ıcar ag kompanzasyon sistemleri

PROTEK TEKNİK
WIN FUARI ÖZEL BÖLÜMÜ • TANITICI REKLAM
ICAR AG KOMPANZASYON SİSTEMLERİ
ELEKTRİK SİSTEMİNİZİN GÜÇ FAKTÖRÜNÜ DÜZELTMEK NEDEN ÖNEMLİDİR?
ENERJİ DAĞITIMI KONUSUNDA OTORİTE
OLAN YEREL ENERJİ DAĞITIM ŞİRKETLERİ
VE DEVLETİN YETKİLİ KURUMLARI
TARAFINDAN BELİRLENEN, AŞILDIĞINDA
FATURALARA EK BEDELLER ÖDENECEK
SINIRLAR VARDIR. TÜRKİYE’DE COS ϕ
DEĞERİ 0,98 İLE SINIRLANDIRILMIŞTIR.
BU REAKTİF BEDELLERDEN KAÇINMANIN
TEK YOLU ELEKTRİK SİSTEMLERİNE
DOĞRU KOMPANZASYON SİSTEMİNİN
UYGULANABİLMESİDİR.
Ticari ve endüstriyel tesislerin
elektriksel sistemleri; elektronik
sürücü devreleri, bilgisayarlar,
akkor telli olmayan aydınlatma
ürünleri, değişken hızlı motor
sürücüleri vb. gibi yükler
sebebiyle, sürekli artan
harmonik akımların etkisine
maruz kalmaktadır. Harmonik
akımlar kompanzasyon
kondansatörlerinin nominal
şartlara göre daha çok
zorlanmasına neden olur,
kondansatörlerin performansı
yavaş yavaş düşer ve zamanla
tesisiniz güç faktörü sınır
değerinin altına iner. Aynı
zamanda kompanzasyon
tesisinizde de sık sık yenileme
yapmak zorunda kalırsınız.
ICAR elektronik güç faktörü
düzeltme kontrolörleri sayesinde
ağır çalışma şartları altında dahi
cos ϕ değerinin ayar değerinde
tutulması sağlanabilmektedir.
Ayrıca kontrolörlerin sunduğu
tanılayıcı bakım özellikleri
sayesinde haftalık ortalama cos
phi değerini izleyebildiğiniz gibi
daha birçok farklı veri, alarm
vb. göstergeleri kullanılabilir,
aynı zamanda uzaktan
işletme olanağı ile daha iyi
bir sistem bakımı ve yönetimi
gerçekleştirebilirsiniz.
Yeni ICAR ekipmanları daha
fazla adıma sahip olduğundan:
özellikle yeni MICROmatic serisi
(400V’ta 14’ten 64kVAr’a kadar
farklı boyutlar sunulmaktadır)
19 adıma kadar çıkmaktadır.
Fazla sayıdaki adımlar daha
hassas bir cos phi ayarı sağladığı
gibi mekanik ve elektriksel
zorlanmaları birkaç adımlı
sistemlere göre oldukça
azaltmaktadır. Bu şekilde çok
adım sayısına sahip bir otomatik
güç faktörü düzeltme sistemi
çok düşük yük şartlarında bile
güç faktöründe doğru ayarlama
gerçekleştirebilmektedir.
Kompanzasyon sistemi doğru
boyutlandırılmış bir tesis, aynı
yük koşullarındaki farklı bir
tesisle karşılaştırıldığında kablo
ve transformatör kayıpları
bakımından ciddi oranda bir
kazanç sağlar. Kompanzasyonu
iyi yapılmış bir sistemde
verimlilik artışı olduğundan
çevre korumaya da destek
sağlanmış olur.
Endüstriyel
tesislerin
kendi
bünyesinde
kurulan
fotovoltaik
santrallerin
(ve genel kojenerasyon
tesislerinin) sağladığı aktif
güç desteği dolayısıyla bu
tesislerin genel aktif güç tüketim
değeri düşerken reaktif güç
tüketimleri sabit kalmaktadır.
Bunun sonucu olarak cos ϕ
değeri düşmekte ve reaktif
bedeller ödenebilmektedir.
Bu tarz yatırımlar yaparken
kompanzasyon konusu da
değerlendirilmelidir.
Sisteminizin cos ϕ değeri sınır
değerin altına düşüyorsa,
faturanıza ne kadar reaktif enerji
bedeli eklendiğini; tesisinizin
elektrik faturasında düşük güç
177
Şubat 2014
faktörü bedeli veya reaktif enerji tüketim bedeli
olarak belirtilmiş şekilde görebilirsiniz.
