1 Araştırmanın başlığı: Elit Adölesanlarda Artistik Cimnastiğin

1
Araştırmanın başlığı: Elit Adölesanlarda Artistik Cimnastiğin Skapulotorasik Eklem Üzerine
2
Etkisinin İncelenmesi
3
Araştırmanın İngilizce başlığı: The Investigation of the Effect of Artistic Gymnastics on
4
Scapulothoracic Joint in Elite Adolescents
5
6
Bu araştırma ile ilgili herhangi bir kurumdan maddi destek alınmamıştır. Araştırmanın gönüllü
7
popülasyonu için Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünden ve İl Milli Eğitim Müdürlüğünden gerekli
8
izinler alınmıştır.
9
Araştırmanın istatistikleri için Doç. Dr. H. Birol Yalçın’a teşekkür ederiz.
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
1
26
ÖZET
27
Amaç: Bu çalışma, elit adölesanlarda artistik cimnastiğin skapulotorasik eklem üzerine etkisini
28
incelemek amacıyla yapıldı.
29
Yöntemler: Çalışmaya 8-14 yaşları arasında, omuz bölgesi ve çevresinden herhangi bir
30
teşhis/tedavi almamış, en az 3 yıldır artistik cimnastik yapan 20 artistik cimnastikçi ve hiçbir
31
spor branşında lisansı bulunmayan 24 olgu katıldı. Çalışmaya katılan tüm olgulara demografik
32
bilgileri ve spor özgeçmişleri alındıktan sonra skapular kassal endurans testi, gözlemsel
33
skapular diskinezi testi, lateral skapular kayma testi, protraksiyon derecesi ve posterior kapsül
34
gerginliği değerlendirmeleri uygulandı.
35
Sonuçlar: Cimnastik grubunda spor yılı ile skapular kassal endurans arasında anlamlı bir ilişki
36
bulunurken (p<0,05), spor yılı ile posterior kapsül gerginliği ve protraksiyon derecesi arasında
37
anlamlı bir ilişki bulunamadı (p>0,05). Gruplar arasında skapular kassal endurans ve skapular
38
diskinezide anlamlı bir fark bulunmazken (p>0,05), skapular kassal endurans değerleri
39
erkeklerde cimnastikçiler lehine anlamlı olarak farklı bulundu (p<0,05). Skapular diskinezi ise
40
kadınlarda kontrol grubu lehine istatistiksel olarak anlamlıydı (p<0,05). Gruplar arası
41
karşılaştırmada protraksiyon derecesi, non-dominant tarafta; posterior kapsül gerginliği ise hem
42
dominant hem de non-dominant tarafta cimnastik grubu lehine anlamlı olarak farklı bulundu
43
(p<0,05).
44
Tartışma: Artistik cimnastik sporunun skapular kaslara olumlu etki ettiği görülmüştür ancak
45
sporcu olmayan adölesanlarla farkın bulunmayışı sporcuların antrenman programlarına bu
46
bölgeye özel egzersizlerin eklenmesi gerekliliğini göstermiştir. İlerideki çalışmalarda
47
artrokinematik değişikleri detaylı inceleyebilmek için hareket analiz sistemleri kullanılmalıdır.
48
Anahtar Kelimeler: Artistik jimnastik, Diskinezi, Skapular kaslar, Skapulotorasik eklem.
49
50
ABSTRACT
2
51
Aim: This study was done to investigate the effect of artistic gymnastics on scapulothorasic
52
joint in elite adolescent artistic gymnasts.
53
Methods: 20 elite adolescent artistic gymnasts between 8-14 ages, who had no diagnoses/
54
treatment from the shoulder region, and have been doing artistic gymnastics for at least 3 years;
55
24
56
Scapular muscle endurance test, observational scapular dyskinesia test, lateral scapular slide
57
test, protraction degree and tightness of posterior capsule measurements were done after
58
obtaining their demographic information and sports history.
59
Results: While there was a significant relation between sports year and scapular muscle
60
endurance in gymnasts (p<0,05), no relation was found between sports year and posterior
61
capsule tightness and protraction degree (p>0,05). While there was no significant difference
62
between groups for scapular muscle endurance and scapular dyskinesia (p>0,05), scapular
63
muscle endurance values were significantly different in male gymnasts (p<0,05). Scapular
64
dyskinesia on the other hand, was statistically significant in female controls (p<0,05). When we
65
compare two groups; protraction degree in non-dominant side, posterior capsule tightness in
66
both sides were found significantly different in favor of gymnasts (p<0,05).
