ALÇI SIVA UYGULAYICISI (SEVİYE 3) YETERLİLİK KODU: 12UY0055-3 HAZIRLAYAN FATİH KAYNAK GİRİŞ.............................................................................................................................1 1.Alçının Tanıtımı..........................................................................................................1 2. İş Sağlığı ve Güvenliği................................................................................................3 3. Alçı Sıvada Kullanılan Sarf Malzemesi ve Yardımcı Araçlar……………………..10 4. Alçı Çeşitleri.............................................................................................................. 5. Alçı Sıva Yapılacak Yüzeylerin Hazırlanması…………………………………… 6. Alçı Harcı Hazırlama(Yüzey Tamiri için)………………………………………….. 7. Alçı Sıva Yapımında Uyulacak Kurallar…………………………………………… 8. Alçı Sıva Yapılması -Makine ile Alçı Sıva Yapılması Duvarda………………………………………….. -Makine ile Alçı Sıva Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümler…………… -El ile Alçı Sıva Yapılması Duvarda ve Tavanda....................................................... -Makine ile Alçı Sıva Yapılması Tavanda…………………………………………. -El ile Alçı Sıva Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümler……………….. 9. Perdah(Saten) Sıva Alçı Yapılması………………………………………………… - Perdah Sıva Alçı Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümleri …………….. -Yüzeye Astar Sürülmesi…………………………………………………………… 10. Alçı Sıva Makinesi………………………………………………………………… 11. Kaynaklar…………………………………………………………………………53 GİRİŞ Alçı, tarihte kullanılan en eski yapı malzemelerindendir. Dünyadaki en eski alçı kalıntıları Türkiye’de bulunmuştur. Daha sonra değişik uygarlıklarda önemli bir yapı malzemesi olarak alçı kullanılmıştır. Alçının yüzeye uygulanması genellikle klasik sıva yöntemiyle yapılmaktadır. Çok büyük yüzeylerde alçı sıva makineleri de kullanılmaktadır. Alçı ile kaplanan duvar ve tavan yüzeyleri beyaz renginden dolayı daha inşaat aşamasında bitmiş hissi uyandırır ve temiz bir görüntü sergiler. Çabuk kuruyup boyaya hazır hale gelen sıva alçıları sayesinde yapım hızı artar ve yapılar hızla bitirilir. Düşük yoğunluğu sebebiyle alçı kullanılan inşaatların yükü hafifler, deprem kuşağında olan ülkemiz için bu konu çok önemlidir. Alçı sıva, geleneksel sıvalara göre birkaç kat fazla yalıtım yaptığından, yakıt tasarrufu sağlar Alçı nefes alır; ortam aşırı nemliyken nemi bünyesine çeker hava kuruduğunda ise bünyesindeki nemi geri verir. Kısacası alçı yaşanılan ortamların nem dengesini sağlayarak sağlıklı bir ortam oluşturur. 1-ALÇIAÇ Alçının Tanıtımı Alçı taşı dünyanın varoluşundan bu yana bulunan düşük yoğunlukta bir taştır. İşlendikten sonra çok çeşitli kullanımı olan taş, bugün dünyanın birçok ülkesinde ev ve işyerlerinin duvar ve tavan kaplama malzemesi olarak kullanılmaktadır. Yanmazlığı ve dayanıklılığı ile tüm dünyada bina ve yangın sigortası otoriteleri tarafından kabul görmektedir. İnsan yaşamı için toksik olmayan alçı taşı, bitki ve hayvan yaşamını ise destekleyici nitelikte olduğundan iç mekan yapı malzemelerinin temel taşıdır. Alçının Sahip Olduğu Özellikler • Yanmazlık • Isı yalıtımı • Hafiflik • İşleme ve onarım kolaylığı • Yüzeye nefes aldırma • Bakteri üretmeme Alçının tarihçesi Alçının tarihteki ilk izlerine, milattan önce 9.000’li yıllarda dünyanın bilinen en eski yerleşim merkezlerinden biri olan Konya Çatalhöyükte rastlıyoruz. Kazılar sonucu gün ışığına kavuşturulan Çatalhöyük evlerinin zemin ve duvarları ile kabartmalarda alçı kullanılmıştır. Alçı daha sonraları Anadolu ve Mezopotamya’da Sümer, Asur, Selçuklu ve Osmanlıda ve birçok uygarlıklarında önemli bir yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Değişik ülkelerde de yangına karşı önlem amacıyla alçı yoğun olarak uygulanmıştır. Türkiye’de, 1930’larda endüstriyel alçı üretimi atölye düzeyinde başlamış ve sürekli artan bir çeşitlilik kazanarak ve yaygınlaşarak günümüze kadar gelmiştir. Alçının kimyası Tüm yapı alçıları ve alçı levhaların yapımında hammadde olarak kullanılan alçı taşı kullanılır.Üretim sırasında alçı taşı fırınlarında pişirilerek, bünyesinde kristal olarak bağlı bulunan suyun bir kısmı kalsine edilir yani buharlaştırılır. Alçı taşının kalsinasyonu sonucu kısaca hemihidrat, Kalsiyumsülfat Hemihidrat) diye adlandırılan ara mamül elde edilir ve çeşitli katkı malzemelerinin eklenmesiyle istenilen nitelikte alçı üretilir. Alçı, üretimi sırasında buharlaşma sonucu kaybettiği suyu, içinde su bulunan alçı teknesine döküldüğünde veya makine haznesinde bulunan su ile karıştığında geri kazanır. Aynı durum, hat üzerinde bulunan mikserde su ile karıştırılarak alçı levhanın çekirdeğini oluşturan alçı için de geçerlidir. Yani karışım içerisindeki hemihidrat, kaybetmiş olduğu suyu geri kazanarak Kalsiyumsülfat Dihidrata dönüşür. Bu durum sonucu, gerek yapı alçıların gerekse alçı levhaların bünyesinde %20 oranında kristal olarak bağıl su oluşur. Alçı, suyla karıştırılınca tekrar katılaşarak bağlayıcılık özelliği taşıyan bir yapı malzemesine dönüşür. Ham alçının hidratasyonu (su ile girdiği reaksiyonu) çok hızlı olup saflığına bağlı olarak 3-15 dakika sürer. Uygulamalarda bu yeterli olmayacağından kullanılacağı yere göre ham alçının içine üretim aşamasında katılaşmayı geciktirici bazı maddeler katılmaktadır. Alçı ve alçı levhanın bünyesinde bulunan % 20 oranındaki kristal olarak bağıl su, 80°C ile 110°C sıcaklıklar arasında -yani yangın henüz başlamışken- açığa çıkarak, yangını sönümlendirir ya da en basit ifadeyle yangının yayılmasını geciktirir. Yaygınlık ve tüketim Alçı, dayanıklılık, yapı fiziğine uygun davranış, enerji tasarrufu sağlama, ülkemizde zengin hammadde yataklarının bulunmasından dolayı kolay temin edilebilme, hafiflik ve ölçülendirilme özelliklerine sahiptir. Bu niteliklerinden dolayı, yüksek nüfus artışı sonucu ortaya çıkan yoğun konut ihtiyacına sahip ülkemiz için vazgeçilmez bir yapı malzemesidir. Alçının avantajları Alçı, üretim sırasında, uygulama aşamasında ve kullanım süresi boyunca insan sağlığı için zararlı olabilecek madde içermediklerinden siz ve sevdikleriniz için sağlıklı mekanlar oluşturur. Alçı nefes alır; odalarınız aşırı nemliyken nemi bünyesine çeker, odanızdaki hava kuruduğunda bünyesindeki nemi geri verir. Kısacası, alçı ve alçı levha yaşadığınız mekanların nem dengesini sağlayarak sizin için sağlıklı bir ortam oluşturur. Unutulmamalıdır ki, düşük nem oranı ile oluşan kuru hava, soğuk algınlığı, astım, baş ağrısı ve halsizliğe yol açar. Alçı, odalarınızdaki nemle birlikte havada asılı sigara dumanı gibi zararlı parçacıkları da emer, filtre eder ve temiz havayı ortama iade eder; dolayısıyla doğal klima işlevi görür. Alçı ürünleri gözenekli yapısından dolayı, ortam ısıtıldığında duvarların hızla ısınmasını ve sıcak bir kış geçirmenizi sağlar. Aynı özellik klima çalıştırılan yaz ayları boyunca odalarınızın serin olmasını sağlar. Alçının ısı iletkenliği düşük olduğundan yüzeylerin terlemesini (yoğuşma) geciktirir ve azaltır. Kışın sobanızı ya da kaloriferinizi yaktığınızda alçı ürünleri bünyesindeki nemi ortama vererek ortamın yeterli derecede nemli kalmasını sağlayarak yaşam kalitenize katkıda bulunur. Alçının ısı iletkenlik değeri, doğal malzemeler arasında ahşaba çok yakındır ve diğer doğal malzemelere göre daha az ısı iletir. Alçı sıva, geleneksel sıvalara göre birkaç kat fazla yalıtım yaptığından yakıt tasarrufu sağlar. Alçı gözenekli yapısı sayesinde, sesi emer ve sesin yansımasını diğer sıvalara göre daha fazla engelleyerek gürültüyü azaltır. Alçı ürünleri, yaşadığınız mekanda yangın çıkması durumunda, yaşamınızı kurtarmaya yetecek zamanı size sağlar. Yangın henüz başlamışken, yaklaşık 100 santigrat derece sıcaklıkta, alçının içinde bulunan su açığa çıkarak yangını sönümlendirir ve böylece yayılmasını geciktirir. Geleneksel bir yapı malzemesi olan alçı, ısı yalıtımı ve diğer olumlu özellikleri nedeniyle günümüzdeki yapıların duvar konstrüksiyonlarının estetik, konfor ve insan sağlığı açısından standardını yükseltecek niteliktedir. İnşaat sektöründe, doğadan kolayca elde edilip işlenebilen alçı malzeme kullanımının artması ile minimum enerji sarfiyatıyla yüksek performanslı ürün elde edilebilecek ve binalardaki ısı kaybı da azalacaktır. Alçı malzeme doğru olarak ve uygun yerlerde uygulandığında, mimariye çok geniş imkanlar tanıyan ve yüzyıllarca bozulmadan kalan bir malzemedir. Ayrıca sanıldığının aksine alçı malzeme çimento ve kireç esaslı malzemelerden maliyet açısından daha ekonomiktir. 2-İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İşyerinde çalışan işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamayı; bir başka ifade ile işyerinde doğabilecek iş kazası ve meslek hastalıkları gibi her türlü riske karşı gerekli tedbirleri almayı, bu husustaki şartları yerine getirmeyi amaçlar. Bu hedefleri yerine getirmeye yardımcı olabilecek araç-gereçlerin eksiksiz bulundurulması ve alınan önlemlerin uygulanmasından işveren sorumludur; fakat çalışanlarda öngörülen tedbirlerle ilgi şartlara uymakla yükümlüdürler. İş sağlığı ve iş güvenliğinin amaçlarını üç başlık altında toplayabiliriz: Çalışanları korumak: Çalışanları korumak, iş güvenliği çalışmalarının ana amacıdır. Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden koruyarak; rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamaktır. Üretim güvenliğini sağlamak: Üretimin, aksamadan devam ettirilebilmesini sağlamaktır. Üretim güvenliğinin sağlanması, beraberinde iş veriminin artması sonucunu doğuracağından özellikle ekonomik açıdan önemlidir. İşletme güvenliğini sağlamak: İşyerinin ve işyerinde bulunan her türlü makine ve teçhizatın güvenliğinin sağlanmasıdır. 