ICAR KOMPANZASYON ÇÖZÜMLERİNDE
KULLANILAN KONDANSATÖRLER
ICAR kompanzasyon sistemlerimizde yalnız
tüm üretimi ICAR tarafından gerçekleştirilmiş
kondansatörler kullanıyoruz, böylece
müşterilerimize sistem güvenilirliğinde en iyi
garantiyi verebiliyoruz. Değişik elektriksel ve ömür
özelliklerine göre üç farklı tip kondansatör seçeneği
mevcuttur.
Standart metalize polipropilen kondansatörler
ICAR dünya çapında metalize polipropilen
kondansatör üretimini gerçekleştiren ilk
şirketlerdendir. Piyasada standart hale gelmiş bu
teknoloji sayesinde kondansatörler kullanıldıkları
endüstriyel veya ticari tesislerde maruz kaldıkları
harmonik akımlar ve zor şartlar altında iyi
performans sağlayabilirler.
Yüksek enerji yoğunluklu metalize polipropilen
kondansatörler
Standart polipropilen kondansatörlerde film
yüzeyine kaplanan metal katmanın kalınlığı
sabittir. 1995’te ICAR, metal katmanın kalınlığını
değişken yapabilmeye uygun yeni bir üretim süreci
geliştirerek DC ve enerji depolama uygulamaları
için sıradışı üstün sonuçlar elde etmiştir.
İlerleyen zamanla bu teknoloji AC uygulamalarında
kullanılan kondansatörlere de uygulandı ve böylece
endüstriyel kompanzasyon uygulamalarında da
benzer şekilde büyük başarı elde edildi.
Metalize tabakanın kalınlığının ayarlanabilmesi,
kondansatörlerin performansında aşağıda sıralanan
konularda çok önemli avantajlar sağlamıştır:
• Aynı güç değeri için daha küçük kondansatörler,
hacim başına kompanse edilen gücün artması
(kVar/dm3)
• Uzun süreli veya ani aşırı ve yüksek gerilim
etkilerine karşı daha yüksek dayanım. 3UT
kondansatörleri nominal gerilimlerinin 3 katında
test edilmiştir (isimleri buradan gelmektedir.)
• Değişken kalınlıklı metal katman sayesinde içerde
oluşabilecek kısadevre durumlarında daha iyi tepki
Geliştirilmiş dayanımlı metalize kağıt
kondansatörler
Bi-metalize ve yağa doyurulmuş kağıtlı
kondansatörler bugün endüstriyel kompanzasyon
uygulamalarında en güçlü seçenektir.
178
Şubat 2014
Buharlaştırılarak sonsuz küçüklükte parçacıklar
haline getirilen metal alaşım çok ince bir kağıdın iki
yanına püskürtülür ve böylece bir zırh oluşturulur.
Ardından kağıtların arasına dielektrik malzeme
olan polipropilen filmi yerleştirilir ve sonra bu ikili
sarılarak kondansatör oluşturulur.
Bi-metalize kağıt kondansatörler son olarak
yağ emdirilmesi ile mekanik olarak daha da
güçlü hale gelirler. Bu teknoloji yüksek frekanslı
akımların ve sıcaklıkların olduğu güç elektroniği
uygulamalarında kendini ispatlamış ve en çok
tercih edilen çözüm olmuştur. ICAR bi-metalize
kağıt kondansatörleri etiket değerlerinin 3 katı akım
ile test edilmektedir; bu yüzden bu seri “3In” olarak
isimlendirilmektedir. Bunlar özellikle sistemdeki
akımın yüksek harmonik bileşenler içerdiği ve/veya
yüksek işletme sıcaklıklarına çıkılan uygulamalar
için tercih edilmektedir.
ICAR; tek ayarlı (detuned) otomatik güç kat sayısı
düzeltme sistemleri üretirken de; sabit kapasite
değerleri ve uzun ömürleri sebebiyle, bi-metalize
kağıt kondansatörleri kullanmaktadır.
Bugün bi-metalize kağıt kondansatör teknolojimiz
en çok taklit edilen ürünlerimizdendir… ancak
sadece isimde kaldıkları görülebilir. Çeşitli
üreticilerin kataloglarında “3In” veya “4In”
terimleri görebilirsiniz, ancak tasarım özelliklerini
incelerseniz bunların sadece sıradan polipropilen
kondansatörler olduğunu farkedeceksiniz, üretim
teknolojileri dolayısıyla “kağıt ve yağ” teknolojisinin
performansına yakın bile değillerdir. Aşağıda
ICAR kondansatörlerinin farklı teknolojilerinin
performans özelliklerini özetleyen bir tablo
yer almaktadır, burada 3In kondansatörlerin
oldukça yüksek işletme şartlarında çalışabildiğini
farkedeceksiniz.