67
Conclusion: We found artistic gymnastics affected scapular muscles however; the results
68
indicated no difference between groups showed the essentiality of special exercises for this
69
region in training programs. In future studies, motion analysis sytems should be used for
70
detailed investigation of arthrokinematic changes.
71
Keywords: Artistic gymnastics, Dyskinesia, Scapular muscles, Scapulothoracic joint.
cases
who
have
no
license
in
any
sports
included
into
this
study.
72
73
74
75
Giriş
3
76
Cimnastik üst düzey kuvvet, cesaret ve zarafet gerektiren etkileyici bir spordur. Çok küçük
77
yaşlarda başlayan, ustalık kazanma ve rekabetçi olmayı gerektiren yoğun ve şiddetli çalışmalar,
78
yaralanmaların risklerini, ciddiyetini ve uzun dönem etkilerini arttırmaktadır. (1,2).
79
Diğer sporların aksine, cimnastikte üst ekstremiteler ağırlık taşıyan uzuvlar olarak kullanılır ve
80
vücut ağırlığı dirsekler ve el bileğine doğru dağıtılır. Üst ekstremiteler için öngörülebilecek en
81
kötü kullanım olduğunu düşünecek olursak bu bölgenin en sık yaralanan ikinci bölge olması
82
şaşırtıcı olmayacaktır (3). Cimnastikçilerde el bileği problemlerinin incelendiği birçok
83
çalışmada, cimnastikçilerin %10-85'inde distal radius epifiz plağı-stress reaksiyonuyla uyumlu
84
radyolojik verilere ulaşılmıştır (4,5). Burada el bileğine binen yükü azaltabilmek için hareket
85
alanının sonundaki stabilizatörler olan statik yapıların sağlamlığına ilaveten skapula
86
stabilizatörlerinin, ya da başka bir deyişle üst ekstremite proksimal stabilizasyonunun önemli
87
olduğunu düşünmekteyiz. Literatürde cimnastikçilerin skapular kassal enduranslarının
88
değerlendirildiği çalışma yer almaktadır (6). Ancak cimnastiğin skapulotorasik eklem üzerine
89
etkisini araştıran bir çalışma olmadığı görülmektedir. Bu bilgiler ışığında araştırmanın amacı;
90
adölesanlarda artistik cimnastiğin skapulotorasik eklem üzerine etkisini incelemek ve şayet
91
varsa olumsuzlukları gidermek maksadıyla planlanacak olan antrenman programlarına
92
fizyoterapist bakış açısıyla yaklaşarak çocuklarımızın olimpik birer sporcu olabilmesine katkı
93
sağlamak olarak belirlenmiştir.
94
Yöntemler
95
Araştırmaya Gençlik ve Spor İl Müdürlüğüne bağlı 8-14 yaşları arası 20 artistik cimnastikçi
96
(10 Erkek, 10 Kadın) ve aynı yaş grubu cimnastik yapmayan 24 çocuk (14 Erkek, 10 Kadın)
97
olmak üzere toplamda 44 olgu dahil edildi. Araştırma için etik kurul izni ve çalışmaya dahil
98
edilen olgular ve velilerinden imzalı onam formları alındı.
99
100
Olguların çalışmaya dahil edilme kriterleri
4
101

Çalışma grubu için en az 3 yıl süreyle düzenli olarak cimnastik sporu yapmış olmak.
102

Araştırmaya katılmaya gönüllü olmak.
Olguların çalışma dışı bırakılma kriterleri
103
104

Kontrol grubu için herhangi bir spor branşında lisanslı olmak.
105

Her iki grup için de omuz bölgesi ve çevresinden herhangi bir yaralanma teşhisi ve
106
tedavisi almış olmak.
107
Demografik Bilgiler
108
Bu araştırmada yapılan tüm fiziksel analizler fizyoterapist tarafından gerçekleştirildi. Bireylerin
109
yaşı, cinsiyeti, boyu, kilosu, spora başlama yaşı, spor yılı, dominant el ve sakatlık geçmişi gibi
110
kişisel bilgileri alındı.
111
Skapular kassal endurans değerlendirmesi
112
Skapular Kassal Endurans Testi (SKET) ile serratus anterior ve trapez kaslarının enduransı
113
değerlendirildi ve sonuçlar saniye cinsinden kaydedildi. SKET olgular yüzü duvara dönük
114
olarak ayakta durma pozisyonunda, omuz ve dirsekler 90° fleksiyon pozisyonundayken yapıldı.
