Dünya Sağlık Örgütü Sağlıklı Beslenme ve Fiziksel Aktivite Stratejileri

Dünya Sağlık Örgütü
Sağlıklı Beslenme ve
Fiziksel Aktivite
Stratejileri
13 Kasım 2014/İstanbul
Doç. Dr. Toker Ergüder
Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi
Program Yöneticisi
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Yaşam Seyri
Dünyadaki yıllık ölümlerin % 63’ü BoH’a bağlı
Bunların yaklaşık % 25’i erken ve önlenebilir ölümler
10%
70 milyon
60 milyon
5.8 M
26.0 M
50 milyon
(60 yaşın üzerinde)
Kaynak:
40 milyon
35 milyon
30 milyon (tüm ölümlerin %60ı)
20 million
10 million
9.0 M
(60 yaşın altında)
18.0 M
0
Dünyadaki ölüm sayıları (2004)
Grup III – Yaralanmalar ve kazalar
Low-income countries
Grup II – BoH ölümleri
Grup II – 60 yaş öncesi önlenebilir erken ölümler
Grup I – Bulaşıcı hastalıklar ve perinatal nedenler
%25 35 millyon
2 milyon
1 milyon
5 milyon
4 milyon
3 milyon
6 milyon
Yüksek tansiyon
Tütün kullanımı
Yüksek kan şekeri
Hareketsizlik
Güvensiz cinsel ilişki
Düşük ağırlık
Yüksek kolesterol
Fazla kilo veya obezite
Alkol kullanımı
Katı yakıtlardan kaynaklanan duman
Güvenli olmayan su, tuvalet, hijyen
Yetersiz meyve ve sebze tüketimi
Yetersiz emzirme
Şehirde hava kirliliği
Mesleki riskler
A vitamini eksikliği
Çinko eksikliği
Güvenli olmayan sağlık bakımı enjeksiyonları
Demir eksikliği
Yasadışı ilaç kullanımı
Kontraseptif ihtiyacının yeterince karşılanmaması
Küresel iklim değişikliği
Kurşuna maruz kalma
Çocuk cinsel tacizi
fact
Gelişmekte olan ülkelerde risk faktörlerine bağlı ölümler
7 milyon
0
Sağlıksız beslenme ve fiziksel inaktivite
BoH’ların küresel yükü
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde kadınlar BoH’dan çok genç yaşta ölmektedir
Sierra Leone
Afghanistan
Ekvator Ginesi
Nauru
Papua Yeni Gine
Gambiya
Angola
Kiribati
Etiyopya
Andorra
Norveç
İspanya
Japonya
Almanya
Avusturya
İsviçre
San Marino
İsveç
İtalya
0%
10%
20%
30%
60 yaşından önce BoH’lardan ölen kadınların yüzdesi (2008)
Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü BoH Ülke Profilleri(2010)
40%
50%
60%
70%
5
Yükün şiddeti – BoH Türkiye’de tüm ölümlerin
%86’sından sorumlu.
Bulaşıcı, anneliğe
dair, perinatal ve
beslenme
koşulları
%9
Yaralanmalar
%6
Diğer BoH
%7
Diyabet
%2
CVD
%49
Solunum yolu
hastalıkları
%9
Kanserler
%18
Toplam ölümler: 422.000
BoH’ın tüm ölümlerin %86’sına denk geldiği tahmin edilmektedir.
