2012 BİNGÖL
ÇEVRE DURUM RAPORU
HAZIRLAYAN
BİNGÖL ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK MÜDÜRLÜĞÜ
BİNGÖL-2013
0
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
GİRİŞ
4
5
A. Hava
6
A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar
6
A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar
A.4. Ölçüm İstasyonları
A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü
A.6. Gürültü
A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar
A.8. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
8
9
10
10
10
10
B. Su ve Su Kaynakları11
B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli
11
B.1.1. Yüzeysel Sular
11
B.1.1.1. Akarsular
11
B.1.1.2.Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar
11
B.1.2. Yeraltı Suları
11
B.1.3. Denizler
12
B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi
12
B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu
12
B.3.1.Noktasal kaynaklar
12
B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar
12
B.3.1.2. Evsel Kaynaklar
12
B.3.2. Yayılı Kaynaklar
13
B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar
13
B.3.2.2. Diğer
13
B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri
13
B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu
13
B.4.1.1. Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi
mevcudiyeti
13
B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından kullanılma su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi
mevcudiyeti
13
B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb.
13
B.4.2. Sulama
13
B.4.2.1. Sulama salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı
13
B.4.2.2. Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı
13
B.4.3. Endüstriyel Su Temini
13
B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı
13
B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı
14
B.5. Çevresel Altyapı
14
B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nüfus
14
B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri
15
B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri
15
B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması
16
B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü
16
B.6.1.Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar
16
B.6.2. Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı
16
B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin
yapılan çalışmalar
16
B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği
17
B.7. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
17
1
C. Atık
C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri)
C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları
C.3. Ambalaj Atıkları
C.4. Tehlikeli Atıklar
C.5. Atık Madeni Yağlar
C.6. Atık Pil ve Akümülatörler
C.7. Bitkisel Atık Yağlar
C.8. Ömrünü tamamlamış lastikler(ÖTL)
C.12. Tehlikesiz Atıklar
C.12.3.Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları
C.13. Tıbbi Atıklar
C.14. Maden Atıkları
C.15. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
17
17
19
19
19
19
20
20
20
20
20
20
21
21
Ç. Kimyasalların Yönetimi
Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar
21
21
D. Doğa Koruma veBiyolojik Çeşitlilik
D.1. Ormanlarve Milli Parklar
D.2. Çayır ve Mera
D.3. Sulak Alanlar
D.4. Flora
D.5. Fauna
D.6. Tabiat Varlılarını Koruma Çalışmaları
21
21
22
22
22
23
23
E. Arazi Kullanımı
E.1. Arazi Kullanım Verileri
E.2. Mekânsal Planlama
E.2.1. Çevre düzeni planı
E.3. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
24
24
26
26
27
F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri
F.1. ÇED İşlemleri
F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri
F.3. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
27
27
28
28
G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları
G.1. Çevre Denetimleri
G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi
G.3. İdari Yaptırımlar
G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları
G.5. Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
28
28
29
30
30
30
2
H. Çevre Eğitimleri
I. İl Bazında Çevresel Göstergeler
1. Genel
1.1. Nüfus
1.1.1. Nüfus Artış Hızı
1.1.2. Kentsel Nüfus
1.2. Sanayi
1.2.1. Sanayi Bölgeleri
1.2.2. Madencilik
2. İklim Değişikliği
2.1. Sıcaklık
2.2. Yağış
2.3. Deniz Suyu Sıcaklığı
3. Hava Kalitesi
3.1. Hava Kirleticiler
4. Su-Atıksu
4.1. Su Kullanımı
4.2. Belediye İçme ve Kullanma Suyu Kaynakları
4.3. Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Veren Belediyeler
4.4. Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu
4.5. Sanayiden Kaynaklanan Atıksu ve Bertarafı
4.6.
5. Arazi Kullanımı
6. Tarım
6.1. Kişi Başına Tarım Alanı
6.2. Kimyasal Gübre Tüketimi
6.3. Tarım İlacı Kullanımı
6.4. Organik Tarım
7. Orman
8. Balıkçılık
9. Altyapı ve Ulaştırma
9.1. Motorlu Kara Taşıtı Sayısı
10. Atık
10.1. Belediyeler Tarafından ya da Belediye Adına Toplanan Atık veBertarafı
10.2. Katı Atıkların Düzenli Depolanması
10.3. Tıbbi Atıklar
10.4. Atık Yağlar
10.5. Ambalaj Atıkları
10.6. Ömrünü Tamamlamış Lastikler
10.7. Ömrünü Tamamlamış Araçlar
10.8. Atık Elektrikli -Elektronik Eşyalar
10.9. Maden Atıkları
10.10. Tehlikeli Atıklar
11. Turizm
11.1. Yabancı Turist Sayıları
30
30
30
30
30
31
31
31
33
33
33
35
36
36
36
37
37
38
38
39
39
EK-1:İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Araştırma Formu
53
39
40
40
40
41
42
42
44
45
48
48
48
49
49
50
51
51
51
51
52
52
52
52
Açıklamalar
Bölüm I.Hava Kirliliği
Bölüm II.Su Kirliliği
Bölüm III.Toprak Kirliliği
Bölüm IV.Öncelikli Çevre Sorunları
53
56
58
58
3
ÖNSÖZ
Bilindiği gibi ‘’çevre’’ her geçen gün güncelliğini artırarak önem kazanmakla beraber, çevre
sorunları daha da artmaktadır. Kentleşmeyle beraber ormanların yok edilmesi, sanayileşmeyle birlikte
yaşanan kirlilik problemleri, planlama ve uygulamalarda yaşanan aksaklıklar, çevre bilincinin yetersizliği ile
bitişiğinde doğal kaynakların yok olması tehlikesiyle beraber insan çevre ve çevre sağlığını da olumsuz
etkileyebilmektedir.
Son zamanlarda çevre alanındaki en temel sorunların başında, Küresel ısınma ve buna bağlı olarak
ortaya çıkan olumsuz etkilerin geldiği bilinmektedir. Özellikle Sanayi Devriminin başlangıcından itibaren
sera gazlarının atmosferdeki konsantrasyonlarında sürekli bir artış meydana gelmiştir. İnsan faaliyetleri
sonucunda meydana gelen bu artış iklim sisteminin doğal dengesinin giderek bozulmasına neden olmaktadır.
İl Çevre Durum Raporları, o ilin tüm çevre değerlerinin bir sistem bütünü içinde toplandığı, sürekli
ve dengeli kalkınmayı hedeflerken korunmasına özen gösterilmesi gereken ekosistemlerin devamlılığının
sağlanmasında, insan ihtiyaçlarını ve doğal kaynaklar arasındaki dengenin kurulmasında, Çevre ve Orman
politikalarının geliştirilmesinde önemli kaynak teşkil etmektedir.
Aslında çevre kirliliği kaynağında çözülebilecekken koruma ve kullanma dengeleri yeterince
gözetilmediği için, ileride çok daha fazla bedeller ödeyerek bu sorunları bertaraf etmeye çalışıyoruz. Yerinde
ve kaynağında düzenli bir planlamayla pek çok sorunun temelde çözümü sağlanabilecekken, şimdiye kadar
ülkemizde çevre kaygısı taşıyan planlar yapılmamıştır.
Gerek gelişmiş gerekse gelişmekte olan ülkeler çevre eğitimine daha fazla önem vermektedir.
Yaygın yada örgün çevre eğitimi, herkes için eğitim stratejisinin gerekli bir bileşeni olarak daha büyük önem
kazanmaktadır. Çocuklarımızı daha küçük yaşlarda toprakla, bitkilerle, ormanla, hayvanlarla, doğa ile barışık
olarak yetiştirmeliyiz. Ancak bu şekilde dünyada güçlü devletlerin çoğunun yaptığı gibi ulusal çıkarları,
dünyanın ekolojik çıkarlarından üstün tutmayan, çevreyi de göz önünde bulunduran bir nesil meydana
getirebiliriz.
Bedeli fiyatla ifade edilemeyecek çevresel değerlerin tahrip edilmesini önlemek, bunlara sahip
çıkmak, gerekli çabayı sarf etmek ülkemizin geleceği için en faydalı yatırım olacaktır.
Her yıl müdürlüğümüz tarafından hazırlanan ve Türkiye Çevre Durum Raporuna temel teşkil eden Bingöl İli
Çevre Durum Raporunun hazırlanmasında desteğini esirgemeyen kamu kurum ve kuruluşlarına, emeği geçen
personelime tüm okuyucuların her an yararlanabileceği bir doküman olma arzusu ile teşekkür ederim.
Rasim BULUÇ
Çevre ve Şehircilik İl Müdürü
4
GİRİŞ
İlin Tarihi
1926 yılında Elazığ, 1929 yılında da Muş İllerine bağlanan Bingöl,1936 yılında Vilayet
olmuştur.1945 yılında da İl Merkezi olan Çapakçur’un adı Bingöl olarak değiştirilmiştir.
İlimiz Anadolu’nun düşman istilası görmeyen bölgelerinden birisidir.Bingöl’ ün tarihi daha çok
komşu illerin tarihi incelenerek çıkarılmıştır. Erzurum, Erzincan, Diyarbakır, Bitlis, Ahlat, Van, Tunceli,
şehirleri eski devirlerde bir beyliğe veya hükümdara Başşehir olmuştur. Bingöl daha çok bu beyliklere bağlı
olarak tutulmuştur. Şimdiye kadar Bingöl ili sınırları içinde bir şehir kalıntısına rastlanmaması bunu doğrular.
Tarihçi Heredot bir eserinde Anadolu’yu birtakım bölgelere ayırarak bugünkü Muş, Diyarbakır,
Bingöl, İllerinin bulunduğu bölgeye “Komojen” ismini vermiştir.
Bingöl ili Osmanlı Devleti zamanında komşu illere bağlı olarak idare edilmiş ancak Cumhuriyet
Devrinde bir il haline gelmiştir.
İlin Coğrafi Durumu
Bingöl ili Doğu Anadolu bölgesi Yukarı Fırat bölümünde yer alır. Doğusu Muş, kuzeyi Erzurum ve
Erzincan, batısı Tunceli ve Elazığ ,güneyi ise Diyarbakır İlleri ile çevrilidir. Bingöl İli 410 20’ ve 390 56’
doğu boylamları ile 390 31’ ve 380 28’ kuzey enlemleri arasında yer alır.
İlin Topografyası ve Jeomorfolojik Durumu
İl sınırları içinde arazi oldukça engebeli ve yüksek olup, denizden yüksekliği 1250 metreyi aşar.
Dağlar ve tepelik alanlar çok geniş bir yer kaplar. Yükseklikleri 2000 metreyi aşan dağlık alanlar ise 15002000 metre arasında yükseltiye sahip olan tepelik alanların 3.jeolojik zaman (Teozoiktersiyer) da tektonik
hareketler sonucunda meydana geldiği tespit edilmiştir. Bingöl Dağlarının yapısında genellikle bazalt ve
andezitler bulunur. Kuzey-Batı, Güney-Doğu yönünde uzanan Bingöl Dağlarının kuzey yamaçları hafif
eğimli olduğu halde güney kesimleri oldukça sarptır.
Jeolojik Yapı ve Stratigrafi
İl sınırları içinde arazi oldukça engebeli ve yüksektir. Denizden ortalama yüksekliği 1250 metreyi
aşar.Dağlar çok geniş bir alan kaplar.Bingöl dağlarının yapısında genellikle bazalt ve andezitler bulunur.Bu
püskürük kütle tabandaki tortul tabakaları örtmüştür.Dolayısıyla püskürük kütleler tortul kütlelerden daha
gençtir.Kuzey-batı,güney-doğu yönünde uzanan Bingöl dağlarının kuzey yamaçları hafif eğimli olduğu
halde,güney kesimleri oldukça diktir.Güney yamaçta sıcak su kaynaklarına rastlanması bu yamaç yüzeyinin
fay çizgisi tarafından dikleştirildiği,dolayısıyla buradan bir çayın geçtiği açıkça anlaşılmaktadır.Türkiye’nin
deprem zonları incelendiğinde ilimizin bulunduğu yerden kuzey-doğu güney-batı yönünde uzanan bariz fay
hatlarının geçtiği görülür.Bölgede çeşitli istikametlere doğru uzanan fay çizgilerine rastlanır.Fay
çizgilerinin,farklı yüzey seviyeleri meydana getirmeden tortul tabakaların altında gizlendiği yer yer satıha
çıktığı bu yerlerden de sıcak su kaynaklarının çıktığı gözlenince belirsiz fay çizgilerinin bilgenin her yerinde
olabileceği kanaati oluşmaktadır.
İl Müdürlüğü Personel durumu
İl Müdürlüğümüz ÇED ve Çevre Hizmetleri Şube Müdürlüğünde görevli 2 Çevre Mühendisi ve 1 Harita
Mühendisi, 1 Şehir Plancısı, 1 İnşaat Teknikeri ve 1 Elektrik Teknikeri bulunmaktadır.
5
A. HAVA
A.1. Hava Kalitesi
Türkiye’de özellikle kış sezonunda bazı şehir merkezlerinde meteorolojik şartlara da bağlı olarak hava
kirliliği görülmektedir. Kış aylarında ısınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin temel sebepleri; düşük vasıflı
yakıtların iyileştirilme işlemine tabi tutulmadan kullanılması, yanlış yakma tekniklerinin uygulanması ve
kullanılan yakma sistemleri işletme bakımlarının düzenli olarak yapılmaması şeklinde sıralanabilir.
Şehirleşme ile sanayi tesislerinin yakın çevresindeki bölgelerdeki konutlaşmaların artması hava
kirliliğinin olumsuz etkilerini artırmaktadır. Kömüre dayalı termik santrallerde kullanılan yerli linyitlerin
yüksek kükürt oranı ve bazı tesislerde arıtma sistemlerinin olmaması nedeniyle kükürt dioksit (SO2)
emisyonları problem oluşturmaktadır. Çevre Mevzuatının kirletici vasfı yüksek tesisler olarak nitelendirdiği
enerji üretim tesisleri için mevzuatta özel emisyon sınır değerleri bulunmaktadır. Söz konusu tesislerin
kurulması ve işletilmesi için gerekli izinler, tesisten çıkan emisyonlarve tesisin etki alanı içerisinde hava
kirliliğinin tespitine ilişkin usul ve esaslar Çevre Mevzuatında belirlenmiştir. Katı, sıvı ve gaz yakıt kullanan
bu tesisler için ilgili baca gazı sınır değerlerinin sağlanması yanında tesis etki alanlarında hava kalitesi sınır
değerlerinin de sağlanması gereklidir. Bu nedenlerle söz konusu tesislerden kaynaklanan özellikle toz, kükürt
dioksit (SO2) veazotoksit (NOX) emisyonlarının giderilmesi ve azaltılması konusundaki tekniklerinin
uygulanması gereklidir. Söz konusu azaltım teknikleri son yıllarda tesislerden kaynaklanan emisyon yüklerini
önemli ölçüde azaltılabilmektedir. Söz konusu azatlım tekniklerinin hayata geçirilmesi ve yaygın olarak
kullanılabilmesi içinde Çevre Mevzuatında bazı değişiklikler yapılmıştır.
Şehirlerde yaşanan hava kirliliğine, artan motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları da katkı
sağlamaktadır.
Hava kalitesine ilişkin hava kalite indeksi karşılaştırması da Çizelge A.1’ de verilmektedir.
Çizelge A.1- Hava Kalite İndeksi Karşılaştırma Tablosu
Hava Kalitesi İndeksi
1 (çok iyi)
2 (iyi)
3 (yeterli)
4 (orta)
5 (kötü)
6 (çok kötü)
SO2
NO2
CO
O3
PM10
1
saatlik
ortalama
(µgr/m3)
0-50
51-199
200-399
400-899
900-1499
>1500
24
saatlik
ortalama
(µgr/m3)
0-45
46-89
90-179
180-299
300-699
>700
24
saatlik
ortalama
(µgr/m3)
0-1,9
2,0-7,9
8,0-10,9
11,0-13,9
14,0-39,9
>40,0
1
saatlik
ortalama
(µgr/m3)
0-35
36-89
90-179
180-239
240-359
>360
24
saatlik
ortalama
(µgr/m3)
0-25
26-69
70-109
110-139
140-599
>600
A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar
Hava kirliliği, doğrudan veya dolaylı olarak insan sağlığını etkileyerek yaşam kalitesini düşürmektedir.
Günümüzde hava kirliliği nedeniyle yerel, bölgesel ve küresel sorunlar yaygın olarak yaşanmaktadır.
Renksiz bir gaz olan kükürtdioksit (SO2), atmosfere ulaştıktan sonra sülfat ve sülfürik asit olarak oksitlenir.
Diğer kirleticiler ile birlikte büyük mesafeler üzerinden taşınabilecek damlalar veya katı partiküller oluşturur.
SO2veoksidasyon ürünleri kuru ve nemli depozisyonlar (asitli yağmur) sayesinde atmosferden uzaklaştırılır.
Azot Oksitler (NOX), Azot monoksit (NO) ve azot dioksit (NO2), toplamı azot oksitleri (NOX) oluşturur. Azot
oksitler genellikle (%90 durumda) NO olarak dışarı verilir. NO ve NO2’din ozon veya radikallerle (OH veya
6
HO2 gibi) reaksiyonu sonucunda oluşur. İnsan sağlığını en çok etkileyen azot oksit türü olması itibari ile
NO2 kentsel bölgelerdeki en önemli hava kirleticilerinden biridir.
İnsan sağlığına etkileri açısından, sağlıklı insanların çok yüksek NO2derişimlerine kısa süre dahi maruz
kalmaları, şiddetli akciğer tahribatlarına yolaçabilir.
Toz Partikül Madde (PM10), partikül madde terimi, havada bulunan katı partikülleri ifade eder.