115
Her iki skapula nötral pozisyondayken olgunun dirsekleri arasına farklı uzunluklardaki (18-36
116
cm) 10 tahta çubuktan uzunluğu en uygun olanı ve ellerinin arasına da bir dinamometre (Feta
117
F0202 1 KG/10 N) yerleştirildi. Bu pozisyondayken olgudan dinamometrede bir kilogramlık
118
yüke ulaşana kadar omuz eksternal rotasyonu yapması ve bu kuvveti koruması istendi (Fotograf
119
1). Olgunun uygulanan direnci sürdürememesi, dirsekleri arasında bulunan çubuğu düşürmesi
120
ya da 90 derecelik omuz fleksiyonunu koruyamaması ve dayanılamaz bir rahatsızlık oluşması
121
durumunda test sonlandırıldı (7,8).
122
123
124
Gözlemsel skapular diskinezi testi (GSDT)
5
125
Kibler (9) tarafından açıklanmış olan skapular diskinezi klinik değerlendirme sistemi kullanıldı.
126
Değerlendirme prosedürü olarak olgular ayakta dururken her iki eline ½ kg’lık ağırlık verildi.
127
Kollar yanda dinlenme pozisyonu başlangıç pozisyonu olarak kullanıldı. Olgulardan skapular
128
planda her iki kolu 180° abduksiyona almaları ve son dereceye ulaştıktan sonra kollarını
129
yavaşça aşağı indirmeleri istendi. Bu hareket 3 kez tekrarlandıktan sonra, Kibler'in skapular
130
diskinezi değerlendirme sistemine söre skapular dizkinezinin tipi kaydedildi (9,10). Ancak
131
çalışmaya katılan olguların azlığı sebebiyle diskinezi bulunan tip 1, tip 2 ve tip 3 skapulalar tek
132
grup altında toplanarak istatistiksel analizleri yapıldı.
133
Lateral skapular kayma testi (LKST)
134
Olgular ayakta dik duruş pozisyonunda iken dominant ve nondominat taraflar için tekrarlanan
135
testte, spina skapulanın medial kenarı ile T3 spinöz proses arası ve skapulanın inferior ucu ile
136
T7 spinöz proses arası santimetre cinsinden ölçüldü (11,12). Ölçümler 3 pozisyonda yapıldı:
137
1. Pozisyon: Eller vücut yanında sarkıtılmış, dinlenme pozisyonunda (nötral pozisyon)
138
2. Pozisyon: Omuzlar 45° abduksiyonda (eller krista iliaka üzerinde, başparmaklar posteriorda
139
olacak şekilde)
140
3. Pozisyon: Omuzlar 90° abduksiyonda (başparmaklar aşağı bakacak şekilde)
141
142
Bu 3 pozisyonda gerçekleştirilen ölçümlerin herhangi birinde dominant taraf ile non-dominant
143
taraf arasındaki fark 1,5 cm ve üzerinde olduğunda skapular diskinezi var olarak kaydedildi
144
(12).
145
Posterior kapsül gerginliğinin değerlendirilmesi
146
Bir fizyoterapist sırtüstü yatış pozisyonunda yatan olgunun test edilecek tarafına geçerek
147
retrakte edilmiş skapulayı lateralden stabilize etti ve böylelikle humerus nötral rotasyonu
148
korunarak horizontal adduksiyona pasif olarak getirildi. Bu pozisyonda diğer fizyoterapist
6
149
humerus ve horizontal düzlem arasındaki açıyı universal gonyometre ile ölçtü. Ölçümler 3 kez
150
tekrarlanarak en iyi derece kaydedildi (13).
151
Omuz protraksiyon derecesinin değerlendirilmesi
152
Bu ölçümde 20 cm uzunluğunda mm'lik bölmelendirilmiş bir cetvel ile protraksiyon
153
derecelerine bakıldı. Olgular sırtını duvara dayadılar ve normal günlük yaşamlarındaki duruş
154
pozisyonunu aldılar (omuzlarını dikleştirip duvara dayamadan). Cetvelin bir ucu duvara
155
dayandı ve diğer ucu ise akromiyonun anterior tepesine yerleştirilerek duvarla aradaki mesafe
156
cm cinsinden kaydedildi (14,15).
