Arapça II. Dönem konu 1

Murat eğitim kurumları
Arapça II. Dönem konu 1
Genel hazırlık
Türeyiş yönünden isimler
Soru cevap
Hocanıza sorun söylesin köşesi
Soru1:
Hocam. Bu dönem kolay mı zor mu olacak. Söyleyebilir misiniz.
Cevap 1: maalesef çok kolay olacak çekirge. Çünkü bu kadar kolay olunca öğrenciler boşluyor. Son
haftaya kadar çalışmıyor. Sen de böyle yapma niyetindeysen niyetini boz hemen, keffaretini öde.
Soru 2:
Hocam. Sizin istediğiniz gibi çalışırsam kaç alırım
Cevap 2: Eğer soru soranlar işi eş anlam zıt anlama boğmazlarsa sistemli ve düzenli bir
çalışmayla pür anlama dayalılar hariç bütün soruları yapabileceğini düşünüyorum. En
azından hocanız bütün hepsinin matematiğini size söyleyecek.
Soru 3: hocam. Kredi ile ev almak caiz midir
Sen nereden geldin buraya be adam. Ben senin bildiğin hocalardan değilim. Çık dışarı. Neyse
arkadaşlar biz dersimize devam edelim.
Türeyiş yönünden isimler camid-müştak (‫) َجامد ُمشت َق‬
Camid: olduğu halde büyük büyük arap ninenin
ağzından duyulan kelimelerdir. Bu kelimeler hakkında
şuradan şöyle gelmiştir demekki bununla bir alakası
vardır gibi bir şey söyleyemeyiz.
Ör: ‫ سفَ ْر َجل‬armut demektir. Fakat ne ‫ سفر‬ne de ‫رجل‬
kelimesiyle alakası yoktur. Niye çünkü öyle.
Müştak: bir fiil ya da isim (genel de fiil) kökünden belli
kurallara göre türetilmiş kelimedir.
Türetebildiklerimizden misiniz kelimesine bakalım
örneğin. (sondaki tire –mek anlamı veriyor)
1- tür
2- türe3- türet4- türetebil5- türetebildik
6- türetebildiklerimiz
َ‫ن‬
‫ت‬
‫وا‬
‫تن‬
‫تم‬
‫تما‬
‫ين‬
‫ون‬
‫نا‬
‫ن‬
‫ا ان‬
Arapça türetme zengini bir dildir.
Bir üçlü kökten 35.000’e yakın farklı form üretilebilir.
(Anneciiiimm. Kaçın)
Hayır kaçmayın. Bütün bu türetimler belli formüllere
göre ve en önemlisi de belli harflerle yapılır. Nedir bu
harfler ve nerelerde bulunur.
Daha da türkçesi bir kelimenin türetilmiş olduğunu
nereden anlayacağız.
1.
Kelimenin harf sayısı 3’den fazla olmak
zorundadır.
!!! Üç harften fazla olan bütün kelimeler türetilmiş
(müştaktır) demek istemiyoruz. 3 den fazla değilse
türemiş olamaz diyoruz.
2. Mazi ve muzari eklerinden birini almış kelime
fiildir ve dolayısıyla da türetilmiştir. Mazi ve muzari
eklerinin yer aldığı tablo verilmişti. Tekrar
verebiliriz.
Araplar kelime türeterek ne
elde etmişler bugüne kadar?
Diye aklınıza gelebilir.
Biz bu sorudan çok, sınavda
bize hangi türetilen kelime
gruplarını soracaklar’ın
peşine düşelim.
1- ismu failler
2- ismu mefuller
3- sıfat-ı müşebbehler
4- ismu zaman ismu mekan
5- mimli masdar
6- ismu alet
7- ismu tafdil
8- ismu tasgir
9- ismu mensub
Bu tablodaki çoğaltım ilkelerine pür dikkat kesilelim arkadaşlar.
Neredeyse arapça’nın yüzde doksanı buna göre çoğaltımı yapılır.
Bir önceki tabloda
normal üçlü bir fiilden
ismu fail yapmayı
gördük. Burada da
artırılmış [mezid]
fiillerden ismu fail
yapmayı göreceğiz.
Normal şartlar altında bu
konuya geçmeden mezid
fiilleri görmemiz lazımdı
haklısınız fakat ne
yapalım ki sınav
müfredatını
hazırlayanlar bu konuyu
düşünmemişler. İdare
edelim.
