koju će vrstu
radnom otisku
voska nanositi
- Određuje debljinu i
preko adapte
oblik nanešenog
- Opedjeljuje se
voska
koju će vrstu
- Pravi krunicu na
krunice oblikovati
patrljku zbrušenog
- Pojašnjava
zuba
pripremu navlake
- Izvodi sastavljanje
za ulaganje
livnih šivtova
- Modeluje sve vrste
krunica
Ulaganje u termo otpornoj masi za livenje
- Izvodi unošenje
- Zna da postavi
objekta u cilindar
livne kočiće na
(kivetu) za
objektu za livenje
ulaganje
- Upoznaje svojstva
- Rukuje sa
mase za ulaganje
vakumskim
- Demonstrira zašto
mikserom i
služi gumeno
priprema masu za
postolje i kiveta
ulaganje
(cilindar) za
- Rukuje sa
ulaganje
odgovarajućom
veličinom kivete
(cilindar) pri
ulivanju termo
otporne mase
Žarenje, livenje
- Rukuje i
- Navodi
programira aparat
karakteristike
za žarenje
žarenja i visinu
- Podešava
temperature
temperaturu na
- Zna tačku
koju treba da se
topljenja metala
Preporuke za
izvođenje nastave
podsticanje
učenika na
samostalnu izradu
- Navikava se na
preciznost u radu
- Podsticanje
učenika da
samostalno u
odgovarajućem
(plavom) vosku
izmodeluju sve
vrste krunica
(pune, fasetirane,
gornje, donje,
prednje, bočne i
zaštitne krunice)
- Postiče rutinu u
radu
- Podsticanje
učenika na
samostalno
rukovanje
vakumskim
mikserom i
pripermanju mase
za ulaganje
- Razumije značaj
sistematskog rada
- Demonstracija
postupka žarenja i
livenja od strane
nastavnika
(postupaka
određivanja kad je
117
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
koji koristi
- Demonstrira kada
je objekat spreman
za livenje
- Opisuje kada je
objekat spreman
za livenje
Obrada i poliranje
- Poznaje aparate za
obradu i poliranje
- Zna kada će i koje
borere i četke da
upotrijebi, za
obradu i poliranje
Inleji
- Opisuje inleje i
objašnjava razliku
između inleja i
klasičnih plombi
- Zna faze izrade
inleja
- Upotrebljava
plemenite legure
za izradu inleja
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Formativni ciljevi
učenik
objekat užari
- Izvodi prenošenje
objekta za livenje
u aparat za livenje
u kojem je metal
već istopljen
- Procjenjuje kada
je objekat izliven
Preporuke za
izvođenje nastave
kiveta ili cilindar
užaren, kad treba
staviti metal za
topljenje i
prepoznati
istopljen metal),
podsticanje
učenika ka
samostalnom
livenju i žarenju,
rad u parovima uz
nadležnost
izvođača praktične
nastave
- Navikava se na
- Rukuje pravilno sa
preciznost i
aparatima za
urednost pri radu
obradu i poliranje
- Upotrebljeva
odgovarajuću vrstu
dijamant kamenja i
metalnih frezača i
borera u zavisnosti
od faze rada
- Vrši obradu i
poliranje pomoću
četki i specijalne
paste
- Uočava kada je
izlivena kruna
(navlaka) obrađena
i ispolirana
- Izliveni objekat
ispira sa
deterdžentom ili ga
kuva u toploj vodi
- Razlikuje inleje od
klasičnih plombi
- Uočava razliku
između faza izrade
inleja
- Izvodi livenje
inleja kroz tri faze:
- modeluje inlej u
indirektnoj fazi,
- proba oblikovani
inlej u ustima
(inidirektnodirektna faza),
- priprema za livenje
- Razumije značaj
lične odgovornosti
pri radu
118
- Posticati učenike
ka samostalnom
radu tokom svih
faza sprovođenja
postupaka obrade i
poliranja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
Učenik
Formativni ciljevi
učenik
gotovo
izmodelovani inlej
u ustima (direktna
faza)
Nadogradnje sa kočićem
- Opisuje faze izrade - Uočava razliku
između faza rada
nadogradnje se
- Upotrebljava pravi
kočićem
materijal (vosak ili
- Zna da izmodeluje
akrilat) za izradu
nadogradnju sa
- Izliva nadogradnju
kočićem u vosku
sa kočićem u
- Demonstrira koju
metalu po nalogu
će fazu upotrijebiti
stomatologa
za izradu
- Planira izradu po
- Navodi nove
već dogovorenoj
sisteme fabrički
fazi
gotovih
- Analizira nove
nadogradnji sa
sisteme
kočićem
nadogradnje sa
kočićem
- Unapređuje
sposobnost lične
odgovornosti i
preciznosti pri radu
119
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posticati učenike
na samostalni i
praktični rad
Razred: TREĆI - OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA (72 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Specifičnosti praktične nastave
- Nastava se izvodi u
- Razvija pravilan
- Priprema i oblači
- Upoznaje radnu
kabinetu za dječiju
odnos prema
radnu uniformu
odjeću i izgled
i preventivnu
profesiji
- Uočava značaj svog
zubnostomatologiju
- Razumije značaj
izgleda, stava i
stomatološkog
prilagođavanja
postupka za
tehničara
rada tipu djeteta
ulivanje povjerenja
- Zna odnos prema
- Navikava se na
kod malog
malom pacijentu i
odgovornost pri
pacijenta i
pratiocu
ispunjavanju
pratioca
- Upoznaje vrste
radnih obaveza
- Izražava svoju
intervencije koje
naklonost i
se koriste u
prilagođava se
dječijoj i
psihološkom tipu
preventivnoj
malog pacijenta
stomatologiji
- Uočava svoju
izvanrednu
obučenost,
angažovanost i
pripremljenost pri
asistiranju kod
malih pacijenata
Upoznavanje ustanova u kojima se obavlja zubno-ljekarska zaštita djece
- Postiče
- Priprema i
- Navodi ustanove za - Upotrebljava
instrumente i
dezinfekcija
odgovornosti u
zaštitu malih
medikamente koji
radnog mjestaispunjavanju
pacijenata u pravo
se koriste u
individualni rad
radnih obaveza
vrijeme na radna
odjeljenjima za
ucenika
- Navikava se na red
mjesta ,a zatim i
rad sa djecom
i urednost pri radu
kompletne
- Suočava se sa
ambulante sa
zubno-ljekarskom
posebnim
stolicom, zubnočekaonicama za
ljekarskom
djecu
bušilicom,
- Pojašnjava pored
stočićem za
osnovnih tipova
instrumente i
ambulanti za
instrumentima u
zubno-zdravstvenu
ormariću
zaštitu djece i
- Priprema radno
specijalizovane
mjesto
ustanove
- Dezinfikuje: zubno
polikliničkog i
ljekarsku stolicu,
kliničkog tipa
nasadni uređaj,
- Pojašnjava prema
fontanu, mijenja
školskoj djeci za
čašu i sisaljku za
zubno-ljekarsku
jednokratnu
zaštitu i školske
upotrebu)
ambulante
- Dezinfikuje stočić
- Zna postupak
na kojem stoje
evidentiranja
instrumenti i radni
stomatološkog
120
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pregleda i
anamneze u
odgovarajuće
stomatološke
kartone
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
stočić sa
medikamentima
- Uočava veliku
ulogu sa radom
evidencije u
stomatološke
kartone, načinom
objeležavanja zuba
i bolesti zuba
- Formira podatke u
kartonu tokom
stomatoloških
pregleda
Bolesti zuba u okviru zaštite djece
- Pojašnjava sličnosti - Uočava važnost
asistiranja sa
i razlike u
djecom
asistiranju pri radu
- Analizira uticaj
sa odraslima i
različitih oboljenja
djecom
i njihovu terapiju
- Navodi pripremu
- Priprema radno
radnog mjesta i
mjesto i
instrumente
instrumente
potrebne u terapiji
potrebne u terapiji
različitih oboljenja
različitih oboljenja
usta i zuba kod
usta i zuba kod
djece
djece
- Objašnjava:
- U zavisnosti od
obezbjeđivanje
slučaja primjenjuje
suvog radnog polja,
vaterolne i sisaljke
vaterolne, sisaljke,
- Priprema
koferdam
odgovarajuću
- Definiše toaletu
podlogu u datom
kaviteta, stavljanje
trenutku
podloge i
definitivnog ispuna - Razlikuje važne
uloge u
- Nabraja terapiju i
sprečavanju
metode liječenja
pljuvačke pri radu
dubokog karijesa i
- Uočava važnu
komplikacije
ulogu poštovanja
karijesa:
redosljeda pri radu
zapaljenje pulpe,
kod ispuna
gangrene i
- Primjenjuje
parodontitise
stečena znanja u
razumijevanju
terapije, karijesa i
njegovih
komplikacija
Povrede zuba mliječne i stalne denticije
- Opisuje radno
- Uočava važnost
mjesto za
uslova rada pri
Preporuke za
izvođenje nastave
- Navikava se na
timski rad i
saradnju
- Razumije značaj
prilagođavanja
uslovima rada
- Priprema radnog
mjesta i
instrumenta i
potrošnog
materijala i
odgovarajuće
podloge u datom
trenutkuindividualni rad
učenika
- Razvija sposobnost
tolerancije prema
- Priprema radnog
mjesta,
121
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
zbrinjavanje
(saniranje) povrede
zuba
- Navodi instrumente
i medikamente za
obradu frakture po
klasama
- Zna postupak
asistiranja pri radu
stomatologu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
poslovnom
partneru i
spremnost za
saradnju
Formativni ciljevi
učenik
terapiji fraktura
- Priprema radno
mjesto za
zbrinjavanje
povrede zuba
- Priprema
instrumante i
medikamente za
obradu frakture po
klasama
- Asistira pri radu
stomatologu pri
izradi kompozitnog
splinta
Oralno-hirurški zahvati kod djece
- Priprema radno
- Zna postupak
mjesto zavisno od
pripreme radnog
vreste oralnomjesta zavisno od
hirurške
vresta oralnointervencije
hirurške
- Priprema
intervencije
odgovarajuće
- Zna postupak
anastetike
pripreme
- Priprema
odgovarajućeg
instrumente za
anastetika
vađenje zuba
- Opisuje
- Priprema radno
instrumente za
mjesto i
vađenje zuba
instrumate kod
- Opisuje pripremu
oralno hirurških
radnog mjesta i
zahvata (resekcije
instrumata kod
korena, incizije
oralno hirurških
apcesa, uklanjanje
zahvata( resekcije
ciste)
korena, incizije
apcesa, uklanjanje - Asistira
stomatologu pri
ciste)
radu
Oboljenja usta u dječijoj stomatologiji
- Razlikuje oboljenja
- Nabraja oboljenja
usta kod djece
usta kod djece
- Asistira
- Opsuje terapiju
stomatologu pri
pojedinih oboljenja
terapiju pojedinih
i postupak
oboljenja
primjene kod djece
- Priprema komplet
- Opisuje radno
instrumenata za
mjesto i komplet
uklanjanje čvrstih
instrumenata
naslaga na zubima
otklanjanje
kamenca
Preventivna stomatologija
- Objašnjava
- Daje uputstva djeci
Preporuke za
izvođenje nastave
instrumenata i
medikamenata, za
zbrinjavanje
povreda zubavježbe na fantomu
- Prikaz slika koje
ilustruju lomove i
frakture zuba
- Unapređuje
sposobnost
saradnje i lične
odgovornosti pri
radu
- Priprema radnog
mjesta,
odgovorajućih
anastetika i
odgovarujućih
kliješta- rad u
manjim grupama
- Navikava se na
timski rad i
saradnju
- Prikaz slika
različitih oboljenja
usta kod djece
- Priprema komplet
instrumenata za
uklanjanje
kamenca- rad
parovima
- Stiče pozitivan stav
122
Izrada tematskih
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pravilnu tehniku
pranja zuba i
održavanja oralne
higijene zuba
- Objašnjava značaj
pravilne ishrane za
zdrave zube
- Nabraja
instrumente i
medikamente za
aplikaciju
preparata flor
- Nabraja
instrumente i
medikamente za
zalivanje fisura
zuba
Formativni ciljevi
učenik
i roditeljima o
pravilnoj tehnici
pranja zuba i
održavanja oralne
higijene zuba
- Daje uputstva djeci
i roditeljima o
značaju pravilne
ishrane za zdrave
zube
- Uočava važnost
preventivne mjere
i zaštite u očuvanju
prvih stalnih
molara
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
prema sopstvenom
zdravlju
- Razumije
mogućnost široke
primjene stečenog
znanja, kako u
profesionalnom
radu tako i u životu
- Razumije važnost
preventivnih mjera
u zaštiti i očuvanju
zdravlja
123
Preporuke za
izvođenje nastave
panoa od strane
učenika:
- Pravilne tehnike
pranja zuba
- Pravilna ishrana i
zdravi zubi
Razred: TREĆI – OBLAST FIKSNA PROTETIKA (144 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Ulivanje supertvrdog gipsa i izrada baze
- Navikava se na
- Zna postupak
- Rukuje sa
preciznost u radu
pravilnog
instrumentima za
- Razumije značaj
rukovanja
miješanje
sistematskog
instrumentima
supertvrdog gipsa
vježbanja i
potrebnim za
- Miješa gips
ponavljanja
miješanje gipsa
- Uliva super tvrdi
- Opisuje postupak
gips
miješanja gipsa u
- Pravi od alabastera
gumenoj šolji
bazu modela
- Opisuje postupak
- Vrši korekciju baze
ulivanja
supertvrdog gipsa
- Demonstrira
ulivanje
supertvrdog gipsa i
izradu baze modela
- Objašnjava tehniku
i način izlivanja
modela
Izrada specijalnog radnog modela
- Navikava se na
- Izrađuje specijalni
- Opisuje postupak
preciznost i
radni model sa
izlivanja
urednost u radu
pokretnim
specijalnog radnog
zbrušenim zubima
modela
- Rukuje sa radnim
- Opisuje postupak
modelom
izrade specijalnog
- Vrši korekciju
radnog modela sa
radnog modela
pokretnim
- Oblikuje bazu
zbrušenim zubima
modela na aparatu
- Objašnjava način i
za obradu
tehniku izrade
specijalnog radnog - Razlikuje brušene
od nebrušenih zuba
modela
Izrada teleskop krunica
- Shvata potrebu
- Rukuje sa
- Definiše i opisuje
povezivanja teorije
paralelometrom
teleskop krunicu
i prakse
- Određuje položaj
- Zna da objasni
paralolometra u
postavljanje
zavisnosti od
modela u
protetskog rada
paralelometara
- Zna razliku između - Modeluje
unutrašnju i
modelovanja
spoljašnju teleskop
unutrašnje i
krunic
spoljašnje teleskop
krunice
- Poznaje način
izlivanja teleskop
krunice
Modeliranje gornjih i donjih frontalnih mostova
124
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta radionici
- Podjela učenika na
grupe
- Demonstracija od
strane nastavnika i
podsticanje
učenika na
samostalnu izradu
baze, pri radu
koristiti:
- prospekte,
- slike,
- alabaster i
supertvrdi gips
- šolju, špatulu,
- vibrator,
- kočiće,
- nožić za gips,
- izolak
- Grupni rad
učenika, pri radu
koristiti:
- super tvrdi gips,
- šolju i špatulu,
- vibrator,
- kočiće,
- nož za gips,
- izolak,
- alabaster gips,
- trimer
- Podsticati učenike
na samostalnu
izradu teleskopa
krunica-pri radu
koristiti:
- vosak, instrumente
za modelovanje,
lampicu ili plin,
mjerne
instrumente,
uzorke, kataloge
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje postupak
izlivanja
specijalnog radnog
modela
- Opisuje postupak
obrade modela i
pokretnih
zbrušenih zuba i
pripreme za rad
- Definiše most
- Pojašnjava termine
koji su značajni za
izradu mostova
- Nabraja i navodi
djelove mosta
- Demonstrira način
modelovanja mosta
- Poznaje morfološke
karakteristike zuba
Modeliranje gornjih i
- Zna postupak
izlvanja
specijalnog radnog
modela
- Objašnjava
postupak pripreme
modela i zbrušenih
zuba za rad
- Zna razliku između
gornjih i donjih
bočnih mostova
- Definiše mostove
- Zna odnos imeđu
članova mosta i
bezubog
alveolarnog
grebena kako
gornjih tako i
donjih bočnih
mostova
- Demonstrira način
izrade mosta
- Poznaje morfološke
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
poštovnja estetskih
principa pri radu
učenik
- Uočava razlike
između gornjeg i
donjeg frontalnog
mosta
- Planira
konstrukciju mosta
- Obrađuje model i
pokretne zbrušene
zube i priprema za
rad
- Izrađuje u vosku
gornji i donji
frontalni most
- Primjenjuje znanja
odnosa između
članova mosta i
bezubog
alveolarnog
grebena pri radu
- Primjenjuje znanja
odnosa između
članova i
antagonista pri
radu
- Morfološki oblikuje
i vrši korekciju
mosta
donjih bočnih mostova
- Unapređuje
- Planira
sposobnost
konstrukciju mosta
planiranja
- Priprema model i
- Razumije značaj
zbrušene zube za
lične odgovornosti
rad
prema higijeni i
- Primjenjuje znanja
zdravlju
o pravilnom odnosu
između gornjih i
donjih bočnih
mostova pri radu
- Primjenjuje znanja
odnosa sa
susjednim zubima i
konfiguraciju
zubnog lika pri
radu
- Morfološki oblikuje
zube i grizne
površine
- Vrši korekciju zuba
- Izrađuje u vosku
gornji i donji bočni
most
125
Preporuke za
izvođenje nastave
- Demonstracija
plana konstrukcije,
oblikovanja i
korekcije mosta od
strane nastavnika,
podsticanje
učenika na
samostalnu izradu
mosta, pri radu
koristiti:
- uzorke,
- mjerene
instrumente
- vosak,
- instrumente za
modelovanje,
- lampicu ili plin,
adapta foliju i
držač adapta
folije,
- plastelin,
- voštane profile i
ploče za među
članove
- Priprema modela i
zbrušenih zuba za
rad, oblikovanje
zuba i griznih
površina i
korekcija,
individualni rad
učenika
- Pri radu koristiti:
uzorke
mjerne
instrumente,
vosak, instrumente
za modelovanje,
lampicu ili plin,
adapta foliju i
držač adapta
folije, plastelin,
voštane profile i
ploče za među
članove
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
karakteristike zuba
Izrada cirkularnog mosta iz jednog komada
- Planira
- Zna postupak
konstrukciju mosta
izlivanja
specijalnog radnog - Oblikuje tijelo
modela
mosta u vosku.
- Poznaje princip
- Primjenjuje znanja
ulaganja modela u
odnosa među
artikulator
članova mosta i
- Definiše cirkularni
bezubog
most
alveolarnog
- Demonstrira izradu
grebena pri radu
cirkularnog mosta
- Primjenjuje znanja
- Poznaje morfološke
odnosa među
karakteristike zuba
članova i
- Nabraja djelove
antagonista pri
mosta
radu
- Zna odnos među
- Primjenjuje odnos
članova i
među članova
antagonista pri
mosta prema
radu.
susjednim zubima i
- Zna odnos među
konfiguraciju
članova mosta
zubnog luka u
prema susjednim
cjelini pri radu
zubima i
- Vrši korekciju
konfiguraciju
tijela mosta
zubnog luka u
cjelini
Ulaganje, livenje
- Definiše ulaganje i - Razlikuje aparate
za livenje i žarenje
livenje
- Određuje
- Opisuje postupak
optimalnu
izrade ulivnog
temperaturu za
sistema
postupak
- Zna postupak
pregrijavanja i
miješanja uložne
žarenja
mase i ulaganja
- Izrađuje ulivni
objekta u kivetu.
sistem
- Demonstrira
stavljanje kivete u - Miješa masu i
ulaže u kivetu
peć za
- Stavlja kivetu u
predgrijavanje i
peć za
žarenje
pregrijavanje i
- Zna temperature
žarenje
na kojima se vrši
- Rukuje sa
predgijavanje i
aparatima za
žarenje
livenje metala i
- Opisuje postupak
pećima za
izlivanja objekta
predgiravanje i
žarenje metala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razmišlja o
mogućim
problemima i
njihovim načinima
rešavanja
- Prikazati uzorke
gotovih voštanih
konstrukcija
cirkularnih
mostova iz jednog
komada, posticati
učeike ka
individualnoj izradi
istih, pri radu
koristiti:
vosak,
instrumente za
modelovanje,
lampici ili plin,
adapta foliju i
držač adapta
folije,
plastelin,
voštane profile i
ploče za među
članove
- Razumije značaj
lične odgovornosti i
preciznosti pri radu
- Izlivanje objekta u
aparatima za
livenje metala i
pećima za
pregrijavanje i
žarenje metala,
učenici vrše uz
nadležnost
nastavnika
praktične nastave
- Pri radu koristiti :
- šolju i špatulu,
- gumeni konus,
- kivete za ulaganje,
- vatrostalnu masu,
- voštane profile,
- tečnost za
odmašćivanje,
- azbestnu traku,
vibrator,
- peć za žerenje,
- metal za livenje,
126
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Obrada i poliranje
- Opisuje postupak
oslobađanja
izlivenog objekata
iz kivete
- Zna postupak
izpeskiranja
objekta u aparatu
za peskiranje
- Zna postupak
mehaničke obrade
sa mikro motorima
i frezama za
obradu
- Opisuje postupak
poliranja
gumicama i
pastama za
poliranje
Fasetiranje
- Opisuje postupak
nanošenja opakera
na obrađeni most
- Zna postupak
modelovanja
akrilatne fasete
- Opisuje postupak
stavljanja rada u
aparat za
polimerizaciju
akrilata
- Zna postupak
obrade i poliranja
akrilarne fasete
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Izliva objekat
Preporuke za
izvođenje nastave
- mašice za kivete,
- indukcioni aparat
za livenje
- Oslobađa izliveni
objekat iz kivete
- Ispeskira objekat u
aparatu za
peskiranje
- Mehanički obrađuje
objekat sa mikro
motorima i
frezama za obradu
- Rukuje sa
aparatima za
peskiranje i
poliranje
- Polira objekat
gumicama i
pastama za
poliranje
- Upotrebljava mikro
motor i razne vrste
freza za obradu
- Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke
- Pri radu koristiti:
kliješta i čekić za
otvaranje kiveta,
gruba i fina
pjeskara i
kompresor,
mikro motore i
razne vrste freza
za obradu,
polir motor i razne
vrste pasta i četki
za poliranje raznih
vrsta gumica za
gumiranje
- Nanosi opaker na
obrađeni most
- Modeluje akrilatne
fasete
- Stavlja rad u
aparat za
polimerizaciju
akrilata
- Obrađuje i polira
akrilarne fasete
- Rukuje aparatom
za polimerizaciju
akrilata
- Morfoloski oblikuje
fasete u akrilatu
- Vrši korekciju
fasete
- Stiče rutinu pri
radu
- Pri radu koristiti:
- instrumente za
modelovanje,
- savremene akrilate
za fasetiranje,
kruna ili mostova
- ivomat ili
svjetlosnu
polimerizaciju
- fluid i opaker
- mikromotori
- freze
- polir motor
- četke za poliranje
127
Razred: TREĆI - OBLAST TOTALNA PROTEZA (108 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Anatomski otisak
- Analizira uzimanje - Shvata potrebu
- Demonstrira
povezivanja teorije
anatomskog otiska
postupak uzimanja
i prakse
- Pravi anatomski
anatomskog otiska
- Unapređuje
model
- Objašnjava
sposobnost timskog
- Oblikuje anatomski
postupak izlivanja
rada
model za izradu
anatomskog otiska
individualne kašike
- Zna da pripremi
anatomski model
za izradu
individualne kašike
Individualna kašika
- Zna postupak
izrade individualne
kašike sa i bez
među prostora od
akrilata
- Zna postupak
izrade individualne
kašike od šelak
bazis ploče
- Objašnjava
postupak
određivanja
granice individuale
kašike i način
obrađivanja
Funkcionalni otisak i
- Demonstrira
uzimanje
funkcionalnog
otiska
- Zna da postavi
Kelerovu traku i
izlije otisak
- Zna postupak
određivanja
granice buduće
ploče na radnom
modelu
Zagrižajni šabloni
- Objašnjava izradu
zagrižajnog
šablona
- Zna da adaptira
šelak bazis ploču
na radni model
- Objašnjava
- Oblikuje
individualnu kašiku
od akrilata
- Oblikuje
individulanu kašiku
od šelak bazis
ploče
- Određuje granice
individualne kašike
i istu obrađuje
izrada modela
- Izliva funkcionalni
otiska
- Postavlja Kelerovu
traku i izliva
funkcionalni otisak
- Određuje granice
ploče proteze na
radnom modelu
- Prekrivaju
osjetljiva mjesta
olovnom folijom
- Oblikuje zagrižajni
šablon
- Oblikuje zagrižajni
bedem
- Analizira i
postavlja radni
model u
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoznavanje
učenika sa
kabinetom
praktične nastave
- Posle
demonstracije
nastavnika, učenici
izlivaju anatomski
otisak, pripremaju
anatomski model
za izradu
individualne kašike
- Shvata značaj
preciznosti u radu
- Posle
demonstarcije od
strane nastavnika,
učenici samostalno
izrađuju
individualnu kašiku
od akrilata i šelak
bazis ploče i istu
obrađuju
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Razumije značaj
planiranja rasoreda
izvršavanja radnih
obaveza
- Poslije
demonstracije od
strane nastavika
učenici postavljaju
Kelerovu traku,
izlivaju
funkcionalni
otisak, otvaraju
otisak i obrađuju
model
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Učenici posle
demonstarcije od
strane nastavnika
sami izrađuju
zagrižaji šablon
- Postavljaju voštani
bedem
128
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
postupak izrade
zagrižajnog
bedema.