İstatistiksel Analiz
157
Bu araştırmada anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak alındı ve analizler SPSS 16.0 paket
158
programında yapıldı. Araştırmadaki olgulara ait demografik verilerin analizinde betimsel
159
istatistik, grup içi farklar için parametrik olmayan testlerden Wilcoxon Eşleştirilmiş İki Örnek
160
testi, gruplar arasındaki farkların karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi ve Ki Kare testi
161
kullanıldı. İlişki analizinde ise Pearson ve Spearman Korelasyon analizleri yapıldı.
162
Sonuçlar
163
Olguların yaş, spora başlama yaşı, spor yılı ve vücut kitle indeksi (VKİ) gibi fiziksel özellikleri
164
Tablo 1’de yer almaktadır. Demografik veriler açısından gruplar benzerdir. Katılımcıların
165
43’ünün sağ, 1’inin sol dominant olduğu görüldü. Cimnastik grubundaki 20 cimnastikçinin 11’i
166
ulusal müsabakalarda derece (1.’lik, 2.’lik veya 3.’lük) almış ve haftada 6 gün, toplamda 24
167
saat antrenman yapan yarışmacı sporculardı.
168
Cimnastik grubunda spor yılı ile skapular kassal endurans arasında anlamlı bir ilişki bulunurken
169
(p<0,05), spor yılı ile posterior kapsül gerginliği ve protraksiyon derecesi arasında anlamlı bir
170
ilişki bulunamadı (p>0,05) (Tablo 2). Skapular kassal endurans ve skapular diskinezi, iki grup
171
arasında farklı olarak bulunmadı (p>0,05) (Tablo 3). Değerler cinsiyetlere göre incelendiğinde
172
skapular kassal endurans değerleri erkeklerde cimnastikçiler lehine anlamlı idi (p<0,05) (Tablo
7
173
4). Skapular diskinezi ise gruplar arasında anlamlı değilken (p>0.05) (Tablo 5); kadınlarda
174
kontrol grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0,05) (Tablo 6). Gruplar arası
175
karşılaştırmada protraksiyon derecesi, nondominant tarafta; posterior kapsül gerginliği ise hem
176
dominant hem de nondominant tarafta jimnastik grubu lehine anlamlı olarak farklı bulundu
177
(p<0,05) (Tablo 3).
178
Tartışma
179
Adölesan artistik cimnastikçilerde skapular kassal enduransın skapulotorasik eklem üzerine
180
etkisini incelemek amacıyla yapılan bu çalışma ile cimnastik sporunu yapan ve yapmayan
181
adölesanlarda skapular kassal endurans açısından anlamlı bir fark olmadığı ama spor yılı ile
182
skapular kassal endurans arasında pozitif bir ilişki olduğu ve her iki grupta da diskinezi
183
görülmesi bakımından anlamlı bir fark olmadığı bulundu.
184
Day (16) çalışmasında lateral epikondilitli olgularda skapular kasların kuvvet ve enduransını
185
değerlendirmiştir. Çalışmanın sonucunda lateral epikondilit grubunun skapular kassal
186
enduranslarının kontrol grubundan daha az olduğu bulunmuş ve lateral epikondilitli hastalarda
187
skapular kasların değerlendirilmesi ve tedavi edilmesinin uygun olacağı belirtilmiştir. Skapular
188
kassal endurans ile üst ektremitenin yaralanmalarının ilişkili olabileceği düşünüldüğünde bu
189
yaralanmalara özellikle dirsek ve el bileği bölgelerinde sıkça maruz kalan cimnastikçilerin (3)
190
sezon öncesi skapular kassal enduranslarının değerlendirilmesinin faydalı olabileceği
191
kanaatindeyiz.
192
Cools ve ark. (6) skapular kassal performansı test ettikleri çalışmalarında, 16 elit adölesan
193
cimnastikçi ve 26 sedanter adölesandan oluşan olgulara düşük hızlı, yüksek hızlı ve endurans
194
olmak üzere 3 ayrı izokinetik test uygulamışlardır. Çalışma sonucunda cimnastik grubu ve
195
kontrol grubunun skapular kassal enduransları arasında anlamlı fark bulamamışlardır.
196
Çalışmamızda da gruplar arası skapular kassal endurans değerleri arasında anlamlı bir fark
197
bulunmadı. Ancak grupları cinsiyetlere göre ayırdığımızda bayan cimnastikçiler ile kontrol
8
198
grubu arasında anlamlı bir fark yokken, erkek cimnastikçiler lehine anlamlı fark bulunmuştur.