2.1.KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler; Çalışma hayatının tamamında olduğu gibi alçı sıva uygulamalarında da iş sağlığı ve güvenliği önemli görülmektedir. İş yerinde verimliliğin artırılması maddi ve manevi kayıpların azaltılarak çalışma sürecinin sürdürülebilmesi için iş sağlığına ilişkin önlemlerin alınması gerekmektedir. İş sağlığı ve güvenliği önlemleri başlangıçta kişisel önlemler olarak başlarken iş yeri organizasyonu ve genel güvenlik düzenlemeleri ile devam eder. İş kazalarının olmaması kadar iş kazası sonrası neler yapılacağı da maddi ve manevi kayıplar üzerinde önemli etkilere sahiptir. Bu bakımdan iş yerinde alınabilecek önlemler; kişisel davranışların yanı sıra Kişisel Koruyucu Donanım (KKD), Risk Unsurları ve İkazlar, İlkyardım gibi konuları kapsamaktadır. 2.2 .KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM (KKD) Yapım sürecinde çalışanların yürütülen işten kaynaklanabilecek, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazlara kişisel koruyucu donanım adı verilmektedir. Şantiye ortamında yapılan diğer çalışmalarda olduğu gibi Alçı sıva işinin de gereği olarak bazı giysi ve emniyet araçlarının (Kişisel Koruyucu Donanım) kullanılması gerekmektedir. 4857 sayılı İş Kanunu gereğince inşaat işleri, özellikle iskeleler ve yerden yüksek çalışma platformların üstünde, altında veya yakınında yapılan işler, alçı sıva yapımı işleri, diğer montaj ve kurma işleri, iskelede çalışma ve yıkım işlerinde bazı giysilerin kullanımı zorunlu tutulmaktadır. Alçı uygulamalarında kullanılan güvenlik KKD araçları aşağıdaki resimlerde görülmektedir. İş eldivenleri Baretler İş ayakkabısı İş elbisesi Emniyet kemerleri Toz maskeleri Yelek ve Koruyucu gözlükler İş eldiveni: Çalışmalarda mutlaka eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin korunması için işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır. Baretler: Genellikle, inşaat iş kollarında başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere vurulması yahut başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Yönetim faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret eden herkes, baret giymek zorundadır. Genellikle, barette renk standardı şöyledir; Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve teknik elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşılar, Sarı renkli: İşçiler, Kırmızı renkli: iş güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanları, Yeşil renkli: Sağlık personeli içindir. İş ayakkabısı: Çalışanların ağır malzemenin kaldırılıp taşınması esnasında düşürme ve çivi batma riskine karşı kullanılan ayakkabıdır. Reflektif yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri, gündüz görüşü kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan yapılır. Önünde ve arkasında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir. Yağmurluk: İşçiyi yağmurdan ve ıslak ortamın zararlarından korumada kullanılır. Yağmurluk, kaynak dikişli ve dayanıklı fermuarlıdır. Boyu diz kapağının hemen altındadır. Emniyet kemeri: Her tür montaj ve iskelelerde işlerini yüksek yerde yapması durumunda çalışmalarında, düşmeye karşı emniyetli çalışmayı sağlar. 2.3. ŞANTİYEDEKİ RİSK UNSURLARI VE İKAZLAR Çalışma (şantiye) ortamında çalışanların kişisel koruyucu donanım kullanmalarının yanı sıra ortamın yapısı ve iş hayatının gereği olarak bazı risk unsurları öngörülerek onlara ilişkin ikazlar belirlenir bu ikazlar şekil, yazı, ışıklandırma gibi çok kolayca dikkati çekebilecek unsurlardan oluşur. Genelde risk unsurlarına yönelik olarak kullanılan ikaz işaret ve levhalarına ilişkin bazı örnekler aşağıda verilmiştir. Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretlerden oluşmaktadır. Emredici işaretler: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işaretlerdir. Bunlar yukarıda görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır. Yasak işaretleri: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı yasaklayan işaretlerdir. Bunlar aşağıda görüldüğü gibi genelde daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi ile oluşturulurlar. Sigara İçilmez Sigara içmek ve açık alev kullanmak yasaktır Yaya giremez Suyla söndürmek yasaktır İçilmez Yetkisiz kimse giremez İş makinası giremez Dokunma İş makinası Elektrik tehlikesi Tehlike aIKLAMALAR Uyarı işareteri : Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda bulunan işaretledir. Bunlar yukarıda görüldüğü gibi genelde üçgen şeklinde sarı zemin üzerine siyah piktogram ve siyah çerçevelidir. Yangın Hortumu Yangın Merdiveni Yangın Söndürme Cihazı Acil Yangın Telefonu Yönler (Yardımcı bilgi işareti) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretlerdir. Bilgilendirme işareti: genelde bilgilendirme amaçlı düzenlenen işaretlerdir. İşaret levhası: geometrik şekil, resim, sembol, piktogram ve renklerden oluşturulan ve gerektiğinde yeterli aydınlatma ile görülebilir hale getirilmiş özel bilgi ileten levhalardır. Ek bilgi levhası: bir işaret levhası ile beraber kullanılan ve ek bilgi sağlayan levhalardır. Sembol veya piktogram: bir işaret levhası veya ışıklandırılmış yüzey üzerinde kullanılan ve özel bir durumu veya özel bir davranışı tanımlayan şekillerdir Işıklı işaret: Saydam veya yarı saydam malzemeden yapılmış, içeriden veya arkadan aydınlatılarak ışıklı bir yüzey görünümü verilmiş işaret düzeneğidir. Sesli sinyal: insan sesi yada yapay insan sesi kullanmaksızın, özel amaçla yapılmış bir düzeneğin çıkardığı ve yaydığı, belirli bir anlama gelen kodlanmış sesdir. İlk Yardım İş yerinde iş kazası olmaması çok arzu edilen ve buna yönelik bütün önlemlerin alınması gereken olgudur. Ancak bütün iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine rağmen iş kazası olması ihtimal dahilindedir. İş kazası oluşumundan hemen sonra kazanın durumuna göre yapılabilecek iki şey vardır. Birincisi ilk yardım ikincisi sağlık kurumundan ilk yardım (acil yardım) çağırmadır. İlk yardım işlemi ilk yardım bilgisinin yanı sıra ilk yardım malzemesi de gerektirir. Bu nedenle ilk yardım işlemlerinin ve ilk yardım malzemelerinin yerlerinin bilinmesi gerekir. İlk yardım dolabının yerinin kolayca görünebilir ve çalışanların bildiği bir yerde olması gerekir. İlk yardım dolabında bulunması gereken malzemeler: Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), hidrofil gaz steril (10x10 cm üçgen sargı 50’lik kutu), antiseptik solüsyon (50 ml), flaster (2 cm x 5 m), çengelli iğne, küçük makas (paslanmaz çelik), bandaj, turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), yara bandı, tıbbı eldiven ve el feneri olarak sayılabilir. İlk yardım çağırma (TEL 112): Bir yaralanma veya sağlık sorunu esnasında, sağlık ekibinden yardım istemek için bilinmesi gereken telefon numarasıdır. Zamanında telefon edilmesi kadar elemanın iş yeri adresini tam olarak bilip tarif edebilmesi de çok önemlidir. 2.4 ŞANTİYEDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR a) Çalışacağı alanın gereken güvenlik donanım kontrolünü iş sağlığı ve güvenliği uzmanının direktiflerine uygun olarak yapar, b) Çalışma alanında ilgisiz kişilerin bulunmasını engeller, c) Çalıştığı veya kullandığı makinede gerekli güvenlik tedbirleri alınmış ve görevini yapabiliyor mu kontrol ederek veya gerekli bilgiyi alır, d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara dikkat eder, e) Ayakla kontrol edilen elektrikli makinelerin şartelleri düşen cisimlere veya çalışandan kaynaklanan hatalı hareketlere karşı koruma önlemini alır. f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar, g) İşin gerektirdiği çalışma alanını belirler, h) Yapılacak işle ilgili ekibini oluşturur ve iş dağılımını yapar, i) Çalışma alanında bulunan atıkların uzaklaştırılmasını sağlar. 3-ALÇI SIVADA KULLANILAN SARF MALZEMESİ VE YARDIMCI ARAÇLAR Alçı sıva yapımına başlamadan önce sarf malzemeleri ve yardımcı malzemeler çalışma ortamına getirilir. SARF MALZEMELERİ sıva alçısı Sıva profilleri Sıva filesi Delikli köşe profili YARDIMCI ARAÇLAR /MALZEMELER Alçı teknesi Su terazisi Aliminyum bıçak mastar Karıştırıcı mixer Mala Çırpaç Çelik mala Mastar çıtası Aliminyum mastar Spatula Sıvacı küreği Sıvacı İç köşe malası Alçı rendesi Profil makası Alçı Teknesi İçine konulan alçı ve suyun karıştırılması işleminde kullanılır. Mekanik Karıştırıcı Alçı teknesinin içine konulan alçı ve suyun karıştırılıp harç kıvamına getirilmesinde kullanılır. Mala Alçının torbadan alınıp harç teknesine konulması, az miktardaki alçı harcının karıştırılması ve uygulanması işlerinde kullanılır. Çırpaç Alçı teknesindeki karışımın elle yapılması durumunda kullanılır. Spatula Küçük çaplı tamir işlerinde alçı harcının hazırlanması, harç teknelerinin temizlenmesi ve harcın uygulanması işlerinde kullanılır. Lastik Eldiven Yapılan iş ve işlemler sırasında ellerimizin zarar görmemesi için kullanılır.. Çelik (Alçı) Mala Alçı sıva yapımında ve tamirat işlerinde kullanılır. Ano (ana) Çıtası Sıvanın istenilen kalınlıkta ve terazisinde yapılabilmesi için kullanılır. Alüminyum Bıçak Mastar Yüzeye yapılan alçı sıvanın mastarlanması için kullanılır. Su Terazisi Ano, köşe profilleri ve sıvanın düzgünlüğünü kontrol etmekte kullanılır. Sıva Küreği El ile yapılan alçı sıva uygulamalarında sıva harcının tekneden alınıp duvara uygulanmasında kullanılır. Köşe Malası İç ve dış köşelerin düzeltilmesinde kullanılır. Alçı Rendesi Duvar köşeleri ve duvarın diğer bölümlerinde düzeltmeler yapmak için kullanılır. Profil Makası Köşe profillerinin kesim işlerinde kullanılır. Fırça Alçı yapılacak yüzeyin ıslatılması amacıyla kullanılır. Taşlama makinesi (spiral) Alçı sıva yapılacak yüzey, beton veya brüt beton ise üzerindeki çapakların taşlanmasında (temizlenmesinde) kullanılır. Tirfil Alçı harcının içindeki ince malzemenin yüzeye çıkartılması için sıva yüzeyinin üzerinde dairesel hareket ettirilerek kullanılır. Sıva Alçısı Tuğla, beton, brüt beton, gazbeton, bimsblok ve benzeri malzemelerin veya kaba sıvanın üzerine yapılacak olan kaplamaya kat oluşturmak için kullanılır. Sıva Profili Duvar köşelerinde ano çıtası işlevi gören sıva profili kullanılır. İç köşeler ve dış köşeler olmak üzere ikiye ayrılır. Sıva Filesi Duvar kolon ve kiriş birleşim yerlerinde sıvanın çatlamasını önlemek ve yüzeyin yekpare olarak işlevini yerin getirmesini sağlamak için birleşim yerini ortalayacak şekilde kullanılır. 