BoH Eylem planı:
4 risk faktörü, 4 BOH, 2 etken
BoH and diğer
etkenler
Kanser
KOAH
Diyabet
Kardiovasküler
Hastalıklar
Fiziksel
inaktivite
Sağlıksız
beslenme
Önlenebilir
Risk faktörleri
Ruhsal hastalıklar
Yaralanmalar
Alkol
Tütün
BoH’lar nasıl meydana geliyor
BoH
Yüksek kan basıncı
Obezite
Yüksek kan şekeri
Kandaki yüksek yağları
Tütün kullanımı
Sağlıksız diyet
Fiziksel inaktivite
Alkol kullanımı
Sağlığın
sosyal belirleyicileri
Küreselleşme
Şehirleşme
Yaşlanma
8
Change in age-adjusted mortality rates
Coronary deaths, Finland, males aged 35–64 (per 100 000 population)
Rate per 100 000
start of the North Karelia Project
extension of the Project
nationally
19691971
2006
Change
from 19691971 to
2006
All causes
1328 583
-56%
All
cardiovascular
680
172
-75%
Coronary
heart disease
489
103
-79%
All cancers
262
124
-53%
Slide by Pekka Puska
food habits in Finland
population aged 15-64 years (1978-2007)
%
80
80
Men
Women
60
60
40
40
20
20
0
0
Butter on bread
Vegetables daily
Skimmed or 1 %-milk
Source: National Public Health Institute T (KL)/ Health Behaviour among the Finnish Adult Population (AVTK)
1992
Change in cooking
oil usage in
Mauritius from
regulation of price
and availability
results in reduction
of Triglycerides,
Cholesterol, and rise
in HDL
1992
1992
1992
Change is from
saturated palm oil
to unsaturated soya
bean oil.
Source: Dowse et al BMJ 1995;311:1255-1259
Mauritius: Dietary Change at Population Level
CHD mortality (/100,000)
Coronary mortality, California
180
160
140
Historical trend in
CHD mortality
Proposition 99
120
Media campaign suspended and reinstated
100
Japan: Stroke Mortality Reduction
400
1965
350
300
300
age adjusted mortality ( /100,000)
350
Males
250
250
150
150
100
100
50
50
0
0
year
1965
Females
19
47
19
50
19
55
19
60
19
65
19
70
19
75
19
80
19
85
19
90
19
95
200
19
47
19
50
19
55
19
60
19
65
19
70
19
75
19
80
19
85
19
90
19
95
200
Stroke
Heart disease
Tuberculosis
Pneumonia, Bronchitis
Cancer
year
Changes in age-adjusted mortality rate
Source: Slide from original by Dr Nobuo Yoshiike
400
India | Diabetes Prevention (2006)
Cumulative Incidence of Diabetes (%)
Control Group
50
40
30
20
10
Percentage Reduction in Incidence:
Lifestyle (LSM) alone:
28.5%
Metformin (MET) alone:
26.4%
LSM combined with MET:
28.2%
Time to onset of diabetes (years)
Source: Ramachandran et al Diabetologia (2006) 49: 289–297
60
90 91 92 93 94 95 96 97 98 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14
High-level Meeting of the General Assembly on Non-communicable Diseases, 19 and 20 September 2011
First Global Ministerial Conference on Healthy Lifestyles and Noncommunicable Disease Control Moscow, 28-29 April 2011
90 91 92 93 94 95 96 97 98 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14
DSÖ BoH Küresel Eylem Planı 2013-2020
Vizyon:
Bulaşıcı olmayan hastalıkların
önlenebilir yükünden arınmış
bir dünya
Amaç:
Ulusal, bölgesel ve küresel
düzeyde çok sektörlü işbirlikleri
yoluyla bulaşıcı olmayan
hastalıklardan kaynaklanan
engellenebilir ve kaçınılabilir
morbidite, mortalite ve
engellilik yükünü azaltmak
9 KÜRESEL HEDEF
1)
Kardiyovasküler hastalıklar, kanser, diyabet veya kronik hava yolu hastalığından
kaynaklanan erken ölümlerde %25 azalma.
2)
Zararlı düzeyde alkol kullanımında en az %10 azalma.
3)
Yetersiz fiziksel aktivite prevalansında %10 azalma.
4)
Nüfusun ortalama tuz/sodyum tüketim oranında %30 azalma.
5)
15 yaş üstü bireylerde tütün kullanım prevalansında %30 azalma.