199
Erkek cimnastikçilerin skapular kassal endurans ölçümlerindeki anlamlı farkın, erkeklerin
200
bayanlardan farklı olarak üst esktremitenin yoğun olarak kullanıldığı iki aleti daha (halka ve
201
kulplu beygir) kullanmalarından kaynaklanmış olabileceğini söyleyebiliriz. Çalışma
202
grubundaki tüm bireylerde skapular kassal enduransın kontrol grubundan fazla çıkmamasının
203
bu bölgeye yönelik özel antrenman çalışmaları yapmıyor olmalarından kaynaklandığını
204
düşünmekteyiz.
205
Çalışmamızda, cimnastik grubunda spor yılı ile skapular kassal endurans arasında istatistiksel
206
olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Spor yılı arttıkça skapular kassal enduranstaki artışı
207
sporcunun antrene oluşuna bağlayabiliriz ancak kontrol grubuyla kıyaslandığında anlamlı
208
farkın bulunmayışı o bölgeye özel egzersizlerin antrenman programlarında olmadığını
209
göstermektedir.
210
Myers ve ark. (17) lise beyzbol takımındaki 246 kişi skapular diskinezi açısından
211
değerlendirilmiş ve 2 sezon boyunca her hafta yaralanma durumları sorgulanmıştır.
212
Katılımcıların 124’ü normal skapulaya sahipken 122’sinde (69’unda hafif, 53’ünde belirgin)
213
skapular diskinezi bulunmuştur. Çalışmada skapular diskinezi ile üst ekstremite yaralanma
214
oranı arasında anlamlı bir ilişki bulunamamış ve bu yaş grubu beyzbolcularda skapular
215
diskinezinin yaygın oluşuna dikkat çekilmiştir. Araştırmamızda GSDT sonuçlarına göre, 20
216
cimnastikçinin 13’ünde, 24 kontrol olgusunun 20’sinde; LSKT sonuçlarına göre, 20
217
cimnastikçinin 9’unda, 24 kontrol olgusunun 15’inde skapular diskinezi bulduk. Skapular
218
diskinezinin beyzbola göre daha simetrik bir branş olan cimnastikte ve cimnastik
219
yapmayanlarda da bu sıklıkta görülüyor olması bu durumun bu üç grubun ortak değişkeni olan
220
yaş ile ilgili olabileceğini düşündürmektedir. Bu yaşlarda çevre yumuşak dokunun vertebral
221
uzamaya vereceği cevabın gecikmesinin bu sonucu doğurabileceğini düşünüyoruz.
9
222
Çalışmamızda gruplar arasında skapular diskinezi açısından anlamlı bir fark yoktu. Ancak
223
gruplar cinsiyetlere göre incelendiğinde erkekler arasında anlamlı bir fark bulunmazken
224
kadınlarda kontrol grubu lehine anlamlı yüksek sonuçlar vardı. Artistik cimnastikte erkek ve
225
bayanların hareketleri ve aletlerinin farklı oluşu, kızların erkeklerden daha önce puberteye
226
girerek daha hızlı bir gelişim göstermesi, laboratuar testleri yerine klinik testleri kullanmış
227
olmamız ve denek sayımızın azlığı bu sonuca yol açmış olabilir.
228
Çalışmaya bir kulübün sporcularının katılması her ne kadar çalışma grubunun ve uygulanan
229
antrenman programının homojenitesi açısından avantajsa da katılan olgu sayısının az olması
230
yönüyle limitasyonumuzdu. Hem kontrol grubunun hem de cimnastik grubunun okul çağında
231
olmaları, kulüp ve okul şartlarında değerlendirme yapıyor oluşumuz neticesinde verileri klinik
232
testlerden elde ettik. Hareket analiz sistemlerinin zaman ve maliyetleri nedeniyle kullanılmamış
233
olmaları bir diğer limitasyonumuzdur.
234
Literatürde cimnastikçilerin skapular kassal enduranslarını değerlendiren çalışmalar mevcuttu
235
ancak skapulotorasik eklem eklemi üzerine etkisini araştıran bir çalışmaya rastlamadık.
236
Çalışmamızın bu yönüyle bu konuda yapılacak diğer çalışmalara ışık tutacağı kanaatindeyiz.
237
Bu konuda çalışma yapmayı düşünen araştırmacıların, skapular kassal endurans
238
değerlendirmesi sonrasında üst ekstremite yaralanma takiplerinin yapıldığı, kinematik analizde
239
daha objektif yöntemlerin kullanıldığı ve daha fazla sporcunun katıldığı çalışmalar
240
planlamalarının bu konudaki çalışmaları daha ileri götüreceği düşüncesindeyiz.