İsmu meful nasıl yapılır
Bir önceki tabloda ismu faillerin
esreli olan kısımlarını üstün ile
değiştirdiğimizde artık ismu meful
haline geliyor. Bu kadar basit.
Eklerimiz değişmiyor !!!
İkililer elif-nun
‫ان‬
Çoğul erkek vav nun ‫ون‬
Çoğul kadınlara at
.‫ات‬
Sıfat-ı müşebbeh
Burada da benzetme sıfatı (sıfat-ı
müşebbeh) ismi verdiğimiz yapıyı
görüyoruz. Çoğaltma mantığı
değişmiyor. Hangi harfleri
eklediğimize dikkat edelim. Hepsini
teker teker ezberleyip akılda tutmak
mümkün değil. Hangi harflerin
nereye eklendiğini, asli-üçlü kökü
görebilmeyi öğrendiğimizde
kelimenin de türetilmiş olup
olmadığını anlayabiliriz.
İsm-u mekan ism-u zaman
[bir fiilin yapılış yer ve zamanını
belirten isimler]
‫كتب‬
‫عبد‬
‫سجد‬
‫َم ْكتَب‬
‫َم ْعبَد‬
‫َم ْس ِجد‬
Mezid fiillerin ismu zaman
ve mekan kalıpları ism-u
mefulleriyle aynıdır.
İsm-u tafdil
Kendileri
sizinle
tanışmaktan
gurur duyar
efenim…
Mimli masdar
(mimsizi sözlükte bulunur)
Başında mim olan fiil masdarları
‫كتب‬
‫ولد‬
‫لبس‬
‫َم ْكتَب‬
‫َم ْولِد‬
‫َمْلبَس‬
Evet mimli masdar ile ismu
zaman aynısının tıpkısının
benzeri.
Anlamdan ayırt edilir.
İsmu alet
(bir alet ne işe yarıyorsa onun
fiilinden isimlendirme şekli)
‫صعِد‬
‫فتَح‬
‫سطَر‬
ِ
‫ص َعد‬
ْ‫م‬
‫ِم ْفتَاح‬
‫ِم ْسطََرة‬
İsmu aletler de güzeldir,
iyidir. Severiz kendilerini.
Sınavda çıkabilir o açıdan.
Mübalağa kalıpları
İsmu tasğîr
(-cık, -cağız anlamı veren kalıp)
‫ُجنَ ْيد‬
‫ُع َسْي ِكر‬
‫صْي ِفري‬
َ ‫ُع‬
‫ُجْند‬
‫َع ْس َكر‬
‫ص ُفور‬
ْ ‫ُع‬
İsmu mensub
-lı, -li anlamı veren kalıp
Dikkat bu kalıplar size ezberleyesiniz diye
verilmemiştir. Sınavda aşağıdakilerden hangisi
mübalağa kalıbıdır diye soru çıkması uzak bir
ihtimaldir. Ama lütfen en az bir kere okuyup
hangi kökten nasıl türetilmiş bunu görün,
anlayın.
‫فار ِسي‬
‫ِه ْندِي‬
‫فارس‬
‫هند‬
1. Aşağıdakilerden hangisi özgün biçimini koruyan
câmid bir isimdir?
a. ‫شَا ِهد‬
b. ‫ُم َجا ِهد‬
َ
c. ‫غ ِليظ‬
d. ‫ُخبْز‬
e. ‫ُمتَفَ ِكر‬
3- ‫معمل‬ismi aşağıdaki fiillerin hangisinden türemiştir?
a. ‫أ َ ْع َم َل‬
b. ‫اِ ْست َ ْع َم َل‬
c. ‫علَّ َم‬
َ
d. ‫ع ِل َم‬
َ
e. ‫ع ِم َل‬
َ
2. Aşağıdaki isimlerden hangisi türediği kaynak bağlamında
diğerlerinden farklıdır?
a. ‫دَ ِارس‬
b. ‫ُجنَيْد‬
c. ‫َج َّزار‬
d. ‫أ َ ْك َر ُم‬
e. ‫ُم ْست َ ْشفَى‬
Garip ama gerçek bu soruların hepsi
sadece kelimenin harflerini sayarak
yapılabiliyor.