4-ALÇI ÇEŞİTLERİ 4.1-MAKİNE SIVA ALÇISI Torbalanmış alçı bazlı hazır makine sıvasıdır. • Tuğla, beton, brüt beton, gazbeton, bimsblok vb. malzemeler üzerine doğrudan uygulanır. • Tek katta, üzerine uygulandığı yüzeyi boyaya hazır duruma getirir. Saten perdah alçısı gerektirmez. • Pencere ve kapı alınları gibi detaylarda el karışımı ile sorunsuz olarak uygulanabilir. • Yüksek yüzey sertliğine ve parlak bir görünüme sahiptir. • Nefes alan bir malzeme olduğundan nem oranını dengeleyerek sağlıklı bir ortam oluşturur. • Yanmaz bir malzemedir. Bünyesindeki sudan dolayı yangın geciktirici özelliğe sahiptir KULLANIDIĞI YERLER İç Mekanlarda Konutlar-Ofis ve yönetim binaları İş ve alışveriş merkezleri -Oteller Hastaneler- Okullar UYGULAMA • Uygulamaya başlamadan önce yüzeydeki toz ve tutunmayı önleyici maddeler temizlenmelidir. • Yaklaşık 150-200 cm aralıklarla ano çıtaları yapıştırılır. • Alçı, sıva makinesi ile karıştırılır ve anolar arasına püskürtülür. Püskürtme sonrası mastar kullanılarak yüzeyler düzeltilir. • İlk mastardan yaklaşık 15-20 dk. sonra ikinci mastar yapılır. • Uygulamaya başladıktan 50-70 dk. sonra yüzeye su püskürtülür ve kauçuk mala ile yüzey tirfillenir. • Yaklaşık 10 dakika sonra, çelik mala ile yüzey parlatılır. • İlk maladan yaklaşık 60 dk. sonra ikinci mala yapılır ve parlak, sert ve sırlı bir yüzey elde edilir. ÖNERİLER • Alçıyı başka hiçbir ürün veya malzeme ile karıştırmayınız. • Uygulama kalınlığı 8-30 mm arasında olmalıdır. • Uygulama yapılan ortamların sıcaklığı en az + 5 °C olmalıdır. • Kuru ve sıcak yüzeyler uygulama öncesinde kesinlikle ıslatılmalıdır. • Sıva makinesi ve kullanılan aletler, bakımlı temiz olmalıdır. 4.2-PERLİTLİ SIVA ALÇISI (EL İLE ALÇI SIVA YAPIMINDA KULLANILIR) Tuğla, beton, brüt beton, gazbeton, bimsblok vb. malzemeler üzerine doğrudan uygulanabilen torbalanmış alçı bazlı hazır sıvadır. Uzun kullanım süresi rahat ve firesiz uygulamaya olanak sağlar. Donma süresi boyunca uygulandığı yüzeylerde akma ve yığılma yapmaz. Yüksek dayanım, yüzey sertliği ve yapışma özelliğine sahiptir. Nefes alan bir malzeme olduğundan, nem oranını dengeleyerek sağlıklı bir ortam oluşturur. Yanmaz bir malzemedir. -Bünyesindeki sudan dolayı yangın geciktirici özelliğe sahiptir. KULLANILDIĞI YERLER İç Mekanlarda Konutlar-Ofis ve yönetim binaları İş ve alışveriş merkezleri - Oteller Hastaneler- Okullar Onarım ve yenileme işleri UYGULAMA -Uygulamaya başlamadan önce yüzeydeki toz ve tutunmayı önleyici maddeler iyice temizlenmelidir. -Temiz bir kaba su konulur. Alçı su seviyesini 1 cm geçinceye kadar sepelenir. -Birkaç dakika beklenir, daha sonra harç uygulama için hamur kıvamına gelinceye kadar, içinde topaklar kalmayacak şekilde karıştırılır. -Karıştırma sonrası harç kullanıma hazırdır. Kap içerisindeki harç yaklaşık 1 saat süresince kullanılabilir. -Uygulama mastar, sıva malası ve çelik ıspatula ile yapılır. İzler, harç sertleşmeye başladıktan sonra traşlanır. -Alçı sıva harcı tuğla, gazbeton vb. duvar yüzeylerine 5-40 mm,tavan ve brütbeton yüzeylerine 5-20 mm doğrudan tek kat uygulanır. ÖNERİLER -Sıva alçısını başka hiçbir ürün veya malzeme ile karıştırmayınız. -Düşük devirli mekanik karıştırıcı kullanınız. -Tek katta 5 mm’den az uygulama yapmayınız. -Harcınıza karışımdan sonra su veya alçı eklemeyiniz. -Uygulama yapılan ortamların sıcaklığı en az + 5 °C olmalıdır. -Kuru ve sıcak yüzeyler uygulama öncesinde kesinlikle ıslatılmalıdır. SAKLAMA KOŞULLARI Alçı üst üste en fazla 20 torba istiflenmelidir. Kuru, temiz ve nemsiz ortamda depolanmalıdır. Alçıların kuru, nemsiz ve kapalı bir ortamda, palet üzerinde depolanması koşulu ile 1 yıl içerisinde erken tüketilmesi önerilir. Kötü depolama koşulları ya da kullanım süresinin aşılması alçının niteliklerini bozar. 4.3- SATEN PERDAH ALÇISI Yüksek yapışma özelliğine sahip, boya altı son kat perdah alçısıdır. Saten alçı, gerek makine alçısı ile sıvanmış alçı yüzeyleri üzerine, gerekse alçı levha yüzeyleri üzerine rahatlıkla uygulanabilir. Uzun kullanım süresi rahat ve firesiz uygulamaya olanak sağlar. Bünyesinde bulunan özel katkı maddeleri harç suyunun mevcut zemin tarafından emilmesini geciktirir. Macun kıvamındadır. Kolay uygulanır. Nefes alan bir malzeme olduğundan nem oranını dengeleyerek sağlıklı bir ortam yaratır. Özel tane dağılımı sayesinde sert ve pürüzsüz bir yüzey oluşturur. KULLANILDIĞI YERLER İç Mekanlarda Konutlar- Ofis ve yönetim binaları İş ve alışveriş merkezleri - Oteller Hastaneler-Okullar Onarım ve yenileme işleri UYGULAMA • Uygulamaya başlamadan önce yüzeydeki toz ve tutunmayı önleyici maddeler temizlenmelidir. • Temiz bir kaba su konulur. Saten alçı, su yüzeyini örtecek şekilde sepelenir. Birkaç dakika beklenir, daha sonra harç uygulama için homojen kıvama gelinceye kadar karıştırılır. Karıştırma sonrası harç kullanıma hazırdır. Kap içerisindeki harç yaklaşık 1 saat süresince kullanılabilir. • Uygulama sıva malası ve çelik ıspatula ile yapılır. İzler harç sertleşmeye başladıktan sonra tıraşlanır. ÖNERİLER • Saten alçısını başka hiçbir ürün veya malzeme ile karıştırmayınız. • Düşük devirli mekanik karıştırıcı kullanınız. • Harcınıza karışımdan sonra su veya alçı eklemeyiniz. • Uygulama yapılan ortamların sıcaklığı en az + 5 °C olmalıdır. SAKLAMA KOŞULLARI • Alçı malzemesi üst üste en fazla 20 torba istiflenmelidir. • Alçılar kuru, nemsiz ve kapalı bir ortamda, palet üzerinde depolanması koşulu ile 1 yıl içerisinde erken tüketilmesi önerilir. • Kötü depolama koşulları ya da kullanım süresinin aşılması alçının niteliklerini bozar. 4.4-KARTONPİYER ALÇISI Kartonpiyer, göbek, aplik ve heykel gibi dekoratif malzemelerin yapımında kullanılan alçıdır. KULLANILDIĞI YERLER İç Mekânlarda Konutlar- Ofis ve yönetim binaları İş ve alışveriş merkezleri - Oteller Onarım ve yenileme işleri ÖZELLİKLERİ İnce taneli olmasından dolayı pürüzsüz bir döküm yüzeyi oluşturur. Nefes alan bir malzeme olduğundan, nem oranını dengeleyerek sağlıklı bir ortam oluşturur. Nemin yüksek olduğu ortamlarda da rahatlıkla kullanılır. SAKLAMA KOŞULLARI • Alçı torbaları üst üste en fazla 20 torba istiflenmelidir. • Alçının kuru, nemsiz ve kapalı bir ortamda, palet üzerinde depolanması koşulu ile 1 yıl içerisinde erken tüketilmesi önerilir. • Kötü depolama koşulları ya da kullanım süresinin aşılması Alçının özelliklerini bozar. 5.ALÇI SIVA YAPILACAK YÜZEYLERİN HAZIRLANMASI Alçı sıvalar tüm normal yüzeylere uygulanabilir. Yapışma ( aderans ) yüzeyin durumu açısından çok önemlidir. Bu nedenle yüzey mutlaka kontrol edilmelidir. Yüzeyi kontrol ederken aşağıda belirtilen durumlara dikkat edilmeli, gereken tedbirler alınmalıdır. - Yüzeyin elverişli olmaması; örneğin kaba pislikler, küflenmeler, çok düzgün yüzeyler, yağlanmış yüzeyler, emiciliği her noktada aynı olmayan yüzeyler, donmuş yüzeyler, değişik türden yüzey malzemelerinin olması, - Yapının neminin çok yüksek olması, - Pürüzün fazla olması. Bu gibi durumlarda inşaat sahipleri veya teknik sorumluları ikaz edilmeli, gerekli tedbirler alınmalıdır. ALÇI SIVA YAPILACAK YÜZEYİ HAZIRLAMADA İŞ SIRASI Alçı sıva yapılacak yüzeyde çalışmaya başlamadan önce basit kontrol ve deneylerin yapılması yapılan işin kalitesini arttırmak için gereklidir. Aşağıda bu yöntemler ve alınması gereken önlemler açıklanmıştır. A- Görsel Kontrol: Alçı sıvanın tutunması aşağıda belirtilen durumlardan olumsuz etkilenip etkilenmeyeceği çoğu kez gözle kontrol sırasında bile anlaşılır. - Yapışmış yabancı maddeler, kir, is, harç lekeleri, beton pislikleri, kalıp tahtası artıkları, - Beton yüzeyde gevşek ve dökülen kısımlar, - Yapışmış kireç ve çiçeklenmeler, - Çok düzgün ve sıkı yüzeyler. Önlemler: Yapışmış yabancı maddeler, betonun dökülen ve gevşek kısımları alınır, kireç ve çiçeklenmeler tel fırça ile temizlenir. B- Elle Kontrol Elle kontrol, yüzeyin tozlu ve kirli olup olmadığını anlamak için yapılmalıdır. Elle kontrol mutlaka birden çok noktada uygulanmalıdır. Önlemler: Toz ve kir süpürge ve fırça ile temizlenir. Gerekirse yıkanır, kuruması beklenir. C- Kazıma Deneyi Sıva zeminini kontrol etmenin bir diğer yolu da kazıma deneyidir. Bu deney sivri ve sert bir cisimle (spatula, mala vb) yapılır. Bu sırada soyulan pul pul veya kum gibi dökülen kısımlar tespit edilirse sıvaya başlamadan önce önlem alınmalıdır. Önlemler: Yüzey tel fırça ile iyice temizlenir. D- Islatma Deneyi Bunun için temiz su bir fırça