241
Cimnastik ve kontrol grubu arasında haftalık 24 saatlik bir antrenman farkı olmasına rağmen
242
skapular kassal enduranslarının farklı olmayışı ve skapular stabilizasyonun üst ekstremite
243
fonksiyonlarındaki önemi düşünüldüğünde, artistik cimnastik antrenmalarında skapula
244
stabilizatör kasların kuvvet ve enduransını arttırmaya yönelik egzersiz yaklaşımlarının yer
245
alması gerektiğini önermekteyiz.
246
10
247
Kaynaklar:
248
1. Singh S, Smith GA, Fields SK, McKenzie LB. Gymnastics-related injuries to children
249
treated in emergency departments in the United States, 1990-2005. Pediatrics. 2008
250
Apr;121(4):e954-960.
251
252
2. The Science of Gymnastics. 1st Ed. London and New York: Routledge Taylor and
Francis Group; 2011.
253
3. Caine DJ, Nassar L. Gymnastics injuries. Med Sport Sci. 2005;48:18-58.
254
4. DiFiori JP, Puffer JC, Aish B, Dorey F. Wrist pain in young gymnasts: frequency and
255
effects upon training over 1 year. Clin J Sport Med. 2002 Nov;12(6):348-53.
256
5. DiFiori JP, Puffer JC, Mandelbaum BR, Dorey F. Distal radial growth plate injury and
257
positive ulnar variance in nonelite gymnasts. Am J Sports Med. 1997 Nov-
258
Dec;25(6):763-8.
259
6. Cools AM, Geerooms E, Van den Berghe DF, Cambier DC, Witvrouw EE. Isokinetic
260
scapular muscle performance in young elite gymnasts. J Athl Train. 2007 Oct-
261
Dec;42(4):458-63.
262
263
7. Eraslan U. Tekstil işçilerinde kronik omuz ağrısına skapular kassal enduransın etkisi.
Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. İzmir, 2011.
264
8. Edmondston SJ, Wallumrod ME, Macleid F, Kvamm LS, Joebqes S, Brabham GC.
265
Reliability of isometric muscle endurance tests in subjects with postural neck pain. J
266
Manipulative Physiol Ther. 2008 June;31(5):348-54.
267
9. Kibler WB, Uhl TL, Maddux JW, Brooks PV, Zeller B, McMullen J. Qualitative clinical
268
evaluation of scapular dysfunction: a reliability study. J Shoulder Elbow Surg. 2002
269
Nov-Dec;11(6):550-6.
270
271
10. Uhl TL, Kibler WB, Gecewich B, Tripp BL. Evaluation of clinical assessment methods
for scapular dyskinesis. Arthroscopy. 2009 Nov;25(11):1240-8.
11
272
11. Odom CJ, Taylor AB, Hurd CE, Denegar CR. Measurement of scapular asymetry and
273
assessment of shoulder dysfunction using the Lateral Scapular Slide Test: a reliability
274
and validity study. Phys Ther. 2001 Feb;81(2):799-809.
275
276
12. Kibler WB. The role of the scapula in athletic shoulder function. Am J Sports Med.
1998 Mar-Apr;26(2):325-37.
277
13. Myers JB, Oyama S, Wassinger CA, Ricci RD, Abt JP, Conley KM, Lephart SM.
278
Reliability, precision, accuracy, and validity of posterior shoulder tightness assessment
279
in overhead athletes. Am J Sports Med. 2007 Nov;35(11):1922-30.
280
281
14. Otman S, Köse N. Tedavi Hareketlerinde Temel Değerlendirme Prensipleri. 4. Baskı.
Ankara: Yücel Ofset Matbaacılık; 2008.
282
15. Struyf F, Nijs J, De Coninck K, Giunta M, Mottram S, Meeusen R. Clinical assessment
283
of scapular positioning in musicians: an intertester reliability study. J Athl Train. 2009
284
Sep-Oct;44(5):519-26.
285
286
16. Day JM. Scapular muscle assessment in patients with lateral epicondylalgia. Theses and
Dissertations-Rehabilitation Sciences. 2013.
287
17. Myers JB, Oyama S, Hibberd EE. Scapular dysfunction in high school baseball players
288
sustaining throwing-related upper extremity injury: a prospective study. J Shoulder
289
Elbow Surg. 2013;22:1154-1159.
290
291
292
293
294
295
296
297
12