BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN KURU MEYVELER Hazırlayan Çağlar GÖKSU 2010 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi 1. SEKTÖRÜN TANIMI 057.99 Kuru Kayısı 057.6 Kuru İncir 057.52 Kuru Üzüm ARMONİZE NO: 0813.10 Kuru Kayısı 0804.20.90 Kuru İncir 0806.20 Kuru Üzüm BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN SITC NO: 2. TÜRKİYE’DE ÜRETİM KURU ÜZÜM Üzüm, iklim ve toprak istekleri yönünden çok seçici olmayışı, çoğalma yöntemlerinin kolay oluşu ve çok çeşitli şekillerde tüketilebilmesi gibi sebeplerden dünyadaki en yaygın kültür bitkilerinden birisidir. Dünya yaş üzüm üretimi yaklaşık 7,5 milyon hektar alanda gerçekleştirilmekte olup, üretim miktarı, iklim şartlarına bağlı olarak değişmekle birlikte, yıllık 67 milyon ton civarında seyretmektedir. (Faostat) Türkiye’nin Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretimi (Miktar: Ton) Yıl Miktar 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 255.000 255.000 200.000 215.000 280.000 250.000 274.000 240.000 310.000 280.000 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi – INC%%2009: Gerçekleşme Tahmini Ülkemizde, 1200’ün üzerinde üzüm çeşidinin varlığı saptanmıştır. Üretilen üzümün, yıllar itibariyle değişmekle beraber, ortalama % 510’unun kurutulduğu tahmin edilmektedir. Türkiye’nin dünya ticaretine konu olan ve ihracatta en fazla öneme sahip kuru üzümler, çekirdeksiz ve özellikle “Sultani” tip kuru üzümlerdir. Ülkemizin sultani veya diğer bir adıyla sultaniye çekirdeksiz üzümü dünyaca tanınmaktadır. Sultaniye tipi çekirdeksiz kuru üzüm, 18. yüzyıl sonlarında yuvarlak çekirdeksiz kuru üzümün ıslah edilmiş çeşididir. Nefaset yönüyle sultanlara layık görüldüğünden sultan sofralarını süslemesi nedeniyle sultaniye adını almıştır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 1 Türkiye’de çekirdeksiz kuru üzüm üretimi, Ege bölgesinde özellikle Manisa, Turgutlu, Salihli, Akhisar, Menemen, Kemalpaşa, Çal, ve Çivril’de yoğunlaşmıştır. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye’de üretilen üzümler, çoğunlukla kuru ve yaş olarak tüketilmekle birlikte, bir miktar üzüm de pekmez, bulama, pestil, lokum gibi formlarda doğrudan veya sirke ile içki yapımında olduğu gibi dolaylı olarak sanayi tarafından değerlendirilmektedir. Türkiye’deki üzüm tüketimi, üretimin, sofralık, şaraplık veya kurutmalık olmasına göre farklılık göstermektedir. Sofralık ve şaraplık üzüm üretiminin yurt içi talebi ancak karşılıyor olması sebebiyle, tüketimin büyük bölümü yurt içinde gerçekleştirilmekte ve ancak küçük bir bölümü ihracata konu olmaktadır. Kuru üzümde ise ağırlık ihracattadır. Bir protein ve karbonhidrat kaynağı olan kuru üzüm, içeriğindeki demir, fosfat, kalsiyum ve diğer mineral maddeler ile A, B1, B2, B6, C vitaminlerinden dolayı, dünyada gittikçe artan oranlarda talep görmektedir. Özellikle gelişmiş ülkelerde, sağlıklı gıda tüketimi konusundaki bilincin yüksek olması beslenme alışkanlıklarında bu tip ürünlerin daha fazla yer almasına sebep olmaktadır. Bu açıdan, kuru üzüm, gelecek yıllarda, dünya organik gıda pazarından daha büyük paylar alabilecek bir üründür. KURU KAYISI Ülkemizde kayısı başta Malatya olmak üzere, Elazığ, Erzincan, Sivas, Kars, Iğdır illeri ile Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde üretilmektedir. Üretilen kayısının önemli bir bölümü kurutulduktan sonra ihraç edilmekte geri kalanı büyük oranda sofralık olarak bir kısmı da meyve suyunda olduğu gibi sanayi üretiminde kullanılmaktadır. Malatya Türkiye’nin en önemli kayısı üretim merkezi olması itibariyle, kuru kayısı ihracatımızda özel bir önemi bulunmaktadır. Türkiye yaş kayısı üretiminin yarıdan fazlasını fazlasını sağlayan bu ilimizde üretim yoğun olarak kuru kayısıcılığa yönelik olup, üretilen kayısının önemli bir bölümü kurutulmakta ve kurutulan kayısının yaklaşık % 9095’i ihraç edilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde, gerek ağaç sayısı gerekse yaş ve kuru kayısı üretim miktarları ile Malatya ilimiz sadece ülkemizin değil bütün dünyanın kayısı üretim merkezi konumunda bulunmaktadır. Türkiye’nin Kuru Kayısı Üretimi (Miktar: Ton) Yıl 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Miktar 88.000 98.000 63.000 94.000 80.500 139.000 90.000 98.000 120.000 100.000 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi INC 2009: Gerçekleşme Tahmini © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 2 KURU İNCİR İncir, ilk kültüre alınan meyvelerden birisi olarak, anavatanı Anadolu’dan, önce Suriye ve Filistin’e sonrasında buradan da Çin ve Hindistan’a yayılmıştır. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN İncir, Akdeniz kıyılarının tipik meyvesidir. Yetişme açısından en uygun ekolojik koşulları Ege Bölgesindeki Büyük ve Küçük Menderes Havzalarında bulmuş, en fazla çeşit zenginliğini de bu bölgelerde göstermiştir. Özellikle İzmir ve Aydın en önemli üretim bölgeleridir. Ege bölgesi dışında üretilen incirler mahallinde taze olarak tüketilirken, Ege Bölgesinde üretilen incirlerin büyük bölümü kurutularak değerlendirilmektedir. Türkiye’de, 9,1 milyonu meyve veren olmak üzere, toplam 10,2 milyon adet incir ağacı bulunmaktadır. Bu ağaçlardan elde edilen taze incir miktarı yılda ortalama 230–320 bin ton arasında değişmektedir. Türkiye’de birçok tür incir çeşidi yetiştirilmesine rağmen, özellikle “Sarı Lop” adı verilen incir çeşidi, büyüklüğü, tadı, etli oluşu, açık rengi ve yumuşak kabuğu ile dünyada kurutmaya en uygun türlerden birisi olarak nitelendirilmektedir. Bu incir çeşidinin ülkemizdeki en önemli üretim alanı, Ege bölgesi, özellikle de İzmir ve Aydın civarıdır. Ülkemiz incir üretiminin % 90’ından fazlasını sarı lop çeşidi incirler oluşturmaktadır. Çiftçiler tarafından toplanan taze incirler, ağaçtan veya metalden yapılan yastıklara veya karton tekneler üzerine serilerek, güneş altında 2–4 gün süre ile kurutulur. Kurutma işlemi incirin depolama süresini artırdığı gibi, besin değerini de artırmaktadır. Taze incirler yaklaşık % 12 oranında şeker ihtiva ederken, kurutulduktan sonra şeker oranı % 50’ye yükselmektedir. İhracatçılarımız tarafından satın alınan incirler tesislerde işlenmeden önce ürünün bozulmasına karşı yıkama, temizleme ve afla toksin kontrolü için UV ışını uygulaması gibi işlemlere tabi tutulurlar. Yüksek kalori değeri, mineral maddeler ve besin maddeleri içeriğiyle gıda maddeleri arasında özel bir yeri olan kuru incirin çok çeşitli tüketim alanları mevcuttur. Kuru incir, uluslararası pazarlarda, çerezlik olarak tüketildiği gibi pasta imalatında, çeşitli