Bupartiküllerin tek tip bir kimyasal bileşimi yoktur. Katı partiküller insan faaliyetleri sonucu ve
doğalkaynaklardan, doğrudan atmosfere karışırlar.Atmosferde diğer kirleticiler ile reaksiyona girerek PM’yi
oluştururlar ve atmosfere verilirler. (PM10-10 μm’nin altında bir aerodinamik çapa sahiptir) 2,5 μm’ye kadar
olan partikülleri kapsayacakyasal düzenlemeler konusunda çalışmalar devametmektedir.PM10 için
gösterilebilecek en büyük doğal kaynakyollardan kalkan tozlardır. Diğer önemli kaynaklar isetrafik, kömür
ve maden ocakları, inşaat alanları ve taşocaklarıdır. Sağlık etkileri açısından, PM10 solunum
sistemindebirikebilir ve çeşitli sağlık etkilerine sebep olabilir.Astım gibi solunum rahatsızlıklarını
kötüleştirebilir,erken ölümü de içeren çeşitli ciddi sağlık etkilerinesebep olur. Astım, kronik tıkayıcı
akciğerve kalphastalığı gibi kalp veya akciğer hastalığı olankişiler PM10’a maruz kaldığında sağlık
durumlarıkötüleşebilir. Yaşlılar ve çocuklar, PM10 maruziyetine karşı hassastır. PM10 yardımıyla toz
içerisindekimevcut diğer kirleticiler akciğerlerin derinlerinekadar inebilir. İnce partiküllerin büyük bir
kısmıakciğerlerdeki alveollere kadar ulaşabilir. Buradanda kurşun gibi zehirli maddeler % 100 olarak
kanageçebilir.
Karbonmonoksit (CO), kokusuz ve renksiz bir gazdır. Yakıtların yapısındaki karbonun tam
yanmamasısonucu oluşur. CO derişimleri, tipik olaraksoğuk mevsimlerde en yüksek değere ulaşır. Soğuk
mevsimlerde çok yüksek değerler ulaşılmasının birsebebi de inversiyon durumudur. CO’inglobal arkaplan
konsantrasyonu 0.06 ve 0.17 mg/m3 arasındabulunur. 2000/69/EC sayılı AB direktifinde CO ile ilgilisınır
değerler tespit edilmiştir.
İnversiyon, sıcak havanın soğuk havanın üzerindebulunarak, havanın dikey olarak birbiriyle
karışmasınınengellenmesi durumudur. Kirlilik böylece yerseviyesine yakın soğuk hava tabakasının
içerisindetoplanır.
CO’in ana kaynağı trafik ve trafikteki sıkışıklıktır. Sağlık etkileri, akciğer yolu ile kan dolaşımına girerek,
kimyasal olarak hemoglobinle bağlanır. Kandaki bumadde, oksijeni hücrelere taşır. Bu yolla, CO organve
dokulara ulaşan oksijen miktarını azaltır. Sağlıklıkişilerde, daha yüksek seviyelerdeki CO’e maruz kalmak,
algılama ve gözün görme gücünü etkileyebilir. Hafif vedaha ağır kalp ve solunum sistemi hastalığı olan
kişilerve henüz doğmamış ve yeni doğmuş bebekler, COkirliliğine karşı en riskli grubu oluşturur.
Kurşun (Pb), doğada metal olarak bulunmaz. Kurşungürültü, ışın ve vibrasyonlara karşı iyi bir koruyucudur
ve hava yoluyla taşınır. Kurşun, maden ocakları ve bakır ve tunç (Cu+Sn)alaşımı işlenmesi, kurşun içeren
ürünlerin geriye dönüştürülmesi ve kurşunlu petrolün yakılmasıylaçevreye yayılır. Kurşun içeren benzin
ilavesi ürünlerininde kullanılması, atmosferdeki kurşun oranını yükseltir.
Ozon (O3), kokusuz renksiz ve 3 oksijen atomundanoluşan bir gazdır. Ozon kirliliği, özellikle
yazmevsiminde güneşli havalarda ve yüksek sıcaklıktaoluşur (NO2+ güneş ışınları= NO+ O=> O+ O2=
O3).Ozon üretimi uçucu organik bileşikler (VOC) ve karbonmonoksit sayesinde hızlandırılır veya
güçlendirilir.Ozonun oluşması için en önemli öncü bileşimler NO X(Azot oksitler) veVOC’dır. Yüksek güneş
ışınlarınınetkisiyle ozon derişimi Akdeniz ülkelerindeKuzey-Avrupa ülkelerinden daha yüksektir. Sebebi
isegüneş ışınlarının ozon’un fotokimyasal oluşumundaki fonksiyonundan kaynaklanmasıdır.
Çizelge A.2– İlimizde (2012) Yılında Evsel Isınmada Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri
ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2012)
Yakıtın
Cinsi (*)
Temin
Edildiği Yer
Tüketim
Miktarı
(ton)
İthal Kömür
-
75
Yakıtın Özellikleri
Alt
Isıl Uçucu
Değeri
Madde
(kcal/kg)
(%)
7475
22,75
7
Toplam
Kükürt
(%)
0,51
Toplam
Nem
(%)
4,35
Kül
(%)
8,26
Yakıtın
Cinsi (*)
İthal Kömür
İthal Kömür
İthal Kömür
İthal Kömür
İthal Kömür
İthal Kömür
İthal Kömür
Temin
Edildiği Yer
Tüketim
Miktarı
(ton)
Yakıtın Özellikleri
Alt
Isıl Uçucu
Değeri
Madde
(kcal/kg)
(%)
Toplam
Kükürt
(%)
Toplam
Nem
(%)
Kül
(%)
-
36
6704
13,31
0,30
3,83
13,39
-
36
6686
15,09
0,28
0,88
15,66
-
143
7466
28,20
0,34
6,86
2,77
-
63
6441
26,56
0,39
5,87
15,91
-
250
7439
24,36
0,49
5,09
3,94
-
60
6796
29,31
0,41
10,19
4,62
-
1216
7181
28,35
0,38
5,62
7,46
.
Çizelge A.3– İlimizde (2012) Yılında Sanayide Kullanılan Katı Yakıtların Cinsi, Yakıtların Özellikleri
ve Bu Yakıtların Temin Edildiği Yerler (Çevre ve şehircilik İl Müdürlüğü, 2012)
İlimizde sanayide kullanılan katı yakıt bulunmamaktadır
Çizelge A.4-İlimizde 2012 Yılında Kullanılan Doğalgaz Miktarı
İlimizde doğalgaz kullanılmamaktadır.
Çizelge A.5– İlimizde (2012) Yılında Kullanılan Fueloil Miktarı(Kaynak,Yıl)
İlimizde kullanılan fuel oil miktarı ilgili kurumdan temin edilememiştir.
Çizelge A.6- İlimizde 2012 Yılı İldeki Araç Sayısı ve Egzoz Ölçümü Yaptıran Araç Sayısı (Bingöl İl Emniyet Müdürlüğü,2012)
175
845
6771 12964
Toplam
Diğerleri
Ağır Ticari
Hafif Ticari
Toplam
Diğerleri
Ağır Ticari
Hafif Ticari
Binek Otomobil
5173
Binek Otomobil
Egzoz Ölçümü Yaptıran
Araç Sayısı
Araç Sayısı
7706
A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar
Isınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla; İlimiz sınırları içerisinde kullanılan yakıtlardan
Müdürlüğümüzce numune alınarak Bakanlığımızca yetkilendirilen laboratuvarlarda ilgili Yönetmelikle
belirlenen parametreleri içeren ölçümleri yaptırılmaktadır. İl Müdürlüğümüzce laboratuvar ölçüm sonuçları
standartları sağlayan kömürlerin İlimizde kullanımına izin verilmekte, sağlamayanlar ise toplatılarak İl dışına
çıkarılmaktadır.
İlimizde 1 adet Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu bulunmaktadır. Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu İlimizde 2006
yılında kurulmuş olup PM10, SO2, hava sıcaklığı, rüzgâr yönü ve hızı, bağıl nem ve hava basıncı
parametreleri 24 saat ölçülmekte ve ölçüm sonuçları online olarak ulusal hava kalitesi izleme ağına
aktarılmaktadır.
8
Harita A.1 – İlde Bulunan Hava Kirliliği Ölçüm Cihazlarının Yerleri (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2012)
Çizelge A.8- İlimizde Hava Kalitesi Ölçüm İstasyon Yerleri ve Ölçülen Parametreler (Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü, 2012)
İSTASYON
YERLERİ
Bingöl
Merkez
KOORDİNATLARI
(Enlem, Boylam)
38053’2,37” = y
40030’13,80”=x
HAVA KİRLETİCİLERİ
SO2
X
NOX
CO
O2
HC
PM
X
A.4. Ölçüm İstasyonları
Çizelge A.9-İlimizde(2012)Yılı Hava Kalitesi Parametreleri Aylık Ortalama Değerleri (Bingöl Hava Kalitesi İzleme
İstasyonu,2012)
BİNGÖL
SO
AGS*
PM10
2
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
12
35
33
14
5
5
5
7,5
8,8
12,
4
18
16,
AGS*
C
O
AGS*
NO
31
38
26
35,8
35,9
24
24,7
32,8
33
35,8
31,6
27,5
9
AGS*
NO2
AGS*
NOX
AGS*
OZON
AGS*
ORTALAMA
6
14,
3
SO2: kükürtdioksit
Sınır
Değeri
Saptayan Kuruluş
31,3
AB
HKDYY1
1 saatlik ortalama
sınır
değer
(mg/m3)
350
-
Günlük ortalama
sınır
değer
(mg/m3)
125
1502
Partikül Madde 10
Sınır
Değeri
Saptayan Kuruluş
AB
HKDYY
Günlük ortalama sınır
değer (mg/m3)
50
1403
Aşılmaması
istenen gün sayısı
(mg/m3)
3
-
Aşılmaması
istenen
gün sayısı (mg/m3)
35
-
Sınır
aşıldığı
sayısı
değerin
gün
Sınır değerin aşıldığı
gün sayısı
Yıllık
ortalama
sınır
değer
(mg/m3)
20
Yıllık ortalama
değer (mg/m3)
40
78
sınır
A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü
İlimiz Merkezinde faaliyet gösteren 2 adet sabit istasyona ve 1 adet mobil istasyona emisyon ölçüm yetki
belgesi verilmiştir. 2012 yılı içerisinde toplamda 7706 adet egzoz emisyon ölçüm pulunun satışı
Müdürlüğümüzce gerçekleştirilmiştir.
A.6. Gürültü
Gürültü ; insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini
bozabilen, iş performansını azaltan, çevrenin hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli
bir çevre kirliliği oluşturan, gelişi güzel bir yapısı olan ses spektrumu ya da istenmeyen ses biçimidir. Gürültü
kaynaklar; trafik gürültüsü, endüstri gürültüsü, eğlence yerlerinden kaynaklanan gürültü, inşaat gürültüsü ve
yerleşim alanlarından oluşan gürültüdür.
İlimizde trafikten kaynaklanan gürültü genelde taksi, kamyon ve motosikletlerden kaynaklanmakla birlikte
trafik yoğunluğunun az olması nedeniyle rahatsız edici seviyede değildir.
İlimizin Merkezinde bulunan tek endüstri kuruluşu Sanayi Sitesi olup, yerleşim yerinden uzak olması
nedeniyle herhangi bir sorun teşkil etmemektedir.
Ancak; İl Müdürlüğümüze özellikle yaz aylarında açık/yarı açık eğlence yerlerinde yapılan düğün ve canlı
müzikten kaynaklı birçok şikâyet dilekçesi gelmektedir.
A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar
İklim Değişikliği Eylem Planı kapsamında İlimizde herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
A.8. Sonuç ve Değerlendirme
İlimiz hava kirliliği açısından yukarıdaki tablo ve grafiklerden de anlaşılacağı üzere kirlilik potansiyeli
düşük illerden biri olarak gösterilebilir. İl merkezinde gürültü genelde taksi, kamyon ve
motosikletlerden kaynaklanmakla birlikte trafik yoğunluğunun az olması nedeniyle rahatsız edici
seviyede değildir. Sanayinin gelişmemesi, büyük çaplı sanayi tesislerinin mevcut olmaması bu durumun
en önemli nedenidir. Gürültü konusunda ise İl Müdürlüğümüzce özellikle yaz aylarında sayısını arttıran
eğlence yerlerinden ve inşaat faaliyetlerinden kaynaklanan gürültüyü önlemek amacıyla rutin
denetimler gerçekleştirilmekte olup, ilgili yönetmelik yönetmeliklerde belirlenen standartlarda tutmak
için düzenli denetimler ve ilgili kurumlar ile koordineli çalışmalar yürütülmektedir.
KAYNAKLAR
-Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
-Bingöl İl Emniyet Müdürlüğü
1
HKDYY: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği
HKDYY EK-1/A’da yer alan geçiş süreci limit değeri (proje yılına göre değişir).
2
3
HKDYY EK-1/A’da yer alan geçiş süreci limit değeri (proje yılına göre değişir).
10
B. SU VE SU KAYNAKLARI
B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli
B.1.1. Yüzeysel Sular
B.1.1.1. Akarsular
Çizelge B.1 –İlimizin Akarsuları(DSİ, 2012)
AKARSU İSMİ
Toplam Uzunluğu
(km)
1263
95
258
60
Murat Nehri
Göynük Çayı
Peri Suyu
Gayt Çayı
İl Sınırları İçindeki
Uzunluğu (km)
96
95
112
60
Debisi
(m3/sn)
244,860
31,176
63,749
5,000
Kolu
Akarsu
Fırat
Murat
Fırat
Göynük
Olduğu
Kullanım Amacı
Enerji
Sulama
Enerji
Sulama
B.1.1.2. Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar
Çizelge B.2-İlimizdeki Mevcut Sulama Göletleri(DSİ, 2012)
Göletin Adı
Bingöl Karlıova Kale Göleti
Genç Servi Göleti ve
Sulaması
Solhan Şimşirpınarı Göleti ve
Sulaması
Bingöl Göltepesi Göleti ve
Sulaması
Bingöl Karlıova Yiğitler Göleti
ve Sulaması
Bingöl Yamaç Göleti ve
Sulaması
Tipi
Kil Dolgu
Göl hacmi, m3
8420000
Kil Dolgu
Sulama Alanı (net), ha
1194
245
Çekilen Su Miktarı, (m3)
Kullanım Amacı
Sulama Amaçlı
Sulama Amaçlı
Kil Dolgu
364
Sulama Amaçlı
Kil Dolgu
371
Sulama Amaçlı
Kil Dolgu
400
Sulama Amaçlı
Kil Dolgu
350
Sulama Amaçlı
B.1.2. Yeraltı Suları
İlin büyük bir kısmı, tüf, aglomera, bazalt gibi volkanik kayaçlarla örtü şeklinde kaplanmıştır. Su
içeren havzalara makro ölçekte bakıldığından da; başlıcaları; Çapakçur ovası, Solhan ve Karlıova ilçeleri
potansiyel su havzaları (Akifler) olarak söylenebilir.
Kış mevsiminin uzun ve yoğun kar miktarının yüksek olması uzun sürede eriyerek akışa geçmesi,
yer altı suyunun olumlu yönde etkilemektedir. Yukarıda adı geçen yerlerde yeraltı suyu potansiyelinin
yüksek olmasında rağmen kullanılan kısım çok azdır. Bu oranlarda daha çok yüzey suları kullanılmaktadır.
Karlıova merkezde açılan 100-150 metrelik sondajlardan yaklaşık 20-30 lt/sn, Bingöl Merkez ve ovada açılan
100-150 metrelik sondajlarda ise 10-25 lt/sn yeraltı suları suyu alınmaktadır.
Yüzölçümü
:
8 125,3
km2
Rakım
:
1 151
m
Yıllık ortalama yağış
:
797 mm
Ortalama akış verimi
:
13l s/km2
Ortalama akış/yağış oranı
:
0,51
Bingöl İli’nde Bulunan Yüzeysel ve Yeraltı İçme Suyu Kaynağı Bilgileri (DSİ 94. Şube Müdürlüğü, 2013)
11
YÜZEYSEL ve YERALTI İÇME SUYU KAYNAĞI BİLGİLERİ
YERLEŞİM YERİ: BİNGÖL MERKEZ
ADI
TÜRÜ
YERİ
Abitor
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
KAPASİTESİ (m3
/ yıl)
1.892.160
Metan İsale Hattı
Pınar
Bingöl – Merkez
630.720
Mirzan İsale Hattı
Pınar
Bingöl – Merkez
315.360
Gayt K. Sond.
Kuyu
Bingöl – Merkez
346.896
Tarım İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
536.112
S.S.K. İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
94.608
Beden Terbiyesi İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
378.432
B.1.3. Denizler
İlimizin denize kıyısı yoktur.
B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi
İlgili kurumdan bilgi edinilememiştir.
B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu
B.3.1. Noktasal kaynaklar
B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar
İlimiz endüstrisi genel olarak madencilik, enerji yatırımları ve tarım, gıda sektörlerinden oluşmaktadır. Enerji
yatırımları baraj ve HES projelerinden oluşmaktadır. Bu projeler İlimiz akarsuları üzerinde tesis edilmekte
olup akarsular su kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bu sektörden kaynaklı atık sular ise evsel nitelikli atık
sular olmakta ve çoğu proje için paket atık su arıtma tesisleri planlanmış/kurulmuş bulunmaktadır.
İlimizde madencilik alanında ise, açık işletme yöntemi kullanılmaktadır. Zenginleştirme tesisi
bulunmadığından endüstriyel kaynaklı atık su oluşumu söz konusu olmamaktadır. Madencilik alanında
kullanılan su ihtiyacı genellikle maden sahası civarında bulunan kaynak suları veya konteynerler ile
taşınması suretiyle temin edilmektedir.
B.3.1.2. Evsel Kaynaklar
Bingöl Belediyesi Evsel Atıksu Arıtma Tesisi nüfusun tamamına %100 ‘ne hizmet vermektedir.
Bingöl Belediyesi kanalizasyon şebekesi nüfusunun tamamına %100 ‘ne hizmet vermektedir.
Evsel Atıksu aıtma tesisi bilgileri ;
Mevcut Kapasite : 12648 m3/gün
Hizmet verilen nüfus : 98424 kişi
Deşarj noktası koordinatları : 37-634524 E , 4305075 N (Göynük Çayı)
Arıtma Çamuru Miktarı : Max. 1469 kg./gün
12
B.3.2. Yayılı Kaynaklar
B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar
Arazi Kullanım Türü
Tarım arazileri
Çayır-Mera
Alan(da)
59.140
432.471
B.3.2.2. Diğer
Bingöl İli Yerel Yönetimler Çevre Hizmetleri Birliği (BİNÇEVBİR) Başkanlığı bünyesinde faaliyet
gösterecek olan Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi inşaatı bitmiş ve tesis 2013 yaz aylarında faaliyete
alınması planlanmaktadır.