6)
Yüksek kan basıncı prevalansında %25 azalma veya yüksek kan basıncı prevalansının
kontrol altına alınması.
7)
Diyabet ve obezite artışının durdurulması.
8)
Kalp krizlerini ve felçleri önlemek için (glisemik kontrol dahil) ilaç tedavisi ve danışmanlık
alabilecek insanların en az %50’sinin tedavi alabilmesi.
9)
Önde gelen bulaşıcı olmayan hastalıkların tedavisi için gerekli makul fiyatlı temel teknolojilerin ve
jenerikler dahil temel ilaçların kamu kurumlarında ve özel kurumlarda sunulabilirliğinin %80
oranına çıkarılması.
DSÖ BoH Küresel Eylem Planı 2013-2020 6 Hedef
Üye devletler, uluslararası ortaklar ve DSÖ için önerilen faaliyetler
Hedef 1
Uluslararası
işbirliğinin ve
savunuculuğun
güçlendirilmesi
yoluyla küresel,
bölgesel ve
ulusal
gündemlerde ve
uluslararası
mutabık kalınmış
kalkınma
hedeflerinde
BoH önlenmesi
ve kontrolüne
öncelik
verilmesini
sağlamak.
Hedef 2
Bulaşıcı olmayan
hastalıkların
önlenmesi ve
kontrolüne ilişkin
ülke yanıtlarını
hızlandırmak için
ulusal
kapasiteleri,
liderliği,
yönetişimi, çok
sektörlü eylemi
ve ortaklıkları
güçlendirmek.
Hedef 3
Sağlığı geliştirici
ve teşvik edici
ortamların
oluşturulmasıyla
bulaşıcı olmayan
hastalıkların
değiştirilebilir
risk faktörlerini
ve altta yatan
sosyal
belirleyicileri
azaltmak.
Hedef 4
Sağlık
sistemlerini
insan odaklı
birinci
basamak sağlık
hizmetleri ve
evrensel sağlık
güvencesi
aracılığıyla
BoH önlenmesi
ve kontrolünü
ve altta yatan
sosyal
belirleyicileri
ele alabilecek
şekilde
güçlendirmek.
Hedef 5
Bulaşıcı
olmayan
hastalıkların
önlenmesi ve
kontrolüne
ilişkin yüksek
kaliteli
araştırma ve
geliştirme
konusunda
ulusal
kapasiteyi
geliştirmek ve
desteklemek.
Hedef 6
Bulaşıcı olmayan
hastalıkların
trendlerini ve
belirleyicilerini
izlemek ve
önleme ve
kontrol
konusunda
kaydedilen
ilerlemeyi
değerlendirmek
Öneriler
Ülke düzeyinde süreçlerin hızlandırılması
Faaliyet Alanı
Hükümetler için çnerilen faaliyetler
Yönetişim
–
–
–
BoH risk faktörlerine –
maruziyetin
azaltılması
Sağlık sistemlerinin –
hazır hale
getirilmesi
Sonuçların ölçülmesi –
–
–
Şu andaki mevcut duruma göre 2025 için Ulusal Hedeflerin belirlenmesi
koyulan hedeflere ulaşılabilmesi için DSÖ Küresel BOH Eylem Planı 20132020 doğrultusunda Çok Sektörlü Ulusal Politika ve Planların
oluşturulması
2016 yılında yapılacak olan Birleşmiş Milletler Genel Kuruluna Bulaşıcı
Olmayan Hastalıkların gözden geçrilmesi toplantısına hazırlanılması
DSÖ Küresel BOH Eylem Planı 2013-2020’de önerilen son derece maliyet
etkili ve karşılanabilir müdahalelerin Ulusal BoH eylem planlarının bir
parçası olarak uygulanmaya konması
DSÖ Küresel BOH Eylem Planı 2013-2020’de önerilen son derece maliyet
etkili ve karşılanabilir müdahalelerin Ulusal BoH eylem planlarının bir
