otomotiv elektroniği

OTOMOTİV
ELEKTRİK - ELEKTRONİK
SİSTEMLERİNDEKİ
GELİŞMELER
1
OTOMOTİV KONULARI





Güç ve Aktarım Sistemleri (Power Train)
Gövde, Konfor ve Kolaylık Sistemleri (Comfort &
Convenience)
Güvenlik & Korunma (Safety & Security)
Elektrik-Elektronik Güç Sistemleri (ElectricalElectronic Power Supply System)
Bilişim Sistemleri (Infotainment)



Eğlence (Entertainment)
Haberleşme ve Veri İletişimi (Telematics)
İzleme ve Arıza Tanı (Diagnostics)
2
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ




Güç Elektroniği
Sensör Teknolojisi
Mikroişlemciler
Aktüatörler ve Motorlar
3
OTOMOTİVDE GENEL EĞİLİMLER
Multimedya
Direksiyon
Enerji
Kontrol
Motor
Hibrit
Tahrik
Aktif
Güvenlik
Aktarma
Süspansiyon
Fren
ELECO 2004
4
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ
• Otomobillerde ilk elektronik bileşen kullanımı : araba
radyolarındaki transistörler ve alternatördeki güç
diyotları (1950-60 lar)
• 1980 lere kadar İYM ve fren kontrolü dışında yeni
eğilim alanı yok denecek kadar az.
• Günümüzde, yaygın bir görüş birliği ile:
Otomotivdeki gelişmeler = Elektronikteki gelişmeler
5
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ:
GÜNÜMÜZ VE GELECEK
• 2010 yılında üretilen bir otomobilin maliyetinin yaklaşık
%40’ını elektrik-elektronik sistemler oluşturacak.
• Otomobil içi elektrik güç gereksinimi 8 kW’a yükselecek
• Otomotiv elektroniğinin, tüm sistemler dikkate alındığında
yıllık artış oranı: %6
• Özel yarıiletken teknolojisi göz önüne alındığında yıllık
artış: %10
6
ARAÇLARIN ve ELEKTRONİK SİSTEMLERİN
YILLIK BÜYÜME HIZI
7
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİNİN TOPLAM
ARAÇ MALİYETİNE ORANI
8
OTOMOBİLLERDE ARTAN SAYIDA BLDC
MOTOR KULLANIMI
9
OTOMOBİLLERDE ELEKTRİK ENERJİSİ
TÜKETİMİ
10
GÜNÜMÜZ OTOMOBİLİNİN ELEKTRİKSEL
SİSTEMİ
11
GELECEKTEKİ OTOMOBİLLERİN
ELEKTRİKSEL SİSTEMİ
12
ELEKTRİK-ELEKTRONİK GÜÇ SİSTEMLERİ