B.Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri
B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu
B.4.1.1 Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı veiçmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti
- İlimizde İçme ve Kullanma suyu kaynaklarımız Metan, Mirzan ve Kürük dür. İçme ve kullanma suyu
şebekesi nüfusun tamamına (% 100) ne hizmet vermektedir.
İlimizde içme ve kullanma suyu şebekesi nüfusun tamamına (% 100) ne hizmet vermektedir.
B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti
Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ile ilgili bilgiler Bingöl Belediye Başkanlığından temin
edilememiştir. İlimizde içme suyu arıtım tesisi bulunmamaktadır.
B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb.
İlimizde İçme ve Kullanma suyu kaynaklarımız Metan, Mirzan ve Kürük dür. İçme ve kullanma suyu
şebekesi nüfusun tamamına (% 100) ne hizmet vermektedir.
B.4.2. Sulama
İlgili kurumdan gerekli bilgiler alınamamıştır
B.4.2.1. Salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı
İlimizde salma sulama yöntemi kullanılmamaktadır
B.4.2.2. Damlama, yağmurlamaveya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı
İlgili kurumdan gerekli bilgiler alınamamıştır
B.4.3. Endüstriyel Su Temini
Konu ile ilgili Bingöl Belediye Başkanlığı’ndan bilgi temin edilememiştir.
B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı
İlimizde akarsular üzerinde tesis edilen/planlanan baraj ve Hidroelektrik santralleri ile ilgili bilgiler aşağıda
verilmiştir.
13
Sıra
No
Proje Adı
Proje Sahibi
1
Kazan Barajı ve HES(20 MW)
Deniz Elektrik Üretim Ltd.Şti.
2
Abdalan Regülatörleri ve HES(16,56 MW)
Yedisu Enerji Üretim Ltd.Şti..
3
4
Ilıca Regülatörü ve HES(15,51 MW)
Pulur Regülatörü veHES(18,10MW)
5
Gökçe Regülatörü ve HES(25,7 MW)
Bilsev Enerji Üretim ve Tc.A.Ş.
Bilsev Enerji Üretim ve Tc.A.Ş.
Mercan Enerji Üretim San.ve
Tic.A.Ş.
6
Uludere Regülatörü ve HES(6,75 MW)
7
Doğu Regülatörü ve HES (5,094 MW)
8
Bingöl 2 Regülatörü ve HES(17,40 MW)
9
Bingöl 1 Regülatörü ve HES (7,75 MW)
10
Bilaloğlu Regülatörü ve HES(11,11 MW)
11
Yedisu regülatörü ve HES (23,31 MW)
12
Çapakçur Regülatörü ve HES (1,7 MW)
13
Karataş Regülatörü ve HES (42,67 MW)
14
Başköy Barajı ve HES (38,80 MW)
Projenin Yeri
Karva Enerji San.Tc. Ltd.Şti.
18
19
20
21
22
Beyhani I-II Barajları-HES ve Malzeme
Ocakları(580 MW)
Aşağı Kaleköy- Yukarı Kaleköy Barajları
ve HES(1081 MW)
Saf I-II-III Regülatörleri ve HES(72,87
MW)
Duru HES(46 MW)
Kığı Barajı ve HES(140 MW)
Pembalik Barajı ve HES(108 MW)
Özlüce Barajı ve HES(200 MW)
Bayram HES(1,2 MWe)
Nassan Elk.Ürt.İnş.Tur. San.
Tic.Ltd.Şti.
Bingöl Elektrik Enerji Üretimi
Ltd.Şti.
Karlıova Elektrik Enerji Üretimi
Ltd.Şti.
Uzaş
Mad.Çimento
Alçı
İnş.Elektrik Üretim A.Ş.
Özaltın Enerji Üretim ve İnş.A.Ş.
Yesrib
Kuy.Hay.Gd.
Ürt.
Paz.San.Tic.A.Ş.
Anadolum
Elektrik
Üretim
Ltd.Şti.
Anadolum
Elektrik
Üretim
Ltd.Şti.
Kalehan Enerji Üretim ve
Tic.A.Ş.
Kalehan Enerji Üretim ve
Tic.A.Ş.
Saf Enerji Elektrik Üretim San.ve
Tic.A.Ş.
Durusu Enerji Üretim A.Ş.
DSİ
Darenhes Elt.Üretim A.Ş.
DSİ
Enbi Enerji Tic.ve San.Ltd.Şti.
23
Dipni Barajı ve HES(86,253 MWm)
Aksa Enerji Üretim A.Ş.
24
Gözeler Regülatörü veHES(61,8 MWm)
Kalehan
Tic.A.Ş.
15
16
17
Enerji
Üretim
ve
Bingöl İli Karlıova İlçesi Kaynarpınar Köyü
Perisuyu üzeri
Bingöl İli Yedisu İlçesi Şampaşa deresi üzeri
Üzeri(Tunceli İlini de kapsamakta
Bingöl İli Kiğı İlçesi
Bingöl İli Adaklı İlçesi
Bingöl İli Merkez Gökçekanat Köyü
Bingöl İli Karlıova İlçesi
Kaynak Köyü
Bingöl İli Solhan İlçesi Murat Nehri Giloran
Deresi
Bingöl İli Merkez İlçesi Göynük Çayı Üzeri
Bingöl İli Karlıova İlçesi Göynük Çayı Üzeri
Bingöl İli Merkez Çevrimpınar (gökçe çayı)
Bingöl İli Kiğı İlçesi Peri Suyu Üzeri
Bingöl İli Merkez İlçesi
Bingöl İli Karlıova İlçesi Yedisu yerleşim yeri
Peri Çayı Üzeri
Bingöl İli Peri Çayı Başköy Suyu Üzeri
Elazığ-Bingöl İlleri Murat Nehri Üzeri
Bingöl-Muş İlleri Murat Nehri Üzeri
Bingöl İli Karlıova İlçesi Göynük Çayı Üzeri
Bingöl İli Yedisu İlçesi Perisuyu Üzeri
Bingöl İli Kiğı İlçesi Perisuyu üzeri
Elazığ-Tunceli-Bingöl İllleri Perisuyu üzeri
Bingöl-Elazığ İlleri Perisuyu Üzeri
Bingöl İli Merkez İlçesi
Diyarbakır Elazığ Bingöl(Servi-Dicle nehri
üzeri)
Bingöl İli Merkez Garip köyü
B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı
İlgili kurumdan gerekli bilgiler alınamamıştır
B.5. Çevresel Altyapı
B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi veHizmeti Alan Nüfus
Bingöl Belediyesi kanalizasyon şebekesi nüfusunun tamamına %100 ‘ne hizmet vermektedir.
14
Grafik B.4- İlimizde (2012) Yılı Kanalizasyon Hizmeti Verilen Nüfusun Belediye Nüfusuna
Oranı(Bingöl Belediye Başkanlığı 2012)
Bingöl Belediyesi kanalizasyon şebekesi nüfusunun tamamına %100 ‘ne hizmet vermektedir.
Grafik B.5 –İlimizde (2012) Yılı Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Edilen Nüfusun Toplam Belediye
Nüfusuna Oranı(Bingöl Belediye Başkanlığı 2012)
Bingöl Belediyesi kanalizasyon şebekesi nüfusunun tamamına %100 ‘ne hizmet vermektedir.
Çizelge B.4 –İlimizde (2012)YılıKentsel Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu(Bingöl Belediye Başkanlığı, 2012)
İlçeler
İl Merkezi
Yerleşim
Yerinin Adı
Arıtılan
Oluşan
AAT
/Deşarj
Çamur
Mevcut
Deşarj
Hizmet
Belediye
Atıksu
Edilen
Deniz
Miktarı(ton/gün)
Kapasitesi
Noktası
Verdiği
Arıtma Tesisi/ Deniz
Atıksu
Deşarjı
(ton/gün)
koordinatları
Nüfus
Deşarjı
Olup Belediye Atıksu Arıtma
Miktarı
3
Olmadığı?
Tesisi Türü
(m /sn)
İnşa/plan
Var aşamasında Yok Fiziksel Biyolojik İleri
(Maks) : 1.469
Bingöl
Belediyesi X
X
X
12.648
-
37-634524
E,4305075 N
-
98424
Karlıova
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Genç
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Solhan
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Adaklı
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Yayladere -
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Yedisu
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
-
X
-
X
X
-
-
-
-
-
Kiği
-
Arıtma Çamuru Miktarı : Max. 1469 kg./gün
B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB)ve Münferit SanayilerAtıksu Altyapı Tesisleri
İlimizde bulunan OSB kurulum aşamasında olup Doğal arıtma yapılmıştır. Ancak proje onayı ve gerekli
izinler alınmamıştır.
Çizelge B.5 –İlimizdeki (2012) Yılı OSB’lerde Atıksu Arıtma Tesislerinin Durumu(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2012)
OSB Adı
Mevcut
Durumu
Bingöl
Kurulum
aşamasında
Kapasitesi
(ton/gün)
AAT Türü
AAT Çamuru
Miktarı
(ton/gün)
Deşarj Ortamı
Deşarj
Koordinatları
Doğal arıtma
B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri
Bingöl İli Yerel Yönetimler Çevre Hizmetleri Birliği (BİNÇEVBİR) Başkanlığı bünyesinde faaliyet
gösterecek olan Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi inşaatı bitmiş ve tesis 2013 yaz aylarında faaliyete
alınması planlanmaktadır. Bingöl ili, Merkez ilçe, Beyaztoprak köyü K45.a.1 ve K45.a.2 paftalarında yapılan
BİNÇEVBİR Katı Atık Bertaraf Tesisi’nin mevzi imar planı Bingöl İl Genel Meclisinin 17.11.2006 tarihinde
K45A-08C-1D paftasında onaylanmıştır. Proje konusu faaliyet alanı Bingöl- Muş yolu istikametinde ( ilin
doğu yönünde ) il merkezine yaklaşık 13 km uzaklıktadır. Alana en yakın yerleşim yeri olarak yaklaşık 1 km
mesafede Beyaztoprak Köyü, 2 km’de Onbirevler Köyü, 5 km’de Kardeşler Köyü bulunmaktadır. En yakın
sanayi alanı, Küçük Sanayi Sitesi olup tesise olan uzaklığı yaklaşık 5 km’dir. Ayrıca sahaya yaklaşık 0,5 km
mesafede bir asfalt plante tesisi bulunmaktadır. Tesisin konumu Şekil de görülmektedir.
15
Yer altı ve yüzey sularının kirlenmemesi için düzenli katı atık tesisi çöp döküm sahası tabanı geomembran ile
kaplanmış çöp sızıntı suları yer altı sularına karışmamaktadır. Çöp sızıntı suları depo alanı içerisinde yapılan
sızını suyu havuzunda biriktirilmektedir. Bu havuzda biriktirilen çöp sızıntı suyu çöpün üzerine geri
püskürtme yöntemi ile, geri kalan çöp sızıntı suyu ise vidanjörlerle taşınarak Bingöl Belediyesi Evsel Atık Su
Arıtma Tesisine nakledilerek bertarafı sağlanması planlanmaktadır.
B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması
Atıksu geri kazanım yöntemi yoktur.
B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü
B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar
İlimizde, Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik”
kapsamında yapılan herhangi bir çalışma mevcut değildir.
B.6.2.Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı
Arıtma Tesisi arıtma çamuru fitre pres ile çıkışı sağlanarak su muhtevası ve tehlike sınıfı belirlendikten sonra
2. Sınıf düzenli depolama tesisi veya arıtma tesisi içerisinde çamur bertarafına yönelik çalışmalar
yapılmaktadır
B.6.3.Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden kazandırılmasına ilişkin yapılan
çalışmalar
Madencilik Faaliyetleri İle Bozulan Arazilerin Doğaya Yeniden Kazandırılması Yönetmeliği kapsamında,
Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten bu yana İlimizde 11 adet madencilik projesinin Doğaya Yeniden
Kazandırma Planları hazırlanmış ve İl Müdürlüğümüzce onaylanmıştır. Doğaya Yeniden Kazandırma Planı
hazırlanan ve onaylanan projeler ile ilgili bilgiler aşağıda tablo halinde verilmiştir.
16
B.6.4. Tarımsal Faaliyetler İle Oluşan Toprak Kirliliği
İlgili kurumdan herhangi bir bilgi edinilememiştir.
Sonuç ve Değerlendirme
Kaynaklar
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
C. ATIK
C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri)
Bingöl İli Yerel Yönetimleri Çevre Hizmetleri Birliği(BİNÇEVBİR) Başkanlığı tarafından inşaatı
tamamlanan katı atık düzenli depolama tesisi 2013 yaz mevsiminde hizmete açılması planlanmaktadır. Tesisi
tamamlanan katı atık düzenli depolama alanı yakınlarında yer altı ve yerüstü su kaynakları bulunmamaktadır.
Bingöl Belediyesi günlük evsel katı atıklarını vahşi depolama alanına depolamaktadır. Katı atık düzenli
depolama alanı faaliyete geçtiğinde mevcut vahşi depolama alanı rehabilite edilerek yeşil alan olarak
değerlendirilecektir.
Çizelge C.1- İlimizde 2009 yılında toplanan katı atık miktarı ( TÜİK)
Bingöl İli Katı Atık Kompozisyonu (2009)
Katı Atık Bileşenleri
KIŞ
(%)
YAZ
(%)
Mutfak Artıkları
37,70
35.60
Kâğıt
5,12
5.94
Karton
0,67
1.79
3,09
3.38
Plastik
10,26
3.49
Cam
3,51
6.11
Metal
1,54
1.85
0,00
0.00
0,00
0.01
0,00
0.00
2,77
1.65
Diğer Yanmayanlar
22,02
19.13
Diğer Yanabilenler
13,32
21.05
Hacimli Karton
Hacimli Metal
Atık Elektrikli ve Elektronik Ekipman
Tehlikeli Atık
Park ve Bahçe Atıkları
17
Diğer Yanabilir Hacimli Atıklar
0,00
0.00
0,00
0.00
0,00
0.00
100,00
100.00
Diğer Yanmayan Hacimli Atıklar
Diğerleri
TOPLAM
0%
Atık Kompozisyonu
0%
diğer yanabilen
21%
Mutfak Artıkları
36%
diğer yanmayanlar
19%
cam
6%
Kağıt
6%
plastik Hacimli karton Karton
3%
2%
3%
park ve bahçe
metal
atıkları
2%
2%
BİNÇEVBİR Nüfus ve Katı Atık Projeksiyonları
İşletme
Süresi
Sene
Nüfus
(N)
Kişi başı
Atık
Üretimi
(kg/N G)
Günlük
Atık
Miktarı
(ton/ G)
Yıllık
Atık
Miktarı
(ton/yıl)
Atık Hacmi
(iyi
Sıkıştırılmış)
(m3/yıl)
Kümülâtif
Atık
Hacmi
(m3)
1
2010
127.378
0,80
102
37.194
40.210
40.210
2
2011
131.199
0,80
105
38.310
41.416
81.627
3
2012
135.135
0,80
108
39.460
42.659
124.286
4
2013
139.189
0,80
111
40.643
43.939
168.224
5
2014
143.365
0,80
115
41.863
45.257
213.481
6
2015
147.666
0,80
118
43.118
46.615
260.096
7
2016
152.096
0,80
122
44.412
48.013
308.109
8
2017
156.659
0,80
125
45.744
49.453
357.562
9
2018
161.359
0,80
129
47.117
50.937
408.499
10
2019
166.199
0,80
133
48.530
52.465
460.964
11
2020
171.185
0,80
137
49.986
54.039
515.003
12
2021
176.321
0,80
141
51.486
55.660
570.664
13
2022
181.611
0,80
145
53.030
57.330
627.994
14
2023
187.059
0,80
150
54.621
59.050
687.044
18
15
2024
192.671
0,80
154
56.260
60.821
747.865
16
2025
198.451
0,80
159
57.948
62.646
810.511
17
2026
204.404
0,80
164
59.686
64.525
875.037
18
2027
210.536
0,80
168
61.477
66.461
941.498
Çizelge C.2– İlimizde (2009) Yılı İl/İlçe Belediyelerde
Oluşan Katı Atıkların Toplanma, Taşınma ve Bertaraf Yöntemleri ve Tesis Kapasiteleri(Bingöl belediyesi,2012)
Mevcut
Hangi Atıklar Toplanıyor?
Bertaraf
Yöntemi ve Tesis Kapasitesi/Birimi
Transfer İstasyonu varsa
Birlik adı
sayısı
Diğer
Düzenli
Diğer
*
Evsel Tıbbi
Kompost Yakma
(Belirtiniz)
Depolama
(Belirtiniz)
BİNÇEVBİR
X
-
-
-
X
-
-
-
C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları
Bingöl Belediye Başkanlığı tarafından ilimiz Recep Tayip Erdoğan mah. Çevresinde döküm alanı belirleme
çalışmaları devam etmektedir.
C.3. Ambalaj Atıkları
Belediyemiz Çevre Hizmetleri Birliği tarafından inşaatı tamamlanarak faaliyete alınacak katı atık bertaraf
tesisinin hizmet vermesiyle birlikte ambalaj atıklarına yönelik çalışmaların da başlatılacağı planlanmaktadır.
C.4. Tehlikeli Atıklar
Çizelge C.5 – İlimizdeki (2012) Yılında Sanayi Tesislerinde Oluşan Tehlikeli Atıklarla İlgili Veriler (TABS, 2012)
(2012) Yılı
Atık Kodu**
Atık Miktarı
(kg/yıl)
160601
660
Geri
Kazanım
Miktarı
(ton/yıl)
-
-
170410
7180
-
100321
-
180103
-
Aktivite
kodu*
Geri
Kazanım %’
si
Geri
Kazanım
Yöntemi
Bertaraf
Miktarı
(ton/yıl)
Bertaraf %’
si
Bertaraf
Yöntemi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
30000
-
-
-
-
-
-
547
-
-
-
-
-
-
130208
48850
-
-
-
-
-
-
160107
10700
-
-
-
-
-
-
-
200126
2400
-
-
-
-
-
-
-
160103
91875
-
-
-
-
-
-
-
C.5. Atık Madeni Yağlar
İlimizde Atık madeni yağlara ilişkin PET DER ile protokol yapılmış olup bu yağların bertarafı
sağlanmaktadır.