yardımıyla yüzeye sürülür. Su birkaç dakika sonra hala yüzeyden damlıyor veya açıktan koyuya doğru rengi hemen dönmüyorsa bundan şu sonuçlar çıkartılabilir. - Yüzeyde yağ olabilir, -Yüzey fazla nemlidir. Önlemler: Yüzeydeki yağ temizlik maddeleri kullanılarak temizlenir ve durulanır. Yüzey nemi fazla ise kuruması beklenir. E- Sıcaklık Ölçme Alçı sıva uygulaması +5 °C derecenin altında yapılmamalıdır. Sıcaklık klasik termometre ile ölçülebilir. Ortam sıcaklığının çok düşük olması durumunda alçı sıvanın donma tehlikesi vardır. Önlemler: Ortamda nem yapmayan bir ısıtıcı ile sıcaklık arttırılmalıdır. Alçı Sıva Yapılacak Yüzeyin Hazırlanmasında Ön Hazırlıklar Alçı sıva yapılacak yüzeyde üçüncü bölümde anlatılan kontrol ve deneyler yapıldıktan ve gerekli önlemler alındıktan sonra ön hazırlıklara başlanır. Bu bölümde duvar ve tavan uygulama resimleri ile konu açıklanacaktır. Uygulamaya başlamadan önce beton ve brüt beton üzerindeki çapaklar temizlenmelidir. Bu işlem için madırga, keser veya spiral kullanılabilir. Resim 1-2. Resim 1 Ön Hazırlıklar Resim 2 Yüzeydeki toz ve tutunmayı önleyici maddeler aşağıdaki resimde görüldüğü şekilde fırça ile temizlenmelidir. Resim 3-4 Resim 3 Resim 4 Resim 5 Resim 6 Fırçalanarak temizlenen yüzeyler uygulama öncesi ıslatılmalıdır. Bu işlem fırça yardımıyla yapılır. Resim 5-6. Diğer bir yöntemde duvar yüzeyi hortumla sulanır ve suya doyurulur. Bu özellikle çok sıcak havalarda ve çok su emen gözenekli yapı malzemelerinde (gazbeton ) dikkat edilmesi gereken bir konudur. Alçı sıvanın yüzeye tutunmasında bir sorunla karşılaşmamak için yüzeyin suyu tamamen emmesi beklenir. Resim 7-8 . Resim 7 Yüzeylerin ıslatılması Resim 8 Tutunmayı arttırmak üzere pürüzsüz ve sıkı yüzeyler pürüzlendirilmelidir. Örneğin keser veya madırga ile çentikleme işlemi yapılabilir. Bu işlemden sonra yüzey tekrar fırça ile temizlenmeli ve ıslatılmalıdır. Diğer bir seçenekte yüzey hazırlayıcı ve bağlayıcılar kullanılabilir. Resim 9-10. Resim 9 Resim 10 6.ALÇI HARCI HAZIRLAMA (YÜZEY TAMİRİ İÇİN) Resim 11 Resim 12 Resim 13 -Alçı teknesi temizlenir Resim 11 -Alçı teknesine gerektiği kadar su konulur Resim 12 -Su yüzeyini örtene kadar, alçı sepelenir Resim 13 Resim 14 -Alçının suyu emmesi için 2-3 dakika beklenir Resim 15 -Alçı harcı karıştırılır -Karışım esnasında ve karışımdan sonra, alçının topaklanmaması için harca su veya toz alçı ilave etmeyiniz. -Ardından elle ya da el mikseri yardımıyla resimlerdeki gibi iyice karıştırarak homojen bir kıvam elde ediniz. -Temiz su kullanınız. 7. ALÇI SIVA YAPIMINDA UYULACAK KURALLAR Alçı sıvalar yapılırken aşağıdaki kurallara dikkat edilmelidir: 1. Harcın hazırlandığı kap ile uygulamada kullanılan aletler temiz olmalıdır. 2. Her kullanımdan önce sıva makinesine su alınmalı ve öncelikle makine püskürtme hortumunun içi ve makine tamamen temizlenmelidir. 3. Yüzeydeki tozlar ve tutunmayı önleyici maddeler temizlenmelidir. 4. Kuru ve sıcak yüzeyler uygulama öncesi ıslatılmalıdır. 5. Tutunmayı artırmak için pürüzsüz yüzeyler pürüzlendirilmelidir. 6. Uygulama yapılan ortamdaki açıklıklar hava akımını önleyecek şekilde naylon v.b. ile kapatılmalı ve ortam +5 °C ye getirilmeli, gerekli durumlarda ısıtıcı kullanılmalıdır. 7. Düzgün olmayan alt katman üzerine ön dolgu yapılmalıdır. 8. İnce ( kumlu ) sıva içinde bulunan sönmemiş kireç sıvanın harç suyunu emerek genleşir ve sıva kuruduktan sonra yüzeyde patlaklara yol açar. Duvar yüzeyinde ince sıva mevcutsa kazınmalı, yeni ince sıva yapılacak ise söndürülmüş kireç kullanılmalıdır. 9. Farklı ürünler birbirine karıştırılmamalıdır. 10. Sıva harcında su sıcaklığına dikkat edilmeli ve temiz su kullanılmalıdır. 11. Su / alçı oranı baştan iyi ayarlanmalı, harca sonradan su veya alçı eklenmemelidir. 12. Harç (alçı) teknesinin içindeki harç hamur kıvamına gelinceye kadar içinde topak kalmayacak şekilde karıştırılmalıdır. 13. Büzülme, genleşme, oturma gibi binanın yapısal hareketleri veya titreşim sonucu kolon, kiriş, döşeme ve duvar gibi yapı elemanlarında oluşabilecek çatlamalar, sıva yüzeyinde çatlaklara yol açabilir. Çatlama riskini azaltmak için farklı malzemelerin birleşim yerlerine sıva filesi uygulanmalıdır. 14. Sıva kalınlığının fazla olması halinde sıva uygulamaları 1 gün arayla ve iki aşamada, ilk kat mastarlanmadan yapılır. 15. Sıvanın uygulanmış olduğu yüzeyin, prizi başlamadan önce düzeltme işlemi bitirilmelidir. 16. Kauçuk mala ile tirfillenme için tüm yüzeyi ıslatacak miktarda su serpilmelidir. 17. Sıva uygulanan yüzeyde boya aşamasına geçmeden önce yüzeyin mutlaka tamamen kuruması beklenmelidir. Aksi taktirde yüzeyde kabarma meydana gelir. 18. Sıva yapıldıktan sonra kullanılan malzemeler ve kullanılan alan temizlenmelidir. 19. Artık malzemelerin aynı olanları birlikte toplanmalı ve çevre kirliliği olmayacak şekilde değerlendirilerek ülke ekonomisine katkı sağlanmalıdır. 20. İş sağlığı ve güvenliği kurallarına ve verilen talimatlara uyularak çalışılmalıdır. 8. ALÇI SIVA YAPILMASI Alçı sıva elle ve makine ile olmak üzere iki şekilde yapılır. 8.1.Makine ile alçı sıva yapılması Duvarda: -Yüzeylerdeki toz ve tutunmayı önleyen maddeler fırça ile temizlenir. Kuru ve sıcak yüzeyler, uygulama öncesi fırça ile veya hortumla Resim 16 deki şekilde ıslatılır. Resim 16 Resim 17 Resim 18 -Duvar yüzeyindeki çatlak ve delikler tamir edilir.Daha sonra, çatlama riskini azaltmak için 30 cm genişliğinde sıva filesi birleşim yerlerini ortalayacak şekilde uygulanır.Resim 17-18 Resim 19 Resim 20 -Ano çıtalarının uygulanacağı kısımlara alçı harcı sürülerek 150-200 cm aralıklarla mastar çıtaları yerleştirilir.Mastarlama işleminin rahat ve tekniğinde yapılabilmesi için ano çıta aralıklarının mastar uzunluğundan daha küçük olması gerekir. Resim 19.(Gazbeton duvarda) -Yapıştırma esnasında ano çıtaları ipine getirilirek düzeltilir ve teraziye alınır.Resim 20 Tuğla duvarda ano ve terazi uygulaması Resim 21 Resim 22 Resim 23 - Köşe profilleri duvar yüksekliğine veya istenilen ölçüye göre kesilerek ayarlanır. Resim 21. -Profiller alçı harcı ile yerlerine yerleştirilir. Resim 22. -Daha sonra yatayda ve düşeyde kontrol edilerek teraziye getirilir. Resim 23. Resim 24 Resim 25 Resim 26 -Alçı sıva makinesinin temiz ve kullanılabilir durumda olmasına dikkat edilmelidir. Resim 24. -Alçı sıva makinesinin elektrik ve su bağlantıları yapılır. Resim 25-26. R Resim 27 Resim 28 Resim 29 -Sıva makinesine su alınır ve püskürtme hortumunun içi temizlenir. Resim 27. -Su seviyesi, karıştırma başladıktan sonra harcın kıvamına göre ayarlanır. Resim 28. -Alçı sıva makinesine dökülmeye başlanır. Su/alçı oranı 5-6 lt suya 10 kg alçıdır. Resim 29. Makineli alçı sıvada kıvam-ayar ve yüzey hesapları; Makine sıva alçısı, tuğla, briket, gazbeton ve benzeri yüzeylere uygulanabilir. Uygulama yüzeyinde toz, yağ ve benzeri maddeler varsa, yüzey, temizlik maddeleri ile temizlenmeli ve yüzey ıslatılmalıdır. Düzgün yüzeyli tavanların sıva uygulamasından önce, yüzey pürüzlendirilmeli veya harcın yapışmasını sağlayıcı bir malzeme ile astarlanmalıdır. Uygun dozaj, sıva makinesinden çıkacak ilk karışımın 1 litrelik kaba alınıp dökülmesi ile meydana gelen yayılımın belirtilen çapa ulaşmasıyla elde edilir.Bu işleme alçı sıva harcında akma ve yığılmaya olmayıncaya kadar devam edilmelidir. Makineli alçı sıva uygulamasında 1 m2 duvar yüzeyinde 1cm kalınlığındaki alçı sıva için 1011 kg. alçı tüketileceği dikkate alınmalıdır.(1cm için 10-11 kg/m2). Alçı sıva malzemesinin içersine başka hiçbir ürün ve malzeme karıştırılmamalıdır. Alçı sıvanın kalitesini çok fazla etkileyen kullanılan aletlerin temiz olmasına önemle dikkat edilmelidir. Sıva makinesinden gelen ilk sulu karışımlı harç kesinlikle kullanılmamalıdır. Bu harç duvar yüzeylerindeki çatlakların ve deliklerin tamirlerinde ve ano çıtalarının yerleştirilmesinde kullanılabilir. Yüzeye yapılacak alçı sıva çeşidi belirlendikten sonra kullanılacak alçı miktarı metraj yapılarak bulunur.Alçı miktarı hesaplanırken sıvanacak yüzeyin alanı hesaplanır. Sıva yapılacak alanda kapı, pencere gibi boşluklar var ise çıkarılır. ÖRNEK HESAPLAMA; Ölçüleri 6.00m.X2.75 m olan duvar yüzeyine alçı sıva yapılacaktır. Yüzeyde 1,00mX2,00 m ölçülerinde kapı bulunmaktadır. 1cm kalınlığındaki alçı sıva için malzeme ve su miktarını hesaplayınız? ÇÖZÜM; 1-Öncelikle duvar yüzeyinin alanı hesaplanır Toplam duvar yüzeyi=Duvar boyu X duvar yüksekliği 6.00X2,75=16,50 m2 2-Toplam boşluk alanı bulunur Kapı boşluğu ölçüleri 1,00m X2,00m=2,00 m2 3-Duvar yüzeyinden kapı boşluğu düşülerek net sıva alanı bulunur Net Sıva alanı =Toplam Duvar Alanı - Toplam Boşluk alanı Net sıva alanı=16.50 m2-2,00 m2=14,50 m2. 4-Bulunan net sıva alanına göre 1cm kalınlığındaki alçı sıvada kullanılacak alçı miktarını 2 bulalım.Tüketim miktarı 1cm kalınlığındaki sıvalar için gerekli miktar olan 10 Kg/m alınmıştır. 