- Zna da postavi
radni model u
Artikulator
Postava zuba
- Objašnjava
postupak
postavljanja
gornjih sjekutića
- Zna postupak
postavljanja
gornjih i donjih
očnjaka
- Objašnjava
postupak
postavljanja
gornjih premolara
- Opisuje postupak
postavljanja donjih
premolara
- Zna postupak
postavljanja
gornjih molara
- Zna postupak
postavljanja donjih
molara
- Demonstrira
okluziju i
artikulaciju i
pojašnjava
Kristensenov
fenomen
- Objašnjava
postavljanje zuba
u ukrštenoj okluziji
Modeliranje u vosku
- Objašnjava
postupak
modelovanja
vestibularne strane
gornje proteze u
vosku
- Zna postupak
modelovanja
oralne strane
gornje proteze u
vosku
- Objašnjava
postupak modeluja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Artikulator
Preporuke za
izvođenje nastave
- Primjenjuju
stečena znanja iz
prethodog razreda
pri postavljanju
radnog modela u
Artikulator
- Postavlja gornje
centrane i
lateralne sjekutiće
- Postavlja donje
centralne i
lateralne sjekutiće
- Postavlja gornje i
donje očnjake
- Postavlja gornje
premolare
- Postavlja donje
premolare
- Postavlja gornje
molare
- Postavlja donje
molare
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
- Stiše
samopouzdanje i
sigurnost pri radu
- Razumije značaj
profesionalnosti u
radu
- Razumije značaj
sistematskog
vježbanja i
ponavljanja
- Poslije
demonstracije od
strane nastavnika
učenici samostalno
postavljaju gornje
i donje sjekutiće,
gornje i donje
očnjake, kao i
bočne zube gornje
i donje totalne
proteze
- Modeluje gornju
protezu u vosku
vestibularno
- Modeluje gornju
protezu u vosku
palatinalno
- Modeluje donju
protezu u vosku
vestibularno
- Modeluje donju
protezu u vosku
lingvalno
- Razumije značaj
poštovanja
estetskih principa
pri radu
- Razumije značaj
preciznosti pri
radu
- Razumije značaj
saradnje i lične
odgovornosti pri
radu
- Demonstracija
postupka
modelovanja
totalne proteze od
strane nastavnika,
podsticanje
učenika na
samostalno
modelovanje
proteze oralno i
vestibularno
129
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
donje proteze u
vosku vestibularno
- Zna postupak
modeluja donje
proteze u vosku
oralno
Kivetiranje, ispiranje
- Određuje kivetu i
- Opisuje pripremu
priprema model za
modela za
kivetiranje
kivetiranje
- Vrši zaštitu
- Zna da uloži
vestibularne
totalnu protezu u
površine zuba
kivetu
- Vrši ulaganje
totalne proteze u
kivetu
Unošenje akrilata, kuvanje i otvaranje kiveta
- Priprema akrilat za - Opisuje unošenje
polimerizaciju
akrilata i proces
- Analizira proces
polimerizaije
polimerizacije
- Objašnjava
- Vrši unošenje
kuvanje proteze i
akrilata
kuvanje proteze
- Kuva protezu,
hladi i otvara
kivetu
Obrada gotove proteze
- Vrši odvajanje
- Objašnjava način
proteze od gipsa
oslobađanja
- Vrši obrađivanje
proteze od gipsa
proteze
- Zna obrađivanje
mehaničkim
proteze
sredstvima
mehaničkim
sredstvima
Poliranje gotove proteze
- Objašnjava
- Vrši završnu
postupak završne
obradu proteze
obrade proteze,
(poliranje,
glačanja i predaje
glačanje) i
priprema je za
predaju
Reparatura proteze
- Vrši dodatak zuba
- Zna dodati zub u
u protezu
protezu, i
- Vrši zamjenu
zamijeniti
polomljenog zuba
polomljeni zub
- Vrši dodavanje
- Objašnjava
dijela baze ploče
dodatak dijela
baze ploče i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Poslije
demonstracije od
strane nastavnika,
učenici samostalno
pripremaju model
za kivetu i vrše
ulaganje totalne
proteze u kivetu
Razumije značaj
lične odgovornosti
pri radu
- Nakon
demonstracije od
strane nastavnika,
učenici samostalno
unose akrilat,
kuvaju protezu i
otvaraju kivetu
- Učenik, nakon
demonstarcije od
strane nastavika,
sam odvaja
protezu od gipsa i
sam obrađuje
protezu
mehaničkim
sredstvima
- Razumije značaj
poštovanja
estetskih principa
pri radu
- Ukazati učenicima
na značaj estetike
u ovoj fazi rada
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost u radu
- Demonstracija od
strane nastavnika,
podsticanje
učenika na
samostalni
praktični rad
130
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
reparaturu
polomljene
proteze
Podlaganje proteze
- Zna indirektno
podlaganje
proteze
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Vrši indirektno
podlaganje totalne
proteze
- Stiče rutinu u radu
131
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posticati učenike
na samostalan
praktičan rad
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Anatomski otisak
- Zna anatomiju
gornje i donje
vilice
- Poznaje tehnološke
karakteristike
materijala za
uzimanje otisaka
- Zna tehnološke
karakteristike
materijala za
izlivanje
anatomskih modela
- Navodi i pojašnjava
proces izlivanja
anatomskog
modela
– PARCIJALNA PROTEZA (99 časova)
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
ciljevi
učenik
učenik
- Uočava anatomske
karakteristike
gornje i donje
vilice u otisku
- Pravilno rukuje
materijalom,
kašikom kojom je
uzet otisak, i
materijalom kojim
se otisak izliva
- Izrađuje korektan
model gornje i
donje vilice u gipsu
- Razumije značaj
korektno uzetog
otiska, i korektno
izrađenog modela
kao prve faze u
izradi parcijalne
proteze
Priprema studijskih modela za analizu
- Poznaje proceduru - Izrađuje zagrižajne
šablone od šelak
izrade zagrižajnih
bazne ploče i
šablona
zagrižajne bedeme
- Zna postupak
od voska
rukovanja
- Ulaže modele u
artikulatorom
artikulator
- Poznaje principe
- Rukuje
rada sa
paralelometrom
paralelometrom
- Razlikuje klase
- Zna klasifikacije
bezubosti
bezubosti
- Razvija sposobnost
analiziranja
morfoloških
struktura na
gornjoj i donjoj
vilici i rješavanja
problema koje
može nametnuti
situacija na
analiziranom
modelu
Individualna kašika
- Navodi razloge
- Priprema
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče praktično
znanje razvija
manuelne
sposobnosti
- Upoznati učenike
sa opremom kojom
će da rukuju, uz
obavezne
napomene zaštite
na radu
- Koristiti anatomski
atlas
- Koristiti modele
skeleta lobanje
(obratiti pažnju na
gornju i donju
vilicu i njihov
međusobni odnos)
- Praksu obavljati u
zubotehničkoj
laboratoriji,
koristeći
instrumente i
materijal potreban
za izlivanje otiska
(gumena šolja,
špatula, gips,
vibrator)
- Navikava se na
preciznosti u radu
- Nastava se obavlja
u zubotehničkoj
laboratoriji
- U radu koristiti
paralelometar
(mjerači
podminiranosti )
- Stiče praktično
- Nastava se obavlja
132
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
izrade individualne
kašike
- Zna tehnološke
osobine materijala
koji se
upotrebljavaju u
izradi individualne
kašike
- Poznaje proceduru
izrade individualne
kašike
učenik
ananatomski model
za izradu
individualne kašike
- Planira oblik
individualne kašike
- Izrađuje i obrađuje
individualnu kašiku
- Razumije prednost
izrađene
individualne kašike
u odnosu na
fabričku kašiku
Izlivanje funkcionalnog otiska
- Pravilno rukuje
- Zna tehnološke
funkcionalnim
karakteristike
otiskom
materijala kojim se
uzima funkcionalni - Izliva i obrađuje
definitivni radni
otisak
model
- Opisujue
- Razvija i
tehnološke
unapređuje
karakteristike
prethodno stečena
materijala za
znanja vezana za
izlivanje radnog
izradu radnog
modela
modela od gipsa
- Zna proceduru
izlivanja
funkcionalnog
otiska
Zagrižajne šablone
- Zna proceduru
izrade baze
zagrižajne šablone
od šelak bazne
ploče
- Zna proceduru
izrade zagrižajnog
bedema od voska
- Poznaje materijal
od kojih se
izrađuju zagrižajne
šablone
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
znanje i razvija
manuelne
sposobnosti
Formativni ciljevi
- Priprema modele
za izradu
zagrižajnih šablona
(označava i
olovnom folijom
prekriva osjetljiva
mjesta)
- Izrađuje bazu
zagrižajne šablone
- Izrađuje zagrižajni
bedem
- Pravilno rukuje
uređajem ili
sredstvom koje
služi kao toplotni
izvor (alkoholna
Preporuke za
izvođenje nastave
u laboratoriji sa
sredstvima i
materijalom
predviđenim za ovu
nastavnu jedinicu
- Obučiti učenike za
bezbjedno i
pravilno rukovanje
rotirajućim
instrumentima
- Poslije
demonstracije
izrade individualne
kašike, uputiti
učenike na
samostalan rad
- Shvata značaj lične
odgovornosti pri
radu
- Praksu obavljati u
zubotehničkoj
laboratoriji
- Insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Koristiti aparat za
vakuumsko
miješanje gipsa,
vibrator
- Naglasiti važnost
pravilnog
održavanja i
rukovanja
aparatima
- Razumije značaj
pridržavanja
propisa pri radu
- Posvetiti posebnu
pažnju
bezbjednosti na
radu
133
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
lampica, plinski
gorionik )
- Primjenjuje pri
radu i razumije
specifičnost izrade
zagrižajnih šablona
za pločastu
parcijalnu protezu
Postavljanje modela u artikulator
- Razumije značaj
- Poznaje anatomiju - Kontrološe visinu
sistematskog rada
modela u prostoru
viličnog zgloba
artikulatora
- Poznaje djelove
- Formira retencione
artikulatora
površine na
- Zna proceduru
modelima:
unošenja modela u
- prenosi medijalnu
artikulator
liniju,
- kvasi osnovu
modela
- Gipsira gornji
model za pločicu
artikulatora po
prvilima unošenja
modela
- Gipsira donji model
za pločicu
artikulatora po
pravilima unošenja
modela
Elementi retencije, stabilizacije i prenosa pritiska žvakanja
- Razvija manuelnu
- Navodi vrste kukica - Savija i izrađuje
spretnost
kukice od vučeno
- Navodi djelove
elastične žice
kukica
pomoću kliješta za
- Poznaje ulogu
savijanje kukica
pojedinih djelova
kukica
- Zna mehanizam
dejstva kukice
- Definiše retenciju i
stabilizaciju
parcijalne proteze
- Zna tehnološke
karakteristike žice
za savijanje kukica
Postava zuba i modeliranje
- Vrši izbor,
- Definiše okluziju
obrađuje,
- Razlikuje okluziju i
prilagođava i
artikulaciju
postavlja zube u
- Poznaje osnovna
parcijalnu protezu
načela u izboru
- Razvija i
unapređuje
manuelne
sposobnosti
134
Preporuke za
izvođenje nastave
- Insistirati da se
modeli unose
isključivo u
artikulator
- Posticati učenike
na samostalan rad
uz instrukcije
nastavnika
- Upotrijebiti
paralelometar da
bi se označili
ekvatori zuba, i da
bi učenici uočili
podminirane
površine
- Na praktičnom
primjeru objasniti
pojam retencije i
stabilizacije
parcijalne proteze
- Posvetiti pažnju
bezbijednosti na
radu
- Pomoću slajdova ili
video-prezentacija
prikazati varijante
postavljanja zuba u
svim skeletnim
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
veličine, boje i
oblika zuba
- Poznaje protetska i
estetska načela
postave zuba
Kivetiranje parcijalne
- Pojašnjava
proceduru
kivetiranja
- Opisuje vrste
kivetiranja
- Zna tehnološke
karakteristike
materijala koji se
koriste prilikom
kivetiranja
- Zna djelove kivete
Formativni ciljevi
učenik
- Modelira parcijalnu
protezu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
proteze i polimerizacija akrilata
- Unapređuje
- Pripema kivetu za
manuelne
kivetiranje
sposobnosti
- Priprema i uliva
- Navikava se na
gips u kivetu
sističnost i
- Unosi model u
preciznost u radu
kivetu
- Izoluje gips
- Naliva gips u gornji
dio kivete
- Zatvara kivetu i
steže je biglom
- Razmekšava vosak
- Ispira kivetu
- Izoluje gipsane
djelove kivete
- Miješa i štopuje
akrilat
- Polimerizuje
akrilat toplotom
Obrada i poliranje parcijalne pločaste proteze
- Unapređuje
- Obrađuje
- Poznaje principe
manuelne
polimerizovanu
obrade i poliranja
sposobnosti
protezu
parcijalne pločaste
- Polira parcijalnu
proteze
protezu
- Poznaje fizičke
karakteristike
materijalakoji se
polira
Reparature
- Razumije značaj
- Precizno spaja
- Objašnjava
iskustva pri radu
ivice polomljene
postupak
- Shvata potrebu
baze proteze
reparature
povezivanja teorije
- Pravi gipsani čuvar
protezne ploče
i prakse
prostora
- Zna postupak kod
- Obrađuje
reparature kukice
polomljene ivice
- Pojašnjava
- Izoluje gipsani
postupak
čuvar prostora
reparature
- Miješa i aplikuje
polomljenog zube
autopolimerizi- Zna postupak kod
rajući akrilat
reparature zuba u
parcijalnoj protezi - Obrađuje i polira
protezu
- Savija i na
retencioni zub
135
Preporuke za
izvođenje nastave
klasama
- Insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Naglasiti važnost
zastite pri radu sa
rotirajućim
instrumentima
- Insistirati na
samostalnom radu
učenika
- Nakon
demonstracije
izrade reparature
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Skeletirane proteze
Priprema modela za
dubliranje
- Poznaje proces
pripreme modela
za dubliranje
- Poznaje osnovne
principe rada sa
paralelometrom
- Zna značaj
skeletirane
poroteze kao
definitivnog
rješenja parcijalne
bezubosti
Dubliranje modela
- Zna tehnološke
karakteristike
materijala koji se
koriste prilikom
dubliranja modela
- Zna tehnologiju i
proceduru
dublirajna modela
Modeliranje
metalne
konstrukcije u
vosku
- Zna osnovne
karakteristike
dizajna skeletirane
proteze
- Nabraja vrste
livenih kukica
- Poznaje tenološke
karakteristike
materijala od kojih
se modelira skelet
proteze
Priprema za livenje
- Poznaje
tehnološke
karakteristike
materijala koji se
koristi kao masa za
ulaganje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
adaptira kukicu
- Izolira model, i
aplikuje akrilat
- Bira, prilagođava i
postavlja zub
Preporuke za
izvođenje nastave
- Priprema model za
dubliranje
- Paralelizuje
podminirane
površine
- Adaptira vosak na
greben po uputstvu
nastavnika
- Razmišlja o
mogućim
problemima i
njihovom
rješavanju
- Po mogućnosti
koristiti slajdove za
prikazivanje
pojedinih rješenja
različitih klasa
parcijalne
bezubosti
- Dublira osnovni
model
- Potapa dublirani
model u specijalni
vosak
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Nastava se obavlja
u laboratoriji sa
sredstvima i
materijalom
predviđenim za ovu
nastavnu jedinicu
- Naglasiti važnost
zastite pri radu
- Modeluje
konstrukciju
parcijalne proteze
u vosku
- Navikava se na
sistematičnost i
preciznost pri radu
- Nakon
demonstracije
modelovanja
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Izrađuje livne
kanale od voska
- Ulaže voštani
model u masu za
livenje
- Navikava se na
postupnost pri radu
- Prilikom
kivetiranja koristiti
vibrator, po
mogućnosti
vakuumski mikser
136
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Livenje
konstrukcije od
metala
- Poznaje tenološke
karakteristike
materijala od kojih
se izliva skelet
proteze
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Unosi kivetu u peć
za predgijavanje i
žarenje
- Topi i lije leguru
- Razumije značaj
lične odgovornosti i
preciznosti u radu
- Zbog opasnosti od
povreda ovu fazu
je poželjno da
uradi nastavnik, a
učenik može da mu
asistira
- Preduzeti sve
mjere zaštite na
radu
Obrada i poliranje
metalne
konstrukcije
- Poznaje proces
obrade izlivenog
skeleta
- Pjeskira izlivak
- Obrađuje i polira
izlivenu nadoknadu
- Stiče i unapređuje
manuelne
sposobnosti
- Nakon
demonstracije
obrade i poliranja
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Unošenje modela u
artikulator
- Zna principe rada
sa artikulatorom
- Zna ulogu
zagrižajnih šablona
- Izrađuje zagrižajnu
šablonu
- Unosi modele u
artikulator
- Razumije značaj
lične odgovornosti
pri radu
- Insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Postavlja zube na
modele i modeluje
protezu
- Razumije značaj
poštovanja estetih
principa pri radu
- Insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Izrađuje forgus od
silikona
- Ispira vosak
- Stiče i unapređuje
manuelne
sposobnosti
- Nakon
demonstracije
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
- Izoluje gips
- Stiče i unapređuje
- Nakon
Postava zuba i
modelacija
skelerirane proteze
- Poznaje principe
izbora, postave
zuba i modeliranja
proteze
Izrada forgusa i
eliminacija voska
- Poznaje principe
izrade forgusa
- Zna proceduru
eliminacije voska
Ulivanje i
polimerizacija
akrilata
- Zna tehnološke
Formativni ciljevi
učenik
137
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kerakteristike
akrilata od kojeg
se izrađuje proteza
- Poznaje principe
polimerizacije pod
pritiskom
Obrada i poliranje
proteze
- Zna važnost
kvalitetne završne
obrade i poliranja
proteze
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
manuelne
sposobnosti
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
estetskog rada
- Nakon
demonstracije
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Formativni ciljevi
učenik
- Uliva akrilat
- Polimerizuje
protezu pod
pritiskom
- Obrađuje i polira
protezu
138
demonstracije
insistirati na
samostalnom radu
učenika uz
instrukcije
nastavnika
Razred: ČETVRTI – OBLAST ORTOPEDIJA VILICA (33 časa)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Izgled ambulante
- Navodi i pojašnjava
osnovne dužnosti
tehničara prije, za
vrijeme i poslije
orotdonskog
zbrinjavanja
- Navodi i objašnjava
organizacionu
strukturu
ortodonske
ambulante i
laboratorije kao i
aparate i prateću
opremu
Prijem pacijenta
- Nabraja usluge
ordinacije
- Poznaje
zubozdravstvenu
dokumentaciju
- Zna postupak
prijema pacijenta i
upisivanja
podataka
- Pojašnjava
pacijentu željnu
uslugu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pravilno rukuje
opremom i
aparatima
- Sprovodi procedure
pripreme i
zbrinjavanja
pacijenta prije, za
vrijeme i poslije
ortodonskog
zbrinjavanja
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima,
vještinama i radu u
struci
- Posjeta
ordinacijama i
tehnikama
- Prikaz slika
različitih tipova
tehnika i ordinacija
- Vodi računa o
redosljedu prijema
pacijenata
- Proziva, uvodi,
smješta i prati
pacijenta
- Priprema
zubozdravstvenu
dokumentaciju za
pacijenta
- Upisuje podatke iz
zdravstvene
dokumentacije
pacijenta
- Određuje vrijeme
sledeće posjetezakazuje termin
Materijali u ortopediji vilica
Mase za otiske
- Nabraja vrste masa - Određuje
doziranje masa za
za otiske i
otiske
pojašnjava njihove
- Pravilno
osobine
upotrebljava masu
- Zna postupak rada
za konkretne faze
sa masama za
izlivanja otiska
otiske
- Poznaje situacije u
kojima se koriste
mase za otiske
Gips
- Nabraja vrste gipsa - Određuje količinu
vode i gipsa za
i pojašnjava
određenu vrstu
njihove osobine
gipsa
- Zna postupak rada
- Razvija sposobnost
komunikacije i
saradnje
- Unapređuje
sposobnost
planiranja
- Prijem pacijenta i
knjiženje podataka
(igra ulogapacijent zubnostomatološki
tehničar)
- Navikava se na
preciznost u radu
Praktičan rad:
- Izdrada mase za
otiske-individualna
izrada od strane
učenika
- Postiče
odgovornost i
preciznost u radu
Praktičan rad:
- Određivanje vrste
gipsa i količine
vode u zavisnosti
Formativni ciljevi
učenik
139
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sa različitim
vrstama gipsa
- Poznaje situacije u
kojima se koriste
različite vrste gipsa
Otisak-izrada modela
- Zna pravilan
postupak miješanja
gipsa
- Poznaje pravilnu
upotrebu različitih
masa
- Zna pravilan
postupak izlivanja
otiska
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Određuje vrstu
gipsa koja će se
koristiti u
određenoj fazi
izrade
Preporuke za
izvođenje nastave
od vrste gipsa, rad
u parovima ili
individualno
- Razumije značaj
- Izrađuje smjese
sistematskog
mase za otiske
vježbanja i
- Asistira pri
ponavnjanja
uzimanju otisaka
- Navikava se na
- Pravi gipsane
profesionalnost pri
modele
radu
- Pravilno
upotrebljava radni
i konkretni model
- Vrši izlivanje otiska
- Izrađuje radne
modele kao i
modele u studijske
svrhe
Priprema radnog mjesta ljekara i zubno-stomatološkog tehničara
- Navikava se na
- Priprema opremu,
- Poznaje postupak
racionalnu
instrumente,
pripreme
organizaciju
aparate i osnovni
stomatološke
vremena i
pribor za rad
stolice za prijem
sredstava rada
- Provjerava
pacijenta
ispravnost opreme i - Postiče
- Poznaje postupak
odgovornost i
instrumenata
pripreme tehničkog
sistematičnost u
- Prijavljuje kvar i
stola za rad
ispunjavanju
neispravnost
- Zna postupak
radnih obaveza
instrumenata
pripreme
- Upotrebljava
instrumenata,
materijal za rad
aparata i osnovnog
pribora za rad
- Zna postupak
provjere
ispravnosti
instrumenata za
rad
Sterilizacija i dizenfekcija
- Razumije značaj
- Poznaje sredstava i - Rukuje sa
evidentiranja
određenim
načine dezinfekcije
radnih obaveza, i
sredstvima i
i nabraja ih
rezultata rada
aparatima za
- Poznaje i nabraja
dezinfekciju i
aparate i načine
sterilizaciju
sterilizacije
- Bira način
- Poznaje načine
sterilizacije i vrši
čišćenja,
sterilizaciju
dizenfekcije i
instrumenata,
sterilizacije
nasadnih uređeja,
instrumenata i
140
- Praktičan rad
- Priprema
instrumenata,
opreme, aparata i
osnovnog pribora
za rad- individualni
rad učenika
- Praktičan rad
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
aparata
Formativni ciljevi
učenik
tampona,
kompresa, drenova
i sl.
- Vodi dnevnik
sterilizacije
Administrativni poslovi
- Vodi i čuva
- Poznaje rad sa
zdravstvenu i
knjigama.
stomatološku
- Poznaje postupak
dokumentaciju
naplate usluga
pacijenta
- Zna postupak rada
- Vodi
sa tehničkim
dokumentaciju
listama
dijagnostičko- Poznaje postupak
terapeutskih
evidencije i
postupaka u
naručivanja
stomatologiji
potrošnog i drugog
- Upotrebljava
materijala
informacionu
tehnologiju
- Vrši naplatu
participacije od
pacijenta
- Evidentira
potrošnju
materijala
- Proračunava i
analizira podatke
Oblikovanje žičanih elemenata
- Oblikuje određene
- Poznaje sastav,
elemenate
oblik, profila žice i
- Objašnjava njihovu
nabraja ih
funkciju u
ortodonskom
aparatu
Monoblok-izrada
- Poznaje faze izrade - Podešava
vrijednosti u
i nabraja ih
artikulatoru i
- Objašnjava
pravilno unosi
funkcionisanje
radne modele u
monobloka
artikulator
- Pravilna
upotrebljava
akrilat i pravilno
dozira monomer i
polimer
- Oblikuje žičane
elemnate raznih
profila žice
- Izrađuje monoblok
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Usvaja navike
evidencije svojih
obaveza.
Praktičan rad:
- Knjiženje i
evidentiranje
podataka o
uslugama,
potrošnom
materijalu i sl. (rad
u parovima)
- Navikava se na
preciznost u radu
Praktičan rad:
- Oblikovanje žičanih
elemenata
(individualna
izrada od strane
učenika)
- Navikava se na
sistematičnost i
preciznost pri radu
- Prikazati slike
stanja u kojima se
izrađuje monoblok
Praktičan rad:
- Modeli situacija
indikovanih za
izradu monobloka
141
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Izrada aktivnih aparata
- Poznaje i nabraja
faze izrade
aktivnih aparata
- Objašnjava
funkcionisanje
aparata
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
sistematičnosti u
radu
- Prikazati slike
stanja u kojima se
izrađuju aktivni
aparati
Praktičan rad:
- Izrada aktivnih
aparata
- Modeli situacija
indikovanih za
izradu aktivnog
aparata
(individualna
izrada od strane
učenika)
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika
mobilnih i fiksnih
aparata, posticanje
učenika na
uočavanje razlika u
mobilnom i fiksnom
aparatu
- Razumije značaj
saradnje pri radu
- Razumije značaj
pridržavanja
propisa pri radu
- Rad sa aparatima i
instrumentima,
demonstracija od
strane nastavnika,
podsticanje
učenika na pravilnu
dezinfekciju,
sterilizaciju,
podmazivanje i
upotrebu
instrumenata
- Razvija sposobnost
- Prikaz slika raznih
Formativni ciljevi
učenik
Pravilno
upotrebljava
akrilat i pravilno
dozira monomer i
polimer
Oblikuje žičane
elemente raznih
profila žice
- Izrađuje aktivne
aparate
Fiksni ortodonski aparati
- Vrsi komparaciju
- Objašnjava način
mobilnog i fiksnog
izrade ortodonskih
aparata
aparata
- Obrazlaže na
- Poznaje način
određenim
funkcionisanja
primjerima značaj
ortodonskih
ortodonskih
aparata
aparata
- Poznaje materijale
od kojih se
izrađuju ortodonski
aparati
Aparati i instrumenti
- Razlikuje aparate i
- Nabraja aparate i
instrumente u
instrumente za rad
zavisnosti od
- Navodi i pojašnjava
namjene
vrste aparata i
- Rukuje
instrumenata
instrumentima
- Čisti, dezinfecira,
steriliše i
podmazuje
stomatološke
aparate
- Odlaže aparate i
instrumente na
predviđeno mjesto
- Prijavljuje kvar
aparata nadležnoj
službi
- Koristi aparate
prema
odgovarajućim
uputstvima
Preventivne mjere
- Navodi preventivne - Analizira značaj
142
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
mjere
- Objašnjava
primarnu,
sekundarnu i
tercijalnu
prevenciju
Formativni ciljevi
učenik
prevencije
- Na primjerima
obrazlaže primjenu
primarne,
sekundarne i
tercijalne
prevencije
- Vrši komparaciju
slučajeva sa
sprovedenim
mjerama
preventive i bez
njih
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
opažanja
- Razvija sposobnost
logičkog
zaključivanja
143
Preporuke za
izvođenje nastave
malokluzija
Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- Značaj primarne,
sekundarne i
tercijalne
prevencije
Razred: ČETVRTI - OBLAST ORALNA HIRURGIJA (99 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Dužnosti sestre i organizaciona struktura hirurškog odjeljenja
- Razvija
- Razlikuje dužnosti
- Poznaje dužnosti
organizacione
sestre
sestre prije, za
sposobnosti.
- Uočava pravilnu
vrijeme i poslije
- Navikava se na
organizacionu
hirurške
tačnost
strukturu hirurškog
intervencije
odjeljenja
- Poznaje
- Identifikuje svaki
organizaciju rada
dio prostora koji
na hirurškom
čini odjeljenje
odjeljenju i
oralne hirurgije
metode hirurške
profilakse
Instrumenti u oralnoj hirurgiji
- Pozitivno
- Razlikuje kliješta,
- Poznaje
procjenjuje
poluge i hirurške
instrumente koji se
važnost novih
instrumente za rad
koriste u oralnoj
saznanja iz struke
u gornjoj i donjoj
hirurgiji
vilici
- Opisuje i nabraja
kliješta i poluge za - Identifikuje
instrumente koje
ekstrakciju zuba iz
treba upotijebiti u
gornje i donje
određenoj situaciji
vilice
- Nabraja
instrumente za
oralno-hirurški set
koji se koristi kod
operativnih
zahvata
Dezinfekcija u hirurgiji-pripremanje antiseptičnih sredstava
- Stiče pozitivan stav
- Razlikuje metode
- Definiše pojam
antisepse i
antisepse i nabraja
prema zanimanju
antiseptička
antiseptička
- Razvija sposobnost
sredstva
sredstva koja se
lične odgovornosti
- Određuje način
koriste u hirurgiji
prema higijeni i
dezinfekcije
- Poznaje način
zdravlju
- Upotrebljava razne - Unapredjuje
hirurškog pranja
metode i razna
ruku
sposobnost timskog
dezinfekciona
- Poznaje mehaničko
rada
sredstva
čišćenje i pranje
- Izvodi dezinfekciju
instrumenata
kože, sluzokože,
- Poznaje pripremu –
instrumenata
dezinfekciju kože i
- Izvodi hirurško
sluzokože kod
pranje ruku
pacijenata prije
operativnih
zahvata
- Poznaje način
oblačenja sterilnih
mantila, rukavica,
maski i dr. kao i
144
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prezentacija
odjeljenja oralne
hirurgije
- Prezentacija
instrumenata koji
se koriste za
vađenje zuba i
druge hirurške
intervencije
(kliješta, poluge,
hirurški setovi i
dr.)
Vježba:
- Pokazivanje
dezinfekcionih
sredstava i načina
izvođenja
dezinfekcije
(priprema
instrumenata,
priprema kože i
sluzokože
pacijenta prije
operativnih
zahvata, hirurško
pranje ruku,
oblačenje sterilnih
mantila i rukavica),
podsticanje
učenika na
praktičan rad
putem igre uloga,
pacijent –zubno-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
ljekara i sestara
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
stomatološki
tehničar
Sterilizacija-metode i način izvođenja
- Razlikuje metode
- Definiše pojam
sterilizacije
asepse
- Određuje metod
- Nabraja metode
sterilizacije
sterilizacije koji se
instrumenata i
primjenjuju
drugog materijala
- Poznaje način rada
- Priprema
aparata za
instrumente i
sterilizaciju
ostale materijale
- Nabraja metode
za sterilizaciju
kontrole
- Rukuje aparatima
sterilizacije
za izvođenje
sterilizacije
- Analizira kontrolu
sterilizacuje
- Vodi dnevnik
sterilizacije
Anestezija i anestetici u oralnoj hirurgiji
- Izvodi pripremu i
- Definiše lokalnu i
određuje pribor za
opštu anesteziju
lokalnu anesteziju
- Nabraja lokalne
- Uočava pojavu
anestetike
komplikacija u toku
- Poznaje podjelu
i poslije primjene
lokalne anestezije
lokalne anestezije
- Poznaje tehnike
- Identifikuje
davanja lokalne
ispravnost lokalnog
anestezije
anestetičkog
- Poznaje i nabraja
sredstva (promjenu
terminalne i
boje, rok trajanja i
sprovodne
sl.)
anestezije u
gornjoj i donjoj
vilici
- Nabraja i
objašnjava
komplikacije u
toku i posle
davanja lokalne
anestezije, i
komplikacije opšte
anestezije
Ekstrakcija zuba-tehnike rada
- Razlikuje faze i
- Definiše
ekstrakciju zuba
pokrete prilikom
- Nabraja faze
vađenja određenih
prilikom
zuba
ekstrakcije zuba
- Predviđa pripremu
- Upoznaje hirurško
hirurškog seta i
- Preduzima
odgovornost
- Razumije značaj i
efikasnosti pri radu
- Prezentacija
aparata za
sterilizaciju i
pokazivanje načina
izvodjenja
sterilizacije
- Demonstriranje
pripreme
instrumenata za
sterilizaciju,
podsticanje
učenika na
samostalnu
sterilizaciju
instrumenata i
vođenju dnevnika
sterilizacije
- Razumije važnost i
profesionalnosti pri
radu
- Uvažava pravo
drugih na drugačije
stavove i
opredjeljenja
Vježba:
- Prikaz pribora za
anesteziju i
anestetička
sredstva
- Prezentacija
položaja: ljekar
pacijent pri radu
- Razumije značaj
tolerancije prema
poslovnom
partneru i
spremnost za
saradnju
- Prezentacija
položaja ljekara i
pacijenata pri
ekstrakciji zuba,
pokazivanje
kliješta i poluga
145
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
drugih
vađenje zuba i
instrumenata
formiranje
(kliješta, poluge)
mukoperiostalnog
pri ekstrakciji
režnja
određenih zuba
- Nabraja i
- Uočava pojavu
objašnjava
komplikacije u
komplikacije u
toku i poslije
toku i poslije
ekstrakcije
ekstrakcije zuba
određenih zuba
- Objašnjava
zarastanje rane
nakon ekstrakcije
zuba
Hemostaza u oralnoj hirurgiji-primjena
- Definiše krvarenje, - Razlikuje vrste
krvarenja
nabraja vrste
krvarenja i podjelu - Uočava pojavu i
vrstu krvarenja
- Poznaje kliničku
- Razlikuje metode
sliku krvarenja
hemostaze i
- Definiše hemostazu
sredstva za
- Poznaje metode i
hemostazu
sredstva lokalne i
- Predviđa metod
opšte hemostaze
hemostaze i vrši
- Nabraja
pripremu
mehanička, fizička,
adekvatnog
hemijska i biološka
sredstva za
sredstva hemostaze
hemostazu
- Poznaje pripremu
za hemostazu
Hirurško liječenje infekcija
- Razlikuje oblike
- Definiše pojam
infekcije
infekcije
- Uočava pojavu
- Zna podjelu
infekcije
infekcije na opštu,
lokalnu i specijalne - Identifikuje pojavu
infekcije i vrši
oblike infekcije
pripremu
(absces, flegmona,
određenih
sepsa, tetanus,
instrumenata koji
gasna gangrena)
će se koristiti za
- Poznaje
terapiju
submukozni i
- Asistira
subkutani absces
stomatologu
lica i vilica
dodajući potrebne
- Zna vrste drenaže
instrumente
- Objašnjava
flegmonu lica i
vilica i infekcije
dubokih prostora
lica i vilica
- Definiše i nabraja
hronične
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
koje se koriste za
vađenje zuba
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost u radu
- Navikava se na
preciznost pri radu
- Razumije značaj
efikasnosti pri radu
Vježba:
- Demonstrirati
metode
hemostaze,
hemostatička
sredstva i
pravljenje
hemostatičkih
sredstava, posticati
učenike na
pripremu istih
- Razvija sposobnost
opažanja
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Prihvata
odgovornost i
profesionalan
odnos prema radu
Vježba:
- Pokazati izvođenje
incizije i drenaže
kao dijela terapije
infekcija
- Prikazati hirurški
set instrumenata
za izvođenje
hirurške
intervencije u
liječenju hroničnih
periapikalnih
procesa, posticati
učenike ka
pripremi
odgovarajućih
instrumenata i
asistiranje
stomatologu
(vježbe na
pacijentu ili igra
146
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dentogene
infekcije i
osteomijelitis
Priprema za različite
- Poznaje pripremu
pacijenata za
operativne zahvate
- Zna pripremu
ljekara i zubnostomatološkog
tehničara za
operativni zahvat
- Poznaje set
hirurških
instrumenata
- Upoznaje
asistiranje pri
operativnim
zahvatima
- Poznaje pripremu
instrumenata za
vadjenje zuba i
operativni zahvat
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
uloga stomatologzubno-stomatoški
tehničar-pacijent)
operativne zahvate i asistiranje u toku operacije
- Razvija sposobnost Vježba:
- Razlikuje načine
- Pokazati pripremu
lične inicijative,
pripreme ljekara,
instrumenata na
snalažljivosti,
sestara, kao i
radnom stoluefikasnosti i
pripremu pacijenta
etažerci
odgovornosti
za operativne
- Izvođenje pripreme
- Navikava se na
zahvate
pacijenta za
timski rad
- Priprema
hiruršku
instrumente za
intervenciju
vađenje zuba i
(antisepsa kože i
operativni zahvat
sluzokože)
- Priprema pacijenta
- Izvođenje hirurškog
za hiruršku
pranja ruku,
intervenciju-vrši
navlačenje
dezinfekciju kože i
sterilinih mantila i
sluzokože u
rukavica i
operativnoj regiji
asistiranje
- Pere ruke
stomatologu pri
hirurškom
radu, rad u
metodom i navlači
parovima ili
sterilan mantil i
individualni rad
rukavice
učenika (vježbe na
- Asistira
pacijentu ili igra
stomatologu
uloga stomatologdodajući
zubno-stomatološki
odgovarajuće
tehničar-pacijent)
instrumente i
materijal za rad
Priprema pacijenta sa posebnim potrebama za oralno-hiruršku intervenciju
Vježba:
- Razlikuje određene - Razvija sposobnost
- Poznaje osnovu o
- Prikaz načina rada
samostalnog
pojedinosti vezane
oboljenjima kod
sa pacijentima sa
zaključivanja
za opšta oboljenja
pacijenata sa
posebnim
- Shvata potrebu
pacijenta, kao i
posebnim
potrebama,
povezivanja teorije
način
potrebama
posticati učenike
i prakse
premedikacije
- Upoznaje se sa
na samostalnu
(pripreme) kod ove
potrebnom
pripremu ovih
grupe pacijenata
pripremom
pacijenata za
- Priprema pacijenta
pacijenata sa
oralno-hiruršku
sa posebnim
posebnim
intervenciju
potrebama za
potrebama
(vježbe na
oralno-hiruršku
pacijentu ili igra
intervenciju
uloga)
Imobilizacija i zavoji
- Nabraja vrste i
- Razlikuje vrste
- Razvija sposobnost
Vježba:
sredstva
imobilizacija i
opažanja
- Zbrinjavanje
imobilizacije
vrste zavoja
povreda
- Poznaje
- Vrši imobilizaciju
(imobilizacija i
147
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
povreda u predjelu
imobilizaciju u
lica i vrata
predjelu lica i
povrijeđenih
vilica
pacijenata
- Objašnjava i
poznaje opšte
principe
zbrinjavanja
povreda lica i vilica
nanijetih
odredjenom silom
ili vatrenim
oružjem
RTG u oralnoj hirurgiji – tehnike i zaštita
- Razlikuje tehnike
- Poznaje tehnike
snemanja
snimanja
- Opisuje Rtg snimke - Upoređuje
anatomske detalje
- Poznaje pravila
kod različitih
zaštite pri Rtg
tehnika snimanja i
snimanju
Rtg snimaka
- Poznaje uglove
(retroaluelarni
položaja tubusa pri
snimak, ortopan,
snimanju različitih
telerendgen)
zuba
- Edukuje pacijente
o pravilima zaštite
pri Rtg snimanju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
zavoji), igra uloga
pacijent-zubnostomatološki
tehničar), po
moćućnosti
imobilizacija i
previjanje povreda
povrijeđenih
pacijenata uz
nadležnost
izvođača praktične
nastave
- Razumije važnost i
profesionalnosti u
radu
148
Prezentacija:
- Prikaz različitih Rtg
snimaka i analiza
(ortopan,
telerentgen,
retroalveolarni
snimak)
Praktična vježba:
- Pokazivanje
položaja ugla
tubusa pri
snimanju
određenih zuba na
rendgen aparatu
kod intraoralne
tehnike snimanja
Razred: ČETVRTI – PARADONTOLOGIJA I ORALNA MEDICINA (66
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Upoznavanje instrumenata i radnog mjesta
- Razvija racionalan
- Uključuje junit
- Zna iz kojih
odnos za
aparat
djelova se sastoji
odabiranje i
- Provjerava
radno mjesto
korišćenje
ispravnost
- Navodi redosljed
instrumenata.