19
C.6. Atık Pil ve Akümülatörler
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında ilimizde belediyemiz tarafından toplama ve
eğitim çalışmaları yapılmakta olup toplanan atık pil ve akümülatörler yılsonunda TAP derneğine
gönderilerek nihai bertarafı sağlanmaktadır. 2012 yılsonu itibariyle 19 kg. pilin teslimatı yapılmıştır
C.7. Bitkisel Atık Yağlar
İlimiz mücavir alan sınırları içerisinde Bitkisel Atık Yağların Toplanmasına ilişkin Ezici-Deha firması ile
protokol yapılmış olup cafe, lokanta, restaurant, yemekhane, otel, okul vs. yerlerde bitkisel atık yağlar ayrı
biriktirilerek Belediyemiz adına bu firma tarafından alınarak bertarafı sağlanmaktadır. 2012 yılsonu itibariyle
6275 lt. Bitkisel atık yağ firma eliyle toplattırılmıştır.
C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)
Belediyemiz tarafından ÖTL ler geçici depolanması sağlanarak Emek Lastik ile yaptığımız protokol gereği
ömrünü tamamlamış lastikler belediyemiz adına bu firma tarafından alınarak bertarafı sağlanmaktadır. 2012
yılı sonu itibariyle ilgili firmaya 16.160 kg atık lastik teslimatı yapılmıştır.
C.12. Tehlikesiz Atıklar
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik” 05 Temmuz 2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Yönetmelik ile atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar
çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esaslar belirlenmiştir.
Aynı zamanda Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile Avrupa Birliği mevzuatının ulusal mevzuatımıza
uyumlaştırılması sağlanmıştır.
Yönetmelikte “atık”, “üretici”, “sahip”, “yönetim”, “toplama”, “bertaraf” ve “geri kazanım” tanımları
yapılmakta, atık yönetimi ilkeleri sıralanmakta, geri kazanım ve bertaraf faaliyetlerini yapan işletmeler için
lisans ve kayıt tutma zorunluluğu getirilmekte, atık yönetim maliyetinin finansmanı ile ilgili hükümlere yer
verilmektedir. Ayrıca atık kategorileri, atık bertaraf ve geri kazanım faaliyetleri ile 839 atık türü liste olarak
verilmiştir.
Söz konusu 839 atık türünden 434 tanesi tehlikesiz atık özelliğindedir. Bu atıklardan tehlikeli atıklar, ambalaj
ve evsel atıklar gibi atık türlerinin yönetimine ilişkin usul ve esaslar ilgili Yönetmeliklerle belirlenmiştir.
Ancak, üretimden kaynaklanan bazı tehlikesiz atıkların yönetimi boşlukta kalmıştır. Bu aşamada bazı
tehlikesiz atıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermeden geri kazanım faaliyetlerinin yönetilebilmesi
amacıyla Bakanlığımızca “Bazı Tehlikesiz Atıkların Geri Kazanımı Tebliği” hazırlanmış ve 17 Haziran 2011
tarih ve 27967 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Tehlikesiz atıkların düzenli depolama faaliyetleri, 26 Mart 2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik” kapsamında
yürütülmektedir. Yönetmeliğin Ek-2 kapsamında yapılan analiz sonuçlarına göre atıklar, I. Sınıf, II. Sınıf ya
da III. Sınıfı Düzenli Depolama Sahalarında bertarafı sağlanmaktadır.
Türkiye’de tehlikesiz atık statüsünde olan ve miktar olarak oldukça fazla olan demir çelik sektöründen
kaynaklanan, cüruf atıkları; Termik santrallerden kaynaklanan, kül atıkları ve daha çok biyolojik arıtma
tesislerinden kaynaklanan arıtma çamurları bu atık grubunda değerlendirilmektedir.
İlimizde termik santral, demir ve çelik endüstri tesisleri bulunmamaktadır.
C.12.3 Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları
Arıtma Tesisi arıtma çamuru fitre press ile çıkışı sağlanarak su muhtevası ve tehlike sınıfı belirlendikten
sonra 2. Sınıf düzenli depolama tesisi veya arıtma tesisi içeririnde çamur bertarafına yönelik çalışmalar
yapılmaktadır.
C.13. Tıbbi Atıklar
Belediyemiz tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliği gereği 2011 tarihinde Erzurum büyükşehir belediyesi ile 5
yıllık tıbbi atıkların toplanması ve taşınması protokolü yapılmış olup ilimiz merkezinde sağlık
kuruluşlarından kaynaklanan tıbbi atıklar toplanıp taşınarak Erzurum belediyesi sterilizasyon tesisinde nihai
20
Bertaraf
Tesisi
Sterilizasyon/
Yakma
Bertaraf
Yöntemi
Toplanan tıbbi
atık miktarı
Atık
Aracı
Tıbbi
Taşıma
Sayısı *
Tıbbi Atıkların
Taşınması
Atık
Tıbbi
Yönetim Planı
bertarafı yapılmaktadır. Bu atıkların toplanması ve taşınmasına ilişkin tıbbi atık fiyatı her yıl mahalli çevre
kurulunda belirlenmektedir.2012 yılsonu itibariyle yaklaşık 135 ton tıbbi atığın bertarafı sağlanmıştır.
Bingöl Belediyesi
X
X
2007
X
2008
0.37
2009
Tıbbi Atık Miktarı (ton)
2011
Tesisin
Bulunduğu İl
Yetkili Firmanın
Erz.
Bel.
X
2010
Belediyenin
Sterilizasyon
Yakma
ton/gün
Kamu
Özel
Kamu
Özel
Yok
Var
İl/ilçe Belediyesinin
Adı
Erz.
2012
135
C.14. Maden Atıkları
İlimizde madencilik sektörü yaygın olup açık işletme yöntemi kullanılmaktadır. Faaliyet sonrası gelişigüzel
atılan maden pasalar çevreyi olumsuz etkilemektedir.
C.15. Sonuç ve Değerlendirme
İlimizde atıklar ile ilgili yaşanan en büyük problem evsel nitelikli katı atıkların vahşi depolama yöntemiyle
depolanmasıdır. Ancak Bingöl Belediye Başkanlığı tarafından düzenli depolama tesisi kurulması ile ilgili
çalışmalar devam etmekte olup 2013 yılında faaliyete alınacaktır.
Kaynaklar
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Ç. KİMYASALLARIN YÖNETİMİ
Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar
İlde “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik” kapsamında yapılan herhangi bir
çalışma bulunmamaktadır.
D. DOĞA KORUMA VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK
D.1. Ormanlarve Milli Parklar
2873 Sayılı Milli Parklar kanununun 2. maddesinde tanımlanan ve bu kanunun 3. maddesi uyarınca
belirlenen, müdürlüğümüz sorumluluk alanı içerisinde Milli parklar, Tabiat parkları ve tabiat koruma alanı
bulunmamaktadır. Ancak; Bu kanun Çerçevesinde Solhan İlçesinde Yüzen Ada Tabiat Anıtı Mevcuttur. Bu
sahanın Geneli 38 Ha’dır. Ancak Yüzen Ada Tabiat Anıtının Mevcut Alanı 400 Da’dır. 2003 Yılında
Bakanlığımız Tarafından Tescil edilmiştir. Mevcut Göllün Derinliği 40-60 metre Olduğu Tahmin
Edilmektedir. Gölün üzerinde 3 Adet Yüzen Kara Parçası Mevcut Olup Üzerinde Dış budak Ağaçları
bulunmaktadır. Bu alanda 2008 yılı içinde çevre düzenleme yapım işi çerçevesinde kır kahvesi, WC, otopark
ve seyir terasları yapılmıştır. Solhan İlçesine 17 Km Uzaklığında Bingöl İl Merkezine ise 60 Km’ dir.
21
D.2. Çayır ve Mera
Arazi Varlığı
Alan(ha)
% Oran
Mera Alanı
414.407
50,21
Çayır Alanı
18.064
2,19
Tablo-8: İlimiz Mera ve Cayır Alanları (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü-2011)
İlimizde çayır ve mera alanlarının toplamı 432.471 ha’dır. İl genelinde meraların verimi kuru ot
olarak 400-800 kg arasındadır. İlin çayır alanlarının tamamına yakını I. - IV. Sınıf araziler üzerinde
bulunmaktadır. Mera alanlarının tamamına yakını ise VI. – VII. Sınıf arazilerinden oluşmaktadır.
D.3. Sulak Alanlar
İlimizde sulanabilir alan 21.784,84 ha dır. 5.297 ha alan ise sulanamayan tarım alanıdır.
D.4. Flora
Flora.İlimizde Bulunan Bitki Çeşitleri: Hardal, Korunga, Püren, Kenger, Deve dikeni
FLORA HARİTASI KULLANIMI
Harita üzerinde dört ayrı renk bulunmaktadır. Bu renkler;
:Flora durumu zayıf olan köyleri
- Sarı
( Koloni başına 0-12 kg)
- Mavi
:Flora durumu orta seviyede olan köyleri (Koloni başına 13-25 kg)
- Yeşil
:Flora durumu iyi olan köyleri ( Koloni Başına 26-35 kg)
-Kırmızı
:Flora durumu çok iyi olan köyleri ( Koloni başına 35kg ve üstü) nü ifade eder.
22
Korunga
( Onobrychis
yodonta)
Yonca(Medicago
sativa)
nane
Ballıbaba
(Lamium spp.)
kekik
Fiğ
deve dikeni
Püren
( Rosmarinus
ficinalis)
Çayır üçgülü
(Trifolium pratense)
Korunga
( Onobrychis)
oxyodonta)
Şerbetçi otu
(humulus lupulus)
Üçgül(Trifoliumpalli
dum)
Hardal
Reyhan
D.5. Fauna
Çengel Boynuzlu Dağ Keçisi(Chamois) Dağ Keçisi, Boz Ayı, Kurt,Vaşak,Tavşan, Tilki.Yırtıcı
Kuşlar...Yaşamaktadırlar
D.6. Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları
Tabiat anıtı olarak İlimiz Solhan ilçesi sınırları içerisinde bulunan Yüzen Adalar; 40 m çapında 60
m derinliğinde olup üzerindeki bitkilerinde yelken işlevi görmesi ile su üzerinde hareket edebilen ilginç
23
yapılardır. Bu özelliği ile ekosistem bütünlüğü içerisinde peyzaj değeri yüksektir ve sahip olduğu özellikleri
ile ulusal düzeyde ender görülen doğal bir oluşumdur.
Fotoğraf : İlimizde bulunan Tabiat Anıtı ( Yüzen Ada )
E. ARAZİ KULLANIMI
E.1. Arazi Kullanım Verileri
Çizelge E.1 – (2012) Yılı İlimizin Arazilerinin Kullanımına Göre Arazi Sınıflandırılması (Gıda Tarım ve
Hayvancılık İl Müdürlüğü, 2012)
Arazi Kullanım Türü
Tarım arazileri
Çayır-Mera
Alan(da)
59.140
432.471
R N Eüretime
K davet etmektedir. Bu nedenle yaz aylarında
insanı, zengin çayır, mera, otlak, ve yaylaları ileÖadeta
batı ve güney illerindeki göçer hayvan yetiştiricilerinin de sürekli olarak konakladıkları bir yer olmuştur.
Bunun yanında zengin bitki florası ile de arıcılık için ideal bir üretim alanı niteliğindedir. Bu itibarla göçer
arıcılarda sıcak yaz aylarında konaklamak için her yıl İlimizi ziyaret etmektedirler. Bingöl yaylalarından
elde edilen balında Türkiye genelinde saygın bir yeri olduğu hatırlandığında bu tür taleplerin haklılığı bir
gerçektir.
Ormanı, yaylası, merası, koyunu, sütü, yoğurdu, yağı, peyniri, ayranı, çökeleği, arısı, balı, karpuzu,
biberi, domatesi, hıyarı, cevizi, elması, armudu, dutu, güneşin doğuşu, yüzen adası, Ataparkı, kekliği, yaban
keçisi, balık avcılığı, Kös Kaplıcaları ve kayak evi ile şirin Bingöl’ümüz oldukça zengin bir potansiyele
sahiptir.
Bingöl İli İleriki yıllarda doğal zenginliğiyle önemli bir turizm merkezi olacaktır. Zengin meşe
ormanları, soğuk suları, güzel yaylaları ile doğal park ve piknik alanlarıyla doludur. Ulaşım açısından, hava
alanı inşaatının bitmesi ve faaliyete geçmesiyle İlimizin doğal yaşama alanları (özellikle yaylaları) hem dış,
hem de iç turizme açılacak, buda neredeyse yaşanmaz hale gelen büyük kent insanları için önemli bir
dinlenme sahası oluşturacaktır.
Kış aylarında kar sporları için uygun bir iklim ve kar yağışı rejimi olmasına karşın, bu alanda yeterli
yatırımların olmaması, hem İlimiz hem de Ülkemiz ekonomisi için önemli bir kayıptır. Bu alanda
tesisleşmeye ve özel sektör yatırımlarına fazlaca gereksinim vardır.
24
Arazi Varlığı Yüzde Dağılımı(%) :
Arazi Varlığı
Alan (ha)
% Oran
Toplam Arazi Varlığı
825.300
100
Tarım Arazisi
59.149
7,17
-
-36.353
(4.40)
Susuz
Mera Alanı
-22.796
414.407
(2.77)
50,21
Çayır Alanı
18.064
2,2
Orman Alanı
228.000
27,62
Ağaçlandırma Sahası
49.865
6,04
Diğer Yerler
55.815
6,76
Sulu
Tablo 50: İlimizin Arazi Varlığı Dağılımı(ha)
(Gıda Tarım ve Hayvancılık İlMüdürlüğü-2011
TARLA ALANI(Hektar)
TOPL
AM
(Hekta SULAN SULANMA
r)
AN
YAN
14119,9 11295,9 2824,0
1633,3 1590,0
43,3
2708,5 2259,3
449,2
Tablo 51: İlimizin Arazi Varlığı Dağılımı %
MEY
SEBZE VE
ALANI ALAN
I
(Hekta (Hekt
r)
ar)
705,2
1184,6
91,8
593,3
505,5
440,5
TARIMA
ELVERİŞLİ
OLUP
NADAS KULLANIL
ALANI MAYAN
ARAZİ
(Hektar) (Hektar)
751,5
3448,8
2000,0
1446,6
732,0
1537,5
TOPLAM
İLÇELER
(Hektar)
MERKEZ
20210,0
ADAKLI
5765,0
GENÇ
5924,0
KARLIOV
2912,0 2355,0
557,0
69,5
289,5 2200,0
1875,0
A
7346,0
997,5
806,0
191,5
2,5
211,0 720,0
5162,0
KİĞI
7093,0
113,1
25,1
267,2 1500,0
2392,6
SOLHAN 1189,1 1076,0
5374,0
YAYLAD
654,0
584,0
70,0
7,0
52,0
39,0
3314,0
ERE
4066,0
502,0
502,0
0,0
12,9
12,2
100,0
2734,9
YEDİSU
3362,0
TOPLAM 24716,3 20468,2 4248,1
1419,5 3050,3 8042,5
21911,4
59140,0
Tablo 52:İlçeler bazında arazi kullanımı (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü-2011)
H.2. Tarımsal üretim
İLÇELER BAZINDA EKİLİŞLER
*TOPLAM
Ekilen
Tarla
Alanı
(SULANAN+S *SULANAN
*SULANMAYA Nadas
ULANMAYAN Ekilen Tarla N Ekilen Tarla Alanı
İlçe Adı
)(Dekar)
Alanı(Dekar) Alanı(Dekar)
(Dekar)
25
Tarıma Elverişli
Olup
Daimi
ÇayırKullanılmayan Mera
Arazi(Dekar)
Alanı(Dekar)
MERKEZ
141.199
112.959
28.240
7.515
34.488
739.570
ADAKLI
16.333
15.900
433
20.000
14.466
197.200
GENÇ
27.085
22.593
4.492
7.320
15.375
385.960
KARLIOVA
29.120
23.550
5.570
22.000
18.750
1.524.250
KİĞI
9.975
8.060
1.915
7.200
51.620
309.300
SOLHAN
YAYLADER
E
11.891
10.760
1.131
15.000
23.926
903.360
6540
5840
700
390
33.140
129.610
YEDİSU
5.020
5.020
0
1.000
27.349
149.810
TOPLAM
247.163
204.682
42.481
80.425
219.114
Tablo 53:İlçeler bazında ekilişler (Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü-2011)
4.339.060
E.2. Mekânsal Planlama
E.2.1. Çevre düzeni planı
Malatya-Elazığ-Bingöl-Tunceli Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı
644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname’nin 7.maddesi uyarınca Bakanlık Makamı’nın 16.09.2013 tarih ve 14271 sayılı Olur’u ile
onaylanan Malatya - Elazığ – Bingöl – Tunceli Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı
Değişikliği (J42, J43, J46, K39, K40, K42, K43, K45 ve L40 Paftaları), Plan Açıklama Raporu, Plan
Hükümleri
ve
Plan
Araştırma
Raporu
Mekânsal
Planlama
Genel
Müdürlüğümüzhttp://www.csb.gov.tr/gm/mpgm/index.php?Sayfa=sayfaicerik&IcId=489 internet adresinde
yayınlanmakta olup;
Söz konusu Plana dair;
1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği (9 Pafta)
Plan Açıklama Raporu ( 1 Adet)
Plan Hükümleri (4 Pafta)
26
Müdürlüğümüz ilan panosunda 24/10/2013 - 24/11/2013 tarihleri arasında 30 (otuz) gün süre ile askıya
çıkartılmıştır. Bu süre zarfında Çevre Düzeni Planına dair itiraz başvuruları Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğümüze yapılacaktır. Müdürlüğümüze yapılan itiraz başvuruları değerlendirilmek üzere
Bakanlığımıza gönderilecektir.