parçası olarak uygulanmaya konması
BoH lar için ulusal sürveyans sisteminin güçlendirilmesi
6 Küresel hedef ve 25 indikatörün izlenmesi amacıyla veri toplanmasının
sağlamak için BoH sürveyans sisteminin ulusal sağlık bilgi sistemleri ile
entegrasyonunun sağlanması
DSÖ koordinasyonunda BoH lardaki değişimi izlemek için ülke raporlama
sistemine veri sağlamak
Bulaşıcı Olmayan Hastalıklarda Daha İyi Sonuçlar:
Sağlık Sistemi için Zorluklar ve Fırsatlar
Türkiye Ülke Değerlendirmesi Raporu 30 Eylül – 3 Ekim 2014
HEDEF 3 - SAĞLIKSIZ BESLENME VE FİZİKSEL HAREKETSİZLİK
Politika seçenekleri menüsü










Sebze ve meyve tüketiminin artırılması
Fiziksel aktivite için daha elverişli, güvenli
ve sağlık odaklı ortamlar sağlanması
Çocuklara yönelik gıda ve alkolsüz içecek
pazarlanmasına ilişkin önerilerin
uygulanması
DSÖ bebek ve küçük çocukların
beslenmesine ilişkin küresel stratejisinin
uygulanması
Tuz alımının azaltılması
Trans yağların doymamış yağlarla ikame
edilmesi
Diyet ve fiziksel aktiviteye ilişkin kamuoyu
farkındalık programları uygulanması
Doymuş yağların doymamış yağlarla
ikame edilmesi
Sağlıklı diyetin geliştirilmesi ve teşviki için
gıda vergilerinin ve sübvansiyonlarının
yönetilmesi
Sağlıksız diyet ve fiziksel hareketsizlik ile
mücadele için Hedef 3’te sıralanan diğer
politika seçeneklerinin uygulanması
Gönüllü küresel hedefler





Yetersiz fiziksel aktivite
prevalansında %10 azalma
Ulusal bağlama bağlı olarak,
yüksek kan basıncı
prevalansında %25 azalma veya
yüksek kan basıncı prevalansının
kontrol altına alınması
Diyabet ve obezite artışının
durdurulması.
Kardiyovasküler hastalıklar,
kanser, diyabet veya kronik hava
yolu hastalığı kaynaklı genel
mortalitede %25 göreli azalma
Nüfusun ortalama tuz/sodyum
tüketim oranında %30 azalma
DSÖ araçları
 Küresel diyet, fiziksel
aktivite ve sağlık stratejisi
(WHA57.17)
 Çocuklara yönelik gıda ve
alkolsüz içecek
pazarlanmasına ilişkin
öneriler (WHA63.14)
 DSÖ diyet için tuz ve
potasyum rehberi
 Mevcut bölgesel ve ulusal
araçlar
 DSÖ internet sitesinde yer
alan, DSÖ karar
organlarının ve bölge
komitelerinin kararları ve
dokümanları gibi ilgili
diğer araçlar
 Sağlık için küresel fiziksel
aktivite önerileri
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (KÜRESEL HEDEFLER)
1) Toplumun tuz/sodyum tüketim oranında %30
azalma
2) Diyabet ve obezite artışının durdurulması
3) Yüksek kan basıncı prevalansında %25 azalma
veya yüksek kan basıncı prevalansının kontrol
altına alınması
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Doğumdan sonra ilk 6 ay sadece anne sütünün, 2 yaşa ve
hatta sonrasına kadar anne sütüne devamın ve yeterli ve
zamanında ek gıdanın teşviki ve desteklenmesi.