pojedinih djelova
radnji koje se
junit aparata
obavljaju prije
- Priprema radno
početka radnog
mjesto za početak
vremena
stomatološke
- Poznaje dužnosti i
intervencije
obaveze zubnostomatološkog
tehničara
Uklanjanje naslaga
- Navikava se na
- Priprema radno
- Zna ulogu zubnih
sistematičnost i
mjesto za
naslaga u nastanku
marljivost u radu
uklanjanje naslaga
oboljenja
potpornog aparata - Asistira prilikom
uklanjanja naslaga
zuba
- Rasprema radno
- Razlikuje pojmove
mjesto nakon
zubnog plaka,
obavljanja
kamenca i
intervencije
konkremenata
- Priprema i
- Nabraja
instrumente za
instrumente i
dezinfekciju i
sredstva za
sterilizaciju
uklanjanje naslaga
Instrumenti za obradu parodontalnih džepova
- Unapređuje
- Razlikuje i nabraja - Priprema
sposobnost
instrumente za
instrumente za
saradnje i lične
obradu
obradu
odgovornosti pri
parodontalnih
parodontalnih
radu
džepova
džepova
- Asistira ljekaru
tokom procedure
obrade
parodontalnih
džepova
- Priprema
instrumente za
sterilizaciju
Priprema medikamenata i instrumenata za hiruršku TH
- Stiče nova znanja
- Priprema radno
- Nabraja
mjesto za
instrumente i
- Stiče pozitivan stav
izvođenje hirurške
medikamente koji
prema održavanju
intervencije
se koriste u toku
higijene urednog
- Priprema
hiruškog zahvata
radnog prostora
instrumente i
- Poznaje tok
medikamente koji
hirurškog zahvata
će se koristiti
- Poznaje principe
149
časova)
Preporuke za
izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Akcenat staviti na
samostalan rad
učenika
- Priprema radnog
mjesta za početak
stomatološke
intervencije (rad u
parovima)
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Priprema radnog
mjesta, asistiranje,
raspremanje – igra
uloga (pacijentzubno-stomatološki
tehničar)
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Nastava se izvodi u
posebno
opremljenoj
stomatološkoj
ordinaciji ili u
hirurškoj sali
- Priprema hirurških
pakovanja (rad u
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
asistiranja i
aseptičnog rada
- Zna principe
dezinfekcije i
sterilizacije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prilikom
intervencije
- Priprema hirurška
pakovanja
- Priprema pacijenta
za operativni
zahvat
- Asistira
stomatologu pri
radu
- Nakon intervencije
priprema
instrumente za
sterilizaciju
Edukacija i motivacija za oralnu higijenu
- Stiče pozitivan stav
- Demonstrira na
- Zna uzroke
prema higijeni,
modelu tehnike
oboljenja
higijenskim
pranja zuba
parodoncijuma
navikama i zdravlju
- Vrednuje značaj
- Objašnjava značaj
pravilnog
pravilnog
održavanja
održavanja
higijene i stvaranja
higijene i stvaranja
higijenskih navika
higijenskih navika
- Na modelu
- Poznaje sredstva
demonstrira
za održavanje
pravilno korišćeje
higijene i pravilno
pomoćnih
ih koristi
sredstava za
- Upoznat je sa
održavanje oralne
značajem pravilne
higijene
ishrane
Okluzalno uravnoteženje
- Razumije značaj
- Priprema radno
- Zna uzroke koji
mjesto za
dovode do
saradnje i lične
izvođenje zahvata
okluzalnog
odgovornosti pri
- Priprema
preopterećenja
radu
rotirajuće
- Zna načine kojima
instrumente
se dijagnostifikuje
- Pravilno asistira
okluzalno
ljekaru
preopterećenje
- Poznaje proceduru - Priprema
instrumente za
okluzalnog
sterilizaciju
uravnoteženja
- Nabraja rotirajuće
instrumente koji se
koriste u ovoj
proceduri
Priprema medikamenata za liječenje parodontopatije
- Nabraja
- Priprema
- Stiče pozitivan stav
medikamente koji
medikamente za
prema zanimanju
se koriste u
primjenu u
liječenju
ordinaciji
150
Preporuke za
izvođenje nastave
parovima ili
individualno)
- Uključiti različite
vidove videomaterijala
Izrada tematskih
panoa od strane
učenika na temu:
- Zdravi zubi,
ishrana, higijena i
sredstva
- Uvježbavanje
pravilnih tehnika
pranja zuba,
(vježbe na modelu)
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Pravilno rukuje
parodontopatije
medikamentima
- Poznaje način
dejstva pojedinih
medikamenata
- Zna način pripreme
medikamenata
- Zna principe
čuvanja
medikamenata i
rukovanja njima
Dezinfekciona sredstva- asistiranje
- Stiče nova znanja i
- Priprema
- Nabraja
vještine
antiseptična
antiseptična
sredstva za
sredstva
izvođenje
- Poznaje način
procedure
dejstva pojedinih
- Pravilno čuva i
antiseptičnih
odlaže antiseptična
sredstava
sredstva
- Zna principe
- Bezbjedno rukuje
primjene i
antiseptičnim
pripreme pojedinih
sredstvima
antiseptičnih
sredstava
Gotovi fabrički preparati
- Razumije značaj
- Rukuje fabričkim
- Nabraja fabričke
poštovanja propisa
preparatima,
preparate koji se
pravilno ih koristi i
koriste u
odlaže
parodontologiji
- Zna načine dejstva
preparata koji se
koriste u
paradontologiji
Medikamenti za testiranje u žarišnoj infekcijia
- Stiče nova i
- Priprema radno
- Objašnjava pojam
unapređuje
mjesto za
žarišta
postojeća znanja
izvođenje testa
- Objašnjava
- Priprema
nastanak
medikamente za
konsekutivnih
izvođenje impletol
oboljenja
testa
- Zna proceduru za
izvođenja impletol - Asistira ljekaru
tokom testa
testa
Medikamenti za liječenje mekih oralnih tkiva
- Priprema, pravilno - Navikava se na
- Pojašnjava
samostalnost pri
rukuje i čuva
pojmove kauzalne i
radu
medikamente za
simptomatske
liječenje mekih
terapije
tkiva
- Navodi uzročnike
oboljenja mekih
tkiva usne duplje
- Poznaje načine
151
Preporuke za
izvođenje nastave
- Radi preciznijeg
mjerenja poželjna
je upotreba posude
sa tačno
određenom
mililitražom
- Po mogućnosti
prikazati reakciju
vodonik peroksida
sa tkivima (krv,
meso...)
- Upoznati učenike
sa značajem
pridržavanja
uputstva pri
rukovanju sa
gotovim fabričkim
preparatima
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji
- Podsticati učenike
na samostalni rad
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
dejstva
medikamenata
RO- načini snimanja, zaštita od RO zraka
- Zna način nastanka - Priprema rendgen
aparat za
rendgenskih zraka
radiografisanje
- Navodi djelove
- Priprema pacijenta
rendgen aparata
za radiografisanje
- Zna principe
- Vrši zaštitu od
zaštite od
zračenja rendgen
rendgenskih zraka
aparatom
- Nabraja
rendgenske metode - Rukuje rendgen
aparatom
koje se koriste u
- Rukuje
stomatologiji
medicinskom
- Opisuje proceduru
dokumentacijom
prilikom
intraoralnih i
ekstraoralnih
radiografisanja
RO snimci- obrada i čuvanje snimaka
- Razvija rendgen
- Zna djelove
film i smješta ga u
rendgen filma
karton bolesnika
- Zna principe
razvijanja filma
- Zna principe
odlaganja i čuvanja
filma
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije značaj
praćenja inovacija
u struci
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji koja je
opremljena
rendgen aparatom
ili u posebnom
rendgen odjeljku
- Upoznati učenike i
sa prednostima
savremenih metoda
radiografisanja
- Stiče pozitivan stav
prema zanimanju
- Nastava se izvodi u
stomatološkoj
ordinaciji koja je
opremljena
rendgen aparatom
ili u posebnom
rendgen odjeljku
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Kolak , Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavoda za školstvo, Podgorica, 2004.
- O.Janković, V.Vunjak, Morfologija zuba za I razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba I, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- M.Kolak, Ž.Kolak, Bolesti zuba II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- O.Karadžov, D.Kezele, D.Kuburović, D.Marković, Preparacija kaviteta, Radnička
štampa, Beograd, 1996.
- O.Karadžov, D.Kezele, D.Kuburović, Materijali za zubne ispune, Univerzitet u
Beogradu, 1997.
- V.Filipović i saradnici, Endodoncija, Nauka, Beograd, 2001.
- M.Sokolović i saradnici, Praktikum oralne hirurgije, Nučna knjiga, Beograd, 1992.
- Lj.Todorović i saradnici, Anestezija u stomatologiji, Nauka, Beograd, 2001.
- V.Petrović, M.Gavrić, Urgentna stanja u stomatološkoj praksi, Izdavačka kuća,
Draganić, Beograd, 2001.
- M.D.Vulović i D.Č.Beloica, Dečja i preventivna stomatologija za III i IV razred
zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- D.Trifunović, O.Janković, Fiksna protetika I za II razred zubotehničkih škola,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 1988.
- D.M.Trfunović, Lj.Vujošević, Stomatološka protetika fiksne nadoknade, Evropski
centar za mir i razvoj, Beograd, 1988.
152
- D.Trifunovic, O.Janković, Udzbenik- fiksna protetika, Zavod za izdavanje
udžbenika, Beograd, 1997.
- D.Jovanović, Totalna proteza sa praktikumom, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1999.
- D.Jovanović, V.Jovanović, Lj.T.Šojić, A.Milošević, Parcijalna proteza za IV razred
zubotehničke škole(šesto dopunjeno izdanje), Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2008.
- B.Mileusnić, D.Jovanović, Ortodontski aparati sa osnovama ortodoncije za IV
razred zubotehničke škole, Zavod za udzbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- V.G.Simović, Ortopedija vilica za IV razred zubotehničke skole, Zavod za
udzbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- J.Perović, D.Dugalić, Z.Milošević, Stomatohirurgija, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 1984.
- B.Jojić, J.Perović, Oralna hirurgija, Univerzitetska knjiga, Beograd, 2000.
- J.Perović, Hemostaza u stomatološkoj praksi, Univerzitetska knjiga ,Beograd,
2002.
- Lj.Todorović, Z.Stajičić, V.Petrović, K.Avramović, Anestezija u stomatologiji,
Univerzitet u Beogradu, 1997.
- Lj.Todorović, V.Petrović, M.Jurišić, V.K.Vračar, Oralna hirurgija, Izdavačko
preduzeće nauka, Beograd 2002.
- D.Đukanović, O.Zelić, Bolesti usta-Parodontologija i oralna medicina za IV razred
zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
6. Materjalni uslovi za izvođenje nastave
- Opremljen kabineti za izvođenje praktične nastave
- Grafoskopi, PC uređaji i LCD projektori
- Junit aparat, autoklav i uljani sterilizator, peć za pregrijavanje i žarenje
kompresor, mikromotor, amalgamotor, alabaster, indukcioni aparat za livenje
- Milimetarski blokovi, zdravstvene knjižice, odgovarajuća medicinska
dokumentacija
- Rotirajući instrumenti, instrumenti za poliranje, instrumenti za modelovanje,
mjerni instrumenti i ostali instrumenti koji se koriste u zubno-stomatološkoj
praksi
- Različiti modeli i slike zuba, odgovarajući prospekti i katalozi
- Rastvori, bočice, mali i veliki nožići, sredstva za uspostavljanje suvog radnog
polja, super tvdi gips, izolak, trimer, lampice, plin, adapta folije, plastelin,
voštani profili, držači adapta folije, gumeni konusi, kivete za ulaganje
- Vatrostalna masa, tečnost za odmašćivanje, vibrator, metali za livenje, kliješta,
čekići za otvaranje kiveta, grube i fine pljeskare, freze za obradu, paste i četke
za poliranje, savremeni akrilati za fasetiranje, fluid i opekar mikromotori
- Freze, polir motori, šelak bazis ploče, Kelerove trake, kašike za otisak, gumene
šolje, legure, silikoni, mase za otiske, radni i konkretni modeli, monomeri,
polimeri, sredstav za dezinfekciju i sterilizaciju
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju:
- praktični rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu),
- usmena obrazloženja učenika (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom
periodu.
153
- Zaključna ocjena iz navedenih oblasti izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u
klasifikacionim periodima.
- Konačna ocjena iz praktične nastave je jedinstvena i izvodi se iz ocjena iz
predmetnih oblasti uz saglasnot svih nastavnika praktične nastave koji su
realizovali pojedine oblasti.
- Ukoliko se nastavnici ne dogovore oko jednistevne ocjene ocjenu će usaglasti
nadležni organ škole.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
Oblast: Oralna hirurgija
- Doktor stomatologije
- Viša medicinska sestra tehničar
Ostati: Morfologija zuba, Totalna i parcijalna proteza, Fiksna protetika
- Doktor stomatologije
- Zubni tehničar
Ostale oblasti:
- Doktor stomatologije
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Povrede zuba mliječne
i stalne destinacije
Oboljenja usta u
dječijoj stomatologiji
Anatomski otisak
Izgled stomatološke
ordinacije
Dezinfekcija i
sterilizacija
Preventivna
stomatologija
Imobilizacija i zavoji
Stomatološka
ordinacija
Prijem pacijanta,
vođenje administracije
Bolesti zuba i povrede
Modelovanje zuba
(sjekutića, očnjaka,
premolara i molara)
Krv, dizenfekcija i
sterilizacija
- Priprema specijalnog
radnog otiska
- Mase za otiske, gips
- Izrada radnog modela
- Izrada totalne i
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
- Anatomija sa fiziologijom
Znanja
-
Krv
Digestivni sistem
Kosti glave
- Zdravstvena zaštita i higijena
- Štetni uticaji u radnoj
sredini
- Higijena ishrane
- Prevencija
- Prva pomoć
- Morfologija zuba
- Stomatološka ordinacija
- Dužnosti i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Usna šupljina organi
- Morfologija sjekutića,
očnjaka, premolara i
molara
- Hemija i biohemija
-
- Tehnologija zubotehničkog
materijala
154
Voda, kiseonik, ozon
Osnovi metabolizma
Vitamini, ugljeni hidrati
Puferi
Neelastični, elastični i
gumasti materiajli za otiske
- Materijali za izradu radnog
materijala
- Metali, legure, vještačke
Povezanost sa drugim predmetima
Znanja
parcijalne proteze
- Materijali za otiske
- Metali, akrilati,
keramika, kukice
- Raeparatura proteze
- Zadaci zubnostomatološkog
tehničara u radu sa
pacijentima
- Prijem pacijenta
- Specifičnisti pristupa
pacijentima sa
posebnim potrebama
- Liječenje karijesa
zuba
- Liječenje zuba
- Bolesti zuba u okviru
zaštite djece
- Preventivna
stomatologija
- Aparati koji se koriste
u zubno protetskoj
praksi
- Otisak i radni model
- Modelovanje krunica u
vosku
- Ulaganje, livenje,
mehanička obrada
- Poliranje
- Inleji
- Privremeni i trajni
mostovi
- Hirurško liječenje
infekcija
- Dezinfekcija i
sterilizacija
- Funkcionalni otisak I
izrada modela
- Određivanje
međuviličnih odnosa
- Rukovanje
artikulatorima
- Postavljanje zuba
- Modelovanje u vosku
- Postavljanje i obrada
proteze od akrilata
- Reparature
- Nepravilnosti
- Uloga zubnostomatološkog
Predmet
- Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
Znanja
smole, keramički
materijali, spajanje
metalnih djelova,
nadoknade
-
-
Mogući incidenti pri
liječenju zuba
Besvijesna stanja
Liječenje zuba kod
pacijenata sa posebnim
potrebama
Karijes i komplikacije
karijesa zuba
Specifična oboljenja zuba
kod djece
Higijena usta i zuba i fluor
profilaksa
-
Fiksna protetika
- Upoznavanje sa aparatima
za rad
- Izrada specijalnog radnog
modela
- Modelovanje krunica
- Ulaganje u termo otpornoj
masi za livenje
- Obrada i poliranje
- Inleji
- Izrada cirkularnog mosta
-
Mikrobiologija
-
-
Totalna i parcijalna proteza
- Funkcionalni otisak
- Određivanje međuviličnih
odnosa
- Artikulatori
- Postavljanje zuba za
totalnu protezu
- Modelovanje proteze u
vosku
- Postavljanje i obrada
proteze od akrilata
- Reparatura totalne proteze
-
Ortopedija vilica
- Nepravilnosti
- Metode terapije
- Anatomski otisak-radni
Infekcija i zarazna bolest
- Dezinfekcija i sterilizacija
155
Povezanost sa drugim predmetima
Znanja
tehničara u terapiji
- Mase za otiske
- Određivanje ravni u
ortodonciji
- Anastezija i anestetici
u oralnoj hirurgiji
- Hemostaza u oralnoj
hirurgiji
- RTG u oralnoj
hirurgiji-tehnike
zaštite
- Uklanjanje naslaga
- Instrumenti za
uklanjanje
paradontalnih džepova
- RO snimci, zaštita od
RO zraka, uputa i
čuvanje snimaka
- Edukacija i motivacija
za oralnu higijenu
- Latinski nazivi
- Vođenje protokola i
izdavanje rezultata
- Zdrava ishrana i
prevencija
-
-
-
-
-
Bolesti nepravilne
ishrane
Razvijanje estetskih
sposobnosti
Komunikacija sa
pacijentima, rodbinom
Psihička priprema
pacijenta za različite
dijagnostičke
procedure
Specifičnosti
komunikacije sa
roditeljima i djecom i
pacijentima sa
posebnim potrebama
Komunikacija sa
saradnicima
Konflikti i uspješna
komunikacija
Komunikacija sa
pacijentima
Razvijanje
preduzetničkih
sposobnosti učenika
Timski rad,
Predmet
Znanja
model
- Ravni u ortodonciji
-
Oralna hirurgija
-
Anestezija
Krvarenje i hemostaza
Oralno-hirurške intervencije
RTG u oralnoj hirurgiji
-
Paradontologija i oralna
medicina
- Klinička slika
paradontopatije
- Gingivitisi
- Terapija paradontalnih
oboljenja
- Rendgenologija
- Oralna higijena
-
Latinski jezik
-
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
- Receptura
- Načela zdrave ishrane
- Ishrana različitih kategorija
ljudi
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
- Estetika
-
-
Zdrava ishrana i dijetetika
- Likovna umjetnost sa
estetikom
- Psihologija i komunikologija
-
- Preduzetništvo
Promjene i poremećeji
duševnog života
Pravila uspješne i
neuspješne komunikacije
Klasifikacija umne
zaostalosti
Komunikacija u organizaciji
Odnos bolesnik - tehničar
Komunikacija i pravila
uspješne i uzroci
neuspješne komunikacije
- Poslovni kodeks preduzeća
- Sliužba opštih poslova
- Marketing
156
Povezanost sa drugim predmetima
Znanja
-
-
-
-
organizacija
Komunikacija sa
djecom, odraslim,
starim
Komunikacija sa
pacijentima sa
mentalnim
retardacijama
Poštovanje ljudskog
života
Čuvanje medicinske
tajne
Intervencije u
zdravstvenoj njezi
Upotreba
medikamenata,
antibiotici, rastvori
Vitamini
Pravljenje rastvora
Modelovanje u vosku
Spajanje metalnih
djelova
Izrada specijalnih
radnih modela
Izrada
metalokeramičkih
krunica i mostova
Predmet
-
Etika
Znanja
-
-
-
-
Farmakologija
-
Opšta farmakologija
Vitamini i hormoni
-
Rastvori i pH ratvora
-
Morfološko oblikovanje
krunica i mostova u vosku
Metali, akrilati, keramika
Metalokeramičke krunice i
mostovi
-
Stehiometrijska izračunavanja
u hemiji
Metalo-keramičke krunice i
mostovi
-
157
Etički odnos prema djeci,
odraslim, starim
Etički odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
Etika u praksi zdravstvenih
radnika
Pravno-etički problemi u
etičkoj praksi
1.3. IZBORNI PREDMETI
1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom časova 2 nedeljno za sve 4 godine – predmetni katalozi su u nadležnosti
Zavoda za školstvo.
158
1.3.2. LATINSKI JEZIK
1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
36
36
36
Ukupno
72
72
36
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje svijesti o potrebi i značaju učenja latinskog jezika.
- Ovladavanje tehnikom razgovjetnog čitanja sa razumijevanjem, usvajanje
pravilnog izgovora, ritma i intonacije rečenice.
- Razumijevanje činjenica i zakonitosti iz latinskog jezika.
- Ovladavanje opštom i stručnom medicinskom terminologijom
- Osposobljavanje učenika za nastavak stručnog usavršavanja i za primjenu
stečenih znanja u praksi.
159
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u latinski jezik
- Upoznaje osnovne
- Uočava i razlikuje
- Razumije značaj
karakteristike
karakteristike
učenja jezika u
latinskog jezika:
latinskog jezika u
medicini
porijeklo,
medicini
rasprostranjenost,
- Određuje
značaj izučavanja
vremensku i
prostornu
rasprostranjenost
- Uočava značaj
učenja latinskog
jezika
Fonetika
- Navodi abecedu
- Piše pravilno
- Razumije značaj
- Upoznaje pravila
- Pravilno naglašava
stručnosti i
izgovora
riječi
preciznosti pri radu
- Nabraja podjelu
- Određuje način
glasova
rastavljanja riječi
na slogove
- Upoznaje pravilan
naglasak
- Izgovara pravilno
intonaciju rečenice
- Objašnjava
kvantitet slogova
Morfologija
- Navodi podjelu
- Razlikuje vrste
- Razvija sposobnost
riječi
riječi, oblik i
analitičkog i
značenje riječi u
logičkog mišljenja
- Upoznaje osnovne
rečenici
karakteristike
imenske promjene
- Pronalazi glavne
djelove u
- Navodi osnovne
rečenicama
karakteristike
glagolske promjene - Uočava
(konjugacija, lice i
karakteristike
broj, vremena,
imenske promjene
glagolske načine,
(rod, broj i padež)
glagolska stanja,
- Pravilno koristi
glagolske imenice,
stručne termine
glagolski pridjevi i
- Vrši adekvatan
nepravilni glagoli)
prevod
- Objašnjava analizu
rečenice
Imena
- Navodi imena,
- Razlikuje i
- Navikava se na
imenice, pridjeve,
interpretira:
samostalnost i
zamjenice i
imenice, pridjeve,
sigurnost u
brojeve
zamjenice i
izlaganju
brojeve
Imenice
- Navodi podjelu
- Razlikuje i
- Razvija sposobnost
imenica na pet
određuje rod, broj
usmenog
160
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
Značaj latinskog
jezika
-
-
Izgovor i intonacija
Rastavljanje riječi
na slogove
Određivanje
akcenta
Analiza rečenica i
teksta
Prevod teksta
Stručni termini
(termini vezani za
bolesti i ljudske
organe)
-
Analiza i prevod
teksta
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
deklinacija
- Upoznaje pravila i
izuzetke u rodu i
broju
- Upoznaje
deklinaciju grčkih
imenica
-
Pridjevi
- Definiše pridjeve
- Nabraja podjelu
pridjeva na
pridjeve I, II i III
deklinacije
- Upoznaje se sa
pravilnom
komparacijom
pridjeva
- Objašnjava
pridjeve koji imaju
nepravilnu i opisnu
komparaciju
-
-
Zamjenice
- Definiše zamjenice
- Navodi podjelu
zamjenica na:
lične, prisvojne,
pokazne, odnosne i
upitne
- Upoznaje se sa
promjenom
zamjenica
- Navodi upotrebu
zamjenica u
recepturi
Brojevi
- Definiše brojeve
- Navodi podjelu
brojeva
- Upoznaje osnovne i
redne brojeve
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
izražavanja
Formativni ciljevi
-
-
učenik
i padež imenice
Razlikuje pet
deklinacija
Razlikuje grčku
deklinaciju
Koristi pravilno
imenice
Pronalazi imenice u
rečenici i tekstu
Određuje funkciju
u rečenici
Upotrebljava
stručne termine iz
svijeta medicine
Preporuke za
izvođenje nastave
-
teksta
Prevod teksta
Korišćenje stručnog
rječnika
Čitanje
medicinskih
termina
Određuje pridjeve
I, II i III deklinacije
Uočava pridjeve u
rečenici
Određuje rod, broj
i padež
Upoređuje
karakteristike
pridjeva,
kongruenciju sa
imenicom
Vrši komparaciju
pridjeva
Pravilno
upotrebljava
pridjeve
-
Razvija sposobnost
opažanja
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
teksta
Razlikuje vrste
zamjenica
Pronalazi
zamjenice u tekstu
Uočava funkciju
zamjenica
Analizira upotrebu
zamjenica u
recepturi
-
Razumije značaj
stručnost pri radu
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
teksta
Razlikuje vrste
brojeva
Pronalazi brojeve u
rečenici
Određuje primjenu
pojedinih brojeva
-
Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i tekstova
161
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Glagoli
- Objašnjava
glagolske promjene
- Navodi podjelu
glagola na
konjugacije
- Navodi vremena u
latinskom jeziku:
prezent,
imperfekat, futur I,
futur II, perfekat,
pluskvamperfekat
- Objašnjava
upotrebu vremena
- Upoznaje glagolske
načine: indikativ,
konjuktiv,
imperativ
- Navodi glagolska
stanja: aktiv i pasiv
- Upoznaje glagolske
imenice: infinitiv,
supin i gerund
- Navodi glagolske
pridjeve: participi i
gerund
- Objašnjava
nepravilni glagol:
sum, esse, fui.
- Upoznaje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole
Prilozi
- Definiše priloge
- Upoznaje se sa
građenjem priloga
- Navodi podjelu
priloga
- Upoznaje se sa
komparacijom
priloga
- Navodi upotrebu
priloga u recepturi
Prijedlozi
- Upoznaje funkciju
prijedloga
- Navodi prijedloge
sa akuzativom
- Navodi prijedloge
sa ablativom
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
-
-
-
-
-
-
-
-
Razlikuje glagolske
promjene
Razlikuje četiri
konjugacije
Razlikuje vremena
u latinskom jeziku
Određuje tvorbu i
upotrebu vremena
Razlikuje tri
glagolska načina
Uočava značaj i
upotrebu glagolskih
načina
Razlikuje glagolske
imenice
Pronalazi oblike
glagolskih imenica
Razlikuje glagolske
pridjeve
Pronalazi i
razlikuje
nepravilne glagole
Razlikuje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole
Prevodi tekstove u
oba pravca
-
Razvija
samostalnost,
samopouzdanje i
kreativnost
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i tekstova
-
Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i tekstova
-
Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
-
Analiza rečenica i
tekstova
Pronalazi priloge u
rečenici i određuje
njihovu funkciju
Određuje tvorbu i
značenje priloga
Koristi pravilno
priloge
Uočava i shvata
upotrebu priloga u
recepturi
Analizira funkciju
prijedloga
Prepoznaje
prijedloge u
rečenici
Razlikuje upotrebu
Preporuke za
izvođenje nastave
162
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Nabraja prijedloge
koji se
upotrebljavaju uz
oba ova padeža
- Navodi prijedloge
koji se najčešće
koriste u recepturi
Receptura
- Definiše pojam
receptura
- Upoznaje način
pisanja recepta
- Navodi najčešće
skraćenice u
receptima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
prijedloga uz
odeđene padeže
Koristi pravilno
prijedloge
Pravilno
upotrebljava
prijedloge u
recepturi
Analizira način
pisanja recepta
Razlikuje postupke
obrade ljekovitih
sirovina
Razlikuje oblike
ljekova
Pravilno koristi
skraćenice u
receptima
-
-
Navikava se na
samostalnost u
radu
Razumije značaj
stručnosti i
preciznosti pri radu
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Pisanje recepata
Tumačenje
skraćenica u
receptima
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Popović, Latinski jezik za I razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne
škole, Zavod za udžbenike, Beograd, Obilićev venac 5, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
Stručni rječnici
- Leksikoni
-
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja - pismeni zadatak (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor latinskog jezika i književnosti
163
10. Povezanost predmeta
-
Povezanost sa drugim predmetom
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Latinski nazivi
-
Praktična nastava
Znanja
-
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
-
-
Farmakologija
-
164
Latinski nazivi
Vođenje protokola i
izdavanje rezultata
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
1.3.3. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
1. Naziv predmeta: ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih znanja iz oblasti dijetetike.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema alternativnoj ishrani, dijetalnoj ishrani i
načinu sprovođenja dijete.
- Uviđanje važnosti prilagođavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu čovjeka u
cilju očuvanja zdravlja.
- Osposobljavanje učenika za izradu šema nepoželjnih i odgovarajućih namirnica i
pravilne piramide ishrane zavisnosti od zdravstvenog stanja čovjeka.
- Sticanje osnovnih znanja o bolestima nepravilne ishrane, odgovarajućoj ishrani i
nutritivnoj terapiji.
- Razvijanje analitičkog, logičkog mišljenja i sposobnosti argumentovanog
iznošenja svog mišljenja.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi i daljem
usavršavanju.
165
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u dijetetiku
- Pronalazi sličnosti i - Stiče pozitivan stav
- Navodi definiciju
razlike između
dijetetike
prema novim
ishrane, dijete,
- Nabraja i
saznanjima
hranljivih materija - Razvija sposobnost
pojašnjava osnovne
i esencijalnih
pojmove dijetetike
argumentovanog
materija
- Upoznaje
iznošenja
- Razlikuje
uravnoteženu
sopstvenog
dijetoprofilaktičku
kvalitetnu,
mišljenja, i
i dijetopreventivnu
bezbijednu i
uvažavanje
ishranu
dijetalnu ishranu
suprotnog
Hranljive materije i zdrava ishrana
- Razumije značaj
- Analizira
- Zna pravila zdrave
zdrave ishrane i
energetsku,
ishrane
unosa hranljivih
gradivnu i biološku
- Navodi najvažnije
materija
ulogu hrane
hranljive materije
koje su neophodne - Razlikuje dnevne
potrebe u ishrani
za rast i razvoj
čovjeka u
čovjeka
zavisnosti od
- Upoznaje se sa
uzrasta,
energetskom i
zdravstvenog
biološkom
stanja i fizičke
vrijednošću hrane
aktivnosti
- Upoznaje ulogu
masti, bjelančevina - Uočava posljedice
pogrešne ishrane u
i ugljenih hidrata u
pojedinim životnim
ishrani odraslog
razdobljima
čovjeka
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
pravilnog unosa
kalorijsku
vitamina u okviru
vrijednost
ishrane čovjeka
pojedinih hranljivih
- Vrednuje značaj
sastojaka
adekvaktnog unosa
- Navodi podjelu
vode u normalnoj
vitamina:
ishrani
liposolubilni A, D,
- Uočava razliku
E, K i
između
hidrosolubilni
liposolubilnih i
kompleks D i
hidrosolubilnih
vitamin C
vitamina
Upoznaje ulogu
- Pravi shemu
vode u zdravoj
dnevnih potreba za
ishrani
vitaminima u
zavisnosti od
uzrasta,
zdravstvenog
stanja i fizičke
aktivnosti čovjeka
166
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
- Za/protiv dijete
- Izrada šeme
dnevnih potreba
za vitaminima
čovjeka-rad u
parovima
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
čovjeka.