E.3.Sonuç ve Değerlendirme
Kaynakları:
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
F. ÇED, ÇEVRE İZİN VE LİSANS İŞLEMLERİ
F.1. ÇED İşlemleri
İlimizde “Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği” kapsamında, 2012 yılı içerisinde İl Müdürlüğümüz
tarafından, 5 adet madencilik sektörü, 4 adet sanayi yatırımları ve 1 adet Turizm-Konut sektörü olmak üzere
10 proje için ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmıştır. Ve 6 adet enerji sektörüne Bakanlığımız tarafından
ÇED Olumlu Kararı verilmiştir.
Çizelge F.1 – İlimizdeBakanlık merkez ve ÇŞİM tarafından (2012) Yılı İçerisinde Alınan ÇED Olumlu ve ÇED Gerekli Değildir
Kararlarının Sektörel Dağılımı(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2012)
Karar
Maden
ÇED Gerekli Değildir
5
ÇED Olumlu Kararı
Enerji
Sanayi
Tarım-Gıda
4
6
Atık-Kimya
Ulaşım-Kıyı
Turizm-Konut
TOPLAM
1
10
6
ÖRNEK
27
F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri
İlimizde Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik kapsamında 4 adet
çevre izni ve 2 adet geçici faaliyet belgesi verilmiştir.
ÇizelgeF.2 – İlimizde (2012) Yılında ÇŞİM Tarafından Verilen Geçici Faaliyet Belgesi ve
Çevre İzni/Çevre İzni veLisansı Belgesi Sayıları(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2012)
EK-1
EK-2
TOPLAM
Geçici Faaliyet Belgesi
-
2
2
Çevre İzini
1
3
4
Lisans
-
-
-
TOPLAM
1
5
6
F.3. Sonuç ve Değerlendirme
Zengin maden yataklarına sahip olan ilimizde sanayi faaliyetleri genellikle madencilik üzerine yoğunlaşmış
bulunmaktadır. Bu sebeple Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği ve Çevre Kanununca Alınması
Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmeliği’nin bu konuyu kapsayan maddeleri ilimizde yaygın
uygulama alanına sahiptir.
Kaynaklar.1
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
G. ÇEVRE DENETİMLERİ VE İDARİ YAPTIRIM UYGULAMALARI
G.1. Çevre Denetimleri
ÇİZLEGE
Bu rapor kapsamında denetim faaliyetleri değerlendirilirken, gerçekleştirilen denetimler planlı (rutin) ve ani
(plansız-rutin olmayan) denetimler olarak ikiye ayrılmıştır. Planlı denetimler, bir ya da çok yıllık bir program
çerçevesinde il müdürlüğümüz tarafından haberli veya habersiz olarak gerçekleştirilen denetimlerdir. Plansız
denetimler ise;
a) izin yenileme prosedürünün bir parçası olarak,
b) yeni izin alma prosedürünün bir parçası olarak,
c) kaza ve olaylar sonrasında (yangın ve aniden ortaya çıkan kirlilikler gibi),
d) mevzuata uygunsuzluğun fark edildiği durumlarda,
e) Bakanlık ya da ÇŞİM tarafından gerek görülen durumlarda,
f) ihbar veya şikâyet sonrasında
ani olarak gerçekleşen ve herhangi bir programa bağlı kalınmaksızın ÇŞİM tarafından yapılan denetimlerdir.
ÇizelgeG.1 -İlimizde(2012) Yılında ÇŞİM Tarafından Gerçekleştirilen Denetimlerin Sayısı(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,
2012)
Birleşik
Hava
Su
Toprak
Atık
Kimyasallar
Gürültü
Derin
Deniz
Deşarjı
ÇED
İzin
Toplam
Planlı
denetimler
10
-
-
-
-
-
-
-
18
-
28
Ani (plansız)
denetimler
Genel toplam
-
-
-
-
-
-
3
-
-
-
3
10
-
-
-
-
-
3
-
18
-
31
Denetimler
28
Grafik G.1 - İlimizde ÇŞİM Tarafından (2012) Yılında Gerçekleştirilen Planlı Denetimlerin Konularına Göre Dağılımı(Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü,2012)
G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi
Çizelge G.2 – İlimizde(2012) Yılında ÇŞİM’eGelen Tüm Şikâyetler ve Bunların Değerlendirilme Durumları(Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü, 2012)
Şikayetler
Hava
Su
Toprak
Atık
Kimyasallar
Gürültü
ÇED
TOPLAM
Şikâyet sayısı
4
-
-
4
-
1
5
14
4
-
-
4
-
1
5
14
100
-
-
100
-
100
100
100
Denetimle
şikâyet sayısı
sonuçlanan
Şikâyetleri
sonuçlanma (%)
denetimle
G.3. İdari Yaptırımlar
Çizelge G.3–İlimizde (2012)Yılında ÇŞİM Tarafından Uygulanan Ceza Miktarları ve Sayısı(Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,
2012)
Hava
Su
Toprak
Atık
Kimyasallar
Gürültü
ÇED
Diğer
TOPLAM
Ceza Miktarı
(TL)
-
-
-
-
-
-
24.238
-
24.238
Uygulanan
Ceza Sayısı
-
-
-
-
-
-
2
-
2
29
G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları
İlimizde 2012 yılında 1 adet kum çakıl ocağı Çevre Kanunu’nun 20.maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle süre
verilmiştir.
Kaynaklar
Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
H. ÇEVRE EĞİTİMLERİ
Öğrencilerde çevre bilincinin yerleşmesi ve çevrenin korunması konularında kitap, dergi, broşür afişler ve
eğitim verilmektedir.
I. İL BAZINDA ÇEVRESEL GÖSTERGELER
1. GENEL
1.1. Nüfus
NÜFUS
GÖSTERGE: Nüfus artış hızı
TANIM: Belirli bir dönemde, İl için nüfus büyüklüğünün ortalama yıllık artışıdır.
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 1990-2012 dönemi İl nüfus artış hızı (%), Nüfus yoğunluğu (kişi/km2)
Durum ve eğilimler;
Veri formatı
Yıllar
2004
2005
2006
Nüfus (Milyon Kişi)
Nüfus Artış Hızı
2007
2008
2009
2010
2011
251.552
256.091
255.745
255.170
2012
262.50
262.263 7
17.9
-1.4
-2.3
27.4
0.9
Değerlendirme ve Sonuçlar
İlimizde nüfus artış hızı 2007 yılında binde 17.9 iken, 2012 yılında binde 0,9 artmıştır. toplam nüfus artmaya devam
etmiştir. 2007 yılı verilerine göre toplam nüfus 251.552 kişi iken 2012 toplam nüfus 262.507 olmuştur.
NÜFUS
GÖSTERGE: Kentsel nüfus oranı
TANIM: Belirli bir tarihte kentsel alan olarak tanımlanmış 20.001 ve üzeri nüfusa sahip yerleşim yerlerinde yaşayan
nüfusun toplam nüfus içindeki oranıdır.
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: 1990-2012 dönemi yıllık (1927, 1950 ve 1980 yılları da olacak şekilde) kırsal ve
kentsel nüfus oranı (%),Türkiye geneli oranlarıyla karşılaştırılması
30
Durum ve eğilimler:
Veri formatı
2010
2012
Değerlendirme ve Sonuçlar
İl ve İlçe Merkezleri (%)
54,1
57,2
Belde ve Köyler (%)
45,9
42,8
İlimizde 2010 yılında % 54,1 olan kentsel nüfus oranı 2012 yılında % 57.25’e yükselmiştir.
1.2
SANAYİ
SANAYİ
GÖSTERGE: Sanayi Bölgeleri
TANIM: Sanayinin belli alanlarda yapılanmasını sağlamak, kentleşmeyi yönlendirmek, çevre sorunlarını önlemek gibi amaçlarla
mal ve hizmet üretim bölgeleri olarak hizmet sunmayı amaçlayan organize sanayi bölgeleri vb. sanayi bölgelerinin sayısının,
toplam alanlarının ve ildeki planlı sanayileşme oranının zaman serisinde ifade edilmesidir.
Kaynak: Sanayi İl Müdürlükleri, İl Sanayi Odası
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde bulunan sanayi kuruluşlarının sayısı, sektörlerine göre sanayi bölgelerinin (Organize
Sanayi Bölgeleri, Küçük Sanayi Siteleri, Endüstri İhtisas Bölgesi ilan edilmiş alanlar, Büyük Sanayi Siteleri vb.) sayısı, kapasitesi,
alanı (ha), OSB ve diğer sanayi alanlarında yeralan sanayi kuruluşlarının sayısının ildeki tüm sanayi kuruluşları sayısına oranı (%)
31
Durum ve eğilimler;
1-) İl Müdürlüğümüze kayıtlı bulunan sanayi tesislerinin dağılımı ve yarattığı istihdam durumu sektörler itibariyle aşağıdaki
tabloda gösterilmiştir.
2-) İlimizde bir adet Organize Sanayi Bölgesi bulunmakla birlikte 2013 yılı Haziran ayı sonu itibariyle OSB verileri;
Bingöl OSB :
Bingöl OSB Bölgesinde tahsis edilen 44 adet parselden 16 tanesinde işletmeler üretim faaliyetini sürdürmektedir. Diğer tahsisli
arsalardaki firmalar da inşaat veya proje aşamasında
bulunmaktadır.
SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI FİRMALAR
Hizmet Alanı
Firma Sayısı
Çalışan Sayısı
Tekstil Konfeksiyon
3
99
Gıda
26
440
Mobilya
2
36
Doğrama (PVC)
4
32
Yapı Elemanları
18
1141
Madencilik-Mermer 6
65
Tuğla Kiremit
1
55
Enerji
3
28
Hayvancılık
1
2
2
28
66
1926
Sağlık
Toplam
3-) İl genelindeki küçük sanayi siteleri ve işyeri sayıları ile
istihdam durumları aşağıda gösterilmiştir;
32
1
Toplam Alan
72 Hektar
2
Parsel Sayısı
44 Adet
3
Parsellerin Arsa Bedeli
BEDELSİZ
4
Arsa Tahsisi Yapılan Firma Sayısı
44 Adet
SANAYİ
GÖSTERGE: Madencilik
TANIM: Bu gösterge, İlde yer alan farklı ruhsatlandırma grubuna göre verilen bir yılda kayıt altına alınmış maden ocakları,
zenginleştirme tesisleri ve depolama alanlarının miktarının yıllara göre değişimini gösterir.
Kaynak: İl Özel İdare, MİGEM
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Türlerine göre maden ocağı ve tesisi sayısı, alanları (ha) ve yıllara göre değişimleri (%),
Durum ve eğilimler;
2.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
GÖSTERGE: Sıcaklık
TANIM: Gösterge, ildeki yıllık ortalama sıcaklık değişimi ve Türkiye ortalamalarıyla karşılaştırılmasını ifade etmektedir.
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için 1970-2012 yılları arası yıllık ortalama sıcaklık değerleri (⁰C), Türkiye Ortalama
Değerleri
Durum ve eğilimler;
33
Aylık Ortalama Sıcaklık (°C)
İSTASYON ADI/NO: BINGOL
YIL/AY
1
2
3
1970
-0.1
1.5
7.2
1971
0.3
-2.1
5.5
1972
-9.8
-4.7
2.5
1973
-4.3
-0.7
3.5
1974
-5.1
-4.6
5.1
1975
-2.8
-3.2
1.8
1976
-5.0
-6.2
0.2
1977
-6.3
1.5
5.3
1978
-1.8
0.6
5.1
1979
1.2
3.6
6.4
1980
-4.9
-2.0
2.7
1981
-1.1
0.3
5.6
1982
-1.6
-6.3
0.4
1983
-8.2
-5.2
1.8
1984
0.3
0.5
6.1
1985
0.2
-3.7
-0.4
1986
-0.7
0.8
5.7
1987
-0.9
0.5
0.0
1988
-3.3
-1.2
2.5
1989
-3.6
0.4
7.7
1990
-5.8
-1.7
5.2
1991
-1.2
-4.0
4.7
1992
-7.6
-6.2
-1.6
1993
-5.2
-3.3
2.1
1994
1.7
-0.5
5.4
1995
-1.4
0.5
4.2
1996
-0.1
0.1
4.6
1997
1.8
-1.5
0.7
1998
-3.6
-2.8
3.9
1999
1.2
2.0
5.5
2000
-1.5
-2.6
1.3
2001
-0.4
1.9
9.6
2002
-4.5
1.4
6.5
2003
0.1
-1.7
1.1
2004
-2.5
-1.9
5.9
2005
-3.9
-2.7
3.8
2006
-4.9
-2.4
3.7
2007
-7.6
-4.8
2.2
2008
-8.5
-7.1
4.7
2009
-3.5
0.2
3.1
2010
1.3
3.5
8.8
2011
0.5
0.7
5.7
2012
-1.3
-4.3
/ 17203
5
16.7
17.3
13.8
17.4
17.7
16.1
14.6
16.1
17.4
16.6
16.4
13.6
15.7
17.5
15.1
17.8
12.9
17.7
15.5
17.9
16.5
15.0
14.7
14.0
16.5
17.5
18.4
17.7
15.7
18.1
17.1
14.9
10.0
17.5
10.3
9.9
15.2
11.9
16.7
10.2
15.5
4.7
16.2
10.8
11.7
9.3
15.8
11.9
17.0
10.3
15.2
12.3
17.0
4
14.3
10.3
11.1
9.7
8.6
12.3
8.2
11.0
10.1
11.6
9.6
9.9
10.4
12.7
9.6
12.0
12.6
8.2
9.4
15.6
9.9
11.8
9.3
9.6
14.2
10.0
9.6
8.2
11.9
11.8
12.6
6
22.4
21.1
19.8
20.9
23.6
23.6
21.8
22.5
21.0
21.1
23.3
21.2
21.2
20.4
22.6
23.1
20.7
22.5
20.2
22.5
22.0
23.0
19.7
21.1
22.2
21.8
21.4
22.4
23.3
22.7
23.1
23.8
23.4
23.0
22.5
20.9
23.8
21.0
19.9
22.6
24.0
21.8
24.1
7
26.9
27.4
27.1
26.4
26.3
27.7
24.8
26.2
28.0
25.2
28.9
26.7
24.3
25.5
27.0
26.0
27.7
26.8
25.9
28.2
27.5
27.0
24.5
26.9
27.0
25.8
27.8
25.6
27.2
27.0
28.6
28.3
27.4
26.4
28.2
25.5
24.7
24.8
26.1
28.8
26.9
27.3
34
8
26.5
24.8
25.8
27.3
25.1
26.8
26.4
27.0
26.0
27.5
26.9
26.4
24.8
24.3
24.2
27.9
27.2
25.0
25.0
26.5
26.1
27.1
25.8
26.4
26.2
26.2
26.1
25.5
26.5
26.4
24.9
27.6
25.9
28.4
26.6
27.2
27.6
24.8
25.3
26.0
28.5
27.0
27.4
9
21.3
22.8
21.8
22.4
19.1
20.9
20.0
22.0
21.8
23.6
20.6
22.2
21.6
20.4
22.2
21.7
22.4
20.7
20.0
20.2
20.9
21.5
20.1
21.7
22.4
20.5
19.7
18.9
20.6
20.2
20.4
22.6
21.3
21.2
22.3
20.7
19.9
20.5
20.1
19.5
24.0
21.4
22.6
10
13.0
12.4
15.9
14.9
17.4
13.4
14.0
11.6
15.6
13.7
13.6
15.9
13.4
12.6
14.1
12.4
13.2
12.1
12.3
12.9
14.3
14.3
15.3
15.3
15.4
13.3
12.4
13.7
15.6
13.9
13.2
14.4
14.5
15.2
15.4
12.4
12.7
13.5
14.1
15.8
15.0
13.3
15.5
11
8.9
6.9
5.5
1.7
7.2
6.8
8.8
8.0
5.7
9.2
7.6
5.2
5.1
8.4
6.4
9.4
4.6
5.3
2.4
6.1
7.7
7.3
4.7
3.4
5.4
4.3
8.2
7.7
10.2
7.4
7.7
4.7
8.8
6.5
5.6
5.4
3.4
3.2
8.0
7.6
9.8
2.4
9.4
12
-1.6
-3.6
1.0
-3.4
-0.1
-1.5
2.4
-1.3
3.0
-0.1
1.7
3.5
-1.7
2.4
-1.3
0.4
-0.3
0.7
1.7
0.3
3.7
-0.7
-4.7
1.7
-4.3
-0.2
4.7
2.1
3.6
3.8
0.6
1.5
-3.5
0.6
-5.1
0.6
-1.9
-2.7
-1.6
3.7
4.5
-0.1
1.7
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
GÖSTERGE: Yağış
TANIM: Birim alana düşen ortalama yağış miktarının zaman serisinde ifade edilmesidir.
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl için 1970-2012 yılları arası yıllık ortalama yağış miktarları (kg/m2)
Durum ve eğilimler;
Aylık Toplam Yağış (mm)
-9999: Yağış Yoktur. // Boşluk:Yağış Ölçümü Yapılmamıştır.
