DENEY 20 Sıvı Seviyesi Kontrolü

DENEY 20 Sıvı Seviyesi Kontrolü
DENEYİN AMACI
1. Sıvı seviyesi kontrol ilkelerini öğrenmek.
2. Dijital devreler ile bir sıvı seviyesi kontrolü gerçekleştirmek.
GİRİŞ
Sıvı seviyesi kontrolü, endüstriyel kontrol sistemlerinde sıklıkla kullanılır. Sıvı seviyesi
kontrolü, binalarda su depolarının su seviyelerini denetlemek için kullanılmaktadır.
Sıvı seviyesi sensörleri, bir uçları boşta yada sıvıyla iletime geçecek şekilde olabilirler.
Bu deneyde, su seviyesini algılamak için lojik devreler ve problar, pompa motorunu
kontrol etmek içinse triyak kullanılmıştır. Devre, Şekil 20-1’de gösterilmiştir. Devrenin
çalışması altta anlatılmıştır.
Şekil 20-1 Deney Devresi
Bu devrede, DEĞİL ve VEYADEĞİL lojik kapıları kullanılmıştır. Şekil 20-1’deki
devrede iki sıvı tankı vardır. D ve E problarının bulunduğu tank1 bodrumdaki tanka
karşılık gelir. Diğer tank, A, B, ve C problarının bulunduğu tank2 çatıdaki tanka karşılık
gelir. Pompa motoru triyak ile kontrol edilir. Tetikleme işareti triyakın katotuna
uygulanır. Bunun amacı, AC ve DC güç kaynaklarını izole etmektir.
20-1
Tank1’deki su seviyesi, probları iletime geçirecek seviyede değil ise, DEĞİL kapısının
girişi (pin 7) düşük seviyedir, dolayısıyla çıkış (pin 6) yüksek seviyedir. Çıkışın yüksek
seviye olması diğer DEĞİL kapısının çıkışının düşük seviye olmasına neden olur.
Dolayısıyla, Q2, triyak, ve motor OFF durumdadır.
Tank1’deki su seviyesi, D ve E problarını iletime geçirecek seviyede ise, DEĞİL
kapısının çıkışı (pin 4) yüksek seviye olur ve Q2’yi iletime geçirir. Tank2 su seviyesi
düşükse, B ve C noktalarındaki gerilim seviyeleri düşük, DEĞİL kapısının girişi (pin 14)
düşük olduğundan çıkışı yüksek seviye olacaktır. VEDEĞİL kapısının girişi (pin 8)
yüksek ve çıkışı (pin 10) düşük seviye olur. VEDEĞİL kapısının girişleri (pin 12 ve 13)
yüksek seviye olduğundan kapı çıkışı (pin 11) yüksek seviye olur. Böylece Q1 iletime
geçer. Q1 ve Q2 iletimde olduğundan, triyak iletime geçer ve tank2’deki su seviyesini
arttırmak üzere pompa motorunu çalıştırır.
Su seviyesi, B probuna temas edecek kadar yükselirse, B noktasındaki gerilim
seviyesi yükselir ve DEĞİL kapısının çıkışının (pin 15) düşük seviye olmasına neden
olur. VEDEĞİL kapısının girişi (pin 9) pin 11’e bağlı olduğundan, pin 10’daki gerilim
düşük kalır. Dolayısıyla motor çalışmaya devam eder.
Su seviyesi C probuna ulaşınca, VEDEĞİL kapısının girişi (pin 13) yüksek seviye olur,
dolayısıyla pin 11 düşük seviyeye geçer. Böylece Q1 kesime gider ve motor durur.
KULLANILACAK ELEMANLAR
KL-51001 Güç Kaynağı Ünitesi
KL-58001 Motor Ünitesi
KL-53010 Modülü
DENEYİN YAPILIŞI
1. Şekil 20-1’de gösterildiği gibi, KL-51001 güç kaynağı ünitesinin DC12V ve
AC110V çıkışlarını, KL-53010 modülüne ve KL-58001 motor modülündeki motor
terminallerine bağlayın.
2. Sıvı tanklarını su ile doldurun. Şekil 20-1’de gösterildiği gibi; A, B ve C problarının
bulunduğu tank2 çatıdaki su tankıdır, D ve E problarının bulunduğu tank1 ise
bodrumdaki su tankıdır.
3. Bağlantı fişini 1 numaraya takın.
4. D probunu tank1’e, A probunu tank2’ye yerleştirin. Tanktaki problar su seviyesinin
prob seviyesine ulaşıp ulaşmadığını algılar.
20-2
5. Motor çalışıyor mu?_______________________________________________
U2 çıkışındaki (pin 4), ve U1 çıkışlarındaki (pin 10 ve 11) gerilimleri ölçün ve
kaydedin.
VU1(10) = _______________V;
VU2(4) = _______________V;
VU1(11) = _______________V;
6. E probunu tank1’e yerleştirin. Motor çalışıyor mu?________________________
U2 çıkışındaki (pin 4) ve U1 çıkışındaki (pin 11) gerilimleri ölçün ve kaydedin.
VU1(11) = _______________V;
VU2(4) = _______________V;
7. B probunu tank2’ye yerleştirin. Motor çalışıyor mu?________________________
U2 çıkışındaki (pin 15), U1 çıkışlarındaki (pin 10 ve 11), ve U1 girişindeki (pin 13)
gerilimleri ölçün ve kaydedin.
VU1(10) = _______________V;
VU1(11) = _______________V;
VU2(15) = _______________V;
8. C probunu tank2’ye yerleştirin. Motor çalışıyor mu?________________________
U2 girişlerindeki (pin 12 ve 13) ve çıkışındaki (pin ve 11) gerilimleri ölçün ve
kaydedin.
VU2(11) = _______________V;
VU2(12) = _______________V;
VU2(13) = _______________V
9. C probunu tank2’den çıkarın. Motor çalışıyor mu?________________________
U2 girişlerindeki (pin 12 ve 13) ve çıkışındaki (pin ve 11) gerilimleri ölçün ve
kaydedin.
VU2(11) = _______________V;
VU2(12) = _______________V;
VU2(13) = _______________V
10. B probunu tank2’den çıkarın. Motor çalışıyor mu?________________________
U2 çıkışındaki (pin 15), U1 çıkışlarındaki (pin 10 ve 11), ve U1 girişindeki (pin 13)
gerilimleri ölçün ve kaydedin.
VU1(10) = _______________V;
VU1(11) = _______________V;
VU2(15) = _______________V;
11. E probunu tank1’den çıkarın. Motor çalışıyor mu?_________________________
E probunu tank1’e tekrar yerleştirin. Motor çalışıyor mu?____________________
12. 7. adımdan 10. adıma kadar bütün adımları tekrar edin ve devrenin çalışmasını
gözlemleyin.
20-3
SONUÇ
Yaptığımız deneyden de anlaşılacağı gibi kullanılan devre mükemmel bir sıvı seviyesi
kontrol devresidir. Bu örnek, gerçek bir kontrolörün çalışmasını canlandırmak için
yapılan bir sıvı seviyesi kontrol örneğidir. Devrenin çalışma ilkesi diğer sıvılar için de
geçerlidir.
20-4

Download Report