Alternativna ishrana (vegeterijanska ishrana, makrobiotika)
- Razumije značaj
- Upoređuje i
- Definiše i
alternativne
obrazlaže razlike
pojašnjava
ishrane
između pojedinih
alternativne načine
načina ishrane
ishrane
- Analizira prednosti
(vegeterijanstvo,
i nedostatke
makrobiotika...)
pojedinih načina
prehrane po
čovjekovo zdravlje
- Pravi piramidu
ishrane za pojedine
načine ishrane
- Pravi shemu
nepoželjnih i
odgovarajućih
namirnica
Dijetalna ishrana
- Pozitivno
- Zna režim dijetalne - Uočava značaj
procjenjuje značaj
dijeta za zdravlje
ishrane
dijetalne ishrane i
čovjeka
- Poznaje podjelu i
pravilnog
- Analizira
vrste dijeta
sprovođenja dijete
karakteristike
- Navodi i pojašnjava
pojedinih dijeta i
podjelu dijeta
upoređuje režime
dijetalne ishrane
Ishrana različitih kategorija zdravih ljudi
- Razumije značaj
- Analizira
- Upoznaje pravilnu
prilagođavanja
energetsku,
ishranu u odnosu
ishrane
gradivnu i biološku
na uzrast:
zdravstvenom
ulogu hrane
odojče,
stanju i uzrastu
- Upoređuje dnevne
malo dijete,
čovjeka u cilju
potrebe u ishrani
adolescent,
očuvanja zdravlja
muškarca i žene
odrasli i
- Upoređuje
stari ljudi
fiziološku i
- Objašnjava ishranu
prehrambenu
u odnosu na
vrijednost
različita fiziološka
majčinog, kravljeg
stanja organizma:
mlijeka i mliječnih
trudnice,
formula
dojilje,
- Razlikuje dnevne
sportisti
potrebe ishrane u
odnosu na uzrast,
fiziološko stanje
organizma i pol
- Razlikuje kalorijsku
vrijednost
pojedinih
namirnica
167
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
Interneta na temu
alternativna
ishrana- diskusija
zapažanja
- Izrada šeme
odgovarajućih i
nepoželjnih
namirnica u
zavisnosti od
zdravstvenog
stanja organizma
Izrada tematskih
panoa:
- Dijetalna ishrana i
zdravlje
- Izrada piramide
ishrane-grupni rad
(4-5 članova u
grupi)
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
- Skicira i objašnjava
piramidu pravilne
ishrane u zavisnosti
od uzrasta i
fiziološkog stanja
organizma
Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete (ishrana kod depresija, bolesti jetre,
oboljenja žučnih puteva, bubrega, malignih oboljenja, dijabetisa, anoreksije, bulimije,
operacija)
Izrada tematskih
- Razumije značaj
- Ocjenjuje koja je
- Poznaje uzroke
panoa i
zdrave ishrane u
ishrana nepravilna i
nastanka bolesti
prezentacija:
poboljšanju i
objašnjava njen
nepravilne ishrane
- Bolesti nepravilne
ocuvanju zdravlja
uticaj na nastanak
- Objašnjava uzroke
ishrane
pojedinih bolesti
nastanka
- Obrazlaže uz
gojaznosti
navođenje primjera
- Navodi i objašnjava
značaj dijeta kod
uzroke nastanka
pojedinih bolesti
kaheksije i
- Upoređuje i
anoreksije
pojašnjava uzroke,
- Navodi i objašnjava
kliničku sliku i
kliničku sliku i
terapiju bolesti
posljedice kod
nepravilne ishrane
gojaznosti i
- Vrši izbor
anoreksije
namirnica za
- Objašnjava
pojedine dijete
gojaznost kako
- Razlikuje alergene,
faktor rizika za
sastojke životnih
nastanak oboljenja
namirnica
srca, šećerne
bolesti, bolesti
jetre i žučnih
puteva
- Poznaje terapiju
gojaznosti
- Poznaje uzroke
nastanka, kliničku
sliku i terapiju kod
hipo i avitaminoze
(skorbus, pelagra,
rahitis, kokošije
slepilo,
megaloblastna
anemija)
- Navodi i pojašnjava
uzroke, kliničku
sliku i terapiju
hepervitaminoza
(vitamini
rastvorljivi u
mastima)
- Objašnjava uzroke
168
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kliničku sliku i
terapiju
dehidratacija i
hiperhidratacija
- Navodi namirnice
koje često
izazivaju alergijske
reakcije
- Poznaje dijete kod
kardiovaskularnih
bolesti ( šećerne
bolesti, bolesti
probavnog trakta,
bolesti bubrega,
bolesti jetre i žuči)
Nutritivna terapija
- Navodi i pojašnjava
oblike nutritivne
terapije
- Poznaje inidikacije
za paranteralnu
ishranu
- Poznaje indikacije
za ishranu
nadogastičnom
sondoma
- Pojašnjava tehniku
primjene
parenteralne
terapije
- Navodi i pojašnjava
tehniku plasiranja
nadogastične sonde
- Nabraja rastvore za
paranteralnu
primjenu
- Opisuje moguće
komplikacije usljed
primjene nutritivne
terapije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stiče pozitivan stav
prema zdravoj
ishrani
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
- Posjeta ustanovi,
posmatranje
postupaka
izvođenja
nutritivne terapije,
individualno
belježenje
zapažanja
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira indikacije
za nutritivnu
terapiju
- Obrazlaže tehniku
izvođenja
paranteralne
terapije
- Obrazlaže tehniku
plasiranja
nadogastične sonde
- Utvrđuje indikacije
za nutritivnu
terapiju
- Upoređuje
indikacije za
parenteralnom
terapijom i
terapijom
nadogastičnom
sondoma
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- P.Barović, Zdravstvena nega za III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- M.I.Kulugić, Zdrava ishrana i dijetetika, Book Tuzla, 2008.
- D.Pokorn, Dijetetika, DZS, 2000.
- S.B.Paunovič, M.Nikolić, Nauka o ishrani, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2000.
- M.Kodele, M.S.Stanojević, M.Gliha, Prehrana, DZS, 2000.
- Đ.Matić, Zdravstvena nega u internoj medicini, Madejan, Beograd, 2001.
- Internet izvori
169
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Kompjuter
- Video projektor
- Računarska učionica
- Internet
- Shema piramide zdrave ishrane
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine
- Nutricioista
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Bolesti nepravilne ishrane
(bolesti jetre, oboljenje
žučnih puteva, bubrega i
dr.)
- Načela zdrave ishrane,
nutritivne potrebe u
zdravlju i bolesti
- Hranljive materije i zdrava
ishrana
-
-
Hranljive materije I zdrava
ishrana
Načela zdrave ishrane
Ishrana različitih
kategorija ljudi
Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom - Anatomska i funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
- Digestivni sistem
- Urinarni sistem
- Zdravstvena zaštita i
- Higijena ishrane
higijena
- Hemija i biohemija
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
- Praktična nastava
-
- Voda, kiseonik
- Osnovi metabolizma
- Vitamini, ugljeni hidrati
- Prevencija oboljenja usta i
zuba
- Zdrava ishrana i prevencija
- Bolesti nepravilne ishrane
- Farmakologija
- Opšta farmakologija
- Patologija
- Tumori, otoci,
dehidratacija
170
1.3.4. LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM
1. Naziv predmeta: LIKOVNA UMJETNOST SA ESTETIKOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Izgrađivanje odnosa prema umjetnosti i kulturi.
- Poznavanje istorijskih faktora koji su uticali na razvoj umjetnosti.
- Upoznavanje sa različitim poimanjem umjetnosti kroz istoriju.
- Poznavanje anatomskih mjera ljudske figure.
- Sticanje osjećaja za kompoziciju.
- Sticanje osjećaja za boju.
- Sticanje osjećaja za treću dimenziju.
- Razvijanje sposobnosti opažanja.
- Razvijanje samostalnosti pri radu.
- Razvijanje kreativnosti i kreativnog mišljenja.
- Razvijanje svijesti o ulozi estetskih vrijednosti.
171
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Umjetnost
- Stiče pozitivan stav
- Analizira
- Upoznaje se sa
prema novim
umjetnička djela i
pojmom
saznanjima
razlikuje
umjetnost:
umjetničke stilove
umjetničko djelo,
epoha, stil, pravac,
umjetnička kritika
Likovna umjetnost
- Razvija sposobnost
- Razlikuje likovne
- Nabraja likovne
analitičkog i
discipline
discipline: crtež,
logičkog
slikarstvo,
zaključivanja
skulptura, grafika,
arhitektura i
primijenjena
umjetnost
Likovno djelo
- Razlikuje motive
- Upoznaje se sa
motivima u
likovne umjetnosti:
likovnoj
portret, akt,
umjetniosti
pejzaž, mrtva
- Nabraja teme
priroda
likovne umjetnosti: - Razlikuje teme
religiozne,
likovne umjetnosti
istorijske,
mitološke,
alegorijske i
simboličke
Crtež
- Razvija sposobnost
- Upoznaje liniju kao - Uočava značaj
opažanja
linije u stvaranju
umjetničko
umjetničkog djela
sredstvo: stvaranje
- Analizira crtež kroz
konture, površine,
epohe
kompozicije
- Razlikuje osnovne
- Pojašnjava
tehnike crtanja:
pojmove
olovka, ugalj,
proporcija,
kreda, pero,
simetrija,
metalno pero,
perspektiva
lavirani crtež,
- Nabraja vrste
crtež četkicom
crteža: skica,
- Crta ljudsku figuru
studija, tehnički
postavljenu u
crtež
različitim pozama
- Upoznaje crtačke
(kroki)
tehnike
- Crta portret po
živom modelu u
tehnici olovke
vodeći računa o
odnosu veličina
172
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje stručne
literature i
Interneta
- Korišćenje stručne
literature
- Korišćenje stručne
literature
- Praktični rad
- Korišćenje stručne
literature
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Slikarstvo
- Upoznaje boje
spektre, podjelu na
hromatske i
ahromatske boje
- Upoznaje glavna
svojstva boja: ton,
valer, zasićenost.
- Nabraja slikarske
tehnike
- Upoznaje se sa
slikanjem mrtve
prirode u tehnici
tempere
Skulptura
- Upoznaje i opisuje
skulpturu u
slobodnom prostoru
i reljefnu skulpturu
- Nabraja i opisuje
vajarske tehnike:
modelovanje,
vajanje, livenje,
klesanje
- Nabraja i opisuje
skulpturske
materijale
- Poznaje motive u
vajarstvu: portret,
kip, bista, torzo,
skulpturske
kompozicije
Grafika
- Upoznaje se sa
umjetničkom i
industrijskom
grafikom
- Poznaje vrste
štampe: visoka,
duboka, ravna
- Nabraja i opisuje
grafičke tehnike
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje boje
spektra:
hromatiske i
ahromatske
- Uočava
komplementarni
odnos, odnos
svijetlo-tamno,
toplo-hladno,
simultani kontrast
- Uočava izražajne
mogućnosti
slikarskih tehnika
- Slika pejzaž u
tehnici akvarel
- Slika mrtvu prirodu
u tehnici tempere
(tri boje), analizira
svjetlost i sjenku
- Razvija sposobnost
opažanja
- Korišćenje stručne
literature i slikanje
u prirodi
- Posjeta galerijama
i muzejima
- Upoređuje i
analizira skulpturu
u slobodnom
prostoru kroz
epohe
- Analizira reljefnu
skulpturu kroz
epohe
- Analizira i
upoređuje
skulpturske tehnike
- Prepoznaje vrste
skulptorskog
materijala: glina,
drvo, kamen, kost,
gips, štuko, vosak
- Razumije značaj
estetike pri radu
- Korišćenje stručne
literature
- Posjeta galerijama
i muzejima
Formativni ciljevi
učenik
(proporciji),
karakternim
osobinama modela
- Razlikuje
umjetničku i
industrijsku
grafiku.
- Analizira i uočava
razliku između
grafičke tehnike:
drvoreaz, linoreza,
bakropisa,
- Posjeta muzejima,
galerijama,
štamparijama
173
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Arhitektura
- Upoznaje se sa
osnovnim
zakonitostima
arhitekture
- Pojašnjava
(termine)
enterijer,
eksterijer,
urbanizam,
hortikultura
Istorija umjetnosti
- Upoznaje se sa
istorijom likovne
umjetnosti i
njenom podjelom
na razdoblja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
bakroreza, suve
igle, akvatinta,
bakropisa,
mecotinta,
litografije
Preporuke za
izvođenje nastave
- Analizira namjeru
arhitekture kroz
istoriju
- Upotrebljava
pojmove,
enterijer,
eksterijer,
urbanizam,
hortikultura
- Koristi Internet i
stručnu literaturu
- Razlikuje istorijska
razdoblja likovne
umjetnosti
- Razlikuje pojmove
arheologija, muzej,
galerija, kustos,
konzervator,
restaurator
- Korišćenje stručne
literature
Umjetnost praistorije
- Razlikuje periode
- Upoznaje i opisuje
umjetnst paleolita,
praistorije:
neolita i metalnog
slikarstvo,
doba
skulpturu,
arhitekturu,
primijenjenu
umjetnost
Umjetnost starog vijeka
- Razlikuje
- Upoznaje
arhitekturu,
umjetnost
slikarstvo,
Mesopotamije:
vajarstvo i
Sumerska, Asirska,
primijenjenu
Persijska
umjetnost naroda
- Poznaje i
Mesopotamije
objašnjava
nastanak Egipatske - Ukazuje na
osnovne
kulture i
karakteristike
umjetnosti
egipatske
- Upoznaje egejsku
umjetnosti
umjetnost:
kikladska, minojska - Prepozanje djela
arhitekture antičke
i mikenska
Grčke
umjetnost.
- Prepozanje
- Opisuje umjetnost
primjere
antičke Grčke:
- Posjeta galerijama
i muzejima
- Stiče pozitan stav
prema novim
saznanjima
174
- Poseta galarijama,
muzejima
- Stručne ekskurzije
- Posjeta
bibliotekama
- Istraživanje
Interneta
- Korišćenje
fotografija,
slajdova,
reprodukcija
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
arhitekture,
arhajski, klasični i
skulpture i
helenski period
slikarstva staroga
- Upoznaje i opisuje
Rima
Etrursku umjetnost
- Prepoznaje
i umjetnost starog
karakteristike
Rima
ranohrišćanske
- Upoznaje rano
umjetnosti
hrišćansku
umjetnost
Umjetnost srednjeg vijeka
- Prepoznaje
- Upoznaje
karakteristike
umjetnost
Vizantijske
Vizantije
arhitekture i
- Upoznaje i opisuje
slikarstva
romaniku i gotiku.
- Upoređuje
umjernost
romanike i gotike
Umjetnost novog vijeka
- Upoređuje i
- Objašnjava pojavu
analzira djela
renesanse kao
arhitekture,
najznačajnijeg
slikarstva i
pokreta u kultuiri
vajarstva
Evrope
najznačajnijih
- Upoznaje
predstavnika
umjetnost
renesanse
manirizma
- Upoznaje i opisuje: - Prepoznaje
umjetnost
- umjetnost baroka
manirizma
(Italija, Španija,
- Upoređuje i
Holandija,
analizira umjetnost
Flandrija,
baroka
Francuska,
Engleska) i rokokoa - Upoređuje i
analizira umjetnost
- umetnost
neoklasicizma sa
neoklasicizma,
antičkom
- umjetnost
umjetnošću
romantizma,
- Uočava osobenosti
- umjetnost
slikarstva
realizma,
romantizma i
- umjetnost
povezanost sa
impresionizma i
književnošću
postimpresionizma
- Prepoznaje
osobenosti
realizma kao
pravca
- Upoređuje i
analizira umjetnost
impresionizma i
postimpresionizma
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta galerijama
i muzejima
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
175
- Korišćenje
Interneta, stručne
literature
- Posjeta galerijama
i muzejima
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Moderna umjetnost
- Upoznaje i opisuje
stilove moderne
umjetnosti,
najznačajnije
predstavnike i
njihova djela
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje pravce
moderne
umjetnosti:
fovizam,
ekspresionizam,
kubizam,
futurizam,
dadaizam,
nadrealizam,
apstraktna
umjetnost, njihove
predstavnike i
djela
Savremena likovna umjetnost
- Upoznaje pravce
- Razlikuje pravce
savremene likovne
savremene likovne
umjetnosti
umjetnosti:
enformel, optička
umjetnost,
asamblaž, pop-art,
hepening,
konceptualna
umjetnost, lendart, bodi-art
Estetika
- Upoznaje se sa
- Analizira estetiku i
pojmom estetika
filozofiju, planove i
slojeve
umjetničkog djela,
metafizičko u
umjetnosti
Estetika i umjetnost
- Analizira formu i
- Upoznaje formu i i
sadržaj
sadržaj
umjetničkog djela
umjetničkog djela
Estetika i umjetnička kritika
- Analizira
- Upoznaje
umjetničko djelo
kriterijume za
- Prepoznaje
procjenjivanje
vaspitnu i moralnu
umjetničkog djela
funkciju estetike u
umjetnosti
Estetičke kategorije
- Upoznaje pojmove - Upotrebljava
pojmove lijepo,
lijepo, uzvišeno,
uzvišeno, tragično,
tragično, komično,
komično, ljupko i
ljupko, ružno u
ružno
umjetnosti
Umjetničko stvaranje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta galerijama
i muzejima
- Stiče pozitivan stav
prema novim
saznanjima
- Posjeta galerijama
i muzejima
- Korišćenje stručne
literature
- Razvija sposobnost
opažanja
- Korišćenje stručne
literature
- Stiče pozitivan stav
prema zanimanju
176
- Korišćenje
Interneta i stručne
literature
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Pojašnjava pojam
genija
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija sposobnost
umjetničkog
opažanja
Formativni ciljevi
učenik
- Procjenjuje
vrijednost
umjetničkog djela
Istorija estetike
- Prepoznaje istoriju
- Upoznaje sa
istorijom estetike:
estetike kroz
lijepo i umjetnost
periode
u antici (Platon,
Aristotel),
srednovjekovna
estetika, estetika
renesanse, estetika
XVII i XVIII vijeka
(Imanuel Kant),
estetski pravci u IX
vijeku
(Šopenhauer, Niče,
Kroče)
Semantička i simbolička estetika
- Pojašnjava
- Prepoznaje
(termine)
semantičku i
semantička i
simboličku estetiku
simbolička
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje
Interneta i stručne
literature
- Korišćenje
Interneta i stručne
literature
- Korišćenje stručne
literature
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- L. da Vinči, Traktat o slikarstvu, Miodrag Draničanin, Beograd, 1988.
- H.W.Janson, Istorija umjetnosti, Prosveta, Beograd, 1994.
- P.Vasić, Uvod u likovne umjetnosti (elementi likovnog izražavanja), Univerzitet
umjetnosti u Beogradu, Beograd, 1998.
- Grupa autora, Majstori umjetnosti, Komuna, Beograd, 1997.
- S.Petrović, Estetika, Beograd, 1996.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Slajdovi
- Projektor
- Reprodukcije
- Biblioteka
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor likovne umjetnosti
- Akademski slikar, odnosno diplomirani slikar
177
- Akademski vajar, odnosno diplomirani vajar
- Akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar
- Profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Kosti i mišiči glave, gornjih i
donjih ekstremiteta
- Estetika
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Crtanje portreta, stojeće i
sjedeće figure
- Praktična nastava
- Razvijanje estetskih
sposobnosti
178
1.3.5. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa predmetom, granama, metodama i tehnikama psiholoških
istraživanja.
- Sticanje znanja o organskim i društvenim činiocima psihičkog života.
- Usvajanje znanja o osnovnim psihičkim pojavama (osjećaji i opažaji, učenje,
pamćenje i zaboravljenje, mišljenje, emocije, motivacija, stavovi i vrijednosti).
- Razvijanje svijesti o činiocima koji utiču na formiranje i razvoj ličnosti.
- Razvijanje osnovnih vještina komunikacije, usvajanje pravila uspješne
komunikacije, korišćenja JA poruka.
- Usvajanje potrebnih znanja i vještina neophodnih u komunikaciji sa pacijentima u
procesu ozdravljenja, kao i vještina komunikacije u organizaciji.
- Bolje razumijevanje sebe i drugih.
- Razvijanje vještina socijalne snalažljivosti i adaptacije, samokontrole i
emocionalne stabilnosti.
179
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Predmet, grane i metode psihologije
- Bolje razumije
- Analizira proces
- Navodi definiciju
sebe i druge
formiranja
psihologije i
dominantnih
pojašnjava cilj
psiholoških osobina
psiholoških
kod sebe i drugih
istraživanja
- Objašnjava predmet - Upoređuje odnos
psihologije i drugih
proučavanja
naučnih disciplina
psihologije u
u procesu
zavisnosti od
razumijevanja ljudi
sadržaja i oblika
i njihovih
javljanja psihičkih
raznovrsnih
pojava
aktivnosti
- Ukratko opisuje
teorijski i praktični - Uočava razliku
između objektivnih
zadatak i imenuje
i subjektivnih
glavne grane
podataka i tehnika
psihologije
koje se koriste za
- Nabraja i pojašnjava
registrovanje
metode i tehnike
jednih odnosno
putem kojih se
drugih
prikupljaju podaci u
psihološkim
istraživanjima
Organske osnove i društveni činioci psihičkog života
- Razumije značaj
- Analizira ulogu
- Opisuje podjelu,
boljeg
centralnog i
građu i ulogu
razumijevanja sebe
perifernog nervnog
centralnog i
i drugih
sistema u nastanku
perifernog nervnog
psihičkih procesa
sistema i pojašnjava
- Upoređuje
funkcije čula
posljedice koje
- Nabraja žlijezde sa
nastaju usljed
unutrašnjim
povećanog i
lučenjem i
smanjenog lučenja
pojašnjava njihovu
žlijezda sa
ulogu
unutrašnjim
- Pojašnjava razvoj
lučenjem
psihičkog života
čovjeka sa aspekta - Kritički procjenjuje
teorije interakcije i
filogeneze,
konvergencije u
ontogeneze,
objašnjenju
nativizma i
individualnog
empirizma
razvoja čovjeka
Osnovne psihičke pojave
- Pozitivno
Osjećaji i opažaji
- Na primjerima
procjenjuje
- Navodi i pojašnjava
uočava principe
postojanje
faze javljanja
organizacije
individualnih
osjećaja, akciono
opažaja
180
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Analiza
dominantnih
psiholoških osobina
i njihovog
formiranja - rad u
parovima.
Subjektivni i
objektivni podaci –
diskusija
- Prikaz modela
mozga
- Šematski prikaz
prenošnja
informacija od čula
preko receptora do
CNS - navođenje
primjera
Radionica:
Rad u manjim
grupama, igra
uloga - pacijenti
(sa poremećenim
lučenjem žlijezda
sa unutrašnjim
lučenjem) - doktor,
zdravstveni
tehničar, članovi
porodice i dr.
- Prikaz slika ''Prisvajanje
konture'',
djelimične
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vrijeme, vrste
osjeta, biofidbek i
osobine po kojima
se osjeti razlikuju
jedni od drugih
- Definiše opažaj,
osjećaj i pažnju i
pojašnjava principe
organizacije opažaja
i osobine pažnje
- Objašnjava razliku
između osjećaja,
opažaja i pažnje
- Pojašnjava proces
opažanja osoba,
vrste podataka i
uzajamnost
opažanja
- Pojašnjava utisak
prve impresije i
pristrasnosti u
opažanju i činioce
koji utiču na tačnost
ocjenjivanja drugih
Učenje, pamćenje i
zaboravljanje
- Definiše učenje i
pojašnjava ishode
učenja
- Navodi i objašnjava
vrste učenja prema
kriterijumu
složenosti i prema
sadržaju koji se uči
- Definiše pamćenje i
zaboravljanje,
opisuje vrste
pamćenja i proces
zaboravljanja
- Upoznaje psihološke
uslove i metode
uspješnog učenja
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
Mišljenje i
intelektualne
-
učenik
Analizira uticaj
ranijeg iskustva,
motivacije i
psihofizičkog stanja
na opažanje i
obrazlaže na
primjerima
Analizira proces
uzajamnosti
opažanja osoba,
uticaj prve
impresije, činioce
koji povećevaju
tačnost u opažanju
i činioca koji mogu
dovesti do grešaka
u opažanju
Upoređuje faktore
koji utiču na
uzajamnost
opažanja pacijenta
i zdravstvenog
radnika
-
-
Na primjerima
Pavlovog,
Skinerovog i
Kelerovog
eksperimenta
utvrđuje i
upoređuje stepen
složenosti učenja
Analizira kako
promjene u
pamćenju utiču na
ličnost
Analizira značaj
transfera u učenju
Vrednuje značaj
formiranja radnih
navika u učenju i
korišćenja metoda
uspješnog učenja
Analizira svoj
uobičajni način
učenja
-
Na primjerima
obrazlaže faze
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
razlika u opažanju
Razumije da su
moguće greške u
opažaju drugih
ljudi
Podstiče preciznost
u opažanju
Pozitivno
procjenjuje značaj
navikavanja na
psihološke uslove
uspješnog učenja i
prilagođavanja
sopstvenom načinu
učenja
Razvija sposobnost
uspješnog učenja
Preporuke za
izvođenje nastave
konture, slika koje
ilustruju dobar
pravac, zajedničku
sudbinu,
asimetrične figure i
zatvaranje diskusija zapažanja
Diskusija:
- Uticaj ranijeg
iskustva,
motivacije i
psihofizičkog stanja
na opažanje,
navođenje
primjera.
- Proces uzajamnog
opažanja, greške u
opažanju,
navođenje primjera
- Igra uloga
- pacijent zdravstveni radnik
-
-
-
-
181
Razvija sposobnost
kontrolisanja
-
Izrada slika od
strane učenika, po
instrukcijama
nastavnika, koje
ilustruju Pavlov,
Skinerov i
Tornjakov
eksperiment,
prezentacija i
diskusija na času
Video prikaz osoba
sa različitim
vrstama
poremećaja
pamćenja
Izrada plana rada,
učenja i slobodnih
aktivnosti u cilju
praćenja i
popravljanja svojih
radnih navika
Upoređivanje svog
načina učenja sa
idealnim - rad u
parovima
Postavljanje
problema i njihovo
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sposobnosti
- Navodi definiciju
mišljenja i
pojašnjava uticaj
asocijacija,
shvatanja odnosa,
znanja i iskustva na
mišljenj
- Nabraja faze
misaonog procesa i
ukratko objašnjava
vrste mišljenja
- Defniše
intelektualne
sposobnosti,
pojašnjava strukturu
i upoznaje se sa
postupcima
mjerenja
intelektualnih
sposobnosti
- Upoznaje
intelektualni razvoj
i kalsifikaciju
intelektualnih
sposobnosti
Emocije
- Definiše emocije,
opisuje osnovne
vrste i osobine
emocionalnih pojava
- Pojašnjava organske
promene koje
nastaju prilikom
ispoljavanja emocija
i način izražavanja
emocija
- Na osnovu
šematskog prikaza
pojašnjava razvoj
emocija prema
Katarini Bridžes i
pojašnjava razliku
između primarnih i
složenih emocija
- Objašnjava
specifičnosti
emocionalnog života
adolescenta
- Navodi definicije
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
misaonog procesa i
uočava njihov
značaj u rješavanju
svakodnevnih
problema
Vrednuje značaj
stvaralačkog
mišljenja
Vrednuje značaj
poznavanja
intelektualnog
razvoja, stagnacije
i opadanja
Analizira svoj
intelektualni razvoj
i mogućnosti
unapređenja
sopstvenog razvoja
Uočava razliku u
intelektualnim
sposobnostima
među ljudima
Analizira
klasifikaciju umne
zaostalosti
istražuje moguće
uzroke
Razlikuje emocije
sreće, tuge, bijesa,
odvratnosti, straha
i iznenađenja na
osnovu facijalne
ekspresije osobe
Analizira uticaj
eksperimentisanja
adolescenta sa
sobom, usvajanja
različitih stavova,
uticaja vršnjačkih
grupa i
povremenog
povlačenja u sebe
na formiranje
identiteta i
sazrijevanje
Uočava značaj
emocionalne
samokontrole u
socijalnim
interakcijama i
postizanju željenih
-
-
-
-
-
182
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
misaonog toka u
rješavanju
svakodnevnih
životnih teškoća
Razumije da
postoje razlike u
intelektualnim
sposobnostima
ljudi
Pozitivno
procjenjuje
mogućnost uticaja
na sopstveni
intelektualni razvoj
Razumije značaj
poznavanja
neverbalne
komunikacije
Bolje razumije
sopstvenu i
emocionalnost
drugih ljudi
Stiče pozitivan stav
o značaju
emocionalne
samokontrole u
očuvanja svog
mentalnog zdravlja
i bolje socijalne
interakcije
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
rješavanje - rad u
parovima
Šematski prikaz
krivulje
intelektualnog
razvoja
Šematski prikaz
klasifikacije
intelektualnih
sposobnosti
Navođenje
primjera umne
zaostalosti ljudi iz
okruženja,
razgovor o
njihovim uočenim
mogućnostima i
orjentaciono
svrstavanje u
određenu
kategoriju umne
zaostalosti
Vježba:
Prikaz slika ili
gluma odrađenih
emocija (sreća,
bijes, tuga,
odvratnost, strah i
iznenađenje),
razilkovanje
emocionalnog
stanja od strane
učenika
Diskusija:
- Emocionalnost
dijete/adolescent/
odrasli
Vježba:
- Uvježbavanje
emocijalne
samokontrole u
različitim
socijalnim
interakcijama igra uloga
- Adekvatan i
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
emocionalne
samokontrole
stresne situacije,
stresa i emocionalne
reakcije
-
-
Motivacija
- Pojašnjava pojam
motiva, razliku
između motiva i
motivatora i vrste
motiva prema
različitim
kriterijumima
- Pojašnjava razliku u
značaju motiva
gladi, žeđi i
seksualnog motiva
- Objašnjava proces
socijalizacije
bioloških potreba
- Upoznaje lične i
socijalne motive
- Navodi i pojašnjava
hijerarhiju motiva
po Maslovu
- Definiše i pojašnjava
pojmove: barijera,
frustracija,
tolerancija na
frustraciju,
potiskivanje,
mehanizam odbrane
- Nabraja i pojašnjava
različite vrste
mehanizma odbrane
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
ciljeva
Analizira značaj
emocija za
mentalno zdravlje i
uspostavljanja
adekvatnih
emocionalnih
odnosa između
zdravstvenog
radnika i pacijenta
Analizira uticaj
emocionalne
neravnoteže stresa na različita
psihosomatska
oboljenja
Vrednuje značaj
homeostaze i
homeostatskih
mehanizama u
organizmu
Uočava proces i
značaj
socijalizacije
bioloških potreba
Analizira i
obrazlaže na
primjerima
Masljovljevu
hijerarhiju motiva
Obrazlaže na
primjerima
reakciju osobe na
frustracije i način
prevazilaženja
frustracije
Analizira
mehanizme
odbrane koje ljudi
najčešće koriste u
opravdavanju
neprihvatljivog
ponašanja
Koristi znanja o
motivima
(Masljovljeva
teorija hijerarhije,
frustracija,
tolerancija na
frustraciju,
potiskivanje) u
Preporuke za
izvođenje nastave
neadekvatan
emocionalni odnos
zdravstveni radnikpacijent – igra
uloga
Radionica:
- Promjene, JA
nakada, JA sada,
Ja u budućnosti
(cilj: upoznavanje
promjena koje se
dešavaju tokom
adolescenskog
uzrasta)
-
-
-
183
Bolje razumije
frustracione
reakcije kod sebe i
drugih
Bolje razumije
motivaciono
ponašanje i
pokušaje
zadovoljenja
željenih motiva
kod sebe i drugih
Pozitivno
procjenjuje značaj
korišćenja znanja o
motivima i
mehanizmima
odbrane u
pospešivanju
saradnje sa ljudima
Šematki prikaz
osnovnog
motivacionog
ciklusa
- Šematski prikaz
Lestvice motiva
prema Maslovu
Diskusija:
- Načini
zadovoljavanja
bioloških potreba
(gladi, žeđi i dr.)
djeca/odrasli
- Navođenje
primjera
reagovanja na
frustraciju i
prevazilaženje
frustracije - rad u
parovima
- Radionica
Rad u manjim
grupama mehanizmi odbrane
i njihovo
ispoljavanje svaka grupa ima
zadatak da
demonstrira jednu
životnu situaciju
koja je u skladu sa
nekim od
mehanizama
odbrane
- Igra uloga
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Interesovanja,
stavovi i vrijednosti
- Navodi definiciju
interesovanja i
pojašnjava vrste
interesovanja
- Pojašnjava razliku
između stavova i
vrijednosti
- Navodi činioce koji
utiču na formiranje
stava, otpornost
stava na promjenu i
način promjene
stava
- Definiše socijalne
predrasude i
pojašnjava način
borbe protiv
predrasuda
- Pojašnjava termin
zdravstvena kultura
i činioce koji utiču
na formiranje
zdravstvenih stavova
- Nabraja i pojašnjava
psihološka načela
zdravstvene
propagande
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
procesu oporavka
bolesnika
Preporuke za
izvođenje nastave
Pacijent
zdravstveni radnik
(korišćenje znanja
o motivima)
- Analiza
međusobnih
interesovanja i
načina korišćenja
slobodnog vremena
- rad u parovima
Radionica:
Zdravstvena
propaganda:
izrada poruka u
vidu razglednica,
plakata, letaka,
panoa, TV i radio
oglasa, kratkih
video zapisa i sl.