İSTASYON ADI/NO: BINGOL
/ 17203
YIL/AY 1
2
3
4
5
6
1970
84.3
201.9 83.8
40.0
11.9
0.2
1971
1.3
134.6 193.0 129.4 55.0
9.7
1972
60.6
71.6
59.1
197.5 199.2 91.6
1973
110.4 135.4 89.3
136.6 9.3
12.1
1974
182.5 25.6
194.7 161.6 40.2
8.0
1975
56.3
178.1 73.7
133.8 47.0
11.6
1976
316.9 134.4 112.2 233.2 107.8 25.0
1977
59.1
105.2 129.2 176.6 80.3
7.8
1978
191.9 261.4 126.9 85.9
14.9
21.7
1979
219.5 106.8 63.4
113.4 64.6
54.9
1980
111.4 90.4
187.3 141.7 77.3
5.8
1981
162.9 140.6 90.5
102.1 80.8
45.8
1982
110.7 87.0
175.7 333.5 119.6 22.8
1983
128.8 173.9 64.8
41.8
134.9 20.8
1984
71.4
75.4
114.3 142.0 75.4
8.8
1985
86.9
211.7 77.1
113.2 47.5
1.5
1986
133.5 145.4 55.5
81.3
152.9 17.2
1987
269.1 170.6 232.0 109.4 16.6
3.5
1988
120.3 186.4 284.4 148.1 75.9
33.0
1989
9.7
38.5
56.0
12.8
9.1
52.7
1990
70.2
194.0 36.1
99.2
24.4
15.7
1991
109.4 122.5 194.5 91.7
121.3 19.1
1992
75.9
298.1 45.3
25.0
119.6 49.1
1993
70.0
136.9 79.5
158.7 238.9 17.7
1994
143.9 175.1 122.7 57.3
98.3
38.8
1995
140.1 99.4
166.1 190.2 62.7
19.9
1996
160.3 91.7
218.8 145.8 36.7
40.1
1997
37.1
112.9 136.1 137.0 77.3
7.7
1998
110.7 74.5
252.0 131.8 104.9 30.9
1999
30.6
130.8 127.1 131.0 10.1
7.5
2000
192.0 137.4 121.9 64.3
26.2
4.0
2001
8.4
132.0 160.9
222.0 20.9
2002
153.9 96.9
122.6 164.0 59.9
4.3
2003
115.5 270.7 169.5 145.4
28.1
2004
243.4 201.7 36.2
115.3 87.6
0.6
2005
139.3 75.5
132.6 99.2
27.8
36.7
2006
117.2 205.0 131.0 145.2 72.6
-9999
2007
83.0
113.6 191.6 133.8 59.0
19.1
35
7
2.9
-9999
0.8
1.9
0.0
2.0
16.8
2.1
-9999
1.6
5.2
13.0
12.6
-9999
6.6
4.1
7.0
7.6
17.2
-9999
12.3
1.2
9.5
-9999
0.7
-9999
-9999
1.4
5.0
0.1
0.0
3.3
15.1
1.2
0.1
39.1
17.9
8
1.0
8.4
0.5
-9999
4.4
-9999
0.3
1.2
-9999
-9999
-9999
3.3
1.2
15.6
-9999
0.4
-9999
0.3
6.4
5.4
0.0
19.3
0.6
3.3
0.0
12.8
0.2
-9999
0.6
0.3
43.4
5.4
0.1
0.2
0.0
6.2
0.2
9.7
9
0.6
0.6
8.4
-9999
31.1
3.8
13.2
7.5
0.1
0.9
2.4
8.4
1.0
13.9
-9999
2.1
9.2
4.9
15.4
22.0
0.1
3.6
6.6
0.0
4.8
7.8
8.6
48.1
11.3
18.0
18.2
1.6
10.8
31.7
0.2
3.9
7.7
-9999
10
40.3
77.6
43.7
73.6
15.7
6.8
146.3
32.0
48.9
95.7
25.9
10.4
23.1
111.5
14.8
74.0
85.7
159.5
193.6
139.2
25.0
60.9
26.0
36.8
55.8
55.3
167.4
151.2
5.4
20.9
68.1
41.7
30.1
105.4
17.2
79.5
89.9
35.1
11
103.1
72.8
103.3
175.8
45.9
129.7
81.8
6.3
2.7
184.1
97.9
143.6
30.8
236.6
101.4
93.1
167.4
227.8
99.0
214.8
140.6
77.6
185.0
102.8
209.1
181.2
3.0
69.5
94.0
11.0
4.8
90.1
80.7
122.7
185.0
90.7
121.9
122.5
12
83.6
129.2
3.8
91.6
115.2
121.1
169.8
225.9
182.4
173.5
178.3
143.6
51.4
67.1
54.9
81.8
154.0
377.8
113.7
151.8
66.0
176.5
164.7
36.7
163.6
3.4
191.4
155.4
179.9
109.2
143.8
280.7
118.8
167.2
41.9
181.2
12.1
125.8
2008
2009
2010
2011
2012
137.9
68.1
421.1
104.7
208.6
79.9
208.5
46.8
141.9
193.7
56.5
211.9
135.9
95.1
45.1
70.4
62.5
260.8
82.0
80.4
28.5
69.5
80.5
65.2
7.7
14.8
28.0
76.0
11.0
-9999
2.2
0.8
1.1
0.2
Aylık Toplam Yağış (mm) [OMGİ]
-9999: Yağış Yoktur. // Boşluk:Yağış Ölçümü Yapılmamıştır.
İSTASYON ADI/NO: BINGOL
/ 17203
YIL/AY 1
2
3
4
5
6
7
2012
55.4
1.8
4.1
12.9
0.4
0.6
26.0
64.4
2.5
6.3
0.8
27.7
150.0
67.8
25.9
62.2
100.5
165.5
-9999
106.7
97.1
105.3
224.0
83.5
49.3
255.2
8
9
10
11
12
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ
GÖSTERGE: Deniz suyu yüzey sıcaklığı
TANIM: Bu gösterge, deniz suyu yüzey sıcaklığının 1975’ten bu yana yıllık değişimini ifade eder.
Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Denize kıyısı olan iller için 1975’ten bu yana uzun yıllar ortalama deniz suyu yüzey
sıcaklığı değerleri (⁰C)
Durum ve eğilimler;
Değerlendirme ve Sonuçlar
İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır.
3.HAVA KALİTESİ
HAVA KALİTESİ
GÖSTERGE: Hava Kirleticileri
TANIM: Bu gösterge; havadaki SO2ve PM10 konsantrasyon miktarını göstermektedir.
(SO2 yakıtların doğal olarak yapısında bulunan kükürt bileşiklerinin yanma esnasında açığa çıkmasıyla oluşan kirletici, boğucu,
renksiz ve asidik gazdır. Partikül maddeler, gaz halindeki emisyonların kimyasal dönüşümü ve yığın halinde şekillenmesi ile
oluşur. 5-10 mikrometre çaplı partiküler, asılı partikül olarak tanımlanır. Genel olarak heterojen karışımları içerir ve
karakteristikleri bir yerden bir başka yere önemli değişiklik gösterir. Çapı 10 mikrometre altındaki partiküler maddelere PM 10
denir.)
Kaynak: (Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü,2012)
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde oluşan SO2ve PM10 miktarları ortalamalarının yıllara göre değişimi ve yıllık olarak aşım
gün sayısı değişimi (İldeki ölçüm istasyonlarının kurulma tarihinden itibaren)
36
Durum ve eğilimler;
Hava kalitesi 2012 verileri
BİNGÖL
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
ORTALAMA
SO2
12
35
33
14
5
5
5
7,5
8,8
12,4
18
16,6
14,3
AGS*
PM10
31
38
26
35,8
35,9
24
24,7
32,8
33
35,8
31,6
27,5
31,3
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimiz hava kalitesi açısından verilen değerlere göre iyi görünmektedir.
4. SU-ATIKSU
SU-ATIKSU
GÖSTERGE: Su Kullanımı
TANIM: Bu gösterge belediye, sulama, içme ve kullanma, sanayi olmak üzere sektörel bazda kaynaklardan çekilen toplam su
miktarını gösterir.
Kaynak: DSİ, TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:
Durum ve eğilimler;
Bingöl İli’nde Bulunan Yüzeysel ve Yeraltı İçme Suyu Kaynağı Bilgileri (DSİ 94. Şube Müdürlüğü – Yılı: 2013)
YÜZEYSEL ve YERALTI İÇME SUYU KAYNAĞI BİLGİLERİ
YERLEŞİM YERİ: BİNGÖL MERKEZ
ADI
TÜRÜ
YERİ
Abitor
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
KAPASİTESİ (m3
/ yıl)
1.892.160
Metan İsale Hattı
Pınar
Bingöl – Merkez
630.720
Mirzan İsale Hattı
Pınar
Bingöl – Merkez
315.360
Gayt K. Sond.
Kuyu
Bingöl – Merkez
346.896
Tarım İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
536.112
S.S.K. İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
94.608
Beden Terbiyesi İl Müdürlüğü
Sondaj Kuyusu
Bingöl – Merkez
378.432
37
SU-ATIKSU
GÖSTERGE: Belediye İçme Kullanma Suyu Kaynakları
TANIM: Belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu temin edilen baraj, kuyu, doğal kaynak, göl ve gölet olmak üzere çekilen
suyun kaynaklarına göre oranını ifade etmektedir.
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İlde 1990 ve sonrasında, baraj, kuyu, doğal kaynak, göl ve göletlerden çekilen su miktarı,
toplam çekilen su miktarı, (%)
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
Belediye İçme ve Kullanma Suyu Şebekesi İçin Kaynaklara Göre Çekilen Su (m3/yıl)
2004
Çekilen
su
9,830
miktarı(1000m3/yıl)
Sulama
Sanayi
Toplam
2006
2008
2010
2012
12,862
10,565
11,714
13.005
-
-
-
-
-
-
-
9,830
12,862
10,565
11,714
13.005
SU-ATIKSU
GÖSTERGE: Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Veren Belediyeler
TANIM: Bu gösterge atıksu arıtma tesisi ile hizmet veren belediye sayısını ve atıksu arıtma tesislerine bağlı nüfusun yüzdelik
oranını ifade eder.
Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İldeki 1994 yılı ve sonrası atıksu arıtma tesislerine bağlı nüfus, tüm il nüfusu, oranları (%)
Durum ve eğilimler; (
Veri Formatı
YILLAR
1994 1998
Atıksu Arıtma Tesisi ile
Hizmet Veren Belediye Sayısı
Arıtma Tesisine Bağlı
Belediye
Nüfusunun
81
95
Toplam
Belediye
Nüfusuna Oranı (%)
2002
2004
2006
2008
2010
2011
2012
-
-
-
-
-
-
-
79
95
97
98
95
-
97
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimizin atıksu arıtma tesisi 2013 yılında faaliye girecektir.
38
SU-ATIKSU
GÖSTERGE: Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayıları ve nüfusu
TANIM: Bu gösterge 1994 yılı ve sonrası kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısıve bağlı nüfus, Kanalizasyon
şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%)
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İldeki 1994 yılı ve sonrası kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen belediye sayısıve bağlı
nüfus, Kanalizasyon şebekesi ile hizmet verilen nüfusun belediye nüfusu içindeki oranı (%)
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
YILLAR
1994 1998
Kanalizasyon şebekesi ile
hizmet verilen belediye 6
11
sayısı
Kanalizasyon şebekesi ile
hizmet verilen nüfusun
belediye nüfusu içindeki
oranı (%)
2002
2004
2006
2008
2010
13
13
13
13
13
-
88
93
93
93
2011
2012
13
-
-
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimiz merkezinde kanalizasyon nüfusun %100 ne hizmet vermektedir.
SU-ATIKSU
GÖSTERGE: Sanayiden Kaynaklanan Atıksu ve Bertarafı
TANIM: Bu gösterge yıllar itibariyle sanayi faaliyetlerinden kaynaklanan atıksu miktarları, atıksu arıtma tesisi ile hizmet veren
sanayi bölgeleri ve oluşan atıksuyun arıtılma oranını ifade eder.
Kaynak: TUİK, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre, ildeki sanayi bölgelerinden ve diğer sanayiden kaynaklanan atıksu miktarı,
arıtma tesisi sayısı ve arıtılan atıksuyun kısmının toplam atıksu miktarına oranı (%)
Durum ve eğilimler;
İlimizde sanayi faaliyetlerinden kaynaklanan atıksu miktarının belirlenmesi amacıyla herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
İlimizde sanayileşme düzeyi oldukça düşüktür.
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İl merkezinin atıksu arıtma tesisi 2013 yılında faaliyete girerek merkez nüfusunun %100 hizmet verecektir.
5. ARAZİ KULLANIMI
ARAZİ KULLANIMI
GÖSTERGE: Arazi Kullanımı
TANIM:Bu gösterge CORINE Arazi Örtüsü kategorilerine göre göreceli arazi örtüsü dağılımını gösterir.
Kaynak: TUİK
39
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:1990, 2000 ve 2006 yıllarıarazi kullanımlarının miktarı (ha) ve değişim oranı (%).
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
ALAN BÜYÜKLÜĞÜ
1990
Arazi Sınıfı
km2
1.
Yapay
Bölgeler
961,724.59
2.
Tarımsal
33,478,544.
Alanlar
99
3. Orman ve Yarı
42,124,433.
Doğal Alanlar
32
4. Sulak Alanlar
5. Su Yapıları
TOPLAM
2000
km2
%
%
1.53325
1.2085
8
1,220,079.40
42.071
83
52.936
95
0.3208
255,345.31 9
2,754,679.5
3.4617
2
5
1295,557.8
3
100
2006
km2
%
1,258,278.60
1.58125
33,029,416.67
41.50743
42,154,734.43
52.97504
281,980.91
0.35436
2,850,297.59
3.58191
ALANDA
ARTIŞ(+)
/AZALIŞ (-)
(m2)
41.76145
33,231,558.90
52.82471
42,035,116.40
0.30587
243,396.33
3.57472
2,844,571.57
100
322,727,657.27
361,273,637.29 100
6. TARIM
TARIM
GÖSTERGE: Kişi Başına Tarım Alanı
TANIM: Toplam ekilebilir tarım arazisinin, toplam nüfusa oranı olarak ifade edilir.
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Ekilebilir arazi toplamı (ha) ve toplam nüfus (kişi), kişi başına tarım arazisi (ha/kişi)
Durum ve eğilimler;
2012 yılı kişi başına tarım arazisi aşağdaki tabloda verilmiştir.
Ekilebilir arazi toplamı(ha)
233.504,00
Toplam nüfus(kişi)
262.507
Değerlendirme ve Sonuçlar.
Kişi başına ortalama 0.9 ha tarım arazisi düşmektedir.
TARIM
GÖSTERGE: Kimyasal Gübre Tüketimi
40
Kişi başına tarım arazisi(ha/kişi)
0.9
TANIM: Tarımsal alanlarda kullanılan gübre miktarını ve hektar başına kullanılan mineral azot, fosfor ve potas miktarını gösterir.
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri, TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllık toplam gübre tüketimi (ton), toplam tarımsal alan (ha), hektar başına kullanılan gübre
ve mineral azot, fosfor ve potas miktarı (ton/ha)
Durum ve eğilimler;
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlgili kurumdan bilgi edinilememiştir.
TARIM
GÖSTERGE: Tarım İlacı Kullanımı
TANIM: Toplam tarım ilacı kullanımını (ton birimiyle aktif bileşen) ve hektar başına düşen tarım ilacı miktarıdır.
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri, TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllık toplam tarım ilacı tüketimi (ton), toplam tarımsal alan (ha), hektar başına düşen tarım
ilacı (ton/ha)
Durum ve eğilimler;
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlgili kurumdan bilgi edinilememiştir.
41
TARIM
GÖSTERGE: Organik Tarım
TANIM: Toplam kullanılan tarımsal alanın oranı olarak organik tarım alanı (organik olarak ekilen mevcut alanların ve organik
tarıma geçiş sürecinde olan alanların toplamı) payıdır.
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Organik alanların toplam alanı (ha), Toplam tarım alanına oranı (%), Türkiye toplam
organik tarım alanı içerisindeki oranı (%), Organik Tarım Alanında Toplam Üretim Miktarı (ton)
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlgili kurumdan bilgi edinilememiştir.
7. ORMAN
ORMAN
GÖSTERGE: Ormanlık Alanlar
TANIM:Orman alanlarının toplam büyüklüğünü ve yıllara göre değişimini ifade eder.
Kaynak: Orman Bölge Müdürlükleri
BOZUK ORMAN (ha)
ŞEFLİĞİ
BİNGÖL
NORMAL
KORU
(ha)
NORMAL
BOZUK BOZUK
TOPLAM
TOPLAM
BALTALIK
KORU BALTALIK
(ha)
(ha)
(ha)
(ha)
(ha)
30,5
6317,0
6347,5
1147,0
42
37849,0
38996,0
45343,5
91641,5
GENEL ALAN
(ha)
VERİMLİ ORMAN (ha)
ORMNASIZ ALAN
(ha)
ORMANLIK ALAN (ha)
TOPLAM ORMANLIK
ALAN
(ha)
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:İldeki toplam orman alanı (ha), yıllık değişimi (ha/yıl), Orman vasfına göre dağılımı (%),
ağaç türleri, sayıları ve oranları (sayı, %)
Durum ve eğilimler;
Bingöl ilinin orman envanteri son verilere göre aşağıda çıkarılmıştır. (2012 YILI)
136985,0
ILICA
896,0
6251,5
7147,5
7241,5
25985,0
33226,5
40374,0
168803
204177,0
GENÇ
91,0
10336,5
10427,5
1725,5
61748,5
63474,0
73901,5
76894,0
150295,5
SOLHAN -
2445,0
2445,0
976,0
24165,0
25141,0
27586,0
71690,0
98676,0
KİĞI
19040,5
19414,5
8599,5
48610,5
57210,0
76624,5
137513,5 214138,0
44390,5
45782,0
19689,5 198358,0
218047,5
263829,5 540442,0 804271,5
374,0
TOPLAM 1391,5
İlimizdeki ormanların mülkiyeti devlete ait olup, O.G.M. adına Bingöl Orman İşletme Müdürlüğünce işletilmektedir.
Ormanların orman Amenajman planları ile orman İşletmesince kar amacı güdülmeksizin Ormanların devamlığını sağlamak
gayesiyle işletilmektedir. Mevcut ormanların tamamına yakının Meşe ağaçlarından oluşan Baltalık tarzdaki ormanlardır.
Buralardan elde edilen orman emvali genellikle yakacak vasfındaki orman ürünleridir. Yapacak vasfında (Maden direği, tel direği,
tomruk, sanayi odunu v.b) orman mevali yok denecek kadar azdır. Orman dışı orman ürünleri (Reçine, Mantar, Kozalak, Sığla,
kekik vs.) pek az rastlamaktadır ormanların veriminin azalmasının sebebi aşırı otlatma yaprak ve usulsüz faydalanmadır. Ormana
yapılan baskının azalması sonucunda ormanlar tekrar eski verimli haline zamanla kavuşacaklardır.
F.1.1.3. ORMAN VARLIĞININ YARARLARI
Orman hisliliği ve derinliliği ile gönüllülere değil şuurlara da hitap eder. Onda duyguların düşüncelerini uyandıran ince bir
büyü vardır. Orman insan ruhuna teşhir eden cephesi zenginlik ve güzelliği, azamet ve mahremiyeti ve belki de kendisine has olan
vahşiliğidir. Orman sinesinde barındırdığı çeşitli bitkiler kuşlar, böcekler ve av hayvanları ile toprağın üzerinde içinde görülen ve
görülmeyen canlı ve cansız varlıklarıyla her saat ve her mevsim derinliğine genişliğine değişen taze renkleri ve sevimli çevresiyle
ilahi musiki ve esrarlı sükunetiyle insan kalbine sonsuz bir hayranlık ve heyecan yaratan gerçek ve muazzam bir alemdir.