yemeklerin yapımında, dilimlenmiş olarak ekmek imalatında, şekerli mamuller imalatında ve meyve karışımlarında kullanılmaktadır. Kalitesi düşük olanlardan, pekmez, hurda incirlerden de etil alkol üretilmektedir. Etil alkolün üretimi esnasında ortaya çıkan incir çekirdekleri de boya, kozmetik ve ilaç sanayinde değerlendirilmektedir. Türkiye’nin Kuru İncir Üretimi (Miktar: Ton) Yıl 2006 2007 2008 2009 Miktar 60.393 43.500 42.500 50.000 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi INC 2009: Gerçekleşme Tahmini © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 3 3. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ 3.1. İHRACAT KURU ÜZÜM BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye’nin kuru üzüm ihracatının hemen hemen tamamını çekirdeksiz kuru üzümler oluşturmaktadır. Türkiye’nin 2009 yılı kuru üzüm ihracatı, 267 bin ton civarında olup, karşılığında yaklaşık 408 milyon Dolarlık gelir elde edilmiştir. Bu rakam kuru üzüm ihracatımızda bugüne kadar ulaşılan en yüksek seviyedir. Türkiye’nin Yıllar İtibariyle Kuru Üzüm İhracatı (Miktar: Ton, Değer: bin Dolar) Yıllar Miktar Değer 1993 122.851 134.271 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 173.246 169.701 173.060 180.858 193.142 188.939 176.189 189.933 189.445 206.229 211.937 202.969 201.744 225.743 206.599 195.995 211.894 226.598 244.213 240.599 199.234 266.730 196.885 163.051 157.348 183.960 231.400 239.729 289.231 316.827 349.539 407.512 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Türkiye’den 2009 yılı içerisinde 90’ın üzerinde ülkeye kuru üzüm ihraç edilmiştir. En önemli pazarlarımız, başta İngiltere, Almanya, Hollanda, İtalya ve Fransa olmak üzere AB ülkeleridir. Bu ülkeler, Türkiye’den ithalat ettikleri kuru üzümlerin bir kısmını yeniden ihraç ederek değerlendirme yoluna gitmektedirler. Önemli Ülkeler İtibariyle Kuru Üzüm İhracatımız (Miktar: Ton Değer: bin Dolar) ÜLKELER İNGİLTERE ALMANYA HOLLANDA İTALYA FRANSA 2007 Miktar Değer 63.301 84.652 40.314 52.635 32.413 42.065 18.964 26.830 16.499 21.213 2008 Miktar Değer 47.942 85.297 30.165 52.289 25.919 45.816 16.097 28.732 14.000 24.313 © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 2009 Miktar Değer 57.231 89.804 44.581 67.719 33.703 51.913 16.561 28.175 15.974 24.669 4 16.960 20.576 13.146 23.419 15.963 23.203 9.474 12.401 7.086 12.433 10.729 16.268 5.901 7.332 5.775 9.691 9.321 13.692 3.245 4.631 3.666 6.348 6.517 9.442 4.254 5.461 4.065 7.419 4.700 7.349 5.872 7.118 5.080 8.749 4.607 6.589 3.430 4.334 2.906 5.109 3.754 5.464 593 766 493 848 3.766 5.340 88 132 1.461 1.951 4.742 5.134 581 807 2.225 3.499 3.914 5.029 38 47 1.023 1.570 3.120 4.993 1.229 1.782 1.480 2.618 2.728 4.000 2.277 3.335 2.123 4.070 2.027 3.588 129 155 467 771 2.318 3.385 2.615 3.467 2.099 3.407 1.929 3.013 2.169 3.138 1.685 3.061 1.475 2.748 0 0 66 122 1.477 2.094 0 0 375 560 1.232 1.609 324 459 869 1.308 1.195 1.589 768 1.350 635 1.613 529 1.366 1.016 1.395 1.209 1.945 816 1.356 841 1.277 476 902 744 1.337 1.420 2.081 1.223 2.383 625 1.153 39 53 243 394 802 1.088 906 1.199 660 1.205 625 1.009 4.939 6.137 4.577 7.697 9.024 13.392 240.599 316.827 199.234 349.539 266.730 407.512 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN AVUSTRALYA BELÇİKA KANADA