Diskusija:
- Stavovi, otpornost
promjena.
Radionica:
- „Šta mi je važnomoje vrijednosti“
(cilj: razmišljanje
o sopstvenim
vrijednostima,
uviđanje da se
hijerarhija
vrijednosti mijenja
u zavisnosti od
različitih faktora“)
-
Uočava razliku u
korišćenju
slobodnog vremena
u zavisnosti od
interesovanja
među ljudima
- Vrednuje značaj
poznavanja
različitih vrsta
interesovanja u
cilju
prilagođavanja
interesovanjima
slobodnog vremena
pacijenta u
procesu oporavka
- Obrazlaže na
primjerima i
vrednuje značaj
činioca koji utiču
na formiranje
stava, otpornost i
promjenu
- Vrednuje značaj i
činioce koji utiču u
borbi protiv
predrasuda
- Izrađuje reklame o
zdravstvenoj
propagandi,
poštujući načela
zdravstvene
propagande
Ličnost i organizacija psihičkog života
Struktura ličnosti
- Kroz primjere
obrazlaže
- Navodi definiciju
doslednost,
ličnosti i pojašnjava
jedinstvenost i
pojmove
osobenost
doslednosti,
ponašanja neke
jedinstvenosti i
osobe
osobenosti
ponašanja.
- Na osnovu
šematskog prikaza
- Definiše i
analizira četiri tipa
pojašnjava
temperamenta
pojmove:
prema Hipokratu
temperament,
sposobnosti,
- Pronalazi tip
-
-
-
184
Razumije da
postoje razlike u
emocionalnom
reagovanju na
frustracije među
ljudima
Bolje razumije
sebe i druge
-
-
-
Šematski prikaz
tipologije ličnosti
prema Hipokratu
Prikaz slikatipologije ličnosti
prema starim
Grcima
Navođenje
primjera iz
okruženja koji
najbolje
odgovaraju
Hipokratovoj
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
karakter, svijest o
sebi, realno i
idealno JA
- Navodi i pojašnjava
klasifikaciju
strukture ličnosti na
osnovu
temperamenta,
sposobnosti,
karaktera i svijesti o
sebi
- Pojašnjava vezu
između tjelesnih
osobina i ličnosti po
Krešmeru i Šeldonu
-
-
Dinamika ličnosti
- Navodi definiciju
dinamike ličnosti
- Pojašnjava
unutarlične i
interpersonalne
sukobe
-
-
Razvoj ličnosti
- Navodi i pojašnjava
činioce koji utiču na
razvoj ličnosti
- Pojašnjava uticaj
vaspitanja u
okviru porodice
na razvoj ličnosti
- Pojašnjava uticaj
škole, kulture i
društvenog
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
učenik
ličnosti iz
okruženja koji
najbolje
odgovaraju po
ispoljavanju
osobina ovoj
tipologiji
Analizira značaj
ispoljavanja
karakternih
osobina kroz
odnose prema
drugim ljudima,
sebi, radnim
zadacima i
društvenoj
zajednici
Na primjerima
obrazlaže razliku
između realnog i
idealnog JA,
privatnog i javnog
JA
Obrazlaže na
primjerima sukobe
motiva dvostrukog
privlačenja,
dvostrukog
odbijanja i
privlačenja, i
savlađuje tehnike
izbora željenog
cilja
Analizira sukobe
uloga i sukobe
saznanja kroz
navođenje primjera
Analizira uticaj
srdačnog i
uzdržanog odnosa
na razvoj ličnosti
Upoređuje tipove
vaspitanja gdje se
djetetu daju
izvjesna
ograničenja i
potpuna sloboda na
razvoj ličnosti
Preporuke za
izvođenje nastave
tipologiji ličnosti
-
-
-
-
185
Razvija vještinu
izbora željenog
motiva pri
svakodnevnim
sukobima motiva u
socijalnoj
interakciji
Bolje razumije
sopstveno
ponašanje i
ponašanje drugih
ljudi
Razumije uzročno
posljedične veze
uticaja porodice,
škole, kulture i
društvenog sistema
na razvoj ličnosti
Razumije značaj
emocionalne
zrelosti u cilju
uspješne socijalne
saradnje sa ljudima
Oluja misli
(Brainstrom)
- Kada ste bili u
situacijama sukoba
motiva i kako ste ih
riješili
- Koje vaše uloge
svakodnevno
dolaze u sukob
- Kako obično
rješavate sukob
- U kojim
situacijama se
javljao vaš saznajni
nesklad
- Kako ste ga
doživjeli i riješili
Debata:
- Srdačan ili uzdržan
odnos
- Ograničenje ili
sloboda
Test emocionalne
zrelosti,
međusobna
procjena zrelostirad u parovima,
analiza ajtema
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sistema na razvoj
ličnosti
- Imenuje razvojne
faze i pojašnjava
zrelost ličnosti
Promjene i poremećaj društvenog života
- Pojašnjava razliku
između normalnog
i nenormalnog
ponašanja
- Upoznaje glavne
kategorije
mentalnih
poremećaja neuroze, psihoze,
psihopatije
- Imenuje i
objašnjava oblike
neprilagođenog
ponašanja
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Analizira
kriterijume zrelosti
ličnosti i upoređuje
sa stupnjem
sopstvene zrelosti
Analizira
kriterijume
normalnosti i
nenormalnosti
Upoređuje
simptome neuroze,
psihoze i
psihopatije i navodi
primjere
Analizira uzroke i
mjere sprečavanja
delikvencije
Analizira uzroke,
faze razvoja i
posljedice
alkoholizma i
narkomanije
Uviđa značaj
emocionalne
stabilnosti u
svakodnevnim
životnim
interakcijama
Preporuke za
izvođenje nastave
testa (kriterijuma
zrelosti) kroz
diskusiju
-
-
-
Razumije uzročno
posljedične veze
između adaptivnog
ponašanja osobe u
sredini i formiranja
zdrave i zrele
ličnosti
Razumije značaj
kontrole nad
svojim postupcima,
razmjeni
osjećanja, stabilne
procjene sebe i
drugih u
svakodnevnim
socijalnim
interakcijama
Razvija sposobnost
emocionalne
stabilnosti
-
-
-
Komunikacija
- Definiše pojam
komunikacije
- Navodi vrste
komunikacije
(podjele prema
vrsti znakova,
uspješnosti,
složenosti)
- Navodi osnovne
elemente
- Uočava značaj
učenja o procesu
komunikacije
- Prepoznaje značaj
komunikacije za
razvoj pojedinca i
društva
- Navodi primjere
različiih
neverbalnih
- Razvija sopstveni
komunikacioni stil
- Prepoznaje učenje
komunikacionih
vještina kao izazov
i priliku za
sopstveni napredak
186
-
Diskusija:
Normalnost/
nenormalnost
Video prikaz
psihotičnog,
neurotičnog
ponašanja i
psihopatije
Prikaz slika
delikventnog
ponašanja, djece iz
potpunih i
nepotpunih
porodica, zatim
primjera dobro
organizovanog i
naorganizovanog
društvenog
sistema,
podsticanje
učenika da uoče
uzroke
neprilagođenog
ponašanja
Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na temu
narkomanija,
ispovijesti
narkomana, vrste
droga i posljedice,
pretraživanje slika,
diskusija zapažanja
ili izrada tematskih
panoa
Brainstorming
pojma
komunikacija
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
komunikacionog
znakova.
procesa.
Pravila uspješne komunikacije i uzroci neuspješne komunikacije
- Poznaje načela
- Na primjerima
- Prihvata konflikte u - Brainstorming
funkcionalne
prepoznaje
komunikaciji kao
pojmova
komunikacije
ne/jasne poruke
prirodnu pojavu i
ne/uspješna
priliku za
komunikacija
- Navodi uzroke
- Prepoznaje
napredovanje i
- Vježba:
neuspješnog,
različitost
razvijanje odnosa
Razlikovanje jasnih
nejasnog
percepcija i
sa ljudima
i nejasnih poruka
komuniciranja
neprihvatanje
sopstvene
- Navodi tehnike
- Razvija sposobnost
- Vježba:
odgovornosti kao
nenasilne
tolerancije i
Rad u parovima uzročnike konflikta
komunikacije
prihvata različitost
aktivno slušanje
- Navodi principe
- Uspješno razlikuje
- Vježba:
dobrog slušaoca i
JA-TI rečenice
Upotreba JA
lažnog slušaoca
prema efektu koji
rečenica u
postižu u
konfliktnoj situaciji
interakciji
- Koristi JA rečenice
za izražavanje svog
stava, osjećanja i
sugestija
- Razvija tehniku
aktivnog slušanja
Odnos bolesnik - tehničar zdravstvene njege, komunikacija sa pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu ozdravljenja
Vježba :
- Poznaje bonton u
- Shvata da su
- Navikava se na
komunikaciji sa
ljubaznost i
odgovornost
- Rad u parovima,
pacijentima
strpljenje standard - Navikava se na
razgovor sa
ponašanja u
samostalnost u
- Navodi
pacijentom
komunikaciji sa
uspostavljanju
karakteristike
(nestrpljivim,
klijentom
kontakta sa
komunikacije koja
prezahtjevnim,
pacijentom
pozitivno utiče na
teško bolesnim,
- Upotrebljava
stanje pacijenta
ljutim itd.)
pravilan i jasan
način izražavanja
- Kontroliše emocije,
izbjegava
pretjeranu
privatnost i bliskost
- Daje pozitivne
komentare, kojima
unosi vedrinu u
komunikaciju sa
klijentima
Komunikacija u organizaciji
Radionica:
- Upoznaje pojam i
- Uočava
- Razvija vještine
navodi vrste grupa
specifičnosti
timskog rada i
- Rad u malim
i organizacije
pojedinih vrsta
pregovaranja
grupama –
grupa
donošenje odluka u
- Navodi
timskom radu
- Uočava
specifičnosti
karakteristike
strukture grupe s
187
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
obzirom na moć i
vrste moći
- Navodi
karakteristike
komunikacione i
sociometrijske
strukture grupe
- Definiše pojam
odlučivanja i
opisuje faze
procesa donošenja
odluke
- Upoznaje grupno i
individualno
rješavanje
problema
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
učenik
grupe s obzirom na
razne vrste moći
Razumije važnost
poštovanja
hijerarhije u
organizaciji
Pravi razliku
između različitih
oblika grupa
Analizira proces
grupnog
odlučivanja
Pravi razliku i
uočava prednosti
grupnog rješavanja
problema u odnosu
na individualno
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N.Havelka, Psihologija za II i III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M.Zvonarević, Psihologija, priručnik za nastavnike, Školska knjiga, Zagreb, 1964.
- Z.Trikić, D Koruga, J.Branješević, V.Damjanović, S.Vidović, Vršnjačka medijacija
- Od svađe slađe, Njemačka organizacija za tehničku saradnju (GTZ) GmbH,
Beograd, 2006.
- T.Mandić, Komunikologija, Psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2005.
- B.Piz, A.Piz, Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- B.M.Rosenberg, We can work it out, Resolving Conflicts Peacefully and
Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor
- Prijektno platno
- Računarsaka učionica sa pristupom Internetu (po potrebi)
- Odgovarajuće slike, šeme, video zapisi, stručni časopisi
- Flip-čart
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor psihologije
- Diplomirani psiholog
- Profesor pedagogije
188
- Diplomirani pedagog
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Organske osnove i činioci
psihičkog života
- Oblici neprilagođenog
ponašanja
- Zdravstvena propaganda
- Komunikacija sa
pacijentima
- Mentalne retardacije
- Bolesti zavisnosti i
promjene u usnoj šupljini
- Komunikacija sa
pacijentima
- Promjene i poremećeji
duševnog života
- Pravila uspješne i
neuspješne komunikacije
- Klasifikacija umne
zaostalosti
- Komunikacija u organizaciji
- Odnos bolesnik - tehničar
- Komunikacija i pravila
uspješne i uzroci
neuspješne komunikacije
- Etički odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
- Komunikacija u organizaciji
- Promjene i poremećaji
duševnog života
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Nervni sistem
- Zdravstvena zaštita i
higijena
- Morfologija zuba
-
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
-
Paradontologija i oralna
medicina
Praktična nastava
-
Etika
-
Patologija
- Pušenje, alkoholizam,
narkomanija
- Zdravstvena propaganda
- Dužnost i obaveze zubnostomatološkog tehničara
- Liječenje zuba
pacijentima sa posebnim
potrebama
- Bolesti zavisnosti
Komunikacija sa
pacijentima, rodbinom
- Psihička priprema
pacijenta za različite
dijagnostičke procedure
- Specifičnosti komunikacije
sa roditeljima i djecom i
pacijentima sa posebnim
potrebama
- Komunikacija sa
saradnicima
- Konflikti i uspješna
komunikacija
- Klasifikacija umne
zaostalosti
- Timski rad
-
-
189
Bolesti zavisnosti
1.3.6. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
40
32
72
40
32
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje preduzetničke sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva.
- Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih
tehnologija.
190
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Biznis ideja i biznis plan
- Suočavajući
- Pozitivno
- Upoznaje pojam
argumente kritički
procjenjuje značaj
biznis ideja
procjenjuje
kreativnosti u radu
- Opisuje nastanak
kvalitet poslovne
- Razvija sposobnost
biznis ideje
ideje u skladu sa
postizanja
- Nabraja i
postulatima
kompromisa
opredjeljuje se za
tržišnog poslovanja - Razvija sposobnost
poslovnu ideju
- Uviđa važnost
analitičkog
- Nabraja moguće
izrade biznis plana
mišljenja
vrste djelatnosti
u kontekstu
- Navikava se na
- Opisuje pojam
obezbjeđivanja
odgovornost u radu
biznis plan
podrške, kako
- Razumije važnost
- Upoznaje pojmove:
unutar samog
očuvanja zdrave
vizija, misija,
privrednog društva
životne sredine
strategija, ciljev
tako i od strane
- Navikava se na
- Upoznaje postupak
eksternih partnera
marljivost i
istraživanja tržišta
(investitora,
preciznost
- Upoznaje pojmove:
kreditora)
marketing plan i
- Razlikuje pojmove:
plan prodaje
vizija, misija,
- Opisuje elemente
strategija
finansijskog plana
privrednog društva - Kroz primjere
obrazlaže ciljeve
- Objašnjava
privrednog društva
neophodnost
- Kroz primjere
očuvanja životne
obrazlaže postupak
sredine
istraživanja tržišta
- Rezimira biznis
na novom primjeru
plan
- Izvodi zaključke o
- Prezentuje biznis
potencijalnoj
plan
konkurenciji
- Izvodi zaključak o
potencijalnim
kupcima/
korisnicima usluga
- Vrši opis
proizvoda/usluga
- Uviđa značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga
- Kroz primjere
obrazlaže
elemente
finansijskog plana
privrednog društva
- Sarađuje kod
191
Preporuke za
izvođenje nastave
- Poželjno je
učenicima ukazati
na primjere
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
društva
- Primjena tehnika
za unapređenje
razmišljanja, npr.
eksperiment Šest
šešira
- Kao model može da
posluži biznis plan
realnog privrednog
društva
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
izrade plana
očuvanja životne
sredine za
konkretno
privredno društvo
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana
- Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje privrednog društva
Ime privrednog društva
- Opredjeljuje se za
- Nabraja moguća
ime privrednog
rješenja za ime
društva u skladu sa
privrednog društva
propisima i
poštujući principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti
Vizuelni identitet privrednog društva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
identitet
i značaj
privrednog društva
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog društva
Registracija privrednog društva
- Upoznaje postupak - Popunjava
formulare za
registracije
registraciju
privrednog društva
privrednog društva
- Opisuje moguće
- Sprovodi aktivnosti
oblike
na pribavljanju
organizovanja
pečata i štambilja
privrednog društva
Otvaranje računa kod poslovne banke
- Popunjava
- Opisuje postupak
formulare za
otvaranja računa
otvaranje računa
kod poslovne banke
kod poslovne banke
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Poslovni kodeks preduzeća
- Popunjava
- Upoznaje pojam
formulare za
poslovni kodeks
otvaranje računa
privrednog društva
kod poslovne banke
- Nabraja elemente
- Obavlja postupak
poslovnog kodeksa
otvaranja računa
kod poslovne
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija logičko
mišljenje i
sposobnost za
pravilnog
rasuđivanja i
zaključivanja
- Rad u grupama:
učenici predlažu
moguća rješenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku
- Stiče radne navike
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika
192
- Izrada organograma
privrednog društva
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
banke.
Organizaciona struktura privrednog društva
- Upoznaje tipove
- Pronalazi sličnosti i
organizacione
razlike između
strukture
različitih tipova
privrednog društva
organizacionih
struktura
privrednog društva
Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva
- Pronalazi sličnosti i - Razvija sposobnost
- Upoznaje različite
snalaženja u
razlike u nivoima
nivoe upravljanja
hijerarhiji
upravljanja
privrednim
socijalnih odnosa
privrednim
društvom
društvom
- Upoznaje postupak
- Popunjava prijavu
zasnivanja radnog
o slobodnom
odnosa u
radnom mjestu
privrednom društvu
- Upoznaje postupak - Učestvuje u izradi
jednostavnog
izrade godišnjeg
godišnjeg
izvještaja o radu
izvještaja o radu
Služba opštih poslova
- Razumije značaj
- Obavlja usmenu i
- Nabraja i opisuje
saradnje u
pisanu
aktivnosti u okviru
socijalnim
komunikaciju
službe opštih
kontaktima
unutar privrednog
poslova
- Navikava se na
društva i sa
odgovornost u radu
eksternim
partnerima
- Tehnički održava
Internet sajt
privrednog društva
- Šalje i prima poštu
i druge službene
materijale
Sektor Marketing
- Navikava se na
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
obrazlaže strukturu
komunikativnost,
marketinga
asortimana
efikasnost u radu,
- Opisuje postupak
proizvoda/usluga
marljivost i
istraživanja tržišta
- Sprovodi postupak
preciznost
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
proizvoda/usluga
marketing miksa:
- Kroz primjere
proizvod, cijena,
obrazlaže važnost i
promocija i
načine promocije
distribucija
- Upoređuje moguća
rješenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
193
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kao model može da
posluži konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj štampi
- Rad u grupama od
tri do pet učenika
- Upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
štampač)
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
elektronsku
komunikaciju
- Izrada reklamnog
materijala
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
privrednog društva
- Upoređuje moguće
forme i sadržaje
reklamnog
materijala
- Planira način
reklamiranja
privrednog društva,
odnosno
proizvoda/usluge
- Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
- Izrađuje ponudu,
porudžbenicu,
predračun, upit,
račun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
Sektor finansija i računovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrazlaže način
obračuna zarada
obračuna zarada,
- Opisuje način
poreza i doprinosa
obračuna poreza i
- Obavlja
doprinosa
blagajničke poslove
- Upoznaje
blagajničke poslove - Obavlja poslove
- Upoznaje postupak
plaćanja dospjelih
plaćanja dospjelih
obaveza i naplate
obaveza i naplate
dospjelih
dospjelih
potraživanja
potraživanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
- Navikava se na
tačnost, preciznost
i urednost
- Stiče pozitivan stav
i preuzima
odgovornost
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J.Manojlović, S.Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija za I razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D.Bogdanović, G.Ivanišević, Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- D.Dragiđić, B.Ilić, B.Medojević, M.Pavlović, Osnovi ekonomije za II razred, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R.Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H.Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom
194
-
Fax
Telefon
Skener
Štampač
Fotokopir aparat
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi, jedna u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani ekonomista
9. Povezanost predmeta
Znanja
- Marketing
- Poslovni kodeks
preduzeća
- Sliužba opštih poslova
- Marketing
- Vizuelni identitet
provrednog društva
- Sektro marketing- načini
reklaniranja
- Poslovni kodeks
preduzeća
- Organizaciona struktura
privrednog društva
Povezanost sa drugim predmetima
Predmeti
Znanja
- Zdravstvena zaštita i
- Promocija zdravlja
higijena
- Praktična nastava
- Razvijanje preduzetničkih
sposobnosti učenika
- Timski rad, organizacija
- Likovna umjetnost sa
estetikom
- Psihologija i komunikologija
- Etika
195
-
Slikarstvo
Grafika
Propagandni materijal
Uspješna/neuspješna
komunikacija
- Opšti pojmovi o etici
- Timski rad
1.3.7. ETIKA
1. Naziv predmeta: ETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih etičkih pojmova.
- Upoznavanje različitih sistema vrijednosti u istoriji etike.
- Upoznavanje sa etičkim kodeksima.
- Sticanje znanja o značaju estetskog izgleda, propisane uniforme, savjesnog
obavljanja posla i ponašanja medicinskog radnika prema pacijentu.
- Sticanje znanja o timskom radu, čuvanju poslovne tajne, poštovanju čovjekovog
života, privatnosti pacijenta i pravilnom odnosu prema pacijentu u zavisnosti od
uzrasta i kategorije bolesti.
- Sticanje znanja o humanitarnim organizacijama i prvoj pomoći.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi, podsticanje ka usavršavanju
profesije.
- Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.
196
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšti pojmovi o etici
Uvod
- Razlikuje teorijsku
- Uočava važnost
od primijenjene
etike u
- Poznaje pojam i
etike
svakodnevnom
sadržaj etike
životu
- Zna porijeklo i
- Analizira odnos
značenje termina
morala i etike
filozofija i etika
- Vrednuje značaj
- Upoznaje etiku kao
moralnog
praktičnu
rasuđivanja
filozofsku
- Analizira ulogu
disciplinu
volje kao moći
unutrašnjeg
- Definiše pojam
usmjeravanja
morala i njegovu
istorijsku
- Određuje stepen
uslovljenost
razvijenosti volje
kod sebe i drugih
- Obrazlaže nastanak
i razvitak moralnih - Analizira značaj
normi
savjesti za razvoj
ličnosti
- Objašnjava
pojmove moralno
- Izražava svoje
rasuđivanje i
mišljenje o
moralno ponašanje
savjesti, stidu,
kajanju i sl.
- Objašnava
- Uočava razliku
preduslove za
između morala,
moralno
običaja, religije,
rasuđivanje i
prava
ponašanje (svijest,
razum, osjećanja,
volja, osjećanja
dužnosti i sl.)
- Obrazlaže značaj
savjesti za moralnu
svijest i moralni
fenomen kao takav
- Navodi pojam
deontologije i
poznaje različite
vrste odgovornosti
- Upoznaje odnos
između: običaja i
morala, religije i
morala, prava i
morala
Istorijat etičkih učenja
Etička učenja
- Analizira Sokratov
- Stiče pozitivan stav
antičkog doba
stav "Vrlina je
prema društvenim
znanje"
naukama
- Poznaje i obrazlaže
- Upoređuje
Sokratovo,
pojmove dobra i
Platonovo i
197
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
Savjest, stid,
kajanje
-
Diskusija :
Dobro/zlo
Aristotelove etičke
i dianoetičke
vriline i današnje
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Aristotelovo učenje
o vrlini
- Nabraja pravce u
etici: hedonizam i
stoicizam
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
zla
Analizira Platonov
princip mjere i
harmonije
Razlikuje
Aristotelove etičke
i dianoetičke vrline
Određuje i shvata
pojmove
hedonizam i
stoicizam
Uočava razlike
između etičkog
učenja hrišćanske
crkve i današnjih
shvatanja etike.
Određuje postulate
moralnog
djelovanja
Vrednuje slobodu
kao uslov
moralnosti
Etička učenja
srednjeg i novog
vijeka
- Poznaje hrišćanske
etičke norme i
pravila
- Upoznaje i
obrazlaže Kantove
kategoričke
imperative
- Objašnjava
Šopenhauerovu
etiku pesimizma
- Obrazlaže Ničeov
pojam imoralizma
Najnovija etička
- Razlikuje
učenja
Kjerkegorove
stadijume na
- Navodi
životnom putu
predstavnike
čovjeka
egzistencionalizma
(Kjerkegor,
- Analizira Jaspersov
Jaspers, Sartr)
pojam slobode i
nesigurnosti
- Poznaje i obrazlaže
pojmove
- Analizira Sartrov
egzistencija i
pojam slobode i
esencija
odgovornosti
- Navodi određenja
individualne
egzistencije
(neponovljivost,
konačnost,
prolaznost,
slučajnost,
neizvjesnost)
Zakletve i kodeksi medicinske etike
- Zna Hipokratovu
- Analizira značajne
zakletvu
odredbe
Hipokratove
- Zna Maimonidovu
zakletve
ljekarsku molitvu
- Analizira začetke
- Navodi Ženevsku
Preporuke za
izvođenje nastave
shvatanje vrlina
-
Navikava se na
slobodu iznošenja
sopstvenog stava i
uvažavanja
suprotnog
-
-
-
198
Porihvata i poštuje
propise u radu
-
Diskusija:
Etička učenja
hrišćanske crkve i
današnje shvatanje
etike
Pretraživanje
Interneta na temu:
Najnovija etička
učenja,
prikupljanje
podataka i
diskusija
Prikaz Hipokratove
zakletve i
Maimonidove
ljekarska molitve,
analiza i diskusija
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
rada medicinskih
reviziju
sestara
Hipokratove
- Upoređuje
zakletve
Hipokratovu
- Zna zakletvu
zakletvu sa
Florens Najtingejl
zakletvom Florens
- Obrazlaže
Najtingel i uviđa
Helsinšku
njihov značaj
deklaraciju o
- Upoređuje zakone
biomedicinskim
medicinske etike
istraživanjima
- Vrednuje kodeks
- Pojašnjava
etičkih pravila koja
deklaraciju o
će koristiti u svom
pravima bolesnika
radu
- Navodi
internacionalni
kodeks etike
medicinskih sestara
(tehničara)
- Zna kodeks etike
medicinskih sestara
Crne Gore
Moralne obaveze medicinskog radnika
- Uviđa korelaciju
Lik medicinskog
između estetskog
radnika
izgleda, propisane
- Opisuje ličnost
uniforme,
medicinskog radnika
ponašanja
- Zna prava bolesnika
medicinskog radnika
(štićenika) u skladu
i povjerenja
sa važećim
bolesnika
propisima
- Vrednuje pravo
- Opisuje odnos
izbora bolesnika
medicinskog radnika
(štićenika) o odluci
prema bolesniku,
sopstvenog zdravlja
rodbini bolesnika i
i života
posjeti
- Vrednuje značaj
saradnje
zdravstvenog
radnika sa
pacijentom i
članovima njegove
porodice
Čuvanje medicinske - Uočava značaj
obaveze čuvanja
tajne
medicinske tajne
- Zna značaj čuvanja
medicinske tajne
Poštovanje ljudskog - Vrednuje značaj
čovjekovog života
života
- Zna da poštuje
ljudski život
- Opisuje pravila
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
od strane učenika u
cilju shvatanja
značaja istih
- Stiče pozitivan stav
odnos prema
zanimanju
- Navikava se na red i
urednost
Video-zapis:
- Prikaz adekvatne
uniforme i
komunikacije
zdravstvenog
radnika i pacijenta
- Usvaja principe
medicinske etike
Diskusija:
- Značaj čuvanja
tajne
- Navikava se na
odgovornost u
ispunjavanju radnih
obaveza
Diskusija:
- Poštovanje
ljudskog života
199
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
poštovanja ljudskog
života
- Razumije značaj
- Vrednuje značaj
Timski rad
saradnje
- Poznaje značaj
timskog rada
medicinskog
timskog rada i uloge
tehničara sa svojim
medicinskog
kolegama u cilju
tehničara u timu
postizanja što boljih
- Navodi pravila koja
rezultata u
se moraju poštovati
obavljanju svoje
pri timskom radu
profesije
Etički odnos medicinskog radnika prema uzrastu i vrstama bolesti
- Razumije značaj
Etički odnos prema
- Suočava se sa
djetetu
problemom
lične odgovornosti
hospitalizacije
prema higijeni,
- Navodi definiciju
djece i shvata
zdravlju i
djetinjstva
etičnost
sposobnosti
- Opisuje specifične
uključivanja
empatije
potrebe bolesnog
roditelja u proces
djeteta
liječenja
- Opisuje postupak
adekvatnog odnosa - Uviđa značaj
sa djecom
poštovanja potreba
djeteta
Etički odnos prema
- Uočava značaj
- Razumije značaj
starim ljudima
adekvatnog odnosa
profesionalne
medicinskog
odgovornosti
- Navodi definiciju
radnika prema
starenja – starosti
starim osobama i
- Opisuje
njihovim
psihofizičko stanje
potrebama
starih ljudi
- Poznaje potrebe
starih osoba
- Navodi pravila koja
se moraju
poštovati u odnosu
sa starim ljudima
Etički odnos prema
- Uočava razliku u
- Razumije značaj
pacijentima sa:
simptomima osoba
lične odgovornosti
sa posebnim
prema higijeni i
- posebnim
potrebama,
zdravlju
potrebama
mentalnim
- mentalnim
- Navikava se na
smetnjama i
smetnjama
odgovornosti pri
tjelesnim
radu
- tjelesnim
oštećenjima
oštećenjima
- Uviđa značaj
- Navodi definiciju
poštovanja pravila
mentalnih
u radu sa
retardacija
pacijentima sa:
- Definiše mentalne
posebnim
smetnje
potrebama,
- Definiše tjelesna
mentalnim
oštećenja
200
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
- Prednosti/
nedostaci timskog
rada
Video zapis:
- Prikaz bolesnog
djeteta
Diskusija:
Stari ljudi i njihovo
psihofizičko stanje,
navođenje primjera
-
Video zapis:
Osobe sa posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oštećenjima
-
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
smetnjama i
- Opisuje potrebe
tjelesnim
ljudi koje su
oštećenjima
nastale zbog
duševnih ili
tjelesnih promjena
ovih kategorija
bolesnika
- Navodi pravila rada
koja se moraju
poštovati u radu sa
pacijentima sa:
posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oštećenjima
Etički odnos prema
- Razlikuje simptome
ljudima oboljelim
zaraznih bolesti
od zaraznih bolesti
- Vrednuje značaj
adekvatnog odnosa
- Definiše zarazne
prema oboljelim od
bolesti
zaraznih bolesti i
- Opisuje pravila
značaj izolacije
adekvatnog odnosa
prema oboljelim od
zaraznih bolesti
Humanitarne organizacije i prva pomoć
- Vrednuje značaj
- Poznaje svjetske
postojanja
humanitarne
humanitarnih
organizacije (crveni
organizacija
krst, crveni
- Uočava važnost
polumjesec,
dobrovoljnog
UNICEF, FAO...)
davanja krvi
- Zna adekvatan
- Analizira obavezu
odnos prema
prve pomoći kao
dobrovoljniom
službenu i moralnu
davaocima krvi
dužnost
- Nabraja postupke
pružanja prve
pomoći
- Opisuje stanje
povrijeđenog
Velike i vječite teme i dileme u medicinskoj
- Vrši komparaciju
- Nabraja vječite
pomenutih tema i
teme i dileme:
formira svoje
- eutanazija,
mišljenje
- abortus,
- vještačka oplodnja,
- medicinski
eksperimenti,
- kloniranje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
-
Razumije značaj
osjećaja lične
odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju
- Pozitivno ocjenjuje
važnost novih
znanja iz svoje
struke
etici
- Razvija sposobnost
argumentovanog
iznošenja
sopstvenog
mišljenja, i
uvažavanje
suprotnog
- Navikava se na
201
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Prikaz fotografija
različitih vrsta
zaraznih bolesti
Seminarski rad:
Svjetske
zdravstvene
organizacije
- Prva pomoć
- Dobrovoljni
davaoci krvi
-
Debata na teme:
- eutanazija,
- abortus,
- vještačka oplodnja,
- medicinski,
eksperimenti,
- kloniranje
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
slušanje i kulturu
dijaloga
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Pavićević, Osnovi etike, kultura, Beograd, 1967.