Medeniyet tarihinde ağaç ve orman evvela insanların günlük ihtiyaçlarına cevap veren bir vasıta olarak maddi
hayatlarında sonrada ruhi ihtiyaç ve bedii zevklerine hitap eden bir varlık olarak manevi hayatlarına karışmıştır.
Ormanlar bulundukları çevre iklimini sert kara iklimi tipinden ılımlı iklim tipine yöneltir. Don, Kuraklık, Sıcaklık, Fırtına,
Çığ, Erozyon gibi zararlar önlemek ve azaltmak suretiyle faydalı oldukları gibi su rejiminin düzenli bir şekilde devamını sağlalar.
Ormanların tesirinde kalan nispi rutubet fazla olduğu gibi akarsuların ve kaynakların verimi düzenli ve devamlıdır. Ormanlar
yağışı artırır, toprağı koruyup çatlamasına engel olu, terleme suretiyle havanın nispi rutubetini artırır, rüzgara karşı perde vazifesini
görüp gürültüye engel olur, Kuraklık, Sel, Toprak aşınma ve taşınmaları, ormanı yok olan yurtların devamlı sosyal afet unsurları
olduğu halde ormanlık bölgelerde bu afetlere rastlanılmadığı,
Orman bir memleketin yaşayış, sağlık, dış ve iç emniyet unsuru olması yurdun insan barındırma gücünün artırması bir
medeniyet ölçüsü aynı zamanda çeşitli ekonomik faaliyetler ve üretim kolları ile sıkı sıkıya bağlı bir varlıktır.
Fotosentezle özümleme sayesinde havadan karbondioksit alıp oksijen vererek CO2-O2 Dengesini muhafaza eder. Havada
asılı kalan toz, duman, is gibi partikülleri bir filtre gibi tutarak havayı temizler. İnsanların gezme, dinlenme ve eğlenme gibi
ihtiyaçlarını karşılar.
Ormanlar estetik ve rekreasyon özelliği, havayı temizlemesi, orman ana ürün ve yan ürünlerinin sağlaması, yaban hayatına
ev sahipliğini yapması faydaları arasındadır. Orman korunması ve devamlılığının sağlanması bu faydaların sürekliliği açısından
önem arz etmektedir.
F.1.1.4. ORMAN KADASTRO VE MÜLKİYET KONULARI
a)Yıl içerisinde Bingöl ve diğer İşletme şefliği hudutlarındaki köylere orman kadastro çalışması yapılmıştır.
b)Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırları dışına çıkarılan orman alanı yoktur.
c)Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırları dışına çıkarılan alan miktar 21.6125 hektardır.
d)2012 yılı içerisinde 4 adet tapulu kesim miktarı gerçekleşmiş, 4 tapulu ceviz kesiminden 149.611 m3 tomruk ve sanayi odunu,
210 ster yakacak odun elde edilmiştir.
e)2012 yılı içerisinde toplam 35554 ster yakacak odun elde edilmiştir.
43
P.1.4 ORMAN OTLAK VE SAZLAK YANGINLARI
Bingöl ve diğer Orman İşletme şefliği hudutları dahilinde 2012 yılı içerisinde 10 adet orman yangını meydana gelmiş, bu
yangında 16.0 ha alanda örtü yangını olarak etkili olmuştur.
P.1.5. ORMANLAR ÜZERİNDE BİYOTİK VEYA ABİYOTİK FAKTÖRLERİN ETKİLERİ
Biyotik : Ormanlarımıza zarar verecek hastalıklara sebep olan böcekler, mantarlar, fareler ve bu zararlılarla mücadele metotları ele
alınmıştır. Bingöl Orman İşletme Şefliği dahilindeki Ormanlarda tırtır tahribatı görünmüştür. Bunlarda gerektiği şekilde mücadele
etmek için yeterli ödeneğin ayrılarak kimyasal mücadele ile sonuca varılabilir.
Abiyotik: Bingöl orman İşletme müdürlüğü Ormanlık alanlarda 2012 yılı sonu itibari ile zarara yol açan Çığ, Kar, Sel ve kayda
değer doğal vakalar meydana gelmemiştir.
F.4.1.9 6831 SAYILI ORMAN KANUNU GEREĞİNCE ORMAN ALANI SAYILAN YERLER:
Bingöl Orman İşletme Müdürlüğü hudutlarında 6831 sayılı Orman Kanunu gereğince Ormanlık alan ile orman Toprağı
olup orman sayılan yerlerin Amenajman planları verileri 263829,5 ha. Olduğu tespit edilmiştir.
Değerlendirme ve Sonuçlar.
8. BALIKÇILIK
BALIKÇILIK
GÖSTERGE: Balıkçılık
TANIM:Her yıl, denizlerde avcılığı yapılan balıklar (denize kıyısı olan iller için), kabuklu deniz ürünleri ve yumuşakçalar ile iç
sularda avlanan tatlı su ürünleri ile yetiştiricilik ürünleri olmak üzere üretilen balık miktarını gösterir. Üretime ilişkin veri
yakalandığı zamanki ağırlığı olan canlı ağırlık ile ifade edilir.
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlükleri
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi:Kıyışeridiuzunluğu (km), denizalanıveiçsualanı (ha), Su ürünleriüretimi (bin ton)
veyillaragöredeğişimi (%), Balıktürlerinindağilimi (%)
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlgili kurumdan gerekli bilgi edinilememiştir.
44
9. ALTYAPI VE ULAŞTIRMA
ALTYAPI VE ULAŞTIRMA
GÖSTERGE: Karayolu ve Demiryolu Ağı
TANIM: İldeki toplam karayolu (otoyollar, devlet yolları, il yolları) ve demiryolu gelişimi ve uzunluğunu
ifade eder.
Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bölge Müdürlükleri
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre karayolu ve demiryolu uzunlukları (km)
Durum ve eğilimler;
Veri Formatı
9. ALTYAPI VE ULAŞTIRMA
ALTYAPI VE ULAŞTIRMA
GÖSTERGE: Karayolu Ağı
45
TANIM: İldeki toplam karayolu (otoyollar, devlet yolları, il yolları) gelişimi ve uzunluğunu ifade eder.
Karayolları Genel Müdürlüğüne bağlı 8. Bölge Müdürlüğü 1950 yılında kurulmuştur. Bölge
Müdürlüğümüzün çalışma alanı Elazığ, Malatya, Adıyaman, Bingöl ve Tunceli illerinin tamamı ile
Diyarbakır, Muş ve Gaziantep illerinin bir bölümünü kapsamaktadır.
Bingöl il sınırları içerisinde toplam 613 km yol ağı mevcut olup bunun 228 km’si devlet, 385 km’si il
yoludur.
613 km’lik yol ağının %87,6’sı asfalt kaplama olup 267 km’si daimi açılan, 251 km’si imkân
bulundukça açılan 95 km’si açılmayan yollardır.
613 km’lik yol ağının 116,3 km’si bölünmüş yoldur.
İlimiz yol ağının 536,8 km’si asfalt, 5,2 km’si parke, 67 km’si stabilize, 4 km’si geçit vermeyen
yoldur.
Trafiğe kayıtlı araç sayısı 6855 adettir. (2012 yılında devlet yollarında sadece belirli kontrol
noktalarında sayım yapıldı.)
SATIH CİNSLERİNE GÖRE YOL AĞI (KM)
ASFALT YOLLAR
8. BÖLGE
ASFALT SATHİ
ELAZIĞ
TOPLAM
BETONU KAPL.
PARKE STABİLİZE TOPRAK
BÖLÜNMÜŞ ŞEBEKE
YOLLAR
UZUNLUĞ
Devlet Yolu
15
209,6
224,6
3,4
0
0
115,5
228
İl Yolu
0
312,2
312,2
1,8
67
0
0,8
385
Toplam
15
521,8
536,8
5,2
67
0
116,3
613
Kaynak: Karayolları Genel Müdürlüğü 8. Bölge Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre karayolu uzunlukları (km)
Durum ve eğilimler;
YILLAR
2002
DEVLET
YOLLARI
İL YOLU
TOPLAM
2003
DEVLET
YOLU
ASFA
BSK
LT
YOLL
YOLL
AR
AR
PARK
E
YOLL
AR
STABL
İZE
YOLLA
R
TOPR
TOPL
AK
AM
YOLL
BAKI
AR
M
GEÇ.
TOP.
VERM.
ŞEBEK
YOLL
E UZ.
AR
BÖLÜN
MÜŞ
YOLLA
R
0
227
0
0
0
227
0
227
5
0
0
232
459
0
0
124
124
36
36
392
619
0
0
392
619
0
5
0
227
0
0
0
227
0
227
11
46
İL YOLU
TOPLAM
2004
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2005
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2006
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2007
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2008
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2009
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2010
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2011
DEVLET
YOLU
İL YOLU
TOPLAM
2012
DEVLET
YOLU
0
0
240
467
0
0
116
116
36
36
392
619
0
0
392
619
0
11
0
227
0
0
0
227
0
227
16
0
0
246
473
0
0
99
99
36
36
381
608
0
0
381
608
0
16
0
228
0
0
0
228
0
228
41
0
0
248
476
0
0
97
97
36
36
381
609
0
0
381
609
0
41
0
228
0
0
0
228
0
228
41
0
0
248
476
0
0
95
95
38
38
381
609
0
0
381
609
0
41
0
228
0
0
0
228
0
228
43
0
0
262
490
0
0
85
85
34
34
381
609
0
0
381
609
0
43
0
228
0
0
0
228
0
228
43
0
0
381
542
0
0
67
67
0
0
381
609
0
0
381
609
0
43
0
228
0
0
0
228
0
228
45
0
0
314
542
0
0
67
67
0
0
381
609
0
0
381
609
0
45
0
224
4
0
0
228
0
228
83,5
0
0
314
538
0
4
67
67
0
0
381
609
4
4
385
613
0
83,5
8
216
4
0
0
228
0
228
98
0
8
313
529
1
5
67
67
0
0
381
609
4
4
385
613
0
98
15
210
3
0
0
228
0
228
115,5
47
İL YOLU
TOPLAM
0
15
312
522
2
5
67
67
0
0
381
609
4
4
385
613
0,8
116,3
Veri Formatı
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Karayolu
Ağ
619
Uzunluğu (km)
619
608
609
609
609
609
609
613
613
613
Demiryolu
Ağ
Uzunluğu (km)
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Değerlendirme ve Sonuçlar.
ALTYAPI VE ULAŞTIRMA
GÖSTERGE: Motorlu Kara Taşıtı Sayısı
TANIM: İldeki, Otomobil (arazi taşıtı dahil), Minibüs, Otobüs, Kamyonet, Kamyon, Motosiklet, Özel
Amaçlı Taşıtlar, Yol ve İş Makinaları ve Traktör toplamından ibaret motorlu kara taşıt sayısını ifade eder
Kaynak: İl Emniyet Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre motorlu kara taşıtı sayısı, taşıt kategorileri ve toplam araç
sayısı içerisindeki oranları (%), İldeki kişi başına düşen araç sayısı
Durum ve eğilimler;
YIL
MOTO
R.
OTOMOB
İL
MİNİBÜS
OTOBÜ
S
K.NET
KAMYON
TRAKTÖR
ÇEKİCİ
Ö.AMAÇLI
TANKER
A.TAŞITI
Y.RÖMORKRÖMORK
TOPLAM
2012
567
5348
969
265
3665
845
873
77
133
35
1
186
12964
2012
%
4,3736
5
41,2527
7,474545
2,04412
28,2706
6,51805
6,734033
0,593952
1,025918
0,269978
0,007714
1,434742
2013
520
5329
908
273
3631
837
838
69
137
32
1
92
2013
%
4,1051
6
42,06994
6
7,168232
2,15521
28,66504
6,607721
6,615615
0,544723
1,08155
0,252625
0,007895
0,726297
12667
Değerlendirme ve Sonuçlar.
2013 yılında bir önceki yıla göre araçların sayılarında küçük azalmalar olmuştur.
10. ATIK
ATIK
GÖSTERGE: Belediyeler Tarafından ya da Belediye Adına Toplanan Atık ve Bertarafı
TANIM: Bu gösterge, il içinde, belediyeler tarafından ya da belediyeler adına toplanan katı atıkların miktarı ve düzenli depolama
oranını ifade eder. Belediye atıklarının en önemli miktarı haneler tarafından üretilen atıklardır. Ayrıca alım-satım ve ticaret
kuruluşları, ofis binaları, kurum ve küçük işyeri atıklarını da kapsamaktadır
48
Kaynak: TUİK
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllık olarak belediyelerce ya da belediye adına toplanan katı atıklar (Ton), Düzenli
Depolanan Katı Atık Miktarı (ton) ve oranı (%)
Durum ve eğilimler;
BELEDİYE ÇÖPLÜĞÜ
Belediye sayısı
13
Atık miktarı(ton/yıl)
69.068
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimiz katı atık düzenli depolama tesisi 2013 yılında faaliyete girecektir.
ATIK
GÖSTERGE: Katı Atıkların Düzenli Depolanması
TANIM:İldeki katı atık tesisi sayısı ve hizmet verilen nüfus oranını ifade eder.
Kaynak: Bingöl Belediye Başkanlığı
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İldeki katı atık tesis sayısı, katı atık düzenli depolama hizmeti veren belediye sayısı ve
nüfus, hizmet verilen nüfusun tüm il nüfusuna oranı (%)
Durum ve eğilimler; Bingöl İli Yerel Yönetimleri Çevre Hizmetleri Birliği(BİNÇEVBİR) Başkanlığı tarafından inşaatı
tamamlanan katı atık düzenli depolama tesisi 2013 yaz mevsiminde hizmete açılması planlanmaktadır.
ATIK
GÖSTERGE: Tıbbi Atıklar
TANIM: İl için, Ayrı olarak toplanan tıbbi atık miktarlarının yıllık olarak belirtilmesi ve toplanan tıbbi atıkların bertaraf
yöntemlerinin oransal olarak ifade edilmesidir
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Toplanan tıbbi atık miktarı (ton), yöntemlerine göre bertaraf oranları (%) ve bertaraf tesisi
sayısı
49
Bingöl Belediyesi
X
0.37
2008
2009
Erz.Bel.
2011
Tıbbi Atık Miktarı (ton)
Tesisin
Bulunduğu İl
Yetkili
Firmanın
Bertaraf
Tesisi
Sterilizasyon/
Yakma
X
2010
Belediyenin
Sterilizasyon
Bertaraf
Yöntemi
Toplanan tıbbi
atık miktarı
Yakma
Kamu
X
ton/gün
Atık
Aracı
Özel
Kamu
X
2007
Tıbbi
Taşıma
Sayısı *
Tıbbi Atıkların
Taşınması
Özel
Var
İl/ilçe Belediyesinin
Adı
Yok
Atık
Tıbbi
Yönetim Planı
Durum ve eğilimler;
Erz.
2012
135
ATIK
GÖSTERGE: Atık Yağlar
TANIM: İl içinde toplanan atık yağların miktarını ve geri kazanım ya da bertaraf oranlarını ifade eder.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle ilde toplanan atık yağın türlerine göre miktarı (ton), bertarafave geri
kazanıma ilişkin oranları (%)
Durum ve eğilimler
İlimizde Atık madeni yağlara ilişkin PET DER ile protokol yapılmış olup bu yağların bertarafı sağlanmaktadır.
ATIK
GÖSTERGE: Bitkisel Atık Yağlar
TANIM: İl içinde toplanan bitkisel atık yağların miktarını ve geri kazanım-bertaraf oranlarını ifade eder.
Kaynak: Bingöl Belediye Başkanlığı
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle ilde toplanan bitkisel atık yağın türlerine göre miktarı (ton), bertarafave geri
kazanıma ilişkin oranları (%)
Durum ve eğilimler;
ilimiz mücavir alan sınırları içerisinde Bitkisel Atık Yağların Toplanmasına ilişkin Ezici-Deha firması ile protokol yapılmış olup
cafe, lokanta, restaurant, yemekhane, otel, okul vs. yerlerde bitkisel atık yağlar ayrı biriktirilerek Belediyemiz adına bu firma
tarafından alınarak bertarafı sağlanmaktadır.2012 yılsonu itibariyle 6275 lt. Bitkisel atık yağ firma eliyle toplattırılmıştır.
ATIK
GÖSTERGE: Ambalaj Atıkları
TANIM:İl içerisinde oluşan ambalaj atıklarının miktarlarını ve geri kazanımına ilişkin bilgileri içerir.
50
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre; Üretilen toplam ambalaj atık miktarı ve ambalaj cinsi (ton), geri kazanılan
toplam ambalaj atık miktarı (ton), piyasaya sürülen ambalaj miktarı (ton), hedeflenen geri kazanım oranları (%), geri kazanılması
gereken miktar (ton), kayıtlı ekonomik tesis sayısı ve lisanslı tesisi sayısı
Değerlendirme ve Sonuçlar.
Bu kapsamda herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
ATIK
GÖSTERGE: Ömrünü Tamamlamış Lastikler
TANIM: Ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanma miktarları, geri kazanım tesisleri ve çimento fabrikalarında ek yakıt olarak
kullanılan miktarını ifade eder.
Kaynak: Bingöl Belediye Başkanlığı
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllara göre, ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanma miktarları ve geri kazanım
tesislerinde ve çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanılan miktarları (ton)
Durum ve eğilimler;
Belediyemiz tarafından ÖTL ler geçici depolanması sağlanarak Emek Lastik ile yaptığımız protokol gereği ömrünü tamamlamış
lastikler belediyemiz adına bu firma tarafından alınarak bertarafı sağlanmaktadır.2012 yılı sonu itibariyle ilgili firmaya 16.160 kg
atık lastik teslimatı yapılmıştır.
ATIK
GÖSTERGE: Ömrünü Tamamlamış Araçlar
TANIM:İl genelinde yıllar itibariyle hurdaya ayrılan araç sayısını vb. bilgileri ifade eder.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle hurdaya ayrılan araç sayısı
Değerlendirme ve Sonuçlar.