(1) Nominal gerilim ve akım değerleri için
(harmonikler hariç)
(2) Kapasitekaybı (her çalışma yılı için ortalama)
(3) RMS akım değeri (harmonikler dahil)
(4) Şebeke transientleri için akım peak değerleri
(5) Kondansatörün 10 mm civarında ölçülen çevre
sıcaklığı
GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME ÇÖZÜMLERİ
SUPERriphaso
IP40 koruma sınıfında modüler
plastik kasalı 3 faz sistemler için
sabit kompanzasyon modülü.
Modüler yapısı sayesinde
SUPERRiphaso ailesi kolay ve hızlı
mekanik bağlantıları sayesinde
çeşitli modüllerin birleştirilmesi
ile farklı güç ihtiyaçlarını
karşılayabilir. (400 V’ta 5 kVAr’dan 50 kVAr’a kadar.)
Riphaso
IP3X koruma sınıfında metal
kasalı 3 faz sistemler için sabit
kompanzasyon, epoksi kaplama
ile boyanmış. 400V’ta 5kVAr’dan
50kVAR’a kadar. 25 kVAR üzeri
güçlerde hat tıkacı (line trap)
versiyonu mevcuttur.
MICROfix
IP3X koruma sınıfında metal
kasalı 3 fazlı sabit kompanzasyon.
MICROfix kapak kilidine entegre
bir kesici, sigortalar ve kabinin
gerilim altında olduğunu
gösteren sinyal lambaları ile
donatılmıştır. 400V’ta 60kVar üstü
sistemler mevcuttur.
MICROmatic
Bu grup; otomatik güç katsayısı
düzeltme sistemlerinin en
küçüğüdür. Küçük güçlü
reaktif güç çeken tüketiciler
için uygulanabilir. Yedek parça
yönetimi ve bakım işlerini kolaylaştırmak üzere
modüler yapıda tasarlanmıştır (MICROrack).
400V’ta 64kVAr’a kadar çok küçük boyutlarda
reaktif güç seçeneği. Çok değişken yüklerde veya
yüksüz durumlarda bile optimum güç katsayısı
düzletme için 19 adıma kadar çıkabilir. HP10
bankları aynı zamanda asansörler, küçük vinçler,
araba yıkama-bakım makinaları gibi hızlı değişen
küçük güçlü yükler için kullanılabilecek “hızlı”
versiyonlara da sahiptir.
MINImatic
Küçük ve orta büyüklükte yükler
için otomatik güç katsayısı düzeltme
sistemleri, 400V’ta 225kVAR’a
kadar farklı güç seçeneği. Bakım
ve yedek parça yönetimi işlerini kolaylaştırmak
üzere tamamen sökülebilir bloklarla üretilmiştir
(MINIrack). MINImatic aynı zamanda harmonik
filtre reaktörlü versiyonlara da sahiptir.
MIDImatic
400V’ta 420kVAr’a kadar orta
büyüklükte farklı güçler için
otomatik güç katsayısı düzeltme
sistemleri. Tamamen sökülebilir
bloklar halinde üretilmiş ve
yardımcı malzemelerde veya
giriş kablosu yerinde olabilecek
muhtemel değişiklikler göz
önüne alınarak oldukça esnek bir
kablolama yapısı kullanılmış, kolay ve hızlı montaj
imkanı yaratılmıştır.
MULTImatic
Bu otomatik güç katsayısı
düzeltme sistemleri büyük
güçlü tüketiciler için çeşitli
güçlerde MVAr seviyelerinde
(Master- Slave uygulaması
şeklinde eklenebilir modüler
hücreler) kompanzasyon
uygulamaları için uygun
çözümü sunabilir. MULTImatic
ailesi kabin içerisinde
bakım ve değişim işlerini
kolaylaştıracak,iyi organize
edilerek tasarlanmış raflardan
(MULTIracks) oluşmaktadır. Statik anahtarlama
ile hızlı değişen yükler için uygun versiyonlar
mevcuttur. Aynı zamanda MULTImatic; IP40/
IP55 koruma sınıfından, harmonik filtre reaktörlü
versiyonlara da sahiptir.