- F.Jodl, Istorija etike, Veselin Masleša, Sarajevo, 1975.
- A.Makintajner, Kratka istorija etike, Plato, Beograd, 2000.
- J.Marić, Medicinska etika, XII dopunjeno i prerađeno izdanje, MegRaf, Beograd,
2002.
- D.Milovanović, Medicinska etika, Naučna knjiga, Beograd, 1986.
- I.Pančovski, Etika hrišćanske ljubavi, Prosveta, Niš, 1973.
- M.Životić, Osnovna učenja o najvišem dobru i cilju života, Rad, Beograd, 1962.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računarska učionica
- Omogućen pristup Internetu
- Grafoskop
- Video projektor
- Priručnici
- Slike
- Fotografije
- Šira literatura
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
u
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor filozofije
- Diplomirani pedagog
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Humanitarne
organizacije i prva
pomoć
- Etički odnos prema
pacijentima
-
Etički odnos prema djeci,
odraslim, starim
Etički odnos prema
pacijentima sa
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Zdravstvena zaštita i
- Prva pomoć
higijena
- Morfologija i bolesti zuba
-
Praktična nastava
- Dužnost i obaveze zubnostomatološkog tehničara
-
202
Komunikacija sa djecom,
odraslim, starim
Komunikacija sa pacijentima
sa mentalnim retardacijama
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Poštovanje ljudskog života
- Čuvanje medicinske tajne
- Intervencije u zdravstvenoj
njezi
Znanja
mentalnim retardacijama
- Etika u praksi
zdravstvenih radnika
- Pravno-etički problemi u
etičkoj praksi
- Klasifikacija umne
zaostalosti
- Timski rad
- Pravila uspješne
komunikacije
- Opšti pojmovi o etici
- Timski rad
- Etički odnos prema
pacijentima sa posebnim
potrebama
-
Psihologija i komunikologija
-
-
- Preduzetništvo
-
Patologija
203
Etički odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
Komunikacija u organizaciji
- Poslovni kodeks preduzeća
- Organizaciona struktura
privrednog društva
- Promjene i poremećaji
duševnog života
1.3.8. FARMAKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: FARMAKOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o porijeklu, fizičkim i hemijskim osobinama ljekovitih
supstancija.
- Usvajanje znanja o načinu spravljanja i djelovanja ljekovitih supstancija.
- Sticanje znanja o promjenama u organizmu i upotrebi ljekovite supstancije u
terapiji.
- Usvajanje znanja o spravljanju, čuvanju i izdavanju lijeka.
- Upoznavanje sa farmakološkim postupcima ispitivanja ljekovitih supstanci.
- Sticanje znanja o značaju sadržaja koji se izučavaju u farmakologiji za usvajanje
sadržaja iz drugih disciplina.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, zaključivanja, uopštavanja i tumačenja.
- Razvijanje stvaralačke mašte, analitičkog mišljenje i objektivnosti.
- Razvijanje smisla za organizovani rad, tačnost, sistematičnost i urednost.
- Sticanje sposobnosti pravilnog korišćenja odgovarajuće literature (knjiga,
stručnih časopisa...).
204
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta farmakologija
- Vrednuje značaj
- Razvija sposobnost
- Definiše pojam,
farmakologije
podjelu i značaj
analitičkog
- Analizira proces
farmakologije
mišljenja
spravljanja,
- Navodi pojam,
- Razvija sposobnost
izdavanja i čuvanja
porijeklo i metode
opažanja
ljekova
ispitivanja lijeka
- Razvija sposobnost
- Razlikuje vrste
- Opisuje način
zaključivanja,
ljekova prema
spravljanja,
uopštavanja i
načinu spravljanja
izdavanja i čuvanja
tumačenja
(gotovi, oficinalni i
lijekova
magistralni)
- Navodi vrste
- Razlikuje vrste
lijekova prema
ljekova prema
načinu spravljanja
obliku: praškovi,
(gotovi, oficinalni i
kapsule, tablete,
magistralni)
rastvori, injekcije,
- Zna oblike lijeka:
inhalacije,
praškovi, kapsule,
supozitorije i
tablete, rastvori,
ljekovite masti,
injekcije,
paste i flasteri
inhalacije,
- Pravi razliku
supozitorije i
između oblika
ljekovite masti,
paste i flasteri
ljekova koji se
- Poznaje način
upotrebljavaju
primjene lijeka
lokalno, oralno i
(oralna,
parenteralno
parenteralna,
- Vrši komparaciju
rektalna i lokalna)
između vremena
- Poznaje
nastupanja dejstva
farmakokinetiku
lijeka i brzine
(resorpcija lijeka,
resorpcije iz
biotransformacija i
različitih tkiva
izlučivanje lijeka iz - Vrednuje značaj
organizma)
tačnog doziranja
- Navodi opšte
lijeka u odnosu na
karakteristike
izazivanje željenog
dejstva i
i neželjenog
mehanizam dejstva
dejstva lijeka
lijeka na organizam
(terapijska širina
- Poznaje način
lijeka)
doziranja lijeka
- Analizira faktore
- Poznaje pojmove
koji utiču na
kumulacija i
doziranje lijeka
tolerancija
- Analizira potrebu
- Definiše i nabraja
za ponovljenim
uzajamna dejstva
davanjem lijeka
ljekova
- Uočava i obrazlaže
- Zna neželjena
potrebu za
205
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
Interneta na temu:
Vrste ljekova
prema obliku i
pravila I načini
doziranja, diskusija
zapažanja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dejstva lijeka
(toksični efekti i
alergijske reakcije)
- Objašnjava
zavisnost od lijeka
(psihička, fizička i
izražena
tolerancija)
Farmakologija CNS – a
Ljekovi koji
deprimiraju
funkcije CNS –a
- Definiše pojam i
podjelu opšte
anestezije
(inhalaciona i
intravenska)
- Zna primjenu
hipnotika i sedativa
(barbiturati,
hloralhidrati i
bromidi)
Antiepileptici
- Upoznaje pojam
epilepsije
- Navodi ljekove koji
se koriste u terapiji
Ljekovi u terapiji
Parkinsonove
bolesti
- Nabraja podjelu
ljekova
- Navodi indikacije i
neželjena dejstva
Analgetici
- Navodi podjelu
analgetika (opijati i
antipiretički)
- Obrazlaže način
djelovanja na
organizam indikacije i
Formativni ciljevi
učenik
istovremenom
primjenom više
ljekova (sinergizam
i antagonizam)
- Razlikuje neželjena
dejstva lijeka
prema
posljedicama koje
izazivaju
- Obrazlaže na
primjerima
ozbiljnost
zloupotrebe
psihoaktivnih
supstanci (psihička
i fizička zavisnost,
tolerancija)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
- Razlikuje vrste
opšte anestezije
nauke u
(inhalaciona i
svakodnevnom
intravenska)
životu
- Pravi razliku
između hipnotika i
sedativa prema
načinu dejstva
- Razlikuje vrste
antiepileptika
prema
indikacijama i
kontra –
indikacijama
- Razlikuje vrste
ljekova u terapiji
Parkinsonove
bolesti prema
indikacijama i
kontra –
indikacijama
- Razlikuje vrste
analgetika (opijati i
antipiretički)
206
Preporuke za
izvođenje nastave
Izrada tematskih
panoa:
- Ljekovi koji utiču
na rad CNS-a
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
neželjene efekte.
- Razlikuje
Ljekovi koji
antidepresive i
stimulišu CNS –a
psihostimulanse
Centralni analeptici:
prema dejstvu
- Nabraja
- U odnosu na
antidepresive i
indikacije i
psihostimulanse
kontraindikacije
Psihotropni ljekovi
razlikuje vrste
(psihofarmaci)
psihotropnih
- Upoznaje
ljekova
neuroleptike,
anksiolitike i
antidepresive
- Pronalazi između
- Zna primjenu
kortikalnih i
anksiolitika i
medularnih
antidepresiva u
stimulansa
terapiji i neželjena
- Razlikuje vrste
dejstva
lokalne anestezije
Stimulansi CNS - a
- Navodi podjelu na
kortikalne i
medularne
Lokalna anestezija
- Poznaje način
dejstva lokalne
anestezije
Farmakologija vegetativnog nervnog sistema
- Analizira podjelu
- Upoznaje podjelu
(holinergički,
(holinergički,
antiholinergički,
antiholinergički,
adrenergički,
adrenergički, and andrenergički
renergički blokatori
blokatori i gangliski
i gangliski
stimulansi i
stimulansi i
blokatori)
blokatori)
- Zna način njihovog - Upoređuje načine
njihovog
djelovanja na
djelovanja na
organizam,
organizam,
indikacije i
indikacije i
neželjene efekte
neželjene efekte
Histamin
- Prema načinu
- Definiše i
djelovanja na
pojašnjava
organizam razlikuje
antihistaminske
antihistaminske
ljekove (h1 i h2)
ljekove
- Opisuje način
djelovanja
antihistaminskih
ljekova na
organizam,
indikacije i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
analitičkog
mišljenja
- Razvija sposobnost
opažanja
- Stiče
sistematičnost i
urednost
Seminarski rad:
- Analgetici
- Razvija sposobnost
analitičkog
mišljenja
- Razvija sposobnost
opažanja
Seminarski rad:
- Antihistaminici
207
- Podsticanje
diskusije o
zloupotrebi
farmakoloških
sredstava
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
neželjene efekte
Farmakologija kardiovaskularnog sistema
- Razlikuje
Kardiotonični
kardiotonične
glikozidi
glikozide prema
- Objašnjava pojam
načinu djelovanja
kardiotoničnih
na organizam i
glikozida
indikacije
- Upoznaje način
- Analizira neželjene
aplikacije i
efekte i toksičnost
doziranja
kardiotoničnih
kardiotoničnih
glikozida
glikozida
- Navodi podjelu
kardiotoničnih
glikozida
- Analizira način
Vazodilatatori u
djelovanja
terapiji
vazodilatatora na
insuficijencije srca
organizam - Navodi podjelu
indikacije
vazodilatatora
neželjene efekte i
- Poznaje indikacije i
toksičnost
neželjene efekte
- Analizira način
Antiaritmijski
djelovanja
ljekovi
antiaritmijskih
- Navodi podjelu
ljekova na
antiaritmijskih
organizam
ljekova
- Razlikuje neželjene
- Navodi način
efekte i toksičnost
djelovanja
antiaritmijskih
ljekova na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
- Analizira način
Vazodilatatori
djelovanja
- Navodi podjelu
vazodilatatora na
vazodilatatora
organizam,
- Zna način
indikacije
djelovanja na
- Razlikuje neželjene
organizam,
efekte i toksičnost
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
- Razlikuje način
Antihipertenzivi
djelovanja
- Upoznaje podjelu
antihipertenziva na
antihipertenziva
organizam
- Zna način
- Uočava neželjene
djelovanja na
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Podsticanje
diskusije o
kardiotoničnim
glikozidima,
indikacijama i
kontra –
indikacijama
-
Stiče pozitivan stav
prema zdravlju
-
Pretraživanje slika
i informacija o
vazodilotatorima
(Internet) od
strane učenika,
diskusija zapažanja
- Razvija sposobnost
analitičko i logičko
zaključivanje
Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- Aniaritmijski
ljekovi
- Razumije značaj
pravilne aplikacije
ljekova
Seminarski rad:
- Vazodilatatori
208
Seminarski rad:
- Antihipertenzivi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Diuretici
- Upoznaje podjelu
diuretika
- Zna način
djelovanja na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Farmakologija krvi
- Definiše
koagulaciju
krvi
- Upoznaje
antikoagulantne
ljekove
- Upoznaje
fibrinolitike i
antifibrinolitike
- Upoznaje podjelu
- Zna način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze
Anemija
- Poznaje pojam
anemije
- Upoznaje
antianemijske
ljekove i navodi
njihovu podjelu
- Navodi način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze
Voda i elektroliti
- Upoznaje podjelu
vode i elektrolita
- Zna način
djelovanja vode i
elektrolita na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
efekte i toksičnost
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje način
djelovanja
diuretika na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
- Razvija sposobnost
opažanja
- Prikaz slika jakih
vrsta ljekova iz
grupe diuretika
- Razlikuje
antikoagulantne
ljekove prema
indikacijama,
neželjenim
efektima i
toksičnosti
- Razvija sposobnosti
za zaključivanje,
uopštavanje i
tumačenje
- Razvrstavanje
antikoagulantnih
ljekova prema
indikacijama i
neželjenim
efektima
Seminarski rad:
- Anemija,
antianemijski
ljekovi, indikacije i
kontraindikacije
- Razlikuje
antianemijske
ljekove
- Razlikuje
antianemijske
ljekove prema
indikacijama,
neželjenim
efektima i
toksičnosti
- Vrednuje značaj i
pojašnjava način
djelovanja vode i
elektrolita na
organizam indikacije,
neželjene efekte i
toksičnost
209
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
toksičnost.
Farmakologija respiratornog sistema
- Analizira način
- Upoznaje sredstva
djelovanja
za stimulaciju
oksigeno terapije
disanja
na organizam
- Objašnjava
- Razlikuje
oksigeno terapiju
ekspektorantna
- Upoznaje
sredstva
ekspektorantna
- Analizira podjelu
sredstva
antitustika
- Upoznaje
- Uočava način
antitustike i
djelovanja
njihovu podjelu
antitustika na
- Zna način
organizam,
djelovanja
indikacije, način
antitustika na
aplikacije i doze,
organizam, način
neželjene efekte i
aplikacije i doze
toksičnost
Farmakologija digestivnog trakta
- Razlikuje h2
- Definiše antacide
blokatore
- Poznaje h2
- Uočava podjelu
blokatore
karminativnih
- Poznaje i
sredstava
pojašnjava
- Analizira način
laksantna sredstva
djelovanja na
- Upoznaje
organizam,
karminativna
indikacije, način
sredstva
aplikacije i doze,
- Upoznaje podjelu
neželjene efekte i
- Zna način
toksičnost
djelovanja na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Vitamini
- Razlikuje A, D, E,
- Definiše i
pojašnjava
K, B – kompleks i C
vitamine
vitamin
- Poznaje A, D, E, K, - Objašnjava način
B – kompleks i C
djelovanja
vitamin
vitamina na
- Zna način
organizam
djelovanja
vitamina na
organizam
Hormoni
- Upoznaje pojam
- Razlikuje hormone
tireoidni hormoni
prema mehanizmu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Stiče
sistematičnost i
urednost
Power Point
prezentacija:
- Oboljenja
respiratornih
sisiteme i ljekovi
(sredstva za
stimulaciju disanja,
ekspektorantna
sredstva i dr.)
- Razvija sposobnost
za zaključivanje,
uopštavanje i
tumačenje
- Prikaz slika
različitih vrsta
oboljenja
digestivnog trakta,
imenovanje
odgovarajućih
ljekova od strane
učenika
- Razumije značaj
zdrave ishrane
Seminarski rad:
- Vitamini
- Pretraživanje
Interneta od strane
210
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
djelovanja na
- Navodi definiciju
organizam
pojma insulin
- Definiše oralne
antidijabetike
- Upoznaje hormone
kore nadbubrežne
žlijezde
- Imenuje i
pojašnjava polne
hormone
- Zna podjelu i
mehanizam
djelovanja
hormona
Hemioterapijska sredstva
- Upoređuje penicillin
Antibiotici
i cefalosporine
- Definiše i
- Razlikuje
pojašnjava pojam
aminoglikozidne
antibiotika
antibiotike
- Upoznaje penicillin I
- Razlikuje anti –
cefalosporine
tuberkulostatike
- Upoznaje
- Uočava i razlikuje
aminoglikozidne
podjelu
antibiotike
sulfanomida
- Navodi anti –
- Shvata način
tuberkulostatike
djelovanja na
- Upoznaje i
organizam,
pojašnjava pojam
indikacije,
tetraciklina
neželjene efekte i
- Definiše i
toksičnost
pojašnjava
sulfanomide
- Upoznaje podjelu
sulfanomida
- Zna način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze
Antimalarijski ljekovi - Razlikuje
mehanizam
- Upoznaje podjelu i
djelovanja
mehanizam
antimalarijskih
djelovanja
ljekova u odnosu na
antimalarijskih
ostale ljekove
ljekova
- Uočava način
- Zna način
djelovanja na
djelovanja
organizam,
antimalarijskih
indikacije,
ljakova na
neželjene efekte i
organizam, način
toksičnost
aplikacije i doze
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
učenika na temu
hormoni, diskusija
o zapažanjima
- Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog mišljenja
-
211
Razvija sposobnost
opažanja
Seminarski rad:
- Hemioterapijska
sredstva, indikacije
i kontraindikacije
Izrada Power Point
prezentacije od
strane učenika:
- Antimalarijski
ljekovi, način
djelovanja na
organizam,
indikacije i
kontraindikacije
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Razvija sposobnost
- Uočava podjelu
Antiparazitna
analitičkog i
antiparazitnih
sredstva
logičkog mišljenja
sredstava
- Upoznaje podjelu
- Analizira način
antiparazitnih
djelovanja
sredstava
antiparazitarnih
- Zna način
sredstava na
djelovanja
organizam,
antiparazitnih
indikacije, način
sredstava na
aplikacije i doze,
organizam,
neželjene efekte i
indikacije, način
toksičnost
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost
Hemioterapija
- Razlikuje citostatike - Stiče pozitivan stav
malignih oboljenja
prema mehanizmu
prema značaju
djelovanja na
pravilne upotrebe
- Poznaje podjelu
organizam
ljekova
citostatika i
- Upoređuje podjelu
mehanizam
na imunosupresive i
djelovanja
imunostimulanse
Imunosupresivi i
- Analizira način
imunostimulansi
djelovanja
- Upoznaje podjelu
imunosupresiva I
imunosupresiva i
imunostimulansa na
imunostimulansa i
organizam,
način djelovanja na
indikacije,
organizam, način
neželjene efekte i
aplikacije i doze
toksičnost
Antiseptici i
- Analizira podjelu
dezificijensi
antiseptika i
- Zna podjelu
dezificijensa
antiseptika i
- Uočava način
dezificijensa
djelovanja
- Upoznaje način
antiseptika na
djelovanja na
organizam
organizam
Rendgenska kontrasna sredstva
- Razvija sposobnost
- Upoznaje barijum – - Analizira značaj
primjene barijum –
sulfat
analitičkog i
sulfata i jodnih
- Upoznaje jodna
logičkog
kontrastih
kontrastna sredstva
zaključivanja
sredstava
- Objašnjava
- Vrednuje značaj
primjenu
primjene
rendgenskih
rendgenskih
kontrasnih
kontrasnih
sredstava
sredstava
212
Preporuke za
izvođenje nastave
Izrada tematskih
panoa:
- Antiparazitarna
sredstva
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Milošević i V.Varagić, Farmakologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se odvija u učionici koja je opremljena bijelom tablom, flip – čartom,
grafoskopom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u svakom klasifikacionom
periodu).
- Po potrebi se može sprovesti i pismena provjera znanja – pismenom vježbom
(nakon veće oblasti).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani farmaceut
- Doktor medicine
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Farmakologija krvi
Farmakologija
kardiovaskularnog
sistema
Farmakologija
respiratornog sistema
Farmakologijadigestivnog
sistema
Farmakologija CNS
Opšta farmakologija
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Krv
- Kardiovaskularni sistem
- Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Nervni sistem
Hemija i biohemija
-
Prevencija oboljenja usta
i zuba
- Antibiotici
- Antiseptici i dezifijensi
- Opša farmakologija
-
-
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
Mikrobiologija
Paradontologija i oralna
medicina
Opšta farmakologija
Vitamini i hormoni
-
Prakticna nastava
Receptura
Latinski nazivi
-
Latinski jezik
-
Vitamini i hormoni
-
Zdrava ishrana i dijetetika
-
213
-
Organska hemija
Voda i elektroliti
Vitamini i hormoni
Hemioterapijska sredstva
- Vrste i upotreba antiseptika
dezifijensa
- Upotreba medikamenata,
antibiotici, rastvori
- Upotreba medikamenata,
antibiotici, rastvori
- Vitamini
- Receptura
- Citanje latinskih naziva,
rijeci
- Hranljive namirnice i zdrava
ishrana (vitamini, masti,
-
Znanja
-
Farmakologija krvi, voda,
elektroliti.
Hemioterapija malignih
oboljenja.
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
bjelančevine, ugljeni
hidrati...)
Patologija
- Bolesti krvotoka
- Tumori
214
1.3.9. PATOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PATOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- UpoznavAnje i razumijevanje osnovnih pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti
patologije.
- Uočavanje značaja prognoze oboljenja u odnosu na tok i ishod patoloških
poremećaja.
- Upoznavanje sa pojmovima oboljenja klasifikovanim po organskim sistemima
ishodima i značaju.
- Upoznavanje sa najznačajnijim poremećajima cirkulacije, zapaljenjima i
tumorima.
- Podizanje nivoa svijesti o zdravom ponašanju, izmjeni rizičnog ponašanja i
razvijanje odgovornosti za zdravlje.
- Razvijanje svijesti o štetnom uticaju korišćenja duvana, alkohola i zloupotrebe
psihoaktivnih supstanci.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa mogućnostima primjene u kliničkim
disciplinama.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje ekološke svijesti.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
215
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u patologiju, predmet i metodi u patologiji
- Navodi definiciju
- Razlikuje metode
- Stiče pozitivan stav
patologije
rada: biopsije,
prema novim
obdukcije i
saznanjima
- Nabraja i
medicinskog
objašnjava metode
ekperimenta
rada u patologiji
- Nabraja bazične
- Analizira način
discipline medicine
izradu pH
i upoznaje
preparata
povezanost
- Analizira izvođenje
patologije sa
obdukcije, biopsije
kliničkim
i medicinskog
disciplinama
eksperimenta,
dokazuje značaj
- Objašnjava značaj
medicinskih
proučavanja
hipoteza
patologije
- Vrednuje značaj
patofizioloških
istraživanja
Opšti pojmovi bolesti, o uzroku nastanka, tok i ishod bolesti
- Definiše pojam
- Razlikuje akutna
- Razvija sposobnost
bolesti
od hroničnih
opažanja
oboljenja
- Nabraja etiološke
- Izražava uticaj
faktore koji utiču
etioloških faktora
na nastanak
na nastanak bolesti
oboljenja
- Zna podjelu
- Dokazuje direktnu
etioloških faktora
vezu etioloških
- Pojašnjava termine
faktora i nastanka
uzroka nastanka,
bolesti
toka i ishoda
- Ocjenjuje prognozu
bolesti
oboljenja
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
Smrt organizma, vrste smrti i znaci smrti
- Razlikuje nasilnu
- Definiše smrt
- Navodi vrste smrti
smrt, smrt usljed
bolesti i zadesnu
- Objašnjava znake
smrt
smrti
- Pojašnjava
- Upoređuje znake
termine:
smrti
rani znaci smrti,
- Analizira vrijeme
nastanka smrti
pouzdani znaci
smrti i
- Vrednuje značaj
kasni znaci smrti
poznavanja
znakova smrti
Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija (metabolizma), atrofije,
nekroze
- Definiše
- Razlikuje vrste
- Razvija sposobnost
poremećaje
atrofije po površini
opažanja
216
Demonstracija
izrade pH
preparata
Diskusija:
Navođenje
primjera akutnih
hroničnih oboljenja
od strane učenika,
uočavanje sličnosti
i razlike etioloških
faktora i prognoze
oboljenja
Demonstracija slika
na kojima se mogu
uočiti znaci smrti u
svim fazama
distrofije i
Demonstracija slika
iz patohistološkog
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
metabolizma
- Opisuje atrofiju,
distrofiju i nekrozu
- Poznaje uticaj
poremećaja
metabolizma na
zdravlje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i boji
- Interpretira vrste
atrofije po
štetnosti za
organizam
- Analizira uzrok
nastanka distrofije
proteina, masti,
ugljenih hidrata i
pigmenata
- Analizira razliku
koagulacione,
kolikvacione,
kazaozne i
gangreozne
nekroze
- Uočava i razlikuje
tkiva u kojima je
poremećen
metabolizam masti
Poremećaji prometa vode, otoci, dehidratacija
- Objašnjava
- Interpretira
nastanak otoka i
mehanizam
dehidratacije
nastanka otoka
- Definiše značaj
- Uočava klinički
otoka i vrste
izgled nastalih
- Pojašnjava uticaj
otoka i razlikuje
otoka na pojavu
vrste otoka
bolesti
- Analizira štetnost
- Poznaje posljedice
otoka po organizam
nastanka otoka i
- Analizira značaj
dehidratacije
fizičkih sila u
nastanku edema
(krvi pritisak i
onkotski pritisak)
Poremećaji krvotoka
- Nabraja
- Interpretira
- Razvija sposobnost
poremećaje
mehanizam
logičkog
krvotoka
nastanka
razmišljanja
poremećaja
- Navodi uzroke,
- Razvija sposobnost
krvotoka
definiše vrste i
analitičkog
rezimira ishode
mišljenja
- Upoređuje
poremećaja
hiperemiju,
krvotoka
anemiju, infarkt,
trombozu,
- Poznaje značaj
emboliju i
poznavanja
krvarenje
poremećaja
krvotoka
- Analizira vrste
poremećaja
cirkulacije
- Razlikuje ishod
217
Preporuke za
izvođenje nastave
atlasa –prikaz
atrofije, distrofije i
svih vrsta nekroze
- Demonstracija slika
na kojima se mogu
uočiti različite
vrste otoka
-
Seminarski rad:
Poremećaji
cirkulacije
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
poremećaja (opšti i
lokalni)
- Analizira način i
međusobnu
povezanost
poremećaja
cirkulacije
Progresivni procesi i nadoknada tkiva
- Opisuje nastanak
- Uočava razliku
progresivnih
hipertrofije i
procesa
hiperplazije
- Navodi vrste
- Upoređuje vrste
nadoknade tkiva i
regeneracije i
opisuje njihov
transplantacije
značaj
- Analizira probleme
- Pojašnjava ishod
u transplataciji
nadoknade tkiva
- Ističe problem
reakcije
odbacivanja
transplatata
Zapaljenja
- Navodi definiciju
- Razlikuje
zapaljenja i
nespecifična i
nabraja vrste
specifična
zapaljenja
- Objašnjava tok i
ishod zapaljenja
- Upoređuje
alterativna i
- Pojašnjava
proliferativna
termine:
zapaljenja i
seriozna,
evaluira njihov
fibrinozna,
ishod
kataralna,
gnojna i
- Analizira razliku
putridna zapaljenja
specifičnih
zapaljenja: TBC,
sifilis i ostala
Tumori
- Definiše pojam i
- Razlikuje vrste
opisuje vrste
tumora i analizira
tumora
osobine epitelnih i
neepitelnih tumora
- Pojašnjava osobine
benignih i malignih - Vrši komparaciju
tumora
između fibroma,
lipoma, hondroma,
- Poznaje značaj
osteloma i drugih
pojave metastaza
benignih tumora
- Vrednuje značaj
metastaze,
recidiva i maligne
alteracije kod
karcinoma i
sarkoma
- Razumije značaj
samopouzdanja u
izlaganju.
- Razvija sposobnost
zaključivanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Seminaski rad:
- Problemi u
transplantaciji.
-
Razvija sposobnost
analitičkog i
logičkog
zaključivanja
- Demonstracija slika
različitih vrsta
zapaljenja iz
patohistološkog
atlasa
-
Razvija sposobnost
opažanja
-
218
Demonstracija slika
razlicitih vrsta
tumora - iz
patohistološkog
atlasa (benignih i
malignih tumora,
kao i slike
kancerske
kaheksije)
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Bolesti zavisnosti i novije bolesti (sida i dr)
- Definiše bolesti
- Razlikuje oštećenja
zavisnosti
organa i tkiva kod
- Opisuje simptome
alkoholizma
pojedinih oboljenja - Obrazlaže na
(pušenje,
primjerima
alkoholizam,
poremećaje
narkomanija i dr.)
ponašanja kod
- Obrazlaže
alkoholizma i
promjene na
korištenja
organizmu
psihoaktivnih
proistekle iz datih
supstanci
oboljenja
- Dokazuje štetnost
- Navodi posljedice
pušenja na ciljne
bolesti zavisnosti
organe
- Evaluira značaj
liječenja od bolesti
zavisnosti
- Analizira načine
prenošenja HIV
infekcije
- Formira stav o
bolesti zavisnosti
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije štetnost
konzumiranja
cigareta, alkohola i
psihoaktivnih
supstanci
- Stiče odgovornost
prema svom
ponašanju
- Uočava važnost
zdravstvenog
vaspitanja
Seminarski rad:
- Bolesti zavisnosti,
vrste, dejstvo i
posljedice
- Zloupotreba
alkoholnih pića
vrste dejstvo i
posljedice
- Rizična ponašanja
opasna po zdravlje
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R.Borota, Patologija za II razred srednje medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- A.Jelaković, Patologija i patofiziologija za II razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Zagreb, 2003.
- R.Kunar, Cotran, Osnove patologije, Školska knjiga, Zagreb, 1995.
- D.Savjak, Ž.Eri, Priručnik za patohistološke vježbe, Štamparija, Trebinje, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor
- Odgovarajuće slike, šeme
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno (najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu) i pismeno (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine - specijalista za patološku anatomiju
- Doktor medicine
219
10. Povezanost predmeta
Znanja
Opšti pojmovi o bolesti, o
uzroku, nastanku, toku i
ishodu bolesti
- Poremećaji ishrane tkiva
- Poremećaji prometa vode
- Poremećaji krvotoka
- Bolesti zavisnosti
-
-
Hemija i biohemija
-
- Bolesti zavisnosti
-
Paradontologija i oralna
medicija
- Bolesti zavisnosti i
promjene u usnoj šupljini
- Tumori, otoci,
dehidratacija
- Bolesti zavisnosti
- Zdrava ishrana i dijetetika
-
Poremećaji prometa vode,
otoci, dehidratacija
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Anatomska i funkcionalna
organizacija čovječijeg
organizma
- Ćelija i tkiva
- Tjelesne tečnosti
- Kardiovaskularni sistem
- Zdravstvena zaštita i
- Pušenje, alkoholizam,
higijena
narkomanija
- Promjene i poremećaji
duševnog života
-
Bolesti krvotoka
Tumori
-
Psihologija i komunikologija
-
Etika
-
Farmakologija
220
Tjelesne tečnosti
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
- Promjene i poremećaji
duševnog života
- Etički odnos prema
pacijentima sa posebnim
potrebama
- Farmakologija krvi; voda,
elektroliti
- Hemioterapija malignih
oboljenja
1.3.10. STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI
1. Naziv predmeta: STEHIOMETRIJSKA IZRAČUNAVANJA U HEMIJI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o strukturi materije, pisanje elektronske konfiguracije atoma i
jona, određivanje položaja elemenata u PSE, broja nesparenih i valentnih
elektrona i popunjavanja orbitale u skladu sa Hundovim pravilom i Paulijevim
principom.
- Utvrđivanje znanja o hemijskim vezama i rastvorima elektrolita, rješavanje
zadataka iz oblasti neutralizacije, hidrolize, protolitičke teorije kisjelina i baza.
- Rješavanje zadatka iz oblasti – rastvori, pH i termohemije, pripremanje rastvora
određene koncentracije i razlikovanje entalpije, entropije i slobodne energije.
- Rješavanje zadatka iz hemijske ravnoteže, analiziranje faktora koji utiču na
položaj hemijske ravnoteže, predviđanje smjera hemijske reakcije zavisno od
uslova zadatka.