Bu kapsamda herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
ATIK
Atık Elektrikli -Elektronik Eşyalar
TANIM: Atık elektrikli ve elektronik eşya toplama miktarları ve işleme tesis sayılarını ifade eder.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Atık elektrikli ve elektronik eşya toplama miktarı (ton) ve işleme tesis sayısı
Değerlendirme ve Sonuçlar.
Bu kapsamda herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
51
ATIK
Maden Atıkları
TANIM: İl genelinde, cevher tiplerine göre, zenginleştirme tesisi sayısıve zenginleştirme proses atıklarının dağılımını ifade eder.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: Yıllar itibariyle cevher tiplerine göre zenginleştirme tesisi sayısı, zenginleştirme proses
atıkları miktarları (ton)
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimizde zenginleştirme tesisi bulunmamaktadır.
ATIK
Tehlikeli Atıklar
TANIM: İl genelinde, yıllar itibariyle toplanan tehlikeli atıkların miktarı ile geri kazanımı, yakma ve nihai bertaraf edilenlerin
miktarlarını ifade eder.
Kaynak: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl içinde toplanan tehlikeli atıkların miktarı (ton), ara depolama geri kazanım, yakma ve
nihai bertaraf miktarları (ton) ve geri kazanım türlerine göre oranları (%)
Değerlendirme ve Sonuçlar.
İlimizde Tehlikeli Atık üreten herhangi bir yer/işletme bulunmamaktadır.
11.TURİZM
TURİZM
Yabancı Turist Sayıları
TANIM:Bu gösterge, il düzeyinde bir yılda giriş çıkış yapan yerli ve yabancı turist sayısının yıllara göre değişimini ifade eder
Kaynak: TUİK, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü
Kullanılan Veri ve Gösterge Birimi: İl düzeyinde 2000 yılı ve sonrasındaki yıllarda giriş yapan yerli ziyaretçi sayısı (kişi),
yabancı ziyaretçi sayısı, bu sayıların yıllara göre değişimi (%), bir önceki yıl için ziyaretçi sayısının aylara göre dağılımı
Durum ve eğilimler;
YILLAR
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
YERLİ
86
40
69
33
59
78
49
51
YABANCI
30232
25769
25297
10740
27503
21564
25802
28210
52
TOPLAM
30318
25809
25405
10773
27562
21642
25851
28261
2008
2009
2010
2011
2012
25672
25991
28813
22894
17429
51
51
51
102
66
25775
26058
28875
22996
17495
EK-1:İl Çevre Sorunları ve Öncelikleri Envanteri Araştırma Formu
BÖLÜM I.HAVA KİRLİLİĞİ
I.1. Hava Kalitesi İndeksine göre sınıflandırma
Hava
Kalitesi
İndeksi
1 (Çok İyi)
2 (İyi)
3 (Yeterli)
4 (Orta)
5 (Kötü)
6 (Çok Kötü)
SO2
NO2
1
saatlik 24
saatlik
ortalama
ortalama
[µg/m³]
[µg/m³]
0 -50
0 - 45
51-199
46 - 89
200-399
90 - 179
400-899
180 - 299
900-1499
300- 699
>1500
> 700
CO
24
saatlik
ortalama
[µg/m³]
0 – 1,9
2,0 – 7,9
8,0 – 10,9
11 – 13,9
14,0 - 39,9
> 40,0
O3
PM10
1
saatlik 24
saatlik
ortalama
ortalama
[µg/m³]
[µg/m³]
0 - 35
0 - 25
36 - 89
26-69
90 - 179
70-109
180 - 239
110-139
240 - 359
140-599
> 360
> 600
I.1.1. İlinize ait yıl içindeki aylık ortalama ölçüm değerlerinin sınıflandırılması
Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma
AYLAR
SO2
NO2
CO
O3
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5
OCAK
X
ŞUBAT
X
MART
X
NİSAN
X
MAYIS
X
HAZİRAN X
TEMMUZ X
AĞUSTOS X
EYLÜL
X
EKİM
X
KASIM
X
ARALIK
x
* Hava Kalitesi İndeksi: 1 (çok iyi) , 2 (iyi) , 3 (yeterli), 4 (orta), 5 (kötü), 6 (çok kötü)
6
PM10
1 2 3
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Kaynak: Ulusal hava kalitesi ölçüm istsyonu
I.1.2. İlimize ait Kış sezonu ortalama ölçüm değerlerini (2011 yılı Ekim- 2012 Mart arası 6 aylık ortalama)
nın sınıflandırılması
53
4
5
6
Kış Sezonu (Ekim-Mart) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma
SO2
NO2
CO
O3
PM10
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5
Kış
Sezonu
x
(EkimMart)
* Hava Kalitesi
İndeksi: 1 (çok iyi) , 2 (iyi) , 3 (yeterli), 4 (orta), 5 (kötü), 6 (çok kötü)
6
x
Kaynak: Ulusal hava kalitesi ölçüm istasyonu
I.1.3. İlimize ait Yaz sezonu ortalama ölçüm değerlerinin sınıflandırılması (2012 yılı Nisan-Eylül arası 6
aylık ortalama)
Yaz Sezonu (Nisan-Eylül) 6 Aylık Ortama (μg/m3) Olarak Hava Kalitesi İndeksine (*) Göre Sınıflandırma
SO2
NO2
CO
O3
PM10
1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6
Yaz
Sezonu
x
(NisanEylül)
* Hava Kalitesi İndeksi: 1 (çok iyi) , 2 (iyi) , 3 (yeterli), 4 (orta), 5 (kötü), 6 (çok kötü)
x
Kaynak: Ulusal hava kalitesi ölçüm istasyonu
I.2. İlimizde hava kirliliğine neden olan kaynakların önem sırasına göre belirtilmesi.
KAYNAK
Evsel ısınma
İmalat Sanayi İşletmeleri
Maden İşletmeleri
Termik Santraller
Diğer
Sanayi
(Belirtiniz)………………………….
f. Karayolu Trafik
g.
a.
b.
c.
d.
e.
Faaliyetleri
GEÇEN
YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ
BU YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ4
1
2
-
1
3
-
-
-
3
2
ÖNEM
SIRASINDA
DEĞİŞİKLİK
YAPTIYSANI
Z SEBEBİNİ
AÇIKLAYINI
Z
I.3. Hava kirliliğinin önlenmesi amacıyla yıl içinde il/ilçelerde alınan tedbirler.
YERLEŞİM YERİNİN ADI
ALINAN TEDBİR/TEDBİRLER
a
b
c
d
e
f
4
g
h
i
En önemliden az önemliye doğru 1,2,3,…şeklinde numaralandırınız. Seçeneklerin hepsinin numaralanması zorunlu olmayıp, ilinize
uygun seçenekleri numaralandırınız.
54
İL
MERKEZİ
YERLEŞİM YERİNİN ADI
X
g
h
X
X
X
X
X
1.Karlıova
X
X
2.Genç
X
X
3.Yedisu
X
X
4.Solhan
X
X
5.Yayladere
X
X
6.Kiği
X
X
7.Adaklı
X
X
Kaynaklar:Bingöl Çere ve Şehircilik İl Müdürlüğü
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
İLÇELER
1.Mekez
ALINAN TEDBİR/TEDBİRLER
a
b
c
d
e
f
X
X
i
Tedbirler:
a. Kaliteli katı/sıvı yakıt kullanımı
b. Doğalgaz kullanımı
c. Bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları
d. Ağaçlandırma çalışmaları/orman alanlarının, yeşil alanların artırılması
e. Motorlu taşıtların egzoz gazı ölçümleri
f. Sanayi kuruluşlarının emisyon izni almaları
g. Sanayi tesislerinin yerleşim yeri dışına çıkarılmaları
h. Denetim
i. Diğer ( Varsa yukarıya ayrılan bölümde belirtiniz).
I.4. Hava kirliliğinin giderilmesinde, yıl içerisinde, il/ilçelerde karşılaşılan güçlükleri önem sırasına
göre belirtilmesi
Karşılaşılan Güçlükler
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
Yeterli denetim yapılamaması
Ateşçilerin eğitimsiz veya bilinçsiz olması
Halkın alım gücünün düşük olmasından dolayı kalitesiz yakıt
kullanılması
Kaliteli yakıt temininde zorluklar
Kurumsal ve yasal eksiklikler
Toplumda bilinç eksikliği
Meteorolojik faktörler
Topografik faktörler
Diğer
(Belirtiniz).........................................................................................
55
GEÇEN
YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ
BU YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ*
4
1
4
1
2
2
7
6
8
5
3
7
6
8
5
3
ÖNEM
SIRASINDA
DEĞİŞİKLİK
YAPTIYSANIZ
SEBEBİNİ
AÇIKLAYINIZ
BÖLÜM II.SU KİRLİLİĞİ
2.1. İl sınırları içerisinde bulunan su kaynaklarının kalite değerlendirmesi
İlimizde yüzey yeraltı ve yüzme sularının kalite sınıfları belirlenmesi ile ilgili çalışma
yapılmadığından ilgili tablolar tanzim edilememiştir.
2.2. Yıl İçinde, Bingöl İl sınırları içindeki il/ilçelerde atıksuların yol açtığı kirlenmenin nedenlerini
uygun seçenekleri ile işaretleyerek belirtilmesi;
İlçeler
İl
Merkezi
Yerleşim Yerinin Adı
Atık Sulardan Kaynaklanan Kirliliğin Nedenleri
a
b
c
d
e
f
g
h
1.Bingöl
1.Karlıova
x
x
x
2.Genç
x
x
x
3.Solhan
x
x
x
4.Adaklı
x
x
x
5.Yayladere
x
x
x
6.Kiği
x
x
x
7.Yedisu
x
x
x
8.
Kaynaklar: Bingöl Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
x
i
x
x
x
x
x
x
x
j
k
l
x
x
x
x
x
x
x
Kirlilik Nedenleri:
a. Kanalizasyon şebekesinin olmaması veya yetersiz olması
b. Yerleşim yerlerinde evsel nitelikli atıksuların arıtılmaması
c. Büyük sanayi kuruluşlarının atıksularını arıtmaması
d. Küçük sanayilerde toplu arıtmanın olmaması
e. Foseptik çukurların sağlıklı şekilde inşa edilmemesi
f. Foseptik atıkların vidanjörlerle çekildikten sonra gelişigüzel yerlere boşaltılması
g. Zirai mücadele ilaçlarının kullanımı
h. Kimyasal gübre kullanımı
i. Arıtma tesisi kapasite veverimlerinin yetersiz olması
j. Arıtma tesisinde görevli olan personelin yetersiz olması
k. Hayvancılık atıkları
l. Maden atıkları
m. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz).
2.3. Su kirliliğinin önlenmesi amacıyla alıcı ortamlarda aşağıdaki tedbirler alınmaktadır.
Alıcı Ortamın Adı
Göller
1.Bahri göl
2.Kerkis gölü
3.Zırlır gölü
4.Sar gölü
5.Kuş gölü
6.Harem gölü
7.Er gölü
8.Kıllı gölü
9.Manastır gölü
Su Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler
a
b
c
d
e
f
g
h
i
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
56
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
m
Alıcı Ortamın Adı
10.Belli gölü
Akarsular
1.Peri suyu
2.Murat Nehri
3.Göynük suyu
Su Kirliliğinin Önlenmesi Amacıyla Alınan Tedbirler
a
b
c
d
e
f
g
h
i
x
x
x
X
X
X
x
X
X
x
Jeotermal Kaynaklar
1.Kaplıca Suyu
2.Bingöl Merkez Kös Kaplıcası
3.Yayladere Hasköy Kaplıcası
4. Kığı İlçesi Harur Kaplıcası
5.Maden Suy
6.Yedisu
İlçesi
Yeşilgöl
Madensuyu
7.Kiğı İlçesi Dimilyan Madensuyu
8.Yedisu(Çemre)
İlçesi
Madensuyu
Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
X
X
x
X
X
x
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
x
X
X
X
X
Alınan Tedbirler:
a. Kanalizasyon şebekesinin yapılması ya da yenilenmesi
b. Arıtma tesisi /deniz deşarjı /depolama alanları yapılması
c. Yerleşim merkezinde foseptik kullanılması
d. Tarımsal faaliyetlerde kullanılan zirai mücadele ilacı ve gübrenin aşırı ve yanlış kullanımının önlenmesi
e. Yönetmelikler çerçevesinde denetim yapılması
f. Deniz araçlarının atıklarını boşaltabilmeleri için uygun yerlerin hazırlanması
g. Sanayi kuruluşlarının atıksuları için deşarj izni alması
h. Toplumsal bilgilendirilme ve bilinçlendirme faaliyetleri
i. Diğer (Yukarıda ayrılan bölümde belirtiniz).
2.4. Su kirliliğinin giderilmesinde/önlenmesinde il sınırları içerisinde karşılaşılan güçlükleri
KARŞILAŞILAN GÜÇLÜKLER
a.
b.
c.
d.
e.
Yeterli denetim yapılamaması
Mali
imkansızlıklar
nedeniyle
arıtma
tesislerinin
kurulamaması
Kurumsal ve yasal eksiklikler
Toplumda bilinç eksikliği
Diğer
(Belirtiniz)..............................................................................
GEÇEN
YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ
BU YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ*
2
2
1
1
4
3
4
3
ÖNEM
SIRASINDA
DEĞİŞİKLİK
YAPTIYSANIZ
SEBEBİNİ
AÇIKLAYINIZ
BÖLÜM III.TOPRAK KİRLİLİĞİ
III.1. İlinizde toprak kirliliğine neden olan kaynakları önem sırasına göre rakam ile işaretleyerek*
belirtiniz.
GEÇEN
YILKİ
ÖNEM
Kirlenme Kaynağı
57
BU YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ*
ÖNEM
SIRASINDA
DEĞİŞİKLİK
SIRANIZ
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
Sanayi kaynaklı atık boşaltımı
Madencilik atıkları
Vahşi depolanan evsel katı atıklar
Vahşi depolanan tehlikeli atıklar
Plansız kentleşme
Aşırı gübre kullanımı
Aşırı tarım ilacı kullanımı
Hayvancılık atıkları
Diğer
(Belirtiniz)…………………………………………
……
Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
2
1
6
4
5
3
YAPTIYSANIZ
SEBEBİNİ
AÇIKLAYINIZ
2
1
6
4
5
3
III.2. Toprak kirliliğinin önlenmesi amacıyla il sınırları içerisinde, aşağıdaki tedbirlerden hangilerinin
alındığını önem sırasına göre rakam* ile belirtiniz.
ÖNEM
BU
GEÇEN
SIRASINDA
YILKİ
YILKİ
DEĞİŞİKLİK
ALINAN TEDBİRLER
ÖNEM
ÖNEM
YAPTIYSANIZ
SIRANIZ
SIRANIZ
SEBEBİNİ
*
AÇIKLAYINIZ
a. Sanayi/Madencilik tesislerinin sıvı, katı ve gaz atıklarının
1
1
mevzuata uygun olarak bertarafının sağlanması
b. Kentleşmenin Çevre Düzeni Planlarına uygun olarak
gerçekleştirilmesi
c. Mevzuata uygun olarak gübreleme, ilaçlama ve sulamanın
3
3
yapılması
d. Erozyon mücadele çalışmaları
e. Geri dönüşüm/yeniden kullanım uygulamaları
2
2
f. Diğer
(Belirtiniz)..............................................................................
Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
BÖLÜM IV.ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNLARI
ÇEVRE SORUNLARI
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Hava kirliliği
Su kirliliği
Toprak kirliliği
Atıklar
Gürültü kirliliği
Erozyon
Doğal çevrenin tahribatı (Orman, Mera, Sulak alan,
Kıyı, Biyolojik çeşitlilik ve habitat kaybı)
Kaynaklar: Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
58
GEÇEN
YILKİ
ÖNEM
SIRANI
Z
BU
YILKİ
ÖNEM
SIRANIZ
*
1
2
3
1
2
3
ÖNEM
SIRASINDA
DEĞİŞİKLİ
K
YAPTIYSAN
IZ
SEBEBİNİ
AÇIKLAYIN
IZ
1. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU
Su kirliliği konusunda; İlimiz merkez ve ilçelerinde evsel nitelikli atıksuların direk olarak akarsulara
boşaltılmasından kaynaklı büyük problemler yaşanmaktadır. Bingöl Belediye Başkanlığı tarafından il
merkezinin atık suları için biyolojik arıtma tesisi inşaatı devam etmektedir. Tamamlanmasına müteakip su
kirliliği önemli ölçüde azalacağı öngörülmektedir. İlimiz merkezi dışındaki yerleşim alanlarından kaynaklanan
kirlilik son yıllarda yapılan doğal arıtma ve fosseptikler aracılığıyla önlenmeye çalışılmaktadır.
2. ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU
İlimizde evsel nitelikli katı atıkların vahşi depolanmasından ve depolama yapılan alanın yerleşim yerlerine ve su
kaynaklarına yakın olmasından kaynaklı kirlilik oluşumu söz konusudur. Bingöl İli Yerel Yönetimler Çevre
Hizmetleri Birliği (BİNÇEVBİR) Başkanlığı bünyesinde faaliyet gösterecek olan Katı Atık Düzenli Depolama
Tesisi inşaatı bitmiş ve tesis 2013 yaz aylarında faaliyete alınması planlanmaktadır.
3.ÖNCELİKLİ ÇEVRE SORUNU
İlimizde açık/yarı açık eğlence yerlerinde yapılan canlı müzik ve düğünlerden kaynaklı gürültü kirliliği
hususunda problemler yaşanmaktadır. Özellikle İl Merkezinde ve vadi içerisinde bulunan işletmeler ile ilgili
topografik koşullarında etkisi ile oluşan gürültü kirliliği şikayetlere sebep olmaktadır. İl Müdürlüğümüzce
denetimler devam etmektedir.
TEŞEKKÜR EDERİZ…
59

Cezasızlık Bulten No3_2014.pub - İnsan Hakları Ortak Platformu

kocaeli çevre ve şehircilik il müdürlüğü lojman

Kırklareli - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

Denizli - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

2015-2019 Yılı Stratejik Planı

Bir Birey Çevre İçin Ne Yapabilir?

Şehitkamil

OPTION : ANTI CORRUPTION (AC) - office togolais des recettes

inceleyebilirsiniz. - Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

beşar esad`ın geleceği ya da beşar esad`ın geleceği

Katı Yakıt Numune Alma

MOTOSİKLET - Prof. Dr. Ural Akbulut