Doç. Dr. Fatih Öncü - Sağlık Çalışanlarının Sağlığı

Doç. Dr. Fatih Öncü
Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları
Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Psikolojik
taciz
Bedensel
Ruhsal
Bedensel
ve ruhsal







Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik taciz
(şiddet) olarak ele alınan kavram;
Düşmanca ve etik dışı hareketler içeren,
Bir veya birkaç kişi tarafından sistematik olarak
Genelde bir kişiye karşı uygulanan ve bu kişinin
yardımsız ve savunmasız bir duruma düşmesine
neden olan davranışlar olarak tanımlanmıştır.
Bu davranışlar belli sıklıklarla görülür
Haftada bir veya daha fazla ve
6 ay ve daha fazla devam eder


Psikolojik Şiddeti kişiler üzerinde yarattığı
etkilere göre üç farklı derece halinde
sınıflamak mümkündür.
Bu sınıflama bilimsel bir ölçekten ziyade
Psikolojik Şiddet mağdurları ile yapılan
görüşmelerden elde edilen sonuçlar dikkate
alınarak yapılmıştır. (Davenport, Swartz ve
Elliott, 2003)






Mobbing (Psikolojik Şiddet) derecesini değişik
etmenler belirler.
Mobbing (Psikolojik Şiddet)’in şiddeti, süresi
ve sıklığına ek olarak,
kişilerin psikolojileri,
yetişme şekilleri,
geçmiş deneyimleri ve
işletmenin genel koşulları da göz önünde
bulundurulmuştur.




Çalışan direnmeye çalışır
erken aşamalarda kaçar veya aynı işyerinde
farklı bir yerde çalışma şansı bulabilirse
olumsuz etkilenmekten kaçınabilir
İş arkadaşlarından küçük düşürücü
davranışlar görmek, Mobbing (Psikolojik
taciz) mağdurunu şaşırtır ve sıkıntı verir
Şu belirtiler oluşabilir:




Ağlama,
Zaman zaman uyku bozuklukları,
Alınganlık
Konsantrasyon bozukluğu.

Ailesi ve arkadaşları ile olan ilişkileri genel
olarak etkilenmez ancak sorun çözüme
kavuşturulmaz da devam ederse ikinci derece
Mobbing (Psikolojik Taciz)’e dönüşebilir.


Mobbing (Psikolojik Taciz) mağduru
direnemez, kaçamaz, geçici veya uzun süreli
zihinsel ve / veya fiziksel rahatsızlıklar çeker
ve işe geri dönme konusunda ciddi
problemler yaşar.
Şu belirtiler oluşabilir:











Yüksek tansiyon,
Kalıcı uyku bozuklukları,
Mide bağırsak sorunları,
Konsantrasyon bozuklukları,
Aşırı kilo alma veya verme,
Depresyon,
Alkol ve ilaç alışkanlığı,
İşyerinden kaçma (sık sık geç kalma, işe sebepsiz
yere gitmemek,
Sıklaşan hastalık izinleri,
Alışılmadık korkular (görünür bir neden yokken
yalnız kalma korkusunun
oluşması vb.)


Mobbing (Psikolojik Taciz) mağdurunun ailesi
ve iş arkadaşları, bir şeylerin ters gittiğini
anlarlar ancak;
Mobbing (Psikolojik Taciz) mağdurunun
içinde bulunduğu durumu tam teşhis
edemeyebilirler. Yaşanan sağlık problemleri
işi etkilemeye başlar ve tıbbi yardım
gerekliliğinin işaretleri görülür.




Bu safhada; Mobbing (Psikolojik Şiddet)
mağduru işgücüne geri dönemez
fiziksel ve ruhsal zarar görme,
rehabilitasyonla bile düzeltilebilecek durumda
değildir.
İşe gidebiliyorlarsa bile; korku dehşet ve
tiksinti içindedirler.
O kadar etkilenmişlerdir ki işyerinde
duramazlar. Kendilerini koruma
mekanizmaları çökmüştür. Şu belirtiler
oluşabilir:







Şiddetli depresyon,
Panik ataklar,
Diğer ciddi hastalıklar,
Kazalar,
İntihar girişimleri
Üçüncü bir kişiye yönelik şiddet.
Mobbing (Psikolojik Şiddet) mağdurunu ailesi
ve arkadaşları artık durumun ciddiyetini
anlamalıdırlar. Tıbbi ve psikolojik yardım artık
zorunludur.


Mobbing (Psikolojik Şiddet)’i uzun süreli
yaşayan mağdur, eylem sonunda
Ruhsal Bozukluklar yaşayabilir.











Olayları tekrar tekrar yeniden yaşamak,
Aşırı tedirginlik, kolayca ürkmek, sinirlilik,
Hayata kaderci bakış,
Genel duygusal uyuşukluk,
Sürekli endişe hali,
Karabasanlar,
Uykusuzluk
Konsantrasyon düşüklüğü
Kontrol dışı hareketler,
Yoğun endişe ve panik atak,
İntihara yatkınlık
Uyum
bozukluğu
Eşik altı
belirtiler
Birden fazla
bozukluk
Depresyon
Mobbing
Travma
sonrası stres
bozukluğu
Anksiyete
bozukluğu
Somatoform
bozukluklar
Uyku
bozuklukları







Klinik olarak anksiyete belirtileri ve depresyon en
yaygın görülenler.
Brousse ve ark. (2008) daha önce psikiyatrik
yakınması olmayan ve işyerinde psikolojik tacize
uğramış kişilerde
%81 stres
%83 anksiyete
%52 depresyon saptamıştır
Depresyonu olanların ¼’i intihar fikirlerinden
bahsetmiş.
%63 Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) (Namie
2012)




Nolfe ve ark. (2008)
%58 uyum bozukluğu
%31,5 duygudurum boz. (en çok M.
Depresyon)
%8,7 anksiyete boz. (en çok TSSB)






İşyerindeki psikolojik taciz ile ilişkili
intiharların yılda %10-20 oranında olduğu
belirtilmiştir.
İntihar riski oranları (Pompili 2008)
%31.4 düşük
%16.7 orta
%3.9 yüksek
İntihar riski, umutsuzluk, öfke ve dürtüsellik
ile ilişkili









Yüksel ve ark (2014) yeni çalışmasında;
%43,3 Psikolojik taciz
%77 kadın
%84 yüksekokul mezunu
%50 öğretmen
%71 TSSB
%78 Depresyon
%7 Uyum boz.
%64 birden fazla tanı
Teşekkürler…