 İzleme mekanizmaları da dahil olmak üzere DSÖ’nün
çocuklara gıda ve alkolsüz içecek pazarlanmasına ilişkin
önerilerinin uygulanması.
http://www.who.int/dietphysicalactivity/MarketingFramework2012.
pdf
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Gıda üreticileri ve işleyicileri ile ilgili diğer ticari işletmeciler ve
tüketiciler gibi konuyla ilgili farklı sektörlerin katılımına yönelik
rehberler, öneriler veya politika önlemleri geliştirilmesi;
bununla aşağıdaki amaçlar gözetilmektedir:
 (Hazır veya işlenmiş) gıdalara katılan tuz/sodyum oranını azaltmak.
 Meyve ve sebzelerin makul fiyatla sunulabilirliğini ve tüketimini
artırmak.
 Gıdalarda doymuş yağ asitlerini azaltmak ve bunları doğmamış yağ
asitleriyle ikame etmek.
 Trans yağları doymamış yağlarla ikame etmek.
 Gıda ve alkolsüz içeceklerde serbest ve katkı şekerlerin içeriğini
azaltmak.
 Aşırı kalori alımını sınırlamak, gıdaların porsiyon büyüklüklerini ve
enerji yoğunluğunu azaltmak.
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Daha sağlıklı gıda ürünlerinin (meyve ve sebze dahil bitkisel
gıdalar; tuz/sodyum oranı, doymuş yağ asitleri, trans yağ
asitleri ve serbest şeker miktarı azaltılmış gıdalar) makul fiyatla
sunulabilirliğini ve kabul edilebilirliğini iyileştirme yolundaki
çalışmalara gıda perakendecilerinin ve yemek firmalarının
katılımını sağlayacak politika önlemlerinin geliştirilmesi.
 Okullar, diğer eğitim kurumları ve işyerleri de dahil bütün
kamu kurumlarında sağlıklı gıda sağlanmasının ve
sunulabilirliğinin teşvik edilmesi.
Obezite, Diyabet ve MetabolikHastalıkalr Daire Başkanlığı
Beslenme, Sağlık ve Fiziksel Aktivite Uygulamaları İle İlgili Gıda
Sektörü İşbirliği Toplantısı 23 Ekim 2014
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Ulusal koşullara uygun olarak, sağlık sonuçlarının
iyileştirilmesiyle ilişkili davranışları teşvik etmek, daha sağlıklı
gıdaların fiyat uygunluğunu iyileştirmek ve tüketimini teşvik
etmek ve ayrıca daha sağlıksız seçeneklerin tüketilmemesini
teşvik etmek adına vergi indirimi ve sübvansiyonlar da dahil
kanıt destekli ekonomik araçlarının kullanılmasının
değerlendirilmesi.
 Gıda işleme ve perakende sektörlerine, yemek firmalarına ve
kamu kurumlarına yönelik önlemleri güçlendirmek için tarım
sektörüyle işbirliği içerisinde politika önlemlerinin
geliştirilmesi ve sağlıklı tarım ürünlerinin ve gıdaların
kullanılmasına yönelik fırsatların artırılması.
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Tüketicileri sağlıklı diyet uygulamaları konusunda
bilgilendirmek amacıyla kanıta dayalı kamuoyu kampanyaları
ve sosyal pazarlama girişimleri gerçekleştirilmesi. Azami
yararın ve etkinin elde edilmesi amacıyla, kampanyalar hem
toplumun geneline yönelik destekleyici eylemlerle hem
spesifik ortamlara yönelik eylemlerle ilişkilendirilmelidir.
 Okullarda, çocuk bakım merkezlerinde ve diğer eğitim
kurumlarında, işyerlerinde, klinik ve hastanelerde, diğer kamu
kurumlarında ve özel kurumlarda beslenme eğitimi
programları da düzenlemek suretiyle sağlığı ve beslenmeyi
teşvik edici ortamlar oluşturulması.
SAĞLIKLI BESLENMENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Beslenme ve sağlık konusunda uyuşmazlık konusu olanlar da
dahil bütün hazır gıdalar için uluslararası standartlara uygun
besin etiketlemesinin geliştirilmesi.
