AKCĠĞER KANSERĠ TARAMASINDA GÜNCEL DURUM Dr. Mustafa ERMAN Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ankara, Nisan 2014 Kanserden korkma, geç kalmaktan kork! Kanserden korunma anlayıĢı • ABD -> Sigara ve obeziteyle savaĢ • Türkiye -> Erken tanı Tarama = Toplum taraması • Toplumda risk grubunda olduğu kabul edilen bütün bireylere, sistematik olarak, belirli bir test veya muayenenin uygulanmasıdır. • Söz konusu test ucuz, kabul edilebilir ve çok güvenli olmalıdır. • Testin özgüllük ve duyarlılığının altın standart düzeyinde olması beklenmemelidir. Taramanın olası risk ve zararları • Hiç bir test %100 doğru sonuç vermez • YanlıĢ negatifler: YanlıĢ güven duygusu • YanlıĢ pozitifler: Gereksiz tanısal iĢlem riskleri ve maliyeti; gereksiz endiĢe • Hiç bir hastalık %100 iyileĢtirilemez • Gereksiz tarama masrafları • Her hastalık %100 öldürmez • Tedavi riskleri ve maliyeti • Gereksiz endiĢe ERKEN TANI NEDEN HER ZAMAN HAYAT KURTARMAZ? Length bias Hızlı progresyon gösteren hastalık (6 olgu) Yavaş progresyon gösteren hastalık (6 olgu) Zaman Hastalığın başlangıcı Hastalığın semptomatik hale gelerek tanı alması Length Bias • Tarama ile daha yavaĢ seyirli (ve belki daha iyi prognozlu) hastalığı olanların daha sık tanı alması Örnek hasta: Lead-time bias • • • • Senaryo 1: Hasta Ocak 2013’te hemoptizi ile baĢvurur. Aynı ay içinde akciğer ca tanısı konulur, tedavi baĢlanır. Hasta Ocak 2014’te kaybedilir. Sağkalım = 12 ay • • • • • Senaryo 2: Hasta tarama programındadır. Eylül 2012’de çekilen toraks CT’de bir kitle ve LN’ları saptanır. Aynı ay içinde tanı konulur ve tedavi baĢlanır. Hasta Ocak 2014’te kaybedilir. Sağkalım = 16 ay SONUÇ: “Tarama programları sağkalımı uzatır.” Ama hasta iki durumda da Ocak 2014’te ölmüştür. => ???? Lead Time Bias • Doğal seyri değiĢtirilemeyen bir hastalık söz konusu olduğunda, hastaya daha erken tanı konulduğu ve yaĢam süresinin uzatıldığı düĢünülür, ancak aslında hastaya fayda sağlanmamıĢtır. • Tarama testinin etkinliğini belirleyebilmek için, hastalığa bağlı mortalitenin düĢtüğünün gösterilmesi gereklidir. AKCĠĞER KANSERĠ Akciğer kanseri... Akciğer kanseri: • dünyadaki en sık kanserdir. • dünyada en fazla ölüme neden olan kanserdir. • erkeklerde en sık ve öldürücü kanserdir. • kadınlarda en fazla öldüren ikinci kanserdir. • en önemli önlenebilir kanserdir. Ölümler • Dünya Sağlık Örgütü, 20. yıl boyunca toplam 100 milyon kiĢinin sigara nedeniyle öldüğünü hesaplamaktadır. • 21. yüzyılda bu rakamın 1 milyar kiĢiye ulaĢması söz konusudur. Diğer facialar • 2. Dünya SavaĢı: 85 milyon • 1. Dünya SavaĢı: 30 milyon • Moğol istilası: 30-60 milyon • KurtuluĢ SavaĢı: 530.000 • Hiroshima: 166.000 • Nagasaki: 80.000 AKCĠĞER CA TARAMA ÇALIġMALARI COCHRANE Review (2013) • 8 randomize kontrollü, 1 kontrollü çalıĢma • Toplam 453.965 hasta • PLCO: Yıllık PA AC gr vs genel izlem AC ca mortalitesinde değiĢiklik yok (RR 0,99, %95 GA 0,91-1,07) • Farklı sıklıklarda akciğer grafisi çekilmesinin incelendiği 8 çalıĢmanın meta-analizinde daha sık izlem, AC ca mortalitesinde %11 artıĢa yol açıyor (RR 1,11; %95 GA 1,00-1,23) • PA AC gr vs PA AC + balgam sitolojisi istatistik olarak anlamlı olmayan bir eğilim (RR 0,88; %95 GA 0,74-1,03) COCHRANE - Yorum • «Güncel kanıtlar akciğer grafisi veya balgam sitolojisi ile tarama yapılmasını desteklememektedir» Akciğer ca taraması: 5 yıllık sağkalım Manser RL, 2004 Bütün nedenlere bağlı ölümler Manser RL, 2004 Akciğer kanseri mortalitesi Manser RL, 2004 NATIONAL LUNG SCREENING TRIAL (NLST) NLST • 53.454 yüksek riskli birey • 55-74 yaĢ • > 30 paket.yıl • Halen içiyor veya son 15 yıl içinde bırakmıĢ • 3 yıl süreyle, yılda bir akciğer grafisi veya düĢük doz spiral CT • > 300 milyon USD NLST • Ortanca izlem 6,5 yıl • Pozitif bulgu: CT ile %24,2, PA AC ile %6,9 • YanlıĢ pozitiflik: CT ile %96,4, PA AC ile %94,5 • YanlıĢ negatiflik oranı %0,9 (164/17,702) • Akciğer ca’ya bağlı mortalitede %20 azalma (247 vs 309 ölüm / 100.000 hasta.yıl) • Genel mortalitede azalma %6,7 Akciğer ca ve ölüm riski NLST • Akciğer ca prevalansı %1 • Yıllık insidans %0,5-0,8 düzeyinde • Taranması gereken hasta sayısı (number needed to screen): 320 • Bir yıllık yaĢam uzaması için gereken para: 19.000 USD CT ile tanı konulan hastalar • %50’si evre I • %60’ı cerrahi için aday • %10 KHAK • %10 BAC COCHRANE: Yorum • Yıllık düĢük doz spiral CT yüksek riskli bireylerde akciğer kanserine bağlı ölüm riskini azaltmaktadır. • Maliyet – yarar oranının belirlenmesi gerekmektedir. • Farklı risk grupları ve durumlarda taramanın fayda ve olası zararları hakkında daha fazla veriye gerek vardır. «Bu yöntem, tek baĢına en fazla kanser ölümünü engelleyen müdahale haline gelme potansiyelini taĢımaktadır.» James Mulshine, MD, Rush Univ. Devam eden çalıĢmalar • DANTE • DLCST • ITALUNG • LUSI • MILD • NELSON • ... Sorular • Over-diagnosis? • Radyasyon maruziyeti • Yüksek yanlıĢ pozitiflik endiĢe • ĠĢlem komplikasyonları • YanlıĢ negatifler güven duygusu sigaraya devam?? • Maliyet • Altyapı • Personel • ĠĢlem • Sigara bıraktırmak yaklaĢık 10 kat daha ucuz Sonuç • Teorik olarak, yeterli veri mevcut görünüyor. • Pratikte aĢılması gereken uygulama güçlükleri var.
© Copyright 2024 Paperzz