Micromatic iç görünüşü
179
Şubat 2014
AG GÜÇ KATSAYISI DÜZELTME SİSTEMLERİ
SEÇİM REHBERİ
Kompanzasyon sistemi reaktif gücü tesisin tasarım
verilerine bakarak (eğer yeni kurulan bir tesis ise)
belirlenebilir veya varolan tesisin enerji faturalarına
bakarak reaktif tüketimi belirlenebilir.
Kompanzasyon sistemi tipi belirlenirken
aşağıdaki tablo kullanılabilir. Tabloda dikey
yönde artan şekilde tesisin akımındaki toplam
harmonik bozulma oranları verilmiş ve yatay
olarak da kompanzasyon sistemi reaktif gücü ile
transformatör görünür gücü oranları verilmiş, bu
parametrelere göre seçilmesi uygun olan sistemler
tabloda sıralanmıştır. Bu tablo ile söz konusu tesis
için hem en uygun kompanzasyon sistemi seçimi
gerçekleştirilmiş olur, hem de böylece en verimli
en ekonomik çözüme ulaşılabilir.
Sabit kompanzasyon sistemleri için seçim kriteri
aynı olacak (örnek olarak otomatik sistem FH20
olarak belirlendiyse; sabit için FD20 seçilebilir.
Otomatik HP10 ise; sabit SP20).
sebebiyle sorunlar yaşamaktadır. Teknik ekibimiz
tesisinizde yaşayabileceğiniz bu gibi sorunlara
yönelik ölçüm ve analizler yaparak, tesisinizin
durumunu ulusal ve uluslararası standart ve
yönetmeliklere göre değerlendirerek sizlere
detaylı ve anlaşılır şekilde raporlar sunar.
Harmonikler, gerilim salınımları vb gibi güç kalitesi
problemlerinize çözüm önerileri getirirler.
ÖZEL SİPARİŞ VE İHTİYACA UYGUN
ÜRETİM SEÇENEĞİ
Örneğin, 1000 kVA OG/AG trafo üzerinden
beslenen bir tesis için, THDIr yüzde= 25.
Kompanzasyon sistemi de 220kVAr olarak
belirlenmiş ise; Qc/Str=0,22 olmaktadır.
Doğru kompanzasyon sistemi seçimi
yatayda; 0,2<Qc/Str≤0,25 aralığı ve dikeyde;
20<THDIr%≤27 aralığında yapılmalıdır. Bu
durumda HP30 serisini önermek doğru olacaktır
veya daha üst seviye TC20 de uygundur veya daha
güvenli bir çözüm için FH20 serisi seçilebilir.
BAKIM
KONDANSATÖR BANKLARININ KONTROLÜ
Birkaç yıldır çalışmakta olan kondansatörlerin
durumunu düzenli kontrol etmeniz önerilir.
Kondansatörler zamanla kapasite kaybına uğrarlar,
bunun sonucu olarak kompanzasyonun yetersiz
kalması gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Satış
sonrası kurulum ve bakım hizmetleri firmamız
tarafından sağlanabilmektedir.
GÜÇ KALİTESİ ANALİZ VE DEĞERLENDİRMESİ
Birçok modern tesis güç kalitesi problemleri
180
Şubat 2014
Özel ürün arayışınız veya sıradışı işletme değerleri
olan tesisleriniz (460V, 500V, 600V işletme gerilimi,
50Hz veya 60Hz frekans değerleri gibi) varsa veya
ağır işletme veya çevre şartlarının söz konusu
olduğu tesisleriniz için ihtiyaçlarınıza yönelik özel
üretim imkanı sunulabilmektedir.
TEKNİK VE SATIŞ DESTEK
ICAR ürün katalogları ve teknik bilgilere www.
icar.com adresinden ulaşabilirsiniz. ICAR’ın
Türkiye’deki mühendislik, proje ve teknik destek
çözüm ortağı Minerji Ltd.’dir. (iletişim için : info@
minerji.com) .
Minerji; proje-uygulama, ölçme, analiz gibi teknik
uzmanlık gerektiren konularda güvenilir, kaliteli
ve doğru çözümü sunabilen bir mühendislik
firmasıdır.
ICAR ürün satışı Türkiye temsilcisi Protek Teknik’tir.
Detaylı bilgi için www.protek-teknik.com.tr sitesini
inceleyebilirsiniz.
Protek Teknik ürün tedariği ve teknik satış
konusunda piyasada sağladığı müşteri
memnuniyeti ve güvenilirliği ile tanınmış bir
firmadır.