 Kamu sektöründeki yemek firmaları için beslenme
standartları oluşturulması ve gıda satın almaları için kamu
ihalelerine çıkılması yoluyla.
FİZİKSEL AKTİVİTENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (KÜRESEL HEDEFLER)
1) Yetersiz fiziksel aktivite prevalansında %10
azalma.
2) Diyabet ve obezite artışının durdurulması.
3) Yüksek kan basıncı prevalansında %25 azalma
veya yüksek kan basıncı prevalansının kontrol
altına alınması.
FİZİKSEL AKTİVİTENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Sağlık için fiziksel aktivite konusunda ulusal rehberler
benimsenmesi ve uygulanması.
 Stratejik liderlik ve koordinasyon işlevlerini yerine getirmek
üzere çok sektörlü bir komite veya benzer bir organ
kurulmasının düşünülmesi.
 Her yaş grubunda fiziksel aktivitenin artırılmasına yönelik
eylemlerin aktif ve uygun biçimde uygulanması amacıyla
hükümet, STK’lar, sivil toplum ve ekonomik aktörler
düzeyinde bütün paydaşlarla uygun ortaklıkların kurulması ve
bu paydaşların eylemlere katılımlarının sağlanması.
WHO recommends 150 min./ week
FİZİKSEL AKTİVİTENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Fiziksel aktivitenin “aktif ulaşım” gibi gündelik yaşam ve ayrıca
dinlence, eğlence, spor aktivitelerine dahil edilmesinin teşviki
amacıyla, ilgili sektörlerle işbirliği içerisinde aşağıda
örneklerine yer verilen politika önlemlerinin geliştirilmesi:
 Yürüme ve bisiklet sürmenin erişilebilirliğini, kabul
görmesini, güvenliğini ve bunlara ilişkin destekleyici
altyapıların iyileştirilmesine dönük ulusal ve alt ulusal
şehircilik ve ulaşım politikaları
FİZİKSEL AKTİVİTENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Okul öncesinde, sırasında ve sonrasında fiziksel aktivite
imkanları da sunacak biçimde eğitim ortamlarında kaliteli
beden eğitimi olanaklarının sağlanması.
 Her yaş grubunda “herkes için fiziksel aktivite” eylemlerinin
desteklenmesi ve teşvik edilmesi.
 Okullarda, üniversitelerde, işyerlerinde, klinik ve hastanelerde ve
toplumun genelinde fiziksel aktiviteyi destekleyici yapılı ve doğal
çevrelerin oluşturulması ve korunması; bu bağlamda, yürüme ve
bisiklet sürme gibi aktif ulaşımı, aktif dinlence ve oyunu ve spor
aktivitelerine katılımı destekleyici altyapı sağlanmasına özel önem
verilmesi.
 Toplumun fiziksel aktiviteyi artırmaya yönelik yerel eylemlerin
uygulanmasına katılımının teşvik edilmesi.
FİZİKSEL AKTİVİTENİN TEŞVİKİ VE
GELİŞTİRİLMESİ (ÖNERİLEN FAALİYETLER)
 Yetişkinleri ve gençleri fiziksel aktivitenin yararları konusunda
bilgilendirerek teşvik etmek ve sağlıklı davranışları kolaylaştırmak
amacıyla kitle iletişim araçları ve sosyal medya aracılığıyla ve toplum
düzeyinde kanıta dayalı kamuoyu kampanyaları yürütülmesi. Azami
yararın ve etkinin elde edilmesi amacıyla, kampanyalar hem
toplumun geneline yönelik destekleyici eylemlerle hem spesifik
ortamlara yönelik eylemlerle ilişkilendirilmelidir.
 Etkili ve maliyet etkin eylemler konusunda kanıt temeli
oluşturulmasına katkıda bulunmak amacıyla fiziksel aktiviteyi
artırmaya yönelik eylemlerin değerlendirilmesinin teşvik edilmesi.
