s ü leymandem i rel ü n i vers i tes i m ü hend i sl i kfak ü ltes i mak i

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ÖĞRENCİ ADI:
DERS ADI
İmal Usulleri
DERS KODU MAK 208
ÖĞRENCİ NO :
TARİH :14/04/2013
İMZA :
SORU
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
TOPLAM
PUANI
20
20
20
20
20
-
-
-
-
-
100
-
-
-
-
-
ALINAN PUAN
SORULAR
1. Dökümün bilesenleri nelerdir maddeler halinde yazınız, model yapmında gözönüne alnacak hususlar
nelerdir açıklayınız.
Cevap:
Dökümün bileşenleri: -Model, -Maca, -Kalıp, -Kalıp Kumları, -Eriyik
Model Yapmında Gozonune Alnacak Hususlar
a) isleme Payı: Dokumden sonra elde edilen yuzeylerin istenen yuzey duzgunluğunde olması icin talaslı isleme
yapılır. Bu nedenle islenecek yuzeylere isleme payı bırakılır. Isleme payı dokulecek malzeme cinsi ve parca
boyutuna gore değisir.
b) Cekme Pay: Metalik malzemelerin dokumu ergimis halde yapıldığından katılastıklarında kendilerini
cekmeleri (hacimlerinin kuculmesi) sebebiyle model yapılırken esas parcadan bir miktar buyuk olarak yapılır.
c) Model Konikliği: Kenarları dik modellerin sıkısmıs kum kalptan cıkarılması zordur. Kalıba zarar vermeden
modeli cıkarabilmek icin dik yuzeylere belirli bir koniklik verilir.
d) Carpılma pay: Soğuma sırasında metalin cekmesinden kaynaklanan carpılmaları onlemek icin carpılma payı
verilir.
2.Isıl İşlemi tarif ediniz, ısıl işlem uygullamasında dikkat edilecek hususlar nelerdir
Cevap:
Genel anlamda ısıl işlem, metal veya alaşımlara istenilen özellikleri kazandırmak amacıyla katı halde uygulanan
kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleri olarak tanımlanır.
Isıl işlemin Türk Standartlarındaki (TS 1112) tanımı ise; katı haldeki metal veya alaşımlara belirli özellikler kazandırmak
amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine zamanlanarak uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleri olarak
verilmektedir
ısıl işlem uygulamasında dikkat edilecek hususlar:
-Çeliğin belirlenen sıcaklığa kadar ısıtılmasında seçilen ısıtma hızı, ısıl işlem çevrimindeki diğer faktörlere
göre daha az önem taşır. Ancak, çarpılmanın önlenebilmesi için soğuk şekil değişimine tabi tutulmuş, yani
aşırı ölçüde iç gerilme içeren malzemelerin, gerilmesiz malzemelere göre daha yavaş ısıtılması gerekir.
-Ayrıca, kesit değişikliği gösteren parçaların ısıtılması sırasında ince ve kalın kesitlerdeki ısınma veya sıcaklık
artış hızları arasındaki farklar da dikkate alınmalıdır. Sıcaklık etkisiyle parçada meydana gelebilecek
çarpılmayı en aza indirmek için, ince kısımları kalın kısımlara göre daha yavaş ısıtılması gerekir. Isıl işlem
sırasındaki hasar riskini azaltmak amacıyla çelikler genelde yavaş ısıtılırlar.
-Çeliğin iç yapısının tamamen değiştiği bu sıcaklıklara çıkartılmasında, çelikte çarpılma, çatlama, oksidasyon,
dekarbürizasyon (karbon atomlarının iç yapıdan kopması) ve tane büyümesi gibi istenmeyen durumlar
meydana gelebilir. Bu nedenle çelikler olabildiğince düşük sıcaklıklarda ostenitleştirilirler.
3. Yüzey Sertleştirme Metodu Seçim kriterleri nelerdir, maddeler halinde açıklayınız.
Cevap:
1.Düşük karbonlu çelikler için sementasyon yöntemi ile yüzey sertleştirme en iyi yöntemdir.
2.Nitrürleme işlemi; krom-molibdenli çelikler ile nitrürlenebilir çeliklere uygulanır .
Nitrürleme prosesinde parçanın çarpılma (distorsiyon) olama olasılığı düşüktür.
3.Alevle yüzey sertleştirme yöntemi, büyük ve ağır makine arçalarının yüzey sertleştirilmesi için uygundur.
4.İndüksiyon yöntemi, küçük parçaların yüzey sertleştirilmesi için uygun yöntemdir.
Kriterleri
5.Elektron bombardımanı ve lazer ile sertleştirme yöntemi; alaşımsız çelikler ve düşük alaşımlı çelikler için
uygundur.
4 Alaşımsız bir çelikte (%0.3 C) tek pasolu bir ergitme kaynağının kaynak bölgesindeki ısı dağılımı aşağıda
verilmiştir. Bu göre kaynak bölgesinin ve diğer esas metalin kaynak esnasında oluşan mikro yapılarını (tane
yapıları) çizerek gösteriniz.
Cevap:
5. Sürtünme kaynağının esası nedir uygulama şekli nasıldır, kaynak nasıl yapılır tarif ediniz ve basit şekil
çizerek gösteriniz.
Cevap:
Silindirik biçimli parçaların sürtünme ısısı yardımı ile basınç altında uç uca birleştirilmesidir. Kaynak
işlemimnde torna tipi kaynak makinası kulanılır. Makinaya bağlanan parçalalrın biri sabit, diğeri dönme
hareketi yapar. Sabir parça dönen parçaya alın yüzeyinden bastırılınca sürtünme etkisi ile parçalar ısınır.
Yeterli ısıya ulaştığında makina durdurulur. Eksenel baskı artırılarak birlleşme sağlanır.