- Utvrđivanje znanja o pripadnosti elemenata po grupama, broja valentnih
elektrona i njihovih oksidacionih brojeva, rješavanje zadatka iz oblasti oksidoredukcije i naponskog niza metala i određivanje oksidacionih brojeva elemenata
u jedinjenjima.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, analitičkog i logičkog mišljenja.
- Podsticanje kreativnosti.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi.
221
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Struktura materije
- Razvija sposobnost
- Definiše atom,
- Razlikuje atom i
opažanja
elementarne
jon kao i
čestice, izotope,
nastajanje katjona - Uočava važnost
nauke u
izobare
i anjona
svakodnevnom
- Upoznaje raspored - Na osnovu Z i A
+
životu
elektrona u
određuje broj p , e
- Razvija sposobnost
omotaču i povezuje
i n0 kod atoma i
analitičkog i
sa mjestom u PSE i
jona
logičkog mišljenja
osobinama
- Piše elektronske
elemenata
konfiguracije
- Obrazlaže energiju
atoma i jona i
jonizacije, afinitet
određuje položaj
prema elektronu i
elemenata u PSE,
primjenjuje u
broj nesparenih i
zadacima
valentnih elektrona
- Izvještava o
- Popunjava orbitale
kvantnim
u skladu sa
brojevima (i
Hundovim pravilom
orbitalama) i
i Paulijevim
primjenjuje znanje
principom
kroz zadatke
- Izvodi
- Obrazlaže: Ar, Mr,
stehiometrijske
količinu supstance i
proračune
molekulske formule - Određuje
molekulske i
- Poznaje
empirijske formule
jednostavnija
i shvata
stehiometrijska
izračunavanje na
izračunavanja
osnovu hemijskih
- Zna neke jedinice
formula i hemijskih
međunarodnog
jednačina
sistema (SI) kao i
3
- Analizira i rješava
prevođenja (cm u
zadatke sa vodom
dm3, mol u
- Interpretira maseni
mmol...)
odnos
Hemijske veze
- Razvija kreativne
- Razlikuje metale i
- Poznaje PSE,
sposobnosti
nemetale
odnosno pripadnost
- Razvija sposobnost
- Upotrebljava
elemenata po
opažanja i
znanje o valentnim
grupama
preciznosti
elektronima i
- Objašnjava
elektronskim
hemijske veze:
konfiguracijama
jonsku,
- Upoređuje kroz
kovalentnu,
zadatke, tipove
vodoničnu i
hemijskih veza
metalnu
- Pronalazi razlike u
- Upoznaje sa
osobinama
hibridizacijom
222
Preporuke za
izvođenje nastave
Demonstracioni
ogled:
- Reakcija Na i K sa
vodom
- Kroz računske
zadatke utemeljiti
znanje učenika iz
ove oblasti
- Sastavljanje
modela molekula i
modela kristalnih
rešetki
Demonstracioni
ogled:
- Dobijanje kristala
kuhinjske soli
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
atomskih orbitala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
jedinjenja sa
jonskom i
kovalentnom
vezom
- Uočava razliku
između kristalnih i
amorfnih supstanci
i vrste kristalnih
sistema
Rastvori elektrolita
- Razlikuje jake i
- Definiše
slabe elektrolite
elektrolite, stepen
- Analizira:
(α) i konstantu
kakva je so,
disocijacije (Kc)
kako so reaguje u
- Objašnjava
vodenom rastvoru,
reakcije
da li so u vodenom
neutralizacije, tj.
rastvoru hidrolizuje
stvaranje
neutralnih, kiselih
- Izvodi i dokazuje
ili baznih soli
jonske reakcije
- Poznaje pisanje
- Razlikuje u
molekulskih
zadacima koja
formula soli
reakcija je moguća
- Objašnjava
- Rješava zadatke iz
Arenijusovu teoriju
oblasti:
elektrolitičke
neutralizacija,
disocijacije
hidroliza,
- Izvještava o jakim i
protolitička teorija
slabim
kiselina i baza,
elektrolitima
kompleksne soli
- Objašnjava jonske
reakcije na
primjerima
- Objašnjava
protolitičku teoriju
kiselina i baza
- Definiše hidrolizu
soli
- Upoznaje se sa:
mješovitim,
dvogubim i
kompleksnim
solima i daje
nazive
Tipovi i osobine neorganskih jedinjenja
- Poznaje pripadnost - Pravi razliku
između neutralnih,
elemenata po
baznih, amfoternih
grupama
oksida peroksida i
- Poznaje pisanje
superoksida
molekulskih
- Analizira anhidride
formula oksida,
Preporuke za
izvođenje nastave
- Navikava se na
tačnost
Demonstracioni
ogled:
- Istiskivanje jednog
halogenog
elementa drugim iz
njegovih soli
- Reakcija Zn sa HCl
- Taloženje PbCl2
- Reakcija Fe3+ jona
sa KCNS i mnoge
druge jonske
reakcije
- Razvija sposobnost
opažanja i logičko
mišljenje
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
223
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kiselina i baza
- Nabraja i
objašnjava podjelu
hidrida i oksida
- Objašnjava kroz
primjere, reakcije
neutralizacije
Rastvori i pH rastvora
- Definiše pojam
disperzni sistem
- Poznaje jedinice za
m, V, mol, c, ρ, γ,
b, kao i prevođenje
jedinica
- Objašnjava proces
rastvaranja i vrste
rastvarača u
zavisnosti od
disperzije
- Pojašnjava: sastav
rastvora, mol,
količinsku i masenu
koncentraciju,
gustinu, maseni
udeo
- Upoznaje sa
koligativnim
osobinama rastvora
- Objašnjava
jonizaciju vode i
jonski proizvod
vode
- Navodi pH
vrijednosti telesnih
tečnosti i njihov
značaj
Puferi i indikatori
- Definiše i obrazlaže
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoređuje zasićen,
nezasićen i
presićen rastvor
- Kroz zadatke
upotrebljava
znanje o sniženju
tačke mržnjenja i
povišenju tačke
ključanja rastvora
kao i o osmotskom
pritisku
- Rješava zadatke iz
oblasti – rastvori
(koncentracija
rastvorene
supstance, masena
koncentracija
rastvorene
supstance,
molalitet,
količinski udeo,
maseni udeo,
pravilo krsta –
zvijezde, miješanje
rastvora,
razređivanje
rastvora…)
- Priprema rastvore
određene
koncentracije
- Razlikuje
neutralnu, kisjelu i
baznu sredinu na
osnovu vrijednosti
pH
- Primjenjuje znanje
o pH kod soli
- Rješava zadatke iz
oblasti pH
- Razlikuje pH i pOH,
[H+] i [OH-]
- Razvija kreativne
sposobnosti
- Razvija sposobnost
opažanja
- Stiče nova znanja
Demonstracioni
ogled:
- Pripremanje
rastvora određenih
koncentracija,
- Hemijski koktel,
- Određivanje pH
pomoću
univerzalnog
indikatora,
- Određivanje pH u
rastvorima soli
Ogledni čas:
- Primjena vode u
praksi i njeno
djelovanje na živi
svijet
- Upotrebljava
- Razvija sposobnost
Formativni ciljevi
učenik
kiselina
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
iz ove oblasti
224
Seminarski rad
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
stečena znanja o
analitičkog mišljnja
pufere
rastvorima i pH
i sposobnost
- Objašnjava
- Analizira i shvata
opažanja
određivanje [H+],
ulogu pufera u
- Shvata potrebu
odnosno pH pufera
čovjekovom
povezivanja teorije
- Objašnjava i
organizmu
i prakse
opisuje kapacitet
- Upoređuje pH i pKa,
pufera
- Upoznaje sa
pOH i pKb, [H+] i Ka,
biološkim
[OH-] i Kb i
značajnim
primjenjuje u
puferima
zadacima
- Definiše acido- Knjiži promjenu
bazne indikatore
boje indikatora u
- Objašnjava
zavisnosti od pH
jonizaciju
vrijednosti
indikatora u
vodenom rastvoru
- Zna interval
promjene boje
univerzalnog
Kolthofovog
indikatora
- Poznaje izbor
indikatora
Energetske promjene pri hemijskim reakcijama
- Razvija sposobnost
- Crta tok
- Definiše
analitičkog i
egzotermne i
termohemiju
logičkog mišljenja
endotermne
- Opisuje
reakcije
egzotermne i
- Razlikuje
endotermne
entalpiju,
reakcije
entropiju, slobodnu
- Navodi primjere
energiju
homogenih i
- Razlikuje molarnu
heterogenih
toplotu reakcije i
reakcija
entalpiju stvaranja
- Objašnjava Ea
jedinjenja
- Obrazlaže
- Rješava zadatke iz
termohemijske
oblasti
jednačine
termohemije
Brzina hemijske reakcije
- Upoređuje znanje o
- Definiše brzinu
brzini hemijske
hemijske reakcije
reakcije sa
- Objašnjava uslove
homogenim i
koji dovode do
heterogenim
hemijske reakcije
reakcijama
- Navodi faktore koji
- Razvija sposobnost
analitičkog
mišljenja i
sposobnost
opažanja
225
Preporuke za
izvođenje nastave
- Bikarbonatni pufer
i njegova uloga u
regulaciji acido bazne ravnoteže
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
Demonstracioni
ogled:
- Razmjena energije
između sistema i
okoline (reakcija
Zn i HCl,
zagrijavanje HgO)
- Termitna smješa
(reakcija Fe2O3 i
Al) egzotermna
reakcija
- Reakcija NH4Cl i
Ba(OH)2•8H2O
(endotermna
reakcija)
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
Demonstracioni
ogled:
- Razlaganje H2O2
bez i u prisustvu
MnO2 kao
katalizatora
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
utiču na brzinu
hemijske reakcije
- Poznaje energiju
aktivacije
Hemijska ravnoteža
- Obrazlaže hemijsku
ravnotežu
- Definiše Le Šateljeov princip
- Objašnjava, na
primjerima, uticaj
koncentracije,
pritiska i
temperature na
hemijsku ravnotežu
učenik
- Primjenjuje zakon
o održanju mase
- Ističe uticaj
prirode reaktanata,
koncetracije,
temperature i
katalizatora na
brzinu hemijske
reakcije
- Rješava zadatke iz
oblasti brzina
hemijske reakcije
Preporuke za
izvođenje nastave
- Reakcija između
HCl i Sn, Zn i Mg
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
Razlikuje hemijsku
ravnotežu i brzinu
hemijske reakcije
Upotrebljava
znanje o brzini
hemijske reakcije,
endotermnim i
egzotermnim
reakcijama,
puferima
Analizira faktore
koji utiču na
položaj hemijske
ravnoteže
Predviđa smjer
hemijske reakcije
zavisno od uslova
zadatka
Rješava zadatke iz
hemijske ravnoteže
- Navikava se na
preciznost u radu
- Razvija sposobnost
logičkog
zaključivanja
Demonstracioni
ogled:
- Uticaj temperature
na položaj
ravnoteže
(zagrijavanje U
cijevi sa rastvorom
CoCl2).
- Kroz zadatke
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
- Određuje
oksidacione
brojeve elemenata
u jedinjenjima
- Rješava zadatke iz
oblasti oksidoredukcije i
naponski niz
metala
- Razvija sposobnost
opažanja
Demonstracioni
ogled:
- Redukcija joda
kalaj (II) hloridom
- Redukcija Fe3+
jona
kalaj(II)hloridom i
oksidacija Fe2+
jona
kalijumpermanga natom
- Istiskivanje bakra
pomoću gvožđa
- Ponašanje bakra u
rastvorima CuSO4,
FeSO4 i AgNO3.
- Kroz zadatke
-
-
-
-
-
Redoks reakcije
- Poznaje pripadnost
elemenata po
grupama, broj
valentnih e- i
njihove oksidacione
brojeve
- Poznaje pisanje
polureakcija
- Definiše oksido redukcione procese
- Nabraja stalne
oksidacione
brojeve elemenata
u jedinjenjima
- Objašnjava
sastavljanje
jednačina oksido-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
226
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
redukcionih
reakcija i
izjednačavanje
- Definiše naponski
niz metala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
utemeljiti znanje
učenika iz ove
oblasti
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Rakočević, R.Horvat, Opšta hemija za prvi razred srednje škole, ZUNS, BG,
2002.
- J.Bojanović, M.Čorbić, Opšta hemija za studente medicine i stomatologije, MK,
BG, 2001.
- S.R.Arsenijević, M.B.Ćelap, P.Radivojša, Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije,
NK, BG, 1982.
- M.Sikirica, Steheometrija, ŠK, ZG, 1995.
- N.L.Glinka, Zadaci i vježbe iz opšte hemije, NK, BG, 1991.
- D.Sladić i autori, Zbirka zadataka sa srednjoškolskih takmičenja iz hemije,
Beograd, 2004.
- T.Jovanović, M.Čakar i drugi, Zbirka zadataka iz hemije za pripremu prijemnog
ispita na farmaceutskom fakultetu, FF, BG, 2008.
- Zbirke zadataka iz hemije za pripremu i polaganje klasifikacionog ispita iz hemije
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Laboratorijsko posuđe i pribor
- Hemikalije
- Videobim
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor hemije
- Diplomirani inženjer hemijske tehnologije
- Diplomirani hemičar
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Puferi
- Struktura materije
- Hemijske veze
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Promet materija i energije
- Tjelesne tečnosti
- Hemija i biohemija
227
- Struktura materije
- Hemijske veze
Znanja
- Rastvori elektrolita
- Puferi i indikatori
- Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije
- Metali
- Rastvori i pH ratvora
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Elektroliti
- Puferi i indikatori
- Energetske promjene pri
hemijskim reakcijama
- Hemijska ravnoteža
- Radoks reakcije
- Tehnologija zubotehničkog - Metali
materijala
- Praktična nastava
- Pravljenje rastvora
228
1.3.11. METALOKERAMIČKE KRUNICE I MOSTOVI
1. Naziv predmeta: METALO-KERAMIKA KRUNICE I MOSTOVI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o novim dostignućima u oblasi metalo-kremike.
- Osposobljavanje za pripremu specijalnih radnih modela na kojima bi se izvodile
faze rada.
- Uočavanje razlike između metalo-keramiku i klasičnih kruna i mostova.
- Upoznavanje sa postupkom određivanja boja prirodnih zuba.
- Unapređivanje znanje o postupcima brušenja zuba za metalo-keramiku.
- Vrednovanje značaja metalo-keramičkih mostova.
- Uočavanje razlike u izradi metala za metalo-keramiku od metala za klasične
mostove.
- Upoznavanje učenika sa procesom nanošenja i pečenja keramičke mase na
pripremljenu metalnu konstrukciju.
- Upoznavanje učenika sa istorijatom u metalo-keramici.
- Stivanje saznanja o novim tehnologija bezmetalne keramike na bazi stakla;
lusitom; alumino-keramika.
- Upoznavanje učenika sa keramikoma za CAD i CAM.
- Razvijanje pozitivnog stava prema novim saznanjima i dostignućima i podsticanje
sposobnosti učenika ka stalnom praćenju novina i usavršavanji u struci.
229
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Razvoj metalo-keramičkih sistema
- Stiče pozitivan stav
- Razlikuje metalo- Opisuje razvoj
prema novim
keramiku od
metalo-keramičkih
saznanjima
klasičnih sistema
sistema
- Pravi komparaciju
- Opisuje postupak
između klasičnih i
određivanja boje
keramičkih sistema
zuba za
- Vrednije kvalitet
metalokeramiku
metalo-keramike
- Navodi sve vrste
- Uočava prednosti i
metalo-keramičkih
nedostatke metalosistema
keramike
- Vrednuje značaj
metalo-keramike
- Uočava razliku
između metalokeramičkih krunica
i mostova u odnosu
na klasične krunice
i mostove
Određivanje boje prirodnih zuba
- Uočava i upoređuje - Stiče pozitivan stav
- Poznaje faktore
prema očuvanju
razlike u boji zuba
koji utiču na
zuba
- Razlikuje faktore
određivanje boje
koji utiču na
prirodnih zuba
određivanje boje
- Opisuje faktore koji
prirodnih zuba
utiču na boju
- Uočava faktore koji
keramike
utiču na boju
- Zna uputstva za
keramike
određivanje boje
- Identifikuje
zuba
osnovne boje i
- Demonstrira
njihove varijacije
osnovne boje i
- Uočava razliku
njihove varijacije;
između metaloboja gleđi,
keramičkih krunica
translucencija gleđi
i mostova u odnosu
i lokalizacija
na klasične krunice
i mostove
Brušenje prirodnih zuba za metalo-keramičku krunicu
- Razvija sposobost
- Uočava razliku
- Opisuje brušenje
opažanja
između brušenog i
labijalne površine
nebrušenog zuba
- Opisuje položaj
dijela zuba
incizalne ivice
- Procjenjuje zašto
brušenog zuba
se bruse zubi
- Nabraja površine
- Procjenjuje zašto
koje se moraju
se tako bruse
zbrusiti
incizalni rubovi
- Definiše granicu
230
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
morfološke
estetike u ustima u
cilju podsticanja
učenika na
uočavanje
prednosti i
nedostataka
metalo-keramike
- Prikaz slika
metalo-keramičkih
i klasičnih sistema
- Prikaz slika
različitih boja zuba
- Podsticanje
učenika na
međusobno
upoređivanje
razlike u boji zuba,
rad u parovima
- Prikaz slika
brušenog i
nebrušenog zuba,
podsticanje
učenika na
uočavanje razlika i
analiziranju
površina brušenog
zuba, rad u
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
demarkacione linije
- Stiče znanje o
demarkacionoj
liniji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Dokazuje razliku
između brušenog i
nebrušenog
incizalnog ruba
- Analizira zbrušene
površine
- Razlikuje granicu
između brušene
demarkacije i
prirodne
Metalo-keramičke krunice sa rubom u keramici
- Pravi reprodukciju
- Razumije vezu
- Upoznaje
teorije i prakse
reprodukciju boje
boje prirodnih zuba
prirodnih zuba u
u keramici
keramici
- Pravi razliku
- Zna vrste metaloizmeđu zuba od
keramičkih krunica
keramike i zuba od
metala
- Upoređuje različite
vrste metalokeramičkih kruna
Brušenje okluzalnih površina
- Uočava razliku
- Opisuje značaj
između brušenja
brušenja okluzalnih
bočnih i prednjih
površina
zuba
- Demonstrira razliku
- Analizira zbrušene
brušenja između
površine kod
premolara i molara
premolara i molara
- Zna da treba
- Razlikuje probu
probati metalnu
između metalne
krunicu u ustima
krune i metalo- Obrazlaže zašto se
keramičke krune
probaju metalo- Procjenjuje značaj
keramičke krunice
vršenja probe
metalne krunice
- Upoređuje razliku
između metalnih
kruna i metalokeramičkih
Metalo-keramički mostovi
- Analizira razliku
- Ilustruje dizajn
gornjih metaloizmeđu gornih i
keramičkih mostova
donjih mostova
- Stiče znanja o probi - Uočava postupak
probe metalne
metalne
konstrukcije
konstrukcije
- Pravi razliku
- Upoznaje se sa
između slojeva
probom metalne
Preporuke za
izvođenje nastave
parovim
- Koristiti ključ boja
na osnovu kojeg
učenici određuju
boju zuba, rad u
parovima
- Prikaz slika zuba
od keramike i zuba
od metala,
podsticanje
učenika na
uočavanje sličnosti
i razlike
- Razvija analitički
pristup u
rješavanju
problema
- Prikaz slika ili
modela brušenja
prednjih i bočnih
zuba, podsticanje
učenika na
uočavanje razlika u
načinu brušenja
zuba, rad u manjim
grupama
- Razumije značaj
saradnje u radu
- Prikaz gotovih
modela gornjih i
donjih mostova,
podsticanje
učenika na
uočavanje razlika u
slojevima
nanošanja
231
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
konstrukcije
- Poznaje proces
nanošenja
keramike na metalu
- Zna da završeni
metalo-keramički
most treba
cementirati
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
nanešene keramike
keramike, rad u
- Procjenjuje značaj
parovima
nanošenja
- Prikaz slika koje
keramike u
ilustruju probu
slojevima
metalne
- Uočava kada je
konstrukcije
most cementiran
- Procjenjuje zašto
je most cementiran
Porcelanska džeket krunica- stara tehnologija
- Prikaz modela ili
- Ocjenjuje prednost - Pozitivno
- Poznaje razliku
slika metaloprocjenjuje
metalo-keramičkih
između metalokeramičkih kruna i
važnost praćenja
kruna i džeket
keramičkih i džeket
džeket kruna
inovacija u struci
kruna
kruna
- Procjenjuje razlog
sva manje
upotrebe džeket
kruna (istorija,
skupoća)
- Nove tehnologije bezmetalne keramike na bazi stakla; lusitom; alumino-keramika;
Keramikoma za CAD i CAM
- Prikaz slika koje
- Pozitivno
- Uočava primjenu
- Upoznaje nove
ilustruju primjenu
procjenjuje
navedenih novih
metode: Liveno
navedenih novih
važnost praćenja
metoda u keramici
stakleno-keramičke
metoda u keramici
inovacija u struci
krunice;
Porcelanske krunice
ojačane lusitom;
Krunice i prednji
mostovi od
alumino-keramike
infiltrirane
staklom; Keramika
za CAD i CAM
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.M.Trifunović, Lj.Vujošević, Stomatološka protetika - Fiksne nadoknade,
Evropski centar za mir i razvoj (ECPD), Beograd, 1998.
- J.K.Anusavice, Phillip’s Science of Dental Materials, Tenth edition, W.B. Saunders
CO, Philadelphia, 1996.
- H.T.Shillinburg, D.Jacobi, S.E.Bracket, Fundamentals of Tooth Preparations for
Cast Metal and Porcelain Restorations, Quintessence Publishing Co, Chicago,
1983.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor
- Projektno platno
- Računarska učionica sa pristupom Internetu
- Kamere
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno (najmanje jednom u klasifikacionom periodu).
232
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenim u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor stomatolog, specijalista stomatološke protetike
- Doktor stomatolog
10. Povezanost predmeta
Znanjа
- Morfološko oblikovanje
krunica i mostova u vosku
- Metali, akrilati, keramika
- Metalo-keramičke krunice i
mostovi
- Legure za izradu metala
- Metalo-keramički most i
metalo-keramičke krunice
- Izlivanje specijalnih otisaka
u supertvrdom gipsu
- Morfološko oblikovanje
krunica i mostova u vosku
- Metali, akrilati, keramika
- Metalo-keramičke krunice i
mostovi
Povezanost sa drugim predmetom
Predmet
Znanja
- Morfologija zuba
- Modelovanje u vosku
- Tehnologija zubotehničkog
materijala
-
Fiksna protetika
-
Praktična nastava
233
- Metali, spajanje metalnih
djelova
- Osnovni gradivni materijali
koji se koriste u
stomatološkoj protetici
- Vrste legura i njihova tačka
topljenja
- Metalo-keramički most i
metalo-keramičke krunice
- Izrada specijalnih radnih
modela
- Modelovanje u vosku
- Spajanje metalnih djelova
- Izrada specijalnih radnih
modela
- Izrada metalo-keramičkih
krunica i mostova
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
1. Naziv ispitnog kataloga: BOLESTI ZUBA I PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti
bolesti zuba, dječija i preventivna stomatologija.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
OBLAST BOLESTI ZUBA
- Definisati zubni karijes i objasniti podjelu zubnog karijesa
- Navesti metode prevencije zubnog karijesa
- Uporediti duboki karijes, simpleks i komplikata i načine terapije
- Navesti podjelu materijala za zubne ispune (plombe) i obrazložiti određene
karakteristike materijala
- Opisati postupak pripreme i primjene privremenih materijala za ispune
- Uporediti materijale za definitivno punjenje kaviteta (estetski ispuni, amalgam
ispuni)
- Kakav je značaj primjene fosfatnog cementa, kao materijala za definitivni ispun
kod djece
- Objasniti osobine, postupak pripreme i upotrebe fosfatnog cementa
- Obrazložiti postupak pripreme i asistiranja kod postavljanja zaštitnih podloga
- Nabrojati materijale, osobine i primjenu materijala za definitivno zatvaranje
kaviteta (plombe)
- Objasniti razliku između estetetskih ispuna i amalgam ispuna
- Navesti pomoćna sredstva za postavljanje definitivnih ispuna i njihovu primjenu
- Navesti podjelu karijesa po Bleku. Objasniti principe pri preparaciji kaviteta
- Objasniti kliničku sliku i terapiju dubokog karijesa
- Opisati postupak asistiranja zubno-stomatološkog tehničara pri terapiji dubokog
karijesa
- Opisati akcidentalno otvaranje zubne pulpe (etiologiju i klinčku sliku)
- Nabrajati oboljenja zubne pulpe i objasniti terapiju
- Opisati akutna zapaljenja zubne pulpe: serozni, purulentni
- Uporediti akutno i hronično zapaljenje zubne pulpe
- Opisati mortalne zhvate zubne pulpe
- Opisati vitalne zahvate zubne pulpe
- Koji se medikamenti i instrumenti koriste kod vitalnih i mortalnih zahvata
- Koji je značaj aseptičnih uslova rada?
- Definisati asepsu i antisepsu i objasniti razliku
- Definisati sterilizaciju i opisati postupak pripreme instrumenata za sterilizaciju
- Objasniti postupak izvođenja sterilizacije i čuvanje sterilnih instrumenata
- Nabrojati vrste sterilizacije
- Koje sve vrste dezinfekcionih sredstava postoje i gdje se primjenjuju
- Koje se vrste medikamenata koriste za desenbilizaciju zubne pulpe
- Nabrojati i objasniti faze rada kod mortalnih i zahvata
- Nabrojati i objasniti faze rada kod vitalnih zahvata
- Navesti instrumente za vitalne zahvate i objasniti njihovu namjenu
- Navesti instrumente za mortalne zahvate i objasniti njihovu namjenu
- Uporediti medikamente i instrumente koji se koriste za mortalne i vitalne
zahvate
234
- Koje se promjene, kao posljedica, besvjesnih stanja mogu identifikovati na
pacijentu
- Uporediti amputaciju i ektrirpaciju
- Opisati postupak mekog i tvrdog punjenja kanala korijena zuba poslije
ekstirpacije
- Uporediti vrste mekog punjenja i pojasniti njihovu ulogu
- Opisati postupak tvrdog, definitivnog punjenja zuba (priprema i asistiranje)
- Definisati gangrenozno zapaljenje, navesti podjelu i kliničku sliku
- Opisati etiologiju, terapiju, instrumente koji se koriste u liječenju gangrene zuba
- Kakav je značaj prikupljanja podataka o bolestima pacijenta iz medicinske
dokumentacije, i zašto su ovi podaci značajni pri radu sa pacijentima
- Definisati apikalne promjene i navesti etiologiju
- Opisati kliničku sliku i terapiju apikalnih promjena
- Nabrojati i uporediti apikalne promjene
- Koji su mogući incidenti (lom instrumenta) pri liječenju zuba
- Uporediti postupke ukazivanja prve pomoći pri različitim incidentima u toku
liječenje zuba
- Navesti vrste besvijesnih stanja
- Definisati sinkopa, kolaps i šok
- Navesti karakteristike histeričnog i epileptičnog napada i opisati postupke
ukazivanja pomoći pacijentu
- Objasniti postupak rada sa pacijenata sa posebnim potrebama
- Opisati prijem i način terapije kod pacijenata sa posebnim potrebama
- Nabrojati vrste snimanja
- Definisati retroalveolarno snimanje i snimak
- Opisati postupak zaštite od rendgen zračenja
- Opisati postupak zaštite od mogućih infekcija u stomatološkoj ordinacije (zarazne
bolesti, hepatitis, SIDA)
OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
- Opisati stadijume razvoja zuba, zubnu klicu i ćelije koje stvaraju tvrda zubna
tkiva
- Opisati proces nicanja zuba i objasniti razliku u hronologiji nicanja mliječne i
stalne denticije
- Objasniti resorpciju korenova mliječnih zuba
- Nabrojati i uporediti poremećaje(po broju i obliku) u razvoju zuba
- Koji su poremećaji strukture zubnih tkiva
- Opisati komplikacije karijesa
- Definisati karijes i opisati opšte i lokalne faktore u nastanku karijesa
- Koji vitamin ima najvažniju ulogu pri mineralizaciji zuba
- Zašto je važno jesti čvrstu hranu
- Objasniti specifičan karijes - caries circularis, caries baby i caries melanodontia.
