ÇOCUKLARDA ÖKSÜRÜK NEDENLERİ

ODTÜ GELİŞTİRME VAKFI ÖZEL DENİZLİ OKULLARI
MART AYI SAĞLIK BÜLTENİ
AH BİR DE ÇOCUĞUMUN ÖKSÜRÜĞÜ OLMASA!
Öksürük, çocukların en sık yaşadığı yakınmalardan biridir. Hafif
solunum yolu enfeksiyonundan ciddi solunum yolu hastalıklarına
kadar değişen hastalıkların refleks yanıtıdır. Her gün solunumla
akciğerlere alınan tozların, taneciklerin ve mikropların tekrar dışarı
atılması için vücudun kullandığı bir korunma mekanizmasıdır. Her
çocuğun günde bir kaç kez öksürmesi normaldir ve aileyi
telaşlandırmamalıdır. Çoğu çocukta viral üst solunum yolu
enfeksiyonu arkasından öksürük başlayabilir. Çocukların bir yılda 68 kez böyle enfeksiyonlar geçirdiği ve enfeksiyon sırasında da
günde 140 kez öksürebildiği bilinmektedir. Öksüren çocukların
%20’sinde altta yatan başka bir hastalık bulunmakta olup, %9’unda alerji, %6’sında astım, %3’ünde
bronşit, %2’sinde sinuzit saptanmaktadır.
Çocuklarda öksürük hangi nedenlere bağlı olarak görülür?
 Öksürüğün en sık rastlanan nedeni enfeksiyonlardır. Öksürükle birlikte hırıltı, sık nefes
alma, ateş gibi bulgular varsa, çocuk zatürre, bronşit ya da bronşiyolit geçiriyor olabilir..
Eğer öksürük balgamlı ve ıslak öksürük ise, akciğerdeki ciddi bir sorunun belirtisi olabilir.
 Öksürük fiziksel aktivite sırasında artıp, dinlenirken azalıyorsa, alerjik bir nedenden
kaynaklanıyor olabilir. Çocuğun bronş hassasiyeti vardır ve astım riski yüksektir.
 Aspirasyon, yabancı cisim kaçması nedeniyle öksürük görülebilir.
 Çocuk uyuduktan ve sabah uyandıktan sonra öksürüğü artıyorsa, bunun nedeni ya burundan
geriye doğru akıntı olması(geniz akıntısı) ya da gastroösefajial reflüdür.
 Öksürük gündüzleri görülüyor, çocuk uyuduktan sonra kesiliyorsa, psikojenik öksürük
olabilir, yani çocuk ilgi çekmek için öksürüyor olabilir. Psikojenik öksürük; kuru, kaz
ötmesi gibi gün içerisinde aralıklı yineleyen öksürük tipidir. Semptomlar çocuğun ilgisi
başka yöne çekildiğinde ve gece uyku sırasında kaybolması tipik özelliğidir.
 Pasif sigara içiciliği
 Anatomik anomaliler
Kış aylarında daha sık görülmesinin sebepleri nelerdir?
Kış aylarında soğuk algınlığı sendromuna neden olan virüsler ve bakteriler daha yaygın olarak
havada bulunur. Ayrıca okul ortamı, toplu kapalı yaşam alanları da bu sıklığı etkiler.
Öksürükle seyreden hastalıklarda tedavi yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Öksürük ilaçları ya balgamın kolay atılması ya da kuru öksürüğün kesilmesine yönelik olup çeşitli
tipleri vardır. Çocuklarda öksürüğün ilaçlarla kesilmesi solunum yollarının çok önemli bir bölümü
olan bronşlarda sekresyonun birikmesine ve çok daha ciddi bir tablo olan zatürreeye yol
açabilmektedir. Genel olarak tüm enfeksiyonlara bağlı öksürüklerde genel amacımız öksürüğü
kesmek değil öksürüğe neden olan enfeksiyonu ya da rahatsızlığı gidermektir. Bakteriyel
enfeksiyonlar nedeniyle öksürük oluşuyorsa, antibiyotik tedavisi verilir. Ateş düşürücüler
verilebilir. Bol sıvı ve iyi beslenme çok önemlidir. Ancak öksürüğe neden olan enfeksiyonların bir
kısmında antibiyotik uygulanabilir. Soğuk algınlığı,grip, nezle gibi viral durumlarda fayda
değil,zarar verir.
Sekiz haftadan uzun süren öksürükler, her gribal enfeksiyonun sonunda her seferinde uzamış
öksürük gözleniyorsa altta yatan neden olarak alerji araştırılmalıdır. Alerjiye bağlı öksürük akut
dönemde bronş açıcılar ve koruyucu antialerjiklerle tedavi edilir. Kronik dönemde ise inhale
steroidler ile tedavi edilmektedir. Antitusif(öksürüğü kesen) şurupların tedavi edici değil, sadece
çocuğu rahatlatıcı etkileri vardır.
Öksürüğün nedeni reflü ise, buna yönelik tedavi uygulanır.