12/14 V Akü Sistemi
36/42 V Sistemi
Karma Sistemler (Çift Gerilim Düzeyli)
13
42 V ARAÇ ELEKTRİK SİSTEMİ
Starter
36/42V
Generator
+
Doğrultucu
Büyük Güçlü Yükler
D.A.
36V
Akü
D.A.
12/14V
Küçük Güçlü Yükler
Park durumu
Seyir durumu
Park durumu,
36V akü boş
12V
Akü
14
AKTİF GÜVENLİK SİSTEMİ ÜRÜN DAĞILIMI
• Kilitleme Engelleyici
Frenleme (ABS)
• Elektronik Kararlılık
Kontrolü (ESP)
• Çekiş Kontrolü (ASR)
• Acil Frenleme Yardımı
• Etkin Direksiyon
Kontrolü
• Sürücü Uyuşukluk
Engellemesi
• Şeritten Sapma Uyarması
• Hız belirleme / Uyarma
• Akıllı Hız Uyarlaması (ISA)
• Trafik İşaret Tanımlaması
• Çarpışma Uyarı Sistemi
• Şerit Değiştirme Yardımı
• Kör Nokta Kontrolü
• Araç Teşhis Sistemi
• Lastik Basınç İzleme
Sistemi
• Emniyet Kemeri Uyarı
Sistemi
Çarpışma Önleme
Sistemleri
• Adaptif Sürüş Kontrolü (ACC)
• Şerit Tutma Yardımı
• Şerit Değiştirme Yardımı
15
SAFE-BY-WIRE
Impact sensor
Smart initiator
Master ECU
Seat belt pretensioner
16
OTOMOTİV GÜVENLİK SİSTEMLERİNDEKİ
ARTIŞ
Immobilizer
Alarm
Keyless Entry
Passive Entry
150
125
M Units
100
75
50
25
0
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
17
X-BY-WIRE UYGULAMALARI
STEER-BY-WIRE
Elektronik Direksiyon
BRAKE-BY-WIRE
Elektronik Fren Pedalı
THROTTLE-BY-WIRE
Elektronik Gaz Pedalı
18
X-BY-WIRE UYGULAMALARI
19
ELEKTRONİK KONTROLLÜ DİREKSİYON
(STEER-BY-WIRE)
20
ELEKTRONİK KONTROLLÜ DİREKSİYON
(STEER-BY-WIRE)
21
ELEKTRONİK KONTROLLÜ FREN
(BRAKE-BY-WIRE)
22
AKTİF SÜSPANSİYON SİSTEMİ
23
AKTİF SÜSPANSİYON SİSTEMİ
24
OTOMOBİL VERİ HABERLEŞME SİSTEMLERİ
• CAN (Controller Area Network)
• LIN (Local Interconnect Network)
• MOST (Media Oriented Systems Transport)
• FlexRay
25
OTOMOBİL VERİ HABERLEŞME SİSTEMLERİ
26
OTOMOBİL VERİ HABERLEŞME SİSTEMLERİ
CAN Veri Yolu Özellikleri
• 40 m bus uzunluğuna kadar 1Mbps’lik yüksek veri hızı
• Çok yüksek sağlamlık düzeyi ve güvenirlilik
• Uzaktan ileti desteği
• Fiziksel hatası olduğundan kuşkulanılan bağlantı
noktalarının otomatik devre dışı bırakılması
• Hatalı verinin otomatik olarak yeniden gönderilmesi
27
OTOMOBİL VERİ HABERLEŞME SİSTEMLERİ
28
FLEXRAY KONSORSİYUMU
Ana Ortaklar
Öncelikli Ortak
Üyeler
BMW, DaimlerChrysler, General
Motors, Volkswagen,
Bosch, Motorola, Philips
VCT
Vector
DECOMSYS
Fiat
Yazaki
TRW
Visteon
Hella
ContiTemic
Denso
Ford
Volvo
Mazda
Honda
Ortak Üyeler
Texas
Instruments
Toyota
STMicroelectronics
Hyundai
SiemensVDO
Renesas
TZM
Fujitsu
Elmos
• Yüksek Güvenlik
AMAÇ:
• Yakıt Ekonomisi
• Tasarım Esnekliği
• Maliyet azalması
29
KUZEY AMERİKA’DA ARAÇ İÇİ EĞLENCE
SİSTEMLERİ PAZAR SATIŞLARI
30
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİNDE SINIR
DEĞERLER
ABS: Anti-Lock Braking System
TC: Transmission Control
EPS: Electronic Power Steering
SBC: Sensotronic Brake Control
ESP: Electronic Stability Program
EM: Engine Management
PECU: Pump Electronic Control
Unit
Otomobildeki elektronik sistemlerin maruz kaldığı
sıcaklık ve ivme değerleri
31
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ VS GENEL
TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ
Parametre
Tüketici
Endüstri
Otomotiv
Sıcaklık
0C40C
-10C70C
-40C155C
Çalışma Ömrü
1-3 yıl
5-10 yıl
15 yıldan fazla
Nem
düşük
çevreye bağlı
%0 dan %100 e
değişken
Dayanılabilir
hata oranı
<%10
<<%1
hedef: sıfır hata
Yedek parça
sağlama
yok
5 yıla kadar
30 yıla kadar
32
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ VS GENEL
TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ
PCB kalınlıklarının yıllara göre değişimi
33
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ VS GENEL
TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ
İşlemci hızlarının yıllara göre değişimi
34
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİ VS GENEL
TÜKETİCİ ELEKTRONİĞİ
Ortam sıcaklığının yıllara göre değişimi
35
OTOMOTİV ELEKTRONİĞİNE ÖZEL
ÜRÜNLER
Bosch tarafından üretilen
yüksek sıcaklık ve ivmeye
dayanıklı çok katlı PCB
Elektrikli Direksiyon
(EPS) kontrol birimi
36
OTOMOBİL TAHRİK SİSTEMLERİ

Klasik İçten Yanmalı Motorlu Araçlar

Tümüyle Elektrikli Araç (EV)

Hibrit Elektrikli Araç [İYM+EM] (HEV)
37
TÜMÜYLE ELEKTRİKLİ ARAÇ
Konvertör
Akü
Konvertör
Motor/Generatör
T
R
A
N
S
M
İ
S
Y
O
N
38
SERİ HİBRİT ARAÇ
Yakıt
Deposu
İYM
Generatör
Akü
Konvertör
Motor
T
R
A
N
S
M
İ
S
Y
O
N
39
PARALEL HİBRİT ARAÇ
Yakıt
Deposu
İYM
Akü
Konvertör
Motor
T
R
A
N
S
M
İ
S
Y
O
N
40
SERİ PARALEL HİBRİT ARAÇ
Yakıt
Deposu
İYM
Generatör
Akü
Konvertör
Motor
T
R
A
N
S
M
İ
S
Y
O
N
41
KARIŞIK HİBRİT ARAÇ
Yakıt
Deposu
Konvertör
Akü
İYM
Motor/Generatör
Konvertör
Motor
T
R
A
N
S
M
İ
S
Y
O
N
42
HONDA CR-Z
HİBRİT ELEKTRİKLİ ARAÇ
43
TOYOTA PRIUS
HİBRİT ELEKTRİKLİ ARAÇ
44
PİYASADAKİ
HİBRİT ELEKTRİKLİ ARAÇLAR
45
SONUÇ
• Otomotiv elektroniği büyümesini artarak sürdürecek
• Otomotive özel yarıiletken tasarımı artacak
• Yakın gelecekte otomobiller bilim-kurgu filmlerindeki
uzay araçlarına benzer hale gelecek
• Otomotiv elektroniğindeki gelişme gereksinimleri, büyük
otomobil firmalarını gittikçe artan bir ortaklık eğilimine
sokacak (Güzel bir örnek: AUTOSAR – AUTomobile Open
System ARchitecture) Ortaklar: BMW, Bosch,
DaimlerChrysler, Ford, Peugeot, SiemensVDO, Toyota,
VW…
• Geleceğin araçları hibrit elektrikli ve hidrojen yakıtlı olacak
46