2020 Sağlık hedefleri doğrultusunda Viyena
Beslenme ve Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar
Deklerasyonu (4-5 Temmuz 2013)
“Yeni gıda ve beslenme eylem planının
geliştirilmesi ”
“Yeni gıda ve beslenme eylem planıyla
eşgüdümlü fizik aktivite stratejisinin
geliştirilmesi”
“Toplum beslenme durumunun izlenmesi ve
veri toplanması”
Avrupa Gıda ve Beslenme Eylem Planı
2015–2020
•
•
Sağlıklı gıda ve içecek ortamının oluşturulması
Başta en çok ihtiyacı olan gruplar olmak üzere,
yaşam boyunca sağlıklı beslenmesinin
kazanımlarının teşvik edilmesi.
•
Sağlıklı beslenmenin teşvik edilmesi için sağlık
istemlerinin güçlendirilmesi.
•
Veri, toplama, izleme, değerlendirme ve
araştırmaların desteklenmesi.
•
Tüm sağlık politikaları yaklaşımı ile yönetişimin,
ortakların ve ağların güçlendirlmesi.
……………………………………………………………………………………
•
•
•
•
•
•
Obezite ve diyabetteki artışın durdurulması.
Beş yaş altı fazla kilolu çocukların oranınndaki
artışın durdurulması.
Toplumda ortalama tuz ve sodyum alınımın %30
azaltılması.
Yaşamın ilk 6 ayında anne sütü ile beslenme
oranını en az %50 artırmak.
Beş yaş altı çocuklarda bodur çocuk oranını %40
azaltmak.
Üreme çağındaki hamile olmayan kadınlarda
kansızlık oranını % 50 azaltmak.
Prevalence of exclusive breastfeeding under or at 6
months of age in the WHO European Region from
individual country-based surveys, various years
70,0
60,0
50,0
40,0
30,0
20,0
No data
0,0
AND
EST
FRA
MCO
RUS
SMR
GBR
GRC
BGR
ITA
IRL
LUX
SVN
BEL
BLR
AUT
SWE
GEO
TKM
ISR
AZE
NOR
CYP
ROU
CHE
SRB
FIN
LVA
BIH
CZE
NLD
UKR
MNE
ISL
POL
DEU
MKD
TJK
UZB
LTU
ESP
SVK
KAZ
PRT
ARM
MLT
HUN
ALB
TUR
MDA
HRV
KGZ
DNK
Percentage
10,0
Country
Labelling - nutritional information
Food Based Dietary Guidelines
Breastfeeding promotion and protection policies
Physical Activity Policy incl. Guidelines
Baby Friendly Hospital Initiative
Programs in schools (inc. vending machines)
School Fruit Scheme (SFS) or similar
Salt reduction initiatives
Marketing HFSS foods to children - restrictions
Promote Active Travel for school-children
Policy
Actions
Reformulation - less sugar and salt
Labelling - signposting
Measures to affect food prices
0%
No Action
10%
20%
30%
Partially implemented
40%
50%
60%
70%
Fully implemented
80%
90%
100%
Overweight and Obesity in WHO
European Region
New
M-65%Erkek 65%
NewWHO
WHOestimates
estimatesfor
forTurkey
Turkey2014:
2014:F-69%;
Kadın-69%;
Salt intake per person per day for adults in the WHO European
Region from individual country-based surveys, various years
20,0
18,0
16,0
14,0
10,0
8,0
6,0
WHO RECOMMENDATION - <5 grams
4,0
2,0
0,0
No data
TUR
HUN
HRV
MKD
CZE
BGR
SVN
PRT
ROU
SWE
EST
ESP
ITA
LUX
FRA
CHE
LTU
IRL
GBR
DNK
NOR
AUT
NLD
SVK
FIN
ISL
DEU
AND
LVA
BEL
ISR
POL
CYP
ALB
ARM
AZE
BLR
BIH
GEO
GRC
KAZ
KGZ
MLT
MCO
MNE
MDA
RUS
SMR
SRB
TJK
TKM
UKR
UZB
Grams
12,0
Country
80,0
TUR
70,0
60,0
Percentage
50,0
40,0
30,0
20,0
10,0
0,0
MLT GBR CYP
ITA
IRL
PRT ESP LUX SWE BEL
FIN ROU DNK AUT LVA FRA SVN DEU CZE HUN POL BGR HRV LTU SVK NLD EST GRC
Country
Sağlık Bakanlığı – Türkiye Halk Sağlığı
Kurumu Başkanlığı
Sigara kullanımında 3,5 yılda % 13.7 lik azalma
(% 31.2 - 2007 - % 27.0 - 2012).