2 Alçı miktarı= Net sıva Alanı X Tüketim miktarı(1 cm sıva kalınlığı için 10 Kg/m ) Alçı miktarı=14,50 m2X10 kg = 145 kg.dır. 5-Su miktarı bulunurken 10 kg alçı için 6-6,5 lt su kullanıldığı dikkate alınarak bulunur Su miktarı=alçı miktarı / 10 X 10 = 145 / 10 X 6 = 87 Litre su. Duvarlarda Makine ile alçı sıva uygulaması ; -Sıva makinesinden gelen ilk sulu karışım kullanılmamalıdır. Bir kaba veya tekneye alınarak akma ve yığılma yapmayacak duruma gelincye kadar toplanır.Resim 24 ve 25. Bu toplanan alçı harcı ziyan edilmemeli sıvada kullanılmamalı, ano harcı olarak veya çatlak ve deliklerin kapatılmasında kullanılmalıdır. Alçı sıva harcının içerisine kesinlikle kireç-çimento vb. yabancı malzemeler eklenmemelidir. Alçı Sıva Makinesinden ilk çıkan alçı harcının görünümü ve toplanması. -Daha önceden terazisinde ve belirlenen ölçü aralıklarında yerleştirilen anolar arasındaki boşluklara sıva makinesi yardımı ile yatay bir hatta boşluklar kalmayacak şekilde aynı yoğunlukta ve kalınlıkta püskürtülerek alçı sıva harcı uygulanır. Resim 30-31-32. Resim 30 Resim 31 Resim 32 Makineli alçı sıvanın; -Aşağıdan yukarı doğru uygulanması resimleri 30-31 ve 32 -Yukarıdan aşağı doğru uygulanması resimleri 33-34 Resim 33 Resim 34 Resim 35 Ano Sıyırma Resim 36 Mastarlama Resim 37 Temizleme Duvarda uygulama yapılmış alçı sıva harcının görüntüleri ve işlemleri. -Anolar arası boşluklar alçı sıva makinesi yardımı ile püskürtülerek doldurulur. Uygulama kalınlığı, tek katta 8 mm ile 2,5 cm arasında olmalıdır. Kalınlık 2,5 cm'den fazla ise, ikinci kat, ilk kat prizini almadan yine en fazla 2,5 cm olacak şekilde püskürtülerek uygulanır. -Şayet alçı sıvanın kalın uygulanma durumu var ise; alçı sıva birinci gün belirli kalınlıkta uygulanmalı fakat mastarlanmamalıdır. En az bir gün süre geçmeden ikinci kat alçı sıva uygulanmamalıdır. İkinci kat sıva uygulamasında istenilen kalınlığa ulaşılmalıdır. -Ano çıtaları üzerindeki fazla alçı mala ile sıyrılarak, ano çıtaları mastarlama için uygun duruma getirilir. Resim 35. -Daha sonra sıva uygulanan duvar yüzeyleri alüminyum bıçak mastar ile yukarıya doğru ano çıtalarına bastırılarak mastarlanır.Resim 36. -Mastarlama işlemi yapılırken duvar yüzeyleri üzerindeki fazla alçı harcı bıçak mastar üzerinde birikecektir ve toplanacaktır. Bu harcın temizlenmesi gerekir ve mala ile alınıp temizlenerek duvar yüzeyinde kalan boşluklar doldurulur. Resim 37- 38 ve 39. -Yüzey kurumaya ve çekmeye başladığında, yüzeydeki fazlalıklar ikinci bir mastarlama ile alınabilir. Resim 38 Resim 39 -Makineli alçı sıva uygulamasında yukarıdan aşağıya doğru püskürtme tercih edilmelidir. -Duvar yüzeylerindeki ilk mastarlama işleminden sonra, duvar yüzeylerinde boşluk kalmayacak bir şekilde mastarlama işlemleri resim 39 ve 40 daki şekilde tamamlanır. -İkinci ve diğer mastarlama işlemleri, ilk mastarlama işleminden takriben 15-20 dakika sonra yapılmalıdır. ÖNEMLİ NOT:(Uygulama yüzeyinin özelliğine, hava şartlarına ve alçı harcın kendisini çekme süresine göre süre değişebilir.) Resim 40 Resim 41 -Birinci mastar çekilmesinden sonra yapılan işlemler yukarıdaki resimlerde görüldüğü şekilde (resim 36-37)öncelikle boşluklar doldurulup arkasından da ikinci mastarlama işlemleri yapılır. -Mastarlama ve yüzeydeki kalan boşlukların tamamen doldurulmasından sonra mastar ano çıtaları spatula veya mala yardımı ile yerlerinden dikkatli bir şekilde çıkartılır.Resim 42 ve 43. Resim 42 Resim 43 -Ano çıtalarının yerlerinden dikkatli ve itinalı bir şekilde çıkarılması işleminden sonra bu boşukların alçı sıva ile doldurulması işlemine geçilir. Ano çıtaları alçı sıva yüzeyi biraz sertleştikten sonra yerlerinden çıkarılmalıdır. Resim 44 ve 45. Resim 44 Resim 45 Ano çıtaları boşluklarının alçı sıva ile doldurulması -Makineli alçı sıva uygulamasında sıra artık bitirme işlemlerine gelmiştir. Resim 46. Alçı sıvanın sertleşmesinin yeterli olup olmadığı kontrolü yüzeye el temasıyla yapılır. Resim 46.Alçı sıva yüzeyinin elle sertleşme kontrolünün yapılması. -Gerekli kontroller yüzeyde yapıldıktan sonra uygulanan sıva harcının sıkıştırılması işlemine başlanır. Sıkıştırma işlemi geniş çelik mala, raspa-spatula veya bıçak mastar ile yapılabilir. Resim 47 ve 48 de bu işlemler görülmektedir. Resim 47 Resim 48 Alçı sıva uygulaması yapılmış yüzeylerin sıkıştırılması. -Yüzeylerin sıkıştırılma işlemleri bitirildikten ve alçı sıva uygulamasının başlangıcından itibaren bir saat süre sonra yüzeylerin sertleşmesinden sonra Tirfillenme işlemlerine başlanır. Tirfillenme işlemine başlamadan önce alçı sıva uygulaması yapılmış yüzey hafifçe ıslatılır. Yüzey ıslatılması fırça, püskürtme veya su hortumu ile yapılabilir. Resim49 Yüzeyin Islatılması Resim 50 Yüzeyin Tirfillenmesi Resim 51 Resim 52 Alçı uygulaması yapılmış yüzeylerin tirfillenerek son bitiş işlemlerinin yapılması. Tirfiller kauçuk malzemeden yapılmış olup, dairesel biçimde hareket ettirilir. Bu işlemdeki amaç, alçı sıvanın içersindeki satenin yüzeye çıkarılmasıdır. Tirfilin temiz, düzgün olmasına özen gösterilmeli ve uygulama esnasında temizlenmelidir. -Yukarıda anlatılan şekilde yüzeylerin tirfillenme işlemlerinden yaklaşık 10 dakika sonra birinci Çelik mala uygulaması ile yüzeylerin parlatılma işlemlerine başlanır. Resim 53. -Daha sonra iç köşelerdeki bozukluklar özel iç köşe malası ile kontrol edilerek düzeltilir. Resim 54. -Yüzeylerdeki ve iç köşelerdeki bozukluklar özel alçı rendesi ile rendelenmek suretiyle düzeltmeleri yapılarak kontrol edilir. Resim 55. Resim 53 Resim 54 Resim 55 Alçı sıva uygulaması yapılmış yüzeylerde bitirme-sonlandırma işlemleri -Birinci çelik mala ile yüzeylerin düzeltilmesi işlemlerinden yaklaşık olarak 1 saat sonra İkinci mala uygulama işlemlerine geçilir. İlk başlangıçtan itibaren 2 saat süre geçmiş ve Alçı sıva uygulanmış yüzeyler artık sertleşmiştir. Resim 56. Resim 56 Yüzeye ikinci mala uygulaması -Alçı sıva uygulamaları yapılmış yüzeylere, son bitirme işlemlerini tamamlamak üzere bir kez daha ıslatılır veya su püskürtülür.Resim57. -Yüzeylerin ısıtılmasından hemen sonra en son işlem olarak eğri saplı geniş çelik spatula ile yüzeylerin parlak, sert ve sırlı-kusursuz bir zemin elde etme işlemleri yapılarak uygulama bitirilir. Böylece 2 saatlik süre içersinde makineli sıva uygulaması tamamlanmıştır. Resim 58. Resim 57 Yüzeyin son kez ıslatılması Resim 58 İşlemleri tamamlanmış yüzey Makine İle Alçı Sıva Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümleri; 1. Sorun: Makine sıva alçısında erken donma durumu • Makine sıva alçısının su/alçı oranına dikkat etmemek erken donma olmasının en önemli etkenidir. Püskürtme makinesinin temiz olmaması, kirli pis su kullanılması, alçının tam ve homojen karıştırılmaması ya da gereğinden fazla karıştırılması da malzemenin erken donmasına sebep olur. • Çözüm: Sıvaya başlanmadan önce püskürtme makinesinin temizliği gözden geçirilmeli, 5,5-6/10 lt/kg su alçı oranına, kullanılan suyun temizliğine ve makine sıva alçısının içerisine başka malzemeler katılmamasına dikkat edilmelidir. 2. Sorun: Alçı torbasının içerisinden iri taneler çıkması • Makine sıva alçısı nakliye esnasında ıslanmış veya uygun şartlarda depolama yapılmamış ise torbanın içerisinden iri taneler çıkabilir. • Çözüm: Makine sıva alçısının içerisinden iri taneler çıkıyorsa malzemenin kullanılmadan önce elenmesi gereklidir. Eğer malzeme depoda bekletilecek ise deponun nemden uzak olmasına ve üst üste 20 torbadan fazla istifleme yapılmamasına dikkat edilmelidir. 3. Sorun:Sıva duvara sürüldükten sonra çatlakların oluşması • Su alçı oranına dikkat etmemek, uygulama yapılan duvarın kuru ve tozlu olması, binanın oturma yapması ve makine sıva alçısının ince sürülmesi duvarda çatlama sorunlarına yol açar. • Çözüm: Binanın oturma yapmasıyla sıvada çatlakların oluşmasını engellemek için en uygun yöntem sıva filesi kullanmaktır. Özellikle oturmadan dolayı çatlama yapabilecek yerlerin tahmin edilmesi (Pencere kenarları, kapı kenarları, köseler) ve buralarda sıva filesi uygulanması bu sorunların çözümünde etken olacaktır. Diğer taraftan su/alçı oranına dikkat etmek,uygulamadan önce duvarı ıslatmak ve alçıyı duvara en az 10mm kalınlıkta uygulamak çatlama sorununu ortadan kaldıracaktır. 4. Sorun:Sıvanın tozuma yapması • Makine sıva alçısında su/alçı oranına dikkat edilmeden alçı karılmışsa, sıvanın uygulandığı duvar kuru ve tozlu ise, malzemenin içerisine başka malzemeler eklenmişse, uygulamanın yapıldığı yerin sıcaklığı çok düşükse tozuma sorunu ile karşılaşılabilir. • Çözüm: Makine sıva alçısında su/alçı oranı 5,5-6/10 lt/kg dır. Bu orana dikkat edilmelidir. Uygulama esnasında duvarın alçının suyunu emmeyecek şekilde ıslatılmış ve tozdan arındırılmış olması, makine sıva alçısının içerisine başka maddeler katılmamış olması ve sıvanın uygulandığı yerin çok soğuk olmaması dikkat edilmesi gereken hususlardandır. 5. Sorun: Makine sıva alçısının duvarda sarkma yapması • Makine sıva alçısının duvarda sarkmasının başlıca nedenleri su alçı oranına dikkat etmemek ve uygulamanın çok kalın yapılmasıdır. Sıvanın fazla kalın sürülmesi alçının duvarda tutunmasını azaltacak ve sarkmalara neden olacaktır. • Çözüm:Duvarda sarkma yaşanmaması 5,5-6/10 lt/kg su alçı oranına dikkat edilmeli ve tek katlı yapılan sıvanın çok fazla kalın sürülmemesi gereklidir. 6. Sorun: Makine sıva alçısının ardından duvarda bölgesel donmalar olması • Makine sıva alçısının tam ve homojen olarak karıştırılmaması, su alçı oranına dikkat etmemek duvarda bölgesel donmalar olmasında etkilidir.. • Çözüm: Makinenin karıştırmayı sağlayan parçalarının temizliğine dikkat edilmeli, iyi karıştırıldığına emin olunmalı, malzemenin 5,5-6/10 lt/kg su alçı oranında çalıştığı kontrol edilmelidir. 7. Sorun: Sıvanın duvardan kopması • Uygulama yapılan duvarın yağlı, tozlu, kirli, kuru olması ve yeterince pürüzlü olmaması kopmalara neden olur. • Çözüm: Makine sıva alçısı duvara sürülmeden önce duvarın temizlenmeli tozdan kirden arındırılmalıdır. Duvarın alçının suyunu emmemesi için duvar önceden ıslanmalı hatta gerekiyorsa çekiç ve benzeri aletlerle duvarda yaralar açarak sıvanın duvardan kopmaması sağlanabilir. 