Müdürlüğümüzün konu ile ilgili 17/03/2015 tarih ve 2936693 sayılı

Case Report
(Olgu Sunumu)
DOI : 10.15197/sabad.4.1.14
Göğüs Hast Yoğun Bak Derg 2014;1(2): 82-84
J Chest Dis Crit Care Med 2014;1(2): 82-84
Iatrogenic Pneumothorax Following Fine Needle Aspiration
Biopsy of Axillary Lymph Node
Mehmet Oğuzhan Özyurtkan, Muharrem Çakmak
ABSTRACT
Iatrogenic pneumothorax is a well-known complication of some interventional procedures. Fine needle aspiration cytology is a standard procedure in the investigation of breast lumps and axillary lymph nodes. Iatrogenic pneumothorax following fine needle aspiration of axillary lymph
nodes is extremely uncommon, and only two such cases have been reported in the English literature. Here in this paper, we presented a new case
about this rare complication.
Key words: Iatrogenic, Pneumothorax, fine needle aspiration
Aksiller Lenf Nodu İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi Sonrası Gelişen İyatrojenik Pnömotoraks
ÖZET
İyatrojenik pnömotoraks girişimsel işlemlerin bilinen bir komplikasyonudur. İnce iğne aspirasyon sitolojisi meme lezyonlarının veya aksiler lenf
nodlarının incelenmesinde kullanılan standart bir yöntemdir. Ancak bu işlem sonrasında iyatrojenik pnömotoraks gelişmesi oldukça nadir bir
durumdur ve literatürde buna uyan sadece iki vaka bildirilmiştir. Yazımızda bu oldukça nadir duruma bir örnek vaka sunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İyatrojenik, pnömotoraks, ince iğne aspirasyonu
Giriş
İyatrojenik pnömotoraks, subklaviyan arter kanülasyonu, interkostal sinir blokajı, iğne aspirasyonu,
akciğer biyopsisi ve torasentez gibi bazı girişimsel
yöntemlerin bilinen bir komplikasyonudur (1). İnce
iğne aspirasyon (İİA) sitolojisi meme kitlelerinin ve
aksiller lenf nodlarının incelenmesinde kullanılan
standart bir işlemdir (2,3). İİA işlemi güvenli bir
prosedürdür ve komplikasyon oranı oldukça düşüktür (2). Ancak, aksiller lenf nodu İİA sonrasında
iyatrojenik pnömotoraks gelişmesi oldukça nadirFırat Üniversitesi Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği
Elazığ, Türkiye
Received: 23.09.2014, Accepted: 21.10.2014
dir ve bilgimiz dahilinde, İngiliz literatüründe sadece iki vaka bildirilmiştir (4,5). Yazıda aksiller lenf
nodu İİA sonrası meydana gelen bu nadir komplikasyona örnek bir vaka sunulmuştur.
Olgu
Yirmi bir yaşındaki bayan hasta meme polikliniğine sağ aksiller bölgede ele gelen şişlik şikayetiyle
başvurdu. Özgeçmiş ve soygeçmişinde belirgin bir
özelliği olmayan hastada şişlik öncesi herhangi bir
İletişim Yazarı: Mehmet Oğuzhan Özyurtkan
Adres: Fırat Üniversitesi Hastanesi Göğüs Cerrahisi Kliniği
Elazığ, Türkiye
Telefon:5327709675 Fax:4242388096 e-mail: [email protected]
Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Dergisi 2014; 1 (2): 82-84
1
İyatrojenik pnömotoraks
le olmaktadır (3). Aksiller lenf nodlarına yönelik İİA
işlemi esnasındaki ana endişe lenf nodlarına yakın
seyreden damar ve sinirlere zarar verilmesidir (2).
Bu yöntemleri konu alan çeşitli yazılarda, damar ve
sinir hasarı dışında bildirilmiş başka bir komplikasyon bulunmamaktadır (3,4,7,8).
Resim 1: Hastanın akciğer grafisinde sağda pnömotoraks görülmektedir.
enfeksiyon öyküsü de bulunmamaktaydı. Genel
Cerrahi tarafından değerlendirilen hastaya aksiller ultrasonografi uygulandı. Sonucunda aksillada
20x7mm boyutlarında bir lenf nodu saptandı ve
memede herhangi bir lezyona rastlanmadı. Hastaya
aksiller lenf nodu İİA işlemi önerilip planlandı. Radyoloji tarafından işlem gerçekleştirilirken hastanın
ani gelişen göğüs ağrısı ve nefes darlığı tariflemesi
üzerine biyopsi işlemi yarıda kesildi. Nazal oksijen
başlanan hastanın akciğer grafisinde sağda pnömotoraks saptandı ve hasta kliniğimize konsülte
edildi. Akciğer grafisinde akciğerin çökme mesafesi
3cm’den az olduğundan pnömotoraks oranı küçük
olarak kabul edildi (6). Nefes darlığı kötüleşme göstermeyen hasta takip amaçlı kliniğimize yatırıldı
(Resim 1). Üç günlük takip ve oksijen tedavisi sonrasında pnömotoraksı düzelen hasta tam ekspanse
bir akciğer ile taburcu edildi. Hastanın bir ay sonraki kontrolünde pnömotoraks saptanmadı.