Vergi artırımı – Maliye Bakanlığı
80
70
Medya
kampanyaları
RTÜK
Reklam yasakları
60
50
%
Dumansız Hava
Sahası – Sağlık
Bakanlığı
40
30
20
10
Resimli Uyarılar
– Gıda Tarım ve
Hayvancılık
Bakanlığı
0
1993
2004
Kadın
Sources:
2006
Erkek
2008
2012
Toplam
MoH Study, 1993, MoH National Burden of Disease Survey, 2004,
Research Agency and TurkStat, GATS 2008 , 2012 MoH, TurkStat, WHO, CDC, MoH, TurkStat
Family Structure Survey, 2006 , Family
Sigaraya bağlı ölümlerin azaltılması için etkili
stratejiler (Tüm Hükümet Yaklaşımı)
Source: Levy et al "Smoking-related deaths averted due to three years of policy progress",
Bulletin, WHO 2013, 91:509–518
“Turkey is the first and, to date, the only
country in the world to attain the highest
implementation score for all of WHO’s
FCTC and MPOWER measures.”
Launch of GATS 2012 Report on 31 May 2013 in Istanbul with
attendance of PM Turkey and DG WHO
Türkiye 5 yıl içerisinde DSÖ Tütün Kontrolü Ödüllerini 4 kez
alan dünyadaki tek ülke
2010 – Sağlık Bakanımız Sayın
Prof. Dr. Recep Akdağ
2010 ve 2013 – Başbakanımız
Sayın Recep Tayyip Erdoğan
Mayıs 2012 – Sağlık Komisyonu
Başkanımız Sayın Prof. Dr Cevdet
Erdöl
Recent Study Visit of Bangladesh MP’s to support
Bangladesh tobacco control law
Outdoor
Smokefree Zone
Politika Yapıcılar Neler Yapabilir?
19-21 Kasım 2014 2. Dünya Beslenme Kongresi
• Sağlıklı Gıda ve İçecek Ortamının Oluşturmak (yasalar)
– çocuklara yönelik gıda ve alkol içermeyen yüksek şekerli içeceklerin
pazarlanmasının kısıtlanması (reklam yasakları)
– kolay anlaşılır ön yüz etiketlemenin teşviki (sağlık uyarıları)
– tuz, doymuş yağ ve şeker azaltılması
– tüm besinlerde ve süreçlerde trans yağ kullanımının yasaklanması
• Yaşam Boyu Sağlıklı Beslenmeyi Teşvik Etmek
– ilk 6 ay sadece anne sütünün teşviki desteklenmesi
– Sağlıklı okul öğünleri ve meyve şemasının bir standart olarak uygulanması
• Sağlıklı Beslenmenin Sağlık Sistemince Güçlendirilmesi
– Beslenme danışmanlığı ve obezite yönetiminin sağlık sistemi kapsamında ücretsiz
olarak yer alması.
• İlgili Sektörlerin Katılımının Sağlanması
– Sağlık sektörü dışındaki devlet kurumlarınca sağlıklı besinlere ulaşılabilirliğin ve
elde edilebilirliğin sağlanması ve katılım hedeflerinin ve aktivitelerin belirlenmes
Başarı Hikayesi - Türkiye
Teşekkür ederim
[email protected]

Download Report