RUSYA FED. YENİ ZELANDA İRLANDA İSPANYA CEZAYİR UKRAYNA POLONYA FAS AVUSTURYA İSVİÇRE MISIR YUNANİSTAN JAPONYA GÜNEY AFR. CUM. LİTVANYA ROMANYA İSVEÇ PORTEKİZ DANİMARKA ÇİN MACARİSTAN JAMAİKA DİĞER TOPLAM Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı KURU KAYISI Kuru kayısı, kuru meyve ihracatımızda, kuru üzümden sonra ikinci sırada yer alan en önemli geleneksel ihraç ürünlerimizden birisidir. Ülkemiz, gerek kayısı çeşitlerinin kalitesi, gerekse sahip olduğu ekolojik üstünlükler nedeniyle rakip ülkelere kıyasla doğal bir rekabet avantajına sahiptir. Kuru kayısı ihracatçı firmalarımız, 2009 yılında, 90 civarında ülkeye 100 bin ton’luk ihracat gerçekleştirmiş ve ülkemize 279 milyon Dolarlık bir döviz girdisi sağlamışlardır. Bu rakamlar, bir önceki yıla göre değer bazında % 11 oranında bir düşüşü işaret ederken, miktar bazında ihracatımızdaki artış %3 olarak gerçekleşmiştir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 5 Yıllar İtibariyle Türkiye’nin Kuru Kayısı İhracatı (Miktar: Ton, Değer: bin Dolar) Yıl 70.252 85.670 69.480 73.014 81.292 96.019 113.860 105.031 98.178 101.234 Değer 110.379 88.106 118.805 150.343 197.704 179.735 194.364 236.021 313.496 278.866 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Miktar Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Kuru kayısı ihracatımızda en önemli beş ihraç pazarımız ABD, Rusya Federasyonu, Almanya, İngiltere ve Fransa olup, söz konusu ülkelerin toplam kuru kayısı ihracatımızdan aldıkları pay %50’nin üzerindedir. Ülkeler İtibariyle Türkiye’nin Kuru Kayısı İhracatı (Miktar; ton, Değer: bin Dolar) ÜLKELER A.B.D. RUSYA FED. ALMANYA İNGİLTERE FRANSA AVUSTRALYA HOLLANDA BREZİLYA KANADA UKRAYNA MISIR POLONYA İSPANYA İSRAİL İTALYA CEZAYİR YENİ ZELANDA İSVİÇRE DANİMARKA İSVEÇ IRAK LİTVANYA 2007 2008 2009 Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer 15.514 39.446 14.248 47.852 14.772 42.057 20.210 29.545 16.797 42.943 14.079 31.958 8.451 23.407 7.547 27.122 8.588 28.143 9.380 22.370 8.926 28.674 8.211 23.568 6.821 19.467 7.342 27.643 6.890 23.069 4.307 10.512 5.136 17.114 5.137 14.827 2.386 6.231 2.430 8.166 2.997 8.477 2.146 6.041 1.902 6.944 2.745 7.678 2.274 5.815 2.049 7.190 2.659 7.669 5.711 6.538 5.345 10.459 3.859 6.217 1.341 2.378 1.688 5.062 2.302 5.945 2.396 5.816 1.850 6.180 1.988 5.433 1.722 4.558 1.699 6.165 1.633 4.910 1.478 3.969 1.465 5.031 1.671 4.882 1.571 4.596 1.455 5.461 1.531 4.780 877 1.664 715 2.427 1.619 4.159 1.272 3.125 1.227 4.152 1.244 3.506 881 2.678 833 3.270 906 3.089 422 1.164 518 1.915 817 2.736 660 1.942 657 2.656 736 2.603 599 684 310 730 1.543 2.303 1.037 1.769 869 2.471 925 2.035 © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 6 927 2.615 720 2.758 642 1.950 255 596 620 2.045 707 1.885 919 1.868 1.139 3.483 746 1.827 866 951 812 1.179 916 1.760 454 1.144 385 1.417 557 1.628 544 1.741 904 3.699 420 1.554 728 1.360 671 1.962 602 1.454 416 1.185 382 1.402 412 1.454 458 1.059 273 997 468 1.312 398 1.065 368 1.329 321 1.016 7.609 18.724 6.896 23.599 8.592 22.981 105.031 236.021 98.178 313.496 101.234 278.866 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN YUNANİSTAN FAS LETONYA AZERBAYCAN BAE SLOVAKYA ÇEK CUM. JAPONYA SUUDİ ARAB. BELÇİKA DİĞER TOPLAM Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı KURU İNCİR Kuru incir, Türkiye’nin geleneksel ihraç ürünlerinin başında gelmekte olup, 2009 yılı itibarıyla 83 ülkeye ihracatı yapılmıştır. 