Ε Ν Ο Τ Η Τ Α 4 Β 1 . Λ Ε Ξ Ι Λ Ο Γ Ι Κ Ο Σ Π Ι Ν Α Κ Α Σ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου Ε Ν Ο Τ Η Τ Α 4 Β 1 . Λ Ε Ξ Ι Λ Ο Γ Ι Κ Ο Σ Π Ι Ν Α Κ Α Σ κ α λ ό ς , ‐ ή , ‐ ό ν ¾ κάλλος : η ομορφιά Αφροδίτη της Μήλου ¾ καλλονή : 1. η πολύ ωραία γυναίκα 2. η ομορφιά (π.χ. φυσικές καλλονές ενός τόπου) ¾ καλλιστεία : διαγωνισμός ομορφιάς [ Η λέξη καλλιστεία είναι πληθυντικός του αρχ. ουδετέρου «καλλιστεῖον» (=βραβείο που δίνεται στον πιο ωραίο). Το αρχαιότερον «καλλιστεῖον» φαίνεται πως ήταν αυτό που έδωσε ο Πάρης στην Αφροδίτη. Στο γάμο του Πηλέα και της Θέτιδας ήταν καλεσμένοι όλοι οι θεοί εκτός από την «Ἔριν». Η «Ἔρις» λοιπόν, για να φέρει διχόνοια και να εκδικηθεί, έριξε ανάμεσα στις θεές Ήρα, Αθηνά και Αφροδίτη , το «μῆλον τῆς Ἔριδος». Καθώς και οι τρεις διεκδικούσαν το μήλο, ο Δίας όρισε ο Πάρης να το δώσει «τῇ καλλίστῃ». Ως δέλεαρ, η Αθηνά υποσχέθηκε στον Πάρη πνευματική σοφία, η Ήρα σωματική δύναμη, ενώ η Αφροδίτη του υποσχέθηκε την πιο όμορφη γυναίκα του κόσμου, την ωραία Ελένη. Ο Πάρης, μην ξέροντας ότι η ωραία Ελένη ήταν γυναίκα του Μενελάου, έδωσε το μήλο στην Αφροδίτη. Με την αρπαγή της Ελένης από τον Πάρη άρχισε κατά τον μύθο ο Τρωικός πόλεμος.] ¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
¾
καλοκαγαθία : (<καλός κἀγαθός) η αγαθή και καλή φύση του χαρακτήρα καλλιεπής : (<καλλι‐ + ἔπος) αυτός που μιλά ή γράφει με ωραίο τρόπο καλλωπίζω : (<κάλλος + ὤψ=μάτι, πρόσωπο) ομορφαίνω καλλίφωνος : (<_______ + __________) αυτός που έχει ωραία φωνή∙ συνώνυμο : καλλικέλαδος καλλιγραφώ : (<_______ + __________) γράφω με ωραία γράμματα Καλλιρρόη : (<_______ + __________) στη μυθολογία όνομα γυναικών που σχετίζονται με το υγρό στοιχείο καλλιτεχνία : (<_______ + __________) 1. το σύνολο των καλών τεχνών 2. το έργο του καλλιτέχνη καλλιεργώ : (<_______ + __________) 1. ασχολούμαι με τη γη 2. ασχολούμαι συστηματικά με κάτι καλολογικός : (<_______ + __________) ο σχετικός με την κόσμηση του ύφους ενός κειμένου (π.χ. καλολογικά στοιχεία κειμένου) καλομαθαίνω : (<_______ + __________) συμπεριφέρομαι απέναντι σε κάποιον με τέτοιο τρόπο που έχει ως αποτέλεσμα να χαλαρώνει η πειθαρχία του χαρακτήρα του καλοπιάνω : (<_______ + __________) συμπεριφέρομαι με ήπιο τρόπο για να κερδίσω την εύνοια κάποιου καλόπιστος : (<_______ + __________) ειλικρινής, ευθύς ≠ κακόπιστος καλοπροαίρετος : (<_______ + προαίρεση = διάθεση) αυτός που έχει καλές προθέσεις, φιλικός καλλιμάρμαρος : (<_______ + __________) αυτός που έχει ωραία μάρμαρα∙ επίθετο που χρησιμοποιείται κυρίως για το Παναθηναϊκό Στάδιο ΑΣΚΗΣΕΙΣ i.
ii.
iii.
iv.
v.
vi.
vii.
viii.
1. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας την κατάλληλη λέξη από τοΛεξιλογικό Πίνακα του βιβλίου σας (σελ. 33). Στα ____________________ παιδιά τους δεν αρνούνται τίποτε. Η ανησυχία του ασθενούς έληξε, όταν έμαθε ότι ο όγκος ήταν ________________ . Είναι ___________________άνθρωπος. Μπορείς να τον εμπιστευτείς άφοβα. Τον πρότειναν για το διαγωνισμό τραγουδιού, γιατί είναι εξαιρετικά ______________________ . ______________________ το καινούριο αυτοκίνητο! Του αρέσει η ___________________και η ξεγνοιασιά. Παρόλο που ήταν αργά, μας _______________________ στο σπίτι τους. Πρέπει να αναζητήσουμε τα ______________________ στοιχεία του ποιήματος. 1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου ix.
x.
Επηρέαζε και έπειθε τα πλήθη με την ________________________ του. Του έκανε _____________________ κριτική για το βιβλίο του. 1.
2.
3.
4.
5.
6.
2. Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της Α΄ στήλης με τις σημασίες τους στη Β΄ στήλη: Α΄ Β΄
Είναι στις καλές του. α. Για κάποιους καλό είναι ό,τι τους εξυπηρετεί. Ο καλός καλό δεν έχει. β. Είναι σε ευχάριστη ψυχική διάθεση. Τέλος καλό, όλα καλά. γ. Σχημάτισε γι’ αυτόν θετική εντύπωση. Τον πήρε με καλό μάτι. δ. Χωρίς αιτία και αφορμή. Στα καλά καθούμενα. ε. Οι αγαθοί άνθρωποι συχνά δυστυχούν. Τα καλά και συμφέροντα. στ.Το ευνοικό τέλος είναι αυτό που έχει σημασία. 3. Να γράψετε στη στήλη Α΄ τη λέξη της οποίας η σημασία δίνεται στη Β΄ στήλη: Α΄ Β΄
1. αυτός που μιλά και γράφει ωραία 2. η όμορφη και κομψή έκφραση στο λόγο 3. αυτός που έχει οικοδομηθεί με ωραία μάρμαρα 4. αυτός που έχει ωραίο γραφικό χαρακτήρα 5. αυτός που έχει πλούσια και πυκνά μαλλιά (κόμη) 6. αυτός που νίκησε ένδοξα 7. αυτός που διαθέτει ωραίες σωματικές αναλογίες 8. το πουλί που κελαηδάει όμορφα και μελωδικά 9. αυτός που έχει ωραίες κνήμες 10. αυτός που έχει ωραία μορφή καλλιπάρῃος 11. αυτός που έχει ωραία μάγουλα (παρειές) 4. Να συμπληρώσετε τα κενά επιλέγοντας τον κατάλληλο τύπο της λέξης που δίνεται στην παράπλευρη στήλη: i.
Οι αρχαίοι Έλληνες χαρακτήριζαν τον εμφανίσιμο και καλοστεκούμενος ταυτόχρονα καλόψυχο άνδρα «______________ κἀγαθόν». καλοπέραση ii.
Παρά τη μεγάλη ηλικία του, είναι καλός ____________________________ . iii.
Πρέπει να τον πιέσεις να το κάνει τώρα, γιατί, αν το καλομιλώ __________________ , ίσως να μην το αποφασίσει ποτέ. καλοσκέφτομαι iv.