8.2.El İle Alçı Sıva Yapılması Çatlakların ve deliklerin tamir edilmesi -Öncelikli olarak duvar yüzeyindeki çatlakları ve delikleri tamir ediniz.Resim 1. Resim 1 Resim 2 - Farklı malzemelerin birleşim yerlerinde çatlama riskini azaltmak için 30 cm genişliğindeki sıva filesini, birleşim yerini ortalayacak şekilde sıva harcı üzerine uygulayınız. Resim 2. -Uygulamayı iş güvenliği için gerekli güvenlik önlemlerini alarak zamanı ve malzemeyi dikkatli bir şekilde kullanarak yapınız. Ano Hattı Uygulaması -Uygulama, anolar ile yapılacaksa alçı harcı Spatula ile çelik mala üzerine alınır.Resim 3. Çelik mala yardımı ile de duvara resimlerdeki şekilde uygulanır. Resim 3 Resim 4 Resim 5 -Harç spatula ile ano çıtasının yapıştırılacağı doğrultu boyunca duvar yüzeyine uygulamaya devam edilir.150-200 cm. aralıklarla ano çıtaları yerleştirilir. Resim 4-5. Resim 6 Resim 7 -Duvarlarda bulunan köşelerin düzgün olması için ano çıtası vazifesi gören sıva profilleri duvar Yüksekliklerine göre istenilen ölçülerde kesilir ve alçı yardımıyla yerleştirilir. Resim 6-7. Resim 8 Resim 9 -Yüksekliklerine ve ölçülerine göre yerlerine yerleştirilen ano çıtaları ve köşe sıva profilleri, harcın biraz sertleşmesinden sonra ipine ve terazisine getirilerek düzgünlük kontrolleri yapılır. Resim 8-9. El ile Duvar Sıvası yapımında kullanılan alçılar hakkında pratik bilgiler; Perlitli sıva alçıları; Harç için gerekli su/alçı oranı : 10 kg alçıya 6,0-6,5 lt su. Toz halinde birim hacim ağırlığı : 800-850 Kg/m3 Plastik kıvamda kalma süresi: 60 dakika Tüketim miktarı: 1 cm kalınlık için 10 Kg/m2 Perdah sıva alçıları; Harç için gerekli su/alçı oranı:10 kg alçıya 6,5 – 7 lt su. Toz halinde birim hacim ağırlığı: 700 Kg/m3 Plastik kıvamda kalma süresi: 90 dakika Tüketim miktarı: 1 mm kalınlık için 1 Kg/m2 Yukarıdaki bölümlerde anlatılan ve resimlerle gösterilen çalışmalardan, yüzeylerin hazırlanma işlemlerinden sonra, alçı sıvanın yapılmasına başlanabilir. Duvarlarda ve tavanlarda yüzeylerin hazırlanmasında aynı işlemler uygulanmaktadır. -Öncelikle işe başlarken güvenlik amacıyla eldiven giyilmelidir.Resim 10. Resim 10 İş eldiveni -Hazırlanan alçı sıva harcı tekne içerisinde karıştırıldıktan sonra uygulamanın tekniğinde Yapılabilmesi için, içersinde topaklanmalar kalmayıncaya kadar iyice karıştırılmalıdır. Karıştırma sonrasındaki kullanılmaya hazır hale gelen alçı sıva harcı 1 saat içersinde rahatlıkla işlenebilir. Karıştırma sonrasında harcın içerisine sonradan su veya alçı eklenmez. Resim 11 Harcın karıştırılması Resim 12 Harcın kıvamı Resim 13 Uygulama hataları -Hazırlanan sıva harcının içerine, karışım sonrasında yukarıda görülen 13. resimdeki şekilde kesinlikle su veya alçı eklenmemelidir. Bu işlem harcın bozulmasına yol açmaktadır. Duvarlarda Alçı Sıvanın El ile Uygulanması -Tekneler içerisinde bulunan alçı sıva harcından, bir miktar spatula veya mala yardımı ile yandaki resimde görüldüğü şekilde sıvacı küreğine alınarak işe başlanır. Resim 14. Resim 14 -Alçı sıva harcının yüzeye uygulanmasında 1.yöntemde; sıvacı küreği üzerindeki alçı harcı alttaki resimlerde görüldüğü şekilde aşağıdan yukarıya doğru kuvvetlice bastırılarak uygulanır.Resim 15-16. Uygulamaya iki ano çıtasının araları alçı sıva ile dolduruluncaya kadar aynı şekilde devam edilir. Resim 15 Sıva uygulaması Resim 16 Sıva uygulaması Resim 17 Sıva uygulamaları -Tuğla haricindeki diğer malzemelerden yapılmış yüzeylerde alçı sıva uygulamaları yukarıda görüntüsü bulunan resim 17. Şekilde sıvacı küreği ile uygulama yapılmaktadır. -Alçı sıva harcının yüzeye uygulanmasındaki 2.yöntemde ise; sıvacı küreği üzerine alınan alçı harcı sıvacı malası kullanılarak duvar yüzeyine serpme şeklinde atılarak uygulanır. Uygulamalar ano çıtaları arasındaki tüm yüzeyin doldurulmasına kadar devam ettirilir. Resim 18-19-20. Resim 18 Resim 19 Resim 20 -Duvar yüzeylerindeki ano çıtaları araları, yukarıda anlatılan her iki yöntemle de ano çıtaları Kalınlıklarını az bir miktar geçecek şekilde boşluk kalmayacak şekilde tamamen doldurulur. Daha sonra alüminyum bıçak mastar ile iki ano çıtasına bastırılarak aşağıdan yukarıya doğru ve sağa–sola hareket ettirilerek MASTARLAMA işlemi yapılır. Resim 21-22-23. Resim 21 Resim 22 Resim 23 Mastarlama uygulama resimleri Alüminyum bıçak mastar üzerinde toplanan alçı harcının fazlası mala yardımıyla sıyrılarak mastarın temas etmediği sıva yüzeyindeki boşluklara yandaki 24.resimde görüldüğü şekilde doldurulur. Resim 24. Boşlukların doldurulması -Sıva yüzeyindeki boşlukların doldurulmasından sonra tekrar 2. Mastarlama işlemi yapılır. Uygulamaya tavan seviyesine gelinceye kadar devam ettirilir. Resim 25. Resim 25 -Alçı sıva uygulaması yapılan tüm yüzeyde mastarlama işlemleri tamamlandıktan sonra ano çıtalarının sökülmesi işlemine başlanır.Bütün ano çıtaları dikkatlice sıva yüzeyine hasar vermeyecek şekilde sökülerek,oluşan boşluklara alçı sıva harcı doldurulur.Resim 26-27. Resim 26 Resim 27 -Alçı sıva işleri şayet ano çıtaları kullanılmadan uygulanmamışsa, alüminyum bıçak mastar ile çapraz ve düşey biçimde hareket ettirilerek mastarlama yapılır. Resim 28. Ano kullanılmadan yapılan uygulamalarda yüzeyin yatay ve düşey terazisi kontrol edilmelidir. Resim 29. Resim 28 Resim 29 -Alçı sıva uygulamalarında duvar köşeleri ile pencere ve kapı merkezlerinde daha önceden Yerleştirilen köşe profillerinin bulunduğu kısımlara da alçı sıva harcı ile doldurulur. Resim 30-31. Bu uygulamalar için terazisine getirilmiş bulunan mastar da kullanılır. Resim 32. Resim30 Profil dolgu uygulamaları Resim 32 Terazi kontrolü Resim 31 -Alçı sıva uygulaması yapılan bütün duvarlarda sıva işlemleri bitirildikten sonra iç köşelere köşe malası ile düzgünleştirme yapılır ve yüzeylere son şekli verilerek işlemler tamamlanır. Resim 33. Resim 33 Perlitli sıva alçısı yapısından dolayı gözenekli bir yüzey oluşturur bu nedenle “kaba sıva” olarak bilinmektedir. Daha temiz ve pürüzsüz bir yüzey elde etmek için “Saten Perdah Alçısı” ile sıva yüzeyinin kaplanması ve düzeltilmesi gerekir. El ile Tavanlarda Alçı Sıvanın Uygulanması Alçı sıvanın tavan uygulamalarına geçmeden önce, sıva yapılacak yüzeylerin hazırlanması gerekir.Her türlü yüzey hazırlık işlemleri 5.bölümde açıklanmıştır.(Bakınız 5.bölüm sayfa 15) Tavan uygulama çalışmaları için yeterli yükseklikte ve güvenlikli, sarsılmaz bir basit iş iskelesi, sehpalar veya merdiven gereklidir. Beton yüzeylerdeki çapaklar temizlenmeli, yüzeylerdeki toz ve tutunmayı önleyici maddeler yıkanmalı, fırçalanmalıdır. Pürüzsüz yüzeyler pürüzlendirilmeli-çentiklendirilmeli veya serpme yapılmalıdır. -Tavanlarda alçı sıva uygulaması anolu yapılacaksa, harç spatula yardımıyla çelik mala üzerine alınarak ano çıtalarının yapıştırılacağı tavan yüzeyine uygulanır. Resim 34-35. Resim 34 Resim 35 Resim 36 Tavana ano yerleştirilmesi Resim 37 -Ano çıtaları 150-200 cm. aralıklarla harca yapıştırılır ve ipine getirilerek düzgün ve tekniğine Uygun bir şekilde teraziye alınır. Resim 36-37.Harcın sertleşmesi için biraz beklenir. Tavanda uygulanacak alç sıvanın kalınlığı 5-20mm. arasında tek kat olarak uygulanır. -Alçı sıva harcı, mala yardımıyla sıva küreğine bir miktar alınır. Resim 38-39 daki gibi tavan yüzeyine sıva küreği bastırılarak uygulanır. İdeal uygulama tek katta ano çıtalarının yüksekliğini bir miktar geçecek şekilde yapılanıdır. Brüt betonda çelik mala kullanılabilir. Resim 38 Tavana alçı sıva uygulamaları Resim 39 -Alçı sıva uygulamasına devam edilerek tavan yüzeyinin diğer kısımları da bu yöntemle kapatılarak ano çıtalarının arası doldurulur. -Ano çıtalarının arası alçı sıva harcı ile doldurulduktan sonra alüminyum bıçak mastar ile çıtalara bastırılarak “mastarlama” yapılır. Resim 40 . Alüminyum bıçak mastar üzerinde toplanan fazla harç sıva malası ile alınarak sıva yüzeyindeki çukur yerlere doldurulur. Resim41. Resim 40 Mastarlama ve dolgu yapma Resim 41 Resim 42 Son mastarlama yapılması -Bu işlem sonrası sıva yüzeyi tekrar mastarlanarak sıva işlemi tamamlanır. Resim 42. -Tavana uygulanan alçı sıva harcı sertleştikten sonra ano çıtaları sökülür. Resim 43. -Çıta boşlukları alçı sıva harcı ile düzgün bir şekilde spatula ile doldurulur. Resim 44. Resim 43 Çıta sökülmesi Resim 44 Boşlukların doldurulması -Tavanın tüm yüzeylerindeki alçı sıva işlemleri bitirildikten sonra, tavan ve duvar birleşimlerine düzgün olması için köşe malası ile son şekli verilerek uygulama sonlandırılır. Resim 45. -Tavanda uygulama anosuz yapılmışsa, alüminyum bıçak mastar çapraz şekilde hareket ettirilerek mastarlanır ve sonrasında yüzey terazi ile kontrol edilir. Resim 46-47. Resim 45 Köşe uygulama Resim 46 Anosuz mastarlama Resim 47 Yüzey Kontrolü Makine ile Tavanlarda Alçı Sıva Yapılması; Ön sayfalardaki 5.bölümde alçı sıva uygulaması yapılacak yüzeyler ile ilgili bilgiler verilmiştir. Yapılacak işlemler genelde aynı olmakla birlikte bu kısımda da kısaca hatırlatmalarda bulunmak amacıyla açıklamalar yapılacaktır. ALÇI SIVA YAPILACAK YÜZEYİN HAZIRLANMASINDA İŞ SIRASI 5.Bölümde açıklamaları yapılan işlemlerin aynısı olup; A- Görsel Kontrol B-Elle kontrol C-Kazıma Deneyi D-Islatma Deneyi ve E-Sıcaklık Ölçme kontrolleri yapılacaktır. Alçı Sıva Yapılacak Yüzeyin Hazırlanmasında Ön Hazırlıklar Alçı sıva yapılacak yüzeyde üçüncü bölümde anlatılan kontrol ve deneyler yapıldıktan ve gerekli önlemler alındıktan sonra ön hazırlıklara başlanır. Bu bölümde gerekli görülen yerlerde tavan