1990 yılına kadar 50 milyon Doların altında seyreden kuru incir ihracatımız, bu yıldan itibaren önemli miktarlarda artmış ve 1995 yılında 80 milyon Dolar seviyesine ulaşmıştır. Kuru incir ihracatımız 2007 yılı içerisinde 150 milyon Doları, 2008 yılında ise 162 milyon doları aşmış olup, 2008 yılı ihracat değeri şimdiye kadar elde edilen en büyük ihracat geliri olarak kaydedilmiştir. Türkiye’nin Yıllar İtibariyle Kuru İncir İhracatı Miktar: Ton, Değer: bin Dolar) Yıllar 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Miktar 36.522 46.634 42.738 35.972 33.997 37.253 40.222 36.926 39.284 36.161 42.095 49.074 52.595 54.237 40.101 33.123 38.820 Değer 65.345 72.975 79.994 69.334 62.000 71.630 70.277 60.048 66.216 72.825 78.065 85.597 105.077 120.697 150.528 162.908 150.828 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 7 Kuru incir ihracatımızda en önemli kalemleri, ekstra kuru incir ve birinci sınıf kuru incir oluşturmaktadır. İhracatımızın % 80’den fazlası Avrupa Birliği ülkelerine yönelik olup, en önemli pazarlarımız sırasıyla Fransa, Almanya, İtalya, İsviçre ve Rusya Federasyonu’dur. Kuru incir ihracatçılarımız daha çok Ege bölgesinde yerleşmiş olup, bu firmalar kuru incirin yanı sıra kuru kayısı ve kuru üzüm ticareti ile de ilgilenmektedirler. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye’de ve dünyada kuru incir tüketiminde, özellikle sağlıklı gıdalar pazarının hızlı gelişimine paralel olarak artan bir talep vardır. Yurtdışı pazarlarda Noel, yurt içinde de Ramazan dönemlerinde kuru incir talebinde belirgin artışlar görülmektedir. Türkiye’nin Ülkeler İtibariyle Kuru İncir İhracatı (Miktar: Ton, Değer: bin Dolar) ÜLKELER 2007 2008 2009 Miktar Değer Miktar Değer Miktar Değer FRANSA 6.541 24.460 6.472 35.265 6.687 29.600 ALMANYA 7.079 29.069 5.999 30.884 6.628 28.137 İTALYA 2.982 14.168 2.689 13.666 3.506 14.070 İSVİÇRE 1.855 9.503 1.634 9.619 1.611 7.969 RUSYA FED. 3.012 6.685 1.890 5.638 2.950 7.631 HOLLANDA 1.462 5.321 1.002 4.458 1.405 4.984 İSPANYA 1.229 5.781 1.041 5.017 1.196 4.715 İSRAİL 795 3.393 886 5.064 922 4.231 A.B.D. 1.027 3.484 900 4.520 1.030 3.972 İSVEÇ 1.229 5.821 807 4.631 764 3.406 İNGİLTERE 1.896 5.818 1.118 5.858 754 3.028 KANADA 521 1.959 449 2.096 810 2.779 AVUSTURYA 419 1.815 483 2.127 682 2.595 JAPONYA 658 2.675 383 2.604 483 2.594 BELÇİKA 394 1.572 329 1.822 600 2.481 AVUSTRALYA 1.123 3.933 460 2.509 576 2.458 BREZİLYA 680 1.748 436 1.803 813 2.180 DANİMARKA 370 1.483 394 2.155 392 2.041 MISIR 534 1.045 149 717 457 1.555 PORTEKİZ 349 1.589 414 1.987 299 1.236 BAE 157 655 132 942 246 1.225 SLOVAKYA 388 1.824 333 1.799 332 1.194 SIRBİSTAN 371 1.030 331 775 569 1.179 UKRAYNA 569 1.082 527 1.320 571 1.132 POLONYA 573 1.943 388 1.568 323 1.099 ROMANYA 484 1.486 591 2.008 372 1.091 MACARİSTAN 290 1.190 344 1.331 288 981 DİĞER 3.115 9.993 2.543 10.728 3.554 11.262 TOPLAM 40.101 150.528 33.123 162.908 38.820 150.828 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 8 4. SEKTÖRÜN DÜNYADAKİ DURUMU VE DÜNYA TİCARETİ 4.1. DÜNYA ÜRETİMİ KURU ÜZÜM BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Ülkemiz, 2009 yılı itibariyle 280 bin tonluk kuru üzüm üretim miktarı ile dünya toplam kuru üzüm üretiminde ABD ile birlikte en önemli yere sahiptir. Çekirdeksiz kuru üzüm hasadı, kuzey yarım küresi ülkelerinde AğustosEylül aylarında, güney yarım küresi ülkelerinde ise MartNisan aylarında yapılmaktadır. Türkiye ve ABD’nin yanı sıra Şili, İran, G. Afrika ve Yunanistan dünyanın en önemli çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi ülkeleridir. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Üzüm Üretimi (Miktar: Ton) Ülke 2006 2007 2008 Miktar Miktar Miktar ABD 265.000 317.500 325.000 Türkiye 274.000 240.000 310.000 Çin 125.000 135.000 155.000 İran 150.000 120.000 60.000 Şili 1.000 60.000 55.000 Özbekistan 30.000 39.000 30.000 Yunanistan 20.000 25.000 25.000 Güney Afrika 33.000 40.000 42.350 Arjantin 1.000 23.000 30.100 Avustralya 15.000 12.000 10.000 Toplam 914.000 1.011.500 1.042.450 2009 Miktar 290.000 280.000 150.000 75.000 53.500 35.000 30.000 27.000 25.000 9.000 974.500 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi INC *Gerçekleşme Tahmini KURU KAYISI Türkiye, dünya yaş ve kuru kayısı üretiminde birinci sırada yer almaktadır. Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi’nin verilerine göre geçen yıldan devreden 17500 ton stok ile birlikte Türkiye’nin toplam kuru kayısı arzının 2009 yılı itibariyle 117500 ton olarak gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Dünya kuru kayısı üretiminde yıllar itibarıyla sezon durumuna göre dalgalanmalar olabilmektedir. 2009 yılı dünya kuru kayısı üretiminin 134 bin ton civarında gerçekleştiği tahmin edilmekte olup, Türkiye bunun %75’ini tek başına karşılamaktadır. İran, Çin, ABD, G. Afrika ve Avustralya dünyada kuru kayısı üretimi yapan diğer ülkelerdir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 9 Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Kayısı Üretimi (Miktar: Ton) Ülkeler BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye İran Çin ABD G. Afrika Cum. Avustralya Toplam 2006 2007 2008 2009 MİKTAR MİKTAR MİKTAR MİKTAR 90.000 98.000 120.000 100.000 25.000 30.000 18.000 25.000 5.000 5.000 4.500 5.000 3.500 2.500 2.600 2.500 800 1.200 1.400 1.400 400 400 450 450 124.700 137.100 146.950 134.350 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi INC *Gerçekleşme Tahmini KURU İNCİR Dünya kuru incir üretimi az sayıdaki ülkede ve sınırlı miktarlarda gerçekleştirilmektedir. Türkiye, dünya’nın en önemli taze incir üreticilerinden birisi olmasının verdiği bir avantajla, kuru incir üretiminde ve ihracatında lider ülke konumundadır. Ülkemizin, 2009 yılında dünya kuru incir üretiminin yaklaşık yarısını karşılamıştır. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru İncir Üretimi (Miktar: ton) Ülke Türkiye İran ABD Yunanistan İspanya İtalya Toplam 2006 2007 2008 2009 Miktar Miktar Miktar Miktar 60.393 43.500 42.500 50.000 43.000 25.000 22.000 23.000 12.000 13.100 11.000 12.000 12.000 10.000 8.000 9.000 3.500 5.000 4.500 5.000 5.000 4.000 4.000 4.000 135.893 100.600 92.000 103.000 Kaynak: Uluslararası Sert Kabuklu ve Kuru Meyve Konseyi INC *Gerçekleşme Tahmini 4.2. DÜNYA İHRACATI KURU ÜZÜM Dünyada üretilen 61 milyon tondan fazla taze üzümün, her yıl yaklaşık 1,1 milyon tonu kurutularak değerlendirilmektedir. Üretilen bu miktarın 800–900 bin ton arasındaki miktarı ihracata konu olmakta ve ortalama 250–300 bin tonu ise üretici ülkelerde tüketilmektedir. 