Η φτώχεια θέλει ___________________________. v. Αν του ________________________ , δε θα φέρει αντίρρηση. 5. Να ξέρετε την ορθογραφία όλων των λέξεων του Λεξιλογικού Πίνακα. 6. Να κλίνετε και στα 3 γένη το επίθετο καλός. 2 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑ
ΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ
Α 4 Φιλόλλογος: Αλεξία Πάνου Β 2 . Ε Τ Υ Μ Ο Λ Ο Γ Ι Κ Α Σ ύ ν θ ε σ η Β. α΄ συνθετ
τικό : επίίθετο (βλ. διάγραμμα
α σελ. 22) 1. Χ
Χρησιμοποιιείται το θέμ
μα του αρσ
σενικού γένο
ους του επιιθέτου, ακόμη και ότανν το β΄ συνθ
θ. ή η σύνθ
θετη λέξη
η είναι γένο
ους θηλυκού ή ουδετέρ
ρου: α΄ σ
συνθετικό + β΄ συνθετικό
ό = σύ
ύνθετη λέέξη ἄκρ
ρος, ‐α, ‐ον π
πόλις θερ
ρμός, ‐___ , ‐‐___ πικρ
ρός, ‐___ , ‐‐___ λεπ
πτός, ‐___ , ‐‐___ λευκός, ‐___ , ‐‐___ μέγ
γας (γεν.: μεγάλ‐ου) ‘’ ‘’ πύλαι π
χ
χολή λ
λέγω θ
θεά π
πρέπω π
πόλις μισθός ἀκρόπο
ολις 2. ΣΣτα διπλόθεεμα επίθετα
α γ΄ κλίσης σ
σε –υς (γεν. –εος) χρησ
σιμοποιείτα
αι το θέμα σ
σε ‐υ: α΄ σ
συνθετικό + β΄ συνθετικό
ό = σύ
ύνθετη λέέξη βαρ
ρύς, βαρεῖα, βαρύ θ
θυμός ‘’ ‘’ βρα
αδύς, ___________ , ___________ ‘’ ‘’ ‘’ βαθ
θύς, ___________ , ___________ ‘’ δασ
σύς, ___________ , ___________ εὐθύς, ___________ , ___________ θρα
ασύς, ___________ , ___________ ‘’ ὀξύς, ___________ , ___________ ‘’ ‘’ ταχ
χύς, ___________ , ___________ ‘’ ‘’ γδοῦπος γ
π
πένθος π
ποῦς σ
σκέλος γ
γλῶσσα ν
νοῦς ῥ
ῥίζα σ
σκιά μαλλός γ
γραμμή σ
στόμα δ
δειλός θ
θυμός μῶρος φ
φωνή π
πτερόν δ
δρόμος π
ποῦς βαρύθυ
υμος 3. Α
Από τα κλιττά απόλυτα
α αριθμητικκά επίθετα,, τα 4 πρώττα : εἷς, δύο, δ
τρεεῖς, τέσσαρες γίνο
ονται μοννο‐, δι‐, ττρι‐, τετρα
α‐. Τα υπόλλοιπα κρατο
ούν το θέμα
α τους. 3 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου α΄ συνθετικό + β΄ συνθετικό = σύνθετη λέξη εἷς, μία, ἕν ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ δύο, δύο, δύο ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ τρεῖς, τρεῖς, τρία ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ ‘’ τέτταρες, τέτταρες, τέτταρα ‘’ ‘’ ‘’ τριακόσιοι, ‐αι, ‐α χείρ ὀφθαλμός ἵππος ἡμέρα κέρας κλίνη ᾠδή γένος ἕτος κέρας ποῦς πρόσωπον πτυχή φθόγγος φέρω ᾠδή μήν γλύφω γωνία λόγος ὄροφος πόλις ποῦς φύλλον γωνία πήχυς ποῦς ἀρχή μέδιμνος μονόχειρ 4. Τα άκλιτα απόλυτα αριθμητικά επίθετα ή μένουν αμετάβλητα ή μετασχηματίζονται και λήγουν σε –α: α΄ συνθετικό + β΄ συνθετικό = σύνθετη λέξη πέντε ἡμέρα ὀβολός ἕτος μήν πύργος ποῦς ὀκτώπους(=έχει μήκος 8 πόδια) ‘’ ποῦς ‘’ μήν πήχυς χείρ ἕτος ὀκτάπους (=έχει 8 πόδια) ‘’ ἕξ ‘’ ἑπτά ὀκτώ δώδεκα εἴκοσι ἑκατόν 4 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου Γ 1 . Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ι Κ Η Γ΄ κλίση επιθέτων Επίθετα Β΄/κλιτα Γ΄/κλιτα Ασυναίρετα Συνηρημένα Αττικόκλιτα Φωνηεντόληκτα Συμφωνόληκτα Τρικατάληκτα Δικατάληκτα Τρικατάληκτα Δικατάληκτα ‐ος, ‐η, ‐ον –ος, ‐α, ‐ον ‐ος,‐ος,‐ον ‐ύς, ‐εῖα, ‐ύ ‐υς, ‐υς, ‐υ ¾ Με τη βοήθεια του βιβλίου της Γραμματικής σελ. 101‐102, εξασκηθείτε στην κλίση των ακόλουθων φωνηεντόληκτων τρικατάληκτων επιθέτων: Φωνηεντόληκτα τρικατάληκτα Ενικός αριθμός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. ὁ βαθὺς ἡ βαθεῖα τὸ βαθὺ ὁ ὀξὺς ἡ ὀξεῖα τὸ ὀξὺ ἡ ἡμίσεια τὸ ἥμισυ Πληθυντικός αριθμός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. Ενικός αριθμός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. ὁ θῆλυς ἡ θήλεια τὸ θῆλυ ὁ ἥμισυς Πληθυντικός αριθμός Ονομ. Γεν. Δοτ. Αιτ. Κλητ. 5 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑ
ΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ
Α 4 Φιλόλλογος: Αλεξία Πάνου Γ 2 . Γ Ρ Α Μ Μ Α Τ Ι Κ Η Η υ π ο τ α κ τ ι κ ή Η Υ
ΥΠΟΤΑΚΤ
ΤΙΚΗ ΣΤΙΣ ΑΝ
ΝΕΞΑΡΤΗ
ΗΤΕΣ / ΚΥ
ΥΡΙΕΣ ΠΡΟ
ΟΤΑΣΕΙΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΧΡΟ
Ο‐
ΝΟ
ΟΙ ΡΟΤΡΕΠΤΙΙΚΗ ΠΡ
ΥΠ
ΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣ
ΣΩ‐
ΠΑ
Α ΑΠΟ
ΟΤΡΕΠΤΙΚ
ΚΗ ΥΠ
ΠΟΤΑΚΤΙΚ
ΚΗ ΑΠΟΡ
ΡΗΜΑΤΙΚΗ
Η ΥΠΟ
ΟΤΑΚΤΙΚΗ
Η α’ λύω == ας λύνω λύω; = να
α λύνω; β΄ μὴ λύῃς = να
α μη λύνεις γ΄ μὴ λύῃ = να μη λύνει α’ λύωμ
μεν = ας λύννουμε μὴ λύωμεν =
= να μη λύννουμε λύωμεν; = να λύνουμ
με; β΄ μὴ λύητε = ν
να μη λύνετ
τε γ΄ μὴ λύωσιν =
= να μη λύνοουν α’ λύσω = ας λύσω λύσω; = ν
να λύσω; β΄ μὴ λύσῃς = ν
να μη λύσειις γ΄ μὴ λύσῃ = να
α μη λύσει
α’ λύσωμεν = ας λύ
ύσουμε μὴ λύσωμεν
ν = να μη λύ
ύσουμε λύσωμεν
ν; = να λύσοουμε; β΄ μὴ λύσητε =
= να μη λύσεετε γ΄ μὴ λύσωσιν = να μη λύσ
σουν 6 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου ΟΡΙΣΤΙΚΗ Ε.Φ.
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
τρέπω ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ κωλύω ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Ε.Φ. ¾ Με τη βοήθεια του βιβλίου της Γραμματικής σελ. 164 , συμπληρώστε τους ακόλουθους πίνακες: 7 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΦΥΛΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β΄ Γ/ΣΙΟΥ ‐ ΕΝΟΤΗΤΑ 4 Φιλόλογος: Αλεξία Πάνου ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
Ε.Φ.
ΟΡΙΣΤΙΚΗ
ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
πείθω ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ διώκω ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΑΟΡΙΣΤΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Ε.Φ. 8