uygulama resimleri ile konu açıklanacaktır. -Tavan yüzeyleri üzerinde bulunan çapaklar ve artıklar temizlenmelidir. -Yüzeylerdeki toz tutucu, tutunmayı azaltıcı, kalıp yağları vb. maddeler temizlenmelidir. -Tutunmayı artırmak amacı ile yüzeyler çentiklenmeli, pürüzlendirilmeli ve çeşitli yüzey hazırlayıcı bağlayıcılar kullanılmalıdır.Resim48. -Tutunmayı artırıcı bir diğer yöntem de çimentolu serpmenin yüzeye atılmasıdır.Resim49. Resim 48 Resim 49 -Makineli alçı duvar uygulama işlemlerinde bahsedildiği üzere, tavan uygulamaları için de aynı işlemler yapılmalıdır. Şöyle ki; Yüzeydeki bütün tamirler yapılmalıdır Çatlak ve delikler tamir edilmelidir, doldurulmalıdır Farklı malzemelerin birleşiminde sıva filesi kullanılmalıdır Yüzey mutlaka uygulama öncesinde ıslatılmalıdır -Daha sonra tavanda ano çıtalarının yerleştirilme işlemlerine başlanmalıdır. Aralıkları aynı duvar uygulamalarında olduğu gibi 150-200 cm. ölçü aralığı ile yerleştirilmelidir. Resim 50-51. Resim 50Ano harcı hazırlama Resim 51 Ano çıtası yerleştirme -Tavanlarda ano çıtaları yerlerine konulduktan sonra kontrol edilir, teraziye alınırlar.Resim 52 Resim 52 Ano çıtasının teraziye alınması -Kontrol ve teraziye alma işlemlerinden sonra önceki bölümde anlatıldığı şekilde, alçı sıva makinesi ve alçı sıva hazırlanarak uygulamaya başlanır.Alçı sıva tavan yüzeyine uygulanırken boşluk bırakılmamasına dikkat edilmelidir. Yatay bir hat izlenerek her noktaya aynı yoğunlukta malzeme gelecek bir şekilde tavan yüzeyi boyunca devam edilir. Resim 53ve 54. Resim 53 Tavana Alçı sıvanın püskürtülerek uygulanması Resim 54 -Tavana alçı sıvanın püskürtülerek ano araları doldurulmasından sonra mastarlama işlemine geçilir.Öncelikle ano mastar çıtaları alçı sıva harcından mala ile sıyrılır, temizlenir.Resim 55. -Alüminyum bıçak mastar kullanılarak mastarlama yapılır.Ano çıtalarına bastırılarak sağa ve sola hareket ettirilerek mastarlama işlemleri yapılır.Resim 56. Resim 55 Ano sıyırma işlemi Resim 56 Mastarlama -Mastarlama işlemi yapılırken tavan yüzeyi üzerindeki fazla alçı sıva harçları mastar üzerinde toplanma yapacaktır. Toplanan alçı sıva harcı mala ile sıyrılıp alınarak var olan boşluklar doldurulur. Resim 57 ve 58. -Tavan yüzeyinde hiç boşluk kalmayıncaya kadar mastarlamaya devam edilerek işlem tamamlanır. Resim 59. Resim 57 Resim 58 Resim 59 -İlk mastarlama işleminden 15 dakika sonra ikinci mastarlama işlemine geçilir. İkinci mastarlama işleminde alüminyum bıçak mastar veta eğri saplı geniş spatula kullanılır. Bu işlem ile alçı harcının sıkıştırılması sağlanır. Resim 60 ve 61. -İkinci mastarlama işlemi tamamlandıktan sonra ano mastar çıtaları kırılmadan yerlerinden çıkartılır. Resim 62. Resim 60 Mastarlama Resim 61 Sıkıştırma Resim 62 Ano çıkartma -Ano çıtalarının çıkartılmasından sonra oluşan boşluklar alçı sıva ile doldurulur.Resim 63. -Alç sıva uygulamasından 50-70 dakika sonra elle yüzeyin sertleşmesi kontrol edilir.Resim64. -Yüzeyin sertleşmesinden sonra yüzey ıslatılma işlemi yapılır. Resim 65. Resim 63 Resim 64 Resim 65 -Yüzeyin sertleşmesi ve yeteri kadar ıslatılmasından sonra kauçuk mala ile dairesel biçimde hareket ettirilerek yüzey tirfillenir. Resim 66. -Tirfillenme işleminin bitirilmesinden yaklaşık 10 dakika sonra tavan yüzeyi çelik mala ile parlatma işlemi yapılır. Resim 67. -İlk mala uygulamasından yaklaşık 1 saat sonra eğri saplı geniş spatula ile ikinci mala uygulaması yüzeye uygulanır. Başlangıçtan itibaren tahminen 140 dakika süre geçmiş olur. Resim 68. Resim 66 Tirfillenme Resim 67 Çelik mala işlemi Resim 68 İkinci mala Resim 69 Tavan yüzeyinin ıslatılması Resim 71 Hortumların temizlenmesi Resim 70 Tavan yüzeyinin görüntüsü Resim 72 Aletlerin temizlenmesi -Tavan yüzeyi son işlemler için hortum veya fırça ile ıslatılır. Resim 69. -Parlak, sert ve sırlı düzgün bir yüzey elde edilebilmesi amacıyla eğri saplı geniş spatula ile son işlemler yapılır ve uygulama tahminen 3 saat civarında tamamlanır. Resim 70. -Uygulamanın tamamlanmasından sonra çevre temizliği ile kullanılan alçı sıva makinesinin ve araçların temizlikleri bir sonraki iş için hazır olması maksadıyla hemen, alçı sıva malzemesi yapışıp kurumadan yapılmalıdır. Resim 71ve 72. El İle Alçı Sıva Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümleri; 1. Sorun: Hazırlanmış perlitli sıva alçısında erken donma durumu • Çözüm: Perlitli sıva harcının erken donmaması için torba üzerinde yazan su/alçı oranına dikkat edilmeli. Alçı suya sepelendikten sonra bir süre suyu emmesi beklenmeli, malzeme çok uzun süre ve yüksek devirli makinelerde karıştırılmamalı, harcın hazırlandığı su ve malzemeler temiz olmalıdır. Malzeme karıştırıldıktan sonra üzerine su ya da alçı eklenmemelidir. +25 °C’nin üzerindeki sıcaklıklarda erken donma gözlenebilir. 2. Sorun: Sıva duvara sürüldükten sonra çatlakların oluşması • Çözüm:Sıva duvara sürüldükten sonra çatlaklar oluşuyor ise sıvanın sürüldüğü duvar farklı su emme kapasitesine sahip olabilir, duvarın düz olmama sebebi ile sıva kimi yerlere kalın kimi yerlere ince sürülmüş olabilir, bina oturma yapmış olabilir. • Bu sorunları ortadan kaldırmak için sıva yapılmadan önce duvar ıslatılmalı suya doyması sağlanmalıdır. Farklı su emme kapasitesine sahip bölgelerde beton kısım ve tuğla kısmın birleşme noktalarında sıva filesi kullanılmalıdır. Ortam sıcaklığının en az +5 °C olması gereklidir. Binanın oturmasından kaynaklanan çatlama sorunlarını gidermek için sıva filesi kullanılması büyük fayda sağlayacaktır. Duvarın düzgün olmaması durumunda duvardaki çukur kısımlar önceden doldurulmalı daha sonra sıva yapılmalıdır. Sıva kalınlığının en az 5-8 mm olması gerekmektedir. 3. Sorun: Sıvanın ufalanması • Sıvanın ufalanmasındaki başlıca sebepler arasında sıvanın içerisine yabancı maddeler eklenmesi (mermer tozu, kum), duvara sürülmeden uzun süre bekletilmesi, hazırlandıktan sonra üzerine su ya da alçı eklenmesi ve sıvanın duvara ince sürülmesi vardır. • Çözüm: Malzemenin içerisine kesinlikle yabancı maddeler katılmamalıdır. Dolgu veya farklı özellik kazandırılmak amacıyla malzemeye katılan yabancı maddeler malzemenin mukavemetini düşüreceği gibi ömrünü de kısaltacaktır. Sıva hazırlandıktan sonra uzun süre beklenmeden uygulamaya geçilmelidir. Malzeme hazırlandıktan sonra üzerine alçı ya da su eklenmemelidir. Tasarruf sağlamak amacıyla sıva ince sürülmemelidir. 4. Sorun: Sıvanın duvarda çizik yapması • Uygulama esnasında perlitli sıvanın duvarı çizmesinin sebepleri arasında; malzemenin nakliye sırasında ıslanmasıyla katı partiküllerin oluşması, uygulama esnasında sıvanın duvara ince sürülmesi, alt katmandaki sıvadan katı parçacıkların kopması ve alçının hazırlanmasında temizliğe dikkat edilmeyerek içerisinde parçacıklar bulunan kirli su kullanılması vardır. • Çözüm: Sıvanın duvarda çizik yapmaması için nakliye esnasında torbaların ıslanmamasına, nem almamasına dikkat edilmelidir. Eğer malzeme ıslanmışsa elekten geçirildikten sonra suyla karılmalıdır. Ayrıca sıvanın duvara daha kalın sürülmesi gerekir. Harcın karıldığı kabın temiz olmasına dikkat edilmeli ve duvara sürmeden önce duvar temizlenmelidir. 5. Sorun: Malzemenin karılma esnasında topaklanma yapması • Malzemenin karılma esnasında topaklanmalar yapmasının başlıca sebepleri arasında; sıvanın karıldığı kabın temiz olmaması, kirli su kullanılması, malzeme karıştırıldıktan sonra üzerine kuru alçı ilave edilmiş olması veya harcın içerisine bekletilmiş nem almış, bozulmuş alçının katılması vardır. • Çözüm: Topaklanma olmaması için harcın karıldığı kap ve su temiz olmalı, karma işlemi tamamlandıktan sonra üzerine kuru alçı ilavesi yapılmamalı ve özellikle daha önceden beklemiş nem almış malzeme eklenmemelidir. 6. Sorun: Alçı torbasının içerisinden iri taneler çıkması • Alçı torbasının içerisinde iri taneler çıkamasın sebebi torbanın nakliye sırasında ıslanması, nem alması veya uygun depolama şartlarında korunmamış olmasıdır. • Çözüm: Bu gibi sorunları ortadan kaldırmak için malzemenin nakliyesinde nem olmayan kuru yerde ve en fazla üst üste 20 torba istiflenmesi gerekmektedir. 7. Sorun: Sıvanın tozuma yapması • Uygulama yapılan duvarın çok kuru olması durumunda, su/alçı oranına dikkat edilmediği durumda, sıvanın ince sürüldüğü ve sıva yapılan yerde hava akımının olması halinde sıva tozuma yapar. • Çözüm: Sıvanın yapıldığı yerde hava akımının kesilmesi, gerekiyorsa açık olan kapı ve pencerelerin kapatılması gereklidir. Sıvaya başlamadan önce duvar ıslatılarak suya doyması sağlanmalıdır. Sıvanın uygulanan kalınlıktan daha kalın sürülmesi ve su/alçı oranına dikkat edilmesi tozuma problemini ortadan kaldıracaktır. 8. Sorun:Sıvanın keperme yapması(Sıvanın duvarda pütürleşmesi, dökülmesi,tutunmaması) • Sıvanın duvarda pütürleşmesine, dökülmesine duvarda tutunmamasına sebep alçının duvara ince sürülmesi, duvarın çok kuru olması sebebiyle alçıdan su emmesi, düzeltmenin geç yapılması olabilir. • Çözüm: Eğer sıvama işlemi sıcak havalarda yapılıyor ise sıvanın yapılmaya başlanmasından önce duvarın sulanması gereklidir. Çünkü duvar ihtiyacı olan suyu alçıdan çekecektir. Alçı duvara ince sürülmüşse aynı keperme olayı gözlenebilir. Bu yüzden alçının duvara en az 5-8 mm kalınlıkta sürülmesi gerekmektedir. 9. Sorun: Alçı sıvanın kusma yapması • Alçı duvarda kusma yapıyorsa bunun olası nedenleri arasında duvarın kirli olması veya uygulamanın ideal sıcaklık değerlerinin altında yapılmasıyla harç suyunda donma olmasıdır. • Çözüm: Duvarda kusmanın engellenebilmesi için sıvaya başlanmadan önce duvarın tozdan, kirden, yağdan temizlenmiş olması gerekmektedir. Ortam sıcaklığının en az +5 °C olması gereklidir. Mümkünse sıvanın yapıldığı alan ısıtılmalıdır. 