Psikojenik öksürük düşünüldüğünde buna neden olabilecek ev içi ilişkiler ve koşullar araştırılmalı;
bir çocuk psikologu ve psikiyatrisi ile işbirliği yapılmalıdır.
Öksürükte hangi durumlarda doktora başvurulmalıdır?
 Öksürük kriz şeklinde geliyorsa,
 3 günden uzun sürdüyse,
 Ateşle beraber seyrediyorsa,
 Gece uykusunu ve günlük yaşamı etkiliyorsa,
 Sık sık tekrarlanıp nefes alıp verme zorlaşıyor ise doktora başvurulması gerekmektedir.
Öksürük ne zaman korkutmalı?
 Ana havayolunun, gırtlağın veya ses tellerinin şişmesi ile çocukta köpek havlama sesine benzer
bir öksürük oluşur. Tıpta bu şişme nedeni ne olursa olsun “krup” olarak isimlendirilir. Bu şişlik
larenjit gibi virüs enfeksiyonları veya alerji nedeniyle oluşabilir. Çocuğun öksürüğü köpek
havlama sesine benzer, şişen nefes borusundan içeri hava alma zorlaşır. Şiddetli olduğunda
hayatı tehdit edebilir.
 Astım sırasında görülen öksürük, nöbet halinde gelen, nefes almaya fırsat vermeyen, öksürük
bitiminde uzun bir iç çekme ile soluk aldıran, bazen kusturan tarzda olur.
 Bazen çocukların nefes borusuna yabancı bir madde kaçırması ile ani boğucu bir öksürük olur,
eğer bir gıda veya oyuncak parçası elindeyken, böyle bir durum olmuşsa hekime
başvurulmalıdır.
Siz nasıl yardımcı olabilirsiniz?
*Eğer öksürük balgamlı bir öksürükse, kesinlikle öksürüğü kesen öksürük şurubu kullanmayın. Bu
durumda öksürüğün kesilmesi değil, öksürükle birlikte balgamın sökülüp atılması önemlidir.
Öksürürken çocuğunuzu yüzükoyun olarak dizinize yatırın, sırtına hafif hafif vurarak balgamın
çıkmasına yardımcı olun.
* Durup dururken bir kuru öksürük başlamışsa, boğazına yabancı bir cismin kaçıp kaçmadığına bakın.
Eğer kaçmışsa çıkarmaya çalışın veya bir sağlık kuruluşuna götürün.
* Geceleri öksüren çocuğunuzun yastığının altına destek koyarak dik yatmasını sağlayın. Sümüğün
boğazından aşağılara kayarak tahrişe yol açmasını da engellemiş olursunuz. Yüzükoyun veya yan
yatırmak da tahrişi önler.
* Öksüren çocuğunuzun odasını sürekli nemli tutun. Yanında bir çaydanlık su kaynasın veya bir camı
hafif aralık bırakarak odanın havasının kurumasını önleyin. Odayı fazla ısıtmayın.
* Çocuğunuzun yanında kesinlikle sigara içmeyin. Çocuğunuzun girmediği, evin herhangi bir odasında
dahi sigara içmeyin. Sigara dumanı hava zerrecikleriyle çocuğunuzun yanına taşınır ve onu rahatsız
eder.
* Mukus salgısını inceltmek ve irritasyonu yumuşatmak için çocuğumuza bol su veya benzer sıvılar
verin.
* Öksürüğün nedeni gastroösefajial reflü ise, başın ve yatağın yükseltilmesi çocuğu rahatlatacaktır.
Diyetin protein içeriğinin yüksek olması ve yağ oranını düşük olmasına dikkat edilmelidir. Alt
ösefageal sfinkter genişlemesine yol açan kola, çikolota, soğan, nane, turunçgillerden kaçınılmalıdır.
Sonuç olarak akılda tutulması gereken noktalar şunlardır:
 Öksürüğün nedeni basit olabildiği gibi ciddi de olabilir.
 Aileleler öksürük belirtisini ciddiye almalı ve çocuk hekimine başvurmalı, muayene
yapılmadan ezbere ilaç kullanmamalıdır.
 Özellikle tekrarlayan ya da uzun süreli öksürüklerin çocuk hekimi tarafından değerlendirilmesi
gerekir.
 Öksüren çocuğun sıvı alımı arttırılmalıdır.
 Oda nemlendirmesinde kullanılan buhar makinaları, sıcak buhar yapanları kolay enfeksiyon
barındırabildiğinden, soğuk buhar yapanları da suyun minerallerini dahi havaya vererek akciğer
hassasiyetini arttırdıklarından önerilmez. Kalorifer / soba üzerine konulacak su dolu bir kap
oda nemini gerekli düzeyde tutar.
 Alerjik yapılı çocuklar için yün (atlet-yorgan-yastık-halı), hayvan tüyleri öksürüğü
tetikleyebilir.
 Ailesinde alerjik bünyeli kişiler olan çocuklarda alerji olma olasılığı yüksektir.

Download Report