- Navedi komplikacije karijesa i objasaniti pulpite
- Koje su metode liječenja oboljele pulpe bolje
- Koji su znaci gangrene mliječnih zuba
- Objasniti značaj prepoznavanja oboljenja i njihovih komplikacija
- Razložiti komplikacije po kliničkoj slici i terapiji
- Navesti i objasniti komplikacije karijesa – periodontiti mliječnih zuba
- Uporediti simptome apcesa i flegmone
- Opisati komplikacije karijesa - gangrena pulpe mliječnih zuba
- Navesti metode liječenja pulpita i gangrene i uporediti ih prema upotrebi u
zavisnosti od situacije
- Objasniti rendgen snimanje kao pomoćno dijagnostičko sredstvo
235
- Navesti materijale za privremeno i definitivno zatvaranje kaviteta i objasniti
njihovu važnost u nadoknadi zubnog tkiva kod djece
- Uporediti indikacije i kontraindikacije kod vađenja zuba djece
- Obrazložiti na primjerime slučajeve u kojima je potrebno izvršiti oralno-hirurške
zahvate kod djece i objasniti specifičnosti pojedinih zahvata
- Obrazložiti značaj očuvanja i ostranjivanja zuba - uzročnika bola
- Obrazložiti značaj razvoja kosti lica i mišića kod djece i odgovarajućih oralnohirurških zahvata
- Navesti klasifikaciju povreda, pojedinih djelova zuba i potpornog aparata
- Navesti povrede (frakture) i dovesti ih u vezu sa odgovarajućom terapijom
- Obrazložiti aktivnu ulogu Šarpejevih vlakana i mišića u sklopu odbrane od
uzročnika povrede
- Navesti i pojasniti komplikacije poslije povrede zuba
- Navesti i objasniti mehanička oštećenja oralne sluzokože
- Analizirati uticaj faktora oštećenja i povreda u zavisnosti od starosnog doba
djeteta
- Navesti sredstva koja dovode do oštećenja sluzokože usta
- Navesti i pojasniti vrste oboljenja usana - cheilitis
- Koje su vrste oboljenja gingive - gingivis
- Nabrojati i opisati oboljenja sluzokože usta - stomatitis
- Obrazložiti razliku u simptomina osnovnih činioca koji uzrokuju nastanak obolenja
mlečac-soor (doba godine, čistoću ruku i naknadnu infekciju)
- Obrazložiti razliku u simptomina osnovnih činioca koji uzrokuju nastanak
obolenja cheilitis angularis (doba godine, čistoću ruku i naknadna infekcija)
- Opisati simptome manifestacije glositisa i navesti koji se najčešće javlja kod
djece
- Dovesti u vezu manifestacije infektivnih bolesti u ustima djece kao odraz
simptoma na telu ili pojedinim delovima tela
- Objasniti specifičnosti javljanja morbila
- Opisati specifičnosti javljanja scarlatina (šarlaha)
- Opisati specifičnosti javljanja difterije
- Opisati karakterističan izgled javljanja parotitis epidemica
- Objasniti uticaj opštih oboljenja na zube i sluzokožu usta kod djece (rahitis, sifilis
i tuberkulozu)
- Koje promjene u ustima svojim izgledom posjećaju na benigne tumore
- Uporediti simptome koje izazivaju benigna i maligna oboljenja u ustima kod
djece
- Definisati prevenciju i objasniti prevenciju karijesa po stadijumima
- Objasniti prevenciju parodontopatija
- Opisati postupak prevencije ortodonskih nepravilnosti
- Obrazložiti postupak i značaj prevenih mjera u cilju sprečavanja oboljenja zuba
- Definisati zdravstveno vaspitanje, obrazložiti cilj i navesti tri grupe sprovođenja
zdravstonog vaspitanja
- Navesti metode sprovođenja zdravstvenog vaspitanja i opisati postupak
sprovođenja u zavisnosti od uzrasta djeteta
- Obrazloži glavni etiološki faktor u nastajanju oboljenja lokalne iritacije, sa
posebnim akcenom na zubni plak
- Da li se kamenac često nalazi kod djece? Kako se uklanja
- Šta su naslage i kako se dijele
- Kakva je razlika između zubne plake i bijelih sirastih naslaga - materija alba
- Uporediti fiksirane i nefiksirane naslage prema simptomima
- Kako treba da izgleda dobra dječija četkica za zube
- Kakav je značaj paste za zube u održavanju higijene usta i zuba
- Objasniti tehniku pranja zuba i navesti autora
236
-
Koje je sredstvo najbolje za profilaksu zubnog kvara
Kako se fluor može primenjivati? Koja metoda je bolja
Navesti najbolju endogenu metodu upotrebe fluora
Koja endogena metoda se može primenjivati pod nadzorom zubno-stomatološkog
tehničara
- Nabrojati endogene metode primjene fluora
- Nabrojati egzogene metode primjene fluora
- Koji je značaj higijene usta i zuba
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na
osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
237
2.1.2. FIKSNA PROTETIKA
1. Naziv ispitnog kataloga: FIKSNA PROTETIKA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti
fiksne protetike.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
- Definisati pojam okluzije i nabrojati klase po Angleu
- Objasniti klase po Angleu
- Definisati centralnu okluziju i obrazložiti njen značaj pri izradi protetskih
nadoknada
- Objasniti dejstvo mastikatornih sila na intaktne zube
- Opisati dejstvo mastikatornih sila na zube koji nose protetske nadoknade
- Definisati fiksne zubne nadoknade i izvršiti njihovu podjelu
- Opisati postupak izrade privremenih krunica
- Definisati otisak i nabrojati materijale za uzimanje otiska u fiksnoj protetici
- Objasniti pripremu otiska za izlivanje radnog modela, definisati radni model
- Definisati radni model i navesti njegove karakteristike za izradu fiksnih zubnih
nadoknada
- Definisati artikulator i navesti osnovne djelove
- Definisati artikulator i nabrojati vrste artikulatora
- Objasniti pokrete donje vilice
- Definisati krunice, nabrojati vrste krunica
- Navesti podjelu krunica i reći osnovne karakteristike
- Koja je razlika između trajnih i privremenih krunica
- Obrazložiti i pojasniti faze izrade metalokeramičke krunice
- Definisati inleje i navesti osnovne karakteristike
- Opisati indirektan postupak izrade inleja
- Definisati inlej i navesti osnovne karakteristike
- Koje uslove treba da ispunjava preparacija na zubu na kojem se izrađuje inlej
- Definisati livenu nadogradnju, objasniti indikacije za njenu primjenu
- Objasniti metod izrade livene nadogradnje na jednokorjenim zubima
- Objasniti metod izrade livene nadogradnje na višekorjenim zubima
- Objasniti način izrade krunice u vosku
- Opisati modelovanje krunice u vosku
- Objasniti način ulaganja voštanog modela fiksne protetske nadoknade
- Opsati postupak livenja fiksnih zubnih nadoknada
- Opisati postupak poliranja fiksnih protetskih radova
- Objasniti izradu estetskog dijela fasetirane krunice
- Nabrojati materijale od kojih se može izraditi estetski dio fiksne zubne
nadoknade
- Nabrojati materijale koji se koriste za izradu fiksnih zubnih nadoknada
- Koji se pomoćni i gradivni materijali koriste za izradu fiksnih zubnih nadoknada
- Nabrojati aparate koji se koriste za izradu fiksnih protetskih nadoknada
- Definisati mostove i navesti indikacije i kontraindikacije za izradu mostova
- Navesti djelove mosta
- Uporediti i objsaniti nosače mosta (primarne i sekundarne)
- Uporediti i objasniti prednosti i nedostatke mostova
- Koji se zakoni mehanike (statika) mogu primjeniti na most kao fiksni protetski rad
- Koje estetske zahtjeve treba da ispunjava dobro urađen most
238
- Navesti podjelu mostova prema materijalu od kojeg su izrađeni i topografsku
podjelu
- Definisati zglobne veze, navesti neke od zglobnih veza i način funkcionisanja
- Definisati privremene mostove, navesti indikacije za njihovu primjenu
- Koje uloge ima privremeni most
- Uporediti prednosti i nedostatke visećeg mosta-apendiks i navesti definiciju
- Uporediti prednosti i nedostatke adhezionog mosta i navesti definiciju
- Nabrojati vrste trajnih mostova i objasniti njihove osnovne karakteristike
- Navesti osnovne karakteristike i definiciju semicirkularnog mosta
- Definisati metalokeramičke krune i osnovne karakteristike
- Navesti faze izrade metalokeramičkih krunica
- Koja je razlika između keramičkih i metalokeramičkih kruna i mostova
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na
osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
239
2.1.3. TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
1. Naziv ispitnog kataloga: TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri savlađivanju neophodnih standarda iz oblasti
totalne i parcijalne proteze.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
- Navesti predmet - prouočavanja totalne proteze i objasniti njen značaj
- Opisati biološke osnove totalne proteze
- Obrazložiti i opisati štetno dejstvo proteze na sluzokožu
- Koje su posljedice potpunog gubitka zuba
- Navesti anatomske strukture usne duplje
- Nabojati mišiće usne duplje i pojasniti njihovu ulogu i značaj kod izrade totalne
proteze
- Opisati vilični zglob i kretnje donje vilice
- Kakva je uloga pljuvačke kod totalne proteze
- Opisati način uzimanja anatomskog otiska
- Objasniti postupak izrade anatomskog radnog modela
- Definisati funkcionalni otisak i objasniti zadatke i vrste fukncionalnih otisaka
- Definisati pojam individualne kašike i objasniti postupak izrade
- Obrazložiti i objasniti postupak postavljanja Kelerove trake
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak
- Pojasniti postupak izrade radnog modela i pripremu za izradu zagrižajnog šablona
- Opsati postupak izrade, djelove i zadatke zagrižajnog šablona
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak (sličnosti i razlike)
- Napraviti razliku između standardne i individualne kašike
- Definisati pojam međuviličnih odnosa i analizirati ih
- Kako se određuje međuvilični odnos i protetska ravan
- Definisati pojam artikulatora, navesti vrste i djelove artikulatora
- Kakva je uloga artikulatora i obraznog luka
- Objasniti postupak postavljanja radnog modela u artikulator
- Obrazložiti i opisati postupak izbora zuba za totalnu protezu
- Pojasniti postupak i pripremu za postavljanje zuba kod totalne proteze
- Objasniti postupak postavljanja prednjih zuba
- Koje se metode koriste za postavljanje bočnih zuba
- Kakav je postupak postavljanja zuba prema zahtjevima uravnotežene okluzije
- Navesti i objasniti postupak preliminarnog postavljanja bočnih zuba
- Objasniti postupak definitivnog podešavanja položaja bočnih zuba
- Objasniti tehniku modelovanja totalne proteze u vosku
- Objasniti tehniku modelovanja donje totalne proteze u vosku
- Obrazložiti i opisati način ulaganja proteze u kivetu kao i samu tehniku
- Objasniti princip rada sa akrilatnim masama
- Navesti tehniku polomerizacije akrilata
- Koje se tehnike rada, materijali i instrumenati koriste za poliranje proteze
- Definisati totalnu imedijatnu protezu
- Objasniti tehniku izrade imedijatne
- Objasniti indirektnu metodu reparature polomljene proteze
- Obrazložiti značaj imedijatne proteze
- Opisati podlaganje totalne proteze indirektnom metodom
- Objasniti postupak dodavanja dijela proteze, zamjene polomljenog zuba i
dodatka zuba
240
- Definisati pojam parcijalne proteze i uporediti je sa drugim protetskim
nadoknadama
- Opisati ponašanje nosećih tkiva pri opterećenju parcijalnom protezom i podjelu
konstrukcija proteze pri opterećenju
- Koji je značaj podminiranosti u retenciji parcijalnih porteza
- Koje promjene nastaju posle gubitka zuba
- Opisati postupak izrade modela na osnovu anatomskog otiska
- Uporediti anatomski i funkcionalni otisak
- Definisati klasifikacije krezubosti po Kenediju i Vildu
- Objasniti podjelu parcijalnih proteza po vrsti opterećenja tkiva u funkciji
žvakanja
- Uporediti retenciju i stabilizaciju
- Koji elementi mogu poslužiti kao retencioni
- Nabrojati i opisati neke od kukica koje se koriste za parcijalnu pločastu protezu
- Opisati podjezični luk
- Uporediti i opisati ekvatorijalnu i bonvil kukicu
- Uporediti i opisati bonihard i dvostruku ekvatorijalnu kukicu
- Opisati kukice sa okluzalnim naslonom
- Nabrojati i opisati djelove kukice
- Uporediti i nabrojati žičane i livene kukice
- Nabrojati i opisati djelove zagrižajnog šablona
- Obrazložiti i opisati postupak prenošenja zagrižajnih šablona u artikulator
- Uporediti načine postavljanja zuba u interkaninom sektoru u zavisnosti od
veličine bezubog prostora
- Koji problemi mogu nastati pri postavljanju zuba, modelovanju proteze u vosku i
završnoj izradi proteze
- Objasniti završni proces izrade proteze
- Objasniti postupak modelovanja proteze u vosku
- Definisati pojam reparature i podlaganja proteze
- Objasniti reparatutu ploče i zuba
- Uporediti reparaturu kukice u zavisnosti da li je došlo do preloma kukice ili
gubitka zuba
- Definisati skeletiranu protezu i nabrojati djelove iz kojih se sastoji
- Opisati djelove skeletirane proteze (gingivalni dio)
- Definisati i objasniti ulogu sedla kod parcijalne proteze
- Nabrojati i objasniti velike spojnice kod skeletirane parcijalne proteze
- Opisati djelove skeletirane proteze (dentalni dio)
- Nabrojati livene kukice i ostale retencione elemente skeletirane proteze
- Objasniti postupak obrade i poliranja proteze
- Uporediti pločastu i skeletiranu parcijalnu protezu
- Uporediti žičane i livene kukice
- Obrazložiti razliku u procesu izrade pločaste i skeletirane parcijalne proteze
- Definisati atečmene i pojasniti njihove osnovne karakteristike i značaj kod
parcijalnih proteza
- Objasniti teleskop krune i njihov značaj kod parcijalnih proteza
- Objasniti indikacije za primjenu teleskop kruna kod parcijalne proteze
- Definisati pojam frezovanja i ukratko pojasniti osnovne principe
241
4. Tip ispita
- Usmeni
- Nastavnik sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja, a stručni aktiv utvrđuje na
osnovu okvirnog spiska pitanja datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
242
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD
2.2.1. ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITA-STRUČNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG IZ PRAKTIČNOG DIJELA ISPITASTRUČNI RAD
2. Cilj ispita
Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:
- povezanost stručno teorijskih i praktičnih saznanja;
- adekvatan način utvrđivanja potrebe pacijenta;
- pravilan odnos prema pacijentu;
- samostalnost u odabiru i upotrebi materijala i instrimenata;
- pravilnu propremu prostora, instrumenata, aparata, materijala i ostalog pribora
za rad;
- pravilan postupak rada sa aparatima, materijalima i instrumentima;
- komunikacije sa pacijentom, rodbinom i saradnicima;
- pravilnu upotreba stručne terminologije;
- pravilno obavljanje zadatka;
- racionalna upotreba materijala, vremena;
- poštovanje propisa zdravstvene zaštite i higijene prostora i sredine.
3. Spisak tema/zadataka
OBLAST BOLESTI ZUBA
- Identifikovanje instrumenata za pregled i rad, obrazlaganje u kojoj fazi rada se
koristi određeni instrument
- Identifikovanje nasadnih instrumenata, rasklapanje, detaljno čišćenje,
podmazivanje i ponovno sklapanje
- Provjera ispravnosti nasadnih instrumenata
- Identifikovanje rotirajućih instrumenata, razlikovanje po obliku, veličini, vrsti
materijala
- Fiksiranje rotirajućih instrumenata u odgovarajući nasadni instrument
- Identifikovanje i rukovanje instrumentima za pripremu, unošenje i modeliranje
- Priprema pomoćnih sredstava za postavljanje ispuna zavisno od vrste materijala i
oblika kaviteta
- Fiksiranje matrica u odgovarajući držač
- Identifikovanje različitih instrumenata za poliranje ispuna
- Uspostavljanje suvog radnog polja. Asistiranje
- Priprema instrumenata za sterilizaciju
- Izvođenje sterilizacije instrumenata (demonstracija)
- Čuvanje sterilnih instrumenata
- Kontrola sterilizacije
- Priprema gutaperke za privremeno zatvaranje kaviteta
- Miješanje cink-fosfatnog cementa
- Gotovi fabrički preparatil-priprema i asistiranje
- Pripremanje radnog mjesta za postavljanje kompozitnog ispuna
- Postavljanje kompozitnog ispuna-faze rada
- Miješanje amalgama
- Asistiranje u toku postavljanja amalgamskog ispuna
- Priprema radnog mjesta za postavljanje amalgamskog ispuna
- Pripremanje radnog mjesta za ispitivanje vitaliteta pulpe
- Pripremanje preparata na bazi cinkoksid-eugenola
243
- Pripremanje radnog mjesta za direktno i indirektno prekrivanje pulpe.
Asistiranje.
- Razlikovanje i sortiranje endodontskih instrumenata
- Pripremanje endodontskih instrumenata za sterilizaciju
- Pripremanje antiseptičnih uložaka (Miler-igle)
- Trajna desenzibilizacija pulpe-priprema sredstava, instrumenata i asistiranje
- Priprema odgovarajućih sredstava i instrumenata za amputaciju pulpe. Asistiranje
- Pripremanje neophodnog pribora, instrumenata i anastetika za davanje lokalne
anestezije
- Pripremanje staklene pločice i špatule za miješanje kanalnog punjenja
- Pripremanje AH 26
- Miješanje endometazon paste
- Pripremanje antiseptičkih rastvora u bolestima zuba
- Pripremanje radnog mjesta za terapiju gangrene i apikalnog parodontitisa
- Pripremanje jodoform klumski paste
- Ukazivanje prve pomoći kod besvjesnih stanja
- Pripremanje antišok terapije
- Pripremanje pacijenata sa posebnim potrebama za stomatološku intervenciju i
asistiranje u toku stomatološke intervencije
OBLAST PREVENTIVNA STOMATOLOGIJA
- Upotreba instrumenata i medikamenata koji se koriste u odjeljenjima za rad sa
djecom
- Priprema radnog mjesta (dezinfekcija: zubno ljekarske stolice, nasadnih uređaja,
fontane, zamjena čaše i sisaljke za jednokratnu upotrebu)
- Dezinfikcija stočića na kojem stoje instrumenti i radnog stočić na kom se nalaze
medikamenti
- Unošenje podatka u stomatološki karton i dnevni protokol
- Priprema radnog mjesta i instrumenta potrebnih u terapiji virusnih stomatita
- Priprema radnog mjesta i instrumenta potrebnih u terapiji gingivita
- Primjena vaterolne i sisaljke pri radu sa pacijentom
- Priprema čvrste podloge
- Redosljed pri radu kod ispuna
- Obezbjeđivanje uslova rada pri terapiji fraktura
- Priprema radnog mjesta za zbrinjavanje povrede zuba
- Priprema instrumanata i medikamenata za obradu frakture po klasama
- Asistiranje stomatologu pri izradi kompozitnog splinta
- Priprema anastetika za infiltracionu i sprovodnu anesteziju
- Priprema instrumenata za vađenje zuba sa površinskom anestezijom
- Priprema instrumenata i sredstava za zaustavljanje krvarenja
- Priprema komplet instrumenata za uklanjanje čvrstih naslaga na zubima
- Davanje uputstava djeci i roditeljima o pravilnoj tehnici pranja zuba i održavanju
oralne higijene zuba
- Davanje uputstva djeci i roditeljima o značaju pravilne ishrane za zdrave zube
- Davanje uputstva djeci i roditeljima o preventivnim mjerama i zaštiti u očuvanju
prvih stalnih molara
- Davanje savjeta roditeljima i djeci o primjeni flora per-os i pripremi
instrumenata za aplikaciju flora usunoj šupljini
OBLAST FIKSNA PROTETIKA
-
Pravilno rukovanje aparatima za rad
Izbor i upotreba odgovarajućeg aparata u zavisnosti od faze rada
Upotreba, održavanje, podešavanje aparata za rad
Priprema specijalnog radnog modela
244
-
Izrada specijalnog radnog modela
Izrada krune na radnom patrljku
Modeliranje pune krunice
Modeliranje fasetirane krunice
Modeliranje gornje krunice
Modeliranje donje krunice
Modeliranje prednje krunice
Modeliranje zadnje krunice
Modeliranje zaštitne krunice
Ulaganje u termo otprnoj masi za livenje
Izvođenje postupka žarenja i livenja (programiranje aparata, podešavanje
tempereture, izlivanje objekta)
Obrada i poliranje
Livenje inleja
Izlivanje nadogradnje sa kočićem
Ulaganje supertvrdog gipsa i izrada baze modela
Ulivanje supertvrdog gipsa i izrada baze modela
Izrada specijalnog radnog modela
Izrada teleskop krunica
Modeliranje gornjih frontalnih mostova
Modeliranje donjih frontalnih mostova
Modeliranje gornjih bočnih mostova
Modeliranje donjih bočnih mostova
Izradu cirkularnog mosta iz jednog komada
Ulaganje voštanog objekta u vatrostalnu masu
Livenje gornjeg frontalnog mosta
Livenje donjeg frontalnog mosta
Livenje gornjeg bočnog mosta
Livenje donjeg bočnog mosta
Livenje cirkularnog mosta
Obrada i poliranje gornjeg frontalnog mosta
Obrada i poliranje donjeg frontalnog mosta
Obrada i poliranje gornjeg bočnog mosta
Obrada i poliranje donjeg bočnog mosta
Obrada i poliranje gornjeg cirkularnog mosta
Fasetiranje i poliranje gornjeg frontalnog mosta
Fasetiranje i poliranje donjeg frontalnog mosta
Fasetiranje i poliranje gornjeg bočnog mosta
Fasetiranje i poliranje donjeg bočnog mosta
Fasetiranje i poliranje gornjeg cirkularnog mosta
OBLAST TOTALNA I PARCIJALNA PROTEZA
- Izrada anatomskog modela
- Priprema anatomskog modela za izradu individualne kašike
- Izrada individualne kašike od akrilata
- Obrada individualne kašike i priprema za uzimanje funkcionalnog otiska
- Izrada individulane kašiku od šelak bazis ploče
- Izlivanje funkcionalnog otiska
- Određivanje granica totalne proteze na radnom modelu
- Postavljanje Kelerove trake
- Izrada zagrižajnog šablona i zagrižajnog bedema
- Postavljanje radnog modela u artikulator
- Postavljanje gornjih sekutića
- Postavljanje donjih sekutića
245
-
Postavljanje gornjih i donjih očnjaka
Postavljanje gornjih i dinjih premolara
Postavljanje gornjih i donjih molara
Modelovanje gornje proteze u vosku vestibularno
Modelovanje gornje proteze u vosku palatinalno
Modelovanje donje proteze u vosku vestibularno
Modelovanje donje proteze u vosku lingvalno
Određivanje kivete i priprema modela za kivetiranje
Ulaganje totalne proteze u kivetu
Unošenje akrilata
Kuvanje proteze i otvaranje kivete
Odvajanje proteze od gipsa
Obrada proteze mehaničkim sredstvima
Završna obrada proteze, glačanje i predaja
Dodavanje zuba u protezu
Zamjena polomljenog zuba
Dodavanje dijela baze ploče
Indirektno podlaganje totalne proteze
Izrada korektanog modela gornje i donje vilice u gipsu
Izrada zagrižajnih šablona od šelak bazne ploče
Izrada zagrižajnih bedeme od voska
Pravlino rukovanje paralelometrom
Priprema ananatomskog modela za izradu individualne kašike
Planiranje oblika, izrada i obrada individualne kašike
Pravilno rukovanje funkcionalnim otiskom
Izlivanje i obrada definitivnog radnog modela
Priprema modela za izradu zagrižajnih šablona
Izrada baze zagrižajnih šablona
Izrada zagrižajnih bedema
Pravilno rukovanje uređajima (alkoholna lampica, plinski gorionik) - toplotnim
izvorima
Kontrolisanje visine modela u prostoru artikulatora
Formiranje retencione površine na modelima (prenošenje medijalne linije,
kvašenje osnove modela)
Gipsiranje gornjeg modela za pločicu artikulatora po pravilima unošenja modela
Gipsiranje donjeg modela za pločicu artikulatora po pravilima unošenja modela
Savijanje i izrada kukice od vučeno elastične žice
Izbor, obrada, prilagođavanje i postavljanje zuba u parcijalnu protezu
Modeliranje parcijalne proteze
Pripema kivete za kivetiranje, pripremanje i ulivanje gipsa u kivetu, zatvaranje
kivete i ispiranje kivete
Izolovanje gipsanih djelova kivete
Miješanje i štopovanje akrilata, polimerizacija toplotom
Obrada polimerizovane proteze
Poliranje parcijalne proteze
Reparatura polomljenje proteze
Skeletiranje proteze
246
4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada
- Nastavnik - aktiv formulišu zadatke i sastavljaju detaljan spisak zadataka na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu, način i postupak
realizacije zadataka.
- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu na praktičnom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na prijedlog
ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu i Godišnjem planu rada
nastavnika.
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA
Redni
Naziv predmeta
Obavezni način provjeravanja znanja
broj
1.
Anatomija sa fiziologijom
usmeno i pismeno
Zdravstvena zaštita i
usmeno
2.
higijena
3.
Morfologija zuba
usmeno
4.
Hemija i biohemija
usmeno i pismeno
Tehnologija
usmeno
5.
zubotehničkog materijala
Bolesti zuba i preventivna
usmeno
6.
stomatologija
7.
Fiksna protetika
usmeno
8.
Mikrobiologija
usmeno i pismeno
Totalna i parcijalna
usmeno
9.
proteza
10.
Ortopedija vilica
usmeno
11.
Oralna hirurgija
usmeno i pismeno
Paradontologija i oralna
usmeno
12.
medicina
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju
13.
Praktična nastava
praktični rad na vježbama i usmena obrazloženja
učenika
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
usmeno i pismeno
2.
Latinski jezik
usmeni i pismeno
3.
Zdrava ishrana i dijetetika
usmeno
Likovna umjetnost sa
usmeno
4.
estetikom
Psihologija i
usmeno
5.
komunikologija
6.
Preduzetništvo
usmeno i u toku vježbi
7.
Etika
usmeno
8.
Farmakologija
usmeno
9.
Patologija
usmeno i pismeno
Stehiometrijska
usmeno i pismeno
10.
izračunavanja u hemiji
11.
Metalo-keramičke krunice i usmeno
247
Redni
broj
Naziv predmeta
Obavezni način provjeravanja znanja
mostovi
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA
- U sljedeći razred napreduju učenici koji su:
- na kraju školske godine pozitivno ocijenjeni iz svih nastavnih predmeta;
- obavili profesionalnu praksu kako je predviđeno nastavnim planom.
- Stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju za obrazovni program Zubnostomatološki tehničar završava se polaganjem stručnog ispita.
- Stručni ispit se sastoji iz:
- pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti;
- pismenog ispita iz stranog jezika;
- usmenog ispita iz bolesti zuba i preventivne stomatologije, fiksne protetike,
totalne i parcijalne proteze po izboru učenika;
- stručnog rada.
5. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi prilagođavanjem
uslova uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa
posebnim potrebama.
- Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg,
uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim
nastavnim predmetima.
- Prilagođavanjem programa tako da se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim
ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda,
odnosno profesionalnih kompetencija.
- Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu
godinu.
6. NAČINI PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Za prilagođavanje obrazovnog programa koji je pripremljen za stručno
obrazovanje mladih potrebama odraslih potrebno je:
- iz nastavnog plana izostaviti predmete fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti,
koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja;
- škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti;
- škola je dužna da izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na
poslove i zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja;
- provjeravanje znanja se izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni
obrazovnim programom.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA
Redni
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
Predmeti
broj
saradnika
1.
Anatomija sa fiziologijom
- Doktor medicine
2.
Zdravstvena zaštita i higijena
- Doktor medicine, specijalista za socijalnu medicinu
- Doktor stomatologije, specijalista za socijalnu
medicinu
- Doktor medicine, specijalista za higijenu
- Doktor medicine
3.
Morfologija zuba
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
248
Redni
broj
Predmeti
4.
Hemija i biohemija
5.
Tehnologija zubotehničkog
materijala
6.
Bolesti zuba i preventivna
stomatologija
7.
Fiksna protetika
8.
Mikrobiologija
9.
Totalna i parcijalna proteza
10.
Ortopedija vilica
11.
Oralna hirurgija
12.
Paradontologija i oralna
medicina
13.
Praktična nastava
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
saradnika
protetike
- Doktor stomatologije
I Razred
- Profesor hemije
- Diplomirani hemičar
- Diplomirani inženejr hemijske tehnologije
II razred
- Specijalista biohemije
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
protetike
- Doktor stomatologije
II razred
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i
zuba
- Doktor stomatologije
III razred
- Doktor stomatologije, specijalista za dječiju i
preventivnu stomatologiju
- Doktor stomatologije
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
protetike
- Doktor stomatologije
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku
mikrobiologiju
- Diplomirani biolog – mikrobiolog
- Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
protetike
- Doktor stomatologije
- Doktor stomatologije, specijalista za ortopediju
vilica
- Doktor stomatologije
- Doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije;
- Doktor stomatologije
- Doktor stomatologije, specijalista za bolesti usta i
zuba
- Doktor stomatologije
Oblast: Oralna hirurgija
- Doktor stomatologije
- Viša medicinska sestra tehničar
Ostati: Morfologija zuba, Totalna i parcijalna
proteza, Fiksna protetika
- Doktor stomatologije
- Viši zubni tehničar
Ostale oblasti:
- Doktor stomatologije
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- Profesor stranog jezika
2.
Latinski jezik
- Profesor latinskog jezika i književnosti
249
Redni
broj
3.
4.
5.
Predmeti
Likovna umjetnost sa estetikom Psihologija i komunikologija
Zdrava ishrana i dijetetika
6.
Preduzetništvo
7.
Etika
8.
Farmakologija
9.
Patologija
10.
11.
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
saradnika
Doktor medicine
Nutricioista
Profesor likovne umjetnosti
Akademski slikar, odnosno diplomirani slikar
Akademski vajar, odnosno diplomirani vajar
Akademski grafičar, odnosno diplomirani grafičar
Profesor ili diplomirani istoričar umjetnosti
Profesor psihologije
Diplomirani psiholog
Profesor pedagogije
Diplomirani pedagog
- Diplomirani ekonomista
-
Stehiometrijska izračunavanja u
hemiji
Metalo-keramičke krunice i
mostovi
-
Profesor filozofije
Diplomirani pedagog
Diplomirani farmaceut
Doktor medicine
Doktor medicine-specijalista za patološku
anatomiju
Doktor medicine
Profesor hemije
Diplomirani inženjer hemijske tehnologije
Diplomirani hemičar
Doktor stomatologije, specijalista stomatološke
protetike
Doktor stomatologije
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj časova kod
Vrsta nastave
kojih se odjeljenje
Redni
Ukupno
Naziv predmeta
Razred
dijeli u grupe
broj
časova
T
V
P
T
V
P
Anatomija sa
1.
I
108
108
fiziologijom
Zdravstvena zaštita
2.
I
72
72
i higijena
3.
Morfologija zuba
I
72
72
72
I
72
4.
Hemija i biohemija
II
72
72
Tehnologija
5.
zubotehničkog
II
108
108
materijala
Bolesti zuba i
II
72
72
6.
preventivna
III
72
72
stomatologija
250
Redni
broj
7.
Naziv predmeta
Fiksna protetika
8.
Mikrobiologija
9.
Totalna i parcijalna
proteza
10.
11.
12.
13.
Ortopedija vilica
Oralna hirurgija
Paradontologija i
oralna medicina
Praktična nastava
Razred
Ukupno
časova
Vrsta nastave
II
III
III
III
IV
IV
IV
72
72
72
72
66
66
66
T
72
72
72
72
66
66
66
IV
66
66
I
II
III
IV
72
216
324
297
I
II
III
IV
I
72
72
72
66
72
72
72
72
66
72
II
72
72
II
72
72
III/IV
72/66
72/66
III/IV
III/IV
IV
IV
72/66
72/66
66
66
72/66
72/66
66
66
IV
66
66
IV
66
66
V
P
Broj časova kod
kojih se odjeljenje
dijeli u grupe
T
V
P
72
216
324
297
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
2.
Latinski jezik
Zdrava ishrana i
dijetetika
Likovna umjetnost sa
estetikom
Psihologija i
komunikologija
Preduzetništvo
Etika
Farmakologija
Patologija
Stehiometrijska
izračunavanja u
hemiji
Metalo-keramičke
krunice i mostovi
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
T – Teorijska nastava
V – Vježbe
P – Praktična nastava
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u trajanju od po 15 radnih dana.
- Praksa se obavlja u zdravstvenim ustanovama van škole.
251
72
216
324
297
- Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno teorijskih
predmeta i praktične nastave.
- Za izradu programa profesionalne prakse zadužena je škola.
- Na profesionalnoj praksi učenik je ovavezan da vodi dnevnik.
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog
programa.
- Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na doprinosu, kako na rekreaciji i
opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i na upotpunjavanju stručnog znanja.
- Slobodne aktivnosti sadrže obavezne sadržaje i sadržaje po izboru učenika.
- Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova
u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji
se iz tri cjeline:
Obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:
- dani sporta
- ekološke aktivnosti
- filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje:
- posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program
koji se realizuje
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije
- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti
Sadržaji po izboru učenika:
- učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.)
- socijalni rad učenika
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
- uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici
obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti, jer je to uslov za
napredovanje u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Ganjola Dženad, doktor stomatologije, specijalista oralne hirurgije, KCCG
Stomatološka poliklinika, Podgorica
- Mićković Nagorka, doktor stomatologije, specijalista, JU Srednja medicinska
škola, Podgorica
- Nikčević Radoje, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Braković Lidija, doktor stomatologije, specijalista ortopedije vilica, JU Srednja
medicinska škola, Podgorica
- Kastratović Dobrinka, Doktor stomatologije, specijalista dječije preventivne
stomatologije, Stomatološka poliklinika KCCG, Podgorica
- Jovović Tamara, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Milutinović Vera, doktor stomatologije, specijalista bolesti usta i zuba, JU
Srednja medicinska škola, Podgorica
- Raičević Miroslav, doktor stomatologije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
- Buličev Aleksandar, zubni tehničar - V stepen stručne spreme, specijalista za
fiksnu protetiku, Klinički centar, Podgorica
252
-
Šućur Ivan, viši zubni tehničar, Klinički centar, Podgorica
Dragana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
Biljana Šćepanović, doktor mecine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
Aleksandar Babović, spec. interne medicine, JU Srednja medicinska škola „Dr
Branko Zogović“, Berane
Stijović Blažo, doktor medicine, spec. hirurgije, JZU Dom zdravlja ”Dr Nika
Labović”, Berane
Sanja Kopitović, prof. italijanskog jezika, JU Srednja medicinska škola, Podgorica
Kljajić Ivana, prof. hemije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
Vera Obadović, prof. biologije, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
Zuhra Hadrović, spec. opšte medicine, JU SMŠ „Dr Branko Zogović“, Berane
Marina Lipovac Pavićević, dipl.farmaceut, Srednja medicinska škola, Podgorica
Stana Lazarević, prof. filozofije, Srednja medicinska škola, Podgorica
Dautović Isidora, prof. likovne umjetnosti, Srednja medicinska škola, Podgorica
Jelena Knežević, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica
Vjera Mitrović, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica
Koordinator:
- Jelena Knežević, dipl.psiholog, JU "Centar za stručno obrazovanje", Podgorica
253

Anti Age - Poliklinika IMED

PRIKAZ RADA MOBILNOG STRUČNOG TIMA

Školski udžbenici – OBRAZAC - Centar za socijalnu skrb Sisak

Uklanjanje viličnih cista Uklanjanje mukoznih cista Plastika

pripreme za robotičku alku junior

CJENIK USLUGA U KUNAMA OPĆA

Gloria Glam, lipanj 2012.

Vjeronauk

Tekst peticije i prijedlog mjera

Cjenovnik zdravstvenih usluga na dan 01.01.2015.