Tartışma
Meme kanseri olan veya bu hastalıktan şüphelenilen hastalarda aksiller lenf nodunun durumu
önemli bir prognoz kriteridir (7). Aksiller lenf
nodlarının değerlendirilmesinde standart yöntem
açık cerrahi biyopsidir, ancak bu işlem, aralarında
lenfödem (%2-18), ağrı (%16-56), omuzda hareket
kısıtlılığı (%4-45) ve kolda güçsüzlüğün (%19-35)
sayılabileceği çeşitli komplikasyonlara sebep olabilmektedir (2). Günümüzde açık cerrahi biyopsiden
büyük oranda uzaklaşılmıştır ve aksiller lenf nodlarının değerlendirilmesi sıklıkla ultrason eşliğinde
yapılan core-biyopsi veya İİA sitolojisi yöntemleriy-
83
Journal of Chest Diseases and Critical Care 2014; 1 (2): 82-84
İyatrojenik pnömotoraks, subklaviyan arter kanülasyonu, interkostal sinir blokajı, iğne aspirasyonu,
akciğer biyopsisi ve torasentez gibi bazı girişimsel
yöntemlerin bilinen bir komplikasyonudur (1).
Meme kitlelerine yönelik yapılan İİA işlemi sırasında nadiren de olsa iyatrojenik pnömotoraks meydana gelebilmektedir. Bu komplikasyon oranı kabaca
1/400-1/10000 arasında verilmiş ve literatürde en
az 38 vaka bildirilmiştir (5). Bunun yanında aksiller
lenf noduna yönelik yapılan İİA esnasında iyatrojenik pnömotoraks meydana gelmesi daha da nadir
olup literatür taramasında bu durumla sadece iki
kez karşılaşıldığı saptanmıştır (4,5). Yukarıda bahsettiğimiz bayan hasta, bilgimiz dahilinde, literatürdeki üçüncü vaka olmaktadır.
Aksiller bölge, memeye göre, göğüs duvarına daha
yakındır ve bu bölgedeki derin lenf nodları tam göğüs duvarı komşuluğunda bulunurlar. Bu yüzden
aksillaya yönelik yapılan İİA sonrası iyatrojenik
pnömotoraks gelişme ihtimalinin daha fazla olması
ve literatürde daha çok vaka sunulmuş olması gerektiği düşünülebilir. Mayall ve Chang (5), memeye
yönelik İİA işleminin aksillaya yönelik İİA işlemine
göre oldukça daha fazla sayıda uygulandığı ve bu
yüzden iyatrojenik pnömotoraks sayısının doğal
olarak meme İİA işlemi sonrası daha yüksek görüldüğü şeklinde bir açıklamada bulunmuşlardır. Diğer yandan Gateley ve arkadaşları (4), aksiller İİA
sonrası iyatrojenik pnömotoraksın gerçek insidansının doğru hesaplanamayacağını, çünkü İİA sonrasında akciğer grafisi çekilmesinin rutin bir prosedür
olmadığını belirtmişlerdir. Ayrıca işlem sırasında
hissedilen ağrının (pnömotoraks yüzünden) işlemin normal bir parçası görüldüğünden ileri tetkiklere genelde ihtiyaç duyulmadığını da eklemişlerdir.
Klinisyenler aksiller lenf nodu İİA işlemi sonrası iyatrojenik pnömotoraks gelişmesinin oldukça
nadir olmakla birlikte karşılaşılması mümkün bir
komplikasyon olduğunu bilmelidirler. İşlem esnasında gelişen ağrı ve nefes darlığı varlığında hastalarına hemen bir akciğer grafisi çektirmeli ve bu
olası komplikasyonu atlamamalıdırlar.
Özyurtkan ve Çakmak
5.
Çelik B, Şahin E, Nadir A, Kaptanoğlu M. Iatrogenic
pneumothorax: etiology, incidence and risk factors.
Thorac Cardiovasc Surg 2009; 57: 286-90.
Mayall F, Chang B. Pneumothorax following fine needle
aspiration (FNA) of small axillary lymph node. Cytopathology 1998; 9: 283-5.
6.
Abe H, Schmidt RA, Sennett CA, Shimauchi A, Newstead GM. US-guided core needle biopsy of axillary lymph
nodes in patients with breast cancer: why and how to do
it. Radiographics 2007; 27: 91-9.
Baumann MH, Strange C, Heffner JE, Light R, Kirby
TJ, et al. Management of spontaneous pneumothorax:
An American College of Chest Physicians Delphi Concensus statement. CHEST 2001; 119: 590-602.
7.
Abe H, Schmidt RA, Kulkarni K, Sennett CA, Mueller
JS, Newstead GM. Axillary lymph nodes suspicious for
breast cancer metastasis: sampling with US-guided
14-gauge core-needle biopsy. Clinical experience in 100
patients. Radiology 2009; 250: 41-9.
8.
Dixon JM, Anderson TJ, Lamb J, Nixon SJ, Forrest
APM. Fine needle cytology in relationship to clinical
examination and mammography in the diagnosis of a
solid breast mass. Br J Surg 1984; 71: 593-6.
Kaynaklar
1.
2.
3.
Solon JG, Power C, Al-Azawi D, Duke D, Hill ADK. Ultrasound-guided core biopsy: an effective method of detecting axillary nodal metastases. J Am Coll Surg 2012;
214: 12-7.
4.
Gateley CA, Maddox PR, Mansel RE. Pneumothorax:
a complication of fine needle aspiration of the breast.
BMJ 1991; 303: 627-8.
Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Dergisi 2014; 1 (2): 82-84
84