2008 yılı itibariyle dünya genelinde ihracata konu olan kuru üzüm miktarı 906 bin ton olup, değer itibariyle ihracat 1,24 milyar Dolara ulaşmıştır. Türkiye 2008 yılı itibariyle dünyanın en önemli kuru üzüm ihracatçı ülkesi olup, dünya ihracatının değer bazında % 28’ini karşılamıştır. Dünya kuru üzüm ihracatında diğer önemli ülkeler ABD, Şili, İran ve Yunanistan olup, son yıllarda Güney Afrika, Çin ve © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 10 Arjantin’in ihracatı artış göstermektedir. Sektörde başta Almanya ve Hollanda olmak üzere bazı ülkelerin reexport uygulamalarına yaygın olarak rastlanmaktadır. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Üzüm İhracatı (Değer: bin Dolar) Ülkeler 2005 Değer 239.729 212.362 81.113 113.929 34.319 21.762 46.283 27.096 14.312 11.243 87.812 889.960 2006 2007 2008 Değer Değer Değer 289.231 316.827 349.539 211.085 218.080 304.507 79.612 86.948 117.499 126.522 129.430 113.247 36.567 55.792 58.158 30.880 36.329 47.392 48.372 40.225 45.648 24.481 36.812 41.028 16.007 20.288 25.489 13.517 21.287 21.883 93.492 105.220 120.763 969.766 1.067.238 1.245.153 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Türkiye ABD Şili İran Güney Afrika Çin Yunanistan Arjantin Almanya Özbekistan Diğer Toplam 2004 Değer 231.400 197.696 56.945 107.878 33.219 18.397 39.658 20.981 9.392 9.255 75.139 799.960 Kaynak: ITCTrademap KURU KAYISI Dünya kuru kayısı ihracatının yıllar itibariyle sürekli artış gösterdiği görülmektedir. Dünya ihracatı 2009 yılında bir önceki yıla göre %31 oranında artarak 420 milyon Dolara ulaşmıştır. 2009 yılında dünya kuru kayısı ihracatına konu olan yaklaşık 147 bin ton’luk ürünün % 70’i doğrudan Türkiye kaynaklıdır. Bu rakama Almanya ve Fransa gibi ülkelerin Türkiye’den ithal edip reexport ettiği miktarlar da eklendiğinde ülkemizin dünya kuru kayısı ihracatındaki rakipsiz konumu ortaya çıkmaktadır. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Kayısı İhracatı (Değer: bin Dolar) Ülkeler Türkiye Tacikistan Fransa Almanya ABD Slovakya G. Afrika. Cum. Özbekistan Hollanda İtalya Diğer Toplam 2004 2005 2006 2007 2008 Değer Değer Değer Değer Değer 197.704 179.735 194.364 236.021 313.496 5.590 6.494 9.872 12.649 26.511 14.173 18.142 15.029 16.093 14.583 5.982 7.512 9.491 9.920 11.805 4.520 5.271 5.742 6.745 8.022 .157 .457 .476 3.312 4.466 4.631 4.117 4.954 3.165 3.811 .764 1.234 2.303 3.115 3.668 2.408 4.063 4.936 4.552 3.541 1.788 2.207 2.457 2.420 3.527 16.347 16.277 21.451 22.341 26.908 254.064 245.509 271.075 320.333 420.338 Kaynak: ITC Trademap © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 11 KURU İNCİR Dünya kuru incir ihracatında Türkiye en önemli ihracatçı ülke olarak güçlü bir konuma sahiptir. Ülkemizi, sırasıyla, ABD, İran, İspanya ve Suriye izlemektedir. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru İncir İhracatı (Değer: bin Dolar) BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN 2004 2005 2006 2007 M M M M 49.074 52.595 54.237 40.101 3.377 3.851 4.143 3.654 3.835 4.733 4.858 3.047 2.898 2.090 4.077 2.894 7.761 8.933 7.776 2.564 1.585 2.209 2.209 2.209 470 878 1.755 1.877 1.410 1.651 2.394 1.697 2.831 2.527 3.084 1.595 1.344 1.495 1.448 1.186 785 1.528 1.232 887 414 546 590 687 292 659 604 515 Türkiye İspanya ABD Suriye İran Sri Lanka Fas Almanya Yunanistan Fransa Hollanda İsrail Meksika Kaynak: ITCTrademap 4.3. DÜNYA İTHALATI: KURU ÜZÜM Dünya kuru üzüm ithalatında en önemli ülkeler AB ülkeleri, Japonya, Rusya Federasyonu ve Kanada olarak kaydedilmiştir. En önemli 3 ithalatçı ülke olan İngiltere, Almanya ve Hollanda 2009 yılı dünya kuru üzüm ithalatının % 35’ini gerçekleştirmiştir. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Üzüm İthalatı (Miktar: bin Dolar) Ülkeler İngiltere Almanya Hollanda Rusya Fed. Japonya Kanada Fransa Avustralya İtalya Brezilya Diğer Toplam 2004 Miktar 156.776 96.631 58.656 24.418 54.975 48.865 33.433 22.836 26.544 18.970 296.149 838.253 2005 Miktar 159.598 88.975 53.103 28.749 57.837 52.046 36.180 23.876 26.429 18.226 362.173 907.192 2006 2007 2008 Miktar Miktar Miktar 169.829 187.498 223.587 105.393 118.520 147.220 64.084 79.778 93.500 42.843 54.370 71.218 53.964 59.992 64.896 59.986 58.792 63.122 37.363 42.769 52.832 20.555 33.810 51.647 33.436 33.144 39.316 24.889 24.447 34.973 373.293 409.920 484.110 985.635 1.103.040 1.326.421 Kaynak: ITCTrademap © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 12 KURU KAYISI 2008 yılında dünya kuru kayısı ithalatı 405 milyon doların üzerinde gerçekleşmiştir. Dünya kuru kayısı ticaretinde en önemli pazarlar Rusya Fed., ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya olmuştur. Bu beş ülke dünya ithalatının % 53,5’ini gerçekleştirmiştir. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru Kayısı İthalatı (Değer: bin Dolar) 2004 2005 2006 2007 2008 Değer Değer Değer Değer Değer Rusya Fed. 10.032 16.552 27.662 32.250 55.856 A.B.D. 44.748 36.403 39.693 43.327 51.275 İngiltere 34.626 31.827 30.703 32.500 41.564 Fransa 26.589 23.763 21.169 24.855 35.822 Almanya 22.602 23.325 22.387 29.401 32.484 Avustralya 12.978 11.086 11.063 9.398 16.565 Hollanda 6.516 6.739 5.825 7.999 10.335 Hindistan 3.692 3.594 5.780 5.872 10.152 Brezilya 2.450 2.828 3.803 5.629 8.584 Danimarka 2.605 3.530 4.493 6.213 8.405 Diğer 80.940 86.265 89.268 106.602 134.322 Toplam 247.778 .245.912 261.846 304.046 405.364 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Ülkeler Kaynak: ITCTrademap KURU İNCİR Dünya kuru incir pazarındaki en önemli ithalatçı ülkeler ise sırasıyla; Almanya, Fransa, Hindistan, ABD, İtalya, İngiltere ve Rusya Federasyonu’dur. Ülkeler İtibariyle Dünya Kuru İncir İthalatı (Miktar: bin ton) İTHALAT Almanya Fransa Hindistan ABD İtalya İngiltere Rusya Fed. Meksika İsviçre Hollanda Avustralya Japonya Kanada Portekiz Avusturya 2004 2005 Miktar Miktar 9.706 9.993 9.155 9.746 3.239 9.257 4.420 5.597 5.795 5.641 2.709 3.529 4.112 4.421 2.108 2.667 2.092 2.341 1.499 2.582 1.480 1.413 1.322 1.383 1.698 1.925 1.477 1.983 1.373 1.801 2006 2007 Miktar Miktar 10.615 9.548 10.122 7.759 3.657 5.102 5.394 4.928 6.353 3.747 4.548 3.713 3.381 3.483 3.139 2.597 2.457 2.023 2.301 1.510 1.418 1.507 1.536 1.494 1.953 1.472 1.454 1.456 1.851 1.339 Kaynak: FAO İstatistik Veri Tabanı © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 13
© Copyright 2024 Paperzz