10. Sorun: Alçının patlama çatlama yapması • Alçının patlama çatlama yapmasının en büyük nedenleri arasında duvarın tozdan kirden yeterince temizlenmemiş olması, duvarının sıvaya başlanmadan önce ıslanmamış olması ve alçının altındaki çimento kireç esaslı sıvanın içerisindeki kirecin tam olarak söndürülmemiş olması yatar. • Çözüm: Patlama sorununu gidermek için alçı sıvasından önce uygulanmış olan çimento kireç esaslı sıvanın içerisindeki kirecin tam olarak söndürüldüğüne dikkat etmek, alçı sıvasının uygulanacağı duvarın tozdan kirden arındırılmış olmasına ve duvarın alçının suyunu emmeyeceğine emin olmak gerekir. 11. Sorun: Sıvada çiçeklenme olması • Sıva alçısının hazırlanmasında kirli su kullanılması sıva alçısında çiçeklenmeler oluşmasına neden olur. • Çözüm: Sıva alçısı hazırlanırken temiz su kullanmaya dikkat edilmeli ve sıva uygulanacak tüm yüzeyin aynı sıcaklıkta olduğundan emin olunmalıdır. 12. Sorun: Sıva yüzeyinde terleme olması • Uygulama yapılan ortamda fazla nem olması, sıvanın terlemesine neden olur. • Çözüm: Sıvanın yapıldığı yerin mümkün olduğunca kuru havaya sahip olması, gerekirse sıvanın nemin az olduğu saatlerde yapılması terleme sorununu ortadan kaldırır. 13. Sorun: Sıvanın üzerine uygulanan boyanın kabarması • Sıvanın üzerine uygulanan boyada kabarmalar olmasının nedenleri duvarın tam kurumamış olması ve kirli olmasıdır. • Çözüm: Duvara boya uygulanmadan önce kesinlikle sıvanın tam kuruduğundan emin olmak gereklidir. Yüzeydeki kir ve toz temizlenmelidir. 9. PERDAH (SATEN) ALÇI SIVA YAPILMASI Perlitli sıva alçısı yapısından dolayı gözenekli bir yüzey oluşturur bu nedenle “kaba sıva” olarak anılır. Daha temiz ve pürüzsüz bir yüzey elde etmek için “Saten Perdah Alçısı” ile sıva yüzeyinin kaplanması gerekir. Saten perdah alçısı bu özelliğinden dolayı “ince sıva” olarak anılır. Alçı üreticileri bu iki alçının karıştırılarak kullanılmasını tavsiye etseler bile bu iki alçı sıva çeşidi ayrı ayrı uygulanmalıdır. Çünkü homojen bir karışım elde etmek için şantiye şartları her zaman uygun olmayabilir. Saten perdah alçısı bir düzeltme alçısıdır, hazırlanışı 6.bölümde anlatıldığı ve resimlerle gösterildiği şekildeki gibi hazırlanır. -Perlitli alçı sıva ile kaplanmış ve kurumasını tamamlamış duvar yüzeyinde bulunabilecek alçı artıkları ve oluşmuş mastar çizgileri spatula yardımı ile temizlenir ( raspa yapılır). Resim 73. -Hazırlanan saten perdah alçısı çelik mala üzerine alınır. Resim 74. -Çelik mala üzerindeki alçı 0,3-1 mm kalınlık oluşturacak şekilde aşağıdan yukarıya doğru yüzeye sıvanır. Resim 75. Resim 73 Raspalama Resim 74 Harç alınması Resim 75 Saten sıva işlemi -Geniş ağızlı eğri saplı spatula yardımı ile son düzeltmeler yapılır ve saten perdah alçısı Uygulaması tamamlanarak bitirilir. Resim 76.Saten alçı harcı, aşağıdan yukarıya ve sağdan sola sıyırma şeklinde çift yönlü uygulanır. -Perdahlama esnasında, çelik malanın yüzeyde kalınlık oluşturan bir iz (çizgi izleri) bırakmamasına dikkat edilir. Resim 77. Resim 76 Perdah uygulaması Resim 77 Yüzeydeki izler -Daha da pürüzsüz bir yüzey elde etmek isteniyorsa 0-400 kum zımpara ile duvar yüzeyi zımparalanır. Duvarda yapılan işlemlerin tamamı tavan içinde aynı şekilde uygulanır. Böylece saten alçı uygulaması tamamlanmış olur. Çevre ve kullanılan takımların temizliği yapılır. Aynı cinsten atık malzemeler bir araya getirilerek uygun bölümde depolanır. Perdah (Saten) Sıva Alçı Yapımında Karşılaşılacak Sorunlar ve Çözümleri 1. Sorun: Perdah alçının erken donması • Perdah alçının su/alçı oranına dikkat etmeden karıştırma yapılması, mikserde çok uzun süre karıştırılması içerisine başka malzemeler katılması saten alçının erken donmasına neden olur. • Çözüm: Su/alçı oranı 7/10 olacak şekilde alçı suyun üzerine sepelenmeli 3-4 dakika beklendikten sonra karıştırmaya başlanmalıdır. Karıştırma yapılan mikser fazla yüksek devirde çalıştırılmamalı ve uzun süre karıştırma yapılmamalıdır. 2. Sorun: Alçı torbasının içerisinden iri taneler çıkması • Nakliye esnasında saten torbalarının ıslanması, üst üste 20 torbandan fazla ve nemli yerde istifleme yapılması torbanın içerisinden iri taneler çıkmasının sebeplerindendir. • Çözüm: Nakliye esnasında alçının ıslanmasını engelleyecek biçimde üzerinin örtülmesi, üst üste 20 torbadan fazla istifleme yapılmaması depolanacak yerin nem almayan kuru bir yer olması iri taneler çıkması sorunun ortadan kaldıracaktır. 3. Sorun: AlçıdaTopaklaşmalar olması • Su/alçı oranına dikkat etmemek, alçı karıştırıldıktan sonra üzerine su ya da alçı ilavesi yapmak veya içerisine başka malzemeler katmak alçının topaklanmasına neden olur. • Çözüm: Saten sıva alçısı için su/alçı oranı 7/10 dur. Bu oran dikkat edilerek karıştırma yapılmalı, hazırlanan alçı bitmeden üzerine su alçı ekleyerek yeni harç karılmamalı ve saten alçısının içerisine başka malzemeler eklenmemelidir. 4. Sorun: Sıvanın duvarda çizik yapması • Perdah alçının içerisinde yabancı maddeler bulunması( kum, mermer tozu) saten sürülecek duvarın pürüzlü ve temiz olmaması çizilme sorununa sebep olur. • Çözüm: Perdah alçı duvara sürülmeden önce alt katmandaki sıvanın temiz ve pürüzsüz olmasına dikkat edilmelidir. Saten alçı ince sürüldüğü için içerisindeki en küçük yabancı maddeler bile duvarda çizik oluşmasına neden olacaktır. Çizilmelerin en büyük nedeni duvardan kopan taneciklerdir. Ayrıca saten alçının karıldığı malzemelerin ve suyun temiz olmasına dikkat etmek gereklidir. 5. Sorun: Sıvanın tozuma yapması • Su alçı oranına dikkat etmemek, uygulama yapılan duvarın çok kuru olması alçının tozuma yapması sebeplerindendir. • Çözüm: Saten alçı duvara uygulanmadan önce duvarın ıslanması gereklidir. Alt katmandaki sıva suya doyduğu için saten alçının suyunu emmeyecek ve tozuma olmayacaktır. Su/alçı oranına dikkat etmekte tozuma sorununu ortadan kaldıracaktır. Yüzeyin Astarlanması Alçı sıva yapılan yüzeyin boyama işlemine kadar havada bulunan nem ve rutubetten etkilenip zarar görmemesi ve boyama esnasında sarfiyatın az olması için solvent veya su bazlı astar malzeme ile bir film tabakası oluşturacak şekilde astarlanması gerekir. Günümüzde tüm dünyada solvent bazlı kimyasallar yerini çevre dostu su bazlı kimyasallara bırakmaktadır. Eskiden vernik ve sentetik tiner ile yapılan astarlama işlemi yerini su bazlı vinil akrilik kopolimer esaslı yüzey bağlayıcılığı fazla ürünlere terk etmiştir. Alçı sıva yapılan yüzeyin tam kuruması gerçekleştikten sonra; bu yüzeye son kat olarak ne tip bir boyanın uygulanacağını araştırılır. Son kat uygulamada duvar kağıdı kullanılacak ise astarlama işlemi yapılmaz. Uygulanacak boya tipine göre üretici firmanın tavsiye ettiği astar malzemenin temini yoluna gidiniz. Yanlış malzeme seçimi boya yüzeyinde kılcal çatlaklara neden olabilir bunun için teknik yardım alınız, kulaktan dolma bilgilerle hareket etmeyiniz. Su bazlı astarlar; 1/5-7 oranında su ile inceltilip yüzeye fırça veya rulo yardımıyla bir –iki kat uygulanır. Solvent bazlı astarlar inceltilmeden fırça veya rulo yardımıyla bir-iki kat uygulanır. Uygulama sıcaklığı +7 ile +30° C arasında olmalıdır. Astarlama işleminden en az 6 saat sonra boyama işlemine geçilmelidir. 10.ALÇI SIVA MAKİNESİ Fabrikada ön karışımı yapılmış (torbalanmış) sıva malzemesi makinenin kuru malzeme haznesine (bunker) boşaltılır. Boşaltılan malzeme yıldız çark (yükleyici) ile karışım haznesine gider. Malzemenin su alma kapasitesine göre kullanılan su akım ve ayar vanasından ayar yapılarak sıvayı homojen kullanılabilir hale getirir. Redüktörlü motora bağlı olarak çevrilebilen karıştırma demiri aynı zamanda rotor / statör pompasına iletilir. Bu rotor / statör (pompa) sıvayı bar basıncına dayanıklı hortumlar ile homojen sıvayı püskürtme tabancasına iletir. Alçı Sıva Makinesi üzerinde bulunan kompresör yardımıyla sıva duvara ve tavana kısa zamanda püskürtülür. İşçilik ve süreyi kısalmaktadır. Bir alçı sıva makinesini verimli bir şekilde çalıştırabilmek için en az 5-6 kişilik bir ekibin bulunması gereklidir. Piyasada değişik markalarda birçok alçı sıva makinesi bulunmaktadır. Ülkemizde imal edilenler olduğu gibi, yurtdışından getirilen değişik marka makineler de bulunmaktadır. Alçı Sıva Makineleri Alçı Sıva Harcı Hortumu Püskürtme Tabancası Elektrik Bağlantısı Hava Hortumu Elektrik Kablosu Temizleme Aparatı Su Hortumu Su Motoru Flowmetre/Su debimetresi Harç Basınç Göstergesi Su Motoru Kontaktörü Basınç Şalteri Rotor/Stator Karıştırıcı Mikser Fişi Start/Stop Kontağı KAYNAKLAR: 1. Kaynak Fatih, Alçı Sıva ders notları(yayınlanmamış), Ankara, 2005. 2. Ulusal meslek standardı, Alçı Sıva Uygulayıcısı (seviye 3), (MYK), Ankara, 2011. 3. Ulusal yeterlilik, Alçı Sıva Uygulayıcısı (seviye 3), MYK, Ankara, 2011. 4. MEB, ALÇI SIVA, İnşaat Teknolojisi modülü, MEGEP, Ankara, 2006 5. MEB, ALÇI, İnşaat Teknolojisi modülü, MEGEP, Ankara, 2007. 6. Bayındırlık Bakanlığı Genel Teknik Şartnamesi, Ankara, 2008. 7. Meslek ve Teknik Eğitim okulları İş sağlığı ve Güvenlik Rehberi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ve Milli Eğitim Bakanlığı yayını, 2011. 8. Türk standartları, TS 370 Alçılar, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara 1996 9.www.dalsan.com.tr 10.www.alcıder.org.tr 11.www.ase.com.tr 12. www.astasalcı.com
© Copyright 2024 Paperzz
